Infermieri Sëmundje të

brendëshme 2

Roli dhe kujdesi infermieror në kompikacionet e

diabetit mellitus
 Komplikacionet akute
Komplikacionet akute të diabetit rrjedhin nga evente të

shoqëruara me hiperglicemi dhe pamjaftueshmëri insuline

Probleme mund të vijnë edhe nga sasia e lartë e insulinës dhe

që karakterizohen nga hypoglicemia

është shumë e rëndësishme për punonjësit shëndetësorë të

diferencojnë hipergliceminë nga hipoglicemia pasi kjo e

fundit përkeqësohet shpejt dhe jep komplikacione
jetëkërcënuese
 Komplikacionet akute
 Ketoacidoza diabetike i referohet po ashtu acidozës diabetike dhe

komës diabetike që shkaktohet nga një deficencë e thellë e insulinës

dhe që karakterizohet nga hiperglicemia, ketozë, acidozë dhe
dehidratim.
 është më e shpeshtë në personat me diabet të tipit1 por mund të

ndodhi edhe në diabet tipi2 në kushte të një sëmundshmërie ose stresi

të rëndë kur pankreasi nuk i përgjigjet kërkesës për insulinë
 Faktorët precipitues përfshijnë sëmundjet, infeksionin, doza

joadekuate e insulinës, diabet tipi1 i padiagnostikuar, menaxhim i

dobët dhe neglizhenca
 Komplikacionet akute
Kur insulina është e pamjaftueshme, glukoza nuk
mund të përdoret për energji dhe për rrjedhim trupi
aktivizon depozitën e yndyrnave për burim sekondar.
Ketonet janë acide të prodhuara nga metabolizmi i
yndyrnave dhe rritja e tyre në gjak shkakton probleme
serioze.
Ketonet alternojnë ekulibrin e pH duke shkaktuar
acidozë metabolike
Ketonuria është një proces i cili fillon kur ketonet
ekskretohen në urinë
 Komplikacionet akute
Deficenca e insulinës stimulon prodhimin e glukozës nga

aminoacidet në hepar duke e rritur më tej gliceminë duke

shtuar diurezën osmotike
Ky proces shoqërohet me humbje të likideve dhe elektroliteve

Të vjellat e shkaktuara nga acidoza rëndojnë gjendjen e

humbjes së lëngjeve dhe elektroliteve

Hipovolemia shkakton shokun hypovolemik dhe si pasojë

insuficiencë renale
 Komplikacionet akute
Manifestimi klinik
Shenjat dhe simptomat përfshijnë manifestimet e dehidratimit si

fytyra me turgor të varfër, membranat mukoze të thata, takikardi dhe

hypotension ortostatik.
Me agravimin e situatës lëkura bëhet e thatë dhe e lëshuar, sytë të butë

dhe të thelluar
Dhimbja abdominale shoqëron anoreksinë dhe të vjellat

Respiracioni Kussmaul (i shpejtë, i thellë dhe i shoqëruar me dispne)

është përpjekje e organizmit për të kompesuar acidozën metabolike

duke nxjerrë dioksid karboni
 Komplikacionet akute
Acidoza ndihet në aromën e frymës, e ëmbël si aromë

frutash.
 të dhënat laboratorike tregojnë glicemi mbi 250

mg/dl, në gjakun arterial ph me pak se 7.35, niveli i

bikarbonateve në serum më pak se 15 mEq/L dhe
prezencë të ketoneve në gjak dhe urinë
 Komplikacionet akute
Menaxhimi
Sigurohen rrugët e frymëmarrjes
Administrohet oksigjen me kanjulë ose me maskë
Vendoset kanule i/v me kalibër të madh
Administrim i likideve intravenoze 1 NaCl 0.9% L/orë
deri sa të stabilizohet outputi urinar
Administrimi intravenoz i insulinës së rregullt(0.1U/kg/
orë)
Zëvendësim i elektroliteve
Maten marrjet dhe nxjerrjet
Vlerësohen nivelet e glicemisë në vazhdimësi
 Komplikacionet akute
Hypoglicemia ose nivelet e ulëta të glicemisë, ndodh

kur ka më tepër insulinë në propocion me nivelet e

glukozës në gjak.
Kjo shkakton ulje të glicemisë në më pak se 70mg/dl.

Për arsye se truri kërkon një sasi konstante për

funksionim normal, hipoglicemia mund të ndikojë në

funksionin mendor.
 Komplikacionet akute
Manifestimet e zakonshme përfshijnë konfuzionin,

irritim, diaforezis, tremor, nervozizëm, dobësi dhe

crregullie të pamjes.
Manifestimi i glicemisë mund të imitojë

intoksikacionin nga alkoli

Hypoglicemia e patrajtuar mund të progresojë në

humbje të koshiencës, konvulsione, koma dhe vdekje

 Komplikacionet akute
Shkaqet e hipoglicemisë janë zakonisht të lidhura me

moskoordinimin e marrjes së ushqimit me pikun e efektit

të insulinës apo të hipoglicemikëve oralë
Me trajtimin efektiv hipoglicemia është një situatë e

reversibile
 me dyshimin e parë duhet menjëherë të matet glicemia

dhe nëse evidentohet më pak se 70mg/dl duhet

menjëherë të trajtohet.
 Komplikacionet akute
Hipoglicemia trajtohet duke ingjestuar 10 deri 15 g e një karbohidrati të

thjeshtë dhe të shpejtë, një gotë lëng frutash ose një gotë qumështë me
yndyrë të ulët

Produkte komerciale si xhele ose tableta specifike me nje përmbajtje të

përshtatshme glukoze që mbahen në xhep për t’u përdorur në këto situata

Glicemia kontrollohet pas 15 minutash

Pas glicemia të jetë rritur pak, pacienti duhet të hajë ushqim normal

Nëse 45 min pas marrjes së dy ose tre dozash 10 deri 15g karbohidratesh

ende ka hipoglicemi, administrohet 1mg glukagon i/m

 Komplikacionet akute

Pasi glicemia të jetë rritur pak, pacienti duhet të hajë ushqim
normal


Nëse 45 min pas marrjes së dy ose tre dozash 10 deri 15g
karbohidratesh ende ka hipoglicemi, administrohet 1mg
glukagon i/m


Injektimi në deltoid jep rezultat më të shpejt.

Pasi menaxhohet hipoglicemia, infemieri mbledh informacion
për arsyen e situatës me qëllim parandalimin e përsëritjes
 Komplikacionet kronike

Komplikacionet kronike të diabettit janë ato që

përfundojnë me sëmundje organike që vijnë si pasojë e

dëmtimit të vazave të mëdha dhe të vogla nga
hiperglicemia kronike.
 Komplikacionet kronike
Shkaqet e mundshme:
Akumulimi i produkteve të metabolizmit të glukozës si

sorbitoli i cili shoqëron dëmtimin e qelizave nervore

Formimi i molekulave anormale të glikozës në bazën e

membranave të vazave të vogla si ato që qarkullojnë në sy dhe

veshka
Dëmtimi i funksionit të qelizave të kuqë që lidhet me uljen e

oksigjenimit indor
 Komplikacionet kronike
Angiopatitë- ose sëmundjet e enëve trë gjakut akuzohen si

shkaku kryesor i vdekjeve të pacientëve diabetik.

Kategorizohen në :
Komplikacione makrovakskulare

Komplikacione mikrovaskulare që rezultojnë nga hollimi i

membranave të kapilarëve dhe arteriolave si pasojë e

hiperglicemisë kronike

Mikroangiopatitë mund të hasen në sy (retinopati, në veshka

(nefropati) në lëkurë (dermopati)
 Komplikacionet kronike
Retinopatia diabetike i referohet procesit të dëmiit

mikrovaskular në retinë që vjen nga hiperglicemia kronike në

pacientët kronikë
Klasifikohet si proliferative dhe joproliferative

Pacientët me diabet duhët të bëjnë rregullisht konsulta

oftalmologjike me dilatim
Trajtimi bëhet ke fotokoagulim, krioterapi, vitrektomi

Pacientët me diabet janë të predispozuar edhe për patologji të tjera si

glaukoma neovaskulare si dhe një zhvillim të shpejtë të kataraktës
 Komplikacionet kronike
Nefropatia diabetike- është një komplikacion

mikrovaskular që shoqërohetme dëmtim të vazave të vogla

që furnizojnë glomerulët.
Hipertensioni tregon për progresim të nefropatisë

diabetike.
Parandalimi i kësaj patologjie përfshin ekzaminimin e

pacientëtve për mikroalbuminuri që shoqërohet me

albuminën dhe kreatininën për 24 orë
 Komplikacionet kronike
Neuropatitë- janë dëmtim i nervave që ndodh si
pasojë e crregullimeve metabolike për shkak të
diabetit
Tipi më i shpeshtë i neuropative te diabetikët është
neuropatia sensore
Kjo lidhet me humbjen e ndjeshmërisë në
ekstremitetet e poshtme
Fizpatologjia e këtij procesi nuk është e mirësaktësuar
 Komplikacionet kronike
Këmba diabetike- është një nga shkaqet e hospitalizimit të

pacientëve diabetikë
Zhvillimi i këmbës diabetike është një proces multifaktorial

Rezulton nga kombinimi i koplikacioneve mikrodhe

makrovaskulare, neuropatia sensoriale, anormalitete në

koagulim, funksioni imun i dëmtuar.
Ekzaminimi me Doppler përdoret për të përcaktuar gradën e

sëmundjes periferike vaskulare

Ulcerat neuropatike janë plagë të hapura dhe padhimbje
 Komplikacionet kronike
Infeksionet- këta pacientë janë më të prkeshëm se

pacientët e tjerë.
Mekanizimi i këtij fenomeni lidhet me problemet e

aktivizimit të qelizave inflamatore dhe funksionin

fagocitues të dëmtuar të neutrofileve dhe monociteve.
Glukozuria persistente predispozon infeksione vezikale

Antibiotikoterapia parandalon infeksionin të bëhet një

shkak vdekjeprurërs për këta pacientë

 Komplikacionet kronike
Rast klinik- Ketoacidoza diabetike
Pacienti J, 34 vjec është sjellë në urgjencë pasi është gjetur në

apartament në gjendje komatoze nga bashkëshortja

Të dhënat subjektive (bashkëshortja)
është diagnostikuar me diabet para 12 muajsh

Merr 48U insulinë në ditë: 12 U insulinë regulare, 20U nph në mëngjes

para buke, 8U insulinë regulare para dreke, 8U nph në kohën e gjumit

Ka histori viroze prej 1 jave me anoreksi dhe të vjella

Ka ndaluar së marri insulinë para dy ditësh pasi kishte ndaluar së

ngrëni
 Komplikacionet kronike
Të dhënat objektive
Ekzaminimi fizik
 Frymëmarrje e thellë dhe e shpejtë
 Aromë acetike nga fryma
 Lëkura e thatë

Të dhënat diagnostike

 Glicemia 730 mg/dl
 pH i gjakut 7.26
 Komplikacionet kronike
Shpjegoni shkurt mekanizimin e zhvillimit të

ketoacidozës diabetike në këtë pacient

Cilat janë simptomat klinike që janë shfaqur?

Cilët faktorë kanë ndikuar në precipitimin e pacientit?

 Komplikacionet kronike
Cilat të dhëna në këtë situatë në bëjnë të diferencojmë

hipergliceminë nga hipoglicemia

Cfarë edukimi duhet bërë pacientit dhe familjes?

Bazuar në vlerësimet e paraqitura përcaktoni një ose

më tepër diagnoza dhe përshkruani kujdesin

infermieror