GRAFIKA TREDIMENZIONALE (3D)

Ky kapitull është i bazuar në ligjëratat e Prof.Dr.Margita Kon-Popovska

03/03/22 Grafika kompjuterike 1

 Pika

 Pika në hapsirën tredimenzionale e dhënmë në sistemin koordinativ

(reprezentimi fizik) me x=(x,y,z), në shënimin homogjen merr
formën
  x=(wx,wy,wz,w)  
ku ë është numër real w0. Shënimi në koordinata homogjene nuk
është i vetëm.

 Në të kundërtën reprezentimi fizik në mënyrë të vetme përcakton

pikën në reprezentimin fizik

03/03/22 Grafika kompjuterike 2

Rafshi

 Rafshi në hapsirën tredimenzionale në mënyrë analitike

është dhënë me barazimin
ax+by+cz+d=0 ose wax+wby+wzc+wd=0, w0.
 Shënimi përkatës homogjen i barazimit është:

 wa 
 wb 
x  x y z 1   0
 wc 
 
 wd 

03/03/22 Grafika kompjuterike 3

ku vektori

plotsisht e përcakton rafshin. Barazimi paraprak paraqet kushtin që

pika x të shtrihet në rafshin  (prodhimi skalar x është 0).
Shprehja “=“ është në kuptim të shënimit homogjen.

03/03/22 Grafika kompjuterike 4

Elementet e gjeometrise analitike në koordinata
homogjene

 Le të jenë x, y, v, ... , x=(wx,wy,wz,w) pika,

 kurse , , ,.... ,

rafshe me shënim homogjen.

03/03/22 Grafika kompjuterike 5

 Pikat x1 dhe x2 shtrihen në anë të kundërta të rafshit  nëse plotsohen kushtet x1 >0 dhe x2
<0.
 Largesa e pikës x deri te rafshi  përcaktohet me

03/03/22 Grafika kompjuterike 6

03/03/22 Grafika kompjuterike 7
03/03/22 Grafika kompjuterike 8
Drejtëza

03/03/22 Grafika kompjuterike 9

03/03/22 Grafika kompjuterike 10
03/03/22 Grafika kompjuterike 11
Shembull

03/03/22 Grafika kompjuterike 12

 Rafshi i dhënë në formë parametrike:

03/03/22 Grafika kompjuterike 13

03/03/22 Grafika kompjuterike 14
03/03/22 Grafika kompjuterike 15
Grupi i zhvendosjeve te translacionit (translation)
 
 x’ = x + A
E shënuar në formën algjebrike
 
x’=x + tx
y’=y + ty
z’=z + tz
 
ose në formën vektoriale.
 
x’=x+t
03/03/22 Grafika kompjuterike 16
 Parametrat që e përcaktojnë grupën janë:

A  (tx,ty,tz) dhe kanë domethënie të zhvendosjes në drejtime

të boshteve x, y dhe z.

 Elementi identik definohet me I=(0,0,0),

 Kurse funksioni F me C F(A,B) = A+B.

 Bashkësia e të gjithë translacioneve në hapsirën 3D paraqet

grup (Lieva) treparametrike.
03/03/22 Grafika kompjuterike 17
Grupi i transformimeve të dilatacionit
(dilatation)

 x’ = Ax
 
E shënuar në formë algjebrike
 
x’=x
y’=y
z’=z
 
Ose në formë vektoriale.
 
x’=x

03/03/22 Grafika kompjuterike 18

 Patrametri i cili e përcakton grupën është:
A  () dhe ka domethënie të zvoglimit (zmadhimit) të objekteve 3D
njëlloj në të gjitha drejtimet.

 Elementi njësi definohet me I=(1),

 Kurse funksioni F me C F(A,B) = AB (gjegjësisht =).

 Bashkësia e të gjithë shkallëve në 3D paraqet grup (Liev-it)

njëparametrike të pandërprerë.
 
03/03/22 Grafika kompjuterike 19
Grupa e transformimeve të shkallëzimit (scaling)

 x’ = Ax
 
E shënuar në formë algjebrike
 
x’=x
y’=y
z’=z
 
Ose në formë vektoriale
 
x’=x
03/03/22 Grafika kompjuterike 20
 Parametri i cili e përcakton grupën është
A  ()=(,,), ka domethënien e zvoglimit (zmadhimit) të
objekteve 3D për vlera të ndryshme në të tre boshtet.
 Elementi njësi definohet me I=(1,1,1),
 Kurse funksioni C F(A,B) me këtë rregull
 
“=‘
“=‘
“=‘
 
ku A=(,,), B=(‘,‘,‘) dhe C=(“,“,“). Bashkësia e të gjithë
transformimeve të shkallëzimit në hapsirën 3D paraqet grup
(Liev-it) treparametrike të pandërprerë.

03/03/22 Grafika kompjuterike 21

Grupi i transformimeve të tërheqjes (zgjatjes)
(stretch)

 Në formë vektoriale shënohet

 
x’=x+(-1) xu u
 
ku xu është komponentë e vektorit x në drejtim të vektorit njësi
u, resp. xu =xu
Parametri i transformimit është A= (),
elementi njësi është =1, kurse

Transformi inverz fitohet me parametrin =1/.

03/03/22 Grafika kompjuterike 22

Grupi i transformimeve (shear)

 
 Në formë vektoriale shënohet
 
x’=x+(ax)u
 
ku u është vektor njësi konstant, kurse a është
parametër grupor për të cilin vlen ua=0.
 

03/03/22 Grafika kompjuterike 23

 Grupi i transformimeve të rrotacionit
(rotation)
 I shënuar në formë vektoriale
  x= xuu+cos()(x- xuu)+sin()u  x
 
ku u është vektor njësi konstant rreth të cilit bëhet rrotullimi për
kënd  - si parametër i transformimit.
elementi njësi definohet me I=()=0,
transformimi inverz I transformacionit me parametër  është
transformimi me parameter -. Funkcioni C F(A,B)
përcaktohet me këtë rregull:
“=(+‘)mod 2

03/03/22 Grafika kompjuterike 24

 x= xuu+cos()(x- xuu)+sin()u  x

03/03/22 Grafika kompjuterike 25

 Sejcila nga grupet e përmendura paraqet grup të Abelit
(gjegj. është komutativ),

Por transformimet e një grupi mund të mos jenë

komutative me transformimet e grupit tjetër.

03/03/22 Grafika kompjuterike 26

 Formulimi matricor

Të gjith transformimet e përmendura janë transformime

lineare në hapsirën 3D. Formulimi më i përshtatshëm
për realizimin programor të transformimeve lineare në
4D, nëngrupet e të cilit në fakt paraqesin transformimet
e përmendura. Duke e shfrytëzuar shënimin e
koordinatave homogjene për koordinatat në 4D
 
X=(x,y,z,1), X’=(x’,y’,z’,1) , w=1
 

03/03/22 Grafika kompjuterike 27

 Transformimet gjegjëse mund të shënohen në formë
matricore
 
x’ = xA
 
ku A është matricë e formës 4 x 4

03/03/22 Grafika kompjuterike 28

03/03/22 Grafika kompjuterike 29
03/03/22 Grafika kompjuterike 30
 Paraqitja e objekteve 3D

 Procesi i paraqitjes së 3D objekteve është më kompleks në

krahasim me procesin e paraqitjes së objekteve në 2D, për shkak
të dimenzionit të “shtuar", si dhe faktit që njësitë dalëse grafike
janë dydimenzionale. Gjatë kësaj paraqitje nevoitet definim i disa
pasqyrimeve nga hapsira e skenës 3D në koordinata të njësisë
grafike 2D (projekcion) dhe mënjanimin e pjesëve të padukshme
të objekteve, të mbuluara nga vëllimi i tyre, nga objekte tjera ose
si pasojë e vëllimit (prerje në 3D).

03/03/22 Grafika kompjuterike 31

PYETJE???

03/03/22 Grafika kompjuterike 32