Idealan gas

Idealan gas predstavlja skup molekula zanemarljivo malih

dimenzija koji međusobno ne interaguju.

Idealan gas je teorijski model koji opisuje ponašanja realnih

gasova male gustine na visokim temperaturama.
 Stanje idelanog gasa opisuje se sledećim makroskopskim
parametrima:

– temperatura – univerzalna gasna

konstanta
– zapremina
𝑝𝑉 =𝑛𝑅𝑇
– pritisak J
𝑅=8,314
Jednačina stanja mol K
idelanog gasa
– broj molova
𝑝𝑉 =𝑘𝐵 𝑁𝑇 – Bolcmanova konstanta

−23 J
– broj molekula 𝑁 =𝑛 𝑁 𝐴 𝑘𝐵 =1,38 ∙ 10
K

1 23
– Avogadrov broj 𝑁 𝐴=6,02 2 ∙10
mol
Zadatak: Dva mola vodonika nalaze se pod pritiskom 300 kPa na
tempearaturi 20 oC . Pri datim uslovima vodonik se može smatrati
idealnim gasom. Kolika je zapremina gasa?

Rešenje:
n = 2 mol pV = nRT
t = 20 oC , T = 293K
p = 300 kPa = 3105 Pa

V = 0,016 m3
V=?
Stanje idelanog gasa može se menjati i to tako da se
menjaju najmanje dva parametra stanja.

uzmimo da se ne menja

količina gasa + još jedan od parametara stanja

 Izotermski proces
𝑝𝑉 =𝑛𝑅𝑇

p p
izoterma

Bojl - Mariotov zakon

Proizvod pritiska i zapremine određene količine gasa na
konstantnoj temperaturi je konstantan.
Zadatak: Zapremina određene količine gasa se smanji pri stalnoj
temperaturi na 80 % početne vrednosti. Da li je vrednost pritiska
nakon te promene zapremine manja ili veća u odnosu na početnu
vrednost? Koliko puta?

Rešenje:
𝑉 2=0,8 𝑉 1
=?

𝑉1 𝑉1
𝑝 1 𝑉 1=𝑝 2 𝑉 2  𝑝 2=𝑝 1 ¿ 𝑝1
𝑉2 0,8 𝑉 1

𝑝 2=1,25 𝑝 1
 p

2
1
V
Izotermski procesi na dve različite temperature

p V

T T
Izotermski proces prikazan u i dijagramima
 Izohorski proces
𝑝 𝑛𝑅 𝑝
𝑛=𝑐𝑜𝑛𝑠𝑡 𝑉 =𝑐𝑜𝑛𝑠𝑡 𝑝𝑉 =𝑛𝑅𝑇 = =𝑐𝑜𝑛𝑠𝑡
𝑇 𝑉 𝑇
p p V
r a
ho
iz o

T V T
Izohorski proces prikazan u , i dijagramima

Šarlov zakon
𝑝 1 𝑝2 Pritisak određene količine gasa pri
=
𝑇1 𝑇2 konstantnoj zapremini linearno
raste sa porastom temperature.
 p

hora
izo

t
𝑝 𝑛𝑅
𝑝=𝑝 0 ( 1+𝛿 𝑡 ) =𝑐𝑜𝑛𝑠𝑡=
𝑇 𝑉

– pritisak gasa na temperaturi 0 oC

1 1
𝛿= termički koeficijent porasta pritiska
273,15 °C
Zadatak: Koliko puta se poveća pritisak gasa u sijalici ako se
nakon paljenja temperatura u njoj poveća od 27 oC do 300 oC?

Rešenje:
t1 = 27 oC , T1 = 300 K
t2 = 300 oC , T2 = 573K
 Izobarski proces
𝑝𝑉 =𝑛𝑅𝑇 𝑉 𝑛𝑅 𝑉
= =𝑐𝑜𝑛𝑠𝑡
𝑇 𝑝 𝑇

V V p
ara
ob
iz

T p T
Izobarski proces prikazan u , i i dijagramima

Gej-Lisakov zakon
Zapremina određene količine
𝑉1 𝑉2
= gasa pri konstantnom pritisku
𝑇1 𝑇2 linearno raste sa porastom
temperature.
 V

ba ra
izo

t
𝑉 𝑛𝑅
𝑉 =𝑉 0 ( 1+𝛾 𝑡 )
=𝑐𝑜𝑛𝑠𝑡 =
𝑇 𝑝

– zapremina gasa na temperaturi 0 oC

1 1
𝛾= koeficijent zapreminskog širenja gasa
273,15 °C
Zadatak: Na 17oC gas ima zapreminu 5 litara i nalazi se pod
pritiskom 200 kPa. Izobarskim širenjem gas promeni zapreminu
na 6 litara. Za koliko se promenila temperatura gasa?
Rešenje:
t1 = 17oC , T1 = 290 K
V1 = 5 l = 510-3 m3
p = 200 kPa = 200103 Pa
V2 = 6 l = 610-3 m3

T = ? T2 = 348 K
T = T2 – T1 = 348 K – 290 K
T = 58 K