Prawa elektrolizy

-Przebieg elektrolizy w stężonych roztworach

elektrolitów związków nieorganicznych
na elektrodach platynowych ,
-Soli kwasów karboksylowych,
-Elektrorafinacja metali
-Równanie elektrolizy
 Elektroliza
 Elektroliza – reakcje utlenienia i redukcji
na elektrodach w roztworze elektrolitu,
wymuszone przez przepływ prądu elektrycznego
W elektrolizerze – katoda ( - ) połączona jest
z ujemnym biegunem prądu stałego – zawsze
zachodzi na niej reakcja redukcji
W elektrolizerze – anoda (+ ) połączona jest
z dodatnim biegunem prądu stałego – zawsze na
niej zachodzi reakcja utlenienia
 Zasady elektrolizy

 Na elektrodach (platynowe, grafitowe) w pierwszej

kolejności ulegają rozładowaniu (redukcji) jony proste:
2-
jony kationy metali ciężkich, anion S , aniony
- - +
halogenkowe (Cl , Br ) , kation H rozładowuje się dopiero
po jonach metali ciężkich lub równocześnie w środowisku
kwasowym
 Na katodzie mogą rozładować się wyłącznie kationy metali,
które nie reagują w z wodą, czyli metale znajdujące się
w szeregu napięciowym za glinem (Eo = - 1,670V ;
potencjał reakcji połówkowej glinu)
 W przypadku gdy nie mogą wydzielić się kationy metali
na katodzie wydziela się wodór – zachodzi rozkład wody,
powstające aniony OH - podwyższają pH roztworu
(alkalizują elektrolit), kationy metali są tylko nośnikami
elektronów
 Zasady elektrolizy
 Wyjątek – wydzielanie się sodu na elektrodzie
rtęciowej
 Na anodzie nie wydzielają aniony złożone, jeżeli w
roztworze nie ma anionów prostych, to zachodzi na niej
rozkład wody z wydzielaniem tlenu, kationy wodorowe
obniżają pH (zakwaszają) roztworu przy anodzie
W przypadku elektrod wykonanych
z większości metali w reakcji anodowej może brać
udział metal elektrody – anodowe roztwarzenie
(rozpuszczanie) metali
Elektroliza kwasów beztlenowych
A(+): 2Cl-(aq)  Cl2 + 2e- K(-): 2H+(aq) + 2e-  H2(g)

V/I
A K
(+) (-)

+ + +
H H H -
Cl

Cl Cl
Cl -
Cl
-
Stężenie
H

Cl Cl
-
-
Cl
H
elektrolitu
Cl- H H
maleje
+ + +
Cl H H H
Elektroliza kwasów tlenowych – rozkład
wody na anodzie
A(+): 2H2O  O2 + 4H+ + 4e- K(-): 2H+(aq) + 2e-  H2(g)

V/I
A K
(+) (-)

+ +
H +
H
H
H
O

Stężenie
+
+
H
H

H
H

H H
elektrolitu
O

O
H

+
O O H +
H H H
H+ H+ H+
rośnie
H
H
Elektroliza zasad – wodorotlenków rozpuszczalnych
w wodzie – rozkład wody na katodzie
-
A(+): 2H2O O2 + 4H+ + 4e
K(-): 2H2O + 2e-  H2(g) + 2OH-

V/I
A O K
(+) H H (-)

H
H+

-
O K+
Stężenie

H
H+

O
H H
H
H
H
H H
H
elektrolitu
O O H H
rośnie
O

O
-
O O
H+
 Elektroliza: soli kwasu beztlenowego
i aktywnego metalu – rozkład wody na katodzie
A(+): 2Cl-  Cl2 + 2e- K(-): 2H2O + 2e-  H2(g) + 2OH-

V/I
A K
(+) (-)

- - +
Stężenie soli
Cl O Cl K
maleje – sól
+
K H O-
H H
przechodzi
H H
w odpowiedni
-
Cl
K+ Cl
H
-
O- +
O
H H
wodorotlenek
Cl Cl K
Elektroliza: soli kwasu beztlenowego i metalu
o wyższym potencjale standardowym od glinu
A(+): 2Cl-(aq)  Cl2 + 2e- K(-): Cu2+(aq) + 2e-  Cu(s)

Stężenie elektrolitu maleje

V/I
A K
(+) (-)

Cl- Cl-
2+ 2+
Cu Cu -
2+ Cl
Cu

- Cu
Cl

- Cl
-
Cl
-
Cl
- Cu2+
Cl Cl Cl Cu
 Elektroliza: soli kwasu tlenowego i metalu
o niższym potencjale standardowym od glinu – elektroliza wody

A(+): 2H2O  O2 + 4H + 4e
+ - K(-): 2H2O + 2e-  H2(g) + 2OH-

V
A K
(+) (-)
H

H
H

+
H
O
O

H
H+
O
H

Stężenie

H
O
H

H
H
O

H
O elektrolitu

O-
H
+ + H
H O O H H H H
H

O-
H H
rośnie
O
 Elektroliza: soli kwasu tlenowego i metalu
o wyższym potencjale standardowym od glinu – na
anodzie elektroliza wody, wydziela się tlen

A(+): 2H2O  O2 + 4H+ + 4e- K(-): Cu2+(aq) + 2e-  Cu(s)

V/I
A K
(+) (-)

H H Stężenie
elektrolitu
2+
H+ Cu
2+ Cu

H
O
maleje – sól
H

O
Cu
przechodzi w
O

H H
O +
H
kwas tlenowy

H
+ +
H H
H H Cu
2+ O
H

O O Cu
 Termoelektroliza: stopionych soli kwasów
beztlenowych
A(+): 2Cl-(aq)  Cl2 + 2e- K(-): K
+
(aq)
-
+ 1e  K

V/I
A K
(+) (-)

K
Cl- Cl- K+
+
+ K K
K

K -
K
+
Cl
-
+ Cl
- Cl
Cl Cl K
K
 Termoelektroliza stopionych tlenków i
wodorotlenków metali
A(+): 2O2-  O2 + 4e- K(-): K
+ -
(aq) + 1e  K

V/I
A K
(+) (-)

K Anodowe wydzielanie
2- K
+ +
K K+ tlenu w wysokich
O K
O
2- temperaturach
K
powoduje zniszczenie
K+ K
+
K+ K O2- elektrod grafitowych
O O
 Elektrorafinacja metali –
anodowe rozpuszczanie metali
• Elektroliza, w której poddaje się metale zanieczyszczone
domieszkami innych metali, np. miedź z domieszką niklu.
• Anodę stanowi zanieczyszczona miedź, natomiast katodę
miedź bez domieszek innych metali.
• Elektrolit stanowi roztwór siarczanu(VI) miedzi(II).
• W procesie elektrolizy anoda miedziana z domieszki
metali o niższym potencjale od miedzi ulega rozpuszczeniu
2+ -
– metale ulegają utlenieniu: A(+): Cu  Cu + 2e ,
przechodzą do roztworu.
• Na katodzie kationy miedzi ulegają redukcji – osadza się
czysta miedź: K(-): Cu2+ + 2e-  Cu
 Elektroliza związków organicznych – soli
kwasów kraboksylowych (reakcja Kolbego)
 Podczas elektrolizy wodnych roztworów soli karboksylowych na
anodzie zachodzi reakcja:
2 R – COO-  R – R + 2CO2 + 2e-
 CH3 – COO-Na (octan – etanian sodu)
 A(+): 2 CH3- COO-  CH3 – CH3 + 2CO2 + 2e-
 K(-): 2H2O + 2e-  H2 + 2OH-
 CH3 – CH2 – COO-Na (propanian sodu)
 A(+): 2 CH3- COO-  CH3 –CH2 – CH2 - CH3 + 2CO2
 K(-): 2H2O + 2e-  H2 + 2OH-
 HCOONa (mrówczan – metanian sodu)
 A(+): 2HCOO-  2CO2 + H2 + 2e-
 Na-OOC – COO-Na (szczawian sodu)
 A(+): -OOC – COO-  2CO2 + 2e-
 Równanie elektrolizy

 m – masa substancji w gramach (g) wydzielonej

na elektrodach,
 F = 96480C ≈ 96500C (Faraday ) – ładunek 1 mola elektronów,
 M – masa molowa (g / mol) produktu wydzielonego
na elektrodzie,
 t – czas trwanie elektrolizy w sekundach (s),
 z (lub n) – liczba moli elektronów w procesie utlenienia
lub redukcji wymieniona przez jeden mol jonów
 I – natężenie prądu w amperach (A = C · s-1)