MАНДАХ ИХ СУРГУУЛЬ

Зээлийн тоон ба чанарын шинжилгээ

 MАНДАХ ИХ СУРГУУЛЬ
Тоон шинжилгээ хэрэглээ
Санхүүгийн шинжилгээ нь санхүүгийн тоон өгөгдлийг ашиглан:
– эдийн засгийн чиг хандлагыг үнэлэх,
– санхүүгийн бодлогыг тодорхойлох,
– бизнесийн үйл ажиллагааны урт хугацааны төлөвлөгөө
боловсруулах,
– хөрөнгө оруулалт хийх
– төсөл, компаниудыг тодорхойлоход ашиглагддаг.
 MАНДАХ ИХ СУРГУУЛЬ
Түгээмэл хэлбэрүүд
• Хэвтээ шинжилгээ / horizontal • Хөрвөх чадварын шинжилгээ / liquidity
• Босоо шинжилгээ / vertical • Төлбөрийн чадварын шинжилгээ/solvency
• Өсөлтийн шинжилгээ / growth • Мөнгөн урсгалын шинжилгээ / cash flow
• Ашигт ажиллагааны / profitability
• Мэдрэмжийн шинжилгээ / sensitivity

• Хэлбэлзлийн шинжилгээ / variance

 MАНДАХ ИХ СУРГУУЛЬ
Орлогын тайлан Орлогын тайлан
/мянган төгрөг/ /хувиар/
№ Үзүүлэлт 2019.12.31 2020.12.31 № Үзүүлэлт 2019.12.31 2020.12.31
1 Борлуулалтын орлого (цэвэр) 9,907,135.9 4,092,933.0 1 Борлуулалтын орлого (цэвэр) 100.00% 100.00%
2 Борлуулалтын өртөг 5240371.5 1989124.7 2 Борлуулалтын өртөг 52.89% 48.60%
3 Нийт ашиг ( алдагдал) 4666764.4 2103808.3 3 Нийт ашиг ( алдагдал) 47.11% 51.40%
4 Борлуулалт, маркетингийн зардал 555236.0 340,915.3 Борлуулалт, маркетингийн
4 5.60% 8.33%
зардал
5 Ерөнхий ба удирдлагын зардал 489214.0 580,517.5 5 Ерөнхий ба удирдлагын зардал 4.94% 14.18%
6 Бусад зардал 35620.0 10,981.8 6 Бусад зардал 0.36% 0.27%
Хүү, татвар төлөхийн өмнөх Хүү, татвар төлөхийн өмнөх
7 3586694.4 1171393.7 7 36.20% 28.62%
ашиг (алдагдал) ашиг (алдагдал)
8 Хүүний зардал 3600.0 3600.0 8 Хүүний зардал 0.04% 0.09%
9 Татвар төлөхийн өмнөх ашиг 3583094.4 1167793.7 9 Татвар төлөхийн өмнөх ашиг 36.17% 28.53%
10 Орлогын татварын зардал 382654.1 140356.5 10 Орлогын татварын зардал 3.86% 3.43%
Татварын дараахь ашиг Татварын дараахь ашиг
11 3200440.3 1027437.2 11 32.30% 25.10%
(алдагдал) (алдагдал)
 MАНДАХ ИХ СУРГУУЛЬ
Хэвтээ шинжилгээ / horizontal analysis
Тайлангийн үзүүлэлтүүдийн жилийн өсөлт, бууралтыг илэрхийлж дүгнэх үйл
ажиллагаа.
– Борлуулалтын өсөлт, бууралт
– Бусад орлогын өсөлт, бууралт
– Үндсэн үйл ажиллагааны зардлын өсөлт, бууралт

– Хүү, татвар төлөлтийн өсөлт, бууралт

– Ашиг, алдагдал
 MАНДАХ ИХ СУРГУУЛЬ
№ Үзүүлэлт 2016 2017 2018 2019 2020
1 Борлуулалтын орлого (цэвэр) 3896236 4963256.9 7005248 9,907,135.9 4,092,933.0
2 Борлуулалтын өртөг 1120536.1 1686982 3253388 5240371.5 1989124.7
3 Нийт ашиг ( алдагдал) 2775699.9 3276274.9 3751860 4666764.4 2103808.3
4 Борлуулалт, маркетингийн зардал 685422 745236 685419.2 555236 340,915.3
5 Ерөнхий ба удирдлагын зардал 586333.3 540368 620031 489214 580,517.5
6 Бусад зардал 9523 16548.2 15632 35620 10,981.8
7 Хүү, татвар төлөхийн өмнөх ашиг (алдагдал) 1494421.6 1974122.7 2430777.8 3586694.4 1171393.7
8 Хүүний зардал 800 1260 2500 3600 3600
9 Татвар төлөхийн өмнөх ашиг 1493621.6 1972862.7 2428277.8 3583094.4 1167793.7
10 Орлогын татварын зардал 146753 197286 239568 382654.1 140356.5
11 Татварын дараахь ашиг (алдагдал) 1346868.6 1775576.7 2188709.8 3200440.3 1027437.2
№ Үзүүлэлт 2016 2017 2018 2019 2020
1 Борлуулалтын орлого (цэвэр) - 27.4% 41.1% 41.4% -58.7%
2 Борлуулалтын өртөг - 50.6% 92.9% 61.1% -62.0%
3 Нийт ашиг ( алдагдал) - 18.0% 14.5% 24.4% -54.9%
4 Борлуулалт, маркетингийн зардал - 8.7% -8.0% -19.0% -38.6%
5 Ерөнхий ба удирдлагын зардал - -7.8% 14.7% -21.1% 18.7%
6 Бусад зардал - 73.8% -5.5% 127.9% -69.2%
7 Хүү, татвар төлөхийн өмнөх ашиг (алдагдал) - 32.1% 23.1% 47.6% -67.3%
8 Хүүний зардал - 57.5% 98.4% 44.0% 0.0%
9 Татвар төлөхийн өмнөх ашиг -- 32.1% 23.1% 47.6% -67.4%
10 Орлогын татварын зардал - 34.4% 21.4% 59.7% -63.3%
11 Татварын дараахь ашиг (алдагдал) - 31.8% 23.3% 46.2% -67.9%
 MАНДАХ ИХ СУРГУУЛЬ
Ашигт ажиллагааны/ profitability analysis
– НАА = НА / ЦБор.Ор (Gross profit = Net sales - COGS)
– ҮААА = ҮАА / ЦБор.Ор (Operating profit = GP - selling and administrative expenses)
– ЦАА = ТДЦА / Бор.Ор (Net profit = Operating profit - additional expenses and taxes)
– ХОӨ буюу ROI = ТДЦА / Нийт хөрөнгө
– ХКӨ буюу ROE = ТДЦА / Нийт ХК

Хөрвөх чадвар/ liquidity analysis

• ЭХарьцаа = ЭХөрөнгө / ЭЭҮ (Current Ratio = Current Assets/Current Liabilities)

• ТТГЧХ = ЭХ-БМ / ЭЭҮ (Quick Ratio =Current Assets-Inventory/Current Liabilities)

 MАНДАХ ИХ СУРГУУЛЬ
Ашигт ажиллагааны шинжилгээ
ROE = ROA * Leverage

ROE –г өсгөхдөө
1. Бизнесийн стратегийг ашиглана

2. Санхүүгийн стратегийг ашиглана

 MАНДАХ ИХ СУРГУУЛЬ
Ашигт ажиллагааны шинжилгээ

ROA = Profit margin * Asset turnover

ROA –г өсгөхдөө
1. Үйл ажиллагааны ашгийг өсгөх замаар нэмэгдүүлэх
2. Хөрөнгийн эргэцийг нэмэгдүүлэх буюу хөрөнгө ашиглалтыг
сайжруулах
 MАНДАХ ИХ СУРГУУЛЬ
Ашигт ажиллагааны шинжилгээ

Profit margin =

ROE = x
 MАНДАХ ИХ СУРГУУЛЬ
Ашигт ажиллагааны шинжилгээ
Du pont analyse
• ROE –ийн эх үүсвэрүүдийг харна.
1. Өндөр үнэтэй бараа зарах юмуу эсвэл зардлаа танаж, хэмнэж чадснаар
хөрөнгийн өгөөжийг нэмэгдүүлсэн үү?
2. Бага хөрөнгө оруулалтаар хэдий хэмжээний ашиг хийж чадсан бэ?
3. Капиталын бүтэцдээ санхүүгийн хөрөнгө нэмснээр хэдий хэмжээний ашиг
бий болгож чадсан бэ?
 MАНДАХ ИХ СУРГУУЛЬ
Ашигт ажиллагааны шинжилгээ
Indicator G company - $ E company - $
Total liabilities 8000 5400
Total equity 8000 3700
Total asset 16000 9100
Revenue 23000 16200
Net income 2000 925
ROE 25% 25%
Profit margin 8.7% 5.7%
Asset turnover 1.44 1.78
Leverage 2 2.46
 MАНДАХ ИХ СУРГУУЛЬ
Өсөлтийн шинжилгээ/ growth analysis
– АЭргэц = Бор.Ор / ДАвлага
– АЭргэц = ДАвлага * 365 / БО

– БМЭргэц = ББӨ / Дундаж БМ

– БМЭргэц = Дундаж БМ * 365 / ББӨ

– ГКӨгөөж = ТДЦА / Нийт өр

 MАНДАХ ИХ СУРГУУЛЬ
•Тоон шинжилгээ

•Зээлийн чанарын шинжилгээ

 MАНДАХ ИХ СУРГУУЛЬ
Чанарын судалгааны “С” –н зарчим
1. Character - Зээлдэгчийн зан чанар
Зээлдэгчийн хувийн зан чанар, санхүүгийн хариуцлагаар зээлдэгчийн
найдвартай байдлыг судалдаг.
• бизнесийн бүтэц зохион байгуулалт
• удирдлагын чадвар, мэдлэг,
• нийт ажиллагсад,
• санхүүгийн хариуцлага, хууль дүрмийн мөрдөлт,
• өмнөх зээлийн түүх,
• хувь хүн болон компанийн нэр хүнд,
• гуравдагч этгээдээс авсан эерэг, сөрөг мэдээлэл
 MАНДАХ ИХ СУРГУУЛЬ

Чанарын судалгааны “С” –н зарчим

2. Capital - Хөрөнгө
Хангалттай хэмжээний өөрийн хөрөнгө нь бизнесийн үйл
ажиллагаанаас хүлээж болзошгүй хохирлыг хаадаг.
 MАНДАХ ИХ СУРГУУЛЬ
Чанарын судалгааны “С” –н зарчим
3. Collateral - Барьцаа
Үнэлгээ өндөр, хөрвөх чадвартай үл хөдлөх хөрөнгө байх нь
давуу тал болдог.
• Ашиглалт сайн, чанартай байх,
• Түргэн борлогдох боломжтой байх,
• Өөрсдийн эзэмшилд шилжүүлэх боломжтой байх,
• Өмчлөгчдөө хөшүүргийн шинж чанартай байх.
 MАНДАХ ИХ СУРГУУЛЬ
Барилга,
Үл байгууламж
хөдлөх
Газар
Биет
барьцаа Тээврийн
хэрэгслүүд
Тоног
Хөдлөх
төхөөрөмж
Барьцаа Мөнгөн Тавилга, эд
хөрөнгө хөрөнгө хогшил

Авлага

Биет бус
Үнэт цаас
барьцаа

Бонд

Биет бус
хөрөнгө
 MАНДАХ ИХ СУРГУУЛЬ

Чанарын судалгааны “С” –н зарчим

4. Capacity - Зээлээ эргэн төлөх чадамж
Зээлдэгч үр ашигтай ажиллах ёстой.
• Зээлдэгчийн нас,
• бизнесийн туршлага,
• санхүүгийн үзүүлэлтүүд,
• бизнесийн тогтворжилт гэх зэрэг үзүүлэлтүүдийг авч судалдаг
 MАНДАХ ИХ СУРГУУЛЬ
Чанарын судалгааны “С” –н зарчим
5. Condition - Бизнесийн орчин / нөхцөл байдал
Бизнесийн орчныг макро болон микро төвшинд авч үздэг.
• Макро төвшинд - улс төр, эдийн засаг, зээл хүсэгчийн үйл ажиллагаа
явуулж байгаа эдийн засгийн салбар, хууль эрх зүйн орчин, олон улсын
байдал
• Микро төвшинд - өрсөлдөгчид, бараа, бүтээгдэхүүн, түүхий эд
нийлүүлдэг бэлтгэн нийлүүлэгчид, худалдан авагчид, зах зээл, бизнесийн
эрсдэл, үйлдвэрлэлийн тоног төхөөрөмж, ажлын байр
 MАНДАХ ИХ СУРГУУЛЬ

Чанарын судалгааны “С” –н зарчим

6. Cash – Бэлэн мөнгөний урсгал
Зээлдэгчийн зээл төлөхөд зориулж чөлөөлж чадах мөнгөн
хөрөнгийн урсгалын шинжилгээ юм.
7. Confidence - Найдвартай байдал
Эхний 6С зарчмуудыг хангаж буй эсэх нэгдсэн дүгнэлт.
Бүгдийг хангаж байвал 100 хувь найдвартай гэж үзэх боломж бий.