BAB 1:

PENGENALPASTIAN
MASALAH
1.1.1 MENGENALPASTI MASALAH BUKAN
INVENTIF DAN
INVENTIF
 APA YANG AKAN DIPELAJARI?

Mengenal pasti masalah: bukan inventif dan inventif

Menerangkan proses penyelesaian masalah bukan
inventif dan inventif
 MASALAH 1
MASALAH  Pisau tumpul untuk menyiang ikan.
PENYELESAIAN  Pisau diasah menjadi
tajam Masalah dapat diselesaikan tanpa MASALAH
kesan sampingan. BUKAN INVENTIF
Kaedah penyelesaian masalah
*tidak mewujudkan kesan sampingan.
tidak timbul masalah / kesan sampingan atau apa-apa masalah
baharu selepas penyelesaian dilakukan.
 MASALAH BUKAN INVENTIF

Alatan tidak Masalah Proses Alatan dapat Tiada kesan

berfungsi dikenalpasti penambahbaikan digunakan sampingan
dengan baik alatan semula
MASALAH BUKAN
INVENTIF
 MASALAH 2
MASALAH  Meja kayu tidak dapat menampung
berat beban
PENYELESAIAN  Kaki meja ditukarkan
kepada besi
MASALAH
MASALAH BARU  Meja menjadi lebih berat
Dan memerlukan ramai tenaga untuk
mengalihkannya INVENTIF
Masalah inventif
*mempunyai kesan sampingan apabila diselesaikan.
PENYELESAIAN
MASALAH SECARA
INVENTIF
1.1.2 MENERANGKAN PROSES
PENYELESAIAN
MASALAH BUKAN INVENTIF DAN
INVENTIF
MASALAH
INVENTIF
Penyelesaian Masalah Secara Inventif
Alternatif penyelesaian dapat dikenalpasti melalui:
A) Masalah fungsi dan Punca Masalah
Mengenalpasti masalah pada model fungsi dan pada komponen yang terlibat
B) Analisis Berantai Punca dan Kesan
Untuk memahami dan mengesahkan rantaian punca dan kesan bagi sesuatu masalah.
Soalan akan ditanya sehingga punca dapat dikesan.
Jawapan yang mungkin diperoleh mungkin disebabkan halangan semula jadi, halangan sains
dan fizik atau halangan sifat asas objek
 FASA 1 Analisis Punca Masalah :
ANALISIS FUNGSI
1. Membuat hubung kait antara produk dengan objek
dari segi fungsinya
2. Melukis sistem fungsi
3. Membina model fungsi dengan menggunakan
garisan interaksi
• Analisis Punca Masalah: Analisis fungsi
– membantu mengenal pasti sistem yang ada pada produk
– Menyatakan fungsi bagi setiap komponen yang ada dalam
melengkapkan produk
Hubung kait antara produk dengan objek dari segi fungsinya
• Sebuah sistem yang mempunyai
Produk satu atau beberapa komponen

• Objek bergerak
Objek • Objek tidak bergerak.

• tindakan (action)/tugas sesebuah

Fungsi produk untuk merubah objek
sasaran.

Produk Fungsi
Fungsi
Objek
(Sistem (Tindakan)
(Tindakan) (Penerima Kesan)
)
Menjalankan Fungsi Parameter yang berubah
PRODUK (SISTEM) FUNGSI (TINDAKAN) OBJEK
(PENERIMA
KESAN)
Meja Memegang Buku

Cawan Memegang Air

Klip Memegang Kertas

Kereta Mengangkut Manusia

KOMPONEN FUNGSI OBJEK

MUKA MEJA memegang buku

KAKI MEJA memegang Permukaan meja

SKRU memegang Permukaan meja

Kaki meja
LANTAI Memegang Kaki meja
 Model Fungsi : Meja

Memegang Memegang Memegang

Lantai Kaki Meja Muka Meja Buku

Memegang
Memegang

Skru
kelembapan
 Masalah: Meja bergoyang dan tidak stabil
Masalah ini berlaku setelah kaki meja dilanggar.
Menjejak punca masalah dengan:
1. Mengenal pasti fungsi jenis mudarat
• Jika tiada fungsi mudarat, cari fungsi jenis berlebihan
(excessive) atau tidak mencukupi (insufficient)
2. Mengenal pasti komponen-komponen terlibat.
3. Merumuskan bahawa sistem kajian menghapuskan fungsi
jenis mudarat untuk menyelesaikan masalah tersebut.
• Jika tiada fungsi mudarat, lakukan penambahbaikan kepada
fungsi jenis berlebihan (excessive) atau tidak mencukupi
(insufficient)
 1.2.3 Membina model fungsi dengan
menggunakan Garisan Interaksi

• Komponen ialah bahagian-bahagian kecil yang

berfungsi menyokong sistem
• Model fungsi menggambarkan keseluruhan
hubungkait antara komponen dan kesannya
dalam satu sistem.
• Garisan interaksi : menjejak punca masalah.
Rumusan:
1. Fungsi yang perlu diselesaikan
• Cth: Terdapat satu fungsi mudarat didalam sistem yang bermasalah Nama komponen
yang terlibat
• Cth: Fungsi mudarat tersebut ialah budak melanggar kaki meja
2. Penerangan kesan fungsi yang dipilih
• Cth: Ini menyebabkan meja bergoyang dan tidak kukuh
3. Tentukan objektif
• Cth: Oleh itu, fungsi mudarat tersebut perlu diatasi / dihapuskan

memegang
memegang memegang
Buku
Lantai Kaki meja Muka meja
langgar memegang
memegang

Murid
Skru
Kesimpulannya, meja
tidak stabil kerana
skru yang memegang
kaki meja dan muka
meja telah berkarat
dan patah kerana
kelembapan cuaca
semula jadi
(supersistem)
 FASA 2: PERCANGGAHAN FIZIKAL
Memodelkan masalah dengan menggunakan percanggahan fizikal.

Percanggahan fizikal dalam kes ini ialah meja perlu berat dan ringan.
1.3 Percanggahan
fizikal
1. Mengenal pasti dan menganalisis
percanggahan fizikal
2. Mencadangkan pemilihan prinsip inventif
3. Menjustifikasikan cadangan perubahan reka bentuk
berdasarkan pemilihan prinsip inventif
4. Menghasilkan lakaran produk berfokuskan bahagian
yang mempunyai masalah inventif
 1.3.1 Mengenal pasti dan menganalisis
percanggahan fizikal
1. Percanggahan fizikal : Situasi berlawanan
antara satu dengan yang lain
2. Contohnya :
• Besar – kecil
• Tinggi – Rendah
3. Terdapat 2 kaedah yang perlu diketahui :
• Pemisahan ruang
• Pemisahan masa
Percanggahan fizikal
meja
Parameter Percanggahan fizikal

Saiz Besar – Kecil

Beban Berat – Ringan

Ketinggian Tinggi – Rendah

 PILIH KAEDAH
PENYELESAIAN
Menggunakan kaedah TRIZ
Perlu memilih antara dua kaedah iaitu kaedah pemisahan ruang dan masa.
Cara menentukan pemisahan ruang / masa ?

Contoh soalan : "Adakah meja perlu berat untuk menampung beban tinggi dan
ringan (untuk mudah dialihkan) pada masa yang sama?“
Jawapan : Tidak
 Penentuan Kaedah Penyelesaian Masalah
inventif Secara Pemisahan
CONTO PERCANGGAH CONTOH SOALAN PENENTUAN KAEDAH JENIS KAEDAH
H AN FIZIKAL SITUASI PEMISAHAN RUANG / MASA PEMISAHAN
OBJEK RUANG /
MASA

Kerusi Tinggi - Kerusi perlu tinggi Adakah kerusi perlu tinggi dan rendah RUANG
rendah untuk murid yang pada masa yang sama?
tinggi dan perlu
rendah untuk Jawapan: Ya kerana terdapat murid
murid yang yang berlainan ketinggian dalam kelas
rendah
Khemah Besar - kecil Khemah perlu Adakah khemah perlu besar dan kecil MASA
besar semasa pada masa yang sama?
digunakan dan
perlu kecil semasa Jawapan: Tidak kerana khemah
disimpan digunakan dan disimpan pada masa
PREPARE y aMInSS AgTHIbRAeH, MrRlSaMiTMnFSan
DB Y
1.3.1 Mengenal Pasti dan Menganalisis
Percanggahan Fizikal
Mengenal pasti percanggahan fizikal ialah keadaan yang berlawanan antara satu
dengan yang lain yang diperlukan dalam suatu objek.

PARAMETER PERCANGGAHAN FIZIKAL

SAIZ BESAR - KECIL

BEBAN BERAT - RINGAN

KETINGGIAN TINGGI - RENDAH

 SISTEM FUNGSI

KOMPONEN FUNGSI OBJEK

Tiub tayar Memegang Tayar basikal
Tempat duduk memegang Manusia
Roda Menghasilkan pergerakan Basikal
Pemegang Menentukan arah Manusia
gear Mengubah kelajuan Basikal
 MODEL FUNGSI
Contoh Model Fungsi
bagi sebuah basikal yang bermasalah.

memegang memegang memegang

Tiub tayar Roda Tempat duduk Manusia

memegang
Rantai putus Minyak pelincir
kering / kehausan
Rantai

Model fungsi menggambarkan keseluruhan hubungkait

antara komponen dengan kesannya dalam satu sistem.
 Adakah percanggahan berlaku pada masa yang sama?
Pemisahan ruang

• Minuman yang panas di

dalam cawan kertas

•Minuman perlu panas di

dalam cawan

• Badan cawan perlu sejuk di

luar untuk memudahkan
pengguna memegang.
Cadangan penyelesaian menggunakan
Prinsip Inventif #intermediary

Bagi satu contoh produk

yang menunjukkan
pemisahan ruang dan
pemisahan masa
Amy mendapati bukunya basah kerana botol air bocor
dalam beg sekolahnya.
Buat satu Model Fungsi untuk menganalisis punca
masalah Amy
 Beg sekolah memegang buku
Beg sekolah memegang botol air
Botol air memegang air
Botol air memegang penutup botol

Beg sekolah botol air air

buku penutup botol

2. Ali menghadapi masalah beg beroda terpatah pada
pemegangya.
Lukis satu analisis kesan akibat untuk menganalisis punca
masalah
1.3.2 Mencadangkan Pemilihan
Prinsip Inventif (Pemisahan Ruang)
Pengekstraka
Pembahagian Kualiti setempat
n (Taking out/
(Segmentation) (Local quality)
extraction)

Filem nipis dan

Penyarangan (Nested cangkerang boleh Pengantara
doll) lentur (Flexible shells (lntermediary)
and thin films)

Tidak simetri
(Asymmetry)
Pemisahan Masa

Tindakan Awal Tindakan keterlaluan

Kedinamikan Tindakan Berkala (Partial or excessive
(Dynamization) (Prelimenary Action) (periodic action)
action)

Pembuangan dan Tindakan berterusan

Pengembangan pemulihan yang berfaedah
terma (Discarding and (Continuity of useful
(Thermal recovering) action)
expansion)
 Menjustifikasikan Cadangan Perubahan Reka
Bentuk Berdasarkan Pemilihan Prinsip
H Inventif
CONTO PERCANGGAH
AN FIZIKAL
CONTO
H
SOALAN PENENTUAN KAEDAH
PEMISAHAN RUANG / MASA
JENIS KAEDAH
PEMISAHAN
OBJEK SITUASI RUANG /
MASA

Meja Berat - ringan Meja perlu berat Adakah meja perlu berat dan ringan MASA
untuk pada masa yang sama?
menampung
beban yang Jawapan: TIDAK kerana meja
banyak dan perlu digunakan untuk menampung beban
ringan untuk dan dialihkan pada masa yang
mudah dialihkan berlainan
Cadangan Perubahan Reka
Bentuk
PRINSIP INVENTIF YANG DIPILIH
Kedinamikan (Dynamization)
CADANGAN PERUBAHAN REKA BENTUK
A- Kaki meja jenis boleh ditanggalkan daripada
cantuman dengan muka meja yang menggunakan
konsep ikatan skru boleh pasang buka
B- Memasang roda pada hujung kaki meja agar
mudah digerakkan
1.3.4 Menghasilkan Lakaran Produk
Berfokuskan Masalah Inventif