KOLEKTYWIZACJA ROLNICTWA

I REFORMA ROLNA
CZYM BYŁA REFORMA ROLNA?

• Była to zmiana stosunków

własnościowych połączona ze zmianą
struktury agrarnej wsi, na mocy
dekretu Polskiego Komitetu
Wyzwolenia Narodowego o
przeprowadzeniu reformy rolnej, z 6
września 1944 r.
 Przyczyny i cele: Skutki
• Wydanie dekretu o reformie • Rozdzielenie majątków
rolnej przez PKWN w 1944 ziemskich powyżej 50ha
r • Powstanie małych
• Pozyskanie przychylności gospodarstw
środowisk chłopskich • Pogorszenie zaopatrzenia
zwłaszcza te najuboższe i kraju w żywność
najliczniejsze. • Ziemiaństwo przestało
istnieć
 KOLEKTYWIZACJA ROLNICTWA

• Istnienie prywatnej własności w rolnictwie było sprzeczne z

komunistyczną ideologią, więc w 1948
Kominform(organizacja międzynarodowa zrzeszająca
europejskie partie komunistyczne) wydał dyrektywę o
kolektywizacji rolnictwa. Polegała ona na połączeniu
indywidualnych gospodarstw w przedsiębiorstwa oparte na
zbiorowej własności ziemi
CO MIAŁA NA CELU KOLEKTYWIZACJA

• Chłopi mieli przystępować do rolniczych spółdzielni

produkcyjnych i przekazać swoje grunty, narzędzia i
zwierzęta. Mieli oni wspólnie pracować i dzielić się zyskami.
W rzeczywistości kolektywizacja rolnictwa miała umożliwić
komunistom pełnej kontroli nad gospodarką i życiem
społecznym.
 ODZEW SPOŁECZEŃSTWA

• W Polsce kolektywizacja spotkała z oporem na wsi, w

odzewie władze uruchomiły ogromny aparat propagandowy i
zastosowały środki przymusu. Gospodarzy, którzy nie zgodzili
się na kolektywizację ich ziem zastraszano, prześladowano na
różne sposoby, uciekano się także do podpaleń i
egzekwowania od nich większych podatków, a ich dzieciom
uniemożliwiano dostęp do edukacji.
Skutki:
• Zakończenie akcji
kolektywizacji
niepowodzeniem
• Skolektywizowanie 10%
ziem
• Zniszczenie wielu dobrze
prosperujących
gospodarstw
• Odbicie się akcji na
zaopatrzeniu kraju w
żywność
 POWSTANIE PGR

Obok spółdzielni produkcyjnych komunistyczne władze tworzyły

również Państwowe Gospodarstwa Rolne (PGR). Powstawały
one przede wszystkim na Ziemiach Zachodnich i Północnych. W
połowie lat 50. na Pomorzu Zachodnim i Środkowym zajmowały
35-40 % użytków rolnych. Miały stanowić wzorcowe
socjalistyczne przedsiębiorstwa i dowodzić wyższości
kolektywnej gospodarki rolnej nad indywidualną.
 GOSPODARKA CENTRALNIE
PLANOWANA
• W styczniu 1946 r. zostały podjęte kluczowe decyzje dla
przebudowy polskiego przemysłu zgodnie z sowieckimi
wzorami. Na mocy ustawy o nacjonalizacji przemysłu państwo
przejęło na własność fabryki, kopalnie, huty. Przy okazji
większość prywatnych przedsiębiorców - kolejnej warstwy
uznawanej przez. komunistów za ideologicznego wroga - straciła
podstawy egzystencji. Podobnie jak w ZSRS, gospodarka Polski
Ludowej miała być centralnie zarządzana przez władze partyjno-
państwowe i rozwijać się w rytmie planów wieloletnich. W
praktyce oznaczało to, że szczegółowe decyzje dotyczące
działania poszczególnych przedsiębiorstw były wydawane przez
centralne organy partyjno-rządowe w Warszawie.
• Najpierw w latach 1947-1949, realizowano trzyletni plan odbudowy. Następnie
rozpoczęto wprowadzanie w życie postanowień tzw. planu sześcioletniego. Jego
celem była przyspieszona industrializacja na wzór stalinowskiego ZSRS - przede
wszystkim rozbudowa przemysłu ciężkiego i zbrojeniowego. Nowe fabryki,
kopalnie, huty miały dać zatrudnienie rzeszom robotników; którzy zgodnie z
marksistowsko-leninowską ideologią mieli do odegrania główną rolę w budowie
nowej rzeczywistości. Jednocześnie nowe zakłady produkcyjne miały służyć
wzmocnieniu potencjału militarnego bloku wschodniego. Plan zdołano wykonać
jedynie w 2/3. Powstały wówczas m.in. Huta im. Lenina pod Krakowem, Fabryka
Samochodów Osobowych i elektrociepłownia na Żeraniu w Warszawie czy huta
aluminium w Skawinie.