Zavod za

biocide i
medicinsku
Implementacija GISa u funkciji kontrole
ekologiju
komaraca na teritoriji Beograda

dr vet. med. Branislav Pešić, dr Dragana Despot, dipl. geograf Sanja Pantelić
 Zavod za
biocide i
medicinsku
ekologiju
•Kontrola populacije komaraca predstavlja jednu
od najznačajnijih mera u sprečavanju širenja i
suzbijanju vektorskih zaraznih bolesti ljudi i
životinja.
•2015. godine u Zavodu za biocide i medicinsku
ekologiju implementiran je sistem GIS-a.
•U cilju što bolje obrade sakupljenih podataka,
kako bi se kvalitetnije izvršilo suzbijanje komaraca
uz što ekonomičniji utrošak biocidnih proizvoda, a
samim tim i smanjenje štetnih efekata po životnu
sredinu, implementiran je sistem GIS-a (Geografski
Informacioni Sistem) u poslove monitoringa i
suzbijanja komaraca.
 Zavod za
biocide i
medicinsku
ekologiju

• Suzbijanje komaraca na teritoriji Beograda vrši

se na osnovu prethodno obavljenog monitoringa.

• Monitoring se sprovodi u dva pravca:

 monitoring larvenih i
 monitoring odraslih formi komaraca

• Takođe, suzbijanje komaraca na teritoriji

Beograda ide u dva pravca:
 suzbijanje larvenih i
 suzbijanje odraslih formi komaraca
 Zavod za
biocide i
medicinsku
ekologiju
 Zavod za
biocide i
medicinsku
ekologiju
 Zavod za
biocide i
medicinsku
ekologiju
 Zavod za
biocide i
medicinsku
ekologiju

• GIS tehnologija obuhvata prikupljanje, skladištenje,

manipulisanje, upravljanje, obradu i analizu svih
tipova prostornih ili geografskih podataka, kao i
kreiranje planova koji su prostorno određeni.
 Zavod za
biocide i
medicinsku
ekologiju

• Podaci sa terena, rezultati

laboratorijskih ispitivanja,
kao i podaci o broju
obolelih se digitalizuju i
integrišu u jedinstvenu
bazu podataka.
• Tabelarni podaci u
kombinaciji sa kartama
prikazuju parametre iz
realnog prostora u
digitalnom sistemu.
Obradom ovih podataka
dobijaju se informacije o
brojnosti, lokaciji i
rasprostranjenosti
 Zavod za
biocide i
medicinsku
ekologiju

• Vizuelizacija informacija u formi karte ima niz

značajnih prednosti u odnosu na alfanumeričke
izveštaje. Raspored, pravila kretanja i promene
nekih vrednosti mnogo je lakše uočiti na tematskoj
karti, nego što se mogu uočiti u alfanumeričkim
tabelama .
• Uz pomoć GIS-a prati se distribucija komaraca i
njihovih staništa, pri čemu digitalne mape prikazuju
i potencijalna staništa, na osnovu vegetacije, blizine
vodenih površina, stepena urbanog područja i
klimatskih činioca. Podaci koji služe za
identifikaciju odgovarajućih lokacija staništa larvi
su digitalizovane vodene površine i vegetacija, kao i
podaci koji su prikupljeni sa terena o brojnosti
larvenih formi komaraca na određenom području.
 Zavod za
biocide i
medicinsku
ekologiju
 Zavod za
biocide i
medicinsku
ekologiju
 Zavod za
biocide i
medicinsku
ekologiju

• Prostorni podaci koji su digitalizovani su vodene

površine koje predstavljaju potencijalna staništa
larvi komaraca.
• Neprostorni podaci koji su uneti u bazu
predstavljaju podatke sakupljene na terenu u vidu
brojnosti larvi komaraca, stadijuma razvića larvi,
vrsta larvi, temperatura vodene sredine i koordinata
lokacija gde je sproveden monitoring. Podatke
vezane za odrasle forme komaraca čine brojnost i
vrste komaraca, temperatura i vlažnost vazduha,
vetar i zaraženost komaraca virusom groznice
Zapadnog Nila.
 Zavod za
biocide i
medicinsku
ekologiju
 Zavod za
biocide i
medicinsku
ekologiju
 Zavod za
biocide i
medicinsku
ekologiju
 REZULTATI
• Procentualno posmatrano 2015. godine suzbijanje
odraslih formi komaraca je sprovedeno na 28,60%
manjoj površini u odnosu na 2014. godinu, a
26,65% u odnosu na 2013. godinu. Što se tiče
površina larvicidnog tretmana 2015. godine je
urađeno 22,58% manje nego 2014. godine.

Tabela 1. Uporedni pregled tretiranih površina sa zemlje i iz aviona na teritoriji

grada Beograda
2015. 2014. 2013.
godina godina godina
Odrasle forme 107.100ha* 150.000ha 146.000ha
komaraca
Larvene forme 12.000ha* 15.500ha 12.000ha *
 Tabela 2. Uporedni pregled prosečne brojnosti odraslih formi komaraca
na tri reprezentativnih lokacija na teritoriji Beograda

Br. Lokacija godina maj jun jul avgust septembar

1 Ada Huja 2013. 78 523 437 128 40

N44 49.444 E20 2014. 294 1393 734 317 198
31.158 *
2015. 149 427 420 270 131
*
2 KCS Ušće 2013. 30 36 337 250 65
N44 49.365 E20 2014. 42 532 1320 1104 72
26.440 2015. 57 255 711 715 146
*
3 Zvezdarska 2013. 5 76 44 135 10
šuma 2014. 43 320 184 217 82
N44 48.498 E20 2015. 10 121 266 122 57
30.223
 Tabela 3. Uporedni pregled prosečne brojnosti larvenih formi komaraca
na tri reprezentativnih lokacija na teritoriji Beograda

Br. Lokacija godina maj jun jul avgust septembar

1 Hotel 2013. 20 30 10 50 0
Elegance 2014. 105 110 80 40 10
N44.86155 2015. 10 10 20 15 20
E20.4795
2 Kanal Petrec 2013. 40 30 20 90 10
N44.78432 2014. 10 70 50 80 0
E20.3610 2015. 0 10 10 20 0
3 Katin kanal 2013. 20 15 20 120 40
N44.85415 2014. 20 95 175 70 160
E20.5504 2015. 10 20 30 45 10
Benefiti:

 Smanjenje tretiranih površina za larvicidni tretman

 Smanjenje tretiranih površina za tretman odraslih
 Nije bilo potrebe za avio tretmanom odraslih i larvenih formi
komaraca
 Smanjene količine upotrebljenih biocidnih proizvoda uz postizanje
boljih efekata na terenu
 Smanjene količine otpada (ambalaže biocidnih proizvoda)
 Smanjen uticaj primenjenih biocidnih proizvoda na životnu sredinu
 Ciljano tretiranje samo tamo gde ima problema
Zaključak:

Implementacijom GIS-a, kao sistema koji koristi savremene

informacione tehnologije radi obrade i prikazivanja različitih
podataka putem digitalnih karti doprinosi efikasnijem
obavljanju poslova monitoringa i suzbijanja komaraca.

Takođe primenom GIS-a ostvareni su benefiti u smislu

smanjenja utroška biocidnih prpizvoda , a time i troškova
aplikacije preparata na terenu uz bolje efekte sprovedenih
tretmana.
 Zavod za
biocide i
medicinsku

HVALA NA PAŽNJI!
ekologiju