VIÊM DA TIẾP XÚC

Bs. Hoàng Hồng Mạnh

Bộ môn Liên chuyên khoa
 MỤC TIÊU BÀI HỌC

 Trình bày được phân loại viêm da tiếp xúc

 Liệt kê được nguyên nhân, yếu tố nguy cơ gây bệnh
 Trình bày được triệu chứng lâm sàng bệnh viêm da tiếp xúc
 Trình bày nguyên tắc điều trị, điều trị và dự phòng bệnh
 ĐẠI CƯƠNG

 Viêm da tiếp xúc là phản ứng viêm da do tương tác của da với
tác nhân bên ngoài
 Bệnh lí phổ biến ảnh hưởng nhiều đến chất lượng cuộc sống
 Viêm da tiếp xúc kích ứng chiếm đa số trong viêm da tiếp xúc
 Viêm da tiếp xúc kích ứng là bệnh da nghề nghiệp phổ biến nhất,
chiếm 70-80% bệnh da nghề nghiệp
 PHÂN LOẠI

 Khó chịu chủ quan: Cảm giác châm chích hoặc đau nhức trong vòng vài
phút sau khi tiếp xúc ở mặt nhưng không có tổn thương lâm sàng
 Viêm da tiếp xúc kích ứng: Cấp tính và mạn tính
 Viêm da tiếp xúc dị ứng
 Viêm da tiếp xúc nặng nên do ánh sáng, dị ứng ánh sáng và ngộ độc
ánh sáng
 Viêm da tiếp xúc toàn thân
 Viêm da tiếp xúc protein
 CƠ CHẾ BỆNH

KÍCH ỨNG DỊ ỨNG

 Mất lớp lipid bề mặt và các chât
giữ nước
 Màng tế bào bị phá hủy
 Sự biến tính của keratin thượng
bì
 Phản ứng quá mẫn muộn qua
trung gian tế bào
 Thông qua quá trình thực bào
và trình diện kháng nguyên MHC
lớp II

 Độc trực tiếp tế bào

 YẾU TỐ NGUY CƠ GÂY BỆNH

 Tiền sử viêm da cơ địa

 Yếu tố nghề nghiệp: thợ làm tóc, móng, nha sĩ, kỹ sư cơ
khí, thợ xây...
 Yếu tố môi trường: Độ ẩm thấp, nhiệt độ lạnh
 Yếu tố cơ học
 Viêm da tiếp xúc kích ứng là yếu tố nguy cơ của viêm da
tiếp xúc dị ứng
 NGUYÊN NHÂN GÂY BỆNH
KÍCH ỨNG
Xà phòng, chất tẩy rửa, sản phẩm rửa
tay nhanh
Acid và kiềm
Dung môi công nghiệp: Than đá, dung
môi dầu mỏ, cồn...
Thực vật: tiêu, ớt, chanh...
Sợi thủy tinh, len, dạ, côn trùng...
DỊ ỨNG
 Nikel: kim loại hoặc kim loại trong
quần áo
 Neomycin sulfate: Thuốc kem, mỡ
 Hương thơm: Mỹ phẩm
 Coban: Xi măng
 Hỗ hợp carba: Cao xu, latex
 Procain, benzocain: thuốc tê
 Propylene glycol: Mỹ phẩm
 TRIỆU TRỨNG LÂM SÀNG
VIÊM DA TIẾP XÚC KÍCH ỨNG
 Tổn thương phân bố đơn độc,
tại chỗ tiếp xúc
 Thời gian có thể ngay sau tiếp
xúc hoặc vài tuần, tháng hoặc
năm
 Ranh giới tổn thương rõ với da
lành
 Có thể có dấu hiệu kissing
 TRIỆU CHỨNG LÂM SÀNG
VIÊM DA TIẾP XÚC KÍCH ỨNG

CẤP TÍNH MẠN TÍNH

 Nhẹ: Cảm giác châm chích, rát  Đỏ da
bỏng, da khô căng hoặc mày đay  Da khô
thoáng qua
 Nứt nẻ,tăng sừng và bong tróc vảy
 Nặng: Da đỏ, phù nề, mụn
nước,bong nước, mụn mủ,lột da
hoặc hoại tử da
VIÊM DA TIẾP XÚC KÍCH ỨNG
VIÊM DA TIẾP XÚC KÍCH ỨNG
 TRIỆU CHỨNG LÂM SÀNG
VIÊM DA TIẾP XÚC DỊ ỨNG
 Xuất hiện sau 48h ở những người đã tiếp xúc với dị nguyên
hoặc nhiều ngày sau lần tiếp xúc đầu tiên
 Ngứa, đau nhức có thể có sốt
 Tổn thương thường gặp vùng da hở: mặt, chân tay
 Lan rộng ra vùng da không tiếp xúc dị nguyên
 TRIỆU CHỨNG LÂM SÀNG
VIÊM DA TIẾP XÚC DỊ ỨNG
 Cấp tính:
 Đỏ da, phù nề, ranh giới rõ, mụn nước,bọng nước trường hợp phản ứng nặng
 Vết trợt, xuất tiết,chảy dịch trong, tổn thương lan rộng ra vùng xung quanh
 Bán cấp: Mảng đỏ da nhẹ, vảy khô nhỏ,có thể có các sẩn chắc nhỏ màu đỏ
 Mạn tính:
 Mảng đỏ da, dày da, bong vảy, sẩn chắc
 Các vết trợt, cào gãi, và tăng sắc tố
VIÊM DA TIẾP XÚC DỊ ỨNG
 CẬN LÂM SÀNG

 Mô bệnh học: ít thực hiện, cần làm khi chẩn đoán phân biệt
 Patch test: chẩn đoán phân biệt viêm da tiếp xúc dị ứng
hay kích ứng, chẩn đoán xác định dị nguyên
 CHẨN ĐOÁN PHÂN BIỆT

 Viêm da cơ địa
 Viêm da dầu
 Chàm đồng xu
 Vảy nến
 Nhiễm nấm da
 Viêm da tiếp xúc dị ứng với viêm da tiếp xúc kích ứng
ĐIỀU TRỊ BỆNH
NGUYÊN TẮC ĐIỀU TRỊ

 Xác định chính xác và loại bỏ nguyên nhân gây bệnh

 Sử dụng găng tay, đồ bảo hộ bên ngoài tránh các yếu tố tiếp xúc
 Sử dụng dưỡng ẩm, phụ hồi da,cải thiện hàng rào da đặc biệt với viêm da tiếp
xúc kích ứng
 ĐIỀU TRỊ BỆNH
ĐIỀU TRỊ CỤ THỂ

VDTX KÍCH ỨNG VDTX DỊ ỨNG

 Tại chỗ
 Cấp tính: Làm dịu da, làm
mát,Corticoid bôi tại chỗ
 Mạn tính: Tacrolimus, dưỡng ẩm bôi
duy trì
 Trường hợp nặng: Corticoid đường
toàn thân
 Kháng histamin chống ngứa
 Tại chỗ:
 Dung dịch Jarish đắp tại chỗ
 Corticoid là lựa chọn đầu tay
 Thuốc ức chế Cacineurin:
Tacrolimus
 Kháng histamin chống ngứa
 Thuốc toàn thân: Corticoid,
Cyclosporin...
 TIÊN LƯỢNG BỆNH

 Tiên lượng tốt trường hợp cấp tính

 Dễ tái phát khi không xác định được căn nguyên
 Mạn tính hoặc liên quan nghề nghiệp khó điều trị dứt điểm hơn