ӘЛЕУМЕТТІК

САЛЫҚ

Орындаған: Даржанов Е, Рустем М,

Серікбек Қ, Тілек А.
Тобы: Қаржы-41

Әлеуметтік салық – нысаналы
мақсаттағы тікелей салық түрі.
Әлеуметтік салық әлеуметтік
мақсаттағы бюджеттен тыс
нысаналы қорлардың, зей нетақы
қорларының, әлеуметтік
сақтандыру, жұмыспен қамту
қорларының негізгі көзі болып
табылады.
Әлеуметтік салық Қазақстан
Республикасындағы негізгі
салықтардың бірі болып
табылады. Ол 1999 жылдан бері
бұған дей ін қолданылып келген
әлеуметтік қорларға: зей нетақы
қоры, мемлекеттік әлеуметтік
сақтандыру қоры, міндетті
медициналық сақтандыру қоры,
халықты жұмыспен қамту
қорларына аударылатын сақтық
жарналары аударымдарының
орнына енгізілген еді. Әлеуметтік
салықтан түсетін түсімдер
мемлекеттік бюджеттің 15-16
пайызын құрай ды.
 Әлеуметтік салықты төлеушiлер:

1) дара кәсiпкерлер;

2) жекеше нотариустар, адвокаттар;

3) егер осы баптың 2-тармағында өзгеше белгiленбесе, Қазақстан

Республикасының резидент заңды тұлғалары;

4) Қазақстан Республикасында қызметiн тұрақты мекемелер арқылы жүзеге

асыратын резидент еместер әлеуметтiк салық төлеушiлер болып табылады.
 Әлеуметтік салықтың салық салу обьектілері:

1) Қазақстан Республикасының резиденті - заңды тұлғалар, Қазақстан

Республикасында қызметiн тұрақты мекемелер, филиалдар мен өкілдіктер арқылы жүзеге
асыратын резидент еместер және заңды тұлғаның құрылымдық бөлiмшелерi үшін:
- жұмыс беруші материалдық, әлеуметтік игіліктер немесе өзге де материалдық пай да
түрінде берген табыстарды қоса алғанда, жұмыс беруші төлей тін ақшалай және заттай
нысандағы кез-келген табыстар, сондай -ақ өтемді қызметтер көрсету шарттары бой ынша
жеке тұлғаларға төлемдер (жеке кәсіпкерлерге төлемдерді қоспағанда) түріндегі оның
қызметкерлерге төлей тін шығыстары;
2) жеке кәсiпкерлер және жеке нотариустар мен адвокаттар үшін олардың өздерін қоса
алғанда:
- қызметкер саны.
 Аталған жеке тұлғалардың салық салынбай тын табыстарынан және
1)төменде белгiленген төлемдерден әлеуметтік салық алынбай ды:
мемлекеттер, 2) Қазақстан
мемлекеттердiң үкiметтерi Республикасының Президентi,
және халықаралық ұй ымдар Қазақстан Республикасының
желiлерi арқылы берiлетiн Yкiметi белгiлей тiн
гранттар қаражаты есебiнен мемлекеттiк сый лықақылар,
жасалатын төлемдер; стипендиялар;

3) спорт жарыстарында,
бай қауларда, конкурстарда
жүлделi орындар үшiн
белгiленетiн ақшалай
4) ұй ым таратылған немесе жұмыс берушiнiң
қызметi тоқтатылған, қызметкерлердiң штат саны
қысқартылған немесе қызметкер әскери қызметке
шақырылған жағдай ларда жеке еңбек шарты
бұзылған кезде Қазақстан Республикасының
заңдарымен белгiленген мөлшерлерде төленетiн
өтемдер;

наградалар;
 Салық кодексі қабылданған кездегі әлеуметтік салықтың ставкасы:
- Қазақстан Республикасының резидент заңды тұлғалары, сондай -ақ қызметін
Қазақстан Республикасында тұрақты мекеме арқылы жүзеге асыратын резидент еместер 21
пай ыз бой ынша;
- 2004 жылы әлеуметтік салықтың ставкасы 21 пай ыздан 20 пай ызға төмендетілген еді.
- Қазақстан Республикасының Президенті Н.Назарбаев 2006 жылы 1 наурызда
Халыққа арнаған «Қазақстан өз дамуындағы жаңа серпіліс жасау қарсаңында»
жолдауында «2008 жылдан бастап әлеуметтік салық шамамен 30 пай ызға азай тылып, ол жұмыс
берушілерді жұмысшылар жалақысын өсіруге ынталандыруы керек» деді.
- Қазіргі кезде әлеуметтiк салық 11 проценттік ставка бой ынша есептеледі.
- Арнаулы салық режимдерiн қолданатындарды қоспағанда, дара кәсiпкерлер, жекеше
нотариустар, адвокаттар өзi үшiн тиісті қаржы жылына арналған републикалық бюджет
туралы заңда белгіленген ай лық есептiк көрсеткiштің екi еселенген мөлшерінде және әрбiр
қызметкер үшiн ай лық есептiк көрсеткiштің бiр еселенген мөлшерiнде әлеуметтiк салық
төлей дi.
- Тiрек-қимыл мүшесi бұзылған, есту, сөй леу, көру қабiлетiнен ай рылған мүгедектер
жұмыс iстей тiн мамандандырылған ұй ымдар 4,5 процент ставка бой ынша әлеуметтiк салық
төлей дi.
 Мыналар салық салу объектісі болып табылмайды
1)гранттар қаражаты есебінен жасалатын төлемдер;
3) алып тасталды - ҚР 28.11.2014 № 257-V Заңымен
(01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі);
2) Қазақстан Республикасының Президенті,
Қазақстан Республикасының Yкіметі тағай ындай тын
мемлекеттік сый лықтар, стипендиялар;
4) жұмыс беруші жеке тұлғаның қызметі
тоқтатылған не жұмыс беруші заңды тұлға
таратылған, қызметкерлердің саны немесе штаты
қысқартылған жағдай ларда еңбек шарты бұзылған
кезде Қазақстан
Республикасының заңнамасында белгіленген
мөлшерде төленетін өтемақы төлемдері;
 Әлеуметтiк салықты төлеу салық төлеушiнiң тiркеу есебiне алынған жерi бой ынша
есептi айдан кейiнгi айдың 15-iнен кешiктiрiлмей жүргiзiледi. Құрылымдық бөлiмшелер
бой ынша төленуге тиiс әлеуметтiк салық сомасы осы құрылымдық бөлiмше
қызметкерлерiнiң табыстары бой ынша есептелген әлеуметтiк салық негiзге алына отырып
есептеледi. Төлеушілер құрылымдық бөлімшелер үшін өздерінің орналасқан жерлері
бой ынша тиісті бюджеттерге әлеуметтік салық төлеуді жүзеге асырады.
Мемлекеттiк мекемелердiң есептi ай ға есептелген әлеуметтiк салық сомасы
Қазақстан Республикасының заңдарына сәй кес, жүктiлiгi мен босануына, жұмысқа уақытша
жарамсыздығына бай ланысты берiлетiн әлеуметтiк жәрдемақылар, ұл бала немесе қыз бала
асырап алған әй елдерге (еркектерге) төленген әлеуметтiк жәрдемақылар сомасына
кемiтiледi. Жоғарыда аталған әлеуметтiк жәрдемақылардың төленген сомасы есептi ай да
есептелген әлеуметтiк салық сомасынан асып кеткен жағдай да, асып кеткен сома келесi ай ға
ауыстырылады.
 Әлеуметтiк салық жөнiндегi декларация
Әлеуметтiк салық жөнiндегi декларация
салық органдарына есептi тоқсаннан кей iнгi ай дың
15-iнен кешiктiрiлмей тоқсан сай ын тапсырылып
отырады. Құрылымдық бөлімшелері бар
төлеушілер әлеуметтік салық бой ынша
декларацияны беру мерзімінен кешіктірмей өзінің
тіркелген жеріндегі салық органдарына
құрылымдық бөлімшелер бой ынша әлеуметтік
салық есеп-қисабын тапсырады. Құрылымдық
бөлімшелер бой ынша әлеуметтік салық есеп-
қисабының тиісті қосымшалары есеп-қисапты беру
үшін белгіленген мерзім күнінен бастап бес жұмыс
күні ішінде уәкілетті мемлекеттік орган белгілеген
тәртіппен салық органдарына беріледі.
 Міндетті әлеуметтік медициналық
сақтандыру (МӘМС) – бұл денсаулық сақтау
саласындағы әлеуметтік мүдделерді қорғаудың
мемлекеттік жүй есі.
МӘМС Қазақстанның барлық сақтандырылған
азаматтарына жынысына, жасына, әлеуметтік
мәртебесіне, тұрғылықты жеріне, табысына
қарамастан, тең дәрежедегі медициналық және дәрілік
көмекті қамтамасыз етеді.
Міндетті әлеуметтік медициналық
сақтандыру – бұл тұрғындарды ауру, жарақат,
жүктілік, бала туу, мүгедектік, кәрілік жағдай ындағы
әлеуметтік қорғау үлгісі.
Көптеген дамыған елдер тұрмысы төмен,
көмекке мұқтаж адамдарға ресурстарды қай та бөлуге
мүмкіндік беретін МӘМС жүй есін таңдаған.
 Бүгінде бүкіл әлем денсаулық сақтауды қаржыландырудың үш негізгі үлгісін
қолдануда: бюджеттік, сақтандыру және аралас.
Бюджеттік үлгі Ұлыбритания, Испания, Италия, Швеция сияқты елдерде қолданылады.
Әлеуметтік сақтандыру Германия, Франция, Бельгия, Корея, Жапония, Словакия,
Шығыс Еуропаның бірқатар мемлекеттерінде, жалпы 30-ға тарта елде бар, ал жеке
сақтандыру АҚШ-та қолданылады.
Бірақ, көптеген елдер тиімділігі дәлелденген бюджеттік және сақтандыру үлгілерін
аралас түрде қолданады. Қазақстан үздік халықаралық тәжірибені ескере отырып,
медициналық сақтандырудың аралас моделін енгізетін болады. Бұл:

Денсаулық сақтау саласының қаржылық тұрақтылығын,

Медициналық қызметтердің жоғары сапасы мен

қолжетімділігін,

Медициналық көмектің кең ауқымды пакетін қамтамасыз

етеді.
 «Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласына қатысты бірқатар заң
актілеріне өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Заң жобасына сәй кес
(Парламентке енгізілу жоспарланып отыр) медициналық сақтандыру мәселелері бой ынша
келесі жарналар мен төлемдер қарастырылған:

- жұмыс берушілер: 2017 жылдың 1 шілдесінен-1% ;2018 жылдан бастап -1,5%,2020

жылдан бастап - 2% , 2022 жылдан бастап -3%;

- жұмыскерлердің жарнасы: 1% - 2019 жылдан бастап, 2020 жылдан - 2%;

- жеке кәсіпкерлердің, жеке нотариустардың, келісім-шарт бой ынша табыс табатын жеке
тұлғалардың жарнасы – 2017 жылдың 1 шілдесінен бастап табысына қарай , бірақ ең
төменгі 2 жалақының 5%-нан кем емес;

- жұмыс күшіне жатпай тын тұлғалар үшін (өзін-өзі өнімсіз еңбекпен қамтығандар) жарна
көлемі – 2018 жылдың 1 қаңтарынан ең төменгі 1 жалақының 5%-ы;

- мемлекет халықтың осал топтары үшін 2018 жылғы қаңтардан – 3,75%, 2019 жылдан -4%,
2022 жылдан -4,5 %.
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:

1. www.wikipedia.org
2. www.kitaphana.kz
3. www.stud.kz
4. ҚР Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер
туралы (салық кодексі)
5. www.sbook.ucoz.ru
6. www.astanaclinic.kz
Назарларыңызға
рахмет!