OYUNLA MATEMATİK

ÖĞRETİMİ DERSİ
VİZE ÖDEVİ 
Gülle Oyunu
(Üçgen Oyunu)
Serkan Coştu

Zeynep Buse ORALLI

209902001
GÜLLE OYUNU (ÜÇGEN OYUNU)
1. Gülle Oyununun Kökeni ve Oynandığı
Yöreler 
   Gülle, çocuklar tarafından oyuncak olarak kullanılan,

kemik, cam veya demirden yapılan küçük, küre şeklindeki

toplardır. Gülle oyununun ismi yörelere göre farklılık
göstermektedir. Gülle misket, bilye, cicoz, mile olarak da
adlandırılmaktadır. Bunların dışında Bursa’da cilli, Ege’de
meşe, Sivas’ta cıncık olarak adlandırılır. Gülle ismi daha
çok Çukurova bölgesinde kullanılır. 
   Bilye oyununun tarihi insanlığın varoluşu kadar eskiye dayanır
diyebiliriz. Farklı ülkelerde yapılan arkeolojik kazılardaki bulgularda farklı
malzemelerle yapılmış minik toplara, bilyelere veya bunlarla oynanan
değişik oyunlarla ilgili anlatımlara rastlanmıştır. Bunların en eskilerden bir
tanesi Avusturya’da paleolitik döneme ait bir mağarada bulunan küçük
beyaz bilye ve yuvarlak çakıllardır. Bilyelerle oynanan oyunlarla ilgili
bulgulara, kilden yapılmış minik toplara Mısır’da ve Yakın Doğuda yapılan
kazılarda rastlanmıştır. 
     Mısır’da yapılan kazı çalışmalarında Keldaniler’e ait kalıntılarda kilden,
taştan ve camdan yapılmış bilyeler yer alıyordu. MÖ 4000 yıllarına ait
Mısır’daki bir çocuk mezarında bulunan taş toplar ve kemer oluşturan
dikmeler bilinen en eski bilye oyunlarından diyebiliriz. 2010 yılında Pakistan’da
yapılan arkeolojik kazılarda Mohenjo-Daro adındaki antik kentin kalıntılarında
da bilye izlerine rastlanmıştır.
  Bunların dışında Roma Edebiyatında Ovid isimli antik şairin Nux isimli
metninde fındıklarla oynanan bir oyundan bahsedilmiştir. Bu yazılı belgeye
dayanarak bilye oyununun kökeninin Romalılar olduğunu söyleyenler var. Türk
tarihinde ise eskiden ok atan insanların, oku atarken yayını gerip bilye yuvarlar
gibi bırakmaları gerektiğinden parmağı geliştirmek için küçük yaşlardan
itibaren bilye şeklindeki topları yuvarladıkları söylenmektedir.

Bunlara rağmen ilk bilye, misket nerede, ne amaçla ortaya çıktı tam olarak
bilinmemektedir.
 Bilyeyi ilk olarak 1800’lü yıllarda Almanya bir oyun malzemesi, oyuncak
olarak üretmiştir. Daha sonra bilye önce İngiltere olmak üzere bir çok
ülkede popüler hale gelmiştir. 1846'da bir Alman usta, seri üretimle misket
üretebilecek bir alet icat ederek kilden yapılan ilk seri üretim misketleri
ortaya çıkarmıştır.

  Bilye oyunu dünyanın pek çok yerinde ve ülkemizin daha çok kırsal,
köy, küçük şehirlerinde oynanan bir oyundur. Yani belirli bir yöresi
yoktur, çoğu yerde oynanır.
2. Gülle Oyununa İlişkin Bilgiler 
Bilye oyununda genel amaç bilyeyi
yuvarlayarak başka bir bilyeye çarptırmak ve
onu kazanmaktır. Bilye, kıvrılan işaret
parmağının içine oturtulur ve başparmakla
itilerek atılır.
    
2.1. Gülle Oyununun Oynanış ve Kuralları 

• En az iki oyuncu ile oynanır. Oyuncu sayısında üst limit yoktur.

• Diğer bilyelere atış yapmak için:

     - İşaret parmağı başparmağın ucuna doğru ve başparmaktan biraz yukarıda olacak şekilde bükülür.
      - İşaret parmağı ve başparmak arasında ortaya çıkan boşluğa bir bilye konur.

      - Başparmağını hızla ileri iterek bilye hedefe atar.

• Bilye, hedefteki miskete atılırken eli ileri doğru hareket ettirmek yasaktır.

Gülle ( misket, bilye) oyunun çok değişik kurallarla oynanan oyun

çeşitleri vardır. Bunlar; tumba, cımbız, çukur, çizgi, duvarlı, üçgen(mors) dur. 
ÜÇGEN (MORS) OYUNU 
Kaçar oynanacağına karar
2 veya daha fazla Üçgenden 3-4 m uzağa bir
verildikten sonra bilyeler,
oyuncuyla genellikle toprak atış çizgisi çizilir.
üçgenin köşelerine birer
zeminde oynanan bir Oyuncular üçgenin olduğu
tane koyulur. Artan bilyeler
oyundur. Öncelikle yere bir bölgeden atış çizgisine
ise üçgenin içerisine
üçgen çizilir. doğru dakkalarını fırlatırlar.
gelişigüzel yerleştirilir.

Oyuncunun amacı üçgenin

Dakkası atış çizgisine en
içerisinden bilyeleri
yakın olan oyuncu ilk atışı
çıkarmaktır. Çıkardığı bilye
yapar ve oynama sırası
oyuncunundur. Önemli olan
çizgiye yakınlığa göre
dakkanın üçgen içerisinde
belirlenir.
kalmamasıdır.
 Kural olarak atış çizgisinden yapılan ilk atış hariç diğer tüm
atışlarda “mumdirek tekniği” kullanılmalıdır.

 Mumdirek Tekniği: Bu teknikte diğer elin serçe parmağı dikine yere

konarak karış açılır, bu elin başparmağına atış yapılan el dayanarak
atış yapılır. Amaç atışı anında eli sabitleyip titremeyi önlemektir.

 Atış sonrasında, atışın yapıldığı dakka üçgen içerisinde kalırsa atışı

yapan oyuncu “Mors” olur. Oyuncu mors olduğunda o zamana kadar
kazandığı bilyeleri tekrar üçgen içerisine bırakmak zorundadır.
 Eğer oyuncu rakibinin dakkasını mumdirek tekniği ile vurursa rakibini oyun
dışına çıkarmış olur ve rakibinin o zamana kadar kazandığı bilyeleri de geri
alır.

  Üçgen içerisindeki bilyelerin oyuncular tarafından üçgen dışına çıkarılmasıyla

veya bir oyuncunun rakiplerini oyun dışına vurarak atmasıyla el sona erer.

 Oyun tekrar kaçar oynanacağına karar verilip üçgen içine bilyelerin dizilmesi
ile devam eder.

 https://www.youtube.com/watch?v=JIvZc3I42wc
   2.2. Gülle Oyununda Kullanılan Materyaller

   Gülle oyununun oynanması için cam veya demirden yapılmış gülle(bilye,

misket) gereklidir.

   2.3. Gülle Oyununun İcra Ortamları 

  Gülle oyununun icrasında kadın veya erkek oyuncu şartı olmamakla birlikte
daha çok erkekler  tarafından oynanan bir oyundur. Bahçede, sokakta, evde
oynanabilir. Oynamak için belirli bir zaman dilimi yoktur daha çok yaz
aylarında oynanır. Açık mekan oyunudur.
   2.4. Gülle Oyununun Terminolojisi 
•Gülle (Bilye, Misket, Mile, Cicoz, Meşe): Cam, demir veya mikadan yapılan 1-1.5 cm çapında küredir.

•Dakka (Başlık, Kaflik, Kondik, Eldeş, Ellik, Eneke, Goba): Oyuncunun diğer bilyelere atış
yaptığı bilyedir.
•Kemik: Mermerimsi yapıda beyaz ve üzerinde desenler olan bilyedir.

•Baş: En sağ veya en sol kenarda bulunan bilyedir. Bu bilye vurulduğunda, yerdeki tüm bilyeler alınır.

•Baş altı: Başın hemen yanındaki bilyedir.

•Baş altının altı: Baş altının yanındaki bilyedir.

• Öbür: Başın olmadığı diğer kenardaki bilyedir.

•Ütmek: Oyunu kazanmak 
    2.5. Gülle Oyununun İşlevleri  

Gülle oyunu, oyunu oynayanın zihinsel becerilerini geliştiren bir oyundur.

Oyunu oynayan kişi bilyeleri takip ederek odaklanma becerisini, oyun
süresince rakiplerinin hamlelerini takip ederek ve ona göre strateji
uygulayarak derin düşünme becerisini geliştirir. Ayrıca gülle oyunun oyunu
oynayan kişinin el koordinasyonunu geliştirir. Oyuncuların kaybettiğinde
sinirlenmemesini ve kabullenmesi, kural dışı hamle yapıldığında diğer
oyuncuları uyarmasını, hoşgörülü olmasını sağlar.
     2.6. Gülle Oyununu Yaygınlaştırma Faaliyetleri
   Gülle oyununun unutulmaması ve yeniden canlandırılması için dünyada ve
Türkiye’de farklı yerlerde Bilye Turnuvaları düzenlenmektedir. Ayrıca ülkeler
arasında da Dünya Bilye Şampiyonası gerçekleştirilmektedir. 2008 yılında Türkiye
miskette dünya ikincisi olmuştur. 
3. Gülle Oyununun Matematik Öğretiminde Kullanımı 

• Sınıf Düzeyi: 5. sınıf ve 6. sınıf

• Öğrenme Alanı: Geometri ve Ölçme

• Alt Öğrenme Alanı: Üçgen ve Dörtgenler, Açılar

• Kazanımlar:

M.5.2.1.4. 90°’lik bir açıyı referans alarak dar, dik ve geniş açıları oluşturur; oluşturulmuş bir
açının dar, dik ya da geniş açılı olduğunu belirler.

M.5.2.2.1. Çokgenleri isimlendirir, oluşturur ve temel elemanlarını tanır.

M.5.2.2.2. Açılarına ve kenarlarına göre üçgenler oluşturur, oluşturulmuş farklı üçgenleri kenar

ve açı özelliklerine göre sınıflandırır.

M.6.3.1.1. Açıyı, başlangıç noktaları aynı olan iki ışının oluşturduğunu bilir ve sembolle gösterir.

• Oyun Adı: Gülle Oyunu (Üçgen(Mors) Oyunu)

• Oyunun Oynanacağı Yer: Sınıf, okul bahçesi

• Oyunun Uyarlanmış Hali: Üçgen oyununda öncelikle yere bir üçgen çizilir. Oyunda
en önemli aşama üçgen çizme aşamasıdır. Bu aşamaya geçmeden önce öğrenciler 5
kişilik gruplara ayrılır. Daha sonra her bir gruptan farklı açı(dar açı, dik açı, geniş açı)
ve kenarlara sahip üçgenler çizmeleri istenir. Mesela bir gruptan geniş açılı çeşitkenar
üçgen, diğer gruptan dar açılı ikizkenar üçgen çizmeleri istenir. Öğrenciler kenar
uzunluklarını belirlemek için cetvel kullanabilirler bunun yanında karış hesabıyla da
çizebilirler. Bu şekilde her grubun çizmesi gereken üçgenler öğretmen tarafından
belirlenir. Bu üçgenler çizildikten sonra oyun normal şekilde oynanır. Her grupta
kazanan kişilerle final turu yapılabilir. Böylece oyun eğlenceli ve rekabetli hale gelir.
Burada amaç öğrencilerin üçgenleri doğru şekilde çizmeleridir.
    KAYNAKÇA
• https://tr.wikipedia.org/wiki/Misket 

• https://acikradyo.com.tr/arsiv-icerigi/bilye-misket-cicoz 

• https://www.neo-toys.com/blogs/news/misketler/

• https://cocukoyunlari01.wordpress.com/klasik-misket/mors-ucgen/ 

• Video ve görseller:

https://www.youtube.com/watch?v=JIvZc3I42wc

https://www.facebook.com/sivasbirzamanlarsivas/

https://www.facebook.com/watch/?v=430795194830047

https://twitter.com/tedaselectricas/status/1309991137084665857