Mulat Sarira Hangrasa Wani

Kelompok 5
Mulat Sarira Hangrasa Wani iku tegese wani rumangsa, nulat awake dhewe
supaya manugsa kudu wani kanthi tinarbuka marang kaluputan lan kekuragan
in dhiri pribadine.Sadurunge hangrasa wani awaked dhewe kudu mulat sarira
luwih dhisik, yaiku waspada. Sajroning urip lan tumindak awakae dhewe kudu
bisa mawas diri lan waspada, waspada sakkabehane sadurunge nindakake
pagaweyan.

Tulaten dhiri pribadimu sakdurunge nulat kapribadene liyane amarga yen bisa
kenal weruh marang awake dhewe bakalan bisa ngerti kaluwihan lan
kekurangan kang akhire bakal ndandani dhiri pribadine dhewe. Kayata
pituture sesepuh, beja-bejane manungsa iku kang tansah eling lan waspada.
Kang bakalan entuk kabegjan iku wong kang ngati-ati ing sakkabehe
tumindakke. Mulane Ngendhalikake diri (mulat sarira) utawa intropeksi dhiri
iku penting supaya bisa gawe imbang panguripan.
 Dadi manunsa kudu bisa lan wani tinarbuka
marang kaluwihan lan kekuragan dhiri pribadine
 Sadurunge nulat kapribadiane liyane, awake dhewe
kudu bisa nulat dhiri pribadi.
 Ing sakkabehe tumindak lan urip awake dhewe
kudu bisa mawas dhiri lan waspada sakdurunge
nindakake pagaweyan.
 Pentinge mulat sarira utawa intropeksi dhiri.
Supaya ngelahirake sikap kang andhap asor,
supaya manungsa bisa ngatur awake dhewe kanthi
apik
1. Apa gunane mulat sarira angrasa wani?
Gunane mulat sarira angrasa wani yaiku supaya wani mawas diri
utawa wani tinibuka marang kaluputan lan kekurangan ing dhiri
pribadi.

2. Miturut panemumu apa kang bakal dumadi yen ing donya iki ora
ana mulat sarira angrasa wani?
Kang bakalan dumadi ing donya yaiku, donya iki bakalan rusak,
amarga kabeh uong bakalan sak penake dewe

3. Tuduhno tuladha kang dumadi ing sakiwa tengenmu utawa

kulawargamu kang nuduhake mulat sarira angrasa wani?
Tuladhane yaiku, ora mandek ing zona nyaman, ora seneng golek
perhatian, ora dadi uwong dendam

4. Sawijining ngelmu ing basa Jawa iku nyinau babagan tembang

Kinanthi. Apa kang kokngerteni babagan tembang Kinanthi?
Saking tembung Kinanthi mutawa nuntun kang ateges dituntun supaya
bisa mlaku ngambah panguripan ing alam donya.
 Tembang Kinanthi
duweni watak kang
kabeh seneng,
Tembang Kinanthi nggambarake manungsa bungah, asih,
iku wis mangun bale utawa rabi, urip rukun gumolong, atut
tentrem ayem karo kaluwargane. Pangertene runtut renteng-
tembang Kinanthi iku nuntun utawa nganthi renteng. Mula
yaiku minangka kawajibane wong tuwo kudu biasane kanggo
r
bisa nuntun para putrane supaya tumindake ngandharake pitutu
ora nalisir saka bebener luhur, rasa tresna
asih. Uga
digunakake kanggo
gandrung lan aweh
pititur.
6
 Ngajarake babaan tuntunan moral
minangka perangan saka pendidikan
karakter utawa etika pribadi, amarga
dadi sawijining tuntunan etis kang ner
(tuju/dituju) marang dhiri pribadhine
dhewe.
 Mentingake rasa pangrasa, pikir,
amarah, utawa kapitayan (spiritual). Bab
iki kamot ing pitutur supaya ngolah
lanteping rasa (anulah lantiping ati) lan
nyingkirake hawa nepsu supaya bisa dadi
manungsa kang duweni budi luhur.
 Supaya antuk ngelmu sejati bisa
lumantar ngolah lanteping ati, yaiku
kanthi tapa brata lan prihatin ing papan
kang sepi. Yen dilakoni kanthi temen
bakal bisa mutung pepalang (alangan)
kan dadi pepalanging budi.
 Sarat nglakoni ngelmu sejati yaiku ora
 Serat Wedhatama ngajarake supaya
kena iri lan dengki, ora getapan/atine
manungsa ora kulina tumindak
gampang panas, ora ngganggu wong liya,
nistha, ati-ati marang pepalang urip.
ngendhem hawa nepsu. Kang ditinakake
yaiku mung meneng supaya tentrem
 Ngajarake supaya aja nganti gela ing
ayem.
tembe burine. Watek kang kaya
mangkono iku ateges sanadyan wong
 Ngajarake supaya manungsa iku kudu
kang duwe pangerten, nanging ora
tansah eling lan waspada. Eling kang
ana gunane
dimaksud yaiku eling marang pituduh
utawa tuladha saka mobah mosiking
 Kabecikan kang wis diwulangake iku
alam (perubahan ataupun kondisi alam).
minangka cara kanggo ngudi supaya
Waspada tegese ngerti pepalang urip.
entuk kamulyan. Sanadyan ora kabeh
Supaya ora sembrana/parikena,
bisa kawujud kaya sing dikarepake
sembrana ing batine lan nulat tembung-
nanging manungsa iwajibake ngudi
tembung kang diucapake, ngilangake
kanthi temen.
rasa kang ragy-ragu lan waspada nulat
(nuladha/niru) ing samubarang
 Wong becik bebudene iku biyasane
(sakabehane).
gampang bisa srawung karo
pawongan liya ning ngendi wae
papane.
 Tembang 1

Pratelan Guru Wilangan lan Lagu

Dene awas tegesipun 8u

Weruh warananing urip 8i

Miwah wisesaning tunggal 8a

Kang atunggil rina wengi 8i

Kang mukitan ing sakarsa 8a

Gumelar ngalam sakalir. 8i

 Tembang 11
Tembang
Mangka kanthining
tumuwuh
Kamangka panuntune urip, Salami mung awas eling
selawase mung waspada lan
eling, eling marang
pratandhaning alam, dadi Eling lukitaning alam
kamulyaning urip, supaya bisa
adoh saka kasangsaran, yaiku
cara kanggo njaga urip Dadi wiryaning dumadi
Supadi nir ing sangsaya
Yeku pangreksaning urip
Dadi panuture urip
Salawase mung waspada
lan eling
Eling marang
pratandhaning alam
Dadi kakuwatan kang urip
Supaya bisa adoh saka
kasangsaraan
Yaiku cara kanggo
ngopeni urip
 Tembang 2

Marma den taberi kulup Dadi anak iku kudu sregep

Angulah lantiping ati Sinau ngasah ati

Dadi anak iku kudu sregep,
Rina wengi den anedya Awan bengi kudu ngupaya sinau ngasah ati, awan bengi
kudu ngupaya, mlebu ing njero
ati, musnahake nafsune awak
Pandak panduking pambudi Mlebu ing jero ati utawa kekarepan pribadi,
supaya dadi menungso sing
utama.
Bengkas kahardaning driya Musnahake napsune awak

Supaya dadya utami Supaya dadi manungsa kang

utama
 Tembang 3
Ngasahe ing donya sing sepi,
aja nganti mandhek selawase,
naliko wes katon, landhepe ora
bisa kebayang, iso ngiris
gunung sing ngalangi, ilang
kabeh pangalange ati.
Pangsahae sepi samun Ngelandepke ing donya
kang sepi
Aywa esah ing salami Aja ngasi mandhek
selawase
Samangsa wis kawistara Nalika wis ketok
Pasah wukir reksamuka Landhepe ora bisa
kebayangake
Kekes srabedaning budi Bisa ngiris gunung sing
ngalangi, kang kabeh
pepalangan ati /
tumindak
• Sirnakna semanging • Ilangna rasa was-was
kalbu, ning ati Gancaran
• Den waspada ing • Uga waspad ing Kudu Ilangake rasa kang was was
lan kudu tetep waspada ing
pangeksi, panyawang panyawangan. Eling marang
• Yeku dalaning dalaning • Yaiku dalan kang panemu. Kabeh ku dalane sukes.
kasidan, becik/apik Sithik-sithk kudu bisa
• Sinuda saka sathithik, • Sudanen saka sethitik ngendalekkake hawa nepsu. Kabeh
• Pamotahing nafsu • Kepinginan hawa nafsu kudu dilatih supaya dadi
hawa, • Dibiasane supaya kabiyasaan
• Linantih mamrih titih. sempurna

Gancaran
Dadi manungsa aja ngulinakake
tumindak kang ala. Kabeh kui ora
ana gunane. Sing ana bakalan
kepepet karo alangan / musibah.
Mula urip kudu ngati-ati, urip iku
akeh godhaane kang kudu
diwaspadani
• Aywa mamatuh nalutuh
• tanpa tuwas tanpa kasil
• kasalibuk ing srabeda
• marma dipun ngati-ati
• urip keh rencananira
• sambekala den kaliling.
• Aja ngulinake tumindak
nista
• ora ana guna lan hasile
• kajireh ing kabeh
pepalang
• amarga dilakoni kanthi
ngati-ati
• urip akeh godhaane
• godha sing kudu
diwaspadai
• Upamane wong lumaku • Umpamane wong
• marga gawat den liwati mlaku
• lamun kurang ing • dalan bahaya tetep Gancaran
pangarah dilewati Kaya wong kang lagi mlaku, yen
• sayekti karendet ing ri • yen kurang pangati-ati ora ngati-ati bisa kesandung lan
• apese kasandhung • satenane bisa keblarus cilaka. Mula ing urip ing donya
padhas ing kudu ngati-ati ing sakkabehane
• • pagaweyan. Yen ora ngati-ati, mesti
babak bundhas cilakane kesandung
bakalan cilaka lan kebak tatu.
anemahi. padhas (watu)
• babak bundhas dadine
(kelara-lara)
Kinanthi panglipur wuyung
Rerenggane prawan sunthi
Durung pisah doyan nginang
Tapih pinjung tur mantesi
Mendah gene yen dewasa
Bumi langit gonjang gajing
 g
Mangka ta kang aran Mangka ta sing diarani Aplikasi tembang in
i ing
laku. laku, bebrayan kang dumad
sakiwa tengen
gah
Lakune ngelmu sejati, Lakune ngelmu sejati •Ora iri utawa melu Bun
yen ana kanca/tangga
duweni kasuksesan
wa
•Bisa ngendalikake ha
Tan dahwen pati openan, Ora kena iri / ngurusi oni
nepsu kanggo ngelak
liya, tumidak kang ala
ora
•Tansah intropeksi diri,
Tan panasten nora jail, Ora kena panas ati lan salahe
nggolek-nggoleki ka
jail, wong liya

Tan njurungi ing Ora ngelampiaske among

kaardan, nafsu

Amung eneng mamrih Kang ditindakake among

ening anteng
Pantes tinulat tinurut Pantes dadi tuladha lan
ditiru

Laladane mrih utami Saranane dadi wong kang Aplikasi tembang in

g
i ing
utama bebrayan kang dumad
sakiwa tengen
Utama tembang ing mulya Iku kembang kamulyan •Guru ingkang dadi
para
tuladha utawa conto
siswane
ruti
Kamulyaning jiwa dhiri Kamulyane jiwa raga •Bocah-bocah kang nu
pituture wong tuwa

Ora ta yen ngeplekana Masio ora persis

Lir leluhur nguni – uni Kayata leluhur mbiyen