4.1.

TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ ĐẢNG CỘNG

SẢN VIỆT NAM
4.1.1. Về tính tất yếu và vai trò lãnh đạo của ĐCS Việt Nam

- Trong “Đường Kách mệnh” (1927), HCM khẳng định:

 Sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam là một tất yếu vì:
xuất phát từ yêu cầu phát triển của dân tộc Việt Nam; và sự bảo
đảm, phát huy vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam theo
mục tiêu chủ nghĩa xã hội.
BM LỊCH SỬ ĐẢNG-TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH 03/20/23 2
 - Theo quan điểm của CNMLN:

BM LỊCH SỬ ĐẢNG-TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH 03/20/23 3

 Theo quan điểm của Hồ Chí Minh

Quy luật đặc thù về sự ra đời của ĐCSVN

(một nước thuộc địa nửa phong kiến)

Là sự phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác-Lênin

trên cơ sở tổng kết thực tiễn Việt Nam

BM LỊCH SỬ ĐẢNG-TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH 03/20/23 4

 Phong trào yêu nước Việt Nam

• Một là, PTYN có vị trí, vai trò cực kì to

lớn trong quá trình phát triển của dân
tộc Việt Nam:
• PTYN liên tục và bền bỉ trong hàng
nghìn năm dựng nước và giữ nước đã
đúc kết thành chủ nghĩa yêu nước
• PTYN rất mạnh, lôi cuốn toàn dân tộc
tham gia

BM LỊCH SỬ ĐẢNG-TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH 03/20/23 5

 Phong trào yêu nước Việt Nam

• Hai là, PTYN kết hợp được với phong trào công nhân vì
hai phong trào đó đều có mục tiêu chung
• Cơ sở của sự kết hợp này là do hai phong trào đều có
chung một mục tiêu: GPDT, giành độc lập cho dân tộc
• PTCN mang tính chất của một PTYN. Bởi phong trào
đấu tranh của công nhân không những chống lại ách áp
bức giai cấp mà con chống lại ách áp bức dân tộc

BM LỊCH SỬ ĐẢNG-TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH 03/20/23 6

 Phong trào yêu nước Việt Nam

• Ba là, phong trào nông dân kết hợp được với phong trào
công nhân
• Hơn 90% dân số là nông dân => vai trò và sức mạnh của
nông dân là rất to lớn.
• Giai cấp nông dân là bạn đồng minh tự nhiên của giai
cấp công nhân.
=> Phong trào công nhân và phong trào yêu nước có
mối quan hệ chặt chẽ với nhau.

BM LỊCH SỬ ĐẢNG-TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH 03/20/23 7

 Phong trào yêu nước Việt Nam

• Bốn là, PTYN của trí thức VN là nhân tố quan trọng thúc
đẩy sự kết hợp các yếu tố cho sự ra đời của ĐCSVN.
• Tầng lớp trí thức VN tuy số lượng không nhiều nhưng lại
là “ngòi nổ” cho các PTYN bùng lên chống TDP xâm
lược và tay sai.
• Họ chủ động và có cơ hội đón nhận những luồng gió mới
về tư tưởng của tất cả các trào lưu trên thế giới vào VN.

BM LỊCH SỬ ĐẢNG-TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH 03/20/23 8

 4.1.2. Đảng là đạo đức, văn minh

- Hồ Chí Minh coi đạo đức là gốc, là nền tảng của người cộng
sản.
- Trong quan niệm của Hồ Chí Minh, đạo đức đã bao hàm cả
các yếu tố về năng lực, phẩm chất của cán bộ, đảng viên.
- Một trong những biểu hiện rõ nhất của Hồ Chí Minh về rèn
luyện để cho Đảng trở thành Đảng của đạo đức, của văn
minh là Người “rèn” đạo đức cán bộ, đảng viên.

BM LỊCH SỬ ĐẢNG-TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH 03/20/23 9

BM LỊCH SỬ ĐẢNG-TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH 03/20/23 10
 Đạo đức cách mạng là gì?

“Về đạo đức cách mạng” –

HCM toàn tập, t.2, tr.96.
BM LỊCH SỬ ĐẢNG-TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH 03/20/23 11
 4.1.3. Về các nội dung nguyên tắc xây dựng Đảng

a. Đảng lấy CN Mác-Lênin làm nền tảng tư tưởng và kim

chỉ nam cho hành động

Hồ Chí Minh nhấn mạnh phải trung thành với

chủ nghĩa Mác-Lênin nhưng đồng thời phải
luôn luôn sáng tạo, vận dụng cho phù hợp với
điều kiện hoàn cảnh, từng lúc, từng nơi
• .

BM LỊCH SỬ ĐẢNG-TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH 03/20/23 12

 b. Tập trung dân chủ

• Tập trung: Phải thống nhất về tư tưởng, tổ chức, hành động. Do đó, thiểu số phục
tùng đa số, cấp dưới phục tùng cấp trên, toàn Đảng phục tùng Trung ương, mọi đảng
viên phải chấp hành vô điều kiện Nghị quyết của Đảng. Từ đó làm cho ”Đảng ta tuy
nhiêu người nhưng khi tiến đánh thì chỉ như một người”
• Dân chủ: đó là “của quý báu nhất của nhân dân”, là thành quả của cách mạng.
• Theo HCM: Tập trung trên nền tảng dân chủ; dân chủ dưới sự chỉ đạo của tập trung.
•

BM LỊCH SỬ ĐẢNG-TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH 03/20/23 13

 c. Tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách

-Tập thể lãnh đạo: “Lãnh đạo không tập thể, thì sẽ đi đến cái
tệ bao biện, độc đoán, chủ quan. Kết quả là hỏng việc”.

- Cá nhân phụ trách:“Tập thể lãnh đạo là dân chủ. Cá nhân

phụ trách là tập trung. Tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách tức
là dân chủ tập trung. Làm việc mà không theo đúng cách đó,
tức là làm trái dân chủ tập trung”.
Hồ Chí Minh

BM LỊCH SỬ ĐẢNG-TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH 03/20/23 14

 d. Tự phê bình và phê bình
 Mục đích của tự phê bình và phê bình: là làm cho phần tốt
trong mỗi con người nảy nở như hoa mùa xuân, mỗi tổ chức tốt
lên.
 Thái độ, phương pháp tự phê bình và phê bình:
• Phải tiến hành thường xuyên
• Phải thắng thắn, chân thành, trung thực
• Phải có tình thương yêu lẫn nhau
“Một Đảng mà giấu khuyết điểm của mình là một Đảng hỏng, một
Đảng có gan thừa nhận khuyết điểm của mình, vạch rõ những cái
đó từ đâu mà có và tìm mọi cách để sửa chữa khuyết điểm đó, như
thế là một Đảng tiến bộ, mạnh dạn, chắc chắn và chân chính”.
BM LỊCH SỬ ĐẢNG-TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH 03/20/23 15
 e. Kỷ luật nghiêm minh, tự giác

• Hồ Chí Minh cho rằng, Đảng ta tuy

đông người, nhưng khi tiến đánh chỉ
như một người. Điều đó là nhờ trong
Đảng có kỷ luật.
• Kỷ luật của Đảng là kỷ luật tự giác,
tự giác thì kỷ luật của Đảng mới
nghiêm và mới bền lâu, thực sự tạo
sức mạnh cho Đảng.

BM LỊCH SỬ ĐẢNG-TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH 03/20/23 16

 f. Đoàn kết thống nhất trong Đảng

• Đoàn kết trong Đảng là điều kiện để xây

dựng khối đại đoàn kết toàn dân.
• Đoàn kết trước hết là trong cấp uỷ, trong
những cán bộ lãnh đạo chủ chốt.
• Đoàn kết trên cơ sở chủ nghĩa Mác -
Lênin, trên cơ sở cương lĩnh, đường lối,
quan điểm, nghị quyết của Đảng.

“… phải giữ gìn sự đoàn kết nhất trí trong Đảng như giữ gìn con
ngươi của mắt mình” – Di chúc của Chủ tịch HCM.

BM LỊCH SỬ ĐẢNG-TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH 03/20/23 17

 g. Đảng phải thường xuyên tự chỉnh đốn

• Đảng không có mục đích tự thân, Đảng không phải là

tổ chức để làm quan phát tài mà Đảng hoạt động vì Tổ
quốc giàu mạnh, đồng bào sung sướng. Do đó, Đảng
phải thường xuyên tự chỉnh đốn.

BM LỊCH SỬ ĐẢNG-TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH 03/20/23 18

 h. Đảng phải liên hệ mật thiết với nhân dân

• Hồ Chí Minh nhấn mạnh, cách xa dân chúng,

không liên hệ chặt chẽ với dân chúng, cũng như lơ
lửng giữa trời, nhất định sẽ thất bại.
• Hướng vào việc phục vụ dân - đó chính là yêu cầu
của Hồ Chí Minh đối với Đảng.
• Đảng “học hỏi quần chúng nhưng không theo đuôi
quần chúng”, phải chú ý nâng cao dân chúng.
•

BM LỊCH SỬ ĐẢNG-TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH 03/20/23 19

 i. Đoàn kết quốc tế

Đảng phải chú trọng giữ vững và tăng cường mối quan hệ
quốc tế trong sáng. Điều này xuất phát từ tính chất quốc tế
của giai cấp công nhân mà C.Mác, Ph. Ăngghen, V.I.Lênin
đã nhiều lần đề cập. Đối với nguyên tắc này, Hồ Chí Minh
coi cách mạng Việt Nam là một bộ phận khăng khít của cách
mạng thế giới

BM LỊCH SỬ ĐẢNG-TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH 03/20/23 20

 4.1.4. Xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên
• Hồ Chí Minh lưu ý phải xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên vừa
có đức vừa có tài, trong sạch, vững mạnh.

BM LỊCH SỬ ĐẢNG-TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH 03/20/23 21

BM LỊCH SỬ ĐẢNG-TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH 03/20/23 22
 • Trong đội ngũ cán bộ, đảng viên, Hồ Chí Minh đặc biệt coi
trọng công tác cán bộ, vì cán bộ là gốc của mọi công việc.
• Trong công tác cán bộ, Hồ Chí Minh yêu cầu: Phải hiểu và
đánh giá đúng cán bộ; phải chú trọng huấn luyện cán bộ,
huấn luyện một cách thiết thực, có hiệu quả.

BM LỊCH SỬ ĐẢNG-TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH 03/20/23 23

 4.2. TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ NHÀ NƯỚC
VIỆT NAM
4.2.1.Nhà nước dân chủ

a. Bản chất giai cấp của Nhà nước

Bản chất GCCN của Nhà nước được thể hiện:

Thứ nhất, Nhà nước do Đảng Cộng Sản lãnh đạo:
•Đảng Cộng Sản Việt Nam lãnh đạo Nhà nước giữ vững và
tăng cường bản chất giai cấp công nhân.
•Trong xây dựng Nhà nước do nhân dân làm chủ, nòng cốt là
liên minh giữa GCCN với GCND và trí thức, do GCCN lãnh
đạo mà đội tiên phong là ĐCSVN lãnh đạo.
BM LỊCH SỬ ĐẢNG-TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH 03/20/23 24
 a. Bản chất giai cấp của Nhà nước

Đảng lãnh đạo Nhà nước bằng phương thức thích hợp:
• Đảng lãnh đạo Nhà nước bằng đường lối, quan điểm,
chủ trương để Nhà nước thể chế hóa thành pháp luật,
chính sách, kế hoạch.
• Đảng lãnh đạo Nhà nước bằng hoạt động của các tổ
chức Đảng và đảng viên của mình trong bộ máy, cơ
quan Nhà nước.
• Đảng lãnh đạo Nhà nước bằng công tác kiểm tra.

BM LỊCH SỬ ĐẢNG-TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH 03/20/23 25

 a. Bản chất giai cấp của Nhà nước

Thứ hai, bản chất giai cấp của Nhà nước ta thể hiện ở tính
định hướng xã hội chủ nghĩa của sự phát triển đất nước

Thứ ba, bản chất giai cấp công nhân của Nhà nước thể hiện ở
nguyên tắc tổ chức và hoạt động của nó là nguyên tắc tập
trung dân chủ

BM LỊCH SỬ ĐẢNG-TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH 03/20/23 26

  Trong Nhà nước Việt Nam, bản chất giai cấp công
nhân thống nhất với tính nhân dân và tính dân tộc

• -
• --

BM LỊCH SỬ ĐẢNG-TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH 03/20/23 27

 b. Nhà nước của dân, do dân, vì dân

Nhà nước của dân

• Là nhà nước mà tất cả mọi quyền lực trong nhà

nước và trong xã hội đều thuộc về nhân dân.
• Nhà nước của dân tức là “dân là chủ”.
• Nhân dân thực thi quyền lực thông qua hai hình
thức dân chủ trực tiếp và dân chủ gián tiếp.

BM LỊCH SỬ ĐẢNG-TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH 03/20/23 28

 Nhà nước do dân

• Nhà nước do dân lập nên, dưới

sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản
Việt Nam. Nhân dân “cử ra”,
“tổ chức nên” nhà nước.
• Nhà nước do dân còn có nghĩa
“dân làm chủ”.

BM LỊCH SỬ ĐẢNG-TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH 03/20/23 29

 Nhà nước vì dân

• Là nhà nước phục vụ lợi ích và

nguyện vọng của nhân dân, không có
đặc quyền đặc lợi, thực sự trong sạch,
cần kiệm liêm chính.
• Là một Nhà nước mà từ Chủ tịch
nước đến công chức đều phải làm
công bộc, “đầy tớ” cho nhân dân chứ
không phải “để đè đầu cưỡi cổ nhân
dân”.

BM LỊCH SỬ ĐẢNG-TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH 03/20/23 30

 4.2.2. Nhà nước pháp quyền
a. Nhà nước hợp hiến, hợp pháp

Ngay sau khi giành chính

quyền, HCM đã đọc bản
Tuyên ngôn độc lập, tuyên
bố với quốc dân đồng bào và
với thế giới về sự khai sinh
của Nhà nước Việt Nam Dân
chủ Cộng hòa
=> Nhà nước có địa vị hợp
pháp.

BM LỊCH SỬ ĐẢNG-TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH 03/20/23 31

- Ngày 2-3-1946, Quốc hội khóa I họp phiên đầu tiên, lập
ra các tổ chức, bộ máy và chức vụ chính thức của Nhà
nước. Hồ Chí Minh được bầu làm Chính phủ liên hiệp
đầu tiên. Đây là Chính phủ hợp hiến, có đủ tư cách pháp
lý để giải quyết các vấn đề đối nội và đối ngoại.

BM LỊCH SỬ ĐẢNG-TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH 03/20/23 32

 b. Nhà nước thượng tôn pháp luật
• Theo Hồ Chí Minh, Nhà nước quản lý bằng bộ máy và bằng nhiều
biện pháp khác nhau, nhưng quan trọng nhất là quản lý bằng Hiến
pháp và pháp luật, trước hết, cần làm tốt công tác lập pháp.

• Hồ Chí Minh cũng rất chú trọng đưa pháp luật vào trong cuộc
sống, đảm bảo cho pháp luật được thi hành và có cơ chế giám sát
việc thi hành pháp luật.
• Hồ Chí Minh luôn nêu cao tính nghiêm minh của pháp luật
• Hồ Chí Minh luôn luôn khuyến khích nhân dân phê bình, giám sát công việc của
Nhà nước, giám sát quá trình Nhà nước thực thi pháp luật, đồng thời không
ngừng nhắc nhở cán bộ các cấp, các ngành phải gương mẫu trong việc tuân thủ
pháp luật, trước hết là các cán bộ thuộc ngành hành pháp và tư pháp.

BM LỊCH SỬ ĐẢNG-TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH 03/20/23 33

 c. Xây dựng Nhà nước pháp quyền nhân nghĩa

BM LỊCH SỬ ĐẢNG-TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH 03/20/23 34

 4.2.3. Nhà nước trong sạch, vững mạnh
a. Kiểm soát quyền lực nhà nước
• Theo quan điểm của Hồ Chí Minh, kiểm soát quyền lực nhà nước là tất yếu.
Quyền lực này là do nhân dân ủy thác cho. Nhưng một khi đã nắm giữ quyền
lực, cơ quan nhà nước hay cán bộ nhà nước đều có thể trở nên lạm quyền.
• Về hình thức kiểm soát quyền lực Nhà nước: cần phát huy vai trò, trách
nhiệm của Đảng Cộng sản Việt Nam.
• Nhân dân là chủ thể tối cao của quyền lực Nhà nước, vì thế, nhân dân có
quyền kiểm soát quyền lực Nhà nước.

BM LỊCH SỬ ĐẢNG-TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH 03/20/23 35

 b. Phòng, chống tiêu cực trong Nhà nước

Hồ Chí Minh chỉ ra những tiêu cực

và nhắc nhở mọi người đề phòng và
khắc phục:
• Đặc quyền, đặc lợi: cậy mình là
người trong cơ quan chính quyền để
cửa quyền, hách dịch với dân, lợi dụng
chức quyền để làm lợi cho cá nhân.

BM LỊCH SỬ ĐẢNG-TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH 03/20/23 36

 b. Phòng, chống tiêu cực trong Nhà nước
• Tham ô, lãng phí, quan liêu: Hồ Chí Minh coi đây là
những “giặc nội xâm”, “giặc trong lòng”, “là bạn đồng
minh của thực dân và phong kiến… Tội lỗi ấy cũng
nặng như tội lỗi Việt gian, mật thám”.

BM LỊCH SỬ ĐẢNG-TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH 03/20/23 37

 b. Phòng, chống tiêu cực trong Nhà nước
• Lãng phí là lãng phí sức lao động, lãng phí thời giờ,
lãng phí tiền của.
• Quan liêu là xa dân, không gần gũi quần chúng, là gốc
sinh ra các bệnh tham ô, lãng phí; muốn trừ sạch tham
ô, lãng phí trước hết phả tẩy sạch bệnh quan liêu.

BM LỊCH SỬ ĐẢNG-TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH 03/20/23 38

 b. Phòng, chống tiêu cực trong Nhà nước
+ Tư túng, chia rẽ, kiêu ngạo:
•Tư túng là tệ kéo bè kéo cánh, tệ nạn bà con bạn hữu mình không tài
cán gì cũng kéo vào chức này, chức nọ; còn những người có tài, có
đức nhưng không vừa lòng mình thì trù dập, đẩy ra ngoài.
•Chia rẽ là gây mất đoàn kết, “bênh vực lớp này, chống lại lớp khác”.
•Kiêu ngạo là “tưởng mình ở trong cơ quan Chính phủ là thần thánh
rồi… Cử chỉ lúc nào cũng vác mặt quan cách mạng”, làm mất uy tín
của Chính phủ.

BM LỊCH SỬ ĐẢNG-TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH 03/20/23 39

 b. Phòng, chống tiêu cực trong Nhà nước

BM LỊCH SỬ ĐẢNG-TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH 03/20/23 40

 4.3. VẬN DỤNG TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH
VÀO CÔNG TÁC XÂY DỰNG ĐẢNG VÀ XÂY
DỰNG NHÀ NƯỚC

BM LỊCH SỬ ĐẢNG-TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH 03/20/23 41

BM LỊCH SỬ ĐẢNG-TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH 03/20/23 42
BM LỊCH SỬ ĐẢNG-TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH 03/20/23 43