OSNOVNI POJMOVI

RAČUNARSKIH MREŽA

Alkić Kanita IVc

21.09.2022.
Šta je mreža?
Mrežom se mogu nazvati dva ili više povezanih računara koji među
sobom dijele podatke, komuniciraju i međusobno dijele mrežu.
Razlozi povezivanja računara u mreže:
● Zajedničko korištenje hardvera.
● Zajedničko korištenje podataka i datoteka.
● Razmjena podataka između korisnika.
● Komunikacija između korisnika.
● Zajednički rad korisnika na zajedničkim poslovima.

Podjela računarskih mreža:

● Lokalna mreža (LAN)
● Globalna mreža (WAN)
● Metropolitan area network (MAN)
● Personal area network (PAN)
Podjela računarskih mreža:
01
LAN
LAN je mreža visoke brzine koja pokriva
relativno malu geografsku površinu. Najčešće
umrežava radne stanice, računare,
printer, servere I ostale uređaje.
03
MAN
MAN se sastoji iz mnogo računara koji se
nalaze u jednom gradu ili kampusu. Za
razmjenjivanje podataka najčešće se koristi
optički kabl ili bežični način komunikacije.
02
WAN
WAN pokriva relativno veliku geografsku površinu, a
najpoznatija WAN mreža je upravo internet.
Razmjenjivanje podataka u ovim mrežama se najčešće
vrši preko telefonskih kablova.
04
PAN
PAN je još više geografski ograničena na samo nekoliko
metara razdaljine. Najčešće se radi o komunikaciji
između manjih uređaja sa računarom ili između samih
računara koji su blizu jedan drugome.
Klasifikacija međusobno povezanih procesora na
osnovu opsega rastojanja
Rastojanje između Procesori se nalaze u
Primjer
procesora istoj (istom)
1m Kvadratnom metru PAN

10 m Sobi LAN

100 m Zgradi LAN

1 km Kompleksu zgrada LAN

10 km Gradu MAN

100 km Državi WAN

1000 km Kontinentu WAN

10 000 km Planeti Internet

 Koncept povezanih računara koji
dijele resurse se zove umrežavanje.
Umrežavanje se razvilo iz potrebe da
više korisnika koristi podatke
istovremeno. Kada mreža ne postoji,
dokumenta moraju da se štampaju da
bi drugi korisnici mogli da ih uređuju
ili koriste. Ako drugi korisnik izmjeni
dokument, nema načina da se te
izmjene unesu u original. Takav rad
se zove pojedinačni rad.
Umreženi računari mogu da dijele
slijedeće:

Poruke Modeme Podatke

Druge hardverske Grafiku Štampače

resurse
Kad je u pitanju wireless mreža, stvari su prilično
jednostavne - potrebno je samo izvršiti
konfiguraciju oba (ili više) računara. Za međusobnu
komunikaciju računara najčešće se koristi TCP/IP
protokol
(Transfer Control Protocol/Internet Protocol).
Računarima je potrebno dati jedinstvena imena, IP
brojeve i pridružiti ih istoj mrežnoj grupi, i
razmjena podataka može početi.
Kada su u pitanu tzv. bakarne mreže, prvo je
potrebno računare fizički umrežiti pomoću
UTP kabla (Unshilded Twisted Pair), pa tek
onda uraditi konfiguraciju računara za
mrežni rad.
 Prije svega treba razdvojiti umrežavanje
samo dva računara i više računara.
Ako je potrebno umrežiti samo 2 računara, nije
potreban dodatni uređaj koji se
naziva switch. Potrebno je samo da oba
računara posjeduju mrežne kartice, a za
povezivanje se koristi ukršteni (crossover)
kabal koji ide direktno iz jedne mrežne
kartice u drugu.
Na slici ispod je vrlo čest primjer
umrežavanja laptopa i PC-a
 Za umrežavanje tri ili više računara
koristi se uređaj koji se naziva switch.
Od svakog računara do switch-a ide
klasični UTP kabal sa RJ45
konektorima (UTP ili mrežni)
terminiranim po standardnoj A ili B
šemi, ali na oba kraja mora biti ista
šema terminiranja - straight kabal.
Na slici je primjer umrežavanja više računara pomoću
switch-a i dijeljenje Internet konekcije
 01
Kablovi i mrežni
uređaji
Povezivanje ( umrežavanje) računara i
drugih uređaja u lokalnu ili globalnu
mrežu može biti kablovsko i bežično.

Za kablovsko povezivanje računara i

drugih uređaja u mrežu koristi se oprema
koju čine kablovi, mrežne kartice,
modemi, svičevi, ruteri, habovi i ostali
uređaji.
Kablovi mogu biti: optički, koaksijalni,
telefonski, UTP.
Najčešće se koriste UTP kablovi, koji se
na oba kraja završavaju konektorima.
Pri postavljanju kabla u konektor
postoji tačan raspored raznobojnih
žica koji se mora poštovati.
Mrežne kartice se nalaze u kućištu
računara i imaju izlaz sa njegove
zadnje strane. Služe za povezivanje s
mrežnim uređajima.
U zavisnosti od načina povezivanja u
mrežu postoje: kartice za kablovsko
povezivanje i kartice za bežično
povezivanje.
Mrežni uređaji
su modem, hab, svič, ruter. Oni
omogućavaju spajanje
računarske mreže na Internet i
protok podataka.
Modem je uređaj koji šalje i prima
informacije. Postoje Dail-up,
ADSL, kablovski i bežični modemi.
Hab prima signal, pojačava ga i šalje
radnim stanicama ( umreženim
računarima). Ima sve manju primenu
, jer spada u red zastarjelih uređaja.
Sastoji se od više portova koji se
koriste za povezivanje više od dva
računara u računarsku mrežu.
Svič po izgledu podsjeća na hab, ali
ima potpuno drugačiju ulogu u
mreži. Svičem se kontrolišu
podaci koji se prosljeđuju
određenom računaru ili mrežnom
uređaju. Svič razlikuje uređaje
koji su povezani na njega.
Ruter povezuje uređaje u različitim
zgradama, gradovima i na različitim
kontinentima. Njegova funkcija je
da za svaki " paket" podataka
odredi putanju- rutu, kojom će se
paket kretati i da ga proslijedi onom
ko je taj podatak tražio.
 Računari unutar globalnih i
lokalnih mreža mogu biti
povezani kablovima ili bežično
 02
Kablovsko ili eternet
povezivanje
Kablovsko ili eternet
povezivanje - zasniva se na
povezivanju računara
kablovima preko mrežnih
uređaja. 
 03
Bežično povezivanje
Bežično povezivanje - za svaki računar je potrebna bežična
mrežna kartica i odgovarajući mrežni uređaj. Ovakve mreže se
moraju zaštiti od upada neželjenih posjetioca šiframa i
sigurnosnim podešavanjima.
 04
Načini komunikacije
između računara
Protokoli su pravila po kojima
računari međusobno
komuniciraju.
Prema načinu komunikacije
računara unutar mreže
razlikujemo dva oblika mreže:
partnersku i klijent- server
mrežu.
Partnerska ili peer to peer mreža
podrazumeva da su svi računari jednakih
prava u toj mreži. Svaki računar može da
bude klijent, onaj koji traži informaciju i
server, onaj koji daje informaciju. Ove
mreže se najviše koriste za deljenje svih
vrsta podataka, a najveću primenu ima kod
manjeg broja računara.
Peer to peer
Mreža klijent- server u svom centru ima
jedan računar koji se zove server i koji
predstavlja srce mreže. Na njemu se nalaze
svi podaci koje koriste ostali računari koji se
nazivaju klijenti.
Klijent je obično aktivan korisnik, koji šalje
zahteve i čeka dok se isti ne ispune, dok je
server pasivan, čeka da dobije zahtev koji
ispunjava i šalje korisniku.
Mreža klijent-server
Ključni koraci
Povezivanje Sinhronizacija
uređaja na
komunikacioni sistem Predajnika i prijemnika

01 02 03 04
Generisanje Razmjena
signala podataka
Propagacija, Prema odgovarajućem
regeneracija, domet, Itd. protokolu
 Ključni koraci
Adresiranje i
Otkrivanje i ispravljanje grešaka
usmjeravanje
Kod slanja podataka datoteka Čim postoje više od 2
učesnika

05 06 07 08
Formatiranje
Kontrola toka
Usaglašavanje brzine slanja i
podataka
prijema podataka Po dogovoru ucesnika
HVALA NA
PAŽNJI!