PSİKOANALİTİK

KURAM
SİGMUND FREUD
FREUD’LA BERABER PSİKOLOJİ BİLİNÇ ALTINA
İNMİŞTİR.
BİLİNÇALTI FREUD’DAN
ÖNCE LİTERATÜRDE VAR
MIYDI?
 TABİİ Kİ
• GOETHE(1632-1677): KEŞFETMEK NE DEMEK?
İLK KEZ BEN BULDUM DEMEK
SAFDİLLİKTİR.HEPİMİZ TEKRAR
EDİYORUZ.BİLİNÇ VE BİLİNÇÖTESİ İNSAN
ZİHNİNİN AYRILMAZ ÖGELERİDİR”
• MONTAİGNE( 1533-1592): HER İNSAN
KENDİNDE TÜM İNSAN NİTELİKLERİNİN
MODELİNİ TAŞIR.
• 1600 LERDE DÜALİSTİK GÖRÜŞÜN
TEMSİLCİSİ DESCARTES “ RUH , GÖVDEDEN
TÜMÜYLE ÖZGÜR BİR NESNEDİR”
• BİLİNÇLİLİK TERİMİ İLK KEZ 1620 LERDE ,
BİLİNÇLİ OLMA ( BEİNG CONSCİOUS) İSE
1678 DE İNGİLİZCE DE KULLANILDI.
SİGMUND FREUD
• Moravya Freıber şehrinde
HAYATI
•
doğmuş.
Yoksul bir aile tek göz odalı bir
(1856-1939)
evde oturuyorlar.
• Baba Jakop tüccarlık yapan
açık görüşlü bir yahudi. • JEAN MARTİN CHARCOT
• 4 yaşında Viyana’ya taşınıyor
ve yaşamının büyük bir bölümü
burada geçiyor.(Viyanalı freud)
• 1881 de Viyana ün. Tıp dr
olarak mezun oluyor.
• Aile tüm fiziki imkanlarını ona
veriyor.(özel çalışma odası vs)
• Ücret düşüklüğü nedeniyle,
1885 de Paris’e gidiyor ve
Fransız nöroloğu JEAN-
MARTİN CHARCOT ile
çalışmak üzere 5 aylık burs
kazanıyor.bu laboratuar
deneyimleri onun ilk klinik
çalışmalarıdır.
• Charcot ile çalışan Freud onun histerik
bayılmalarla ilgili çalışmalarını izledi.Ve
hipnozun kuvvetli bir savunucusu oldu.
• Bu karşılaşmanın psikanaliz kuramının başlangıç
noktası olduğu söylenebilir.
• Freud çağına kadar davranışlar bilinçli bir
güdüye, bilinçli mantıklı bir düşünceye
bağlanamadığından, beyinde bilinmeyen bir
takım bozukluklarla açıklanmaya çalışılıyordu.
• Yükseklerden korkma, garip inanç ve
düşünceler; sinir sisteminde kalıtımla geçen
dejenerasyon ve sinir zayıflığına bağlı irade
yoksunluğu ile açıklanıyordu
• VİYANAYA
DÖNÜYOR VE
TECRÜBELİ HEKİM
JOSEPH BREUER İLE
ÇALIŞMAYA
BAŞLIYOR.
• BREUER ÇOĞU
KADIN OLAN
HASTALARI
ÜZERİNDE HİPNOZU
KULLANMIŞ BU
YÖNTEME DE
“KATARSİZ” ADINI
VERMİŞTİR.
 FREUD VE BREUER
• HİSTERİK HASTALARIN HİPNOZ
SIRASINDA , ESKİ UNUTULMUŞ
ANILARINI ANLATARAK
RAHATLADIKLARINI VE BUBUN ÜZERİNE
BİR ÇOK BELİRTİNİN KAYBOLDUĞUNU
GÖZLEMLEDİLER.
• BUNUN SONUCUNDA İLK DEFA “BİLİNÇ
DIŞINA BASTIRMA” KAVRAMI ORTAYA
ATILDI.
• 1895 TE “HİSTERİ ÜZERİNE ÇALIŞMALAR”
ADLI ESERLERİNDE İLK KEZ
“PSİKODİNAMİK” (bilinç dışı süreçlerin işleyişi
biçimi) KAVRAMI ORTAYA ATILIYOR.
 Özel hayatı
• Nişanlısına yazdığı mektuplardan ateşli, sadık
zaman zaman kıskanç ve sahiplenici bir sevgili
olduğu anlaşılıyor.
• 4 yıl nişanlılıktan sonra 30 yaşında evleniyor
(martha bernays) ve 3 kız 3 erkek olmak üzere 6
çocuk yapıyorlar.
• Kızı Anne Freud onun izinden gidiyor ve ünlü bir
çocuk psikiyatristi ve psikanalitik hareketin
öncüsü oluyor.
 AYNI EVDE SİYAM İKİZİ
TARZI İKİ KADINLA YAŞADI
• BALDIZI MİNA(GÖRGÜLÜ-
SIRDAŞ-GÖSTERİŞLİ
KADIN) VE EŞİ
MARTHA( NAZİK-ANAÇ)
• BALDIZININ KOCASI
ÖLÜNCE FREUDLARIN
EVİNE TAŞINIR VE
ARALARINDA ÖNLENEMEZ
YAKINLAŞMA BAŞLAR.
• EVE GELEN TELEFONLARI
İKİ KADIN DA “ ALO BEN
BAYAN FREUD “DİYE
AÇMIŞLARDIR.
• 6 ÇOCUĞUN İKİ ANNESİ
VARDIR VE BU İKİ KADIN
DA BU İLİŞKİ BİÇİMİNİ
İÇSELLEŞTİRMİŞTİR.
EN SEVDİĞİ KIZIYLA BABA-
KIZ AŞKI!
• BABASINI AŞIRI SEVEN
ANNA PSİKİYATRİYLE
İLGİLENMİŞTİR.
• FREUD KIZININ AŞIRI
DUYGUSAL BAĞINDAN
ENDİŞELENEREK , ANNA
22 YAŞINDAYKEN ONA
HAFTADA 6 KEZ
PSİKANALİTİK
SEANSLAR UYGULADI.
• ANNA, ANNESİ VE
KIZKARDEŞİ GİBİ
KADINSI OLMAYI
REDDETMİŞ VE BİR
KADINLA YAŞAMAYI
TERCİH ETMİŞTİR.
• 1890 LARIN SONUNDA CİDDİ BİR NEVROZ
YAŞAMIŞ.
• KENDİ RÜYALARINI ANALİZ ETMİŞ, İÇ
GÖZLEM YAPARAK KENDİNİ GÖZLEMLEMİŞ.
• 1901-1905 DE 3 ÖNEMLİ KİTAP YAYINLIYOR.
• GÜNLÜK HAYATIN PSİKOPATOLOJİSİ,
CİNSELLİK ÜZERİNE 3 DENEME, ESPRİLER VE
BİLİNDIŞI İŞ İLİŞKİLERİ”
• 1908 DE VİYANA PSİKOLOJİ TOPLULUĞU
İÇİNDE YER ALMIŞ( ADLER-JUNG-OTTO
RANK İLE)
• ZAMAN İÇİNDE KURAMINDA ÖNEMLİ
DEĞİŞİKLİKLER YAPIYOR.
• CİNSELLİK ÜZERİNE 3 DENEME ADLI
KİTABINDA ÇOCUKLUK TACİZLERİNİN
YETİŞKİNLİK NEVROZLARININ
HAZIRLAYICISI OLDUĞU SAVINI
TERKETMİŞ.
• “BİLNÇDIŞI GERÇEK İLE HAYAL
ARASINDA AYIRIM YAPAMAZ VE
HASTALAR BELKİ DE HAYALLERİNİ
ANLATIYORLARDI” DİYEREK BU
FİKRİNDEN VAZGEÇMİŞTİR.
 EKONOMİK KRİZ DÖNEMİ
• 1. DÜNYA SAVAŞI YILLARINDA YAŞADIĞI EKONOMİK
KRİZ
• İNSAN DOĞASINA KÖTÜMSER BAKIŞI VE “ÖLÜM
İÇGÜDÜSÜ” KAVRAMINI KURAMINA ALMIŞ.
• YAHUDİ KARŞITLIĞI VİYANAYI ONUN İÇİN
TEHLLİKELİ BİR YER HALİNE GETİRMİŞ. NAZİLER
FREUD’UN KİTAPLARINI DA YAKMIŞLARDIR.
• 1938 DE İNGİLTEREYE GÖÇ ETMİŞ.
• ÇENE KANSERİ NEDENİYLE 1923 TEN ÖLÜMÜNE DEK 32
ÇENE AMELİYATI GEÇİRMİŞTİR.
• ÖTÖNAZİ İSTEĞİ KIZI ANNE FREUDA
DANIŞILARAK YERİNE GETİRİLDİĞİNDE
TARİH 23 EYLÜL 1939 İDİ.(yaş 84)
• PSİKOANALİTİK EKOLÜN FREUD
TARAFINDAN OLUŞTURULMASINDAN
SONRA PSİKİYATRİDEKİ GELİŞMELER
DEVAM ETMİŞTİR.
• FREUD’UN ÖĞRENCİLERİNDEN OLAN
ALFRED ADLER, LİBİDO KURAMINI
NORMALDIŞI DAVRANIŞLARIN TEMELİ
OLARAK KABUL ETMEMİŞ, ÇOCUKLUK
CİNSELLİĞİNE KARŞIN İNSAN BENLİĞİNE
VE İLİŞKİLERE ÖNEM VERMİŞTİR.
 KLASİK PSİKANALTİK
KURAM /DÜRTÜ KURAMI
• İfade edilmek için çıkış yolu arayan buna
karşılık ifade edilmesi birey tarafından
kabul edilmeyecek nitelikte olan bilinç dışı
dürtüler ile bunların ortaya çıkmasını
engellemeye yönelik denetleyici zihinsel
güçler arasındaki çatışmaları ortaya koyan
ve psikopatolojinin bu çatışmadan
kaynaklandığını öne süren kuramdır.
 NEDEN PSİKO-
DİNAMİK?
• Hem normal hem de anormal zihinsel
süreçler ile ilgilenen psiko dinamik
model ZİHNİİHAREKET
HALİNDEKİ DİNAMİK GÜÇLER
sistemi olarak tanımlar ve ruhsal
belirtiler bu güçler arasındaki
çatışmanın ürünleridir.
 BU DİNAMİK GÜÇLER
NELER?
• BİLİNÇ VE BİLİNÇDIŞINDAKİ DUYGU YÜKLÜ
İSTEKLER (DÜRTÜLER)
• BU İSTEKLERE VE BUNLARA EŞLİK EDEN
DUYGULARA KARŞI GELİŞTİRİLEN
SAVUNMALAR
• DIŞ DÜNYANIN BİZİ ETKİLEYEN GÜNCEL
GÜÇLERİ
• DIŞ DÜNYANIN VİCDA OLARAK
İÇSLLEŞTİRİLMİŞ OLAN BİLİNCLİ YA DA B
• İLİNÇALTINDA YUVALANMIŞ BUYRUK VE
YASALARI
 PSİKOANALİTİK
KURAM

İÇGÜDÜLER
(İNSTİNCT) RUHSAL AYGIT/LİBİDO
DÜRTÜLER (PSYCHİC APPARATUS)
(DRİVES)
 PSİKANALİZ
TEMEL KAVRAM VE İLKELER
• FREUD’A GÖRE PSİKANALİZ;
• SİNİR HASTALIKLARINI TEDAVİ EDEN MEDİKAL
BİR METOT.
• GERÇEK RUHTAN İBARET OLAN BİLİNÇDIŞI
ELEMANLARINI İNCELEMEK SURETİYLE BUNUN
NİTELİKLERİNİ ORTAYA ÇIKARAN BİR METOT.
• İÇ GÜDÜLERİ VE BUNLARIN ARASINDA BİR ÇOK
PSİKONEVROZUN OLUŞMASINDA ROL OYNAYAN
CİNSEL GÜDÜYÜ ÖNCELİKLE ELE ALIR; VE BUNUN
AYNI ZAMANDA İNSAN RUHUNUN EN YÜKSEK
DOĞURGULARI OLAN
KÜLTÜREL,ARTİSTİK,BİLİMSEL VE MORAL
BAŞARILARDA DA ROL OYNADIĞINI KABUL
EDER(ADASAL, 1977)
 DÜRTÜ
• MOTOR BİR CEVAP OLMAKSIZIN BİR
HİS VEYA DUYGUNUN MERKEZİ
SİNİR SİSTEMİNE
KAYDEDİLMESİDİR.
• GENETİK OLARAK SAPTANMIŞ
PSİŞİK BİR SÜREÇTİR.
• GERİLİM VE RUHSAL HEYECANI
YANSITIR.
 İÇGÜDÜ
• BASİT BİR NÖROLOJİK REFLEKSİN
ÖTESİNDE
• BİR TÜR UYARIYA
• SÜREKLİ OLARAK AYNI ŞEKİLDE
TEPKİ VERME YETENEĞİ
• AÇLIK SUSUZLUK GİBİ
 İÇGÜDÜLER
• İD İÇİNDE YER ALIR ANCAK
EGONUN VE SÜPEREGONUN
KLAVUZLUGU İLE ANLAM
BULURLAR.
 TEMEL İÇGÜDÜLER

• CİNSELLİK/LİBİDO
• ÖLÜM (THANATOS)
 LİBİDO/YAŞAM/
CİNSELLİK (EROS)
• KURAMDA CİNSELLİK ÇOK GENİŞ YER TUTAR.
• EROTİK VE HAZ VEREN , YAŞAMSAL
SÜREÇLERİ KORUMAYA HİZMET EDEN,
TÜRÜN DEVAMINI SAĞLAYAN TÜM
YAŞANTILARI CİNSEL İÇGÜDÜ OLARAK
ADLANDIRIR.
• SADECE GENİTAL HAZ DEĞİL BEDENE KEYİF
VEREN TÜM HAZLAR BU KAPSAM
İÇİNDEDİR. BU NEDENLE EROS ADINI
VERMİŞTİR.
 EROTOJENİK BÖLGE

• UYARILMAYA YATKIN OLAN VE

UYARILMANIN GERİLİM YARATTIĞI
DUYARLI BEDEN BÖLGESİ .
• FREUD’ A GÖRE TÜM BEDEN
EROTOJENİK DİR.
• ÜÇ ÖNEMLİ BÖLGE, AĞIZ, ANÜS VE
GENİTAL ORGANLARDIR
 THANATOS/ÖLÜM
(SALDIRGANLIK)
• YAŞAM KENDİNDEN ÖNCEYE YANİ
VAROLMAMA DURUMUNA DÖNME
EĞİLİMİNDEDİR. VE TÜM İNSANLAR
BİLİNÇDIŞI BİR ÖLÜM İÇGÜDÜSÜ
TARAFINDAN
YÖNETİLİRLER.(FREUD/1955)
• YAŞAM VE ÖLÜM İÇGÜDÜLERİ KARŞI
KARŞIYA OLDUKLARI KADAR İÇ İÇEDİR
VE BİRLİKTE ÇALIŞIRLAR.(yeme
davranışı aynı zamanda ısırma-çiğneme-
yutma gibi yıkıcı davranışları da içerir)
 İÇGÜDÜLERİN 4 ÖZELLİĞİ
• KAYNAK (SOURCE): İÇGÜDÜNÜN DOĞDUĞU
BEDEN KISMI –İÇGÜDÜNÜN SOMATİK
SÜRECİ (HİÇ BİTMEZ HEP VARDIR)
• İTİCİ GÜÇ ( İMPETUS):İÇGÜDÜYÜ
GİDERECEK NİCELİKSEL KUVVET/NESNEYE
ULAŞTIRACAK ENERJİ
• AMAÇ (AİM): GERİLİMİ AZALTACAK
DOYGUNLUK YARATACAK HERHANGİ BİR
HAREKET (HİÇ BİTMEZ HEP VARDIR)
• NESNE(OBJECT): BU HAREKET İÇİN HEDEF
“KİMSE, “ŞEY”
 KATEKSİS
• BİR KİŞİ YA DA NESNENİN ZİHİNDEKİ
SEMBOLÜNE BAĞLANAN ENERJİ MİKTARI.
• BELLİ DÜRTÜ DURUMLARIYLA BELLİ
NESNELERİ İLİŞKİLENDİRME EĞİLİMİNİN
ÖĞRENİLMESİNE İŞARET ETMEKTEDİR.
• ÖRNEĞİN, BELLİ BİR ÜLKEDEKİ BİREYLER
AÇLIK DÜRTÜSÜNÜ BELLİ YİYECEKLERLE
GİDEREBİLİRLER: KARADENİZ BÖLGESİNDE
YAŞAYAN BİR BİREY, GENELLİKLE AÇLIĞINI
HAMSİ BALIĞI YİYEREK GİDERME
EĞİLİMİNDE OLABİLİR.
 ÖRNEKLER
• KİŞİ AÇSA YİYECEKLE İLGİLİ DÜŞÜNCELERE
DAHA FAZLA LİBİDO YÖNELTECEKTİR.
• BEBEK, ANNESİNİN KENDİSİNİ
DOYURMA,TEMAS GİBİ İHTİYAÇLARINI
KARŞILADIGINI ÇABUCAK ÖĞRENİR VE
LİBİDOSUNUN BÜYÜK BİR KISMINI ANNESİ
İLE İLGİLİ DÜŞÜNCE İMGE VE FANTEZİLERE
AYIRIR.
• NESNE NE KADAR ÖNEMLİ İSE O NESNEYE
BAĞLANAN LİBİDO MİKTARI DA (KATEKSİS)
O DERECE FAZLA OLUR.
PSİŞİK DETERMİNİZM
• RUHSAL YAPIDA GERÇEKLEŞEN
HERŞEYİN NEDENİ VARDIR.HER SÜREÇ
BİR ÖNCEKİNİN SONUCUDDUR.
• MUCİZELER YA DA ÖZGÜR İRADEYE YER
YOKTUR.
• HER ZİHİNSEL SÜREÇ VEYA
DAVRANIŞIN ÖNCÜL BİR NEDENİ
VARDIR,YORDANMASI MÜMKÜNDÜR.
 PARAFRAKSLAR
(FREUD SÜRÇMELERİ)

• RASTLANTISAL DÜŞÜNCELER
• BİR ADIN/OLAYIN ANIMSANMAMASI
• DİL VE KALEM SÜRÇMELERİ
• YAPILAN KAZALAR
• HATALI HAREKETLER
• ALIŞKANLIK DİYE TANIMLANAN
DAVRANIŞLAR
• PARAFRAKSLARIN ÖNCÜLLERİNİ
TESPİT ETMEK KOLAY
OLABİLECEĞİ GİBİ
• OLDUKÇA KOMPLEKS BİR YAPI DA
OLABİLİRLER. ( BİLİNÇALTI
İSTEKLER TARAFINDAN
GÜDÜLENME DURUMU)
 ÖRNEK
• İŞ RANDEVUSUNU UNUTMANIN
ARDINDA
• SINANMA KORKUSU OLABİLİR.
(DAHA BASİT)
• MÜKEMMELLİYETÇİ
BEKLENTİLERE SAHİP EŞİNİ
CEZALANDIRMA YÖNTEMİ DE
OLABİLİR ( DAHA KOMPLEKS)
 ÖRNEK
• 57 YAŞINDA MÜKKEMMELİYETÇİ –
ÇEVREYİ KONTROL ETMEK
İSTEYEN BİR EV KADINI
• BELKİ DE KENDİSİNE YÖNELİK
CEZALANDIRMA EYLEMİ
SONUCU(MÜKEMMELİYETÇİLİKTE
N BIKMIŞ VE YORULMUŞ
OLABİLİR)
• DEPRESYONA GİRMİŞ OLABİLİR.
 ÖRNEK • PARAFRAKSLAR
1-KOCASI KENDİSİNE
AŞAĞILAYICI DAVRANDIĞI
• EŞİNİN ARABASINI İÇİN ONA KIZMIŞ VE
YOĞUN TRAFİKTE ARABASINI ÇARPMIŞTIR.
KULLANIRKEN ANİDEN 2- KENDİNİ İDEAL BİR EŞ
FREN YAPAN VE ARKADAKİ OLARAK ALGILAMADIĞI
ARABANIN KENDİSİNE İÇİN BUNU
ÇARPMASIYLA ÇAMURLUĞU DESTEKLEYECEK ŞEKİLDE
KIRILAN KADIN HASTANIN DAVRANMIŞTIR(KOCASI
SERBEST TARAFINDAN
ÇAĞRIŞIMLARINDA ELEŞTİRİLECEK OLMASI
• (BRENNER 1998) BU YARGISINI
DESTEKLEYECEKTİR)
3- EŞİNİN
KARŞILAYAMADIĞI
CİNSEL ARZULARININ
SEMBOLİK BİR YOLLA
İFADE EDİLMESİ ( BİR
ADAMIN HASTA
TABİRİYLE” KUYRUĞUNA
BİNDİRMESİ”
 FREUD’UN KİŞİLİK
KURAMLARI
• TOPOGRAFİK(BÖLMESEL) KİŞİLİK
KURAMI/RUHSAL AYGIT

• YAPISAL KİŞİLİK KURAMI

• PSİKOSEKSÜEL KİŞİLİK
KURAMI/LİBİDO KURAMI
TOPOGRAFİK İNSAN
KİŞİLİK DAVRANIŞI
BİLİNÇ,
KURAMI BİLİNÇALTI VE
BİLİNÇDIŞI
OLMAK ÜZERE 3
BÖLÜMDEN
MEYDANA GELİR.
ZİHİNSEL
İÇERİKLERİ
BELİRLİ ZİHİN
BÖLGELERİNE
YERLEŞTİREREK
BÖLÜMLEMİŞTİR.
FREUD’UN İNSAN BEYNİNE
BAKIŞI
 TOPOGRAFİK
KURAM

BİLİNÇ ÖNCESİ BİLİNÇALTI

BİLİNÇLİLİK O anda farkında özel bir takım tekniklerle
Farkında olduğumuz Olmadığımız ancak Bilince çıkarılabilen
Bedenin içinden Ufak bir çabayla Yaşantıların
Ve dışından gelen Hatırlayıp bilincinde Bulunduğu bölüm
Algıları fark edebilen Oldugumuz tüm
Zihin bölgesi deneyimler
 BİLİNÇLİLİK
(CONSCİOUS)
• ZİHİNSEL SÜREÇLERİN HATIRLANABİLİR,
• GERÇEKLİK SINAMASINA UYGUN(REALİTY TESTİNG),
• ANLAMLI
• KİŞİYİ BULUNDUĞU ORTAMA UYUM SAĞLATABİLECEK
DÜŞÜNCE SİSTEMLERİ VE KELİME SÜREÇLERİDİR.
• FREUD’A GÖRE BİLİNÇLİLİK DAR VE YÜZEYSEL BİR
SÜREÇTİR.
• BİR ŞEY İÇİN “AKLIMDA” DEDİĞİMİZDE BİLİNÇLİ
KISMI KASTEDERİZ
 BİLİNÇÖNCESİ
• AZ BİR GAYRETLE HATIRLAYACAGIMIZ
OLAYLAR.
• GEÇEN CUMARTESİ GECESİ NE YAPTINIZ?
• İLKOKUL ÖGRETMENİNİZİN ADI NEYDİ? GİBİ
SORULARIN YANITLARI ULAŞILABİLİR BİLGİ
HAZNESİNDEDİR VE BİLİNÇÖNCESİNİ
OLUŞTURUR.
• BU SİSTEM DOĞUŞTAN MEVCUT DEĞİLDİR
ÇOCUKLUKTAN İTİBAREN GELİŞİR.
 BİLİNÇALTI
(UNCONSCİOUS)
• FREUD:” …BİZİM PSİKOLOJİDEKİ
BİLİMSEL ÇALIŞMAMIZ, BİLİNÇ
ALTI SÜREÇLERİ BİLİNÇLİ
SÜREÇLER HALİNE DÖNÜŞTÜRMEK
VE BÖYLECE BİLİNÇLİ ALGILAR
ARASINDAKİ EKSİKLİKLERİ
TAMAMLAMAK OLACAKTIR…”
 BİLİNÇALTI SADECE
• İSTENMEYEN
• ARZU EDİLMEYEN KÖTÜ ARTIKLARIN
ATILDIĞI VE SAKLANDIĞI BİR DEPO
DEĞİLDİR.
• ZİHİNDEKİ BİR MATERYALİN BİLİNÇLİ
OLUP OLMAMASI O MATERYALE BAĞLI
ENERJİYE VE O ENERJİYE DİRENÇ
GÖSTEREN GÜCE BAĞLIDIR.
• ENERJİ DÜŞÜK DİRENÇ YÜKSEKSE
BİLİNÇALTINA İTİLME OLASILIGI
YÜKSEKTİR.
 ÖRNEKLER
• OBURLUK KRİZİNE GİREN VEYA
ALKOLİK BİRİ BİLİNÇALTINDA “SEVGİ
İHTİYACI” OLABİLECEĞİNİ BİLİNÇLİ
OLARAK ALGILAYAMAZ.(DİRENÇ
GÖSTEREN GÜÇ, SEVGİ İHTİYACI)
• KAZA GEÇİREN KİŞİ, BUNUN KENDİNİ
İNCİTME ARZUSUNUN BİR YANSIMASI
OLABİLECEĞİNİ DÜŞÜNEMEZ ( DİRENÇ
GÖSTEREN GÜÇ,KENDİNİ CEZALANDIR)
 KISSADAN HİSSE!
• BAZILARIMIZ BAZI ŞEYLERE
BAKTIĞIMIZ HALDE GÖRMEZ VE
DUYDUKLARIMIZI İŞİTMEZ OLURUZ
• HALBUKİ SİSTEMLERİMİZ NORMAL
ÇALIŞMAKTADIR.
• DEMEK Kİ GERÇEKTEN GÖRÜP-İŞİTSEK
ALGILAYACAKLARIMIZ ŞEYLER
HOŞUMUZA GİTMEYECEKTİR.
• DİRENÇ SİSTEMİMİZ VE GÖRME-
İŞİTME ARZUMUZLA İLGİLİ ENERJİ
DÜŞÜKLÜĞÜ BİLİNÇALTINI BESLER!
BİLİNÇALTI OLAYLARIN
ÖZELLİKLERİ
• BEBEKLERDE VE PSİKOTİKLERDE
OLDUGU GİBİ SÖZCÜK ÖTESİ
KARAKTER TAŞIRLAR YANİ BİRİNCİL
SÜREÇLERDİR VE DÜŞÜNCELERİ DE
BRİNCİL SÜREÇ DÜŞÜNCESİDİR.
• BİLİNÇ KONTROLÜ ALTINDA
DEĞİLLERDİR.
• GENELLİKLE HAZ İLKESİNE GÖRE
ÇALIŞIR .
BİLİNÇALTI MALZEMEYE
ULAŞMAK
• RÜYALAR
• DİL SÜRÇMELERİ (FREUD SÜRÇMESİ)
• NÖROTİK SEMPTOMLAR
• HİPNOZ
• YANSITICI TESTLER (PROJEKTİF TEKNİKLER)
• SERBEST ÇAĞRIŞIM
• KAZALAR
• SİMGESEL DAVRANIŞ
 RÜYALAR
• BİLİNÇALTINA GİDEN ANAYOL
• 1900 DE RÜYALARIN YORUMU ADLI
KİTABINDA RÜYALARI İD’İN
DÜRTÜLERİNİN SERGİLENDİĞİ SAHNE
HATTA BİR DİLEK GERÇEKLEŞTİRME
TÜRÜDÜR DİYE TANIMLAR.
• FREUD: RÜYA GÖREN RÜYASININ
ANLAMINI BİLİR YALNIZCA
BİLDİĞİNİ BİLMEZ BU NEDENLE DE
BİLMEDİĞİNİ ZANNEDER” DER.
 RÜYA SİMGELERİ

• FREUD RÜYANIN GİZİL İÇERİĞİ İLE

(RÜYA ASLINA NE ANLATIYOR?)
GÖRÜNÜR İÇERİĞİNİN (RÜYADA
GÖRDÜKLERİMİZ VE
ANIMSADIKLARIMIZ)AYIRDEDİLMESİ
Nİ ÖNGÖRÜR.
• FREUDCU SİMGELERİN ÇOĞU
CİNSELLİKLE İLGİLİDİR.
BAZI RÜYA SİMGELERİ
• EV: İNSAN VÜCUDU
• KRAL VE KRALİÇE: ANNE VE BABA
• KÜÇÜK HAYVANLAR: ÇOCUKLARI
• SU: DOĞUMU
• TREN YOLCULUĞU: ÖLÜMÜ
• GİYSİ VE UNİFORMA: ÇIPLAKLIGI
• ÇUBUK-ŞEMSİYE-AĞAÇ-TÜFEK: PENİS
• ŞİŞE-KUTU-BİSİKLET SÜRME: VAGİNA
 FREUD SÜRÇMESİ
• DİL SÜRÇMESİ OLARAK KARISINA
KIZLIK SOYADIYLA HİTAP EDEN
ADAM (ASLINDA ONUNLA HİÇ
EVLENMEMİŞ OLMAYI DİLİYOR
OLABİLİR)
• BASİT SÜRÇMELER BİLNÇALTI
DUYGULARLA YÜKLÜ OLABİLİR.
 HİPNOZ
• FREUD’A GÖRE BİLİNÇALTINA GİDEN
YOLDUR.
• BU YAKLAŞIM ÇOĞU KURAMCI TARAFINDAN
BENİMSENMEZ.
• HİPNOZ DURUMUNDA BENLİĞİN DENETİM
SÜRECİ DEVRE DIŞI KALMAKTADIR.
• ÖRNEK: ARABA SÜRERKEN BİR KONUYA
YOĞUNLAŞTIGIMIZDA GECTİGİMİZ YOLU
ALGILAYAMAYIZ. BU DA BİR NEVİ
HİPNOZDUR
 GÜNLÜK HAYATIMIZDA
HİPNOTİK ETKİ ALTINDA
KALDIGIMIZ ANLAR VARDIR
ARABA SÜRERKEN BİR KONUYA
YOĞUNLAŞTIGIMIZDA
GECTİGİMİZ YOLU
ALGILAYAMAYIZ.
BU DA BİR NEVİ HİPNOZDUR
 KAZALAR
• KAZA GİBİ GÖRÜNEN BİR ÇOK OLAY
BİLİNÇALTI DÜRTMELERİMİZDEN
KAYNAKLANIYOR OLABİLİR.
• HASTANIN RANDEVUYU UNUTMASI
(DİRENÇ GÖSTERGESİ)
• DİKKATSİZ ŞOFÖR BİLİNÇALTI
KENDİNE ZARAR VERME İSTEĞİ
İÇİNDE OLABİLİR.
 SİMGESEL DAVRANIŞ

• GÜNLÜK DAVRANIŞLARIMIZIN ÇOĞU

BİLİNÇALTI DÜŞÜNCELERİMİZİN
SİMGESEL HARAKETLERİ OLARAK
YORUMLANABİLİR.
• SİMGESEL OLARAK GÖSTERİLEN
DAVRANIŞLAR BENLİĞE TEHDİT
OLUŞTURMAZ ÇÜNKÜ GERÇEKTE
OLDUĞU GİBİ ALGILANMAZLAR.
 ÖRNEK
• ANNESİNDEN NEFRET EDEN VE
ANNESİNİN SEVDİĞİ ÇİÇEKLERLE
BEZENMİŞ BİR KAPI
PASPASINDAKİ ÇİÇEKLERE
ONLARI EZERCESİNE BASAN BİR
ADAM.
 YANSITICI TESTLER
• RORSCHACH , HER BİRİ BİR MÜREKKEP
LEKESİ İÇEREN 10 KART.
• DENEK LEKEDE NE GÖRDÜĞÜNÜ
TANIMLAR.
• DANIŞAN SADECE
CESETLER,MEZARLIKLAR VEYA
İNTİHAR EYLEMLERİ GARİP CİNSEL
DAVRANIŞLAR GÖRÜYORSA TERAPİST
BUNU NOT EDECEKTİR.
• NASIL BİR YAKLAŞIMLA
DEĞERLENDİRİLİR?
• TAT
• BİR İNSAN ÇİZ
• BİR GURUP BELİRSİZ TESTİ
RESİMDEN OLUŞUR.
VE DENEKTEN ÖYKÜ • ZEKA ÖLÇEN
ANLATMASI BOYUTU
İSTENİR. VAR(GOODENEUGH
• GÖRECELİ NESNEL HARRİS)
PUANLAMA VARSA • ÇOGU PSİKOLOG
DA PSİKOLOG ÇİZİMLERİN
YORUMUNDA ONLARIN DUYGU VE
SEZGİSEL DÜŞÜNCELERİNİ
DAVRANIR. YANSITTIĞINI
VARSAYAR VE
SEZGİSEL OLARAK
YORUMLAR.
YAPISAL KİŞİLİK
KURAMI
• KİŞİLİĞİN
PARÇALARI OLARAK
FREUD TARAFINDAN
TANIMLANAN İD(ALT
BENLİK),
EGO( BENLİK), SÜRPER
EGO(ÜST BENLİK)
BİRTAKİM İŞLEV,
EĞİLİMLERİ İÇEREN
SOYUT DİZGELERDİR.
İD – EGO- SÜPEREGO
 KİMİ ZAMAN DERİZ
Kİ;
• “BİR YANIM BİR ŞEY YAPMAMI
İSTİYOR
• DİĞER YANIM BAŞKA BİR ŞEY
YAPMAMI İSTİYOR”
• FREUD’ A GÖRE KİŞİLİK
BİRBİRİYLE BARIŞIK OLMAYAN
SİSTEMLERDEN OLUŞMUŞTUR.
 İD
• İÇGÜDÜLER VE PSİŞİK
ENERJİNİN KAYNAĞI
• DOĞUŞTAN VAROLAN TEK
YAPI
• SÜREKLİ DOYUM ARAYAN
İSTEK VE GÜDÜLERDEN
OLUŞUR.
• HAZ İLKESİNE GÖRE
ÇALIŞIR (BİRİNCİL
DÜŞÜNME SÜRECİ)
• GERÇEK DÜNYAYLA İLİŞKİ
KURMAK İÇİN EGOYA
İHTİYAÇ DUYAR.
• KENDİNİ İFADE
BİÇİMLERİ, TEPKİSEL
DAVRANIŞLAR VE HAYAL
KURMA/ARZU
GERÇEKLEŞTİRMEDİR.
 BİRİNCİL SÜREÇLER
(PRİMARY PROCESS)

• İD’DEKİ MANTIKDIŞI , DÜRTÜSEL,İMGE ÜRETİCİ

DÜŞÜNCE TARZINA BİRİNCİL SÜREÇLER (PRİMARY
PROCESS) DENİR.

• MEMEDEN/BİBERONDAN YOKSUN BIRAKILAN BEBEK

PARMAĞINI EMMEYE YÖNELİR
• İÇGÜDÜSEL AÇLIK GERİLİMİNİ PARMAK EMME İLE
GİDERİR.
• İD GERİLİMİ GİDERMEK İÇİN BUNU ORTADAN
KALDIRACAK NESNENİN İMGESİNİ OLUŞTURUR
(PARMAK)
• BUNA İÇGÜDÜSEL NESNE SEÇİMİ
• BİRİNCİL DÜŞÜNCE İÇGÜDÜSEL OLARAK SEÇTİĞİ
NESNENİN SİMGESİNİ OLUŞTURUR.
 BİRİNCİL SÜREÇLER
• BİR İMGEDEN DİĞERİNE KOLAYCA
KAYABİLİR.
• FARKLI OLAN BU NESNELER İD İÇİN
AYNIYMIŞ GİBİ İŞLEV GÖRÜR.
• AÇ OLAN BEBEĞİN PARMAĞINI, EMZİĞİNİ YA
DA BİBERONUNU EMMEK ARASINDAKİ FARKI
AYIRT ETMEMESİ GİBİ.
BİRİNCİL SÜREÇ DOĞUMDAN İTİBAREN
ZİHNE HAKİM OLAN DÜŞÜNSEL SÜREÇTİR.
• BİRİNCİL SÜREÇ DOĞUMDAN
İTİBAREN ZİHNE HAKİM OLAN mantıklı
olmayan HAZ ODAKLI DÜŞÜNSEL
SÜREÇTİR.
• GERİLİMDEN KURTULMAK İÇİN HAZ VE
DOYUM ARAR.
• HAYATIN İLK YILLARINDA
• ALKOL PSİKOZLARINDA VE
SANRILARDA
• RÜYALARDA ORTAYA ÇIKAR.
 • DÜŞÜNME VE AKIL
EGO YÜRÜTME
ETKİNLİKLERİNİN
KONTROL EDEN
MEKANİZMA
• 2 YAŞ CİVARI
• HEM BİLİNÇLİ,HEM
GELİŞMEYE BAŞLAR. BİLİNÇÖNCESİ HEM DE
BİLİNÇALTI ÇALIŞIR.
• İDDEN GELEN GÜDÜLERİN
DIŞ DÜNYADA
DOYUMUNU SAĞLARKEN
GERÇEKLİK İLKESİNE
GÖRE(İKİNCİL DÜŞÜNME
SÜRECİ) ÇALIŞIR.
GÜDÜLERİN DOYUMU
İÇİN DIŞ DÜNYA İLE
UYUMLU, EMİN VE
BAŞARILI BİR YOL
BULUNCAYA KADAR İDİN
İSTEKLERİNİ BEKLETİR.
HAZ VE GERÇEKLİK
İLKELERİ
• EGO BİR ANLAMDA İD’ İN DANIŞMANIDIR.
SÜREKLİ ONA YOL GÖSTERİR.
• HERHANGİ BİR ETİK TUTUMU YOKTUR.İYİ
VE KÖTÜ İLE İLGİLENMEZ.
• DUYUMLAR YOLU İLE DIŞ DÜNYA
HAKKINDA BİLGİ EDİNİR VE İD’ İ
RAHATLATMAK İÇİN HAZ İLKESİNE GÖRE
ÇALIŞMAYA YÖNELİRKEN GERÇEKLİK
İLKESİNE GÖRE HAREKET EDER.
• HEM İD’İN İSTEKLERİNİ YERİNE GETİRMEK
HEM DE DIŞ DÜNYANIN GERÇEKLERİYLE
MÜCADE ETMEK ZORUNDADIR.
 EGONUN • İDDEKİ İLKEL ÖLÜM ARZUSU
İÇGÜDÜLERE EGO TARAFINDAN DIŞ
DÜNYADAKİ DÜŞMANLARA
KARŞI SALDIRIYA
HİZMETİ DÖNÜŞTÜRÜLÜR.
• SALDIRGAN TAVIRLA KİŞİ
• EGO VARLIĞI GEREĞİ TEMEL KENDİSİNİ YOK EDİLMEYE
BEDENSEL İHTİYAÇLARIN KARŞI KORUR VE TEMEL
GİDERİLMESİ İÇİN İHTİYAÇLARINI
ORTAMDADIR. SAĞLAMADAKİ ENGELLERİ DE
• BUNU, ÇEVRE İÇİN DAHA AŞMASONA YARDIMCI OLUR.
GERÇEKCİ İŞLEMLER YAPMAYI • ANCAK SALDIRGAN, OTORİTE
ÖĞRENEREK YAPAR. TARAFINDAN
• AYNI ZAMANDA ÖLÜM CEZALANDIRILIR.
İÇGÜDÜLERİNİ YAŞAM • BUNDAN KAÇMAK İÇİN
AMAÇLARINA HİZMET EDEN SALDIRIYI YAPAN
YAŞAM İÇGÜDÜLERİ ŞEKLİNE SALDIRGANLA ÖZDEŞİMİ
DE DÖNÜŞTÜRÜR. ÖĞRENİR.
• YANİ KENDİNİ SALDIRGAN
YAPAN İÇGÜDÜLERİN
AYNISINA SALDIRGAN TAVIR
TAKINIR.
• VE KENDİ İÇGÜDÜLERİNİ
KONTROL ETMEK İÇİN DIŞ
OTORİTEYLE AYNI ROLÜ
OYNAYAN BİR SÜPEREGO
GELİŞTİRİR.
 ÖRNEK
• ÇOCUK BABASINA KARŞI
SALDIRGANDIR
• BABASI ÇOCUGU CEZALANDIRIR
• ÇOCUK KENDİNİ CEZALANDIRAN
BABAYLA ÖZDEŞLEŞİR
• BABANIN OTORİTESİNİ
İÇSELLEŞTİREREK SÜPEREGO HALİNE
GETİRİR.
• VE EGO SÜPEREGONUN AHLAKİ
KURALINA UYMADIGINDA SÜPEREGO
TARAFINDAN CEZALANDIRILIR.
EGO VE İKİNCİL SÜREÇ
• İkincil süreç” olarak adlandırılan bu
zihinsel süreç HAZZA ULAŞMA 
İMKANLARINI DIŞSAL
GERÇEKLERİ GÖZ ÖNÜNDE
TUTARAK DEĞERLENDİRİYOR
 SÜPER EGO
• VİCDAN VE EGO İDEAL
• DOĞUŞTAN VAR OLAN BİR OLMAK ÜZERE 2 ALT
YAPI DEĞİLDİR. SİSTEMDEN OLUŞUR.
OLGUNLAŞTIKÇA • VİCDAN, ANA-BABANIN
YERLEŞİR.3-5 YAŞLARI KÖTÜ VE AHLAKSIZ
ARASINDA EGODAN OLARAK NİTELEDİĞİ VE
AYRIŞIR. CEZALANDIRDIĞI
• KİŞİLİĞİN EN SON DAVRANIŞLARLA
GELİŞEN YAPISIDIR.. İLGİLİDİR..
• HEM BİLİNÇ HEM • EGO İDEAL İSE,
BİLİNÇDIŞI YAPIDA İŞLER. EBEVEYNİN ONAYLADIGI
• EGONUN İŞLEVLERİNİ VE DEĞER VERDİĞİ
“MÜKEMMELLİYETÇİ” DAVRANIŞLAR YOLUYLA
YAPIDA DEĞERLENDİRİP GELİŞİR. KENDİMİZİ
CEZALANDIRIR VEYA CEZALANDIRICI ÖZ-
ÖDÜLLENDİRİR. DEĞERLENDİRMELERİMİZ,
• OTORİTE FİGÜRLERİYLE AHLAKİ YASAKLAMALAR VE
ETKİLEŞİMLER SONUCU SUÇLULUK DUYGULARINI
GELİŞİR. İÇERİR.
• İD’ İ BASKIN BİREY 

• KENDİ BENCİL İSTEK VE

ARZULARINI HEMEN ŞU ANDA
TATMİN ETMEK İSTER
• SÜREKLİ TOPLUMSAL KURALLARLA
ÇATIŞIR, BAŞKALARININ HAK VE
DÜŞÜNCELERİNE SAYGI DUYMAZ
• SÜPEREGOSU BASKIN BİREY 

• UTANGAÇ, ÇEKİNGEN, KENDİNİ

İFADE ETMEKTE YETERSİZDİR
• KIZGINLIK VE CİNSEL ARZULARINI
ONLARIN İFADESİNİN UYGUN
OLDUĞU ORTAMLARDA BİLE ENDER
İFADE EDER
 İDEAL OLAN
• 3 SİSTEMİN DE UYUM İÇİNDE ÇALIŞMASIDIR.
• EGO, İD’İN İSTEKLERİNİ SÜPEREGONUNDA
ONAYINI ALARAK, AHLAKİ DEĞERLERE VE
AKILA UYGUN
OLARAK DOYURMAYA ÇALIŞIR.
BU DÜZEN İÇİNDE KENDİMİZLE VE TOPLUMLA
DAHA BARIŞIK, SUÇLULUK DUYMADAN
DUYGULARINI İFADE EDEN, VİCDANLI, ÖZGÜR
SEVEBİLEN BİREYLER OLURUZ!
 KAYGI
• NEVROTİK HASTALAR ÜZERİNDEKİ
ÇALIŞMALARIYLA KAYGININ İÇ VE DIŞ
ETKENLERLE, UYGUN BİR ŞEKİLDE
BOŞALTILAMAYAN VE RUHSAL YAPI İÇİNDE
BİRİKEN PSİŞİK ENERJİ OLDUĞUNU ÖNE
SÜRER.
• SON AÇIKLAMALARINDA KAYGIYI EGONUN
BİR İŞLEVİ OLARAK GÖSTERMİŞTİR.
• ÇÜNKÜ EGO HEM İD’İN BİTMEK BİLMEYEN
İSTEKLERİNE YETİŞMEYE ÇALIŞIRKEN DIŞ
DÜNYANIN GERÇEKLİĞİNİ DE GÖZ ÖNÜNE
ALMAK ZORUNDADIR.KAYGININ ASIL ÇIKIŞ
NOKTASI BU SÜREÇTİR.
KAYGI KURAMI ŞUNLARI
İÇERİR
• EGO GELİŞİMİ ESNASINDA, “TEHLİKE”
DURUMLARI OLUŞTUGUNDA, BİR TRAVMA
SIRASINDA “SIKINTI YARATMA” YETENEĞİ
KAZANIR.
• HAZ İLKESİNİN ARAYA GİRMESİYLE, EGO,
İD’DEN GELEN DÜRTÜLERİ KONTROLÜ
ALTINA ALIR.
• BİLİNÇÖTESİ MEKANİZMA İLE ÇOCUGUN
GELİŞİMİNN İLK YILLARINDA BAŞLAYARAK
BELKİ HAYAT BOYU SÜRECEK “TEHLİKE HABER
VERME” SİNYAL SİSTEMİ YERLEŞİR.
 KAYNAĞINA BAĞLI
OLARAK KAYGI
KAYGI

GERÇEKÇİ KAYGI NEVROTİK KAYGI AHLAKİ KAYGI

 GERÇEKCİ KAYGI
• DIŞ DÜNYANIN BİLİNMEZLİKLERİNE VE
GERÇEK TEHLİKELERİNE, TEHDİT
ALGILARINA KARŞI DUYGUSAL BİR TEPKİ
OLARAK GERÇEKÇİ KAYGI KORKU DUYGUSU
OLARAK YAŞANMAKTADIR.
• GECENİN KARANLIĞINDA DENİZE GİRMEK
• YABANCISI OLDUGUMUZ BİR ORTAMDA
BULUNMAK
• DEPREM BÖLGESİNDE EVİMİZ OLDUGU İÇİN
ENDİŞELENMEK VS.
• “KORKUYORUM ÇÜNKÜ BU BULUTLAR
KÜMÜLONÜMBÜSE BENZİYOR”
 NEVROTİK KAYGI
• İD’İN ARSIZ , KABUL EDİLEMEZ İSTEKLERİNİN EGO
TARAFINDAN KONTROL EDİLEMEYECEĞİ VE BU
İSTEKLERİN BİLİNÇ DÜZEYİNE ÇIKACAĞI YÖNÜNDEKİ
TEHDİDE KARŞI VERİLEN DUYGUSAL TEPKİLERDİR.
• ÇOCUKLUK YILLARI CEZALANDIRMALARIYLA
İLGİLİDİR.
• ÇOCUK İÇGÜDÜSEL DÜRTÜLERİNİ DENETİMSİZ BİR
BİÇİMDE DOYURMAYA ÇALIŞTIĞINDA
CEZALANDIRILACAĞINI ÖĞRENMİŞTİR.
(MASTURBASYON YAPARKEN YAKALNIRSA…)
• KONTROLÜMÜ KAYBEDECEĞİM YA DA AKLIMI
YİTİRECEĞİM TARZI ENDİŞELER NEVROTİK KAYGIY
ÖRNEKTİR (PANİK ATAK BELİRTİLERİ)
• KİŞİ BUNUN NEDENLERİNE İLİŞKİN FARKINDALIĞA
SAHİP DEĞİLDİR.
• “SÜREKLİ ENDİŞELİ YAŞIYORUM AMA NİYEE??”
NEVROTİK KAYGI HERKESTE AZ
YADA ÇOK VARDIR.
• VARDIR ANCAK BU ANKSİYETE
“NORMAL” OLARAK
TANIMLAYACAĞIMIZ BİREYLERİN
HAYATLARINA NÖROTİKLER
KADAR MÜDAHALE EDEMEZ.
• VE BU SINIR ÇİZGİSİ DE
BELİRSİZDİR.
 AHLAKİ KAYGI
• EGO-SÜPEREGO ÇATIŞMASINDAN
KAYNAKLANAN KAYGIDIR.
• DOGRU OLMAYAN ANCAK YAPTIGIMIZ
DAVRANIŞLAR SONUCU HİSSETTİĞİMİZ
KAYGIDIR.
• SUÇLULUK , UTANÇ VE CEZALANDIRILMA
KORKUSU BİÇİMİNDE YAŞANIR.
• KİŞİ NEDENLERİNİ YORDAYABİLİR. BU
KAYGI İÇSELLEŞTİRİLMİŞ EBEVEYN
KORKUSUDUR.
• “UTANDIM ÇÜNKÜ İSTENİLMEYEN BİR ŞEY
YAPTIM” (KİM İSTEMİYORDU/ ANNEM YA DA
BABAM YA DA BAŞKA OTORİTE FİGÜRÜ)
 DİĞER BİR DEYİŞLE
• EBEVEYN OTORİTESİNİN İÇSELLEŞTİRİLMİŞ
ŞEKLİ OLAN VİCDAN,
• BİREYİ “EBEVEYN İLKELERİNE” TERS BİR ŞEY
YAPMAKTAN VEYA O MÜKEMMELLİYETÇİ
İLKELERE TERS DÜŞEN BİR ŞEY YAPMAKTAN
VEYA DÜŞÜNMESİNDEN DOLAYI
CEZALANDIRIRMAKLA TEHDİT EDER.
• MORAL KAYGININ İÇİNDE TÜREDİĞİ SÜREÇ
CEZALANDIRICI EBEVEYNDEN KAYNAKLANAN
KORKUDUR.
 AHLAKİ VE NÖROTİK
KAYGI İLİŞKİSİ
• BU BAĞ GENELDE İD’İN İSTEKLERİ
OLAN CİNSEL VE SALDIRGAN
TEPKİLERİN İFADE EDİLMESİNE
KARŞIT OLARAK YÖNLENDİRİLMİŞ
DİSİPLİN SONUÇLARIDIR.
• SONUÇTA VİCDAN, CİNSELLİĞE VE
SÖZ DİNLEMEMEYE KARŞI OLAN
YASAKLARDAN OLUŞUR.
 İRONİ
• HAYATIN GARİPLİKLERİNDEN BİRİ ŞUDUR Kİ;
ERDEMLİ İNSAN, ERDEMSİZ BİR İNSANDAN
DAHA FAZLA UTANÇ DUYAR.DAHA AZ
ERDEMLİ BİR İNSANIN DAHA GÜÇLÜ
SÜPEREGOSU YOKTUR, DOLAYISIYLA MORAL
KOD KONUSUNDA DAHA MÜSAMAHAKAR
OLABİLİR. GERÇEKÇİ ANKSİYETE DE EGO,
İKAZI DİKKATE ALARAK BİR ŞEYLER
YAPABİLİR ANCAK GEREK NEVROTİK GEREKSE
MORAL ANKSİYETE DE KİŞİ KORKUDAN
KORKAR”
 DENEYİN!
• HANGİ KONULARDA SUÇLULUK
DUYGULARINIZ DAHA BASKIN?
• BU DUYGULARIN OLUŞUMUNDA
ETKİLİ OTORİTENİZ KİMDİ?
• YAŞANTILARINIZI HATIRLAYIN!
 ANKSİYETENİN
BİRİNCİL KAYNAKLARI
• ÇARESİZLİK
• AYRILMA
• YOKSUNLUK
• DÜŞ KIRIKLIGI
• EBEVEYNDEN ÖZDEŞİM YA DA İLETİŞİMLE
GEÇMESİ
• ONAYLANMAMAK
• FİZİKSEL TEHDİTLER (KAZALAR
AMELİYATLAR,AÇLIK,SUSUZLUK,EBEVEYN
ÇATIŞMALARI)
 ANKSİYETENİN
İKİNCİL KAYNAKLARI
• ERGENLİKTE GÖRÜLEN ANKSİYETE TÜRÜDÜR.
• SOSYALLEŞMENİN FARKINA VARMA
• ERGENİN KONTROL EDEMEDİĞİ DIŞ DÜNYA
VE KENDİ YETENEKLERİNİ KIYASLAMASI
• ÖNEMLİ KİŞİLERİN ONAYINI ALAMAMA
• EGO-SÜPEREGO ÇATIŞMASI
(İÇSELLEŞTİRİLMİŞ OTORİTE, YANİ
SÜPEREGO BİR YANDAN CİNSEL VE AGRESİF
DÜRTÜLER DİĞER YANDAN KİŞİNİN
BİLİNCİNDE ANKSİYETE YARATABİLİR)
 EGONUN SAVUNMA
MEKANİZMALARI
• BASTIRMA
• YADSIMA(İNKAR)
• YANSITMA
• ÖDÜNLEME
• YÜCELTME
• YER DEĞİŞTİRME
• KARŞIT TEPKİ KURMA
• DUYGUSAL SOYUTLANMA
• YAPMA-BOZMA
• DÖNÜŞTÜRME(KONVERSİYON)
• ÇİLECİLİK
• FANTAZİ KURMA
 TEMEL İŞLEVLERİ
• DÜRTÜNÜN BİLİNÇLİ
DAVRANIŞLA REALİZE OLMASINI
ENGELLEMEK
• YAŞANAN KAYGININ
YOĞUNLUĞUNU AZALTMAK
• KİŞİLİK = GELİŞİM + SAVUNMA
MEKANİZMALARI
 NİTELİKLERİ
• BİLİNÇDIŞI MEKANİZMALARDIR, KİŞİ
BUNLARI KULLANDIGININ FARKINDA
DEĞİLDİR.
• ALDATICIDIRLAR ÇÜNKÜ KAYGININ DAHA AZ
ETKİLİ OLMASI İÇİN BİREYİN GERÇEKLİK
ALGISINI ÇARPITIRLAR
• NADİREN TEK BAŞINA KULLANILIRLAR
GENELLİKLE İKİ YA DA DAHA FAZLASI KİŞİ
TARAFINDAN AYNI ANDA KULLANILIR.
(HJELLE VE ZİEGLER 1992)
 BASTIRMA
(REPRESSİON)
•
ANI VE DENEYİMLERİN BİLİNÇDIŞINA İTİLMESİ
VE ORADA TUTULMASIDIR. (GÜDÜLENMİŞ
UNUTMA)
• DİĞER BÜTÜN SAVUNMA MEKANİZMALARINA
TEMEL TEŞKİL EDER.
• BİLİNÇDIŞINA İTİLEN VE ORADA TUTULAN
DÜRTÜLER, İSTEKLER, ANILAR VE DUYGULARIN
BİLİNÇ DÜZEYİNE ÇIKMASI GENELLİKLE BENLİK
TARAFINDAN KABUL EDİLMEZ. YANİ BUNLAR
ÜSTBENLİKÇE (SÜPEREGO) YARGILANARAK
YASAKLANAN VE BENLİĞE ACI, BUNALTI VEREN
ÖĞELERDİR. BU NEDENLE BASTIRILIRLAR.
 ÖRNEKLER
• TUVALET EĞİTİMİ SIRASINDA KATI VE
CEZALANDIRICI EBEVEN TUTUMUYLA
KARŞILAŞAN ÇOCUGUN ANNESİNİN AŞIRI
KORUYUCULUGUNA KARŞI ONA OLAN
DUYGULARINI BASTIRMASI
• VE YETİŞKİN YAŞAMDA BASTIRILMIŞ
MATERYALİN KENDİSİNİ ÜLSERE
DÖNÜŞTÜRMESİ.
• HİÇ TANIMADIĞINIZ BİRİNDEN NEFRET
ETME
 YADSIMA/İNKAR
BENLİKTE KAYGI YARATACAK BİR DURUMUN
VE GERÇEĞİN YOK SAYILMASI VE
ALGILANMAMASIDIR.
BASTIRMADAN FARKI , KAYGI YARATAN
KAYNAK İD DÜRTÜLERİ DEĞİL DIŞ DÜNYADAN
GELEN TEHDİTLERDİR.
NORMAL YAŞAMDA HEPİMİZ ÖLÜMÜ
YADSIRIZ. AİLE İÇİNDEN BİRİ ÖLDÜĞÜNDE
DE ÇOCUKLARA “UYUYOR” “SEYAHATA ÇIKTI”
“BİR GÜN GERİ GELECEK” ŞEKLİNDE CEVEPLAR
VERİRİZ.
 YADSIMA ÖRNEKLERİ
• KIZININ ÖLÜMÜNÜ YADSIYAN VE ONU
UZAK BİR SEYAHATE GİTMİŞ GİBİ YAD
EDEN ANNE.
• KARISINI YAKIN ZAMANDA KAYBEDEN
BİR ERKEĞİN BUNU KABULLENMENİN
BİR YOLU OLARAK KENDİNİ AŞIRI
ŞEKİLDE İŞİNE VERMESİ
• AĞIR DURUMLARDA ŞİZOFRENİ GİBİ
HASTALIKLARDA EN TEMEL
DÜZENEKTİR
 YANSITMA
BAZI DUYGU, DÜRTÜ, GEREKSİNİM YA DA YAŞAM
OLAYLARININ DIŞARIYA AKTARILIP, YANSITILIP,
DİĞERLERİNE AİTMİŞ GİBİ ALGILANMASI YA DA
DIŞARIDAN KENDİSİNE YÖNELTİLİYORMUŞ GİBİ
ALGILANMASIDIR.

YANSITMA MEKANİZMASINDA KİŞİ, A) KENDİ İÇİNDE

YADSIDIĞI BİR DÜRTÜYÜ (Kİ BU TOPLUMCA
ONAYLANMAYAN BİR DÜRTÜDÜR) BAŞKALARINDA GÖRÜR;
B) YA DA BAŞKALARININ BU DÜRTÜYÜ KENDİSİNDE
GÖRDÜĞÜNÜ SANIR.
İÇİNDE ÖFKE VE KİN DUYGULARI OLAN BİR KİŞİ, "BANA
KIZIYORLAR, BENDEN NEFRET EDİYORLAR" DİYE
DÜŞÜNEBİLİR.
BURADA HEM YADSIMA (BENDE KIZMA YOK), HEM DE
YANSITMA (ONLARDA VAR) DÜZENEĞİ İŞLEMEKTEDİR.
YANSITMA ÖRNEKLERİ
• KENDİSİ İNSANLARA ÖFKELİ VE NEFRET
DOLUDUR.(İNSANLAR ZATEN BENİ
SEVMİYORLAR) DER.
• KENDİSİ İHANET ETMEKTEDİR VEYA
MEYİLLİDİR , SÜREKLİ EŞİNDEN ŞÜPHE EDER
VE ( BENİ ALDATIYORSUN..) MESAJLARI
VERİR.
• PARANOİD DURUMLARIN TEMELİNDEKİ ANA
MEKANİZMADIR
• SUÇLAMALARIMIZ BİZİM NİYETLERİMİZLE
İLGİLİ BİLGİ VEREBİLİR
 YER DEĞİŞTİRME
BİR DÜRTÜNÜN YA DA DUYGUNUN ASIL
NESNESİNDEN BAŞKA BİR NESNEYE
YÖNELTİLMESİDİR.
ÇATIŞMAYA VE BUNALTIYA NEDEN
OLABİLECEK VE BENLİKÇE KABUL EDİLMEYEN
BİR DÜRTÜ ASIL YÖNELECEĞİ NESNE
YERİNE BAŞKA BİR NESNEYE YÖNELEREK
ÇATIŞMA VE BUNALTI BİR DERECE
AZALTILABİLİR YA DA ÖNLENEBİLİR.
 ÖRNEK VAKA
• 28 YAŞINDAKİ BEKAR ÖGRETMEN ÇALIŞTIGI OKULUN
ORTA YAŞLI MÜDÜRESİYLE SORUNLAR YAŞADIGI
İÇİN TERAPÖTİK GÖRÜŞMEYE GELİR.
• GÖRÜŞMEDE; GENÇ ÖĞRETMENİN YAŞLI VE YATALAK ,
ONDAN SÜREKLİ İLGİ VE SEVGİ BEKLEYEN ANNESİYLE
YAŞADIĞI, BUNDAN DOLAYI DA İSTEDİGİ GİBİ
YAŞAYAMADIGI ANLAŞILIR. BİLİNÇLİ OLARAK
ANNESİNE DÜŞKÜN İYİ BİR EVLAT OLARAK KENDİNİ
KABUL ETMEKTEDİR.
• TERAPÖTİK SÜREÇTE ASLINDA ANNESİNE KARŞI ÇOK
NEGATİF VE AMBİVALANS DÜŞÜNCELER İÇİNDE
OLDUGUNU VE KABULLENEMEDİGİ BU DUYGULARI
DİSPLACEMENT İLE MÜDÜREYE TRANSFER ETTİGİ
ANLAŞILDI.
 YER DEĞİŞTİRME
ÖRNEKLERİ
• PATRONA KIZIP ACISINI EVDEKİLERDEN ÇIKARAN
BABA.
• EBEVEYNİNE ÖFKELENİP SOKAKTA YAŞAYAN
HAYVANLARI TAŞLAYAN ÇOCUK
• KOCASI TARAFINDAN EZİLEN VE BUNUN ÖFKESİNİ
ÇOCUKLARINDAN ÇIKARAN ANNE
• FREUD’UN KÜÇÜK HANS VAKA’SINDA BABAYA KARŞI
GELİŞTİRİLMİŞ KORKU AT’A TRANSFER EDİLMİŞTİ
• FOBİ VE OBSESYONLARIN GELİŞİMİNDE ETKİLİ
OLAAN MEKANİZMADIR. (FOBİK NESNELERE
YÜKLENEN ANLAMLAR TEMEL DÜRTÜ VE İSTEKLERİN
KARŞILANAMAMASI VE BUNDAN KAYNAKLANAN
ÇATIŞMALARDAN KAYNAKLANIR)
 SORU?
• TÜM BERABER OLDUĞU
KADINLARDA ANNESİNİ ARAYAN
BİR ERKEK YER DEĞİŞTİRME
MEKANİZMASINA ÖRNEK
VERİLEBİLİR Mİ?
• NEDEN?
 RASYONALİZASYON
• MANTIĞA BÜRÜME YA DA BİR NEDEN
BULMA MEKANİZMASIDIR.
• BAHANE BULMA SİSTEMİDİR.
• “UZANAMADIĞI CİĞERE KOKMUŞ
DEME” ALIŞKANLIĞI VEYA EŞEĞİNDEN
DÜŞTÜĞÜNDE “ZATEN İNECEKTİM”
DİYEN NASREDDİN HOCA
TEPKİSİDİR
• MİNAREYİ ÇALAN KILIFI HAZIRLAR
 RASYONALİZASYON
ÖRNEKLERİ
• SEVDİĞİ KİŞİ TARAFINDAN REDDEDİLEN
GENCİN “ZATEN ONU YETERİNCE
SEVMİYORDUM LAF OLSUN DİYE TEKLİF
GÖTÜRDÜM” DEMESİ ( HEM İNKAR HEM
RASYONALİZASYON)
• YALNIZLIKTAN NEFRET ETTİĞİ HALDE “BEN
YALNIZLIĞI SEVİYORUM BENİ BESLİYOR”
DİYEN BİR KADIN
• SINAVA YETERİNCE HAZIRLANAMADIGIMI
VE BAZI BÖLÜMLERİ ATLADIGI HALDE “HOCA
GİTTİ ÇALIŞMADIGIM YERLERDEN SORDU”
DİYEN ÖĞRENCİ
 YA DA
EŞİNİ ALDATAN EVLİ ADAMIN,
SEVGİLİSİNE
“ONU SEVMİYORUM ZATEN HİÇ
ANLAŞAMIYORDUK ÇOCUKLAR İÇİN
BİR ARADAYIZ. EN KISA ZAMANDA
BOŞANACAGIM.SENİ O KADAR
SEVİYORUM Kİ” DEMESİ
“CİNSEL DÜRTÜLERİM O KADAR
YOGUN Kİ, NE KADAR KADINLA
BİRLİKTE OLSAM O KADAR İYİ
OLACAK” MI DESEYDİ (YADSIMA-
RASYONALİZE ETME)
 ENSEST VE
RASYONALİZASYON
• TORUNLARI VEYA ÜVEY KIZLARI İLE
İLİŞKİYE GİREN DEDE VEYA ÜVEY BABALAR,
KURBANLARINA
• “İLERDE ERKEKLERLE OLACAK CİNSEL
İLİŞKİLERİNDE YARDIMCI OLMAK VE
ALIŞTIRMAK “ARZULARINI İNANDIRICI BİR
ŞEKİLDE SÖYLERLER.
• GERÇEKLER YÜZLERİNE VURULDUGUNDA DA
“SEVGİ SEVGİDİR , KÖTÜLÜK OLSUN DİYE
YAPMADIM Kİ” DİYE RASYONALİZE EDERLER.
( HEM İNKAR HEM RASYONALİZASYON)
 KARŞIT TEPKİ KURMA
(REACTİIN FORMATİON)
KİŞİ, KENDİ İÇİNDEKİ BİLİNÇDIŞI DÜRTÜ VE
EĞİLİMLERİN TAM KARŞITI TEPKİLER
VEREREK DE BENLİĞİNİ SAVUNABİLİR.
2 AŞAMADA GERÇEKLEŞİR.
1- BENLİKÇE KABUL EDİLMEYEN DÜRTÜ-DUYGU –
DÜŞÜNCE BASTIRILIR
2- VE TAM KARŞITI BİR ŞEKİLDE İFADE
EDİLİR.
 KARŞIT TEPKİ
ÖRNEKLERİ
• İÇİNDEKİ KİN, NEFRET VE KABALIK EĞİLİMLERİNE
KARŞI KİŞİ, AŞIRI DERECEDE KİBAR VE NAZİK OLAN
BİR ERKEK;(BASTIRMA-KARŞIT TEPKİ)
• KOCASINI ÖLDÜRME İSTEĞİNİ ANORMAL DERECEDE
ONA DÜŞKÜNLÜK VE SEVGİ GÖSTERİYLE GÖSTEREN EV
KADINI
• BENLİKÇE KABUL EDİLMEYEN BİRÇOK DÜRTÜ VE
GEREKSİNİMLERİNİ AŞIRI BASKICI, BAĞNAZ,
AHLAKÇI BİR TUTUMLA BASTIRMAYA ÇALIŞAN ZAT-
I MUHTEREM
BEBEGİNİ DAHA DOĞMADAN REDDEDEN ANCAK
DOGDUKTAN SONRA ONU AŞIRI SEVGİYE BOĞAN
ANNE
 YÜCELTME
(SUBLİMATION)
YÜCELTME MEKANİZMASINDA, TOPLUMCA
ONAYLANMAYAN İLKEL NİTELİKTEKİ DÜRTÜ,
EĞİLİM VE İSTEKLER DOĞAL AMAÇLARINDAN
ÇEVRİLEREK, TOPLUMCA BEĞENİLEN
ETKİNLİKLERE DÖNÜŞTÜRÜLÜRLER.
SAĞLIKLI VE YAPICI BİR MEKANİZMADIR.
HEM ENERJİ BOŞALIR HEM DE TOPLUM
İÇİNDE KABUL EDİLEBİLİR BİR ETKİNLİK
GERÇEKLEŞTİRİLİR.
DÜRTÜ BASTIRILMAMAKTA SADECE YÖNÜ
DEĞİŞTİRİLMEKTEDİR.VE SAHİBİNE
POZİTİF ENERJİ KAZANDIRIR.
 YÜCELTME ÖRNEKLERİ
• ÇOCUKLUKTA EN YALIN BİÇİMİYLE GÖZLEMLENEBİLEN
YIKICI EĞİLİMLER YETİŞKİNLİK DÖNEMİNDE TOPLUM
TARAFINDAN ONAYLANMAYACAĞINDAN BÖYLE BİR İNSAN
ÖRNEĞİN İYİ BİR PATLAYICI MADDE YA DA SİLAH UZMANI
OLARAK BU EĞİLİMİNİ YÜCELTEBİLİR.

• SALDIRGAN BİRİNİN BOKS,ATLETİZM YA DA BAŞKA BİR

SPOR DALINA YÖNELMESİ.

• RÖNTGENCİLİK/GÖETLEMECİLİK EĞİLİMLERİ OLAN BİRİNİN

PSİKOLOG VEYA PSİKİATRİST OLMAK İSTEMESİ
• TEŞHİRCİLİK/GÖSTERMECİLİK EĞİLİMLERİNİN
POLİTİKAACI VEYA HATİP OLAMASI İBİ
 ÖDÜNLEME /TELAFİ
ETME(Compensation )
• Ödünleyici tepkiler, kökenini insanın gerçek ya da
imgesel eksiklerinden alan yetersizlik duygularına
karşı geliştirilirler.
• Örneğin, bedensel bir sakatlığı olan birey, sürekli
çabaları sonucu bu durumun olumsuz etkilerini
ödünleyebilir.
• Nitekim, geçirdiği çocuk felci yüzünden sakat
kalan bir kişi yoğun çalışmaları sonucu olimpiyat
yüzme şampiyonu olarak hareket yetersizliğini
ödünlemiştir.
 DUYGUSAL SOYUTLANMA
(Emotional Insulation)

kişinin diğer insanlardan bağımsızlık

kazanarak duygusal ihtiyaçlarının onlar
tarafından etkilenmesine karşı önlem
almasıdır. Böyle bir insan, ilişkilerinde
duygusallığa yer vermeyerek düş kırıklığına
ve zedelenmeye karşı korunmaya çalışır. Bu
insanlar duygusal ihtiyaçlarının üzerini
adeta bir kapakla örterler.
 ÖZDEŞLEŞME
(IDENTİFİCATION)
• KİŞİNİN BİLİNÇALTI BİR SEÇENEKLE
KENDİNİ BAŞKA BİRİ YAPMASIDIR.
• FİZİKSEL BİR YAPIDAN ÇOK DÜŞÜNCE-
DUYGU-DAVRANIŞ-ALIŞKANLIK-
KABULLENME GİBİ ÖGELERİ İÇERİR.
• BİLİNÇLİ OLARAK HAYRAN OLUNAN
KİŞİLERİ HER YÖNDEN TAKLİT
ETMEDİR.
 ÖZDEŞİM KİŞİLİK
GELİŞİMİNDE ÖNEMLİDİR.
• ASLINDA EGO VE SÜPEREGO DA
İDİN İÇGÜDÜSEL NESNE
SEÇİMLERİYLE DÜŞÜNSEL VE
AHLAKSAL ÖZDEŞLEŞMELER
YAPARAK KENDİLERİNİ
OLUŞTURMUŞLARDIR.
 YANSITMALI
ÖZDEŞİM
• ÇOCUGUN KENDİNE GÇRE ZİHİNDE GELİŞTİRMİŞ
OLDUGU EBEVEYN ÖZELLİKLERİNİ ONLARA
YANSITARAK, ONLARDA OLDUGUNU VARSAYARAK
BUNA GÖRE ÖZDEŞİM YAPMASIDIR.
• ASLINDA BİR NEVİ TRANSFERANS.
• COCUK KENDİ İÇİNDEKİ OLUMSUZLUKLARI
ANABASINA YANSITIR VE ONLARI BU DOGRULTUDA
DAVRANMAYA ZORLAR.ARKASINDAN ONUNLA
ÖZDEŞLEŞİR E ONLAR GİBİ OLDUGUNU SANAR.
• SİZ BENİ BÖYLE YAPTINIZ MODUNUN ARDINDA “BEN
ZATEN BÖYLEYDİM” YANSITMASI
DÖNÜŞTÜRME/KONVERSİYON
DÖNÜŞTÜRME, ANKSİYETE
YARATABİLECEK BİLİNÇDIŞI DUYGULARIN
BİLİNÇ DÜZEYİNE ERİŞMESİNİ
ENGELLEYEBİLMEK YA DA ZORLAMA
YARATAN ÇEVRESEL DURUMLARDAN
KAÇABİLMEK AMACIYLA VE GERÇEK BİR
ORGANİK NEDENİ OLMAYAN BEDENSEL
HASTALIK BELİRTİLERİ BİÇİMİNDE
ORTAYA ÇIKAN, NEVROTİK DÜZEYDE BİR
SAVUNMA MEKANİZMASIDIR
 ÇİLECİLİK
BU, ÖZELLİKLE ERGENLERDE GÖRÜLEN BİR
SAVUNMADIR. BU EVREDE, KİŞİSEL VEYA SOSYAL
BASKI VE İNHİBİSYONLARDAN GERÇEKTEN
ETKİLENEN BİR GENÇTE, CİNSEL DÜRTÜLER
DAYANILMAZ BİR KERTEYE GELİNCE, CİNSİYET
BAŞTA OLMAK ÜZERE TÜM HAZ VERİCİ
FAALİYETLERDEN BİR EL ÇEKME GÖZLENİR.
ERGENLİKTEN SONRA KENDİLİĞİNDEN KAYBOLUR.
BU GİBİ KİMSELER KOLAYLIKLA TARİKAT VE
MEZHEP AVCILARININ KURBANI OLURLAR.
ALTRÜİZM/ÖZGECİLİK
• KENDİ İÇGÜDÜLERİMİZİ
BAŞKALARINA YARARLI OLMA
YOLUYLA DOYURMA.
• KENDİSİ BEKAR VEYA DUL KALMAYI
TERCİH EDER ANCAK BAŞKALRINA
ÇÖPÇATANLIK YAPAR.
• ARKADAŞININ EŞİNDE GÖZÜ VARDIR
ANCAK ARKADAŞINI GÜZELLEŞTİRMEK
İÇİN ÇABALAR ( HEM KARŞIT TEPKİ
HEM ÖZGECİLİK)
 YAPMA-BOZMA
(UNDOİNG)
• SUÇLULUK DUYGUSUNA KARŞI
GELİŞTİRİLEN BU MEKANİZMA HOŞ
OLMAYAN DUYGU VE DÜŞÜNCELERDEN
KURTULMAYI VE BUNLARIN ORTAYA
ÇIKARACAĞI OLUMSUZ DRUMU
DÜZELTMEK NİYETİ İLE SERGİLENEN
BÜYÜSEL/TÖRESEL DAVRANIŞLARI
İÇERİR.
• OKB SİSTEMATİĞİNDE TEMEL
MEKANİZMADIR.
 YAPMA BOZMA
ÖRNEKLERİ
• KUSURLU DAVRANIŞLARIMIZ İÇİN DİLEDİĞİMİZ
ÖZÜRLER,
• GÜNAHLARIMIZA KARŞILIK VERDİĞİMİZ SADAKALAR
• VE ARADA BİR DUYDUĞUMUZ PİŞMANLIK DUYGULARI
BU MEKANİZMANIN ÜRÜNÜDÜR.
• BAZI DİNLERDEKİ GÜNAH ÇIKARMA YA DA
KUSURLARIN BAĞIŞLANACAĞI GÜVENCESİ, İNSANIN
YAPTIĞI YANLIŞLARIN BAĞIŞLANMASINA VE HER
ŞEYE YENİDEN BAŞLAYABİLMEYE KARŞI DUYDUĞU
YOĞUN İHTİYACI YANSITIR.
 BÖLME
(SPLİTTİNG)
• BU İLKEL MEKANİZMA OLUP, BEBEĞİN
HAYATININ İLK AYLARINDA NESNELERİ
ÖZELLİKLE ANNESİNİ “ÇOK İYİ”, “ÇOK KÖTÜ”
OLARAK ALGILAMASINDAN
ESİNLENİLMİŞTİR.
• BU DEFANSI KULLANANLARDA DUYGULAR
ABARTILDIĞI GİBİ TÜMÜYLE TERS YÖNE DE
DÖNÜŞÜM YAPABİLİR.
• ÖZELLİKLE BORDERLİNE VAKALARINDA
ETKİNDİR.
 DÜŞ KURMA/FANTAZİ
 KARŞILANMAMIŞ, DOYURULMAMIŞ GEREKSİNİMLERİN
İMGELEM YANİ DÜŞ KURMA YOLUYLA
DOYURULMASIDIR.
“İSPANYADA ŞATO KURMA” SÜRECİ

GENELDE YADSIMA MEKANİZMASIYLA BERABERDİR.

ERKEK ÇOCUKLARIN GÜÇ SEMBOLÜ OYUNCAKLARLA

KENDİ GÜÇSÜZLÜKLERİNİ YADSIMALARI VE GÜÇLÜ
OLDUKLARINI HAYAL ETMELERİ .
 GERİLEME
(REPRESSİON)
• DAHA ÖNCEKİ GELİŞİM DÖNEMLERİNE
DÖNME
• BİREYİN KAYGI DURUMLARINDA
OLGUNLAŞMAMIŞ DAVRANIŞLARA
YÖNELMESİ
• AĞLAMA,PARMAK EMME GİBİ
• YENİ KARDEŞ GELDİGİNDE ENÜRETİK
DAVRANAN 11 YAŞINDAKİ KIZ
 SAPLANMA-
FİKSASYON
• BİR GELİŞME DÖNEMİNDE OLUMSUZ
TRAVMATİK BİR YAŞANTIYA MARUZ
KALAN VEYA BİR GELİŞME DÖNEMİNE
AİT GEREKSİNİMLERİ YETERİNCE
KARŞILANAMAYAN BİREYLER,
SONRAKİ YAŞAM DÖNEMLERİNE
GEÇSELER BİLE O DÖNEMİN İZLERİNİ
TAŞIMAYA DEVAM EDERLER.
• BAĞIMLI KİŞİLİK BOZUKLUGU, OKB Lİ
KİŞİLER BUNLARA ÖRNEKTİR.
SAVUNMA MEKANİZMALARINI
BELİRLEMEK VE
DEĞERLENDİRMEK
• BİLİNÇDIŞI YAŞANDIĞI İÇİN
BİREY BUNU BİZE ANLATAMAZ.
• DOLAYLI YÖMTEMLER
KULLANIRIZ.
• PROEKTİF TESTLER GİBİ
(RORSCHACH VEYA TAT GİBİ)
 TAT TESTİNE VERİLEN
YANITIN DEĞERLENDİRİLMESİ
• KARTTAKİ RESİM BİR • ÖYKÜ ANLATIMI:BU
ERKEK ÇOCUGU VE YERDE
DURAN , ÇALINMAYAN BİR
KEMANI GÖSTERİR.
• TEST DEĞERLENDİRMESİ
CEVAPLARIN SAYISAL
DEĞERLERE ÇEVRİLMESİNİ
SAĞLAYAN SAYISAL
KODLAMALARLA YAPILIR.
• ANLATILAN ÖYKÜLERDEN,
DENEĞİN KULLANDIGI
DEFANSLARIN TÜRÜ VE
DERECESİ BELİRLENEBİLİR.
ÇOCUGUN FİZİKZEL VE
ZİHİNSEL SORUNU
VAR.MUTSUZ.KEMANI
ÇALMAK İSTİYOR AMA
ÇALAMIYOR.BELKİ DE
SAĞIRDIR.DAHA ÖNCE
ODADA BİRİ VARDI VE BU
KEMANI ALIP COCUGUN
ÖNÜNE KOYDU.ÇOCUK
KEMANI PARÇALAYACAK VE
ONA ZARAR VERECEK
BİRİNE BENZEMİYOR.
 DEĞERLENDİRME
• İNKAR (ÇOCUK KEMANI
PARÇALAYACAK YA DA ONA ZARAR
VERECEK BİRİNE BENZEMİYOR)
• YANSITMA( BU COCUGUN
FİZİKSEL VE ZİHİNSE BİR
SORUNU VAR)
 SAVUNMA
MEKANİZMALARININ
KULLANIMI
• SADECE TEHDİT DURUMLARIYLA İLGİLİ
DEĞİLDİR.
• AYNI ZAMANDA KİŞİNİN YAŞINA GÖRE DE
DEĞİŞİR.(GELİŞİMSEL FARKLILIKLAR)
• OKUL ÖNCESİ GURUPTA ; İNKAR
• İLKOKULDA BİLİŞSEL BECERİLER ARTTIKÇA,
İNKARA EK OLARAK YANSITMA
• YAPILAN BİR ARAŞTIRMADA 6-9 YAŞLARI
ARASINDAKİ COÇUKLARA TAT TESTİ
UYGULANMIŞ, ÇOCUKLARIN YAŞI BÜYÜDÜKÇE
İNKARI AZALTTIKLARI ANCAK YANSITMAYI
ARTIRDIKLARI GÖRÜLMÜŞ.
 PSİKOSEKSÜEL KİŞİLİK
KURAMI
• PSİKOSEKSÜEL KURAMINA GÖRE, KİŞİLİK YAŞAM BOYUNCA
CİNSEL DÜRTÜNÜN YARATTIĞI ENERJİNİN( LİBİDO)
DOYURULMASIYLA ŞEKİLLENİR.

• LİBİDO YAŞ DÖNEMLERİNE GÖRE BELLİ VUCUT

BÖLGELERİNDEN DİĞERİNE KAYARAK NORMAL GELİŞİM
GÖSTERİR.

• CİNSEL DÜRTÜ SADECE CİNSEL ETKİNLİK DEĞİL AYNI

ZAMANDA HER TÜRLÜ ZEVKİ İÇEREN DUYUMLARI ARAMADIR.

• ŞAYET ÇOCUK BELLİ BİR DÖNEMİ TEMZİL EDEN VUCUT

BÖLGESİNE TAKILIP KALIRSA YA DA AŞIRI DOYUM SAĞLARSA
LİBİDONUN BİR KISMI O BÖLGEDE KALIR Kİ BUNA
“SAPLANMA”(FİKSASYON) DENİR.
 PSİKOSEKSÜEL GELİŞİM
DÖNEMLERİ
• HER DÖNEMİN ANA BELİRLEYİCİ
ÖZELLİĞİ CİNSEL YÖNDEN BİRİNCİL
DERECEDE DUYARLI BÖLGEDİR VE HER
EVRENİN YETİŞKİN İŞİLİĞİNE ETKİSİ
OLDUĞU İÇİN BU DÖNEMLERE
PSİKOSEKSÜEL DÖNEMLER ADINI
VERMİŞTİR.
• BU DÖNEMLER BİYOLOJİK OLARAK
BELİRLENMİŞ BİR SIRAYLA ORTAYA
ÇIKAR VE BİREYİN KARAKTERİSTİK
ÖZELLİKLERİNDEN VE KÜLTÜREL
MİRASINDAN YOKSUNDUR.
 SAPLANMA(FİKSASYON)
KAVRAMI
• GELİŞİM DÖNEMLERİNİN ÖNEMİ SAPLANMA
KAVRAMINDADIR.
• ÇOCUKLAR BU DÖNEMLERDEN GEÇERKEN BAZI
ZORLUKLARI VE KRİZLERİ AŞMAK ZORUNDADIRLAR.
• BU KRİZLERİ AŞAMAYA ÇALIŞIRKEN MEVCUT PSİŞİK
ENERİLERİNİ EKONOMİK KULLANIRLAR (AZ MİKTARDA
LİBİDO KULLANIMI)
• DÖNEMLERDEN BİRİNDE SARSICI BİR YAŞANTI
GEÇİRDİKLERİNDE (AZ YA DA ÇOK DENEYİM
YAŞAMA) ORADA BOL MİKTARDA LİBİDO
SALGILANIR.
• VE BENLİK DİĞER İŞLEVLERİ İÇİN DAHA AZ ENERJİ
İLE YETİNMEK ZORUNDA KALIR.
• LİBİDONUN YOGUN OLMASI
SAPLANMANIN(FİKSASYON) OLDUGUNA İŞARET
EDER.
 ORAL
AGIZ BÖLGESİ (AĞIZ-
(AĞIZ)DÖNEM DUDAKLAR-DİL)BASKIN
0-18 YAŞ/0-2 YAŞ • EMME,YUTMA (ORAL-
EDİLGEN DÖNEM)
• ISIRMA,ÇİĞNEME (ORAL-
AGRESİF DÖNEM)
• ORAL EDİLGEN DÖNEMDE
AZ YA DA ÇOK
DOYUM(FİKSASYON):BAĞ
IMLI,ONAY BEKLENTİSİ-
SAFLİK-İYİMSERLİK
• ORAL AGRESİF DÖNEMDE
FİKSASYON:TARTIŞMACI
-KÖTÜMSER-SÖMÜRÜCÜ-
KIRICI-AŞAĞILAYICI
• ORAL TUTUCU/EDİLGEN
KİŞİLİK ÖZELLİKLERİ
• ORAL ATICI /AGRESİF
KARAKTERLER
 ORAL SALDIRGANLIK
• LİBİDİNAL ENERJİ AGIZDA BAŞLAR VE DAHA
VUCUDUN DİGER ORGANLARINA YAYILIR.
• BEBEK DİŞLERİNİ ÇIKARMAYA
BAŞLADIGINDA ORAL SALDIRGANLIK
BAŞLAR.
• ISIRMA BU DÖNEM AKTİVİTESİ.
• YETİŞKİN HAYAT YANSIMALARI : ACI
SÖZLER SÖYLEME-DÜŞMANLIK-
SALDIRGANLI-GEVEZELİK-DİĞERİNİ
İĞNELEMEK-AŞAĞILAMAK
 ORAL DÖNEME ÖZGÜ
SORUN KAYNAKLARI
• KALITIMSAL VEYA DOĞUŞTAN OLAN
GELİŞME KUSURLARI
• DOGUM ÖNCESİ-SIRASI VE
SONRASINDA BESLENME
BOZUKLUĞU,TRAVMALAR,HASTALIKLAR
• SÜREKLİ VE NİTELİKLİ SEVGİ DOLU
İLİŞKİNİN OLMAYIŞI
• UYARAN YOKSUNLUĞU
• BAĞLILIK DUYULAN NESNENİN YİTİMİ
ANAL DÖNEM • BAĞIMSIZLIK,
ÖZERKLİK,ÖZDENETİM
TEMELLERİ BU DÖNEMDE
(18 AY-3.5 ATILIR.
• LİBİDİNAL ENERJİ ANÜS VE
YAŞ/2-3 YAŞ) •
ÇEVRESİNDEDİR.
TUVALET EĞİTİMİ ÖNEMLİ.
• ÇOCUK ZORLANIRSA
EBEVEYNE TEPKİ VERİR
DIŞKISINI OLMADIK
ZAMANLRAD BIRAKIR. ÖFKE
DUYAR, YETİŞKİN YAŞAMDA
SALDIRGAN, KENDİNE ZARAR
VEREN,DAĞINIK,SAVURGAN,D
ÜRTÜSEL YETİŞKİN(ANAL
SALDIRGAN/ATICI)
• EBEVEYN BASKISINA VE
CEZASINA MARUZ KALMAMAK
İÇİN DIŞKIYI
BAĞIRSAKLARINDA TUTMAYI
TERCİH EDER.DUYGULARINI
İFADE ETMEYEN, İNATÇI,
SABİT FİKİRLİ, ELEŞTİRİCİ,
AŞIRI DÜZENLİ, EŞYA VE
PARA BİRİKTİREN(ANAL
TUTUCU)
 ANAL DÖNEME ÖZGÜ
SORUN KAYNAKLARI
• BİYOLOJİK GELİŞME SORUNLARI
• ORAL DÖNEM FİKSASYONUNUN DEVAM ETMESİ
• ÇOCUĞUN ÖZERKLİK ÇABALARININ ENGELLENMESİ,
• BAĞIMLILIĞIN DESTEKLENMESİ
• TUVALET EĞİTİMİNDEKİ FİZYOLOJİK GELİŞİME
UYMAYAN KATI-CEZALANDIRICI-KURALCI EĞİTİME VE
DİSİPLİN
• AŞIRI CEZALANDIRICI,UTANDIRICI AŞAĞILAYICI
EBEVEYN TUTUMLARI
FALLİK DÖNEM • LİBİDO CİNSEL
(3-5 YAŞ/ 3-6 ORGANLARDA YOĞUNLAŞIR
VE ONUNLA OYNARLAR.
YAŞ) • PENİS VE KLİTORİS
CİNSEL YÖNDEN DUYARLI
BÖLGELERDİR.
• KARŞI CİNS
EBEVEYNLERİNE AŞIRI
BAĞLILIK, AYNI CİNS
EBEVEYNLERİNE
KISKANÇLIK DUYARLAR.
• OEDİPUS VE ELEKTRA
KARMAŞALARI DÖNEME
ÖZGÜ.
• TAKILMA;
KİBİRLİ,UTANGAÇ, VE
BENCİL
• KİŞİLİKLER.CİNSELLİĞİYLE
ÖVÜNEN ERKEK,BAŞTAN
CIKARICI KADIN.
 OEDİPUS’UN ÖYKÜSÜ
• THEBES KRALI LAİUS VE JACOSTANIN OGLU
• DOĞMADAN KAHİN,KRALA ERKEK COCUGU OLACAGINI
VE BU COCUGUN BÜYÜYÜNCE ANNESİYLE
EVLENECEĞİNİ KEHANET EDER.
• KRALDA OGLU DOGUNCA ONU AYAKLARINI DELİP
ÖLSÜN DİYE ÇAYIRLARA ATAR.
• ÇOBANNIN BİRİ BULUR VE BAKAR.
• GÜZELLİĞİ DİKKAT ÇEKER VE KRAL POLYBUS ONU
EVLAT EDİNİR.
• BİR GÜN SARAYDA ADAMIN BİRİ ONUN BİLİNMEYEN
DOGUMU HAKKINDA ALAYLI BİR LAF SÖYLEYİNCE
OİDİPUS BUNA ÜZÜLÜR VE BABASINA BASKI YAPAR VE
GERCEGİ ÖGRENMEK İSTER.ANCAK YANIT ALAMAZ VE
SARAYI TERK EDER.
• DELPHİ TAPINAGINA GİTMEK İSTER ANCAK HEDEFİNE
ASLA ULAŞAMAZ.
• YOLDA YAŞLI BİR ADAMLA KARŞILAŞIR, YAŞLI ADAM VE
SİLAHLI 5 KORUMASINI ÖLDÜRÜR. IYSA ÖLDÜRDÜĞÜ KİŞİ
BABASIDIR.
• NEREYE GİTTİGİNİ BİLMEDEN YOLA DEVAM EDER VE THEBES
E VARIR.
• ŞEHRİN KAPISINDA YARI İNSAN YARI ASLAN BİR SFENKS
VARDIR. BU SFENKS ŞEHRE GELENLERE BİR SORU SRMAKTA
CEVAP VERENLERİ ŞEHRE ALMAKTA VERMEYENLERİ
ÖLDÜRMEKTEDİR.
• SORAR” NE ÇEŞİT YARATIKTIR Kİ, SABAHLARI 4 AYAK
ÜSTNDE , ÖGLENLERİ 2 AYAK AKŞAMLARI İSE 3 AYAK
ÜSTÜNDE YÜRÜR”
• İNSAN CEVABINI VERİR ( BEBEKLİGİNDE EMEKLER,
YETİŞKİNLİKTE AYAKLARIYLA YÜRÜR YAŞLILIKTA
BASTONLA YÜRÜR)
• CEVAP DOGRU OLDUGU İCİN SFENKS ÖLÜR THEBES HALKI
OİDİPUSU ÖDÜLLENDİRMEK İCİN JACOSTAYLA
EVLENDİRİRLER.
• 4 ÇOCUKLARI OLUR.
• ZAMANLA GERCEK ANLAŞILIR, ANNESİ KENDİNİ ÖLDÜRÜR
OİDİPUSTA GÖZLERİNE MİL ÇEKER VE SEYYAH OLUR.
KASTRASYON /İĞDİŞ PENİS KISKANÇLIĞI
EDİLME KOMPLEKSİ • Freud’a göre küçük kız, önce
erkek çocuun sahip olduğu bir
şeye, yani penise sahip
• Freuda göre küçük olmadığını fark eder,
erkek çocuk, annesine keşfeder. Bundan bir
eksiklik, aşağılık duyar,
karşı duyduğu odipal penise sahip olan erkeği
istekleri nedeniyle, kıskanır. Bu eksiklik için
anneyi sorumlu tutar, anneye
penisinin kesilmesi karşı gelir, hatta anneden
korkusunu bilinçdışında nefret ederken babaya
yaklaşır. Ancak küçük kız
yaşar. Buna babaya karşı duyduğu bu
psikanalitik dilde sevgi, aşk nedeniyle
kendisinde evvelce var olmuş
kastrasyon (hadımlık) olan penisinin kesilmiş
endişesi denmiştir. olabileceğinden de korkar.
İşte bu kastrasyon
endişesidir
• FREUD’DAN SONRAKİ YILLARDA KADIN
ANALİSTLER ÖZELLİKLE KAREN HORNEY,
HELENA DEUTSCH, CLARA THOMPSON
NASIL KIZLAR BABANIN SAHİP OLDUĞU
PENİSİ KISKANIRLARSA, ERKEKLERİN DE
KADININ ÇOĞALMA GÜCÜNÜ,
KISKANDIĞINI İLERİ SÜRMÜŞLERDİR.
HATTA HORNEY “UZUN SÜRE KADINLARIN
ANALİZİNİ YAPTIKTAN SONRA,
ERKEKLERİ ANALİZE BAŞLADIĞIM ZAMAN
ERKEKLERDE HAMİLELİK, KADIN VE ANNE
OLABİLME KISKANÇLIĞINI NE KADAR
ŞİDDETLİ OLDUĞUNU BÜYÜK BİR
HAYRETLE GÖRDÜM” DER.
 OEDİPUS NASIL
ÇÖZÜLÜR?
• ÇOCUK SONUNDA KARŞI CİNSTTEKİ
EBEVEYNİNE DUYDUGU İSTEĞİ
BASTIRIR (annem varken ben bu isteğime
asla ulaşamam)
• DAHA SONRA KARŞIT TEPKİ
GELİŞTİRME SİSTEMİYLE AYNI
CİNSTTEKİ EBEVEYNLE ÖZDEŞLEŞİR.
 ÖZDEŞLEŞEREK KAYGIYI
BASTIRIR.
• ERKEK ÇOCUK ERKEKSİ
• KIZ ÇOCUK KADINSI ÖZELLİKLER KAZANIR.
• ÖZDEŞLEŞME VE SÜPEREGO OLUŞUMU AYNI
DÖNEME RASTLAR.
• ÇOCUK BU YAŞLARDA ANABABANIN
DEĞERLERİNİ BENİMSER.
• ÖDİP SADECE BASTIRILMIŞTIR YOK
OLMAMIŞTIR. BAZI YOLLRDAN
DAVRANIŞLARIMIZI ETKİLEMEYE DEVAM
EDER.
 4 TİP ÖZDEŞİM
• NARSİSTİK ÖZDEŞİM: KİŞİ • KAYBEDİLEN OBJEYLE
KENDİSİNE BENZEYENLERLE ÖZDEŞİM: KAYBEDİLEN KİŞİ
ÖZDEŞİM KURAR.(AİT İLE YA DA BU KİŞİNİN
OLDUGU GRUP KENDİ İDEALİZE EDİLEN FANTAZİSİ
YANSIMASIDIR) İLE ÖZDEŞİM KURARAK
• HEDEF YÖNELİMLİ ÖZDEŞİM: SEVİLEN KİŞİ YERİNE
BAŞARILI SAYGI BİR GETİRİLMEYE ÇALIŞILIR.
KİMSEYLE • SALDIRGANLA ÖZDEŞİM:
ÖZDEŞİM.SÜPEREGONUN OTORİTE KONUMUNDAKİ
GELİŞMESİNDE ETKİLİ KİŞİLERLE ÖZDEŞİM
KURULARAK
CEZALANDIRILMAKTAN
KAÇINMA.SÜPEREGO
GELİŞİMİNDE ETKİNDİR.
(NAZİ KAMPLARINDA
TUTSAKLAR ARASINDAN
GARDİYAN SEÇİMİNDE
ARANILAN EĞİLİM)
 FALLİK DÖNEMDE EBEVEYN
TUTUMLARI
• CİNSELLİKLE İLGİLİ, ÇOCUĞA AKTARILAN OLUMSUZ
GÖRÜŞLER VE TUTUMLAR, ÇOCUKLARIN YAŞADIKLARI
ÇATIŞMALARI ÇÖZÜMLEMELERİNİ GÜÇLEŞTİRİR.
• BUNUN SONUCUNDA ÇOCUK SAĞLIKLI BİR SÜPEREGO
GELİŞTİREMEYEBİLİR VE YETİŞKİNLİK YILLARINDA
UYGUN CİNSEL ROLLERİ SERGİLEMEDE GÜÇLÜKLER
YAŞAYABİLİR.
• BUNDAN DOLAYI FALLİK DÖNEMDE ÇOCUKLARI
CİNSEL MERAKI VE SORDUĞU SORULAR YÜZÜNDEN
ENGELLEMEK, AZARLAMAK VE CEZALANDIRMAK
YERİNE UYGUN BİR BİÇİMDE AÇIKLAMALAR
GETİRİLMELİDİR.
 YETİŞKİN
TERAPİSTLERİ
• FALLİK DÖNEMİ ÖNEMSEMELİLER.BU DÖNEM
DENEYİMLERİYLE İLGİLİ FARKINDALIK
SAĞLAMALILAR.
• BİR ÇOK YETİŞKİN KENDİ CİNSİYETİ İLE
İLGİLİ DUYGULARININ HENÜZ FARKINDA
BİLE OLMAYABİLİR.
• CİNSİYET ROL KİMLİKLERİ HAKKINDA
KARMAŞIK DÜŞÜNCELERİ OLABİLİR.
• CİNSEL DUYGU VE DAVRANIŞLARINI KABUL
GÜÇLÜKLERİ YAŞAYABİLİRLER.
 FALLİK DÖNEMDE
FİKSASYON BELİRTİLERİ
• YETİŞKİN YAŞA KADAR KIZ VE ERKEĞİN AİLEDEN
KOPAMAMASI-EŞ SEÇEMEMESİ
• EBEVEYNDEN AYRILMA GEREKSİNİMİ VE
GİRİŞİMLERİNİN AŞIRI SUÇLULUK DUYGULARIYLA
KOMPANSE EDİLMESİ
• AŞIRI ÇEKİNGENLİK-GİRİŞİMSİZLİK-DİĞERİNİ VEYA
KENDİNİ SUÇLAMA EĞİLİMLERİ
• KARŞI CİNSE AŞIRI ELEŞTİRİCİ TUTUMLAR YA DA
AŞIRI İMRENME
• CİNSEL KİMLİK SAPMALARI,
• BEDENE BİR ZARAR GELECEK KORKUSU-HİPOKONDRİAK
EĞİLİMLER
 FİKSASYON
NEDENLERİ
• ÖZDEŞİM OBJELERİNİN YOKLUĞU
• AŞIRI İTİCİ-ELEŞTİRİCİ,KORKUTUCU EBEVENY TAVRI
• AŞIRI DÜŞKÜN-BAĞLAYICI-(ODİPİ DESTEKLEYİCİ
TUTUMLAR)BAĞIMSIZLIK GİRİŞİMLERİNİ ÇOCUGU
SUÇLAYARAK BASTIRMAYA ÇALIŞAN EBEVEYN
TAVIRLARI
• DAHA ÖNCEKİ GELİŞİM DÖNEMLERİNDEKİ
SAPLANMALAR
• TOPLUMUN CİNSEL KONULAARDAKİ BASKICI TUTUMU
• TOPLUMSAL CİNSEL ROLLERİN ÇOK ERKEN YAŞLARDA
BELİRLENMESİ, ERKEN YAŞLARDA KIZ YA DA
ERKEKLERE AŞIRI SORUMLULUK VERİLMESİ
GİZİL/LATENT DÖNEM
(5-13 YAŞ/7-12 YAŞ)
• CİNSELLİĞE İLGİNİN
KAYBOLDUĞU DÖNEM.
• AYNI CİNSTEN
KİŞİLERLE OYUN
OYNANIR.
• CİNSEL KİMLİĞE
İLİŞKİN SOSYAL
ROLLER ÖĞRENİLİR.
 LATENT DÖNEME
ÖZGÜ SORUNLAR
• BİYOLOJİK KAYNAKLI SORUNLAR
• ÖNCEKİ DÖNEMLERDEKİ
FİKSASYONLARIN SÜRMESİ
• BECEREMEME-BAŞARAMAMA
KORKULARI-AŞAĞILIK DUYGUSU
GELİŞİMİ
• TOPLUMSAL BEKLENTİ-KURAL VE
YASAKLARA BAŞKALDIRI
• YALNIZLIK-İÇE DÖNÜKLÜK
GENİTAL DÖNEM
• CİNSEL DÜRTÜLERİN
(13 YAŞ VE TEKRAR UYANDIĞI
SONRASI) DÖNEM.
• İDEAL OLAN CİNSEL
DÜRTÜLERİN HEMEN
GİDERİLMESİ
YERİNE, YETİŞKİN
CİNSELLİĞİNİN
ÖNEMLİ
ÖZELLİKLERİ OLAN
DOYUMU ERTELEME,
SORUMLULUK
DUYGUSU VE
DİĞERLERİNİ
DÜŞÜNME
ÖNEMLİDİR.
 PSİKANALİZ
• FREUD’UN PSİKOLOJİK RAHATSIZLIKLARI TEDAVİ
ETMEK İÇİN GELİŞTİRDİĞİ BİR PSİKOTERAPİ
SİSTEMİDİR.
• AMAÇ, ÖNEMLİ BİLİNÇALTI MALZEMEYİ BİLİNÇ
DÜZEYİNE ÇIKARMAK (HASTAYA İÇGÖRÜ
KAZANDIRMAK)VE MANTIKLI BİR YÖNTEMLE
İNCELEMEKTİR.
• KLASİK PSİKANALİZ ÖZEL YÖNTEM VE ÇOK YOĞUN
ÇALIŞMA GEREKTİREN BİR PSİKOTERAPİ TÜRÜDÜR.
• PSİKANALİZ YÖNTEMLERİ SERBEST ÇAĞRIŞIM-
HİPNOZ-RÜYA ANALİZİDİR.
• EGONUN YENİDEN EĞİTİLDİĞİ SÜREÇTİR. ÇOCUKLUK
TEKRAR OLUŞTURULUR-TARTIŞILIR-ANALİZ EDİLİR.
 SÜREÇ
• TERAPİST DANIŞANLA
BERABER ÇALIŞIR.
• SORUNUN BİLİNÇALTINA
YÖNELİK ŞİFRELİ
MESALARI DEĞERLENDİREN
BİR DEDEKTİFTİR.
• UZUN YILLAR SÜREBİLİR.
ÇÜNKÜ MEVCUT
SAVUNMALARI KIRIP
BİLİNÇALTINA ULAŞMAK
ZORDUR.
• UYGULAMA PSİKANALİZ
YATAĞINA YATAN BİR
DANIŞAN VE SERBEST
ÇAĞRIŞIM,RÜYA
ANALİZİ,HİPNOZ
TEKNİKLERİ İLE
KARAKTERİZEDİR.
• UYGULAMADA KLASİK • ÇOCUĞUN GELİŞME
PSİKANALİZ YA DA DÖNEMLERİNDE
ANALİTİK YÖNELİMLİ KARŞILAŞMIŞ OLDUĞU
SAĞALTIM YAPABİLMEK SORUNLARI VE
İÇİN BU BİLGİLERİN ÇATIŞMALARI BİLMEK
BİLİNMESİ BAŞKA; BUNLARI BİR
ZORUNLUDUR. ANCAK, SAĞALTIM AMACI İLE
BU BİLGİLERİN İNCELEYEBİLMEK,
KURAMSAL OLARAK YORUMLAYABİLMEK VE
BİLİNMESİ İLE ÇÖZÜM YOLLARI
ANALİTİK SAĞALTIMIN GÖSTEREBİLMEK BAŞKA
UYGULANABİLMESİ İŞTİR.
TÜMDEN AYRI • PSİKANALİTİK
ŞEYLERDİR. YÖNELİMLİ TERAPİ VE
PSİKANALİZ FARKLI
ŞEYLERDİR.
 İÇ GÖRÜ/İÇE-BAKIŞ
• RAHATSIZLIK BELİRTİLERİ İLE BUNLARIN
KAYNAKLARI ARASINDAKİ BAĞLARI
GÖRMEKTİR.
• BİR BAŞKA DEYİMLE HERHANGİ BİR
DAVRANIŞIN ALTINDA YATAN BİLİNÇDIŞI
NEDENLERİN(DÜRTÜLER,SAVUNMALAR,
GEÇMİŞTEKİ İLİŞKİLER, OLAYLAR,
ÇATIŞMALAR, KARMAŞALAR, VB.) BİLİNCİNE
VARMAKTIR.
• İÇGÖRÜ KAZANMAK BİR AMAÇ DEĞİLDİR.
• KAZANILAN İÇGÖRÜ DEĞİŞMEK, İYİLEŞMEK,
YENİ ÇÖZÜM VE BAŞ ETME YOLLARI İÇİN
KULLANILMADIKÇA, ENTELEKTÜEL BİR
EGZERSİZDEN BAŞKA BİR ŞEY OLAMAZ.
 DİRENÇ NEDİR?
• BİREYDE BİLİNÇ DIŞININ BİLİNÇLENMESİNİ,
ANORMAL DAVRANIŞ, DÜŞÜNCE VE DUYGULARIN
BIRAKILMASINI, DEĞİŞTİRİLMESİNİ, OLUMLU
HASTA- HEKİM İLİŞKİSİ KURULMASINI, İÇ GÖRÜ
KAZANMAYI,
• ÖZETLE DEĞİŞMEYİ VE İYİLEŞMEYİ ÖNLEYEN YA DA
GÜÇLEŞTİREN VE BİREYİN İÇİNDEN GELEN HER TÜRLÜ
BİLİNÇLİ YA DA BİLİNÇDIŞI DİRENME VE
SAVUNMADIR.
• DİRENCİN FARKINA VARDIKÇA DİRENÇ ÇÖZÜLÜR VE
HASTANIN İÇ GÖRÜ KAZANMAYA YÖNELİK ÇABALARI
• ( SERBEST ÇAĞRIŞIM, TERAPİSTLE OLUMLU
İŞBİRLİĞİ, KATARSİZ VB.) VERİMLİ YÖNDE GELİŞİR.
DİRENÇ NEYİ GÖSTERİR?
• TERAPİSTİN DOĞRU YOLDA
İLERLEDİĞİNİN İŞARETİDİR.
• ÖRNEĞİN, DANIŞAN BU SEANSLARIN
KENDİSİNE İYİ GELMEDİĞİNİ
DÜŞÜNÜP DEVAM ETMEME KARARI
ALABİLİR VEYA UZUN SESSİZLİKLERE
BÜRÜNÜR VEYA RANDEVULARINI
UNUTUR YA KONUŞULAN KONUNUN
PEK DEĞERLİ OLMADIGI SAVUNUR.
(DİRENÇ ÖRNEKLERİ)
 DİRENÇ KÖTÜ MÜ?

• DİRENCİN ÖZÜNDEKİ EĞİLİM,

VARLIĞI OLUŞTURAN
PARÇALARIN BİR ARADA KALMA
VE DENGEYİ SÜRDÜRME
KARARLILIKLARIDIR.
• BURADA SÖZ KONUSU OLAN,
PARÇALANMA VE DAĞILMA
RİSKİNE KARŞI KOYMAKTIR
AKTARIM (TRANSFERENCE )

• BİREYİN ÇOCUKLUK ÇAĞINDA KENDİSİ İÇİN ÖNEMLİ

KİŞİLERLE,(ANNE, BABA, KARDEŞ VB.) YAŞAMIŞ
OLDUĞU DUYGU VE TUTUMLARI
• ŞİMDİ İLİŞKİ KURDUĞU KİŞİLERLE ( PSİKOLOG,
ÖĞRETMEN, SEVGİLİ,) YENİDEN YAŞAMASI VE
• BU KİŞİLERİ KENDİ ÇOCUKLUĞUNDAKİ ALGI VE
DUYGULARA GÖRE (NEFRET-BAĞIMLILIK-SEVGİ VE
BUNLARA BAĞLI SAVUNUCU TUTUMLARI)
DEĞERLENDİREREK TEPKİLER GÖSTERMESİDİR.
• PSİKANALİTİK EKOL TRANSFERANSI KABUL EDEN
TEK EKOLDÜR.
 KARŞIT-TRANSFERANS
(TERAPİSTTEN HASTAYA)

• PSİKANALİSTİN KENDİ
ÇOCUKLUĞUNDAKİ DUYGU VE
TUTUMLARI HASTASINA AKTARMASI
OLAYINA KARŞI-AKTARIM (COUNTER-
TRANSFERANCE), DENİR.
• ANALİSTİN BUNLARI TANIMASI VE
SAĞALTIM SÜRECİNİ OLUMSUZ
YÖNDE ETKİLEMELERİNE OLANAK
VERMEMESİ GEREKİR.
PSİKANALİTİK YÖNELİMLİ PSİKOTERAPİ
(PSYCHOANALYTİCALLY ORİENTED
PSYCHOTHERAPY)
• PSİKANALİZ İLKELERİNİ TEMEL ALAN, FAKAT KLASİK
UYGULAMA KURALLARINA BAĞLI KALMAYAN SAĞALTIM
TÜRÜDÜR.
• HEKİMİN UZUN SÜRE DENETİM ALTINDA EĞİTİM GÖRMESİ
ZORUNLUDUR.
• HASTALAR YİNE ÖZEL SEÇİLMELİDİR.
• HAFTALIK SAĞALTIM SAATLERİ DAHA ESNEK TUTULABİLİR.
• HASTA SEDİRE UZANMAZ; YÜZ YÜZE KONUŞULUR.
• SERBEST ÇAĞRIŞIM KURAL DEĞİLDİR. SAĞALTIM 2-3 YIL,
HATTA DAHA UZUN SÜREBİLİR.

• ÇAĞIMIZDA, KLASİK PSİKANALİZ DAHA SEYREK

UYGULANIRKEN PSİKANALİTİK YÖNELİMLİ SAĞALTIMLAR
İSE DAHA SIK KULLANILMAKTADIR.
 TERAPİSTİN ROLÜ
• KLASİK PSİKANALİST TİPİK OLARAK
BOŞ EKRAN DURUŞUNDADIR.
• KENDİNİ AÇMA DAVRANIŞI YOKTUR.
• TRANSFERANS İLİŞKİSİ İÇERİSİNDE
DANIŞANIN KENDİSİNİ TERAPİST
ÜZERİNDEN YANSITMASINA ZEMİN
HAZIRLAR.
TERAPÖTİK TEKNİKLER

• SERBEST ÇAĞRIŞIM
• YORUMLAMA
• RÜYA ANALİZİ
• DİRENÇ ANALİZİ
• TRANSFERANS ANALİZİ
 SERBEST ÇAĞRIŞIM
• YAPILAMADAN SONRA HASTADAN AKLINA
NE GELİRSE GELSİN SÖYLEMESİ İSTENİR.
• BENLİĞİN SANSÜR MEKANİZMASININ
ETKİSİNİ AZALTMASI İSTENİR.
• FREUD YATAĞI POZİSYONU
• HASTA UZUN BİR SESSİZLİĞE GÖMÜLEREK
HİÇ BİR ŞEYİN AKLINA GELMEDİĞİNİ
SÖYLEYEBİLİR. (DİRENÇ DE OLABİLİR)
• HASTA BİLİNCİNE ULAŞAN GERÇEK
DÜŞÜNCELERİNİ DIŞA VURURSA OLDUKÇA
ŞAŞIRTICI SONUÇLARLA KARŞILAŞILABİLİR.
 KURAMIN ELEŞTİRİSİ 

• ÇOCUKLUK ÇAĞINI FAZLA ABARTMIŞTIR. (ÖRNEĞİN

EVLİLİK ANA BABA İLE KURULAN İLİŞKİNİN
HEMEN AYNI KALIPLAR İÇİNDE TEKRARI GİBİDİR)
• DENEYSEL YÖNTEMİN OLMAMASI , TIPTAN
ETKİLENME
• KAVRAMLAR HEP KURAMSALDIR VE BUNLARI
DESTEKLEYEN DENEYSEL VERİLER YOKTUR.
• CİNSELLİK AŞIRI VURGULANMIŞTIR.ÖZELLİKLE
ERKEĞİ TEMEL ALAN KURAM FEMİNİSTLERİN
SALDIRISINA UĞRAMIŞTIR.
• NÖROTİK KİŞİLERİN GÖZLEMİNE DAYALI BİR
KURAMDIR.
• KÜLTÜRLERARASI GEÇİŞİ ZAYIFTIR. (FARKLI
COCUK YETİŞTİRME BİÇİMLERİ DÖNEMSEL
SAPLANTILARI ETKİLEYEBİLİR.
 KAYNAKLAR

• JERY BURGER “KİŞİLİK”

• BANU Y. İNANÇ-ERCÜMENT
YERLİKAYA “KİŞİLİK KURAMLARI”
• İSMAİL ERSEVİM “FREUD VE
PSİKANALİZİN İLKELERİ”
• CALVİN S. HALL “FREUDYEN
PSİKOLOJİYE GİRİŞ”