‫بسم هللا الرحمن الرحیم‬

‫اربعین؛ تولد خدمات اجتماعی قدسی یا توسعه‬

‫امر مقدس به خدمات اجتماعی‬
‫(کنکاشی نظری پیرامون ماهیت پدیده اربعین)‬

‫عباس عالی زاده‬

‫(دانشجوی دکتری جامعه شناسی فرهنگی دانشگاه عالمه طباطبایی تهران)‬

‫مریم عالی زاده‬

‫(دانشجوی دکتری دانش اجتماعی مسلمین دانشگاه باقرالعلوم علیه السالم قم)‬
 ‫مفاهیم کلیدی‬

‫دوگانه تولد(گسست) و توسعه(در فرایند و استمرار بودن)‬ ‫‪‬‬

‫خدمات اجتماعی‬ ‫‪‬‬

‫امر قدسی‪ /‬امر مقدس‬ ‫‪‬‬

‫بخش اول ‪ :‬به مثابه گفتگوئی میان فوکو و الیاس‬

‫‪ ‬تولد پدیده اجتماعی ‪:‬‬

‫نگاه گسست محور در تبیین پدیده های اجتماعی با تاکید بر نگاه میشل فوکو‬

‫‪ ‬توسعه هویت محور پدیده های اجتماعی با تاکید بر نگاه فرایندی نوربرت الیاس‬
 ‫فوکو و تحلیل زیست سیاسی‬
‫جنون و تمدن‬ ‫‪‬‬

‫پیدایش کلینیک‬ ‫‪‬‬

‫مراقبت و تنبیه‬ ‫‪‬‬

‫قرار دادن پدیده مورد مطالعه در کانون تحلیل از سه منظر‪:‬‬ ‫‪‬‬

‫‪.1‬مفاهیم‪ ،‬ادبیات نظری و دانش ‪:‬‬

‫پزشکی بالینی(بیمار و بستری در بیمارستان ) ‪/‬‬
‫روان کاوی(دیووانه و ساکن تیمارستان) ‪/‬‬
‫علوم تربیتی‪ ،‬جرم شناسی‪ ،‬علوم اجتماعی(مجرم و زندانی)‬

‫‪.2‬ساختارهای اجتماعی ‪:‬‬

‫بیمارستان‪ /‬تیمارستان‪ /‬زندان‬

‫‪ 3‬نوع تعامل کنش گران ‪:‬‬

‫سوبژکتیو(‪-)subjective‬نظارت گر‪ -‬از باال به پائین‪-‬سراسربین(‪)panoptican‬‬
 ‫اربعین و تحلیل زیست سیاست قطبی‬
‫‪ ‬ارکان تحلیل زیست سیاست قطبی‪:‬‬
‫‪.1‬مفاهیم‪ ،‬ادبیات نظری و نظام آگاهی‬

‫مفاهیم و ادبیات نظری ‪:‬‬

‫زائر امام حسین علیه السالم ‪ -‬مجاور‪ /‬زائر‪-‬خادم(موکب دار)‪ /‬امام و ماموم‪ /‬انتظار و منتظر‪/‬‬

‫نظام آگاهی ‪:‬‬

‫مکتب و الهیات موکب ‪ /‬فقه‪ /‬حدیث ‪ :‬روایات فراوان انگیزه بخش و سامان دهنده‪ /‬عرفان‪،‬حکمت‪ ،‬تصوف‪ /‬ادبیات‬
‫عربی‪ ،‬فارسی‪ ،‬ترکی و اردو که به واسطه اشعار آئینی به وفور در مداحی ها حضور دارد‪/‬‬
 ‫اربعین و تحلیل زیست سیاست قطبی‬
‫ارکان تحلیل زیست سیاست قطبی‪:‬‬

‫‪ .2‬ساختارها ‪:‬‬
‫خانواده‪ /‬نظام قبیله ای‪ /‬بیوت علما و مراجع‪ /‬نیروهای مقامت عراق(حشد الشعبی)‪/‬سپاه و بسیج ایران‪/‬‬
‫امام‬

‫نواب امام(والیت فقیه‪ /‬مرجعیت ‪ /‬علما‪ /‬روحانیون)‬

‫ماموم(زائر‪/‬خادم)‬
‫اربعین و تحلیل زیست سیاست قطبی‬

‫ارکان تحلیل زیست سیاست قطبی‪:‬‬

‫‪ .3‬نوع تعامل کنشگران‪:‬‬

‫غیر سوبژکتیو‪ /‬هم سطح‪ /‬غیرنظارتگرانه‪ /‬به واسطه محبت امام‪ /‬تمنای خدمت‪/‬‬
 ‫اربعین و تحلیل زیست سیاست قطبی‬
‫ارکان تحلیل زیست سیاست قطبی ‪:‬‬

‫‪ .4‬قطب ها‬
‫اسالم ناب (انقالب اسالمی)‪:‬‬
‫جمهوری اسالمی‪ /‬مجلس اعالی انقالب اسالمی عراق‪ /‬حشد الشعبی‪ /‬رسانه های محور مقاومت‬

‫اسالم آمریکائی‪:‬‬
‫نیروهای وحدت ستیز همچون بیت شیرازی ها‪ /‬جریانات انحرافی حسن بصری‪ /‬رسانه های منسوب به‬
‫جریان مذکور‬

‫قطب جهان نما‪:‬‬

‫آمریکا و متحدان منطقه ای اش خصوصا از طریق رسانه های منطقه ای‬
‫اربعین و تحلیل زیست سیاست قطبی‬

‫‪ ‬مفهوم تحلیلی کلیدی‪:‬‬

‫اربعین به مثابه تولد(ضعف نظری)‬

‫نوربرت الیاس و تحلیل فرایندی از تحوالت تمدنی‬

‫ایده ی فرایندی بودن تحوالت‬ ‫‪‬‬

‫ایده مرگ و تاثیر آن بر کنشگران(شهادت‪-‬سیدالشهدا‪-‬ایثار‪-‬خدمت)‬ ‫‪‬‬

‫مرحله خاص از توسعه تمدنی (و در اینجا تمدن اسالمی )‬ ‫‪‬‬

‫(قابل مقایسه با اقتصاد صلواتی در مراحل پیشین توسعه تمدن اسالمی)‬

‫تشریفات زدائی در مناسک اربعین(با توجه به ریشه های الهیاتی زیارت امام حسین ع)‬ ‫‪‬‬
‫خدمت مقدس (بازخوانی ماهیت اربعین از منظر امام موسی‬
‫صدر)‬

‫‪ ‬جایگاه امام موسی صدر در حوزه خدمات اجتماعی‬

 ‫ادیان در خدمت انسان‬ ‫‪‬‬

‫هدف ادیان‪:‬‬ ‫‪‬‬

‫دعوت به سوی خدا و خدمت انسان‬ ‫‪‬‬

‫جایگاه عبادت در کیهان شناسی و هماهنگ شدن انسان با هستی‬ ‫‪‬‬

‫هدف عبادات‬ ‫‪‬‬

‫هدف اعمال روزانه‪ :‬خدمت به انسان‬ ‫‪‬‬

‫تفکیک اومانیسم غربی و اسالمی‬ ‫‪‬‬

‫اشاره به روایتی از کافی‪ :‬خلق‪ ،‬عیال خداوندند و بهترین مردم نزد خداوند‪ ،‬آن کس است که به خلق خدا‬ ‫‪‬‬
‫سود رساند‬
‫حرکت امام حسین ع و خدمت به بشریت‬ ‫‪‬‬
‫جمع بندی و نتیجه گیری‬

‫فرایندی یا گسستی بودن اربعین‬ ‫‪‬‬

‫ماهیت خدمت مقدس در اربعین‬ ‫‪‬‬

‫افق تمدنی خدمت قدسی(خدمت به نوع بشر)‬ ‫‪‬‬

‫نمونه اظهارات بعض نیروهای انقالب اسالمی‬ ‫‪‬‬