2.4.

Các phương pháp tạo xung điều khiển

2.4.1 Tổng quan về mạch tạo xung điều

khiển
2.4.2 Mạch tạo xung theo pha đứng
2.4.2.1 Sơ đồ khối hệ thống điều khiển theo
pha đứng
 2.4.2.1 Sơ đồ khối hệ thống điều khiển theo
pha đứng
Khèi 1 Khèi 2 Khèi 3

ul urc
u®kT
§BH SS TX
FSRC
u®k
2.4.2.2 Khối đồng bộ hoá và phát sóng
răng cưa
2.4.2.2.1 Mạch đồng bộ hoá
R1

ul R2 u®b
2.4.2.2.1 Mạch đồng bộ hoá

A u®ba
** * *
ul u®b u®bb
B *
*
u®bc
C *
*
BA§
0
BA
§
2.4.2.2.2 Mạch phát sóng răng cưa
(mạch D-R-C)
* Giới thiệu sơ đồ:
M¹ch ®ång D
bé
**
ul u uc ur
®b C R
c

BA§
 2.4.2.2.2 Mạch phát sóng răng cưa
(dùng mạch D-R-C)
* Nguyên lý làm việc:

M¹ch ®ång D u®
bé u Urcmax
** b
urc
ul u uc urc 1 3 t
®b C R
 2 2 3

BA§

ucp = Urcmax.e-(t -2/ )/ RC

2.4.2.2.2 Mạch phát sóng răng cưa
(dùng mạch D-R-C nạp điện cho tụ bằng
nguồn một chiều ổn định )
* Giới thiệu sơ đồ: + U -n

D2 R
M¹ch ®ång a R1
bé
**
ul u®b D1 uc C urc

o
BA§
 2.4.2.2.2 Mạch phát sóng răng cưa
(dùng mạch D-R-C nạp điện cho tụ bằng
nguồn một chiều ổn định )
* Nguyên lý làm việc:
+ Un -
u®
u
b
D2 R urc Urcm
M¹ch ®ång a R1
bé ax

** 1 1' 2 t
ul u®b D1 u c C urc  2 3

BA§ o

uc = Un.(1-e-t/) với  =R.C

2.4.2.2.2 Mạch phát sóng răng cưa
(dùng mạch D-R-C và tranzitor )

* Giới thiệu sơ đồ: +Ucc

WR
R1
R3
M¹ch ®ång D
o
bé Tr
*
ul uc C urc
u®b R21 R4
*
BA§ a
* Nguyên lý làm việc: +Ucc
WR
R1
R3
M¹ch ®ång o D
bé * Tr
ul uc C urc
u®b R21 R4
*
BA§ a
u u®
Urcmax
u
b rc

t
 1 2 3

uc=Ucc.(1-e-t/) với  =(R3+WR).C

2.4.2.2.2 Mạch phát sóng răng cưa
(dùng mạch D-R-C và tranzitor, nạp tụ bởi
dòng không đổi )
WR
* Giới thiệu sơ đồ: +Ucc
ie2
U0 Dz e2
R1 b2 Tr
2
ic1
M¹ch ®ång bé D i c2
o c2
* Tr1
ul u® R u
R4 c C urc
21 R3
* b
BA§ a
 WR
+Ucc
* Nguyên lý làm việc: ie2
U0 Dz e2
R1 b2 Tr2
ic1
M¹ch ®ång bé
o D ic2 c2
* Tr1
ul u®b R21 R4 uc C urc
R3
*
BA§ a
u®b
u
Urcmax
urc
1 t
 2 3

uc = I.t /C
2.4.2.2.2 Mạch phát sóng răng cưa
(dùng vi mạch khuếch đại thuật toán (KĐTT))
* Giới thiệu sơ đồ:
+Ucc
R1
uc
M¹ch ®ång bé D ic1
o
* Tr
ul C
u®b R21 i1 iv-
* -
BA§ a
R3 uv i K§TT
v+
-Ucc WR + urc
1
* Nguyên lý làm việc :
+Ucc
R1
uc
M¹ch ®ång bé D ic1
o
* Tr
ul C
u®b R21 i1 iv-
* -
BA§ a
R31 uv i K§TT
v+
-Ucc WR + urc

u u®
Urcma
ub rc
x
1 t
 2 3

ic = -i1 + iv-
Trong đó: iv-=0 ;i1=-Ucc/(WR+R)=I=const
2.4.2.3 Khâu so sánh
2.4.2.3.1 Các sơ đồ mạch so sánh thường sử dụng
+Ucc +Ucc
Rk Rk

urc Tr R1 R2 Tr
uBE ura uBE ura
u®k
u®k urc

a b
+Ucc +Ucc
urc - R - R
A R1 R2 A
u®k + +
D ura u®k urc D ura
-Ucc -Ucc
c d
2.4.2.3 Khâu so sánh
* Nguyên lý làm việc :

u urc
-u®k

1 2 t
0  2 3
ura
Ucc

0 1 1' 2 2' t
  2 3
2.4.2.4 Khâu tạo xung
4.2.4.1 Mạch truyền xung ra đến thyristor
2.4.2.4.2 Mạch khuyếch đại xung
* Giới thiệu sơ đồ: BAX D3 G
+Ucc * *
D1 D2 u®kT
W1 W2
Tr1 K
uv
Tr2
 2.4.2.4.2 Mạch khuyếch đại xung
* Nguyên lý hoạt động của sơ đồ:
uv uv
0 t1 t1 t2 t2' t 0 t1 t1' t2 t2' t
'txv txv
u®kT u®kT
0 t 1 t1 t2 t2' t 0 t1 t1 t2 t2' t
't tbh '
xr txr= tbh

H×nh 2.59a:§å thÞ ®iÖn ¸p H×nh 2.59b:§å thÞ ®iÖn ¸p

khi tbhtxv khi tbh<txv
2.4.2.4.3 Mạch sửa xung
* Sơ đồ nguyên lý:

+Ucc
Rk1 R Rk2
uc
C1 Tr1 + -
C Tr2
ube1 ube2 ura
uc1
uv Rb
- R0
Eb
+
2.4.2.4.3 Mạch sửa xung
-Tr1 sẽ khoá khi không có xung vào hoặc có
xung vào nhưng tụ C1 đã nạp đầy đến giá trị
uc1uv mà khi đó ura0.
-Tr1 sẽ mở bão hoà khi không có xung vào
hoặc có xung vào nhưng tụ C1 đã nạp đầy đến
giá trị uc1uv nhưng nếu uraUcc .
-Tr1 sẽ mở bão hoà khi có xung vào mà điện
áp trên tụ C1 đang 0 bất kể lúc đó ura có giá
trị bằng bao nhiêu.
* Nguyên lý hoạt động của sơ đồ :
+Ucc Rk1
uc R Rk2
C1 Tr1 + -
C Tr2
uc ube1 ube2 ura
uv R
- b R0
1 E
+ b
uv txv
a 0 t1 t1' t2 t2' t3 t3' t
uc1
b 0 t1 t2 t3 t
uc
Ucc
c 0 t1 t1'' t2 t2'' t3 t3'' t
ube1
ube
d 0 t1 t2 t3 t
ube2
ube
0 t1 t2 t3 t
e
ura
Ucc
g 0 t1' t2 t2' t3 t3' t
t
2.4.2.4.4 Mạch phân chia xung
* Giới thiệu sơ đồ:
+Ucc R2 R4 R5 R11
&1
Tr1 Tr3 uk3 R9
R1 Tr6
&2
** IC1
ul u®b
&3 Tr7
Tr4
BA§ R10
Tr2 uk4 &4
R12
-Ucc
Xung tõ ®Çu ra R3 u®b1
kh©u so s¸nh hoÆc m¹ch R13
söa xung ®Õn R6
R71
uxv Tr5 C

-
IC2
R urc
WR 8 +
* Nguyên lý hoạt động của mạch phân chia xung:
u®b

ube t
 2
ube

uk3
t
uk4  2
t
u®b1  2
t
 2
urc
t
uxv  2
1 1' 2 2' 3 3' t
ura1  2
1 1' 3 3' t
ura2  2
2 2' t
 2
2.4.2.5 Một sơ đồ mạch phát xung điều khiển theo pha
đứng
+Ucc R14
R2 R4 R5 R16 D6 **
IC D8
Tr uk3 &1 Tr7 Wl1
Tr
R1 1
u®kT1
1 3
&2
** Tr9 BAX1
D1,2
ul u®b
Tr4 uk4 &3
Tr10
BAX2
BA§ &4 Tr
Tr ux1 R158 u®kT
u®b1 D9
-Ucc R3
2 R17 D7 2

R6 **

u®k mang gi¸ trÞ ©m

Tr5
u®k C1
R13 R12 R11 R7
R10 -
R9
C2 - IC2
urc R8
IC3 D3,4 +
Tr6 uC2 +
D5
Kh©u so s¸nh WR
2.4.3 Mạch tạo xung theo pha ngang
2.4.3.1 Nội dung phương pháp
2.4.3.2 Xét một sơ
4
đồ cụ thể id
D1 D2 Rd
w21
a * ud
u4-5 Ld
T1 T2
K1 K2 G2 Ed
BA 5 G1
w22 2 iC
w1 *
u1 * uC C
u1-0 RG1 RG2
DG1 DG2 iG
0 1
*
u3-0 iR
R
w23 3 uR 1
. .
UR . UC
b U0-1
. .
. U3-0 0 U2-0
U4-5 3 2
2.4.4 Mach tạo xung dùng dùng điôt 2 cực gốc
2.4.4.1 Giới thiệu sơ lược điôt hai cực gốc

iE T uBB=0(nÐt
r2 +
B2 ®øt)
B2 uBB>0(nÐt
E liÒn)
P N E
iE UBB IEmin UEmin
D
0 C uEB1
B1
uE uEB1 B1 A
r1 b UE0 B UEmax
- -IE0

a c
 2.4.4.2-Mạch phát xung dùng điôt 2 cực gốc
u
+ UEmax
R2 UEmin uc
R t

D 0 t1 t1' t2 t2 ' t3
Ucc
uc ura
C Tck
R1 ura
0 t
-
t1 t1' t2 t2 ' t3
a b
uc=(1-e-t/R.C).Ucc; TckR.C.ln[1/(1-)]
Để sơ đồ có thể tự do dao động thì : Rmin < R < Rmax
Trong đó: Rmin=(Ucc-UEmin)/IEmin
Rmax=(Ucc-UEmax)/IE1
 2.4.4.3 Mạch phát xung điều khiển thyristor
trong sơ đồ chỉnh lưu dùng điôt 2 cực gốc

D2 R1
* * - + Tr R3
u2 uD1 D u®k
u1 2
uD2
R2 UJT
D4
BAX
BA
uc C
D3 u®kT

* *
 u
*Nguyên lý hoạt động: uD1
1
- + U0 uD2
Tr R3
u®
D
uD2 k t
2 0
UJ
R D
T BA u
2 4 U0 uD
X
UEmax 2
uc C U t
D u®k Emin uc
0
3 T u®kT
** 0 t

2.4.4.4 Mạch điện thay thế điôt 2 cực gốc bằng
transitor:
+

R Tr1 R2

Ucc
R3
Tr2

C R1 ura
-
2.4.5 Mạch điều khiển BBĐ đảo chiều
2.4.5.1 Mạch điều khiển BBĐ đảo chiều điều khiển phối hợp
tuyến tính

+ R
Uc u
T3 k1T R R1 U
R R
c r r2 T6 U9
** 1 2 1 0
u u C u®ba r4 0
A ®b 1 1 R T R
B u r3 7
C uC u
a 4
A§ Rb3
Kªnh ph¸t xung 5
rc
cho T4 vµa -T10 2 2
Uc R1
R12
c
R1
1 + R
I
u® -C 20D ur
R10 3
R1
u R kth R15 2 1 a1

- u ®k 4 - D ur
® R16 I
R8 I ng R +C R221 a2
k +C 17
R18
9
1 3
 u®ba1

ube
t
0
 2
ube
+Uc R
c uk1 uk1
Tr
3 R R19 U
R1 R Tr
0 t
1 6
** 2 Tr U 0  2
2 ub3
uA u® C u®ba1 t
4 0 0
ba 1 R4 Tr R uC2 /2
BA u 3 7 UC2max=Ucc
§a ur t
R5b3 C uC2 0
Kªnh ph¸t xung cho T4  2
c urc
vµ T10 - 2
t
Ucc 0
R11
R12 -Ucc
+ R u
R13 IC -u®kng
urc+U0
u®k -2
20
D ura t
R10 R14 0
th 1
u R15 1
R u®kn D ura -u®kth
- -
®k
8 R16 IC
R IC g 2 2
R17 +3 R21 ura1
9
+1 R18 1 3 t
1   2
ura2
2 2 t
2
 2.4.5.2 Mạch điều khiển BBĐ đảo chiều ứng dụng
phương pháp điều khiển riêng
2.4.5.3 Hàm truyền bộ chỉnh lưu
WT(p)=KT.e-.P KT/(1+.p) Thêi ®iÓm thay
=T/(2.q) u ®æi gi¸ trÞ u®k urc
KT là hệ số khuếch đại U
®k1 u®
của bộ chỉnh lưu U®k2 k
t

0 1 2
Thêi ®iÓm gãc
 ®iÒu
khiÓn  thay ®æi
2.5.Tính chất điều khiển của bộ chỉnh lưu
(tham Khảo tài liệu)
2.6. Bảo vệ bộ chỉnh lưu
2.6.1 Khái niệm chung
2.6.2 Bảo vệ quá nhiệt và quá dòng
2.6.2.1 Bảo vệ quá nhiệt
2.6.2.2 Bảo vệ quá dòng
a/- Bảo vệ quá tải
b/- Bảo vệ ngắn mạch
c/- Bảo vệ quá tốc độ tăng của dòng qua van
diT/dt
2.6.3 Bảo vệ quá điện áp cho các van bộ biến đổi
2.6.3.1 Các nguyên nhân gây nên quá áp cho các van
a/- Các quá điện áp phát sinh từ bên ngoài bộ biến đổi (BBĐ)
b/- Các quá điện áp bên trong có đặc trưng không lặp lại
c/- Các quá điện áp bên trong có đặc trưng lặp lại
2.6.3.2 Tác động của quá điện áp đối với các van chỉnh lưu
2.6.3.3 Các phương pháp mắc thiết bị bảo vệ quá áp
và tính toán
2.6.3.3 Các phương pháp mắc thiết bị bảo vệ
quá áp và tính toán
a K id
MC1 BA MC2
A * a T1 T3 T5 Rd
*
B * b ud
* Ld
C * c
*
T4 T6 T2 Ed
a b c a b c A
a b c e
R1 R1 T*
C1 C1 R2
C2
b c d C R

Hình 2.74