Evlilik dışı ilişkiler

• Flashback’ler, olayı sürekli düşünme, evlilik dışı ilişkiyi hatırlatan

durumlardan duyulan rahatsızlık, kaçınma, evliliğe ve eşe güven kaybı,
suçluluk, suçlama, olumsuz duygusal durum, günlük işlere karşı ilgi
kaybı, saldırganlık, intikam uygusu, dikkat kaybı, ajitasyon, uyku
bozukluğu, vb.
• semptomlar gözlemlenmektedir. Krize müdahalede, öncelikli olarak
EDİM eşin duygusal yıkımdan korunması gerekmektedir. Daha sonra
eşler evlilik dışı ilişki ve sonuçlarını anlamaları için desteklenir.
• Birlikte ayrılmaya veya evliliklerini devam ettirmeye karar verirler
Krizi Ele Alma
• Terapist öncelikle eşlerin birbirlerine karşı verdikleri zararları ve sözlü
şiddeti en aza indirger.
• EDİY eş genellikle mağdur eşin öfkesine, eleştirilerine, intikam
söylemlerine maruz kalır. Terapi seansları EDİY eş için ceza seanslarına
dönüşmemelidir. Aksi takdirde EDİY eş terapiyi terk edebilir. Terapist
eşler arasında sözlü iletişimi kolaylaştırarak iletişim ortamını tekrar
oluşturur.
Üç Aşamalı Müdahale
• Sadakatsizliğe bağlı travma :
• Bu etapta, eşlerin evlilik dışı ilişkiyle ilişkili flashback’lerini mindfulness
veya gerçeklik terapisi teknikleriyle yönetmeleri desteklenir. Eşler çift
hayatında temel rutin işleri devam ettirir. Terk etme veya sürekli kavga
ve rekabet davranışlarından kaçınırlar. EDİM eşin evlilik dışı ilişki
hakkında bilgi sahibi olması sağlanır
• Terapiye gelen çift
• Evlilik dışı ilişki yaşayan : kadın
• Evlilik şekli : Aşk
• EDİY eş yaş :40
• EDİM eş yaş : 42
• Evlilik dışı ilişkiyi eş biliyor : Evet
• Süre : 1 yıl
• İlişki şekli : Duygu ve Cinsellik
• Evlilik süresi : 18 yıl
• Öğrenme Şekli : WhatsApp ( Eş gördü )
• Evlilik devam ediyor mu ? : Evet
• Çocuk sayısı : 1
• 3.kişi yaş : 44
• 3.kişi cinsiyeti : Erkek
• “Bay S. (42 yaş) eşi Bayan A.’nın (40 yaş) telefonunda WatsApp
mesajlarını inceler ve başka bir erkekle ilişki yaşadığını öğrenir. Bayan
A.’nın üçüncü kişi ile hangi otelde buluştuğunu, nasıl ilişki yaşadıklarını,
aşk sözcükleri içeren iltifatlarını okur. Öğrendikleri karşısında büyük şok
yaşar, ne yapacağını bilemez, aşırı sinirli ve saldırgan davranmaya başlar.
Eşini sorguya çeker, okuduklarını tek tek anlatmasını ister. Sonrasında
okudukları ve eşinin anlattıkları kafasında yankılanmaya, imaj olarak
gözünün önüne gelmeye başlar. İşte, sosyal hayatında ve evde rahat
edemez. Uyku düzeni bozulur, kendini işine veremez. Eşini diğer erkeğin
kollarında düşünmek ona aşırı acı verir.”
• “Bay S. ve Bayan A.’ya ilk etapta evlilik dışı ilişkinin ortaya çıkması
durumunda eşlerin yaşadıkları olası duygular ve sergiledikleri davranışlar
hakkında bilgi verildi. Bu bilgilendirme her iki eşe Bay S.’nin yaşadığı
psikolojik süreçleri ve tepkilerini anlamalarına izin verdi. Çift ve aile
hayatında rutin işleri devam ettirmeleri (yemek, temizlik, çocukların
okulu, alış veriş, vb.), gerekirse yakın çevreden destek almaları
(gerektiğinde konuşmak için her biri bir arkadaş tayin etti), dışarıya
aktarılan bilgileri sınırlandırmaları sağlandı. Bayan A.’nın üçüncü kişi ile
olan ilişkisini bitirmesi konusunda anlaştılar. Bayan A. üçüncü kişinin
görüşme talep etmesi durumunda eşini bilgilendireceğine söz verdi. İlk
etapta çift hayatında iletişim konusu çalışıldı ve temel iletişim kanallarının
açık tutulması sağlandı.”
• Anlama, dengeleme, tekrar formülasyon :
Bu etap birinci etabın devamıdır ve daha uzun sürer. Eşler tekrar güven
oluşturmak için çalışırlar. Terapi odası her iki eşe evlilik dışı ilişki sürecini
anlamak için emniyetli bir ortam sunar. Çift evlilik dışı ilişkinin nedenlerini,
ne anlam içerdiğini ve ortamını ele alır. Travma yaratan olayla ilgili
süreçlerin nasıl ve niçin oluştuğunu anlamak iyileşmeyi kolaylaştırmaktadır
(Guay ve Duchet, 2007).
• “Bay S. Ve Bayan A. olup bitenlerle ilgili ortak bir anlayış ortaya koydular.
Bayan A. evlilik dışı ilişki öncesi gözlemlerini anlattı. Bay S. kendi işine
odaklanmış, kendi sosyal çevresinde zaman geçirmekte, yalnız tatile
çıkmaktaydı. Bayan A. eşinin dikkatini çekmek için ona hoş sözler söylemiş,
güzel giyinmiş, çekici ve seksi davranmış. Bay S. eşine ve eşin davranışlarına
hiç dikkat etmemiş, kendi dünyasında kalmaya devam etmiş. Bu sırada,
Bayan A. güzel bulduğu kendi resimlerini sosyal medyada paylaşmış ve
sosyal medya üzerinden kendisine iltifatlarda bulunan üçüncü kişiden
etkilenmiş, evlilik dışı ilişkiye sürüklenmiş…. Bay S. ve Bayan A. bundan
sonra birlikte zaman geçirmeye, karşılıklı bir birlerine dikkat etmeye,
beklentilerini karşılamaya karar verdiler. Kendi öykülerini birlikte formüle
ettiler ve olup bitenler hakkında farkındalık kazandılar.”
• Af, birlikte kalma veya ayrılma :
Bu etapta, eşler ilişkilerinde gerekli değişimleri sağlayarak birlikteliklerini
devam ettirmeye veya ilişkilerini tamir etme imkânları yoksa ayrılmaya
karar verecek duruma gelirler. Bu aşamada af devreye girer. Af intikam
veya aldatma takıntısından vaz geçmeyi gerektirir. Baucom yaklaşımında
kabul temelli terapi tekniklerini kullanır. Bu yaklaşıma göre kişi
yaşadıklarını kabul eder ve sonrasında karşılıklı saygı ve güveni yeniden
inşa etmeyi öngörür (Allard, Cuddy ve Kempeneers, 2018).
 Af Süreci (Snyder, Baucom ve Gordon, 2007)
1. Evlilik dışı ilişki yaşayan eş yaptığını kabul eder.
2. Evlilik dışı ilişki yaşayan eş, kendi seçimlerinin sorumluluğunu kabul eder.
3. Evlilik dışı ilişki yaşayan eş neden olduğu zararlar için üzüntüsünü ve pişmanlığını dile
getirir.
4. Evlilik dışı ilişki yaşayan eş pozitif davranışlar ortaya koyarak olumsuz sonuçları tamir eder.
5. Evlilik dışı ilişki yaşayan eş güven verir, değişir ve eşi tekrar yaralamamaya söz verir. Bu ve
benzeri davranışları tekrar etmeyeceğine söz verir.
Evlilik dışı ilişkiye götüren şartları tekrar gözden geçirir.
Gelecekte benzer durumlarla karşılaşırsa farklı davranacağına söz verir.
6. Maruz kalan eş bu işi bırakacağına ve rahatlayacağına söz verir.
Eşini cezalandırmaktan ve başka tamir davranışları istemekten vazgeçer.
7. Eşler ilişkilerini birlikte, karşılıklı güven ve beklentileri dikkate alarak tekrar inşa etmeye
angaje olurlar.
 Aile İçi Şiddet

Şiddet; Sık, Fiziksel

olarak yaralayıcı,
Psikolojik açıdan yıldırıcı
Korku yaratıcı ise çift
terapisi uygun
değildir !!!
Çift terapisinin hedefleri
Psikolojik ve fiziksel şiddeti azaltmak/ sonlandırmak
Çiftlerin şiddet davranışının sorumluluğunu almasını sağlamak
 Kadın/erkekte öfkelendiren düşünceleri tanıma ve kontrol etmesini
sağlamak
 Etkili iletişim kurmalarını sağlamak
 İlişki için umut arttırmak
 İlişki memnuniyetini ve olumlu duyguları arttırmak
İlk görüşme
Şu an tedaviye neden geldiler?
 Evliliklerinde major problem nedir?
Psikolojik ve fiziksel şiddetin kapsamı nedir?
Çift birlikte ve sırayla konuşabiliyor mu?
Aralarındaki tartışmalar ne sıklıkla şiddet doğuruyor? Bu en son ne
zaman oldu?
Yaşadıkları en kötü şey neydi?
Erkek /kadın davranışlarının sorumluluğunu üstlenmeye hazır mı?
Değerlendirmede kullanılabilecek ölçekler
• Gözden Geçirilmiş Çatışma Taktikleri Ölçeği (Conflict tactics scale; CTS-
2)
• Çift uyum ölçeği
Terapötik ilişki kurmak;
• Danışanların fikir ve görüşlerinin değerli olduğu hissinin verilmesi
• Yargısız ve suçlayıcı olmayan bir tutum sergileme
• Eşit söz hakkı, az katılımcının daha aktif olmasını sağlamak
• “Bu tedavi her ikiniz için şekillendirilmiştir” mesajı
• Çift ile üçgenleşmeye girmeme, eşit mesafede durma
• “Şiddet onaylanmaz ve kabul edilmez, herkes ilişkideki maladaptif
davranışlarının sorumluluklarını almalıdır” mesajı
Bireysel değerlendirme
• Anne ve babalarının nasıl bir ilişkisi vardı? Nasıl tartışırlardı? Sorunu
nasıl çözerlerdi?
• Eşiyle ilk tanıştığında ilişkisi nasıldı?
• Ne oldu da zaman içinde değişim yaşandı?
• İnsanlarla iletişim kurma tarzları nasıl? Baskıcı? Eleştirel?
• Yaşadıkları olayları nasıl yorumluyor?
• Eşi davranışlarını nasıl yorumluyor?
• İlk seanslarda güvenli bölge ve bu vakaların şiddet
riskini değerlendirmeye odaklanıp, terapiye uygun
olup olmadıkları incelenir
• Terapide şiddete sıfır hoşgörü yaklaşımı vardır
• Şiddetin tekrarlama durumunda terapi
sonlandırılabilir
Şiddet olasılığının değerlendirilmesi
---Aile üyelerine olan geçmiş saldırılar
– Yabancılara ve tanıdıklarına olan geçmiş saldırılar
– En son ilişki problemleri
– En son iş problemleri
– Çocuklukta şiddet görme ve tanık olma öyküsü
– Madde kullanımı
Çift Terapisinde Önkoşullar

• Her ikisinin de tedavide istekli olması – Şiddet görenin olası

tehlikelerin farkında olması ve buna yönelik bir güvenlik planının
olması
• Şiddet olasılığının değerlendirmesinde yüksek riskin saptanmaması
• Şiddet uygulayanın mağdur hakkında obsesyonel düşüncelerinin
olmaması
Mola verme
• Öfkenin yükseldiğini gösteren ipuçlarını tanıma
• “Öfkelendiğimi (ya da korktuğumu) hissediyorum, şimdi bir mola
vereceğim”
• Molanın kuralları herkes tarafından bilinir
• Mola sonrası ilk 24 saat içinde tartışma yaratan konu tekrar ele alınır,
• Çözüme ulaşmıyorsa “buzdolabı tekniği” ile seansa getirilir
Dinleyici - Konuşmacı tekniği
• Sakince, açık ve net bir iletişim için dinleme becerilerini kullanılmasına
imkan sağlar
• Böylece eşlerin birbirlerini dinlemeleri ve onaylamayı başarmaları
sağlanır
• Eşlerin kendilerini savunmasına, zihin okumasına, söz kesmesine ya da
savunmaya geçmesine imkan vermeden birbirlerine olan saygılarını
göstermelerine yardım ede
• BİLİŞSEL ÇARPITMALAR LİSTESİ
• Eysenck Kisilik Anketi – Gözden Geçirilmiş Kısa Formu
• DUYGULAR LİSTEM