Z ve T puanları

Her ölçmeyle ilgili ortalama ve standart sapma

farklı olabildiği için farklı ölçmelerde alınan
puanların doğrudan karşılaştırılmaları uygun
değildir.
Z ve T puanları yanıtlayıcıların aldıkları puanların
standart puanlara çevrilerek
karşılaştırılabilmesini sağlamaktadır.
Z ve T puanları temel olarak “hangi yanıtlayıcı
daha başarılıdır?” sorusuna cevap
vermektedir.
Z ve T puanlarında yanıtlayıcı puanları grubun
ortalaması ve standart sapması dikkate
alınarak standart puanlara dönüştürülür.
Z puanı şu biçimde hesaplanır:
Örneğin bir öğrencinin sınavdan aldığı not 81,
sınıfın ortalaması 76 ve sınıfın standart
sapması 20 ise Z puanı şu biçimde bulunur:

Z = (81 – 76) / 20
Z = 0,25
Z puanı bazı durumlarda negatif çıkmaktadır.
Karşılaştırmanın daha rahat anlaşılabilmesi için Z
puanının T puanına dönüştürülmesi daha
uygundur.
T puanı ile işlem yapılan puan, ortalaması 50 ve
standart sapması ise 10 olan bir ölçme
durumunda elde edilmiş gibi ifade edilir.

T = 50 + 10Z
Bir önceki örnekteki Z puanı, T puanına şöyle
dönüştürülür:

T = 50 + 10 x 0,25
T = 52,5
Aşağıdaki verilere göre hangi öğrencinin daha
başarılı olduğunu bulunuz:

Öğrenci 1 Öğrenci 2
Not 60 61

Grubun ortalaması 62 70

Grubun standart sapması 10 12

 Uygulama
Aşağıda bir öğrencinin testlerden aldığı puanlar
ve bu testlere ait grup ortalamaları ve standart
sapmaları verilmektedir.
Öğrencinin her bir testle ilişkin T ve Z puanlarını
hesaplayarak hangi testte daha başarılı
olduğunu bulunuz.
Test Ortalama SS Öğrenci Notu
1 18 2 27
2 12 3 26
3 24 3 30
4 32 4 34
5 26 4 36