Eko-turizam i planiranje u

turizmu
EKO-TURIZAM
Turizam i zaštita životne sredine
• turizam kao potrošač životne sredine
• turizam kao faktor zaštite životne
sredine
• turistička valorizacija zaštićenih
oblika prirode
• masovni turizam - narušavanje i/ili
ugrožavanje režima zaštite ili
permanentno prostorno degradiranje
životne sredine
 Održivi razvoja turizma
Definicija ? – svaki vid turizma koji doprinosi
zaštiti životne sredine, socijalnog i
ekonomskog integriteta i unapređivanju
prirodnih, stvorenih i kulturnih vrijednosti na
trajnoj osnovi
 Koncepcija održivog turizma bazira se na tri
osnovna principa:
• Princip ekološke održivosti – koji obezbjeđuje da razvoj
bude kompatibilan sa održavanjem vitalnih ekoloških
procesa, biloške raznovrsnosti i bioloških resursa;
• Princip socijalne i kulturne održivosti – koji obezbjeđuje
da razvoj bude kompatibilan sa kulturom i tradicionalnim
vrednostima ljudskih zajednica i doprinosi jačanju
njihovog identiteta;
• Princip ekonomske održivosti – koji obezbjeđuje da
razvoj bude ekonomski efikasan i da se resursima upravlja
na način da njih mogu uspješno koristiti i buduće
generacije.
 Elementi razvoja održivog turizma
• minimalan uticaj na životnu sredinu i lokalnu kulturu
• ostvarivanje ekonomske dobiti uz zaštitu lokalnih
ekosistema
• odgovoran odnos prema prirodnoj i kulturnoj baštini
• uključenost lokalne zajednice
• radna mjesta i lokalni ekonomski razvoj
• primjena međunarodno priznatih kodeksa i standarda
• preporuke za turističke aktivnosti uz procjenu uticaja na
životnu sredinu i monitoring uticaja
• edukativni i stručni programi za unapređenje baštine i
prirodnih resursa
Trendovi
• razvoj ekoturizma
• ekološko ponašanje preduzeća u turizmu
• zeleni hoteli
• ekosistemski pristup turizmu
• zaštita kulturno- istorijskih spomenika,
antropogenih i drugih društvenih
atraktivnih turističkih faktora
 Eko-turizam

• samostalan vid turizma (saznajni turizam u zaštićenim

prirodnim teritorijama),
• ekološko ponašanje i svjestan odnos turista prema životnoj
sredini
• ekološka orijentacija turističke i planerske politike (između
ostalog, ekološki monitoring i ekološki menadžment) i
• cjelovito razumijevanje, nova «filozofija» turizma, nova
«etika» - zaštita sredine ima prioritet nad ekonomskim i
tehničkim ciljevima.
 Eko - turizam

• se zasniva na realtivno netaknutim prirodnim

teritorijama,
• ne nanosi štete prirodi i ne narušava ekološku
ravnotežu
• direktno doprinosti zaštiti i korištenju prirodnih
predjela i
• koristi odgovarajuće i adekvatne režime
upravljanja, usklađen sa brojem turista i
posjetilaca.
 Pojmovi u ekoturizmu
• Ekoturizam = ekološki odgovorno putovanje i posjeta
relativno očuvanih područja radi uživanja u prirodi i
pratećim kulturnim odlikama, uz unaprijeđenje zaštite
životne sredine, mali negativni uticaj posjetilaca i koristan
aktivan uticaj na lokalno stanovništvo
• Ekotruista = zainteresovan za upoznavanje prirode i
kulturne baštine, za specifična i čista prirodna područja,
orijentisan na zaštitu životne sredine
• Ekodestinacija ?
Ekoturizam u Strategiji razvoja turizma Republike Srpske

STRATEGIJA RAZVOJA TURIZMA

RS 2010 - 2020
 Prirodnu osnovu ekoturizma RS čine
• zaštićena područja prirode
– nacionalni parkovi (Kozara i Sutjeska)
– rezervati prirode (Perućica, Janj, Lom, Bardača)
– parkovi prirode, šumski rezervati, spomen šume, lovni rezervati
– biljne i životinjske vrste
• etnografska obilježja prostornih cjelina
– Krajina
– Posavina sa Ozrenom
– Semberija
– Romanijsko- Podrinjski kraj
– Hercegovina
 Eko turistički proizvodi
• eko radionice i škole u prirodi, edukativne
ekskurzije
• eko fest, eko kolonije, eko kampovi, eko
rekreacija i zabava
• eko parkovi, eko safari,
• eko seoski turizam, gastro fest (zdrava
hrana)
 Slabosti
• neadekvatan odnos prema životnoj sredini
• nepotpun turistički proizvod
• neadekvatan marketing
• neadekvatni kanali distribucije
 Smjernice

• Valorizacija i aktiviranje postojećih turističkih vrijednosti

• Formiranje jedinstvenih ekološko-turističkih zona sa
posebnim režimom i stimulativnim olakšicama za ulaganje
• Planiranje eko destinacija u skladu sa strategijom održivog
razvoja
• Usvajanje lokalno primjenljivih standarda i sertifikata iz
domena ekoturizma
• Uključivanje javnosti i lokalnog stanovništva u planiranje
ekoturizma
• Edukacija vodiča i predavača o eko turizmu
• Edukacija lokalnog stanovništva
Neophodne mjere
• unapređenje ekološkog
obrazovanja
• definicija ekoturističkih
zona
• definisanje i unapređenje
ekoturističkog proizvoda
• promocija ekoturističkih
vrijednosti
 Ciljna tržišta
Ciljna tržišta
• primarno: domaće
• sekundarno: Srbija, Hrvatska, Slovenija,
Crna Gora
• tercijarno: Italija, Austrija, Mađarska
PLANIRANJE U TURIZMU
 Planiranje turizma

definisanj plan za
definisanj definisanj
e definisanj evaluaciju
situaciona e e
strateških e i
analiza projekata i potrebnih
pravaca i prioriteta monitorin
aktivnosti resursa
ciljeva g
 Analiza i prikupljanje podataka
Prikupljanje i analizu opštih informacija;

Ocjenu dostignutog stepena razvoja turizma;

Analizu aktuelnih opštih i posebnih turističkih trendova;

Definisanje “mogućeg” portfolia proizvoda;

Istraživanje moguće segementacije tržišta;

Analizu konkurencije;

Kreiranje zaključaka iz analize.

Prikupljanje i analiza opštih informacija o
Prirodnim i antropogenim pretpostavkama za razvoj turizma;

Stanju infrastrukture i javnih komunalnih usluga na lokalitetu

Turističkoj infrastrukturi na lokalitetu;

Trenutnim posjetama turista;

Organizaciji upravljanja lokalitetom i informisanja turista;

Interesnim grupama;

Relevantnoj zakonskoj regulativi za turizam;

Ocjena vrijednosti turističkih resursa
Prirodnih turističkih
vrijednosti
• Geografsko-saobraćajni
položaj,
• Prirodni turistički resursi,
• Morfološko-reljefne
karakteristike,
• Klimatske karakteristike,
• Hidrografski resursi,
• Biogeografske vrijednosti;
Antropogenih turističkih
vrijednosti
• Stanovništvo i naselja,
• Kulturno-istorijski
spomenici,
• Kulturni život i turističke
manifestacije.
 Ocjena dostignutog stepena razvoja turizma
Trenutni dostignuti nivo turističkog prometa
Resursi i atrakcije sa potencijalom za razvoj proizvoda
Ponuda kulturnih i sportskih sadržaja
Ponuda smeštajnih kapaciteta i ugostiteljskih sadržaja
Raznolikost ponude
Specijalizovane kompanije
Događaji u destinaciji
Sistem komercijalizovanja proizvoda
Ponuda suvenira i drugih lokalno proizvedenih artikala
Specijalizovani vodiči i ture unutar destinacije
Turističko obeležavanje i informisanje
Opšta infrastruktura i komunalije
 Analiza tržišta
Analiza turističkih trendova

• Pregled globalnog turističkog prometa i distribucije

• Identifikacija perspektiva i prognoza rasta
• Idenfikacija ključnih trendova na emitivnim tržištima
• Utvrđivanje šansi turističke destinacije u odnosu na trendove

Odabir portfolija proizvoda

• Odabir parcijalnih proizvoda

• Ocjena tržišne atraktivnosti
• Izbor potencijalnih prioriteta

Segmentacija tržišta

• Identifikacija potencijalnih segementa tržišta,

• Procjena obima tražnje
• Ocjenu stepen konkurencije i konkurentnosti
• Procjena potrebnih ulaganja
• Ocjena finansijskih i menadžerskih kapaciteta
 Analiza konkurenata
Identifikacija relevantnih konkurenata

Određivanje kriterijuma za uspoređivanje konkurencije

Prikupljanje informacija o konkurentskim lokalitetima

Uspoređivanje sa konkurencijom

Priprema zaključaka i sažetka.

 Zaključci analize
Ključni faktori koje treba da adresira
• turistički proizvod,
• infrastruktura i saobraćaj,
• ljudske resurse,
• odnos i umrežavanje sa drugim privrednim i javnim
subjektima,
• marketing sistem,
• organizaciju, upravljanje i podsticanje razvoja
turizma.
 Faza 2 Razrada strategije

Strateški pravci
Vizija i • konkurentnost
pozicioniranje • investicije
• marketing
 Oblasti ciljeva strategije

Opšti ciljevi strategije

• Razvoj lokalne zajednice u cjelini,

• Očuvanje prirodne i kulturne baštine,
• Unapređenje svijesti o kulturnom identitetu destinacije i njegova afirmacija,
• Povećanje potrošnje i veći turistički promet,
• Zadovoljstvo potrošača,
• Socijalno blagostanje domicilnog stanovništva i pozitivne demografske promjen

Ciljevi marketinga

• Povećati verovatnoću posete od strane domaćih turista.

• Kreirati percepciju destinacije kao mesta za odmor za lokalno stanovništvo.
• Ojačati percepciju o iskustvu koje destinacija nudi.
• Povećati verovatnoću posete od strane posetilaca iz dijaspore.
• Povećati ukupan broj posjeta.
• Pozicioniranje i imidž destinacije

Investicije i konkurentnost

• turistički motivi
• smještajni kapaciteti
• opšta i turistička infrastruktura
• edukacija kadrova u turizmu i lokalnog stanovništva
• zaštita i restauracija prirodne i kulturne baštine
 FAZA 3 - Razrada prijedloga ključnih
projekata
Razrada
investicionog Određivanje prioritetne turističke
plana
infrastrukture

preliminalne studije izvodljivosti,

idejni projekti, kalkulacije investicija

prijedlozi ključnih projekata

UTICAJ NA ŽIVOTNU SREDINU
Uticaj razvoja turizma na životnu sredinu - aktivnosti

Procjena trenutnog stanja na lokalitetu

Procjena uticaja predloženih intervencija na životnu

sredinu,

Planiranje namjenskih intervencija za

• Unapređenje stanja životne sredine

• Saniranje identifikovanih ekoloških problema na lokalitetu,

Planiranje intervencija u skladu za zahtijevima i

principima eko turizma.
Analiza uticaja na životnu sredinu - dokument

opis postojećeg stanja

opis predloženih aktivnosti,
predviđanje prirode i obima uticaja na životnu sredinu,
opis rizika i plan za upravljanje rizicima
ocjenu kratkoročne i dugoročne koristi i štete
procjenu mogućih mjera i
prijedlog konačne odluke ili rešenja.
Sprečavanje ekološke degradacije
• Utvrđivanje (ekološkog) nosećeg kapaciteta - koliko
korisnika dati prostor može da prihvati u nekom
vremenskom periodu bez ekološke degradacije
• Mjere
– ograničavanje pristupa
– ograničenje opreme
– zoniranje različitih aktivnosti
– vremenski raspored aktivnosti
– razvijanje alternativnih destinacija
STRATEŠKI VS. PROJEKTNI
MENADŽMENT
 Strateški i projektni menadžment
• planiranje,
• implementacija,
Strateški
menadžment • kontrola

• projekat izrade strategije

• individualni projekti
Projektni
menadžment • projekat evaluacije
 Projekat izrade plana
Namjenski radni paketi
• FAZA1 - Analiza stanja i prikupljanje podataka
• FAZA 2-Razrada strateškog okvira
• FAZA 3 -Priprema prijedloga individualnih projekata

Opšti radni paketi

• Upravljanje projektom
• Upravljanje komunikacijama u projektu
• Upravljanje rizicima
• Evaluacija i monitoring