Dr sci. med. - vet.med.

Branislav Pešić
 Istorijat
Temelje forenzičke entomologije u Evropi postavio je Marcel Bergeret (1814–1893) (poznat i kao
Bergeret d’Arbois). On je 1850. godine radio kao patolog na slučaju smrti bebe pronađene
prilikom renoviranja jedne kuće u okolini Pariza. Ispitivanjem insekatske faune na
mumificiranom telu, on je (najverovatnije pogrešno) zaključio da je beba mrtva oko dve godine
čime je skinuo sumnju sa tadašnjih stanara kuće (koji su u kući živeli kraće od dve godine) i
usmerio policijsku istragu na prethodne stanare koji su kasnije
uhapšeni i osuđeni.

Prvu sistematsku studiju iz forenzičke entomologije izveo

je nemački lekar Herman Reinhard (1816-1892). 1882.
godine objavio je delo pod imenom Prilozi za faunu
grobova (Beiträge zur Gräberfauna).

Danas se začetnikom savremene forenzičke

entomologije smatra francuski vojni veterinar Jean
Pierre Mégnin (1828-1905). On je opisao 8 faza
raspadanja ljudskog tela sa sukcesijom insekata koji
kolonizuju telo nakon smrti. Svoje nalaze je objavio u
dve knjige koje se smatraju jednim od najbitnijih
dela forenzičke entomologije: Fauna grobova 1887.
(Faune des Tombeaux) i Fauna leševa 1894 (La Faune
des Cadavres).
 Smrt i znaci smrti
Smrt je, po opštoj definiciji, ireverzibilni gubitak svojstava žive materije, tj. prekid
bioloških funkcija koje definišu živi organizam. Nauka koja se bavi istraživanjem
smrti se naziva tanatologija.

Znaci smrti (signa mortis)

1.Nesigurni znaci smrti – Besvesno stanje, prestanak disanja, prestranak rada srca i
cirkulacije, gubitak motiliteta, senzibiliteta i refleksne aktivnosti, primarna mrtvačka
mlitavost…

2. Verovatni znaci smrti - Mrtvačko bledilo, mrtvačke mrlje, mrtvačka ukočenost i mrtvačka
hladnoća

3. Sigurni znaci smrti – Truljenje, raspadanje, mumifikacija, saponifikacija, maceracija

 Šta oni rade?
Forenzički entomolozi primenjuju svoje znanje iz entomologije kako bi
obezbedili informacije bitne za kriminalnstičke istrage.

Posao forenzičkog entomolaga uključuje:

•Praćenje specifičnih vrsta insekata nam može ukazati gde se telo nalazi
• Identifikaciju različitih stadijuma razvoja insekata kao što su jaja, larve i adulti.
• Sakupljanje i čuvanje insekata koji mogu služiti kao dokazi.
• Određivanje i procena vremena proteklog od smrti tj. PMI (postmortem interval)
što znači vreme proteklo od smrti do pronalaska tela korišćenjem faktora poput
insekata, vremenskih prilika, mesta (lokacije) i stanja samog tela tj. faze raspadanja.
• Svedočenje na sudu i pojašnjavanje dokaza vezanih za insekte nađene na mestu
zločina.
Da li ste znali? Crvi nađeni na telu se mogu koristiti
za dokazivanje trovanja ili prisustvo droga. Neke
droge mogu ubrzati ili usporiti razvoj insekata.
 Insekti kao dokaz
Forenzički entomolozi koriste svoje znanje o insektima i
njihovom razvojnom ciklusu, kao i načinu ponašanja kako bi
obezbedili dokaze vezane za počinjeno delo.
Muva zunzara
Najviše korišćeni insekti u istragama pripadaju u dva velika
Bube grobari
reda:
1 – Dvokrilci (Diptera) i
2 – Tvrdokrilci (Coleoptera)

Prisutne vrste mogu takođe

pružiti dokaze istražiteljima.
Neke vrste se mogu hraniti na
svežim leševima, dok druge vrste
mogu preferirati one koji su stari
više nedelja. Istražitelji takođe na
leševima mogu pronaći i vrste
koje se hrane (predatori)
prisutnim insektima.
Podaci o vremenskim prilikama su takođe značajno sredstvo za analizu insekata
sakupljenih sa leša. Istražitelji na terenu beleže podatke o temperaturi vazduha, površine
zemlje, pristora uzmedju zemlje i leša i zemlje ispod leša, kao i temperaturu same kolonije
crvića na/u telu. Takođe se prikupljaju informacije o vremenu u prethodnom periodu (min.,
max. i prosečna dnevna temperatura) i podaci o padavinama.

Drugi faktori koji mogu uticati na procenu vremena nastanka smrtnog ishoda:
1.Da li je telo bilo u zatvorenom prostoru ili zamotano u neki materijal koji bi sprečio muve i
druge insekte da pronađu leš i polože jaja?
2.Da li su bile prisutne druge vrste insekata koje su mogle uticati na razvoj prikupljenih
vrsta?
3.Da li su u ili na telu bili prisutni lekovi ili drugi otrovi koji su mogli uticati na razvoj larvi?

FUN FACT…
The “Body Farm” u Knoxville, Tennessee je
univerzitetski istraživački objekat na kome se
ispituje raspadanje humanih leševa pod
različitim uslovima sa ciljem razumevanja
faktora koji na njega utiču.
 Razvojni ciklus muve zunzare
Muve zunzare privlače leševi i često se javljaju već nakon nekoliko minuta od nastanka smrti.
Imaju holometabolno razviće što znači da prolaze kroz stadijume jaja, larve, lutke i adulta.

1. – Adulti polažu jaja na lešu predominantno ono Adult

ranjenih područja ili oko telesnih otvora kao što su
oči, nos, uši, anus i sl.

2. – Iz jaja izlazi larva (crvić) nakon 12-24 časova. Lutka Jaja

3. – Larve nastavljaju da rastu i presvlače se čime

prolaze kroz larvene stadijume.
L1 - 5 mm dužine nakon 1.8 dana
L2 - 10 mm dužine nakon 2.5 dana
L3 – 14-16 mm dužine nakon 4-5 dana
L3 L1
4. – Larve (17 mm) se ulutkavaju nakon ukopavanja u Larva Larva
okolnu zemlju.
L2
5. – Adulti muva izlaze iz lutki nakon 6-8 dana. Larva

Potrebno je oko 14-16 dana za razviće od jaja

do adulta u zavisnosti od temperature i
vlažnosti na lokaciji gde se telo nalazi.
 Primeri Diptera (Muve)
Rana faza
raspadanja

Muve zunzare Muve mesare

(Calliphoridae) (Sarcophagidae)
Metalik boja thoraxa i abdomena linije na thoraxu

Životni ciklus
Calliphoridae muva

Kasna faza
raspadanja Kućna muva Muva sirar (sirna
(Muscidae) muva)
(Piophilidae)
 Primeri Coleoptera (Tvrdokrilci)
Rana faza raspadanja Rana i kasna faza raspadanja

Carrion Beetles - strvinari

(Silphidae) Kratkokrilci Clown Beetles
Adulti i larve se hrane larvama (Staphylinidae) (Histeridae)
Predatori jaja muva Predatori jaja muva
muva

Kasna faza raspadanja

Ham & Checkered Beetles

(Cleridae) Trčuljci
Predatori a takođe se hrane i Slaninari (muzejske bube) (Scarabidae)
mrtvim tkivom (Dermestidae) Obično se poslednje nalaze
Hrane se isušenom kožom i
tkivima
U Evropi vrste koje obično prve nasele leš su: Calliphora vicina, Calliphora vomitoria
i Lucilia caesar
 Faze raspadanja leševa i njihova veza sa
aktivnošću insekata
1. Faza svežeg tela - U Evropi vrste koje obično prve nasele leš su: Calliphora vicina,
Calliphora vomitoria i Lucilia caesar
 Faze raspadanja leševa i njihova veza sa
aktivnošću insekata
2. Faza naduvenosti - U ovoj fazi leš postaje veoma privlačan adultnim muvama
familije Calliphoridae, koje su najverovatnije privučene mirisima koji postaju sve
intenzivniji

Jaja i larve muva u ovako

velikom broju mogu privući
neke vrste predatorekih
kratkokrilaca (Coleoptera,
Staphylinidae).
 Faze raspadanja leševa i njihova veza sa
aktivnošću insekata
3. Faza raspada – započinje pucanjem kože.

Osim truljenja u ovoj fazi dolazi i do fermentacije čiji su produkti privlačni nekim
drugim grupama kao što su tvrdokrilci familija Histeridae (Saprinus semistriatus, S.
planiusculus, S. rotundatus), Silphidae (Nicrophorus humator), adulti familije
Dermestidae, kao i muve familije Muscidae (Hydrotaea capensis, H. meteorica). U fazi
raspada se povećava i broj vrsta iz familije Staphylinidae.
 Faze raspadanja leševa i njihova veza sa
aktivnošću insekata
4. Faza post raspada - Familije muva koje su bile dominantna karakteristika svih
prethodnih faza (Calliphoridae i Sarcophagidae) se više ne mogu pronaći na lešu.

U suvim i srednje vlažnim staništima dominantna karakteristika ove faze postaju

tvrdokrilci iz familije Dermestidae. U ovoj fazi se sreću i adulti i larve ove familije.
Dermestidae se hrane hrskavicom i sasušenim tkivom tako da nakon njihove
aktivnosti ostanu samo potpuno čiste kosti .
 Faze raspadanja leševa i njihova veza sa
aktivnošću insekata
Sa druge strane, vlažna staništa (kao što su močvare, tropske kišne šume i sl.) ne
odgovaraju razvoju vrsta iz familje Dermestidae i njih zamenjuju različite familije
muva zavisno od staništa. Najčešće su to vrste familije Psychodidae. Nezavisno od
tipa staništa jedna od glavnih karakteristika ove faze raspadanja je povećanje
diverziteta i brojnosti parazitoida i predatora kao i zemljišnih insekata.
 Faze raspadanja leševa i njihova veza sa
aktivnošću insekata
5. Faza skeletonizacije - počinje onda kada ostanu samo kosti i kosa. Ne postoje grupe
insekata koje su vezane za ovu fazu raspadanja.
 Da pokušamo…

Click the image above or click here to visit the website at http://www.pbs.org/wnet/nature/episodes/crime-scene-creatures/i
nteractive-determine-the-time-of-death/4390/