kienu jattakkaw u mbagħad jitilqu malajr. • Fi żmien qasir il-Vikingi tant qanqlu biżaʼ li maʼ l-Ingilterra kollha kienet tinstemaʼ t-talba: “Mill-furja taʼ l-irġiel tan-Nord eħlisna, O Mulej.” • Il-Vikingi, anki dawk li kienu jmorru jattakkaw, kienu bdiewa bħall-antenati tagħhom. Fl-inħawi iktar kesħin taʼ l- Iskandinavja, kienu jiddependu iktar mill- kaċċa, is-sajd, u li jaqbdu l-balieni. In- negozjanti Vikingi kienu jgħixu f’komunitajiet akbar, u minn hemm kienu jitilqu biex ibaħħru fir-rotot tan-negozju fl-Ewropa b’dawk il- bastimenti taʼ saħħa kbira KIF XTERDU L-V IKINGI? • Kienet ħaġa komuni li l-irġiel Vikingi li kienu għonja jkollhom iktar minn mara waħda. B’hekk kien ikollhom ħafna tfal. Madankollu, ġeneralment, l-ewwel imwieled biss kien jieħu l-wirt tal-familja, u allura ħutu iżgħar minnu kienu jitħallew ifendu għal rashom. • il-Vikingi kellhom il-bastiment ideali biex jattakkaw għal għarrieda u bil-ħeffa—il-bastiment it-twil. Permezz taʼ dawn il-bastimenti sbieħ li kienu baxxi maʼ l-ilma u li kienu jimxu permezz tal-qlugħ jew l-imqadef, il-Vikingi kienu jaħkmu l-ibħra, l-għadajjar, u x-xmajjar kollha li kienu jilħqu. IT-T MIEM TA ʼ L-E RA TAL-V IKINGI • Sakemm wasal it-tmiem taʼ l-era tagħhom, il-Vikingi laħqu ħolqu għadd taʼ stati politiċi ġodda li nħakmu mid-dinastiji Skandinavi. Imma ma damux barranin għal ħafna żmien, għax ħafna Vikingi maż-żmien draw il-kulturi ġodda li sabu, anki r-reliġjonijiet. Per eżempju, wieħed mill-kapijiet tal-Vikingi, Rollo, li ħataf parti mit- territorju tal-kosta Franċiża li tissejjaħ in-Normandija (jiġifieri “L-Art taʼ l-Irġiel tan-Nord,” jew Normanni), ikkonverta għall-Kattoliċiżmu IT-T MIEM TA ʼ L-E RA TAL-V IKINGI
• It-tliet sekli taʼ l-istorja tal-Vikingi huma mimlijin ġrajjiet.
Però, l-idea li għandhom ħafna nies, li l-Vikingi ma kienu xejn ħlief barbari ħallelin ixejru f’idejhom ix-xabla u l-mannara, m’hijiex eżatta. Nistgħu naraw li huma kienu jafu jaddattaw ruħhom billi jwaqqfu pajjiżi mbegħdin bħala kolonji tagħhom, u saħansitra jidraw il-kulturi lokali. Bħala bdiewa kienu jibqgħu fl-artijiet fejn kienu joqogħdu, u bħala ħakkiema qagħdu bil- qegħda fuq tronijiet barranin. Iva, il-Vikingi kienu tas-sengħa mhux biss fit-tbaħħir u fil-ġlied imma wkoll fil-biedja u l- IR-R ELIĠJON TAL-V IKINGI • Il-Vikingi kienu jqimu ħafna allat tal-mitoloġija, u fosthom kien hemm Odin, Tor, Frej, Freja, u Ħel. Odin, l-alla taʼ l- għerf u l-gwerra, kien il-kap taʼ l-allat. Martu kienet Frigga. Tor kien il-qattiel taʼ l-iġganti u l-ħakkiem taʼ l-irjieħ u x- xita. Frej kien alla immorali tal-paċi u tal-fertilità. Freja kienet oħtu, u din kienet l-alla taʼ l-imħabba u l-fertilità. Ħel kienet l-alla taʼ taħt l-art. • Odin kien iwiegħed li dawk li kienu jmutu mewta t’eroj f’xi battalja kien se jkollhom post merfugħ fil-qasam ċelestjali t’Asgard (dar l-allat), fis- sala kbira taʼ Valħalla. Hemmhekk setgħu jiffesteġġaw u jiġġieldu kemm iridu. Ħafna drabi, in-nobbli fost il- Vikingi kienu jindifnu b’dgħajsa jew b’ġebel imqiegħed f’forma taʼ dgħajsa. Magħhom kienu jidfnu wkoll ikel, armamenti, ornamenti, annimali maqtulin, u forsi wkoll xi skjav sagrifikat. Is-seftura tar-reġina forsi kienet tindifen magħha.