FƏNNİN ADI

“Azərbaycan dilində işgüzar və

akademik kommunikasiya”

“Humanitar fənlər” kafedrası

 “Azərbaycan dilində işgüzar və akademik kommunikasiya” fənninin tədrisinə ayrılan
saatların mövzular üzrə paylanması
s/s Mövzuların adları Cəm Müh Məşğ

1 “Azərbaycan dilində işgüzar və akademik kommunikasiya” fənninin mövzusu, məqsəd və vəzifələri. 2 - 2

Kommunikasiya haqqında anlayış. Kommunikativlik nitqin mühüm funksiyalarından biri kimi.  
2 Azərbaycan dilində işgüzar üslubun mahiyyəti və xüsusiyyətləri. 2 - 2

3 İşgüzar ünsiyyət və onun əsas prinsipləri. Ünsiyyət informasiya mübadiləsi kimi. 2 - 2

4 İşgüzar ünsiyyətdə özünütəsdiq təqdimatı.  2 - 2
5 İşgüzar ünsiyyətdə dialoq janrları. 2 - 2
6 İşgüzar ünsiyyətin monoloji janrları. 2 - 2

7 İşgüzar ünsiyyətdə sözsüz bağlantı və ünsiyyəti tamamlayan ifadəli hərəkətlər; bədən dili, mimika və 2 - 2
jestlər.
8 İşgüzar ünsiyyət etikası və psixologiyası. 2 - 2
9 Lahiyə fəaliyyətinin logistik dəstəklənməsi. Layihə hazırlığı və onun təqdimatı. 2 - 2
10 Müvafiq ixtisaslar üzrə Azərbaycan dilində şifahi və yazılı kommunikasiya. Peşə etikası və etiket 2 - 2
qaydaları. İşgüzar karyeranın idarə edilməsi.
11 Şifahi işgüzar ünsiyyətinin mədəniyyətlərarası aspektləri. Mədəniyyətlərarası münasibətlərdə düzgün 2 - 2
ünsiyyət amilləri
12 Yazılı işgüzar kommunikasiya və onların aparılması qaydaları. Sənəd yazılı işgüzar ünsiyyətin əsas 2 - 2
məhsulu kimi və onun xüsusi funksiyaları.
13 Şəxsi sənədlərin növləri və tərtibi qaydaları. 2 - 2

14 Təşkilati və inzibati sənədlər. Elektron sənəd dövriyyəsinin tətbiqi, bu növ sənədlərin hazırlanması və 2 - 2
icra qaydaları.
 “Azərbaycan dilində işgüzar və akademik kommunikasiya” fənninin tədrisinə ayrılan
saatların mövzular üzrə paylanması
s/s Mövzuların adları Cəm Müh Məşğ

15. İstinad və analitik sənədlər. 2 - 2

16. Məktublar; onların növləri və yazılma qaydaları. 2 - 2

Biznes sahəsində işgüzar ünsiyyət; əsas etik prinsiplər, davranış qaydaları və danışıqların
17. aparılması texnikası. Kommersiya yazışmaları və işgüzar tövsiyələr. İşgüzar e-mail və digər daxili 2 - 2
elektron yazışmalar; sosial şəbəkələrdən istifadə qaydaları .
18. Yazılı mesajların əsas növləri; ticarət yazışmaları (məktubları) və qeyri-kommersiya məktubları. 2 - 2
19. Elektron işgüzar rabitə. Poçt yazışmaları. Məktub yazmağın əsas prinsipləri. 2 - 2
20. Yazılı işgüzar ünsiyyətdə reklam.  Reklam biznes əlaqələrinin üzvi və ayrılmaz hissəsi kimi. Dil 2 - 2
mediası və reklam dilinin əsas xüsusiyyətləri.

21. Akademik məqsədlər üçün dil. Akademik və peşəkar yazı qaydaları. Akademik kommunikasiyanın 2 - 2
elementləri, xüsusiyyətləri və növləri.

22. Elmi-tədqiqat mövzusu üzrə icmal məqalələrin hazırlasnması və növləri. Elmi işlər barədə 2 - 2
prezentasiyaların hazırlanması.
23. Yazılı işgüzar ünsiyyətin mədəniyyətlərarası ölçüsü. Mədəniyyətlərarası münasibətlərdə düzgün 1 - 1
ünsiyyət amilləri
Cəmi saatlar: 45 0 45
MƏŞĞƏLƏ 23

MƏŞĞƏLƏNİN MÖVZUSU: Yazılı işgüzar ünsiyyətin mədəniyyətlərarası ölçüsü.

MƏŞĞƏLƏNİN MƏQSƏDİ –Mədəniyyətlərarası münasibətlərdə düzgün ünsiyyət amilləri,

aşağı məzmunlu mədəniyyətlər, yüksək kontekstli mədəniyyətlər, yazı tonu və üslubu,
detalların qeydiyyatı üçün beynəlxalq qaydalar, məktub forması və strukturu haqqında
biliklər öyrənməkdir.

MƏŞĞƏLƏNİN PLANI:
1. Mədəniyyətlərarası münasibətlərdə düzgün ünsiyyət amilləri.
2. Aşağı məzmunlu mədəniyyətlər.
3. Yüksək kontekstli mədəniyyətlər: yazı janrı; məktubun quruluşu; yazı tonu və üslubu.
4. Detalların qeydiyyatı üçün beynəlxalq qaydalar.
5. Məktub forması və strukturu.
Dərsin Hədəfləri

Bu dərsi bitirdikdə
• mədəniyyətlərarası münasibətlərdə düzgün ünsiyyət amilləri,
• aşağı məzmunlu mədəniyyətlər,
• yüksək kontekstli mədəniyyətlər,
• yazı janrı,
• məktubun quruluşu,
• yazı tonu və üslubu,
• detalların qeydiyyatı üçün beynəlxalq qaydalar,
• məktub forması və strukturu
haqqında məlumatlar öyrənmiş olacaqsınız.

Müvəffəqiyyətlər diləyirik!..
Mədəniyyətlərarası münasibətlərdə düzgün ünsiyyət amilləri

BMT-nin məlumatına görə, bu gün

dünyada ÜDM-nin (ümumi daxili
məhsulun) 50% -dən çoxu birgə
müəssisələrdə istehsal olunur. Biznes və
sahibkarlıq sahəsində mütəxəssislər
peşəkar ünsiyyətə və yüksək
kommunikativ səriştəyə malik
olmalıdırlar.
Mədəniyyətlərarası münasibətlərdə düzgün ünsiyyət amilləri.

Mədəniyyətlərarası
rabitə mütəxəssisləri
mədəniyyətlərin iki
qrupunu ayırd
edirlər:

yüksək kontekstdə aşağı kontekstdə

olanlar olanlar
Aşağı məzmunlu mədəniyyətlər

Bu mədəniyyət çərçivəsində tələb

olunan məlumatlar ən şifahi formada
yer almışdır. Əlbəttə ki, aşağı
kontekstli mədəniyyətlər arasında
mədəniyyətlərarası fərqlər də ola
bilər. Məsələn, bu, nəzakət
kateqoriyalarının müxtəlif
açıqlamalarına aiddir.
 Yüksək kontekstli mədəniyyətlər

İfadələr çox vaxt onlarda olan

həqiqi dil işarələri əsasında başa
düşülə bilməz. Onların düzgün
təfsiri üçün dar situasiya deyil, çox
geniş, mədəni olan kontekst
haqqında bilik tələb olunur.
 Yazı janrı; məktubun quruluşu; yazı tonu və üslubu

İşgüzar münasibətlərin qurulması adətən

iş məktublarından başlayır.

İşgüzar ünsiyyətdə
məktublar (işə götürmə,
Buna görə də ən aydın araşdırma vermək və s.)
mədəniyyətlərarası fərqlər işgüzar həm Qərb, həm də Şərq
yazışmalarda özünü büruzə verir. mədəniyyətləri arasında
bir sıra parametrlərdə
dəyişiklik göstərir.

Satış-alış, idxal və ixrac xarici

həmkarlarla yazışmaların əsas
mövzularındandır.
 Detalların qeydiyyatı üçün beynəlxalq qaydalar

1. Bir şirkətin (təşkilatın, qurumun) yazılmış yazılı blanklarına iş məktubları yazmaq adətdir.
Məktub alıcının şirkətinizlə əlaqəli fikri, digərləri ilə yanaşı, formanın görünüşünə, çap işinin
səviyyəsinə və kağızın keyfiyyətinə bağlıdır. Xarici tərəfdaşlarla yazışmaq üçün nəzərdə
tutulmuş forma haqqında məlumatlar ingilis dilində olmalıdır (dövlət dilində çap edilə bilər).
İşgüzar məktublar blank və ya adi boş vərəq olsun, yalnız ön tərəfə yazılmalıdır.

2. Məktub birdən çox səhifə tutursa, sonunda yazacaq: davam etmək (üzərində davam etmək).
Beynəlxalq iş təcrübəsində mətn, ümumiyyətlə, bir səhifəyə uyğun gəlir.

3. Nömrələmə üçün ərəb rəqəmlərindən istifadə edin, nömrə birinci səhifəyə qoyulmur.
Detalların qeydiyyatı üçün beynəlxalq qaydalar

4. Məktub kompüterdə çap olunmalıdır. Sol tərəfdəki sahənin eni ən azı 2

sm-dir (düzəltmək daha rahatdır). Mətn iki və ya ən azı bir yarım fasilədə çap
olunur. Paraqraf qırmızı xəttlə başlayır – sahədən beş interval aralı. Adresə
abzas olmadan yazmaq adətdir. Söz sarıdan çəkinmək lazımdır.

5. Məktubun mətnində, hətta ən dəqiqində düzəlişlərə yol verilmir.

6. Zərfdəki hərfin bir dəfədən çox olmaması arzu olunur (içərisindəki mətnlə).
Xüsusilə vacib məktublar üçün, vərəqin əyilməməsi üçün bu formatda bir zərf
seçilir. Zərfdə marka adı da daxil olmaqla, forma daxilində olan bütün
məlumatları yerləşdirə bilərsiniz. Məktubların qatlanmadığı böyük zərflər
göndərmə zamanı məzmunu dəyişməməsi üçün qalın kağızdan
hazırlanmalıdır.
 Detalların qeydiyyatı üçün beynəlxalq qaydalar

9. Teleqraf sorğusuna cavab üç

8. Alınan yazışmalara dair
qərarlar, ümumiyyətlə, yalnız
7. Cənazə zərfləri (içərisində
qələmlə verilir. Mürəkkəbdə
qara astarlı) nəzərdə tutulmuş
olduqda qətnamə məktubu
məqsəd üçün istifadə edilməlidir.
öyrədən ayrı bir vərəqdə
olmalıdır.
ənənələrdə bir iş məktubu tərtib
gün ərzində verilməlidir.
Məktubla – 10 gün bitmədən.
Müvafiq, hərtərəfli cavabı
vaxtında vermək mümkün
deyilsə, üç gün ərzində
məktubun çatdığı bildirilməlidir
və son cavab 30 gündən gec
olmayaraq verilməlidir.
Azərbaycan və beynəlxalq
edərkən istifadə olunan əsas
detallar dəstində müəyyən
fərqlər var.
 Azərbaycandakı məktubların təfərrüatı
Azərbaycan Respublikasının Dövlət gerbi, təşkilatın loqotipi və ya ticarət
nişanı daxildir;
təşkilat kodu; sənəd formasının kodu;

şirkətin adı; təşkilatın arayış məlumatları;

sənədin tarixi sənədin qeydiyyat nömrəsi;

sənədin qeydiyyat nömrəsinə və tarixinə istinad;

adresin göstərilməsi;

mətnin başlığı; sənəd mətni;

imza;

tətbiqin mövcudluğu barədə bir qeyd;

sənədin elektron nüsxəsinin şəxsiyyəti;

görüntü imkanı nəzarət nişanı.

 Beynəlxalq məktubların təfərrüatları

Beynəlxalq məktubların təfərrüatlarında

göndərən haqqında məlumat (təşkilatın adı,
poçt ünvanı, telefon nömrəsi, faks);
göndərənin indekslərinə istinad; tarix, daxili
ünvan (məktub alıcının adı və poçt ünvanı
daxil olmaqla); konkret bir şəxsə istinad
"Qeyd"; giriş müraciəti; baş; sənəd mətni;
imza; tətbiqin mövcudluğu barədə bir qeyd; bu
məktubun nüsxələrinin paylanmasının
göstəricisi qeyd olunur.
Məşğələnin Xülasəsi

Bu bölmədə,
• mədəniyyətlərarası münasibətlərdə düzgün ünsiyyət amilləri,
• aşağı məzmunlu mədəniyyətlər,
• yüksək kontekstli mədəniyyətlər,
• yazı janrı,
• məktubun quruluşu,
• yazı tonu və üslubu,
• detalların qeydiyyatı üçün beynəlxalq qaydalar,
• məktub forması və strukturu
haqqında məlumatlar öyrəndiniz.

İndi özünüzü sınaya bilərsiniz.

Müvəffəqiyyətlər diləyirik!..
Məşğələ üzrə yoxlama sualları

Suallara cavab verin. 

• Aşağı kontektli mədəniyyət dedikdə nə başa düşürük?
• Yuxarı kontektli mədəniyyət dedikdə nə başa düşürük?
• Detalların qeydiyyatı üçün beynəlxalq qaydalar hansılardır?
• Məktubun forması necə olmalıdır?
• Məktubun mətnində nələrə diqqət yetirməliyik?

Müvəffəqiyyətlər diləyirik! ..