Authoritarianism, Populism and Attitude

Towards Political Elites in Serbia

Bojan Todosijević & Ljubomir Hristić

Institute of social sciences, Belgrade, Serbia

IV ISA Forum of Sociology (February 23-28, 2021)

Session: Rightwing, Authoritarian and Populist Nationalisms: Racisms, Gender
and the (Re-)Production of the Nation
Tuesday, 23 February 2021, 17:45 (BRT, Brazilian Time)
Populisam
Authoritarianism
Populism
Authoritarianism
Intro: Populism and Authoritarianism

Populism

sindrom stavova koji izražava pojednostavljeno
shvatanje rešenja političkih problema

ideološka osnova podrške radikalnim ili ekstremnim
političkim partijama

Authoritarianism

Psihološka osnova podršne autoritarnim
ideologijama, partijama i vođama

Rezultat: Ugrožavanje kvaliteta demokratije
P & A:
• Similar content
• Explanation of related phenomena

Difference P & A:
• Attitude towards elites, authorities
Problem & Method
Problems:

Relationships between Authoritarianism and basic dimensions of
populist ideology,

Association of populism and Authoritarianism with political
preferences.
Method

CSES Module 5 operationalization of populist ideology

Authoritarianism…



Case: Serbia (2017 & 2020)

On-line surveys, after presidential (2017) and parliamentary
(2020) elections.

N2017=2107 & N2020=2600
CSES definition of populism

Populism - ‘thin centered ideology’ (Canovan, 2002)

The Comparative Study of Electoral Systems project (CSES,
Module 5)

“three core, and interlinked, components of populist attitudes:
 1. Attitudes towards political elites and electoral
democracy
 2. Attitudes towards out-groups within society
 3. Perception of “the people” and attachment to the
nation”* (nativism)
* CSES Planning Committee Module 5 Pre-Plenary Report.
Anti-elitizam
Anti-elitizam
Mudde (2004): Populism is

“an ideology that considers society to be ultimately separated

into two homogeneous and antagonistic groups, ‘the pure
people’ versus ‘the corrupt elite’, and which argues that
politics should be an expression of the volonté générale
(general will) of the people.” (2004, p. 543). (see also
Pappas 2012; Woods 2014; Fennema 2005; Pauwels 2010) .

• Common characteristic of the ’left’ and ’right’ populism

Merenje anti-elitističke orijentacije
o Većini političara nije stalo do naroda.
o Većini političara se može verovati.
o Političari su najveći problem u Srbiji.
o Narod, a ne političari bi trebalo da donosi najvažnije političke
odluke.
o Većini političara je stalo samo do interesa onih koji su bogati i
moćni.
o Alfa=.68
o Imati snažnog vođu u vladi je dobro za Srbiju, čak i kada taj lider
zaobilazi pravila kako obavio posao.
Negativni stav prema manjima i
imigrantima
Negativni stav prema manjima i imigrantima

 Manjinske grupe treba da se prilagode običajima i tradiciji u

Srbiji.
 Volja većine treba da uvek prevagne, čak i nad pravima
manjinskih grupa.
 Imigranti su generalno govoreći dobri za srpsku ekonomiju.
 Srpska kultura je generalno oštećena od strane imigranata.
 Imigranti povećavaju stopu kriminala u Srbiji.

Sumirani indeks anti-manjinske orijentacije

Alfa=.77
Isključivi nacionalni identitet
Isključivi nacionalni identitet

Q06. Neki ljudi smatraju da su određene stvari važne da bi neko bio pravi
Srbin. Drugi kažu da nisu važne. Koliko su po Vama važne sledeće stvari
da bi neko bio istinski Srbin:

 Da je rođen u Srbiji.

 Da ima srpske pretke.

 Da zna da govori Srpski jezik.

 Da poštuje srpske običaje i tradiciju.

 Da je vernik/ca Srpske pravoslavne crkve

1. Potpuno je nevažno.“ -- 4. Veoma je važno".

Indeks isključivog nacionalnog identiteta (5 pitanja)

Alfa=.80
Correlation between sub-dimensions of populism
Exclusive
Anti-minority
Anti-elitism national
orientation
identity
Anti-minority
.14*** .20***
orientation
Exclusive national
.05* .04* .55*** .56***
identity
-.25** -.24*** .24*** .30*** .20*** .30***
Populist leader
Black: 2017 data
Red: 2020 data
*p<.05; **p<.01; ***p<.001
Factor analysis of elements of populist ideology
2017 2020
F1 F1
Anti-elitism .04 .37
Anti-minority orientation .68 .73
Exclusive national identity .65 .66
Populist leader glorification .32 .39
Authoritarianism
Većina naših društvenih problema bi se rešila kada bismo se nekako otarasili
nemoralnih i degenerisanih pojedinaca.

Najvažnije vrline koje deca treba da nauče jesu poslušnost i poštovanje

autoriteta.

Mladi ponekad imaju buntovničke ideje, ali kako odrastaju treba da ih

prevaziđu i da se smire.

Stanje nemorala u našem društvu je delom posledica i toga što su i učitelji i

roditelji zaboravili da je fizičko kažnjavanje ipak najbolji način vaspitavanja.

Bilo bi bolje za sve kada bi vlasti cenzurisale štampu, filmove, i druge medije,
tako da se smeće drži podalje od mladih

Ljude je moguće podeliti u dve grupe: na jake i slabe.

Alfa=.81 (min. Item-test corr.=.67)

Correlation between sub-dimensions of populism
Anti- Exclusive
Auth Anti-elitism minority national
orientation identity
Anti-elitism .03 .10**
*
Anti-minority .55** .58**
* * .14*** .20***
orientation
Exclusive national .46** .45**
* * .05* .04* .55*** .56***
identity
.42** .38**
-.25** -.24*** .24*** .30*** .20*** .30***
Populist leader * *
Black: 2017 data
Red: 2020 data
*p<.05; **p<.01; ***p<.001
 Correlation between authoritarianism and
elements of populist ideology
Authoritarianism scale
Variables
2017 2020
Anti-elitism .03 .10***
Anti-minority orientation .55*** .58***
Exclusive national identity .46*** .45***
Populist leader glorification .42*** .38***
***p<.001
 Faktorska analiza: Authoritarianism i dimenzije populizma

F1 F1
2017 2020
Authoritarianism scale .72 .70
Anti-elitism .01 .37
Anti-minority orientation .72 .77
Exclusive national identity .63 .65
Populist leader glorification .43 .44
 Anti-elitism – does not go with Auth & other populism
dimensions
Because anti-elitism is sensitive to context: whether
populists are in government

Auth is a more basic disposition and less sensitive to context

Populism – context-dependent political orientation, less
consistent as individual orientation

6/5/2018
 Authoritarianism, Populism & political
preferences
- Are Serbian voters of populist parties populist
or/and authoritarian?
Srbija, 2017
Korelacije između Authoritarianismi, populizma i simpatija
prema političkim partijama

Authoritariani Anti- Isključivi nac. Glorifikacija

Anti-elitizam
sm manjinska o. Identitet vođe

SNS .29* .18* .20* .51* -.48*

SPS .26* .14* .20* .40* -.27*
DS -.23* -.21* -.16* -.17* -.03
DSS .05 .10* .11* .10* -.05
LSV -.09 -.17* -.09* -.02 -.10*
LDP -.09* -.18* -.12* .00 -.07
SDS -.15* -.14* -.10* -.11* .01
Beli -.24* -.20* -.15* -.15* .19*
SRS .26* .21* .24* .28* -.11*
*p<.001
 Autoritarost i glasanje na izborima, Srbija 2017. (on-line)
4
3.5
Autoritarnost
3
2.5
2

1. S. Jankovic 4. S. Radulovic 6. A. Vucic 12. Drugo

2. V. Jeremic 5. Beli 8. V Seselj 88. Nije glasala/o
Glasanje na izborima 2017.
95% confidence intervals
 Anti-manjinska orijentacija in glasanje, Srbija 2017. (on-line)
5
Anti-manjinska orijentacija
4.5
4
3.5
3
2.5

1. S. Jankovic 4. S. Radulovic 6. A. Vucic 12. Drugo

2. V. Jeremic 5. Beli 8. V Seselj 88. Nije glasala/o
Glasanje na izborima 2017.
95% confidence intervals
 Iskljucivi nacionalni identitet i glasanje, Srbija 2017. (on-line)
4
Iskljucivi nacionalni identitet
3.5
3
2.5
2

1. S. Jankovic 4. S. Radulovic 6. A. Vucic 12. Drugo

2. V. Jeremic 5. Beli 8. V Seselj 88. Nije glasala/o
Glasanje na izborima 2017.
95% confidence intervals
 Anti-elitizam i glasanje na izborima, Srbija 2017. (on-line)
4.5
Anti-elitizam
4
3.5
3

1. S. Jankovic 4. S. Radulovic 6. A. Vucic 12. Drugo

2. V. Jeremic 5. Beli 8. V Seselj 88. Nije glasala/o
Glasanje na izborima 2017.
95% confidence intervals
 Stav prema populistickom vodji, Serbia 2017. (on-line)
Imati snažnog vodju je dobro za Srbiju
3.5
3
2.5
2
1.5

1. S. Jankovic 4. S. Radulovic 6. A. Vucic 12. Drugo

2. V. Jeremic 5. Beli 8. V Seselj 88. Nije glasala/o
Glasanje na izborima 2017.
95% confidence intervals
Zaključak
Authoritarianism – Populism
• Povezanost sa anti-manjinskom orijentacijom,
isključivim nacionalnim identitetom, i glorifikacijom
vođe.
• Anti-elitizam ne spada u ovaj domen
• Stav prema partijama na vlasti
Problem:
 Metodološki? Teorijski?
 Uloga specifičnog slučaja: Srbija?
o Anti-elitizam
o Kontaminacija sadržaja: Anti-elitistička orijentacija takođe
meri i stav prema partiji na vlasti.
o Formulisati u odnosu na relevantne elite
Stav prema vođi se u najvećoj meri ’ponaša’ onako kako
bismo očekivali od indeksa populističke orijentacije… -
uklapa se u sindrom autoritarnih stavova
* Populism bez anti-elitizma = Authoritarianism?
 Komparativno merenje populističke ideologije je i dalje