KYÕ THUAÄT NAÂNG-VAÄN

CHUYEÅN

CHÖÔNG 9
BAÛO ÑAÛM AN TOAØN LAØM
VIEÄC MAÙY TRUÏC

Chapter 9 1
 THIEÁT BÒ AN TOAØN
CUÛA MAÙY TRUÏC
1. Boä haïn cheá haønh trình
a) Boä haïn cheá chieàu cao naâng
 Chöùc naêng :
 Thieát bò nhaèm muïc ñích ngaên ngöøa tröôøng
hôïp naâng taûi leân ñeán ñænh caàn hoaëc ñeán
ñaàu daàm caåu.
 Khi taûi ñöôïc naâng ñeán ñoä cao giôùi haïn thì
thieát bò lieân ñoäng seõ töï ñoäng ngaét daãn ñoäng
cuûa cô caáu naâng ñeå ngöøng naâng taûi tieáp .
 Caáu taïo , vaø nguyeân lyù hoaït ñoäng :
 Boä tieáp ñieåm ñöôïc laép vaøo maïch ñieàu khieån
cô caáu naâng cuûa caàn truïc sao cho ôû vò trí laøm
vieäc caùc tieáp ñieåm luoân ñoùng maïch .
 Khi naâng moùc ñeán vò trí treân cuøng . Cuïm
moùc 3 chaïm vaøo voøng tay ñoøn 2 taùc duïng
Boä haïn cheá chieàu cao vaøo ñoøn boä tieáp ñieåm . Caùc tieáp ñieåm ngaét
naâng vaät ñaët ôû ñaàu caàn maïch vaø ñoäng cô naâng ñöôïc döøng laïi .
1- Boä tieáp ñieåm ñieän 2-Voøng
tay ñoøn Chapter 9 2
 THIEÁT BÒ AN TOAØN
CUÛA MAÙY TRUÏC
Boä haïn cheá haønh trình naâng vaät ôû
palaêng ñieän
1-Palaêng ñieän 2- Boä tieáp ñieåm ñieän 3-
Cuïm moùc caâu 4- Ñoøn 5- Cuïm baùnh xe di
1. Boä haïn cheá haønh
trình
a) Boä haïn cheá chieàu cao
naâng
Nguyeân lyù hoaït ñoäng :
 Töông töï haïn cheá chieàu cao
naâng vaät ñaët ôû ñaàu caàn .
 Khi naâng vaät ñeán chieàu cao
naâng cho pheùp thì cuïm moùc
caâu 3 seõ chaïm vaøo ñoøn 4 .
 Ñoøn 4 ñi leân seõ taùc duïng vaøo
ñoøn boä tieáp ñieåm 2 . Khi ñoù ,
ñoäng cô cô caáu naâng ( palaêng
ñieän ) seõ bò ngaét ñieän .
Chapter 9 3
 THIEÁT BÒ AN TOAØN
CUÛA MAÙY TRUÏC
1. Boä haïn cheá haønh trình
b) Boä haïn cheá haønh trình di
chuyeån
 Chöùc naêng :
 Ñaûm baûo cho maùy truïc hay xe con
khoâng di chuyeån vöôït ngoaøi giôùi
haïn cho pheùp ( giôùi haïn goùc quay
ñoái vôùi caàn truïc , giôùi haïn haønh
trình di chuyeån cuûa caàu truïc , xe con ,
palaêng …)
 Caáu taïo vaø nguyeân lyù hoaït ñoäng
 Boä ngaét kieåu ñoøn coù hai vò trí laøm
vieäc veà 2 phía keå töø ñieåm 0 , töùc
laø cho pheùp quay phaûi vaø traùi .
 Sô ñoà ñieän coù khaû naêng môû maùy
cô caáu ñeå chuyeån ñoäng ngöôïc laïi .
Boä haïn cheá haønh trình di
Chapter 9 4
chuyeån
 THIEÁT BÒ AN TOAØN
CUÛA MAÙY TRUÏC
1. Boä haïn cheá haønh trình
c) Boä haïn cheá haønh trình naâng
caàn:
 Chöùc naêng :
 Ngaét daãn ñoäng cuûa cô caáu naâng , haï
caàn khi goùc taïo neân giöõa caàn vaø
phöông naèm ngang ñaït trò soá giôùi haïn
 Caáu taïo vaø nguyeân lyù hoaït ñoäng :
 Hai daïng cuûa boä haïn cheá haønh trình
naâng caàn : söû duïng cöû chaën , tieáp
ñieåm ñieän vaø daây caùp giöõ .
 ÔÛ hình a , khi goùc nghieâng caàn ñaït giaù
trò giôùi haïn thì cöû chaën seõ taùc ñoäng
vaøo ñoøn , ngaét tieáp ñieåm ñieän daãn
ñeán ngaét ñoäng cô naâng caàn .
 ÔÛ hình b , daây caùp moät ñaàu noái vôùi
Boä haïn cheá haønh trình naâng caàn phaàn coá ñònh cuûa maùy truïc , ñaàu coøn
a-Duøng cöû chaën vaø boä tieáp laïi ñöôïc noái vaøo caàn . Baèng caùch naøy
coù theå
Chapter 9 ngaên khoâng cho goùc nghieâng5
ñieåm ñieän b- Duøng daây caùp giöõ caàn vöôït giaù trò lôùn nhaát .
 THIEÁT BÒ AN TOAØN
CUÛA MAÙY TRUÏC
2. Boä haïn cheá moâ men naâng
 Chöùc naêng:
 Töï ñoäng ngaét ñoäng cô cô caáu naâng khi moâmen naâng vöôït quaù
giôùi haïn cho pheùp . Ñieàu naøy coù nghóa laø khi vaät naâng naëng
quaù giôùi haïn cho pheùp öùng vôùi moãi taàm vôùi .
 Caáu taïo vaø nguyeân lyù hoaït ñoäng :
 Caûm bieán löïc :
 Caûm bieán löïc ñöôïc laép giöõa caùc daây chaèng 4 noái ñaàu caàn vôùi
vaønh puli ñoäng 1 cuûa caùp naâng caàn .
 Caûm bieán löïc laø moät loø xo voøng , coù caùc thanh keùo ñöôïc gaén
vaøo heä caùp naâng caàn . Loø xo noái vôùi cô caáu truyeàn ñoäng
baèng loø xo xoaén , nhôø ñoù maø chuyeån dòch daøi cuûa caùc thanh
keùo thaønh chuyeån dòch goùc , ñoàng thôøi laø quay truïc cuûa bieán
trôû .
 Khi taêng löïc keùo cuûa caùp naâng thì goùc taïo bôûi caùc caëp thanh
giaèng seõ taêng leân . Loø xo voøng seõ bieán daïng vaø keùo theo söï
dòch chuyeån con chaïy cuûa bieán trôû . Khi bieán trôû ñöôïc noái vaøo
maïch ñieän , chuyeån dòch daøi seõ9 bieán thaønh tín hieäu ñieän .
Chapter 6
 THIEÁT BÒ AN TOAØN
CUÛA MAÙY TRUÏC

Boä haïn cheá moâmen naâng

1-Vaønh puli ñoäng 2- Thanh giaèng 3- Boä caûm bieán löïc 4- Caùp giaèng caàn
5- OÁng noái 6- Ñoøn 7- Boä caûm bieán goùc nghieâng caàn 8- Giaù ñôõ cuûa caûm
bieán goùc nghieâng caàn
Chapter 9 7
 THIEÁT BÒ AN TOAØN
CUÛA MAÙY TRUÏC
2. Boä haïn cheá moâ men naâng
 Caûm bieán goùc nghieâng caàn :
 Caûm bieán goùc ngieâng caàn 7 ñöôïc laép ñoàng truïc
vôùi choát quay cuûa caàn .
 Truïc cuûa boä caûm bieán goùc nghieâng lieân keát vôùi
caàn baèng moät ñoøn 6 . Do ñoù khi caàn quay , qua ñoøn
6 seõ cuõng laøm quay truïc cuûa caûm bieán goùc quay .
 Söï quay cuûa truïc ñöôïc truyeàn qua boä truyeàn baùnh
raêng vaø khôùp ñaøn hoài ñeán con chaïy cuûa bieán trôû
( chuyeån ñoåi töø giaù trò goùc nghieâng sang tín hieäu
ñieän ).

Chapter 9 8
 THIEÁT BÒ AN TOAØN
CUÛA MAÙY TRUÏC
 Maïch rôle ñieàu khieån :
 Hai bieán trôû cuûa caûm bieán löïc vaø
caûm bieán goùc nghieâng keát hôïp vôùi
rôle ñieàu khieån cô caáu naâng ñöôïc
noái vôùi nhau theo sô ñoà maïch caàu
ñieän trôû
 Trong boä haïn cheá moâmen naâng söû
duïng nguyeân taéc so saùnh tín hieäu do
caûm bieán löïc vaø caûm bieán goùc
nghieâng caàn .
 Khi troïng löôïng vaät naâng ñaõ ñaït
ñeán trò soá cho pheùp öùng vôùi taàm
Sô ñoà ñieän cuûa boä haïn cheá vôùi , maïch caàu caân baèng khoâng coù
doøng ñieän chaïy qua cuoän daây 3 ,
moâmen naâng daãn tôùi ngaét maïch caùc tieáp ñieåm
1-Bieán trôû cuûa caûm bieán löïc 2- cuûa rôle vaø ngaét ñieän cô caáu naâng (
Bieán trôû cuûa caûm bieán goùc hay caàn truïc ) .
nghieâng 3 - Cuoän daây cuûa rôle Chapter 9 9
 THIEÁT BÒ AN TOAØN
CUÛA MAÙY TRUÏC
3. Boä giaûm chaán :
 Chöùc naêng :
 Boä giaûm chaán ñaët cuoái
haønh trình di chuyeån cuûa caàu
truïc , xe con coù chöùc naêng
haïn cheá söï di chuyeån do
quaùn tính cuûa caàu truïc hay xe
con sau khi boä haïn cheá haønh
trình di chuyeån taùc duïng .

Boä giaûm
chaán Chapter 9 10
 THIEÁT BÒ AN TOAØN
CUÛA MAÙY TRUÏC
4. Thieát bò choáng xoâ (boä keïp ray )
 Chöùc naêng :
 Keïp ray cuûa maùy truïc chaïy treân ray
nhaèm ñaûm baûo söï oån ñònh cuûa maùy
truïc trong tröôøng hôïp gioù to .

Chapter 9 11
 THIEÁT BÒ AN TOAØN
CUÛA MAÙY TRUÏC

Thieát bò choáng xoâ (boä keïp ray )

1- Ñoøn 2- Daàm cuoái 3- eâ -cu 4 – Tieáp ñieåm ñieän 5- Truïc vít 6- Xích 7- Ñóa
xích 8-Choát 9- Truïc coù laép maù keïp 10-Khoái löôïng 11- Choát 12- Baùnh xe 13-
Ñoøn 14-Khung 15 Caàn
Chapter 9 12
 THIEÁT BÒ AN TOAØN
CUÛA MAÙY TRUÏC
4. Thieát bò choáng xoâ (boä keïp ray )
 Caáu taïo vaø nguyeân lyù hoaït ñoäng :
 Hình a , boä keïp ray coù ñoøn 1 ñöôïc laép baûn leà vôùi daàm
cuoái 2 cuûa caàu truïc qua choát 8 .
 Moät ñaàu cuûa ñoøn 1 laø eâ-cu 3 ñöôïc laép treân truïc vít 5 .
Moät ñaàu cuûa truïc vít coù ren phaûi coøn ñaàu kia coù ren
traùi .
 Khi muoán keïp hay nhaû ray , chuùng ta taùc ñoäng qua tay
quay , qua boä truyeàn xích 6 ,7 laøm quay truïc vít laøm e-cu
dòch chuyeån ra hay vaøo , do ñoù moät ñaàu cuûa ñoøn seõ eùp
vaøo hoaëc nhaû ra khoûi ray .
 Ngoaøi ra boä keïp ray coøn coù coâng taéc 4 coù taùc duïng
ngaét ñieän cô caáu di chuyeån ( hay maùy truïc ) khi ôû vò trí
keïp ray .

Chapter 9 13
 THIEÁT BÒ AN TOAØN
CUÛA MAÙY TRUÏC
4. Thieát bò choáng xoâ (boä keïp ray )

 Caáu taïo vaø nguyeân lyù hoaït ñoäng :

 Hình b trình baøy moät daïng khaùc cuûa boä keïp ray, ñoøn 13
ñöôïc laép treân khung 16 , treân khung coù caùc baùnh xe 12 .
 Ñoøn 13 ñöôïc laép baûn leà vôùi khung qua choát 11 , moät ñaàu
cuûa ñoøn laø truïc coù laép maù keïp 9 , ñaàu kia ñöôïc noái vôùi
caàn 15 .
 Khi caàn 15 ñöôïc aán xuoáng , truïc leäch taâm eùp vaøo ray ,
thieát bò ôû traïng thaùi keïp ray , vaø ñöôïc giöõ ôû traïng thaùi
naøy qua khoái löôïng 10 .

Chapter 9 14
 THIEÁT BÒ AN TOAØN
CUÛA MAÙY TRUÏC
5. Maùy ño gioù
 Chöùc naêng :
 Thieát bò ño ñoä
gioù vaø phaùt tín
hieäu thoâng baùo
baèng aâm thanh vaø
aùnh saùng khi gioù
ñaït tôùi moät toác
ñoä giôùi haïn qui
Maùy ño gioù
ñònh .
1- Voõ 2- Caùnh 3- Truïc 4- Cuoän daây phaàn
öùng Chapter 9 15
 THIEÁT BÒ AN TOAØN
CUÛA MAÙY TRUÏC
5. Maùy ño gioù
 Caáu taïo vaø nguyeân lyù hoaït ñoäng :
 Khi coù gioù , caùnh 2 vaø truïc 3 quay . Truïc 3 vaø cuoän

daây 4 hoaït ñoäng nhö moät maùy phaùt toác , seõ taïo ra
moät ñieän theá töông öùng tæ leä vôùi ñoä lôùn cuûa vaän
toác goùc cuûa truïc 3 . Giaù trò ñieän theá ñöôïc chuyeån
ñoåi thaønh löïc gioù vaø ñöôïc hieån thò treân ñoàng hoà
cuûa maùy ño gioù ( Hình b ) . Ñoàng thôøi löïc gioù cuõng
ñöôïc hieån thò qua 3 ñeøn baùo öùng vôùi ba möùc :
 Xanh : löïc gioù naèm trong phaïm vi cho pheùp , vaän haønh maùy
truïc bình thöôøng
 Vaøng : löïc gioù gaàn ñaït giaù trò lôùn nhaát trong phaïm vi cho
pheùp , coù theå vaän haønh maùy truïc nhöng caàn löu yù .
 Ñoû : löïc gioù vöôït quaù giôùi haïn cho pheùp , khoâng neân vaän
haønh maùy truïc . Yeâu caàu ngöôøi vaän haønh phaûi keïp ray .

Chapter 9 16
 OÅN ÑÒNH CUÛA MAÙY
TRUÏC
1. Khaùi nieäm chung veà oån ñònh maùy truïc
 Söï an toaøn laøm vieäc cuûa taát caû caùc maùy truïc ñöôïc
ñaûm baûo nhôø ñuû ñoä oån ñònh choáng laät maùy truïc .
 Ñoä oån ñònh laø khaû naêng ñaûm baûo caân baèng vaø
choáng laät cuûa thieát bò naâng .
 Möùc ñoä oån ñònh cuûa thieát bò naâng ñöôïc xaùc ñònh
baèng tyû soá giöõa moâmen choáng laät vaø moâmen laät :

Md
K
 Trong ñoù : Mt
 K : Heää soá oån ñònh

Md : Moâmen choáng laät

Mt : Moâmen laät

Chapter 9 17
 OÅN ÑÒNH CUÛA MAÙY
TRUÏC
 Ñieàu kieän caân baèng maùy truïc ñöôïc xaùc ñònh baèng
tyû soá cuûa moâmen choáng laät vaø moâmen gaây laät
maùy truïc taùc duïng so vôùi ñöôøng truïc laät ( caïnh laät )
cuûa maùy truïc .
 Ñoä oån ñònh cuûa maùy truïc phaûi ñaûm baûo trong moïi
tröôøng hôïp vaø moïi ñieàu kieän :
 ôû vò trí laøm vieäc coù mang vaät ( oån ñònh coù taûi ) cuõng
nhö khoâng mang vaät ( oån ñònh rieâng ),
 trong nhöõng ñieàu kieän coù phoái hôïp taûi troïng baát lôïi
nhaát taùc duïng leân maùy truïc theo quan ñieåm coù khaû
naêng gaây ñoå maùy truïc .

Chapter 9 18
 OÅN ÑÒNH CUÛA MAÙY
TRUÏC
 Ñoä oån ñònh cuûa maùy truïc ñöôïc bieåu
thò bôûi caùc trò soá sau :
 Heä soá oån ñònh coù taûi
 Heä soá oån ñònh rieâng

Chapter 9 19
 OÅN ÑÒNH CUÛA MAÙY
TRUÏC
 Heä soá oån ñònh coù taûi
 Laø tyû soá moâmen ñöôïc taïo ra bôûi troïng löïc cuûa
taát caû caùc boä phaän cuûa maùy truïc coù tính ñeán
taát caû caùc taûi troïng phuï ( taûi troïng gioù , löïc
quaùn tính phaùt sinh khi môû maùy vaø haõm maùy
caùc caùc caáu naâng , quay vaø di chuyeån maùy truïc )
 Cuõng nhö moâmen cuûa troïng löïc thaønh phaàn khi
maùy truïc laøm vieäc treân ñòa hình coù ñoä nghieâng
lôùn nhaát cho pheùp vaø moâmen ñöôïc taïo ra bôûi
troïng löïc cuûa vaät ñoái vôùi caïnh laät cuûa maùy
truïc .

Chapter 9 20
 OÅN ÑÒNH CUÛA MAÙY
TRUÏC
 Heä soá oån ñònh rieâng
 Laø tyû soá moâmen ñöôïc taïo ra bôûi troïng löïc cuûa
taát caû caùc boä phaän cuûa maùy truïc coù tính ñeán
ñoä nghieâng cuûa ñòa hình maùy ñöùng veà höôùng
laät vaø moâmen ñöôïc taïo ra bôûi taûi troïng gioù ñoái
vôùi caïnh laät
 Theo qui phaïm an toaøn thì trò soá caùc heä soá oån
ñònh coù taûi vaø heä soá oån ñònh rieâng khoâng ñöôïc
nhoû hôn 1,15. Vieäc xaùc ñònh giaù trò baèng soá cuûa
caùc heä soá naøy ñöôïc tieán haønh khi khoâng tính
ñeán taùc ñoäng cuûa caùc boä keïp ray vì chuùng laøm
taêng ñoä oån ñònh cuûa maùy truïc .

Chapter 9 21
 OÅN ÑÒNH CUÛA MAÙY
TRUÏC
 Ñoái vôùi caàn truïc :
 Ñoä oån ñònh cuûa maùy truïc caàn phaûi ñaûm baûo khi tay caàn
naèm doïc cuõng nhö naèm vuoâng goùc vôùi ñöôøng maùy ñöùng .
Vì ña soá tröôøng hôïp ôû caùc caàn truïc di ñoäng thì khoaûng veát
baùnh xe thöôøng nhoû hôn khoaûng caùch truïc baùnh xe cho neân
ta laáy tröôøng hôïp nguy hieåm hôn caû ñeå tính toaùn oån ñònh laø
vò trí tay caàn vuoâng goùc vôùi truïc ñöôøng maùy ñöùng .
 Söï xaùc ñònh oån ñònh coù taûi vaø oån ñònh rieâng caàn ñöôïc
tieán haønh ñoái vôùi goùc nghieâng cuûa caàn truïc khoâng nhoû
hôn 3o – ñoái vôùi caàn truïc coù tay caàn ( ngoaïi tröø caàn truïc
ñöôøng saét ) vaø 1o – ñoái vôùi caàn truïc caûng.
 ÔÛ caùc caàn truïc ñöôøng saét duøng ñeå laøm vieäc maø khoâng
coù chaân choáng phuï thì caàn phaûi tính ñeán söï cheânh leäch
cuûa ray naøy so vôùi ray kia ôû nhöõng ñoaïn ñöôøng cung .

Chapter 9 22
 OÅN ÑÒNH CUÛA MAÙY
TRUÏC
 Ñoái vôùi coång truïc :
 Coång truïc phaûi ñöôïc kieåm tra oån ñònh theo caû
hai phöông song song vaø vuoâng goùc vôùi ñöôøng
ray döôùi taùc duïng cuûa taûi troïng naâng danh nghóa
, taûi troïng gioù lôùn nhaát ôû traïng thaùi laøm vieäc
vaø taûi troïng quaùn tính .

Chapter 9 23
 OÅN ÑÒNH CUÛA MAÙY
TRUÏC
2. OÅn ñònh khi laøm vieäc coù taûi :

Sô ñoà xaùc ñònh oån ñònh caàn truïc

a ) OÅn ñònh coù taûi vaø b ) OÅn ñònh rieâng
Chapter 9 24
 OÅN ÑÒNH CUÛA MAÙY
TRUÏC
Caùc thaønh phaàn löïc taùc duïng leân caàn
truïc khi coù taûi vaø heä soá oån ñònh
 Khi kieåm tra oån ñònh coù taûi , chuùng ta xeùt vò trí
vaät ôû taàm vôùi lôùn nhaát . Khi ñoù ñoä nghieâng vaø
taûi troïng gioù Wg ñöôïc laáy sao cho chuùng taùc duïng
theo höôùng gaây laät ñoå caàn truïc .
 Ñeå xaùc ñònh ñoä nghieâng treân beà maët laøm vieäc
vaø kieåm tra khi caàn phaûi ñaët caàn truïc treân caùc
chaân choáng phuï thì caùc caàn truïc coù caàn vôùi , caàn
truïc töï haønh , caàn truïc keùo ñöôïc trang bò boä phaän
chæ nghieâng .

Chapter 9 25
 OÅN ÑÒNH CUÛA MAÙY
TRUÏC
 Heä soá oån ñònh coù taûi :
M G   M qt  M g
K1 
M v
 Trong ñoù :

Mv=Gv.a – Moâmen ñöôïc taïo ra bôûi troïng löôïng vaät naâng danh nghóa
ñoái vôùi caïnh laät

MG=G.c – Moâmen ñöôïc taïo ra bôûi troïng löïc cuûa caùc boä phaän caàn
truïc vaø ñoái troïng ñoái vôùi caïnh laät coù tính ñeán goùc nghieâng cho
pheùp 

Mg = Wg.d – Moâmen ñöôïc taïo ra bôûi taûi troïng gioù taïi vò trí laøm vieäc
, taùc duïng leân dieän tích choaùn gioù cuûa caàn truïc vaø vaät naâng , taùc
duïng vuoâng goùc vôùi caïnh laät vaø song song vôùi beà maët maùy ñöùng

Mqt – Toång moâmen quaùn tính cuûa caùc phaàn töû caàn truïc vaø vaät
naâng , phaùt sinh trong quaù trình môû maùy vaø phanh caùc cô caáu cuûa
caàn truïc vaø löïc ly taâm khi quay caàn truïc

Chapter 9 26
 OÅN ÑÒNH CUÛA MAÙY
TRUÏC
 Khi xaùc ñònh toång moâmen löïc quaùn tính phaûi tính ñeán khaû naêng phoái
hôïp caùc nguyeân coâng naâng vaø haï vaät vôùi söï quay caàn truïc .
 Neáu caàn truïc di chuyeån coù mang vaät ôû treân cuïm moùc caâu vaø neáu khi
ñoù coù khaû naêng phoái hôïp caùc nguyeân coâng naâng vaät , quay vaø di
chuyeån caàn truïc thì ngöôøi ta tieán haønh kieåm tra oån ñònh coù taûi theo
höôùng di chuyeån cuûa noù .
 Khi ñoù ngöôøi ta tính moâmen laät cuûa caùc löïc quaùn tính phaùt sinh trong
thôøi ñieåm taêng toác vaø phanh cô caáu di chuyeån caàn truïc .
 Söï aûnh höôûng cuûa ñoä nghieâng ñòa hình vaø löïc quaùn tính ñeán ñoä oån
ñònh cuûa caàn truïc seõ taêng leân cuøng vôùi söï taêng ñoä cao cuûa troïng taâm
cuûa caàn truïc vaø ñoái troïng vaø ñoä giaûm kích thöôùc veát baùnh xe .
 Ñeå taêng oån ñònh vaø giaûm khoái löôïng caàn thieát cuûa ñoái troïng , caùc caàn
truïc coù taàm vôùi thay ñoåi ñoâi khi ñöôïc trang bò ñoái troïng di ñoäng laép treân
caàn , töï ñoäng thay ñoåi vò trí ñoái troïng khi thay ñoåi taàm vôùi cuûa tay caàn .
 Do ñoù seõ giaûm taûi troïng leân cô caáu thay ñoåi taàm vôùi vaø phuø hôïp vôùi
söï caân baèng phaàn quay cuûa caàn truïc

Chapter 9 27
 OÅN ÑÒNH CUÛA MAÙY
TRUÏC
 Bieän phaùp phoøng ngöøa söï maát oån ñònh cuûa caàn
truïc :
 Khoâng ñöôïc vöøa naâng taûi , vöøa quay hoaëc vöøa di chuyeån
thieát bò naâng , khi nhaø maùy cheá taïo khoâng qui ñònh trong hoà
sô kyõ thuaät
 Ñeå ngaên ngöøa hieän töôïng quaù taûi , trong caáu taïo cuûa caàn
truïc ñaõ trang bò boä phaän khoáng cheá quaù taûi , boä phaän naøy
duøng ñeå ngaét töï ñoäng cô caáu naâng khi taûi troïng vöôït quaù
110%. Thieát bò naøy deã hö hoûng , neân caàn chuù yù caùc bieän
phaùp toå chöùc , kyõ thuaät :
 Cung caáp danh muïc caùc taûi vaø troïng löôïng cuûa chuùng
 Khi chöa roõ troïng löôïng cuûa taûi thì phaûi xaùc ñònh roài môùi naâng
 Naâng nhöõng taûi gaàn baèng troïng taûi thì phaûi nhaác thöû leân
100mm roài môùi naâng tieáp

Chapter 9 28
 OÅN ÑÒNH CUÛA MAÙY
TRUÏC
 Chaân choáng : coâng duïng cuûa chaân choáng laø taêng oån ñònh
cuûa maùy truïc , do ñoù phaûi :
 Haï chaân choáng moãi khi maùy truïc laøm vieäc
 Duøng ñeá keâ chuyeân duøng ñeå keâ chaân choáng , khi maùy truïc
laøm vieäc treân caùc vuøng coù ñoä luùn khoâng ñeàu thì phaûi duøng
caùc phieán beâtoâng coù thieát dieän lôùn lout döôùi ñeå keâ
 Maët baèng laøm vieäc doác quaù möùc quy ñònh : Goùc nghieâng
cuûa maët baèng maùy truïc laøm vieäc khoâng ñöôïc lôùn hôn 3o
 Khoâng ñöôïc phanh ñoät ngoät khi naâng , haï hoaëc quay taûi vôùi
toác ñoä lôùn . Ñaây laø nguyeân nhaân taïo ra löïc quaùn tính lôùn ,
löïc naøy coù theå laøm maùy truïc maát oån ñònh
 Söû duïng keïp ray : Keïp ray cuûa maùy truïc chaïy treân ray
nhaèm ñaûm baûo söï oån ñònh cuûa maùy truïc trong tröôøng hôïp
coù gioù to . Khi maùy truïc ngöøng laøm vieäc phaûi vaën chaët
taát caû caùc keïp ray treân ñöôøng ray .

Chapter 9 29
 OÅN ÑÒNH CUÛA MAÙY
TRUÏC
3. OÅn ñònh rieâng khi khoâng naâng haøng vaø coù
nhöõng taûi troïng baát lôïi taùc duïng
 Theo qui phaïm an toaøn , ngöôøi ta khoâng yeâu caàu kieåm tra ñoä oån
ñònh cuûa caùc coång truïc vaø baùn coång truïc .
 Nhöng caùc loaïi maùy truïc naøy cuõng caàn phaûi coù ñuû ñoä döï tröõ
oån ñònh vì chuùng coù dieän tích choaùn gioù raát lôùn .
 Caùc taûi troïng ñoäng trong thôøi kyø laøm vieäc khoâng bình oån cuûa
cô caáu di chuyeån phoái hôïp vôùi taûi troïng gioù coù theå taïo ra
moâmen laät lôùn .
 Ñoä oån ñònh cuûa maùy truïc naøy ôû traïng thaùi laøm vieäc ñöôïc
ñaëc tröng bôûi moät heä soá oån ñònh.
 Heä soá oån ñònh naøy laø tyû soá cuûa moâmen ñöôïc taïo ra bôûi
troïng löïc cuûa coång truïc . cuûa vaät vaø moâmen cuûa löïc quaùn tính
vaø löïc gioù taùc duïng leân keát caáu theùp cuûa coång truïc vaø vaät .
 Ngöôøi ta tieán haønh kieåm tra söï laät doïc vaø laät ngang cuûa coång
truïc.

Chapter 9 30
 OÅN ÑÒNH CUÛA MAÙY
TRUÏC

Sô ñoà xaùc ñònh oån ñònh coù taûi cuûa coång truïc theo hai phöông
a) Phöông doïc ñoái vôùi ñöôøng chaïy b) Phöông ngang ñoái vôùi
ñöôøng chaïy

Chapter 9 31
 OÅN ÑÒNH CUÛA MAÙY
TRUÏC
 Heä soá döï tröõ oån ñònh coù taûi theo höôùng doïc ñöôøng chaïy baèng :
G ct  Gv  Gg . B
2
K  1,15
Fct hct  Fg  Fv hv  wg hg
 Trong ñoù :

Gv, Gct,Gx –töông öùng laø troïng löïc cuûa vaät , cuûa maùy truïc vaø
cuûa xe con

Fv, Fct , Fx – töông öùng laø löïc quaùn tính cuûa vaät , cuûa maùy truïc
vaø cuûa xe con khi phanh ñoät ngoät maùy truïc

Wg – taûi troïng gioù toång coäng
 B- Khoaûng caùch taâm baùnh xe maùy truïc


hct, hx, hg – Töông öùng laø caùc tay ñoøn taùc duïng cuûa caùc löïc
quaùn tính cuûa coång truïc , xe con mang vaät vaø taûi troïng gioù ñoái
vôùi maët phaúng ñi qua beà maët laên cuûa caùc ñöôøng ray.

Chapter 9 32
 OÅN ÑÒNH CUÛA MAÙY
TRUÏC
 Ngöôøi ta tieán haønh kieåm tra oån ñònh coù taûi troïng choáng laät ngang
maùy truïc ñoái vôùi caùc maùy truïc coù coâng xon vaø taàm roäng lôùn
 Heä soá döï tröõ oån ñònh trong tröôøng hôïp naøy baèng :
Gct L  Fx'  Fv' hx  w'g h'g
K2  2  1,4
Gx  Gv l
 Trong ñoù :

F’v vaø F’x – töông öùng laø caùc löïc quaùn tính cuûa vaät vaø xe laên
khi phanh xe laên khaån caáp
 w’ – taûi troïng gioù taùc duïng leân maùy truïc theo höôùng vuoâng
g
goù vôùi ñöôøng truïc cuûa ray
 l- taàm roäng cuûa maùy truïc


h’g vaø l – caùc tay ñoøn taùc duïng cuûa taûi troïng gioù , troïng löïc
cuûa vaät vaø xe laên ñoái vôùi caïnh laät

Chapter 9 33
 OÅN ÑÒNH CUÛA MAÙY
TRUÏC
 Ñoä oån ñònh cuûa coång truïc ôû traïng thaùi khoâng
laøm vieäc ñöôïc ñaëc tröng bôûi heä soá oån ñònh rieâng
ñoù laø tyû soá cuûa moâmen xcuûa troïng löïc cuûa taát
caû caùc boä phaän cuûa coång truïc vaø moânmen cuûa
taûi troïng gioù . heä soá oån ñònh rieâng khoâng ñöôïc
nhoû hôn 1,15

Chapter 9 34
 ANY QUESTIONS ?

 ………..

 THANK YOU

Chapter 9 35