FAKÜLTƏ: QAZ NEFT MƏDƏN

İXTİSAS: NEFT QAZ YATAQLARININ İŞLƏNMƏSİ

QRUP: A2229

TƏLƏBƏ: XƏLILOV ƏSƏD

ELMİ RƏHBƏR: T.E.N., DOS. DADAŞZADƏ.M.Ə

Mövzu:Quyudibi zonasının
müqavimətinin təyini,
təhlili və tənzim olunma
yolları
 Quyular qazılma və istismarı
zamanı süxurların təbi
keçiriciliyibdə bir sıra səbəblər
üzündən azalma baş verir. Odur ki,
olduğu kimi quyular qazılma
prosesində gilli məhlulun çox
böyük əhəmiyyəti vardır. Ancaq lay
açıldıqda daha sonra gil
məhlulunda burada zərərli təsir
göstərəcək.

Quyu istismarı müddətində qazın və

neftin hərəkət etməsi ilə əlaqədar olaraq
layda qarışığın hərəkəti uyğun olan
təzyiq düşməsi yaranır. Daha çox
təzyiqlər düşməsi quyu dibi ətrafı zonada
olur, Orada qarışıq çox böyük
müqavimət ilə üzləşəcək .
 Quyudibi zonada keçiriciliyi artırmaq üçün
mexanki, kimyəvi və istilik təsiri üsuldan isitfadə
edirlər. Bu üsullara aşağıdakılar aiddir.

1.İstilik işlənmə üsulu

2.Layın hidravlik yarılması üsulu
3.Torpedalama üsulu
4.Termoturşu üsulu və yaxud xlorid turşusu ilə
işlənməsi
Xlorid turşusunun əhəng və yaxud dolomitlərdən təşkil
edilən süxurlar ilə kimyəvi reaksiyası.

Xlorid turşusu və əhəng reaksiyası

Xlorid turşusu ilə dolomitin reaksiyası

 Layın təzyiqi çox olan quyular 12—14%-li, az lay təzyiqinə sahib olan
quyular isə 10—12%-li məhlul istifadə etmək mümkündür. 8 faizli
turşunun məhlulu, qumdaşıdan təşkil olunan süxurların işlənməsi ilə
quyu divarlarında gil qabığının təmizlənməsi üçün işlətmək olar.

Fe 2HCl FeCl2+H2

Belə ki, əgər əsas tədbirləri görülməzlərsə, turşu məhlulu atqı xətti,
nasos ilə nasos kompressor borularından keçərkən korroziyaya uğraya
bilər. Odur ki, bunun qarşısını tədbir görmək üçün (və yaxud təsirini
azacıq etmək üçün) inhibitorlardan istifadə edirlər.
 Quyuların termoturşu üsulu ilə
işlənməsi

Mg

MgCI2+H2+istilik

2 HCl

Maqneziumun hər bir qramında 4,6625 kkal istilik ayrılır. Maqneziumdan əlavə
onun elektronu olaraq bilinən MA-2 -dən istifadə olunur. MA-2 tərkibində 98%-ə
yaxın maqnezium vardır. Maqneziumu və elektronlarını çubuq formasımda istifadə
etmək mümkündür.
 QUYUDIBI ZONANIN GIL TURŞUSU ILƏ IŞLƏNMƏSI

• İşlənəcək interval qarşısında xlorid turşusu vannası quyunun

gövdəsində düzəldilir. Sement qabığı quyunun gövdəsində
I mərhələ olarsa, 1-1,5% flüorid turşusu xlorid turşusuna əlavə edirlər.

• Quyudibi zonasında10-15%-li xlorid turşusu karbonatları həll

etmək üçün laya vururlar. Quyudibi zonasından alınan
II mərhələ məhsullar reaksiya nəticəsində çıxarılmalıdır.

• Kvars qumlarına və gil fraksiyasına gil turşusunu həll etmək

üçün vururlar. Gillər plastiklik və şişmə qabiliyyətini gil
III mərhələ turşusunun təsiri altında itirir.
 Skin anlayışı

2𝜋𝑘𝐻∆𝑃
hasilat k- keçiricilik ,Q-
- skin ölçüsüz radial axın zamanı

𝑄=
kəmiyyətdir
- skin sıfır, müsbət və
ya mənfi ola bilir
-Layın sonrakı
keçiriciliyinin ilkin
keçiriciliyə nəzərən 𝜇𝛽(ln +𝑆)
necə dəyişdiyini
göstərir.
maye sərfi, hasilat k-
keçiricilik h- layın
𝑅 qalınlığı ,- layın
konturunda təzyiq, -
quyudibi təzyiq, μ-
dinamik özlülük - lay
𝑟 konturunun radiusu, -
quyunun radiusu, S-
skin faktoru
 Müsbət
skin

-Axına məhdudiyyət Mümkün səbəblər:

-Quyuya axın
trayektoriyasının
perpendikulyar
istiqamətdən başqa
istiqmətə əyilməsi
(tərifi).
Perforasiyaların sayı lazimi
qədər olmadıqda ,qismən
tamamlama (məhsuldar layın
qalınlığı perforasiya olunmuş
qalınlıqdan çox olanda),
turbulentlik (yüksək sürətli
axın), faza dəyişmələri, yatağın
ilkin (təbii) keçiriciliyinin
azalması.
 Mənf
i skin

-Axının
güclənməsi(artması)

Mümkün səbəblər: Hidravlik yarılma ,lay

simulyasiyası (ilkin keçiriciliyə nisbətən
quyuətrafı zonada keçiriciliyin
artması),yüksək mailliyə sahib quyu lüləsi
-QUYUNUN EFFEKTIV RADIUSDUR,
- QUYU RADIUSU,
- SKIN FAKTORDUR

Müsbət olan skin faktor quyunun radiusunu azaldır.

Mənfi olan skin faktor isə quyunun radiusunu artırır.
 - neft hasilatı (barrel/gün) ;
- dinamik özlülük -(santipuaz)sp;
-həcm əmsalı (yer səthində
həcm, lay şəraitində həcm)
h- yatağın qalınlığı- m ;
k- yatağın keçiriciliyi;
S-skin faktoru.
 Keçiricilik dəyişmir skin yoxdur ()
141.2 𝑞 𝜇 𝑛 𝐵𝑛 𝑟𝑠
𝑛
Ideal təzyiq düşküsü 𝑃 𝑆 − 𝑃 𝑞𝑑.𝑖𝑑𝑒𝑎𝑙 = ln( )
2𝜋𝑘h rq

Keçiricilik dəyişir (
141.2 𝑞𝑛 𝜇𝑛 𝐵𝑛 𝑟𝑠
Real təzyiq düşküsü 𝑃 𝑆 − 𝑃 𝑞𝑑.𝑟𝑒𝑎𝑙 = ln ( )
2 𝜋 𝑘𝑠 h rq

Skinə görə təzyiq düşküsü=

Hawkins düsturu
 (𝑃 𝑠 − 𝑃𝑞𝑑 .𝑖𝑑𝑒𝑎𝑙 ) 𝑘 𝑠
𝐹= =
(𝑃 𝑠 − 𝑃 𝑞𝑑.𝑟𝑒𝑎𝑙 ) 𝑘
F<1 zədələnmiş quyu( skin müsbətdir)
F=1 Dəyişiklik yoxdur (skin sıfırdır)
F>1 Stimulyasiya aprılmış quyu( skin mənfidir)
 NƏTİCƏ
 
1. Aparılan tətqiqatlar göstərir ki, quyuların işlək dövründə quyu
ətrafı zonada asfalten, qətran və parafinin çökməsi müşahidə
olunur. Bu öz növbəsində layın keçiriciliyini azaldır keçiricilik
azaldığı zona quyunun hasilatı azalır.
2. Skin faktorun azalıb, çoxalması quyunun hasilatına təsir göstərir.
3. Skin zonanın əvvəlcədən əmələ gəlməsini tapmaq üçün əlavə
işlər görülür. Bunların nəticəsində quyu hasilatın azalmasının
qarşısı alınır.
4. Skin zonanın qiymətindən asılı olaraq görüləcək tədbirlər
əvvəlcədən tapılır. Belə ki, skin faktorun kiçik qiymətlərində
quyu dibi zonanın turşu ilə və ya isti su ilə yuyulur. Skin
faktorun böyük qiymətlərində əlavə perforasiya işləri aparılır.
5. Neftin tərkibindən asılı olaraq skin zonanın dəyişməsi istismar
üsulunda təsir göstərməsi müşahidə olunur.
DİQQƏTİNİZƏ GÖRƏ
TƏŞƏKKÜRLƏR