1 DAW AYE THANDAR MOE

ADVOCATE

PHONE + 959 43100734

 ရာဇ၀တ္မႈ

တည္ဆဲဥပေဒတစ္ရပ္ရပ္အရ ျပစ္ဒဏ္ထိုက္သင့္ေသာ ျပဳလု ပ္မႈ (သို ႔) ပ်က္က္မႈျဖစ္ၿပီး

ပု ဂၢလိက တစ္ဦးတစ္ေယာက္၏ အသက္အိုးအိမ္၊ စည္းဇိမ္၊ ပစၥည္းသာမက ထိခို က္နစ္နာေစသည္ မဟု တ္ဘဲ ႏို င္ငံ

အစို းရ၏ တရားဥပေဒစို းမို းေရး ႏွင့္ ၿငိမ္၀ပ္ပိျပားစြာ အု ပ္ခ်ဳပ္ေရးကို လည္းေကာင္း၊ အမ်ားျပည္သ ူတို ႕၏ ၿငိ

မ္းခ်မ္းစြာ ေနထို င္ေရးကို လည္းေကာင္း ထိပါးေႏွာက္ယွက္ ေစာ္ကားရာ ေရာက္ေစသည့္ က်ဴးလြန္ခ်က္ျဖစ္သ

ည္။

 နစ္နာသူ ကို ယ္စား ႏို င္ငံ ေတာ္အစို းရက တရားလို ျပဳလု ပ္၍ တရားစြဲဆို ေလ့ ရွိပါသည္။
 ရဲအေရးပို င္မႈမ်ားတြင္ အစို းရက တရားရံ ု းကု န္က်စရိတ္အ ရပ္ရပ္ကိုက်ခံ ပါသည္။
 ရဲအေရးမပို င္မႈမ်ားတြင္ တရားရံ ု းသို ႕ ဦးတို က္ေလွ်ာက္ထ ား တရားစြဲဆို ရမည္ ျဖစ္သည္။
2
 တရားမမႈ

ပု ဂၢလိကနစ္နာမႈကို ဆို လို သည္။ တရားမသည္ အခ်င္းခ်င္းႏွင့ ္သာ သ

က္ဆို င္သည္။ တစ္ဦးတစ္ေယာက္ ကို သာ ထိခို က္နစ္နာေစမႈဟု သတ္မွတ္ထ ား

သည္။

 နစ္နာသူ တရားလို က ရံ ု းခြန္ေပးေဆာင္၍ မိမိ၏သက္သာခြင့္တို ႕ကို တရားစြဲ ေတာင္းခံ ႏို င္သည္။

မစြဲလို ကလည္း ရသည္။ 3

 ႏွစ္ဘက္အ မႈသည္မ်ား ေက်နပ္လွ်င္ မည္သ ည့္အခ်ိန္တြင္မဆို ေၾကေအးရု ပ္သိမ္းခြင့္ ရွိသည္။
 ရဲအေရးယူ ပို င္င့္ရွိေသာအမႈမ်ား

 ရာဇ၀တ္ က်င့္ထံ ု းဥေပဒ ပု ဒ္မ- ၄(၁) (စ

 ရဲစခန္းတြင္ အမႈဖြင့္ႏို င္သည္။
 ၀ရမ္းမပါဘဲဖမ္းဆီးႏိ္ု င္သည္။
 ဥပေဒအရာရွိမွ တရားစြဲသည္။
 အမႈကို ရဲမွ တရားရံ ု းသို ႕ လႊဲေျပာင္းေပးရမည္။

ရဲအေရးယူ ပို င္င့္မရွိေသာအမႈမ်ား

 ရာဇ၀တ္ က်င့္ထံ ု းဥေပဒ ပု ဒ္မ- ၄(၁) (ဎ)

 ရဲစခန္းတြင္ အမႈဖြင့္ခြင့္မရွိေပ။
 တို င္တန္းသူ မွ တရားရံ ု းသို ႕ ဦးတို က္ေလွ်ာက္ထား (တို င္ၾကား) တရားစြဲဆို ရမည္။
 တရားသူ ႀကီးမွ တို င္တန္းလႊာကို သံ ု းသပ္ၿပီးပါက ယင္းအမႈကို စံ ု စမ္းေထာက္လွမ္ းမႈမ်ား ျပဳလု ပ္ရန္ ရဲ
သို ႕ျပန္လည္ ေပးအပ္သည္။
4
 အာမခံ

ရာဇ၀တ္မႈဆို င္ရာ တရားခံ (စြပ္စြဲခံ ရသူ ) ေရွ႕ေနမ်ားသည္ တရားခံ မ်ား ေဆာလ်

င္ာ လြတ္ေျမာက္လာႏို င္ေရးအတြက္ ရဲမ်ားသို ႕ လည္းေကာင္း ရမန္ၾကား
နာသည့္ကာလမ်ား၌လည္းေကာင္း စံ ု စမ္း စစ္ေဆးသည့္အဆင့္ ႏွင့္ တရား
ခြင္စစ္ေဆးစီရ င္သည့္အဆင့္မ်ား၌ လည္းေကာင္း အေရးဆို တင္ျပေပးရမည္။
အာမခံ ေပးျခင္းသည္ ေယဘု ယ်အားျဖင့ ္ ေပးအပ္ ထားသည့္ အခြင့္
အေရး တစ္ရပ္ပင္ ျဖစ္ပါသည္။

(မည္သည့္အဆင့္မဆို အာမခံ ေလွ်ာက္ထားႏိုင္သည္။)

5
 အာမခံ ေပးႏို င္ေသာအမႈမ်ား ႏွင္ ့ အာမခံ မေပးႏို င္ေသာအ
မႈမ်ား

အာမခံ ေပးႏို င္ေသာအမႈမ်ား

ဒု တိယဇယားတြင္ အာမခံ ေပးရမည့္ သို ႕မဟု တ္ တည္ဆဲဥပေဒတစ္ရပ္ရပ္အရ အာမခံ ေပးရမည့္ ရာဇ၀တ္မႈကို

ဆို လို သည္။

 အာမခံ ေပးႏို င္ေသာအမႈမ်ားတြင္ ရဲစခန္းတြင္ အာမခံ ယူ ႏို င္သည္။

 (ရာဇ၀တ္က်င့္ထံ ု းဥပေဒ ပု ဒ္မ ၄၉၆)
 အာမခံ ေပးရမည္ဟု တိက်စြာ ျပဌာန္းထားေသာရာဇ၀တ္မႈမ်ားကို အာမခံ ေပးရမည္။
 အာမခံ ေပးရာတြင္ ရဲမွ အာမခံ ေပးျခင္း ႏွင့ ္ တရားရံ ု းမွ အာမခံ ေပးျခင္း။ ( ဆို လို သည္မွာ
ရဲစခန္းႏွင့ ္တရားရံ ု း ၂ ရံ ု းစလံ ု းတြင္ အာမခံ ျပဳလု ပ္ရမည္။)
 တရားခံ (စြပ္စြဲခံ ရသူ ) အား အမႈတြင္ ျပည့္ျပည့္စံ ု စံ ု လြတ္တ္လပ္လပ္ ခု ခံ ရ င္ဆိုင္ႏို င္ေစရန္ အာမခံ ေ
ပးျခင္း ျဖစ္သည္။ 6
အာမခံ မေပးႏို င္ေသာအမႈမ်ား

 အာမခံ ေလွ်ာက္ထားျခင္းကို တရားသူ ႀကီးမွ ခြင့္ျပဳေပးရမည္။ (ရာဇ၀တ္က်င့္ထံ ု းဥပေဒ ပု ဒ္မ

၄၉၇)

 အသက္ ၁၆ ႏွစ္ေအာက္ရွိသူ မည္သ ူကို မဆို ၊ သို ႕မဟု တ္ မည္သ ည့္အမ်ိဳးသမီးကို မဆို သို ႕မဟု တ္
ခ်ည့္နဲ႕ေနေသာ မည္သ ူ႕ကို မဆို အာမခံ ျဖင့ ္ လႊတ္ထားရန္ ၫႊန္ၾကားႏို င္သည္။

ရာဇ၀တ္က်င့္ထံ ု းဥပေဒ ပု ဒ္မ ၄၉၇(၁) ။

 ေသဒဏ္(သို ႕)တစ္သက္တ စ္က ၽြန္းဒဏ္ က်ခံ ေစရန္ အျပစ္ေပးႏို င္ေလာက္သည့္ အေထာက္အ ထား
မ်ား ေပၚလြင္ျခင္း မရွိက အမႈမစစ္ေဆးရေသးသျဖင့္ သံ ု းသပ္မရေသး ပါလွ်င္ တရားရံ ု းသ
ည္ အမႈကို ဆက္လက္စစ္ေဆးကာ သံ ု းသပ္ရႏို င္ေသာ စစ္ေဆးဆဲ အခ်ိန္င္ အာမခံ ေပးႏို င္သည္။
ရာဇ၀တ္က်င့္ထံ ု းဥပေဒ ပု ဒ္မ ၄၉၇(၂) ။

7
 တရားခံ ၏ အခြင့္ရးမ်ား

1. ကာကြယ္ခုခံ ပို င္င့္

2. အျပစ္ကင္းစင္ေၾကာင္းမွတ္ယူျခင္း/ သက္ေသျပရ န္တာ၀န္
3. ၫွဥ္းပန္းႏွိပ္စက္ခံ ရမႈမွ အကာအကြယ္ရပို င္င့္
4. ႏႈတ္ဆိတ္ာေနပို င္င့္
5. ေရွ႕ေနျဖင့ ္ ခု ခံ ေခ်ပခြင့္
6. လြတ္လ ပ္ၿပီး တရားမွ်တေသာ ဥပေဒဆို င္ရာ အဆံ ု းအျဖတ္ကို ခံ ယူ ရရွိပို င္င့္
7. ဥပေဒ၏ အကာအကြယ္ကို တန္းတူ ရယူ ပို င္င့္
8. တစ္ေၾကာ့ ျပန္ စစ္ေဆးခံ ရျခင္းမွ ခု ခံ ပို င္င့္
9. ေႏွာင္းကာလမွ ျဖစ္ားခဲ့ သည့္ အေၾကာင္းအရာမ်ားအေပၚ အေျခခံ ၍ တရားစြဲဆို ျခ
င္း မ်ားကို ျငင္းဆန္ပိုင္ခြင့္
10. စြဲခ်က္မ်ားအား သိရွိပို င္ခြင့္
11. အာမခံ ေလွ်ာက္ထားပို င္ခြင့္
12. စကားျပန္အကူ အညီရယူ ခြင့္
13. တရားမ၀င္ ဖမ္းဆီးရွာေဖြခံ ရျခင္းမွ ကင္းလြတ္ပိုင္ခြင့္
14. ရဲ၏ တရားမ၀င္ ဖမ္းဆီးခ်ဳပ္ေႏွာင္ျခင္းမ်ားမွ ကင္းလြတ္ပိုင္ခြင့္
8
၁။ ကာကြယ္ခုခံ ပို င္င့္

 တရားလို ဘက္ သက္ေသမ်ားကို အမႈစတင္ၾကားနာစဥ္အခ်ိန္မွ၍ ျပန္လွန္စစ္ေမးရန္ အခြင့္အေရးရွိသ

ည္။

 ခု ခံ ေခ်ပႏို င္သည့္ အခြင့္အေရးကို တရားခံ မွ မရရွိခဲ့ ပါက သက္ေသကို ျပန္လည္ ေဆးရမည္။

 မိမိကို ယ္ကို ခု ခံ ကာကြယ္သည့္အေနျဖင့္ ကို ယ္တိုင္ေခ်ပပို င္ခြင့္ရွိသကဲ့ သို ႕ ႏွစ္သက္ရာ ဥပေဒ အက်ိဳးေ
ဆာင္၏ အကူ အညီ ရယူ ပို င္ခြင့္ရွိသည္။

9
၂။ အျပစ္ကင္းစင္ေၾကာင္းမွတ္ယူျခင္း/ သက္ေသျပရ န္တာ၀န္

 သက္ေသျပရ န္တာ၀န္ကို တရားခံ ဘက္သို႕ ေျပာင္းလဲရန္ ႀကိဳးပမ္းေဆာင္က္ျခင္း မျပဳရ။

 သက္ေသျပရ န္တာ၀န္သည္ တရားလို ဘက္င္ ရွိသည္။

 တရားခံ သည္ လံ ု း၀အျပစ္ကင္းစင္ေၾကာင္း မွတ္ယူႏို င္ပါလ်က္ တရားခံ က ျပစ္မႈကို ျငင္းဆို လွ်င္ တနည္း
နည္း သက္ေသျပရမည္ဆိုေသာ ေတာင္းဆို ခ်က္သည္ အျငင္းပြားစရာ အခ်က္ပင္ျဖစ္ပါသည္။

 သံ သယ၏အက်ိဳးခံ စားခြင့္သည္ တရားခံ ဘက္၌သာ ရွိရမည္။

 လူ ပု ဂၢိဳလ္တစ္ဦးသည္ တရားစစ္ေဆးစီရင္ျခင္းကို ခံ ေနရေသာ္လည္း ၎အား စီရင္ခ်က္ မခ်မွတ္ရေသးပါက

အဆို ပါသူ အား အျပစ္ကင္းစင္ေသာသူ အျဖစ္သာ မွတ္ယူရမည္ျဖစ္ၿပီး ထို သူ အား အျခားစီရင္ခ်က္ ခ်မွတ္ၿပီးသူ
မ်ားႏွင့ ္ သီးျခားစီ ခြဲထားရမည္။အက်ဥ္းေထာင္လက္စြဲ၊ အပို ဒ္ ၄၁၅(၃)။

10
၃။ ၫွဥ္းပန္းႏွိပ္စက္ခံ ရမႈမွ အကာအကြယ္ရပို င္င့္

 မည္သ ူကို မွ် တည္ဆဲဥပေဒႏွင့္ အညီမွတစ္ပါး အသက္ကိုျဖစ္ေစ၊ ပု ဂိၢဳလ္ဆိုင္ရာ လြတ္လပ္မႈကို ျဖ

စ္ေစ နစ္နာ ဆံ ု းရံ ွဳးမႈ မရွိေစရ။ (ဖြဲ႕စည္းပံ ု အေျခခံ ဥပေဒ ပု ဒ္မ ၃၅၃)

 တရား၀င္ေမးျမန္းစစ္ေဆးေနစဥ္အတြင္း နာက်င္ေစျခင္းႏွင့္ အျပင္းအထန္ နာက်င္

ေစျခင္းတို ႕ကို ျပဳလု ပ္ျခင္းမွ တားျမစ္သည္။(ရာဇသတ္ႀကီးဥပေဒပု ဒ္မ ၃၃၀ႏွ
င့္၃၃၁)

 တရားခံ တစ္ဦးအား ၎သိရွိသည့္အခ်က္ကို ထု တ္ေဖာ္ေျပာဆို ရန္ သို ႕မဟု တ္ ထိမ္ခ်န္ထားရန္

အလို ႕ငွာ ကတိတစ္စံ ု တစ္ရာထားျခင္း၊ ၿခိမ္းေျခာက္ျခင္း၊ အျခားနည္းျဖင့္ ျပဳလု ပ္ျ
ခင္း၊ မေလ်ာ္ၾသဇာ မသံ ု းရ။ (ရာဇ၀တ္က်င့္ထံ ု းဥပေဒ ပု ဒ္မ ၃၄၃)

11
၄။ ႏႈတ္ဆိတ္ာေနပို င္င့္

 တရားခံ ကို အတင္းအၾကပ္ ေျဖာင့္ခ်က္ေပးေစျခင္း ေရွာင္ရွားရမည္။

 ေျဖာင့္ဆို မည့္သူ ကို ေမးျမန္းသည့္အခါ ေျဖာင့္ခ်က္ကို အလို အေလ်ာက္

ေပးျခင္းျဖစ္သည္ဟု ယံ ု ၾကည္ရန္ အေၾကာင္းရွိမွသာလွ်င္ အဆို ပါ
ေျဖာင့္ခ်က္ကို သက္ေသခံ အျဖစ္ အသံ ု းျပဳႏို င္သည္။အဆို ပါ ေျဖာင့္ခ်က္ တ
စ္ရပ္ရပ္ကို မေရးမွတ္မီ ရာဇ၀တ္တ ရားသူ ႀကီးသည္ ေျဖာင့္ခ်က္ ေပးမည့္သူ ကို
၎ေျဖာင့္ခ်က္ေပးရန္ တာ၀န္မရွိေၾကာင္း အကယ္၍ ေျဖာင့္ခ်က္ေပးလွ်င္
ထို ေျဖာင့္ခ်က္ကို ၎အေပၚ ဆန္႕က်င္သည့္ သက္ေသခံ အျဖစ္ အသံ ု းျပဳႏို
င္ေၾကာင္း ရွင္းျပေပးရမည္။

12
၅။ ေရွ႕ေနျဖင့ ္ ခု ခံ ေခ်ပခြင့္

 စြပ္စြဲခံ ရသည့္ မည္သ ူမဆို ေရွ႕ေနျဖင့္ ခု ခံ ေခ်ပပို င္င့္ ရွိသည္။

၆။ လြတ္လ ပ္ၿပီး တရားမွ်တေသာ ဥပေဒဆို င္ရာ အဆံ ု းအျဖတ္ကို ခံ ယူ ရရွိပို င္င့္

 တရားခံ ေရွ႕ေနမ်ားအေနျဖင့္ မိမိတို ႕ အမႈသည္မ်ား၏ မွ်တေသာ တရားခြင္ၾကားနာ စစ္ေဆးျခင္း ရ

ပို င္င့္ ၊ အခြင့္ရးမ်ား ျငင္းပယ္ခံ ရပါက ထို သို ႕ ျငင္းပယ္ျခင္းကို ကန္႕ကြက္ႏို င္ရန္ ျပင္ဆ င္ထားရမည္။

၇။ ဥပေဒ၏ အကာအကြယ္ကို တန္းတူ ရယူ ပို င္င့္

 ႏို င္ငံ ေတာ္၏ မည္သ ူ႕ကို မဆို ဥပေဒအရာတြင္ တန္းတူ ညီမွ် အခြင့္ရး ရရွိေစရမည္။ ထို ႕ျပင္
ဥပေဒ၏ အကာအကြယ္ကိုလည္း တန္းတူ ညီမွ်စြာ ရယူ ပို င္င့္ေပးရမည္။(ဖြဲ႕စည္းပံ ု အေျခခံ ဥ
ပေဒပု ဒ္မ ၃၄၇) 13
၈။ တစ္ေၾကာ့ ျပန္ စစ္ေဆးခံ ရျခင္းမွ ခု ခံ ပို င္င့္

 စီရင္ပိုင္င့္အာဏာရွိေသာ တရားရံ ု းတစ္ရံ ု းက ျပစ္မႈတစ္ရပ္အတြက္ တႀကိမ္ စစ္ေဆး၍ ျပစ္

မႈ ထင္ရွားစီရင္ျခင္းခံ ရသူ ၊ သို ႕မဟု တ္ အဆို ပါ အမႈမွ အၿပီးအျပတ္ လႊတ္ျခင္းခံ ရသူ တစ္
ဦးမွာ ဤကဲ့ သို ႕ အဆို ပါ ျပစ္မႈထင္ရွားစီရ င္သည့္ စီရင္ခ်က္၊အမႈမွ အၿပီးအျပတ္လႊတ္လိုက္သည့္ စီရင္ခ်
က္သည္ အတည္ျဖစ္လ်က္ ရွိေနခ်ိန္တြင္ ၎ျပစ္မႈႏွင့္ ထပ္တူျပစ္မႈျဖင့္ ထပ္မံ စစ္ေဆးစီရင္ျခင္း မခံ
ထို က္ေစရ။ (ရာဇ၀တ္က်င့္ထံ ု းဥပေဒ ပု ဒ္မ ၄၀၃ )

၉။ ေႏွာင္းကာလမွ ျဖစ္ပြားခဲ့ သည့္ အေၾကာင္းအရာမ်ားအေပၚ အေျခခံ ၍

တရားစြဲဆို ျခင္းမ်ားကို ျငင္းဆန္ပိုင္ခြင့္

 ကိစၥတစ္ရပ္ ျဖစ္ပြားခဲ့ သည့္အခ်ိန္က ျပစ္မႈမေျမာက္ခဲ့သည့ ္အေၾကာင္းအရာအေပၚ တရားစြဲ

ဆို ျခင္းမ်ား မျပဳရ။
 ျပစ္မႈက်ဴးလြ န္သူ မည္သ ူ႕ကို မဆို ယင္းျပစ္မႈက်ဴးလြ န္သည့ ္အခ်ိန္က အတည္ ျဖစ္လ်က္ရွိေသာ သက္ဆိုင္
ရာဥပေဒအရသာ ျပစ္မႈထင္ရွားစီရင္ရမည္။ (ဖြဲ႕စည္းပံ ု အေျခခံ ဥပေဒ ပု ဒ္မ ၃၇၃ )

14
၁၀။ စြဲခ်က္မ်ားအား သိရွိပို င္င့္

 စြဲခ်က္တ င္သည္ႏွင့ ္တၿပိဳင္ႏွက္ တရားခံ အား ဖတ္ျပၿပီး အေၾကာင္းအရာမ်ားကို ရွင္းလင္း ေျ

ပာျပရမည္၊ ထို ႕ျပင္ ၎တရားခံ အလို ရွိလွ်င္လည္း စြဲခ်က္မိတၱဴ ကို ေပးရမည္။ (ျပစ္မႈဆို င္ရာက်င့္
ထံ ု းဥပေဒ ပု ဒ္မ ၂၁၀)

၁၁။ အာမခံ ေလွ်ာက္ထားပို င္င့္

 စြပ္စြဲခံ ထားရသည့္ တရားခံ မ်ားအား ေစာႏို င္သမွ် ေစာေစာ လႊတ္ေပးရန္ ရမန္ၾကားနာ ျခ

င္းတြင္လည္းေကာင္း၊ စံ ု စမ္းစစ္ေဆးေနစဥ္ႏွင့္ တရားစစ္ေဆး စီရင္ေနစဥ္အဆင့္မ်ား အား
လံ ု း၌လည္းေကာင္း အာမခံ အား အေရးဆို တင္ျပေပးႏို င္သည္။

၁၂။ စကားျပန္အကူ အညီရယူ ခြင့္

 ေရးမွတ္ထားသည့္ ဘာသာစကားကို တရားခံ နားမလည္လွ် င္ တရားခံ နားလည္သ ည့္ ဘာသာစကား

တစ္ရပ္ျဖင့္ ဘာသာျပန္ဆိုျပရမည္။(ရာဇ၀တ္က်င့္ထံ ု းဥပေဒပု ဒ္မ ၃၆၄)

15
၁၃။ တရားမ၀င္ ဖမ္းဆီးရွာေဖြခံ ရျခင္းမွ ကင္းလြတ္ပိုင္င့္

 အမ်ိဳးသမီး၏ ကို ယ္ေပၚတြင္ ရွာေဖြရန္ လို အပ္လွ်င္ အျခား အမ်ိဳးသမီး တစ္ဦးအား တာ၀န္ေ
ပးၿပီး ရွာခို င္းရမည္။ ထို သို ႕ရွာေဖြရာတြင္ အမ်ိဳးသမီး၏ ကာအိေျႏၵကို ၾကပ္တည္းစြာ ေ
စာင့္စည္းရမည္။ (ရာဇ၀တ္က်င့္ထံ ု းဥပေဒပု ဒ္မ ၅၂)

၁၄။ ရဲ၏ တရားမ၀င္ ဖမ္းဆီးခ်ဳပ္ေႏွာင္ျခင္းမ်ားမွ ကင္းလြတ္ပိုင္င့္

 တရားခံ အား ဖမ္းဆီးခ်ဳပ္ေႏွာင္ထားျခင္းကို ၂၄ နာရီထက္ ပို ၿပီး ခ်ဳပ္ေႏွာင္ ထားျခင္း မျပဳရ။

 ရာဇ၀တ္က်င့္ထံ ု းဥပေဒပု ဒ္မ ၁၆၇
 ဖြဲ႕စည္းပံ ု အေျခခံ ဥပေဒပု ဒ္မ ၃၇၆

16
 သက္သာခြင့္မ်ား

ရာဇ၀တ္မႈ အယူ ခံ / ျပင္ဆင္မႈ

အယူ ခံ

ၿမိဳ႕နယ္ မွ ခ႐ိုင္ - ၃၀ ရက္ ( ကာလစည္းကမ္းသတ္ဥပေဒ ပု ဒ္မ- ၁၅၃ )

ခ႐ိုင္ မွ ျပည္နယ္/တို င္း - ၆၀ ရက္ ( ကာလစည္းကမ္းသတ္ဥပေဒ ပု ဒ္မ- ၁၅၄ )
ျပည္နယ္/တို င္း မွ တရားလႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္ - ၉၀ ရက္ ( ကာလစည္းကမ္းသတ္ဥပေဒ ပု ဒ္မ- ၁၅၅ )

ျပင္ဆင္မႈ

ၿမိဳ႕နယ္ မွ ခ႐ိုင္ - ၆၀ ရက္ ( တရားရံ ု းလက္စြဲ - ၇၆၆ )

ခ႐ိုင္ မွ ျပည္နယ္/တို င္း - ၆၀ ရက္ ( တရားရံ ု းလက္စြဲ - ၇၆၆ )
ျပည္နယ္/တို င္း မွ တရားလႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္ - ၆၀ ရက္ ( တရားရံ ု းလက္စြဲ - ၇၆၆ )

17
 ျမန္မာႏို င္ငံ ဥပေဒ စနစ္

Common Law System

ျမန္မာႏို င္ငံ သည္ Common Law System (အဂၤလိပ္ ရို းရာဥပေဒျပဳစန

စ္) ကို က်င့္သံ ု းသည္။

Common Law ဆို သည္မွာ ေရွးေဟာင္း ဓေလ့ ထံ ု းစံ မ်ားႏွင့ ္ တရား

သူ ႀကီးတို ႕ စီရ င္ဆံ ု းျဖတ္လိုက္ေသာ စီရင္ခ်က္မ်ားမွ ေရးသား ေဖာ္ျပ
ထားျခင္း မရွိသည့္ (မည္သ ည့္ဥပေဒ၊ပု ဒ္မမ်ားတပ္ျခင္း) ဥပေဒ ျဖစ္သည္၊ ေရွး
အစဥ္အလာကတည္းက လို က္နာက်င့္သံ ု း ေဆာင္က္ခဲ့ၾကသည့္ ဓေလ့ ထံ ု း
တမ္းမ်ားႏွင့္ တရားရံ ု းမ်ား၏ စီရ င္ဆံ ု းျဖတ္ခ်က္ မ်ားပင္ ျဖစ္သည္။
18
 ျမန္မာႏို င္ငံ ဥပေဒ စနစ္

စီရ င္ထုံးမ်ား

 ႏို င္ငံ တစ္ခု၏ ဥပေဒတစ္ရပ္ရပ္ႏွင့္ စပ္္လ်င္ျပီး တရားရုံ းက စီစဥ္သုံးသပ္ရန္ ရိွသည့္အခါ အဆို ပါ ႏို င္ငံ

အစို းရ၏ အမိန္႕အရ၊ ထို ဥပေဒမိ်ဳးကို ထည့္င္းျပီးပုံ ႏွိပ္သည္ (သို ႕) ထု တ္ေ၀သည့္ သေဘာ သက္ေရာ

က္ေသာ စာအု ပ္င္ ပါရိွသည့္ စီရ င္ထုံး တစ္ခုခု သည္ လည္းေကာင္း စပ္ဆို င္သည္

 ႏို င္ငံ တစ္ခု၏ အစို းရအမိန္႕ရ ပုံ ႏွိပ္ထုတ္ေ၀ျပီး ႏု ိင္ငံ ၏ တရားဥပေဒမ်ား ပါရိွသည္ဆိုေသာ စာအု ပ္

ဟူ သမွ် ကို လည္းေကာင္း၊ အဆို ပါ ႏို င္ငံ ရိွ တရားရုံ း၏ စီရ င္ထုံးမ်ား ပါရိွသည္ဆိုေသာ စာအု ပ္ဟူ သ

မု ု ွ်ကို လည္းေကာင္း စစ္မွန္သည္ ဟု တရားရုံ းက မွတ္ယ ူရမည္

( တရားရံ ု းမ်ား၏ ဆံ ု းျဖတ္ခ်က္မ်ားကို ေရြးခ်ယ္ၿပီး ျပည္သ ူမ်ားအၾကား မွတ္သားလို က္နာ ေဆာင္

က္ႏို င္ရန္အတြက္ စီရ င္ထံ ု းအျဖစ္ ထု တ္ေ၀ျခင္းကို ဆို လို သည္။ ) 19

 ျမန္မာႏို င္ငံ ဥပေဒ စနစ္

တရားရံ ု းမ်ားဖြဲ႔စည္းပံ ု

၁။ ျပည္ေထာင္စုတရားလႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္

- တို င္းေဒသႀကီး / ျပည္နယ္တ ရားလႊတ္ေတာ္မ်ား

- ခရို င္တရားရံ ု းမ်ား / ကို ယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္င့္ရ တို င္းေဒသတရားရံ ု းမ်ား

- ၿမိဳ႕နယ္တရားရံ ု းမ်ား

- ဥပေဒအရ တည္ေထာင္ထားေသာ အျခားတရားရံ ု းမ်ား

၂။ စစ္ဘက္ဆိုင္ရာတရားရံ ု းမ်ား

၃။ ႏို င္ငံ ေတာ္ဖြဲ႕စည္းပံ ု အေျခခံ ဥပေဒဆို င္ရာ ခံ ု ရံ ု း

20
 ျမန္မာႏို င္ငံ တရားရံ ု း စနစ္ ဖြဲ႔စည္းပံ ု

၁
ျပည္ေထာင္စုတရားလႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္ ရံ ု း

တို င္းေဒသၾကီး (သို ႔) ျပည္နယ္တ ရားလႊတ္ေတာ္မ်ား ၁၄

ရံ ု း

ကို ယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္င္႔ရ တ္ိုင္းတရားရံ ု းမ်ား ခရို င္တရားရံ ု းမ်ား ၁၂၁

ရံ ု း

၃၃၀ ဥပေဒအရတည္ေထာင္ ထားေသာ

ရံ ု း ျမိဳ႔နယ္တ ရားရံ ု းမ်ား အျခားတရားရံ ု းမ်ား

၂၂
ကေလးသူ ငယ္ တရား ေမာ္ေတာ္ယာဥ္ စည္ပင္သာယာ တရား ရံ ု း
ရံ ု း တရားရံ ု း ရံ ု း
 ျမန္မာႏို င္ငံ ဥပေဒ စနစ္

တရားရံ ု းမ်ား စီရင္ပိုင္င့္

ျပစ္မႈမ်ားတြင္ ျပစ္ဒဏ္စီရင္ပိုင္င့္
 
ေထာင္ဒဏ္ (၇) ႏွစ္ အထက္ ေငြဒဏ္အ ကန္႔သတ္မရိွ ခရို င္တရားရံ ု း

ေထာင္ဒဏ္ (၇) ႏွစ္အထိ ေငြဒဏ္ (၁) သိန္းအထက္ ျမိဳ႕နယ္တ ရားရံ ု း

(အထူ းအာဏာရ တရားသူ ၾကီး)

ေထာင္ဒဏ္ (၃) ႏွစ္ ေငြဒဏ္ (၁) သိန္းထိ ျမိဳ႕နယ္တ ရားရံ ု း

(ပထမတန္း အာဏာရ တရားသူ ၾကီး)

ေထာင္ဒဏ္ (၁) ႏွစ္ ေငြဒဏ္ (၅) ေသာင္း ျမိဳ႕နယ္တ ရားရံ ု း

(ဒု တိယတန္း အာဏာရ တရားသူ ၾကီး)

ေထာင္ဒဏ္ (၃) လ ေငြဒဏ္ (၃) ေသာင္း ျမိဳ႕နယ္တ ရားရံ ု း

(တတိယတန္း အာဏာရ တရားသူ ၾကီး)
22
 
 ျပစ္ဒဏ္

 ေသဒဏ္
 ေထာင္ဒဏ္ အႏွစ္ ႏွစ္ဆယ္ (တစ္သက္တ စ္က ၽြန္းဒဏ္-အမွတ္၆/၂၀၁၆မွာ ျပင္ဆ င္သည္။)
 ေထာင္ဒဏ္ တစ္သက္
 ေထာင္ဒဏ္(အလု ပ္ၾကမ္း၊အလု ပ္မဲ႕)
 ေငြဒဏ္

23
ေက်းဇူ းအထူ းတင္ပါသည္။

အေမး / အေျဖ

24