VIEÂM ÑAËC

HIEÄU
 VIEÂM ÑAËC HIEÄU

1. Toån thöông ñaïi theå hoaøn toaøn roõ reät.

2. Toån thöông vi theå: ñaëc hieäu cho taùc
nhaân gaây beänh.
 VIEÂM LAO
Muïc tieâu:

1. Hieåu roõ ñaëc ñieåm vi khuaån lao.

2. Moâ taû 4 hình thaùi toån thöông ñaïi theå

3. Phaân tích söï hình thaønh nang lao.

4. Phaân tích 3 daïng vieâm lao

 ÑAËC ÑIEÅM CUÛA VI KHUAÅN
LAO

 Mycobacterium tuberculosis
 Daøi 1 - 4m, ñöôøng kính 0,3m, xeáp hình daây.
 Vi khuaån aùi khí. Khoâng di ñoäng.
 Phaân chia nhanh trong voøng 20 giôø
 Nhuoäm Ziehl-Nelsen
Mycobacterium tuberculosis
 ÑAËC ÑIEÅM CUÛA VI
KHUAÅN LAO (tt)

Gaây beänh nhôø:

Caùc chaát lipid nhö acid mycolic, acid phtioic.
Chaát proteâin (caáu taïo neân tuberculo-proteâin)
Chaát carbohydrate: polysaccharid.
 ÑÖÔØNG LAÂY TRUYEÀN

Ñöôøng hoâ haáp: nguy hieåm, phoå bieán

Ñöôøng tieâu hoùa
Ñöôøng nieâm maïc vaø da
Ñöôøng maùu
 PHAÙT HIEÄN BEÄNH LAO
Duøng tuberculin phaùt hieän lao

 PCR

Choïc huùt teá baøo baèng kim nhoû

Sinh thieát

PHOØNG NGÖAØ LAO

BCG (bacille Calmette-Gueùrin)

 HÌNH THAÙI ÑAÏI THEÅ

 Daïng lan toûa

 Daïng khu truù:
 Haït lao (haït keâ): 1-5 mm, troøn, traéng
 Cuû keâ (toån thöông cô baûn): nhieàu haït keâ
hôïp thaønh ñaùm quanh 1 pheá quaûn nhoû,
ranh giôùi roõ, <3 cm, trung taâm maøu vaøng
 Cuû soáng
 Cuû hoùa boïc: nhieàu cuû keâ hoaëc cuû soáng
LAO KEÂ ÔÛ PHOÅI
LAO KEÂ ÔÛ PHOÅI
 HÌNH THAÙI VI THEÅ

 Xuaát dòch (sôùm nhaát): sung huyeát, phuø,

baïch caàu thoaùt maïch.
 Nang lao
 2
1

3
 2
1
Mycobacterium bovis (Nhuoäm AFB)
CAÙC HÌNH THAÙI VIEÂM LAO

Lao nhieãm (lao nguyeân phaùt):

phöùc hôïp nguyeân thuûy

Lao beänh (lao thöù phaùt)

U lao: phoåi, ruoät

 CAÙC TOÅN THÖÔNG DAÏNG
LAO

 Beänh Brucellosis

 Beänh Sarcoidosis

 Beänh Crohn
VIEÂM PHONG
 MUÏC TIEÂU

Keå roõ nhöõng ñaëc ñieåm cuûa vi khuaån phong.

Moâ taû vaø phaân tích 4 hình thaùi toån thöông ñaïi
theå cuûa vieâm phong: phong u, phong cuû, phong
baát ñònh vaø phong giaùp bieân.
 ÑAËC ÑIEÅM CUÛA VI KHUAÅN PHONG
Vi khuaån Hansen (Mycobacterium leprae), hình que thaúng, hai
ñaàu troøn, daøi 5 - 8 m,
Khaùng coàn, acid, maøu ñoû. Kí sinh trong teá baøo.

Coù theå soáng ngoaøi cô theå 1-2 tuaàn

Nhaïy caûm vôùi aùnh saùng

Sinh saûn chaäâm, 12 ngaøy (coù theå 25 ngaøy)

Thôøi kyø uû beänh daøi, trung bình laø 3 - 5 naêm

 ÑÖÔØNG LAÂY TRUYEÀN

 Tröïc tieáp: da, nieâm maïc

 Hoâ haáp: nieâm dòch muõi coù nhieàu tröïc

khuaån vaø khi ho, khaïc, noùi chuyeän seõ

baén ra nhöõng gioït nöôùc chöùa tröïc
khuaån, nhöng khoù laây.
 PHAÛN ÖÙNG MITSUDA

Phaân bieät caùc theå beänh phong.

Sau 3-4 tuaàn: da noåi cuïc quaàng ñoû, 5 - 10 mm,
toàn taïi laâu. coù mieãn nhieãm cao: Mitsuda (+)
 CAÙC HÌNH THAÙI TOÅN
THÖÔNG

 Phong baát ñònh (I)

 Phong cuû (TT)

 Phong giaùp bieân (BB)

 Phong u (LL)
 PHONG BAÁT ÑÒNH (I)

Khoâng coù ñaëc ñieåm roõ reät

¨ Vieâm bì khoâng ñaëc hieäu

¨ Laâm saøng thoaùng qua vaø khôûi ñaàu cuûa theå phong cuû, u.

Nhöõng daùt, thieåu saéc, taêng saéc, voâ saéc maøu hoàng ban

hoaëc maøu ñoàng, voâ caûm hoaëc thieåu caûm.

 VI THEÅ

Vieâm bì khoâng ñaëc hieäu: lan toûa hoaëc quanh

caùc phaàn phuï da.

Tröïc khuaån thöôøng(-) hoaëc ít, rôøi raïc.

Mitsuda thöôøng khoâng roõ, (-): phong u, giaùp

bieân, (+) phong cuû).

 PHONG CUÛ
50 - 60%, nheï, ít laây, ít vi
khuaån.
Maûng vieâm phong, daùt
lôùn hoaëc nhoû, khoâng
ñoái xöùng, thieåu saéc
hoaëc maøu hoàng, thieåu
caûm hoaëc voâ caûm.
Vò trí: maët, chi, thaân.
 VI THEÅ

Thöôïng bì teo ñeùt nheï hoaëc khoâng teo ñeùt.

Moâ lieân keát coù nhieàu nang phong gaàn phaàn
phuï da, nang phong khoâng coù chaát baõ ñaäu.
Toån thöông daây thaàn kinh raát roõ.
Phaûn öùng Mitsuda döông tính roõ.
 PHONG GIAÙP BIEÂN (BB):
Laø theå phong ñang chuyeån daïng vaø trung gian
giöõa theå phong u vaø theå phong cuû.
 Goàm nhöõng daùt, saån, kích thöôùc khaù lôùn
keøm nhöõng toån thöông veä tinh, nhoû ôû vuøng keá
caän.
Phong giaùp bieân gaàn cuû Phong gaùp bieân gaàn u
 VI THEÅ

Coù toån thöông nhò daïng

Tuøy keát quaû ñieàu trò, söùc ñeà khaùng, phong
giaùp bieân thaønh phong u (phong caän u BL)
hoaëc thaønh phong cuû (phong caän cuû BT)
ÞMitsuda thay ñoåi tuøy vaøo tieán trieån.
ÞTröïc khuaån hoïp thaønh ñaùm nhoû.
 PHONG U (LL)
Caùc daùt coù theå dính
nhau, maûng, u phong, roõ
nhaát ôû maët: maët söng
phuø, hoàng ñoû, ruïng
loâng maøy.
 VI THEÅ

 Thöôïng bì teo ñeùt.

 Ngay döôùi thöôïng bì coù vieàn saùng Unna.

 Moâ lieân keát thaám nhaäp nhieàu teá baøo vieâm

maïn vaø teá baØo phong lan toûa (töø moâ baøo,

coù nhieàu daïng: Virchow, boït baøo, thoaùi baøo)

 PHONG U (LL)

Vieâm daây thaàn kinh ngoaïi vi (daây truï, quay,

hoâng to): söng to, roái loaïn caûm giaùc, vaän ñoäng
vaø dinh döôõng moâ (teo cô, loeùt da …)
Vi khuaån: vaøo maùu, dòch limphoâ vaø gaây toån
thöông nhieàu taïng
Phaûn öùng Mitsuda aâm tính
Mycobacterium leprae (Nhuoäm AFB)
Vieâm quanh daây thaàn kinh
Vieâm quanh daây thaàn kinh
 NHÖÕNG TOÅN THÖÔNG KHAÙC
Vieâm daây thaàn kinh
Toån thöông xöông
Toån thöông haïch limphoâ
Toån thöông nhaõn caàu
Toån thöông nieâm maïc ñöôøng hoâ haáp treân
Toån thöông taïng
Toån thöông loã ñaùo
Toån thöông thaàn kinh
Toån thöông thaàn kinh truï
Toån thöông thaàn kinh treân oå maét
 TOÅN THÖÔNG LOÃ ÑAÙO
 15% beänh nhaân phong (90% phong cuû). Hieám khi döôùi 20 tuoåi.

Giôùi nam > nöõ. Vò trí: 1/3 tröôùc loøng baøn chaân, khoù laønh, coù

theå huûy hoaïi cuït ñöùt moät phaàn baøn chaân.Do:

Vieâm daây thaàøn kinh

Roái loaïn vaän maïch vaø thaàn kinh giao caûm

Nhieãm khuaån.
VIEÂM GIANG MAI
 MUÏC TIEÂU

Keå roõ nhöõng ñaëc ñieåm cuûa xoaén khuaån giang mai.

Moâ taû vaø phaân tích caùc thöông toån cuûa 3 thôøi kyø

vieâm giang mai.

Moâ taû vaø phaân tích caùc toån thöông cuûa vieâm giang

mai baåm sinh.

ÑAËC ÑIEÅM XOAÉN KHUAÅN GIANG MAI

Treponema pallidum: hình xoaén, di chuyeån xoaén oác.

Kích thöôùc 8 - 15 m, voû bao chöùa nhieàu thaønh phaàn

caáu taïo mang tính ñaëc hieäu mieãn nhieãm.

Phaân chia trong voøng 30 giôø

Deã bò huûy hoaïïi ôû moâi tröôøng noùng, khoâ, hoùa chaát

Soáng ñöôïc trong moâi tröôøng laïïnh, aåm öôùt.

 ÑÖÔØNG LAÂY TRUYEÀN

Tröïc tieáp: qua quan heä tình duïc

Meï sang con
 CAÙC GIAI ÑOAÏN

 Giang mai I
 Giang mai II
 Giang mai III
 GIANG MAI I
Vaøi giôø: xoaén khuaån vaøo maùu, lan roäng nhanh

trong 24 giôø theo maïch limphoâ ñeán haïch.

Vaøi ngaøy: vieâm baùn caáp haïch vuøng, khoâng

ñau, coù theå chöùa xoaén khuaån.

Ngaøy thöù 7 - ngaøy 14 sau nhieãm, coù theå thaáy

xoaén khuaån trong maùu, nôi toån thöông.

 GIANG MAI I (tt)

 Thôøi kyø uû beänh: 3 - 4 tuaàn

 Hình thaønh muïn nhieãm giang mai (Hunter)

chöùa xoaén khuaån, töï khoûi sau 3 - 4
tuaàn.
 ÑAÏI THEÅ

Veát lôû troøn, 0,5 - 2cm maøu ñoû saãm, ñaùy raén cöùng, khoâng ñau
90% caùc muïn nhieãm ôû ñöôøng sinh duïc nöõ.
 VI THEÅ

Lôùp bì: moâ haït vieâm, limphoâ baøo, moâ

baøo, töông baøo.

Vi maïch: taêng saûn, vieâm TB noäi moâ, laáp

kín loøng maïch, huyeát khoái nhoû, oå vieâm
thoaùi hoùa, hoaïi töû
 GIANG MAI II

 9 –14 tuaàn sau nhieãm (45 ngaøy sau muïn nhieãm)

 Da: hoàng ñaøo.

 Coù theå coù hoàng ban saån, ñoû saãm, khoâng ngöùa,

loøng baøn tay, baøn chaân, töï bieán maát sau vaøi thaùng

hoaëc ñeå laïi nhöõng daùt saéc toá.

 GIANG MAI II (tt)

 Xoaén khuaån lan roäng trong maùu: toån thöông

nhieàu cô quan.

 Ñieàu trò: khoûi hoaøn toaøn.

 Khoâng ñieàu trò: keùo daøi vaøi thaùng hoaëc 2 - 3

naêm (döôùi daïng giang mai tieàm aån).
 LAÂM SAØNG
Thaùng thöù 4 - 12 sau muïn nhieãm:
Maûng vieâm giang mai:

 Thaân, chi, loøng baøn tay, baøn chaân, muõi, mieäng,

chaân toùc, haäu moân - sinh duïc,
 Vieâm loeùt nieâm maïc mieäng, löôõi, amidan, thanh
quaûn (nuoát khoù, khaøn gioïng).
Ruïng loâng maøy, raâu, toùc gaây hoùi ñaàu
 ÑAÏI THEÅ

Hoàng ñaøo: Veát troøn,

daùt hình baàu duïc, maøu

hoàøng nhaït, khoâng

ngöùa, ñoâi khi nhoâ cao,

raûi raùc ôû ngöïc, treân

ngöôøi, hieám ôû maët.

 ÑAÏI THEÅ (tt)

Maûng vieâm giang

mai: 3-6mm, ñoû
saãm, boùng, coù khi
coù vaûy, coù theå phì
ñaïi (Condiloâm lata)
 VI THEÅ

Thöôïng bì: taêng gai, vieâm bì lan toûa.

Maïch maùu: vieâm noäi maïc, vaùch maïch

daøy, teá baøo vieâm maïn bao quanh, taïo lôùp

aùo voû maïch maùu.

 GIANG MAI TIEÀM AÅN

 Khoâng coù laâm saøng roõ reät

 Chaån ñoaùn qua huyeát thanh (+)

 Keùo daøi suoát ñôøi hoaëc chuyeån thaønh giang mai III.

 Giang mai tieàm aån ôû nöõ coù theå gaây giang mai baåm
sinh.
 GIANG MAI III

Toån thöông cô baûn: goâm giang mai, nhieàu

goâm, taïo thaønh u giang mai.
Vieâm noäi maïc vi maïch: hoaïi töû moâ keá caän
keøm thaám nhaäp ñuû loaïi teá baøo vieâm, ñoâi
khi xeáp ñoàng taâm gioáng nang giang mai.
Khoâng coù vieâm haïch söng to.
 GIANG MAI III (tt)

 Nieâm maïc, da:

 Cuû: rôøi hoaëc dính nhau, maøu ñoàng ñoû, ôø lôùp
bì saâu, beà maët da nhaün hoaëc coù theå loeùt.
 Goâm giang mai: 0,5 - 1cm, ñôn ñoäc, loeùt, bôø
roõ, muû (-), ñau (-).
 Baïch saûn ôû nieâm maïc maù, moâi, coù theå saâu
daøy, loeùt vaø hoùa aùc.
 GIANG MAI III (tt)

 Vieâm ñoäng maïch: 10%, khoâng khaû hoài, Nam/ nöõ = 2/1.
 Vieâm ñoäng maïch chuû: vieâm toaøn boä ñoäng maïch, baét ñaàu ôû
lôùp ngoaïi maïch, ñeán aùo giöõa, aùo trong laøm lôùp noäi moâ daøy.
Moâ sôïi thay theá, maát tính chun giaõn, xô cöùng, phoàng maïch, deã
vôõ.
 Vieâm ñoäng maïch nhoû: teá baøo noäi moâ, chu baøo taêng saûn,
vaùch maïch daøy, heïp loøng maïch. Coù nhieàu teá baøo vieâm maïn
quanh ñoäng maïch
VÔÕ PHÌNH ÑOÄNG MAÏCH CHUÛ DO
GIANG MAI
 TOÅN THÖÔNG ÑMC
DO GIANG MAI

ÑMC BÌNH THÖÔØNG

 GIANG MAI III (tt)

Vieâm thaàn kinh trung öông: 7-10%.

 Xô hoùa vuøng sau tuûy soáng.

 Daây thaàn kinh soï, teo thaàn kinh thò giaùc.

 Vieâm maøng naõo - naõo lan roäng, nhoài

maùu naõo, bieán ñoåi taâm thaàn.

 GIANG MAI III (tt)

Gan: goâm giang mai, xô gan giang mai.

Bao khôùp: coù caùc cuïc vieâm, khoâng ñau, xô cöùng.

Ñöôøng hoâ haáp treân: thuûng voøm khaåu caùi.

Xöông: gaây huûy hoaïi vaùch ngaên xöông muõi.

Bieán daïng xöông chi döôùi thaønh voøng cung.

 GIANG MAI ÔÛ THAI KYØ

 Xoaén khuaån qua haøng raøo nhau thai töø thaùng thöù 5.

 Tröôùc coù thai, trong thai kyø: khoâng ñieàu trò, sau thaùng thöù

5, giang mai baåm sinh

 Neáu khoâng ñieàu trò: saåy thai, thai cheát löu, ñeû non, giang

mai baåm sinh

 GIANG MAI BAÅM SINH
Giang mai baåm sinh sôùm:
 Nhau phì ñaïi,“cuï non”, boùng nöôùc loøng baøn tay,
chaân, khe nöùt ôû mieäng, haäu moân, loeùt caùc
xöông suïn muõi, hoïng (tieáng khoùc khaøn traàm).
 80% vieâm xöông suïn vaøo thaùng thöù 2 - 3
 Gan to cöùng vaø xô, laùch to, vieâm thaän, vieâm tinh
hoaøn, vieâm maøng naõo, vieâm daây thaàn kinh thò
giaùc, thieáu maùu.
GIANG MAI BAÅM SINH SÔÙM
 GIANG MAI BAÅM SINH (tt)
Giang mai baåm sinh muoän:
 Thöôøng ôû treû 2 tuoåi, 5 - 10 tuoåi, luùc tröôûng
thaønh.
 Hieám coù toån thöông da - nieâm maïc.
 Thöôøng toån thöông xöông khôùp (xöông chaày
bieán daïng, hình löôõi kieám cong, vieâm xöông
giang mai...).
 Toån thöông maét, tai, raêng.
RAÊNG HUTCHINSON
BIEÁN DAÏNG XÖÔNG
CHAØY
 GIANG MAI BAÅM SINH (tt)

Giang mai baåm sinh tieàm taøng:

 Chæ döïa treân keát quaû chaån ñoaùn huyeát thanh

(+) ôû ngöôøi meï vì beù sinh töø meï coù beänh
(duø ñaõ ñöôïc ñieàu trò) vaãn coù theå coù khaùng
theå toàn dö töø meï trong vaøi ba thaùng, treû
phaûi ñöôïc theo doõi vaø ñieàu trò.