Srce – COR, cordis

građa i funkcija
 Srce (lat. cor, cordis)

• Srce je osnovni organ krvotoka.

• Smešteno je u srednjem delu donjeg

sredogrudja (mediastinum inferius).

• Veličine je pesnice čoveka i teško je oko 300gr.

 Srce
- Šuplji misićni organ.

- Srce ima svoje zidove i šupljine;

- Zid srca ima tri sloja:

• ENDOKARD (unutrašnji list) nalazi se na
otvorima izmedju srčanih šupljina, ovaj sloj
čini zalistke
• MIOKARD (srednji, misićni list)
• PERIKARD (spoljni, opnasti sloj , srčana
maramica)
 Srce
• Miokard je veoma razvijen
• Ima odlike poprečno-prugastih mišića
ali se na njegov rad ne može uticati preko CNS,

• Debljina zidova komora je veća od pretkomora,

zato što trpe veći pritisak, posebno leva komora.

• Zid leve komore je debljine oko 12mm, a desne

oko 5mm.
 Srce
• 2 PRETKOMORE – leva i desna
(atrium dexter et atrium sinister)
• 2 KOMORE - leva i desna
(ventriculum dexter et sinister)

• Pretkomore i komore su odvojene zidom -

septum, koji sprečava mešanje krvi levog i
desnog srca
 Protok krvi kroz srce regulišu 4 zalistka -
VALVULE
• Trikuspidalni zalistak, trolistni reguliše protok
krvi između desne pretkomore i komore.

• Pulmonalni zalistak kontroliše protok krvi iz

desne komore u pulmonalnu arteriju, koja
odnosi krv do pluća.

• Mitralni zalistak, dvolistni reguliše protok krvi

između leve pretkomore i leve komore.

• Aortni zalistak kontroliše protok krvi iz leve

komore u aortu.
COR
COR
 Krvotok
Mali ili plućni krvotok čine:
- Desna komora, koja dobija redukovanu krv iz desne
pretkomore, zatim a. pulmonalis odlazi u pluća, gde
se krv obogaćuje kiseonikom (oksidovana krv). Krv se
vraća u levu pretkomoru pomoću 4 plućne vene.

Veliki ili sistemski krvotok čine:

Leva komora koja krv upumpava u aortu, koja nosi krv
bogatu kiseonikom, preko svojih grana, do svake
telesne ćelije. U ćelijama krv postaje redukovana.
Ta krv se vraća preko v. cave superior i v. cave
Inferior, u desnu pretkomoru.
Mali I veliki krvotok
Mali krvotok
 Srce je dobro vaskularizovano
Snabdevanje srčanog mišića krvlju bogatom
kiseonikom i hranljivim materijama
obezbeđuju dve koronarne arterije - leva i
desna koronarna arterija: a. coronaria
dextra et sinistra, koje se odvajaju od
korena aorte.
• srčane aterije daju manje grane koje
prekrivaju celo srce, a neke ulaze dublje u
sam srčani mišić.
• Koronarne vene (sinus coronarius) skupljaju
krv siromašnu kiseonikom iz ćelija srca i
odnose je u desnu pretkomoru.
 Srčani ciklus
• Rad srca se sastoji od dve faze:

1. Kontrakcija (skupljanje, grčenje) -

SISTOLA
2. Dekontrakcija (širenje, dilatacija) -
DIJASTOLA.

• U fazi kontrakcije, sistole, krv izlazi iz

komora.
• U fazi dekontrakcije,dijastole, krv ulazi u
srce.
• UDARNI ILI SISTOLNI VOLUMEN je
količina krvi koju srce izbaci, istisne u
toku jedne kontrakcije tj. SISTOLE.
To je prosečno oko 70 ml krvi .

• MINUTNI VOLUMEN je količina krvi

koju srce izbaci u toku jednog minuta
To je oko 5 litara
Srčani ciklus
 Električna aktivnost srca:

• Električni impulsi koji navode srce na

kontrakciju stvaraju se u samom srcu i
prolaze kroz njega različitom brzinom.
• Potrebno je da se pretkomore kontrahuju,
nešto pre komora i do kraja ih napune
krvlju.
• U srčanom mišiću postoje posebne grupe
ćelija koje su vrlo nadražljive i koje se
same aktiviraju.
• Te ćelije čine sprovodni sistem srca.
Sprovodni sistem srca čine:
1. SA čvor – Sinoatrijalni čvor (u desnoj
pretkomori), glavni predvodnik rada srca.
2. AV čvor – Atrioventrikulatni čvor (između
desne pretkomore i komore),
3. Hisov snop koga čine zajednička grana
(crus commune) i leva i desna grana za
komore (crus dexter et crus sinister),
4. Purkinijeva vlakna sprovode nadražaj do
svake ćelije srca,
- Električni signali koji stvaraju normalne
otkucaje srca, potiču od grupe autoritmičnih
ćelija koje se nalaze na vrhu desnog
atrijuma – Sinusni ili Sinoatrijalni čvor (SA
čvor).

- Pri uobičajenom radu srca, SA čvor je

prirodni pejsmejker, koji stvara impulse 60 –
80 puta u minuti.

- Tokom intenzivne fizičke aktivnosti ili

emocionalnog stresa, SA čvor ubrzava broj
otkucaja u minuti - tahikardija
• Impuls, nadražaj, se prenosi dalje iz SA
čvora u AV čvor.
• AV čvor je dalje povezan sa Hisovim
snopom, snopom specijalizovanih ćelija
srca, koje brzo prenose električne
signale do Purkinijevih vlakana i do
mišićnih ćelija ventrikula.
 EKG
Aktivnost sprovodnog sistema srca može se registrovati na
površini tela. Tada dobijamo elektrokardiogram (EKG)
 Srce
• Svi delovi srca, koji su uključeni u
stvaranje i provođenje impulsa (SA čvor,
AV čvor, Hisov snop i Purkinijeva vlakna),
su zapravo mišići.
• U srcu nema živaca koji sprovode impulse
iz jednog u drugi deo.
• U srcu je to zadatak specijalizovanih
mišića