“KAHULUGAN NG

LINGGWITISKA”
“KASAYSAYAN NG
LINGGWITISKA,”
“ MGA KAUGNAY NA
PAG-AARAL SA LINGGWITISKA”,
“ANG PONOLOHIYA NG
“Kahulugan
ng
wika”
 “Kahulugan ng wika”
Ang linggwitiska o linguistic sa wikang Ingles ay ang pang-agham na
pag-aaral ng wika, kahulugan ng wika at wika bilang konteskto.
Ang wika ng tao ay tradisyunal na pinag-aralan ng linguista sa
pamamagitan ng pag-obserba ng pagsasaling-wika sa pamagitan ng
tunog at kahulugan. Ang pag-aaal ng mga tunog na tinatawag na
Phonetics ng pagsasalita at di-pagsasalita. Ang pag –aaral ng
kahukugan ng wika ay tumutukoy sa kung paano nka encode ang mga
wika sa mga relasyun sa pagitan ng mga nilalang, pag-aari, at iba
pang aspito sa mundo upang ihatid, iproseso, at italaga ang
kahulugan, gayundin ang pamahalaan at lutasin ang kalubaan.
 wika
• Ang wika ay nagsimula sa salitang latin na “lengua” na ang kahulugan ay dila.
• Masistemang gamit sa pakikipagtalastasan o pakikipagkommunikasyon na binubuo
ng mga sombolo at panuntunan
• Isa isa ga paraan ng pagpapayag ng damdamin at opinyon sa pamamagitan ng
pananalita upang mag kaunawaan ang mga tao.
• May tagalay na malalim, malawak at natatanging kalaaman at karunungan.
• Mahiwaga na nagbabatid ng mga kaalaman ay lalong maikakasangkapan sa ating
pambansang kaunlaran kung ito’y lubos at puspusang pinapairal sa iba’t-ibang
larangan at disiplina.
 “Ang wika ay napakahalaga sapagkat ito ay
nagbibigay buhay, diwa at ang nagpapakilala sa
bansa.”

• Sumasalamin sa kultura, kaugalian, paniniwala,

kaalaman at karunungan ng mga mamayan, ang
nagbabatidng kakayahan ng mga tao, ito ay daluyan
ng ating kommunikasyun, larawan na nagpapakita ng
ating pagkakakilanlan, kung paano tayo tatanawin at
ituturing ng mga tao sa labas ng bansa.
kasaysayan
ng linggwistika
 Kasaysayan ng linggwitiska
• A. Kasaysayan ng lingwitiska
maasabing nagsimula ang maagham na pag-aaral sa wika mula nang magtanung-tanong
ang tao ng ganito:
>Bakit hindi magkakatulad ang mga wikang sinasalita ng tao?
>Papaano nalikha ang unang salita?
>Ano ang relasyon ng katawagan at ng bagay na tinutukoy nito?
>bakit gnito o gayon ang tawag sa ganito ganitong bagay?....atbp.
• B. Mga Teologo(Theologians)
>sa kanila nagbuhat ang unang sagot sa mga gayung katanungan
>sinasabing nilikaha ng diyos ng ang wika
>sinsabing ang pagkakaroon ng iba’t-ibang wika sa daigdig ay parusa ng Diyos sa
pagmamalabis ng tao
Linggitiskang Historkal (Historical Linguistic)

• Itinuturing na kauna-unahang disiplina sa linggwistika na naglalayung magpatotoo na

ang wika sa daigdig ay mula sa iba’t-ibang angkan.
• Ang ganitong simulain ay ay pinatunayan sa pamamagitan ng pag-alam sa mga saitang
magkakaugat (cognates) sa mga wika.
• sa payak na pakahugan, ang mga wikang katatagpuan ng sagot na dami ng mga salitang
magkakaugat, bukod sa malaking pagkahawig sa palatunugan, palabuuan, at
palaugnayan ay pinapangkat sa isang angkan.
 Mga mambabaralilang Hindu
> kauna-unahang pangkat na kinilala sa larangan ng linggwitiska.
Nang panahun na iyon, naniniwala ang mga tao na wika ng Diyos ang ginamit sa
matatandang banal na himno ng Eberio.
 Mahabang panahon hindi nila ginalaw ang istilo ng lenggwahe ng nasabing mga himno
kahit nakaiwanan na ng panahon sa paniniwalang paglapastangan sa gawa ng Diyos ang
anumang isagawang pagbabago dito.
•Sinusuri nila ang matanda na ng wika na ginamit sa nasabing
himno – sa palatuntunan, palabuuan, palaugnayan – sa
layuning sa makatulong sa pagpapaliwang ng diwa
• Ang pagsusuring isinasagawa ng mga mambabakanilang Hindu ay nagging simula ng
mga pag-aaral sa ibang wika sa Europa
  ARISTOTLE AT ANG PANGKAT NG
MGA STOICS
 ILAN LANG SA MGA LINGGWISTANG LAGING NABABANGGIT NANG
MGA PANAHONG YAON.
 ITINURING NA SYANG NAGSIPANGUNA SA LARANGAN NG AGHAM –
WIKA.

 KALAGITNAANG SIGLO (Middle Ages)

• Hindi gaanong umunlad ang agham-wika sapagkat ang napagtuunang-pansin ng
mga palaaral noon ay kung paano mapapanatili ang latin bilang wika ng simbahan.
  Panahon ng pagbabagong Isip
(Renaissance)
Dahil sa mabilis na pag-unlad ng sibilisasyon at paglaganap ng karunungan sa iba’t-
ibang panig ng daigdig mula sa Gresya at Roma, ay nagging masusi at puspusan ang
pagsusuring panlinggwitiska sa mga wikang Griyego at latin dahil sa napakarami at
iba’t-ibang karunugang sa dalawang wikang ito lamang matatagpuan.
Wikang Ebreo
• Orihinal na wikang kinasususlatan ng Matandang Tipan
• Pinaniniwalaang siyang wikang ‘sinasalita sa Paraiso’ kaya’t inakalang lahat ng
wika’y dito nag-ugat, pati na ang Griyego at Latin na syang unang wikang
kinasalinan sa nasabing Bibliya.
  Pagsapit sa ika 19 na siglo…
• Nagkaroon ng malaganap na pag-unlad sa agham-wika.
• Nagkakaroon ng mga pananaliksik sa pinagmulan ng mga wika na
humantong sa pagpapapangkat-pangkat ng mga ito ayon sa pinagmulang
angkan.
• Ang pagsusuri ng mga wika ay hindi lamang palarawan (descriptive)
kundi sumasagot pa rin sa ‘bakit’ ng mga bagay-bagay tungkol sa wika.
• Lumitaw ang ibat’t-ibang disiplina sa linggwitiska.
• Nakaimpluwensya sa larangan ng linggwitiska sa europa:
o Bopp (sanskrito)
o Grimm (Aleman) at
o Rask (Islandic)
o Muller at whitney (1860-75)
Nagsikap na maging payak ang pagtalakay sa mga prinsipyo at simulain at agham
na ito upang mapakinabangan ng mga paaralan.
Sa paglakad ng panahon, iba’t-ibang modelo o paraan ng paglalawan sa wika ang
lumalaganap sa daigdig.
 Linggwistikang structural
(structural linguistics)
Nagbibigay diin at sa pagsusuri sa distribusyon ng mga ponema at morpema
sa isang salita o pangungusap.
Iba’t-ibang mahahalagang pag-aaral ang isinigawa sa mga diyalekto sa Asya,
Australia at sa Amerika sa ilaim ng disiplinang ito.
Taong 1870 lumitaw ang IPA (International Phonetic Alphabet) na gumagamit
ng hindi kukulanging 400 simbolo.
Ang gayong dami ng simbolo ay naging suliranin hindi lamang sa mga
dalukwika kundi gayon din sa bumabasa ng bunga ng kanyang pananaliksik.
Mga Kaugnay Na
Pag-aaral Sa
Linggwistika
 Maaraning isadiwa ang pag-aaral ng
liggwitiska sa tatlong malalaking aksis,
isinasalarawan ang kanyang mga dulo ng
sumusunod:
• Synchronic at Diachronic
• Teoretiko at Nilapat
• Kontekstwal at Malaya
 SINGKRONIKONG LINGGWITISKA
(SYNCHRONIC DECRITIVE LINGUISTIC)
Ito ang sangay ng linggwistiks na naglalarawan sa wika
sa isang particular na panahon
3 MAHALAGANG ASPETO NG SINGKRONIKONG
LINGGWISTIKA :
 PONOLIHIYA
 MORPOLOHIYA
• SINTAKAS
 DAYAKRONIKONG LINGGWISTIKS
(DIACHRONIC O HISTORICAL LINGUISTICS)
• Ang pag-aaral ng mga pagbabago sa isang wika sa loob ng maraming
taon ay ang paksa ng diachronic o historical linguistics.
Samakatuwid, tinitingnan ng mga historical linguist ang ebulosyun ng
isang wika . Binabakas nila ang mga kapamilyang wika nito sa batay sa mga
katangian ba komon sa kanilang ponolohiya, istruktura at leksikon.
 TEORETIKONG LINGGWISTIKA
(THEORITICAL LINGUISTICS)
Ang sangay na linggwistika na sumiyasat
sa likas na katangian ng wika o mga wika
nang walang pagtatangi para sa practical na
mga paggamit. Binabahala nito ang pagbuo
ng mga teorya ng wika o mga wika.
 LINGGWISTIKANG NILAPAT
(APPLIED LINGUISTICS)
• Ang nilalapat ng linggwistikang nilapat ay ang mga teoriya ng wika sa ibang
larangan.
• Isang interdisiplinaryong larangan ng linggwistika na kumikilala, nag-iimbestiga,
at nag-aalok ng mga solusyon sa mga problema sa totoong buhay na may kaugnay
sa wika. Ang ilan sa mga pang-akademikong larangan na may kaugnayan sa
linggwistikang nilapat ay edukasyon, sikolohiya, computer science, pananaliksik
sa komunikasyon, antropolohiya, at sosyolohiya.
• LINGGWISTIKANG KONTEKSTWAL Binabahala
ng linggwistikang kontekstwal kung papaano iangkop
ang wika sa mundo: ang kanyang tungkulin sa
lipunan, paano ito nakuha, paano ito nilikha at
namataan.
• MALAYANG LINGGWISTIKA
• Binabahala naman ng malayang linggwistika ang wika
para sa kanyang sariling kapakinabangan, maliban sa
panlabas na kaugnay na wika.
 ANG
PONOLOHIYA
NG WIKANG
FILIPINO
Tinatawag na ponolohiya ang pag-aaral ng mga tunog
ng letra/titik sa salita. Binubuo ng mga makabuluhang
tubog at ang isang makabuluhang tunog sa Pilipino ay
tinatawag na ponema.

*Ang ponolohiya o palatunogan ay pag-aaral sa mga

(tunog), paghinto (juncture), pagtaas-pababa ng mga
pintig (pitch), diin (stress) at pagpapahaba ng tunog
(prolonging/lengthening).
Ang pag-aaral sa mahahalagang tunog ng wika na nagbibigay kahulugan sa pagbigkas ng
salita o nagbibigay ng ng pagbabago sa kahulugan ng mga salita ay tinatawag na
PONOLOHIYA O PALATUNUGAN.
Ang tawag sa tunog na may kahulugan din pero pinakamaliit na bahagi ng wika ay PONEMA.
May dalawampu’t isang (21) ponema ng wikang Filipino labing-anim (16) ang
katinig at lima (5) naman ang patinig.

Ang mga katinig sa Filipino ay ang sumusunod:

b, k, d, g, h, l, m, n, ng, p, r, s, t, w, y

Ang mga patinig naman ay ang:

a, e, i, o, u
 *Mga katinig:
1. Panlabi- dumidiit ang ibabang labing itaas /p,b,m/.
2. Pangngipin- dumidiit sa loob ng mga ngiping itaas ang dulo ng dila /t,d,n/.
3. Panlabi-Pangngipin- dumidiit ang ibabang labi sa mga itaas ngpin /f,v/.
4. Panggilagid- ang ibabaw ng dulong dila ay lumalapit o dumidiit sa punong giligid
/s,z,l,r/.
5. Palatal- lumalapit o dumidiit sa matigas na bahagi ng ngalangala ang ibabaw ng punong
dila /y/.
6. Velar (Pangalangala)- dumidiit sa velum o malambut na bahagi ng ngalangala ang
ibabaw ng punong dila /k,g,w/.
7. Panlalamunan- ang likurang bahagi ng dila ay dumidiit sa lalamunin /j/.
8. Glottal- lumalapit o dumidiin ang mga babagtingang pantinig at hinaharang ang presyon
ng panlabas hiningang galing sa baga at pagkatapos ay pakawalan upang bumuo ng
paimpit o pasutsut na tunog/?,h/.
MARAMING SALAMAT!!!!

GERALDINE L. FUENTES