İşletme Yönetimi 2

hafta 10
Sevk ve İdare Sistemi
● Planlamaya bağlı olarak yürütülen organizasyon süreci sonunda, işletmede yapılacak
işler ile işleri yapacaklar arasındaki yetki ve sorumluluk ilişkileri belirlenir ve böylece
ortaya çıkan organizasyon yapısı sevk ve idare faaliyetleri için uygun zemini hazırlar.
● Sevk ve idare işlevi, yönetim sürecinin dinamik, hareketli cihetini oluşturur ve süreklilik
niteliği taşır.
● Yöneticilik, başkalarına isteyerek bir şeyler yaptırma sanatı olarak kabul
edilmesinden dolayı sevk ve idare işlevi yönetimin çekirdeğini oluşturur.
● Organizasyonda görev yapan insanlara, bunu en etkin ve verimli yoldan yapmaları için
teşvik edici ve yol gösterici bir özelliğe sahiptir.
● Değişik kaynaklarda; “yürütme”, “yönverme” veya “emir-komuta” olarak kullanılan
sevk ve idare, yaygın kullanım ile yönlendirmeyi de çağrıştırdığı ve konunun içeriğini
de tek kelime ile ifade edilebilmesi sebebi ile “yöneltme” kavramı kullanılıyor.

2
Sevk ve İdare Sistemi
● Sevk ve idare, planlar yapılıp organizasyon yapısı oluşturularak gerekli görevlendirmeler yapıldıktan
sonra bu organizasyonun gayeye ulaşması için harekete geçirilmesi faaliyetlerini içerir.
● Sevk ve idare; üçüncü bir yönetim işlevi olarak personele liderlik yaparak organizasyon gayelerine
ulaşmak için çalışanları motive etmek gayesiyle yetki kullanmaktır.
● Diğer bir tanımla sevk ve idare; kuruluşta yöneticinin astlarının faaliyetlerini yönlendirmesi ve onlara
ne yapmaları gerektiğini bildirmesi ile ilgili bir yönetim sürecidir.
● Yöneticilerin sevk ve idare işlevini yürütürken, hedefsiz faaliyetlerin netice vermeyeceği gerçeğinden
hareketle çalışanları sürekli olarak hedeflere yönlendirmesi gerekir.
● Bu süreçte yöneticiler planlar ve gayeler yol gösterici olarak ve yönetimi kolaylaştırıcı unsurlar
olarak kullanırlar.
● Sevk ve idare işi ile yönetici emir verme ve yapılacak işleri idare etme yanında; insanların verilen
emirlere olumlu şekilde karşılık vermesini sağlamak için çalışanları yakından tanıması ve onları
liderlik vasfı ile motive etmesi gerekir.

3
Etkin Bir Sevk ve İdare Sistemi Kurmanın Şartları
● 1. İşletme ve personeli iyi tanımak: Yönetici yöneteceği işletmeyi etrafıyla birlikte iyi
tanıması gerekir. İşletmenin kuruluşu, misyon ve vizyonunu, zayıf ve güçlü yönlerini
yakından incelemesi gerekir. İnsanı tanımak ve onu anlamak çok kolay bir iş değildir.
Yönetici etkin bir sevk ve idare sistemini kurabilmesi için emri altında çalışan astları çeşitli
özellikleri ile yakından tanıyıp ona göre hareket etmesi gerekir. Yöneticiye, insanları
tanımada organizasyon psikolojisi, sosyoloji, sosyal psikoloji ve davranış bilimleri gibi
dallar yardımcıdır.
● 2. Takım ruhunun tesisi ve geliştirilmesi: Yönetici, işletmede iyi bir takım ruhu kurduğu
ve bunu sürekli geliştirdiği oranda etkin ve başarılı olur. Günümüz işletmelerinde takım
halinde yapılan faaliyetler daha başarılı olmaktadır. Çalışanların ferdi anlamda verimli
çalıştırmak kâfi değil, ona takım ruhu kazandırarak, belirlenen hedeflere oluşturulan
çalışma grupları ile ulaşmayı da benimsetmek yöneticinin görevi olmaktadır.

4
Etkin Bir Sevk ve İdare Sistemi Kurmanın Şartları
● 3. Görev ve sorumluluklarını yerine getirmeyen personeli işletmeden
uzaklaştırmak: Kuruluş bünyesinde görevlerini ihmal eden, yerine getirmeyen ve
sorumluluk üstlenmeyen kişilerin diğer çalışanları olumsuz etkilememesi için
işletmeden uzaklaştırılması gerekir. Yöneticiler uygun şartları hazırladıkları ve görev
ve sorumluluk verdikleri personel gereğini yapmadıklarında öncelikle uyarılır,
uyarıların tekrarı sonrasında bir gelişme olmadığında personel işletmeden
uzaklaştırılır.
● 4. Yönetici her yönü ile diğerlerine iyi örnek olmalı: Kuruluş dâhilinde nizam
(düzen) ve disiplinin sağlanması en uygun yollarından biri de yöneticinin astlara her
konuda iyi bir örnek olmasıdır. Astlardan; dürüstlük, çalışkanlık, düzen ve fedakârlık
gibi nitelikler isteyen bir yönetici öncelikle kendisinin bu vasıflara sahip olması gerekir.

5
Etkin Bir Sevk ve İdare Sistemi Kurmanın Şartları
● 5. Yönetici personeli ve aralarındaki çatışmaları sürekli kontrol etmeli:
İnsanların birlikte bulundukları her yerde mutlaka bazı problemlerde olur. Çalışanlar
zaman içerisinde isteksizlik ve motivasyon kaybından kaynaklanan işten kaytarma,
işi yavaşlatma gibi davranışlar sergileyebilirler. Ayrıca kendi aralarında değişik
sebeplerle çatışmalar olabilir. İşte yönetici tüm bu durumları yakından izleyip kontrol
etmeli ve gerekli yer ve zamanda müdahale etmelidir.
● 6. Yöneticiler ilgilenmesi gereken ana konu ve ayrıntıyı birbirinden ayırmalı:
Yöneticiler, konunun ayrıntılarında boğulmamak için ana konu ve ayrıntıyı birbirinden
ayırt etmeli ve böylece yoğunlaşması gereken alana yoğunlaşmalıdır. Yönetici
kuruluş içerisinde her şeyden haberdar olmalı ve icabında da ayrıntılara inmeli ancak
daha önemli işlerden uzak kalmamalı ve dolayısıyla rutin işleri astlara bırakmalıdır.

6
Etkin Bir Sevk ve İdare Sistemi Kurmanın Şartları
● 7. Yönetici astları ile istişareye önem vermeli: Yönetici yönetim faaliyetinde
başarı sağlayabilmesi için periyodik olarak ve gerek duyulduğunda astları ile
toplantılar yapmalı onların görüş ve düşüncelerini almalı ve bu bilgileri işletme
gayeleri doğrultusunda kullanmalıdır. Karar verilmesi gereken konu hakkında
astlarla istişare yapmak onları konuya daha fazla yoğunlaştırır ve buda
başarıyı getirir.
● 8. Etkin bir sevk ve idare sistemi oluşturulabilmenin diğer şartları;
yöneticinin astlara hata ve yanılma hakkı ve ayrıca etkili bir ödül ve ceza
sistemi ile çalışanlara kariyer yapacak bir yapının kurulması gerekir.

7
Sevk ve İdarenin Temel Unsurları
● Sevk ve idare işlevini yerine getirmede yöneticinin sahip olduğu ve kullandığı;
(1)yetki (salahiyet-otorite), (2)emir, (3)iletişim, (4)liderlik ve (5)motivasyon gibi
beş temel unsur bulunmaktadır.
● Sevk ve idare İşlevinde Yetki
○ Otorite olarak da ifade edilen yetki, başkalarını gayelere doğru yönlendirmek ve onlara iş
yaptırabilmek için yöneticinin elinde bulundurduğu bir haktır.
○ Yetki (otorite); başkalarını gayelere doğru yönlendirmek ve onlara iş yaptırabilmek için
yöneticinin elinde bulundurduğu bir haktır.
○ Diğer bir tanımla yetki; başkalarını yönetme, onlardan bir şeyi yapmalarını isteme ve
karşılığında itaat bekleme hakkıdır.

8
Sevk ve İdarenin Temel Unsurları
● Yetkinin kaynakları; (1)kanuni (şekli, işlevsel) (2)bilgiye dayalı ve (3)kabul
edilme gibi değişik sınıflandırmalar vardır.
● İşletme ve işletme yönetimi konularında daha ziyade kanuni yetki söz
konusudur.
● Kanuni yetki, bulunulan kanuni pozisyondan doğan yetki olarak ifade edilir.
Mesela, genel müdürlük, rektörlük, şube müdürlüğü gibi yetkiye sahip yönetim
pozisyonlarıdır.
● Yetkinin üç temel özelliği:
○ 1. Yetki bir haktır.
○ 2. Bu hakkın kullanımı karar vermeyi ve harekete geçmeyi gerektirir.
○ 3. Yetki organizasyon gayelerinin başarılması için kullanılır

9
Yetki türleri
● Kurumlarda insanların verimli bir şekilde çalışmalarını sağlamak için; komuta, kurmay,
işlevsel ve proje yetkisi gibi dört çeşit yetki türü bulunmaktadır.
● 1. Komuta Yetkisi: Yönetim pozisyonunda bulunan yöneticilerin o pozisyonla ilgili görevin
yapılması konusunda astları üzerinde emir-komuta yetkisi bulunmaktadır. Bu yetki tam ve
kazanılmış bir yetki olup, görevle ilgili karar verme, astlara emir verme ve görevle ilgili
kaynakların dağıtılmasına ilişkindir. Astlar kendilerine üstler tarafından verilen bu emirleri
yerine getirirler.
● 2. Kurmay (Müşavir) Yetkisi: Yöneticiler tarafından kullanılan, bölüm, birim ve çalışanlara
yalnızca kendi uzmanlık alanı ile ilgili konularda danışmanlık yapmak ve tavsiyelerde
bulunmakla sınırlı bir yetkidir. Bu yetkileri kullananlar tavsiyelerde bulunur ve kendi görüşlerini
beğendirmeye çalışırlar, lakin konu hakkında karar ve emir verme, kaynak dağıtma hakları,
yani emir-komuta yetkisi bulunmaz. Kurmay yetki daha ziyade diğer birimlere danışmanlık
hizmeti verme şeklinde gerçekleşir. Hukuk müşaviri ve personel dairesi de kurmay yetki
kullanır
10
Yetki türleri
● 3. İşlevsel Yetki: Kuruluşlarda bazı yöneticiler kendi bölümlerinin haricinde
diğer bazı bölümlerdeki astlar üzerinde yalnızca uzmanı oldukları alanlarda
tam ve doğrudan yetkiye (emir komuta yetkisi-karar ve emir verme, kaynak
dağıtma) sahip olabilirler. Bu kendi görevli bulundukları bölümlerin haricinde
bulunan diğer bölüm çalışanları üzerinde kullanılabilen yetki, işlevsel bir
yetkidir.
● 4. Proje Yetkisi: Matriks organizasyonlarda bulunan yetki türüdür.
● Yetkiler devredilebilir ancak sorumluluklar devredilemez.

11
Yetki türleri
● Güç ve yetki kavramları birbiri içine iyice girmiş ve ayrım yapılması
zorlaşmıştır.
● Yetki, organizasyonda bir görev ve mevki ile kişiye münhasır olmayan bir
özellikle ilgili iken güç ise daha ziyade bir yeteneği ifade eder ve kişiye
münhasır bir durumdur.
● Güç, bir kişinin veya organizasyonun diğer kişi veya kişilere bir şeyi
yaptırabilme yeteneğine sahip olmasıdır.
● Diğer bir ifade ile güç, bir şeyi yapabilme, diğer kişilere düşüncesini kabul
ettirme ve davranışlarını etkilemede kişinin sahip olduğu yeteneklerdir.

12
Yetki türleri
● Kaynakları yönünden temel beş tip güç:
○ 1. Biçimsel/Kanuni güç,
○ 2. Ödüllendirme gücü,
○ 3. Zorlayıcı/Korkutma gücü,
○ 4. Uzmanlık gücü,
○ 5. Beğeniye / karizmaya dayanan güç,
● Organizasyonda yetki görev ve mevki olarak elde edildikten sonra yetkili kişi
diğerleri üzerinde güç sağlamış olur.
● Başarılı yönetici, yetki (otorite-salahiyet) ile gücü astları üzerinde birbirine eşit
ağırlıkta uygular.
● Güç ve yetki açıklamalarından da anlaşıldığı üzere bu iki kavram birbiri içine
iyice girmiş ve ayırım yapılması zorlaşmıştır.

13
Sevk ve idare İşlevinde Emir
● Sevk ve idare işlevini yürütürken yetki (otorite) sahibi olan yöneticilerin kullandığı temel araç olan
emir (buyruk) , yönetimin liderlik boyutu ile bir arada düşünülmelidir.
● Emir; başkalarını gayelere doğru yönlendirmek ve onlara iş yaptırabilmek için yöneticinin elinde
bulundurduğu bir haktır.
● Diğer bir tanımla emir; bir hareketi başlatan, devam etmekte olan bir faaliyeti durduran direktif ve
talimat şeklinde de ifade edilir.
● Emirler organizasyon yapısı ile oluşturulan hiyerarşik ilişkiler çerçevesinde üsten aşağıya doğru
astlara verilir.
● Yöneticinin isteklerinin yerine getirilme zorunluluğu, isteklerin emirler olarak isimlendirilmesine
sebep olur.
● Emirler; yazılı veya sözlü olarak değişik şekillerde olabilir.
● Yazılı emirler, zaman alıcı, ancak daha somut ifadeler olarak işletme içindeki hiyerarşiye uygun
şekilde yerine getirilir.
● Sözlü emirler ise zamandan tasarruf sağlar ve yönetici ile astının yüz yüze gelmesini sağlar, zaman
zaman hiyerarşik düzenin dışına çıkılmasına da sebep olabilir.
14
İyi bir emrin özellikleri
1. Emrin verileceği kişi veya birimler, emrin içeriğine uygun olmalıdır.
2. Emirler, yazılı veya sözlü olsun, açık ve kesin şekilde ifade edilmelidir.
3. Emrin gayesi asta açıklanmalı ve yerine getirilebilir olmalıdır.
4. Bir şekilde hatalı olduğu anlaşılan bir emir gereken izahat yapılıp zamanında
geri alınmalıdır.
5. Emir verme ve uygulama sürecinin yapıcı olması, emri veren ve alanın sürekli
ilgisine bağlıdır.

15
Sevk ve idare İşlevinde İletişim
● Sevk ve idare işlevi içinde bu işlevin etkinliği için; yetki (otorite) ve emre ilave olarak
iletişim, liderlik ve motivasyon gibi değişik süreçler yer alır.
● Günümüz sosyal ve ekonomik yapı dâhilinde haberleşme sistemine kişiler ve
organizasyonlar mutlaka ihtiyaç duyarlar.
● Kişinin zihni yetenekleri ve sosyal alandaki becerileri, iletişim gibi geleceğin
dünyasında sahip olunması gereken önemli vasıflar olarak öne çıkmaktadır.
● Kişi ile kişiler arasında, kişi ile organizasyon arasında veya organizasyonlar birbirleri
ile iletişim kurmadan iyi bir ilişki kuramazlar.
● İletişim, toplumun temelini oluşturan bir sistem, organizasyona ait ve yönetim
faaliyetinin düzenli işleyişini sağlayan bir araç ve kişi davranışlarını belirleyen ve
etkileyen bir teknik, sosyal süreçler bakımından zorunlu bir bilim, sosyal uyum için
gerekli bir sanattır.

16
Sevk ve idare İşlevinde İletişim
● Komünikasyon (haberleşme - muhabere) olarak da ifade edilen iletişim, mesaj
gönderici ve mesajı alan olmak üzere üç mühim unsuru olan ve bilgi, tecrübe, duygu,
görüntü veya sesin iletilmesi ve işlenmesi sürecidir.
● Bu açıdan, organizasyonlarda, çalışanlar arası beşeri ilişkilerin düzenlenmesinde;
karşılıklı bir güven ortamının tesisi ve ihtiyaç duyulan bilgi verme ve bilgi alma olarak
önemli bir süreçtir.
● İletişim; kişiler, gruplar veya organizasyonlar arasında muhtelif düşünce, bilgi, duygu
veya duygu iletimiyle ilgili ortak bir anlayış oluşturmak ve karşılıklı etkileşimi
sağlamaktır.
● Diğer bir ifade ile iletişim; mesaj, gönderici ve mesajı alan olmak üzere üç temel
unsuru olan ve bilgi, tecrübe, duygu, görüntü veya sesin iletilmesi ve işlenmesi
sürecidir.

17
İletişimin temel işlevleri
1. Bilgilendirme ve eğitme,
2. Kontrol etme ve yönlendirme,
3. Bilgi ve becerileri iletme,
4. Duyguları dile getirme ve toplumsal ilişki kurma,
5. Mesele çözerek endişeleri giderme,
6. Eğlendirme ve uyarma,
7. Gerekli rolleri üstlenme,

18
İletişim sürecinin temel unsurları
● 1. Kaynak: Mesajı gönderen kişi olan kaynak, bir başka şahsa iletilmesi düşünülen
bir takım düşünceler, ihtiyaçlar, fikirler ve bilgiler vardır. Gönderici (kaynak) zihninde
bir takım sembolleri; kelime kalıpları gibi dönüştürür, şifreler ve karşıya (alıcıya)
gönderir.
● 2. Mesaj: Kaynak (gönderici) kullandığı kavramları bir mesaj şeklinde kodlar. Mesaj,
kaynak kodlayıcısının fiziki ürün olarak; konuşulan kelimeler, yazılı kelimeler, grafik
ve çizimler ile jest ve mimikler alıcıya gönderilir. Bilginin, düşüncenin ve duygunun
iletime uygun, hazır bir mesaj haline getirilmesine kodlama denir. Mesajın
yorumlanarak, anlamlı bir şekilde algılanması sürecine ise kod açma denir. Mesajın
temel özellikleri; (1)anlaşılır olmalı, (2)açık olmalı ve (3)mesaj uygun yolu izlemelidir.
Sözel ve sözel olmayan mesaj olarak iki türü mevcuttur

19
İletişim sürecinin temel unsurları
● 3. Kanal: Kanal mesajın gönderilmesinde kullanılan bir araç olarak, alıcı ve
gönderici (kaynak) arasında bir bağ görevini görür.
● 4. Alıcı: Alıcı mesajı alan kişidir. Haberleşme sürecinin etkinliği ve başarılı bir
haberleşme, alıcı ve göndericinin aynı sembollere aynı anlamı yüklemesi ve
alıcının mesajı alarak kodu ve şifreyi çözdüğü ve ona doğru anlamı yüklediği
zaman gerçekleşir. Alıcıda bulunması gereken nitelikleri (özellikler); (1)alıcı
mesajı algılayabilmeli ve algılamaya istekli olmalı, (2)alıcı bilgili olmalı ve bir
geri besleme sistemine sahip olmalı ve (3)alıcı gönderici olma özelliği
taşımalıdır.

20
İletişim sürecinin temel unsurları
● 5. Çevre Şartları: Çevre şartları mesajın haberleşme kanalından akışını olumsuz etkileyen
gürültü gibi durumlardır. Gürültülü bir çevre ve diğer çevre şartları sözlü haberleşme
imkânını azaltacaktır.
● 6. Algılama ve Değerleme: Göndericinin ve alıcının, algılama ve değerlendirme şekilleri
hem gönderici hem de alıcı için önemlidir. Algı, anlayış, idrak ve akıl erdirme olarak, kişilerin
çevreleriyle ilgili bilgiyi duyma, organize etme, anlama ve değerleme sürecidir. Algılamayı
etkileyen etkenler; alıcının algılama yeteneği, değer yargıları, gayeleri, ihtiyaçları, eğitim,
kültür düzeyleri, duyguları, tecrübeleri, fiziki ve biyolojik nitelikleri gibi etkenler.
● 7. Geri Bildirim: Haberleşme sürecinin en son ve mühim unsurlarından biri olan geri bildirim
(feedback), alıcının göndericiye cevabı olarak nitelenir. Geri bildirim, mesajın alınmış ve
anlaşılmış olup olmadığını, kaynağın görebilmesine imkân veren, alıcı tarafından verilen bir
cevap, bir karşılık ve göndericinin bir değerlendirme aracıdır.

21
İletişim sürecinin temel unsurları
● Haberleşmeyi engelleyen faktörler; haberleşme sürecinin etkin bir şekilde
işlemesine mani olan; fiziki ve teknolojik nitelikli faktörler ile sosyal ve psikolojik
özellikte olan mani bulunmaktadır. Bunlar:
● 1. Kişisel engeller: Haberleşmede mecburi var olan gönderici ve alıcının farklı
eğitim, değer yargıları, inançları, kültür düzeyleri, bulundukları ortam, alışkanlıkları,
zevkleri, tutkuları ve mesajın anlamını kasten çarpıtmak ferdi engel olarak belirir.
● 2. Dil faktörü: Haberleşme araçlarının temeli olan dilin içerdiği kelimelerin
bazılarının birden fazla anlama gelmeleri, gönderici ve alıcıların farklı algılamasına
sebep olabilmektedir. Bunun için de farklı ve birden çok anlam ifade eden
kelimelere dikkat edilmeli, kullanıldığında ise kastedilen anlamı ayrıca
belirtilmelidir.

22
İletişim sürecinin temel unsurları
● 3. Fiziki ve teknolojik engeller: Görüşmek istenilen kişi ile yüz yüze
görüşmenin mümkün olmadığı zaman fiziki uzaklık iletişimin önünde mani
oluşturur. Görüşmek istenilen insan ile telefonla görüşüldüğü zaman, sözlü
iletişime katkı sağlayan beden dili uzaklık sebebiyle görülemez.
● 4. Dinleme eksikliğinden kaynaklanan zorluklar: Dinleme eksikliği iletişimi
ortadan kaldıran bir engel olmasından dolayı taraflar karşılıklı birbirlerini
dinlemeyi öğrenmelidirler. Dinleme, eksizliği algılamayı da önemli oranda
etkilemektedir. Algılamadaki seçicilik olarak isimlendirilen bu faktör bazı
mesajların bilerek veya bilmeyerek algılanmaması veya yanlış algılanması ile
ilgilidir.

23
İletişim sürecinin temel unsurları
● 5. İfade netliğinin olmamasından kaynaklanan zorluklar: Gönderici (kaynak) ifadeleriyle
ne söylemek istediğini önceden düşünerek açıklığa kavuşturmalı, ifadeler karşı tarafın
anlayacağı şekilde açık ve net olmalıdır. Göndericinin mesajı oluştururken kodladığı
semboller alıcı için anlam taşımıyorsa etkin iletişim gerçekleşmez.
● 6. Geri beslemeden doğan zorluklar: Geri besleme, kişinin davranışlarının bir hedefe
yönelmesini ve böylece hedeflerine kolaylıkla ulaşmasını sağlar. Geri besleme mesaj
gönderen kişiye alıcı tarafından gönderilen verilen bilgi akışı olduğuna göre yanlış bilgi verme
ve yanlış davranışlar sergilememelidir.
● 7. Zaman baskısı ve aşırı bilgi yükü: Yeterli zamanın olmayışı, göndericinin mesajı kısa
tutmasına sebep olduğundan haberleşme zafiyetine sebep olabilir. Hızlı konuşulduğu zaman,
zaman kısıtlamasıyla karşı karşıya bulunulduğu mesajını verilmiş olunur. Zamanın ne kadar
mühim olduğunu konuşacağı çok sözü ve aktaracağı çok bilgisi olup da buna zaman
bulamayan insanlar çok iyi bilir.

24
İletişim sürecinin temel unsurları
● Akademik bir ilgi ve çalışma alanı olarak kuruma dair iletişim,
organizasyonlardaki iletişim süreçlerini inceler.
● Bu açıdan kurumsal iletişim, kurum (organizasyon) kültürü, kurum kimliği,
kurum metaforları (benzetme), kurum içi halkla ilişkiler gibi konularla da
doğrudan ilişkilidir.
● Kurumsal iletişim, kurumun hedeflerine ulaşması, faaliyetlerini yürütmesi için
gereken üretim ve yönetim süreci içinde, kurumu oluşturan bölüm ve unsurlar
arasında koordinasyonu, bilgi akışını, motivasyonu, bütünleşmeyi, değerleme,
öğretimi, karar almayı ve kontrolü sağlamak gayesiyle belirli kurallar içinde
gerçekleşen iletişim sürecidir.

25
İletişim sürecinin temel unsurları
● Organizasyonlarda çalışanlar arası beşeri ilişkilerin düzenlenmesinde, iç
iletişimin temel hedefi organizasyon ile çalışanlar arasında karşılıklı bir güven
ortamı oluşturmak, ihtiyaç olan konularda bilgi verme ve bilgi almayı karşılıklı
olarak sağlamaktır.
● Organizasyonlarda kullanılacak iletişim araçlarının seçiminde, araçların bilgi
aktarımını kolaylaştırıcı, mesajın şeklini ve özünü değiştirmeksizin iletici,
anlaşılır ve hızlı olmasına dikkat edilmelidir.
● İşletmelerde bilgi ve haber akışını sağlamak üzere; yazılı, sözlü, görsel,
sözsüz ve elektronik posta gibi beş çeşit iletişim araçları kullanılmaktadır

26
Organizasyonlarda iletişim araçları
● 1. Yazılı iletişim araçları: Mesajın kalıcı olması isteniyorsa, birkaç
basamaktan geçerek iletilecek bilginin geçerlilik ve doğruluğunu kaybetmeden
iletilmesini sağlamak üzere; mektup, hatırlatma kartları, yazılı raporlar, işletme
gazetesi, broşür ve el kitapları ile afiş, ilan tahtası, bültenler gibi yazılı iletişim
araçları kullanılmaktadır.
● 2. Sözlü iletişim araçları: Herhangi bir konuda çalışanları aydınlatmak ve bilgi
akışını sağlamak gayesiyle sözlü bilgi akışını sağlayan; konferans, seminer,
görüşme, telefon konuşmaları ve toplantılar gibi iletişim aracıdır.
● 3. Görsel iletişim araçları: Haberleşme ve eğitim alanlarında kullanılan; ses,
resim prodüksiyonları, tv ve bilgisayarla iletişim görsel haberleşme araçlarını
içerir.

27
Organizasyonlarda iletişim araçları
● 4. Sözsüz iletişim: Vücut hareketlerini, ses tonu, fısıldama, mimikler, temas,
rozet ve takı gibi mesajı gönderen ile alan arasındaki iletişimi sağlayan
araçları kapsar.
● 5. Elektronik posta: Organizasyonlar için ileri düzeydeki katma değeri olan;
telefon, faks ve diğer iletişim araçları yanında, elektronik postanın
vazgeçilemez bir iletişim aracıdır. Kurumların çalışanları ile iletişimi; işletme içi
bültenlerini ve gazetelerini genelde elektronik posta yoluyla ve yine dış çevre;
müşteriler, ortaklar, rakipler, sendikalar, tedarikçiler, devlet kuruluşları gibi
çevrelerle olan iletişiminde elektronik postanın önemli bir yeri vardır.

28