AFET VE ACİL DURUMLARDA

TEMEL KAVRAMLAR
ve
İNSANİ YARDIM

Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı - İnsani Yardım ve Psikososyal Destek Eğitim Grubu
 SUNUM İÇERİĞİ
Tehlike Nedir?
Risk Nedir?
Zarar Görebilirlik Nedir?
Acil Durum Nedir?
Afet Nedir?
Afet Tipleri Nelerdir?
Afet Yönetimi
Türkiye’nin Afet Profili
İnsani Yardım Kavramı

Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı - İnsani Yardım ve Psikososyal Destek Eğitim Grubu 32/2
 AMAÇ
 Afet ve acil duruma dair temel
kavramların açıklanması
 Bu kavramların arasında ki ilişkinin
anlaşılması
 İnsani Yardım kavramının incelenmesi
 İnsani yardım gerektirecek durumların
anlaşılması

Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı - İnsani Yardım ve Psikososyal Destek Eğitim Grubu 32/3
AFET VE ACİL DURUMLARDA TEMEL KAVRAMLAR

TEHLİKE ve RİSK NEDİR?

TEHLİKE
Herhangi bir zaman veya coğrafyada ortaya çıkarak insan hayatını ve doğayı tehdit
eden, sosyo-ekonomik düzen, tarihi ve kültürel kaynaklar üzerinde olumsuz etkiler
yaratabilecek fiziki olay ve olgulardır.

RİSK
Bir olayın belirli koşul ve ortamlarda doğurabileceği can, mal, ekonomik ve çevresel
gibi değerlerin kaybının gerçekleşme olasılığıdır.

Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı - İnsani Yardım ve Psikososyal Destek Eğitim Grubu 32/4
AFET VE ACİL DURUMLARDA TEMEL KAVRAMLAR

TEHLİKE VE RİSK ARASINDAKİ İLİŞKİ

Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı - İnsani Yardım ve Psikososyal Destek Eğitim Grubu 32/5
AFET VE ACİL DURUMLARDA TEMEL KAVRAMLAR

ZARAR GÖREBİLİRLİK NEDİR?

ZARAR GÖREBİLİRLİK

Farklı büyüklükteki ve çeşit ki tehlikeler karşısında insanlara ve yaşam çevrelerine

gelen fiziksel, toplumsal, ekonomik veya çevresel zararların ölçüsüdür.

Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı - İnsani Yardım ve Psikososyal Destek Eğitim Grubu 32/6
AFET VE ACİL DURUMLARDA TEMEL KAVRAMLAR

ACİL DURUM NEDİR?

5902’ye göre;

ACİL DURUM

Toplumun tamamının veya belli kesimlerinin normal hayat ve faaliyetlerini

durduran veya kesintiye uğratan ve acil müdahaleyi gerektiren olaylar ve bu
olayların oluşturduğu kriz hâlidir.

Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı - İnsani Yardım ve Psikososyal Destek Eğitim Grubu 32/7
AFET VE ACİL DURUMLARDA TEMEL KAVRAMLAR

AFET NEDİR?

5902 sayılı Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığının

Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun’a göre;

AFET

Toplumun tamamı veya belli kesimleri için fiziksel,

ekonomik ve sosyal kayıplar doğuran, normal hayatı ve insan faaliyetlerini durduran
veya kesintiye uğratan, etkilenen toplumun baş etme kapasitesinin yeterli olmadığı
doğa, teknoloji veya insan kaynaklı olaylardır.

Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı - İnsani Yardım ve Psikososyal Destek Eğitim Grubu 32/8
AFET VE ACİL DURUMLARDA TEMEL KAVRAMLAR

«Afet bir olayın kendisi değil,

doğurduğu sonuçtur»

Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı - İnsani Yardım ve Psikososyal Destek Eğitim Grubu 32/9
AFET VE ACİL DURUMLARDA TEMEL KAVRAMLAR

AFET TEHLİKE

NASIL BİR İLİŞKİ???

ZARAR
GÖREBİLİRLİK RİSK

Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı - İnsani Yardım ve Psikososyal Destek Eğitim Grubu 32/10
AFET VE ACİL DURUMLARDA TEMEL KAVRAMLAR

Formül
Zarar
Risk Tehlike
Görebilirlik

Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı - İnsani Yardım ve Psikososyal Destek Eğitim Grubu 32/11
AFET VE ACİL DURUMLARDA TEMEL KAVRAMLAR

AFET TÜRLERİ
MEYDANA
GELİŞ
HIZLARINA
GÖRE AFETLER

Yavaş Gelişen Ani Gelişen

Afetler Afetler

Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı - İnsani Yardım ve Psikososyal Destek Eğitim Grubu 32/12
AFET VE ACİL DURUMLARDA TEMEL KAVRAMLAR

AFET TÜRLERİ
KAYNAKLARIN
A
GÖRE AFETLER

Teknoloji
Doğa Kaynaklı
Kaynaklı
Afetler
Afetler

Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı - İnsani Yardım ve Psikososyal Destek Eğitim Grubu 32/13
AFET VE ACİL DURUMLARDA TEMEL KAVRAMLAR

AFET TÜRLERİ

DOĞA KAYNAKLI
AFETLER

Jeofiziksel Hidrolojik Meteoroloji Klimatolojik Biyolojik Dünya Dışı

Afetler Afetler k Afetler Afetler Afetler Afetler

Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı - İnsani Yardım ve Psikososyal Destek Eğitim Grubu 32/14
AFET VE ACİL DURUMLARDA TEMEL KAVRAMLAR

AFET TÜRLERİ

TEKNOLOJİ
KAYNAKLI AFETLER

Maden Sanayi Ulaşım Baraj/Bent

KBRN
Kazaları Kazaları Kazaları Yıkılması

Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı - İnsani Yardım ve Psikososyal Destek Eğitim Grubu 32/15
AFET VE ACİL DURUMLARDA TEMEL KAVRAMLAR

AFET YÖNETİMİ

Afet ve acil durumlardan sonraki müdahale etme ve iyileştirme gibi çalışmaların,

 Toplumun tüm kesimlerini kapsayacak şekilde planlanması, yönlendirilmesi,

desteklenmesi, koordine edilmesi,
 Gerekli mevzuat ve kurumsal yapılanmaların oluşturulması veya yeniden
düzenlenmesi
 Etkin ve verimli bir uygulamanın sağlanabilmesi
 Toplumun tüm kurum ve kuruluşlarıyla, kaynaklarının bu ortak amaçlar
doğrultusunda yönetilmesi sürecidir.

Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı - İnsani Yardım ve Psikososyal Destek Eğitim Grubu 32/16
AFET VE ACİL DURUMLARDA TEMEL KAVRAMLAR

AFET YÖNETİMİ DÖNGÜSÜ

MÜDAHALE

! AFET ! AFET !!!!! İY

RİSK VE ZARAR
HAZIRLIK
AZALTMA

Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı - İnsani Yardım ve Psikososyal Destek Eğitim Grubu 32/17
AFET VE ACİL DURUMLARDA TEMEL KAVRAMLAR

Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı - İnsani Yardım ve Psikososyal Destek Eğitim Grubu 32/18
AFET VE ACİL DURUMLARDA TEMEL KAVRAMLAR

İnsani Yardım Nedir, Neyi Amaçlar?

Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı - İnsani Yardım ve Psikososyal Destek Eğitim Grubu 32/19
İNSANİ YARDIM NEDİR ?

YARDIM NEDİR?

Yardım kelimesi sözlük anlamı itibarıyla

“kendi gücünü ve imkânlarını başka birinin iyiliği için kullanma “
olarak tanımlanmıştır.

Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı - İnsani Yardım ve Psikososyal Destek Eğitim Grubu 32/20
İNSANİ YARDIM NEDİR ?

İNSANİ YARDIM NEDİR?

AFAD
Afet Terimleri Sözlüğü

“ Doğa kaynaklı afetler, savaş, kuraklık ve toplumsal çatışmalar neticesinde

can güvenliği, açlık, susuzluk, kıtlık, barınma, salgın hastalık vb. nedenlerle
ihtiyaç sahibi olan yerler için uluslararası toplumun istikrarında önemli bir
unsur olması nedeniyle siyasi, ekonomik ve askerî amaçlardan bağımsız
yapılacak arama-kurtarma, acil sağlık hizmetleri beslenme ve barınma gibi
yardım veya yardımlar“ olarak tanımlanmıştır.

Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı - İnsani Yardım ve Psikososyal Destek Eğitim Grubu 32/21
İNSANİ YARDIM NEDİR ?

İNSANİ YARDIM GEREKTİREN DURUMLAR

 Savaş
 Açlık
 Yoksulluk
 Doğa Kaynaklı Afetler
 İç Karışıklıklar ve Kriz
 Salgın Hastalıklar

Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı - İnsani Yardım ve Psikososyal Destek Eğitim Grubu 32/22
İNSANİ YARDIM NEDİR ?

İNSANİ YARDIM UYGULAMALARI NELERDİR?

 Arama kurtarma
 Sağlık hizmetleri
 Beslenme & Barınma
 Psikososyal destek
 Eğitim ve sosyal faaliyetler
 Kültürel faaliyetler
 Bilinçlendirme / farkındalık

Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı - İnsani Yardım ve Psikososyal Destek Eğitim Grubu 32/23
İNSANİ YARDIM NEDİR ?

TARİHÇE • 1492 El-Hamra Kararnamesi ve İspanya Safarad Yahudilerinin

Tahliyesi

GEÇMİŞ • 1742 ve 1876 da İsveç’te yaşanan kıtlık

• 1847 İrlanda’da Yaşanan Kıtlık

• 1894 Amerika Birleşik Devletleri Orman Yangını

• 1509 İstanbul Depremi (Kıyamet-i Suğra)

• 1894 İstanbul Depremi (Dersaadet Depremi)

• Cumhuriyet Dönemi İnsani Yardım Çalışmaları

Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı - İnsani Yardım ve Psikososyal Destek Eğitim Grubu 32/24
İNSANİ YARDIM NEDİR ?

TARİHÇE

• Suriye Krizi • Sırbistan

• Zeytin Dalı Bölgesi • Somali
• Fırat Kalkanı Bölgesi • Cibuti
• İdlip Gerginliği Azaltma Bölgesi • Filistin
• Barış Pınarı Bölgesi • Mozambik
• Malezya • Yemen
GÜNÜMÜZ • Filipinler • Arakan gibi 50 den
• Afganistan fazla ülke
• Bosna-Hersek

Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı - İnsani Yardım ve Psikososyal Destek Eğitim Grubu 32/25
İNSANİ YARDIM NEDİR ?

İNSANİ YARDIM MODELLERİ

1. Geleneksel İnsani Yardım Modeli

2. Modern İnsani Yardım Modeli

3. Alternatif İnsani Yardım Modeli

Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı - İnsani Yardım ve Psikososyal Destek Eğitim Grubu 32/26
İNSANİ YARDIM NEDİR ?

1- Geleneksel İnsani Yardım Modeli

Üç büyük dinin -Hristiyanlık, Yahudilik ve İslam’ın- öğretilerinde önemli bir yer

tutan yardımlaşma, bu dinlerin hâkim olduğu toplumlarda kendilerine has bir
şekilde hayat bulmuştur.

Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı - İnsani Yardım ve Psikososyal Destek Eğitim Grubu 32/27
İNSANİ YARDIM NEDİR ?

2 - Modern İnsani Yardım Modeli

Savaşlar, sanayi devrimi ve teknolojik gelişmeler nedeniyle meydana gelen

olaylarda insani yardıma muhtaç kesimin sayısı artmıştır.
Bu durum yeni bir insani yardım modelinin gereksinimini doğurmuştur.
Bu model;

Gelişen teknoloji ve ulaşım imkânları ile devletler, uluslararası kuruluşlar, sivil

toplum kuruluşları vasıtasıyla organize bir şekilde yapılan yardım modelidir.

Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı - İnsani Yardım ve Psikososyal Destek Eğitim Grubu 32/28
İNSANİ YARDIM NEDİR ?

3- Alternatif İnsani Yardım Modeli

Sağlıktan eğitime, rehabilitasyondan insani diplomasi çalışmasına kadar onlarca

alanda ihtiyaç sahiplerine destek sunan, kimi durumlarda devletlerin
ulaşamadığı yerlere ulaşan, bürokrasinin tıkandığı alanlarda daha rahat ve
işlevsel hareket kabiliyeti bulan, acil ihtiyaçları karşılamanın ötesinde yaşam
koşullarını normalleştirme adına uzun vadeli çözümler üreten, insanlığın ihtiyaç
duyduğu alternatif insani yardım modelidir.

Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı - İnsani Yardım ve Psikososyal Destek Eğitim Grubu 32/29
AFET VE ACİL DURUMLARDA TEMEL KAVRAMLAR

SONUÇ OLARAK

 Afet, acil durum, tehlike, risk, zarar görebilirlik kavramları,

 Bu kavramların birbiri ile ilişkileri,
 Afet türleri ve sınıflandırmaları,
 Afet yönetimi ve evrelerini,
 Türkiye’nin afet profili,
 İnsani Yardım Kavramı ve yürütülen çalışmalar hakkında
bilgi sahibi olmuş olduk.

Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı - İnsani Yardım ve Psikososyal Destek Eğitim Grubu 32/30
AFET VE ACİL DURUMLARDA TEMEL KAVRAMLAR

SORULARINIZ VAR MI?

Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı - İnsani Yardım ve Psikososyal Destek Eğitim Grubu 32/31
 TEŞEKKÜRLER

Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı - İnsani Yardım ve Psikososyal Destek Eğitim Grubu