ARCHITEKTURA I SZTUKA

W STAROŻYTNOŚCI

CYWILIZACJA GRECKA
 CYWILIZACJE GRECKIE

• CYWILIZACJA HELLEŃSKA
• CYWILIZACJA HELLENISTYCZNA
CYWILIZACJA HELLEŃSKA

• ARCHITEKTURA
• RZEŹBA
• RZEMIOSŁO
 GRECJA HELLEŃSKA -
ARCHITEKTURA

CECHY ARCHITEKTURY GRECKIEJ

• Budowle o charakterze sakralnym lub

publicznym
• Budulec – kamień, marmur
• Budowle monumentalne
• Kolumnada przykryta dachem, wokół którego
biegnie rzeźbiony fryz
• Nad wejściem tympanon
• Kolumny w trzech stylach: doryckim, jońskim i
korynckim
GRECJA HELLEŃSKA -
ARCHITEKTURA
Kolumna dorycka z belkowaniem
PORZĄDEK DORYCKI
a. abakus (inaczej plintus) • Najstarszy porządek
b. Echinus
c. trzon z kanelurami
grecki
d. Anuli
e. Scamillus Cechy charakterystyczne:
f. architraw (epistyl)
g. Metopa • Monumentalna kolumna,
h. Tryglif
i. geison (gzyms wieńczący) którą cechuje surowość i
rzadkie żłobkowanie
• Kapitel bez ozdób
• Brak bazy u podstaw
kolumny
GRECJA HELLEŃSKA -
ARCHITEKTURA
PORZĄDEK JOŃSKI
• Powstał na przełomie VII i VI
w. p.n.e.
Cechy charakterystyczne:
• Lekka i smukła kolumna
zwężająca się ku górze
bogato żłobkowana (24
kaleury)
• Głowica zdobiona motywem
baranich rogów
• U dołu kolumny baza
podwyższona (oparta na
plincie)
GRECJA HELLEŃSKA -
ARCHITEKTURA
PORZĄDEK KORYNCKI
• Najmłodszy porządek
architektoniczny Grecji.
Rozwinął się na przełomie V i
IV w. p.n.e.
Cechy charakterystyczne:
• Trzon kolumny podobny do
stylu jońskiego – wysmukły i
lekki, bogato żłobkowany
• Głowica zdobiona motywem
dwóch rzędów liści akantu
(roślina)
ARCHITEKTURA HELLEŃSKA

Rekonstrukcja Akropolu w Atenach

 ARCHITEKTURA HELLEŃSKA

Akropol – ufortyfikowane wzgórze, na którym w Atenach znajdował się

kompleks świątyń
ARCHITEKTURA HELLEŃSKA

Schemat Akropolu ateńskiego

 ARCHITEKTURA HELLEŃSKA

PARTENON - słynna świątynia Ateny Partenos ("dziewicy") na

Akropolis ateńskiej, wzniesiona w latach 447-432 p.n.e. z
inicjatywy Peryklesa na miejscu dwóch starszych świątyń
zburzonych przez Persów w 480 r. p.n.e.
ARCHITEKTURA HELLEŃSKA

PARTENON
ARCHITEKTURA HELLEŃSKA

PARTENON - rekonstrukcje:
• Wnętrza
• Stropu kasetonowego
ARCHITEKTURA HELLEŃSKA

PARTENON
rekonstrukcje kolorystyczne
 ARCHITEKTURA HELLEŃSKA

ERECHTEJON - świątynia Ateny i Posejdona na

Akropolu w Atenach. Zbudowana w porządku jońskim.
W portyku południowym kolumny mają kształt dziewcząt –
są to kariatydy
ARCHITEKTURA HELLEŃSKA
Świątynia NIKE
APTEROS na
ateńskim Akropolu
 ARCHITEKTURA HELLEŃSKA

PROPYLEJE - reprezentacyjne wejście na ateński

Akropol
ARCHITEKTURA HELLEŃSKA

Rekonstrukcja
ateńskiej AGORY
ARCHITEKTURA HELLEŃSKA
Rekonstrukcja świątyni
Artemidy w Efezie
KOLUMNADA
Pojęcie: kilka lub
kilkanaście rzędów
kolumn ustawionych
w regularnych
odstępach,
podtrzymujących
belkowanie
 ARCHITEKTURA HELLEŃSKA

Ateny – ODEON Herodesa

(II w.) położony u podnóża Akropolu. Teatr grecki
 RZEŹBA HELLEŃSKA

Rzeźby Kory z VI w. p.n.e.

oraz propozycja rekonstrukcji Kory w peplosie
 RZEŹBA HELLEŃSKA

FIDIASZ
Atena Lemnia Atena Partenos (Werwikion)
 RZEŹBA HELLEŃSKA

FIDIASZ – rekonstrukcje Ateny Parthenos i Apolla z Partenonu

 RZEŹBA HELLEŃSKA

POLIKLET – kanon Doryforos i Diadumenos

ludzkiego ciała zastosowano zasadę kontrapostu
 RZEŹBA HELLEŃSKA

Efeb – rzeźba z brązu,

Kariatyda
kopia z IV w. p.n.e.
 RZEŹBA HELLEŃSKA

MYRON – Dyskobol. Rzeźba przedstawia ciało atlety w ruchu

RZEŹBA HELLEŃSKA

Woźnica z Delf
rzeźba z brązu
 CYILIZACJA HELLEŃSKA -
RZEMIOSŁO

AMFORY greckie – malarstwo czarnofigurowe - atleci

 CYWILIZACJA HELLEŃSKA -
RZEMIOSŁO

KRATERY – naczynia na wino ozdobione malarstwem

czerwonofigurowym
 CYWILIZACJA HELLEŃSKA -
RZEMIOSŁO

Malarstwo czerwonofigurowe Malarstwo czerwonofigurowe

„Grupa satyrów” „Bokserzy i inni atleci”
CYWILIZACJA HELLEŃSKA -
RZEMIOSŁO

„Tezeusz” Malarstwo czerwonofigurowe

CYWILIZACJA HELLEŃSKA -
RZEMIOSŁO

7 złotych plakietek z
Złoty wieniec z liści wizerunkiem Artemidy
GRECJA HELLENISTYCZNA

• ARCHITEKTURA
• RZEŹBA
 GRECJA HELLENISTYCZA
ARCHITEKTURA
• Powstają miasta wzorowane na planie miast greckich - zakładano je na
geometrycznym planie z wyraźnie zaznaczonymi granicami dzielnic
mieszkalnych, handlowych, reprezentacyjnych i terenów rekreacyjnych.

• Centralnym miejscem była agora a regularna siatka ulic prowadzona była w

prostopadłych kierunkach.

• Miasta wyposażano w urządzenia wodociągowe doprowadzające wodę do

domów i sieć kanalizacyjną.

• Najważniejszymi budowlami miejskimi były: ratusz ( miejsce posiedzeń rady

miejskiej), eklesiasteron (gmach posiedzeń zgromadzeń), stoa wznoszona
jako budowla wolnostojąca o zróżnicowanym przeznaczeniu użytkowym
albo portyk otaczający agorę, kręgi świątynne. Zostaje wprowadzona także
stoa piętrowa W tym czasie powstają też duże obiekty sportowe –
gimnazjony, gmachy bibliotek miejskich (np. w Aleksandrii, i Pergamonie)

• Wykorzystywano głównie kolumny jońskie i korynckie

 ARCHITEKTURA
HELLENISTYCZNA

Latarnia morska na Faros – wyobrażenia.

Jeden z 7 cudów świata starożytnego
 ARCHITEKTURA
HELLENISTYCZNA

MAUZOLEUM w Halikarnasie - jeden z 7

cudów świata starożytnego - rekonstrukcje
 ARCHITEKTURA
HELLENISTYCZNA
Świątynia Zeusa
Olimpijskiego u stóp
Akropolu w Atenach
 ARCHITEKTURA
HELLENISTYCZNA

Odbudowany portyk Attalosa w Atenach z II w.p.n.e.

RZEŹBA HELLENISTYCZNA
Cechy
• Ruch
• Dynamizm postaci
• Rozmach
• Ekspresja
• Dynamiczna kompozycja

Najwięksi twórcy to:

• Lizyp
• Skopas
• Praksyteles
RZEŹBA HELLENISTYCZNA

Wenus z Milo Nike z Samotraki

RZEŹBA HELLENISTYCZNA

Grupa Laokoona Gladiator

RZEŹBA HELLENISTYCZNA

Głowa Aleksandra Wielkiego Portret Aleksandra Wielkiego

dłuta Leocharesa Lizypa
CYWILIZACJA HELLENISTYCZNA

Dzieła Lizypa:
• Herakles
Farnezyjski
• Atleta
RZEŹBA HELLENISTYCZNA

Ołtarz pergamoński
RZEŹBA HELLENISTYCZNA

Kolos rodyjski – rekonstrukcja.

Miał stać u bram portu w
Rodos. Przedstawiał boga
Heliosa – jeden z 7 cudów
świata starożytnego
 RZEŹBA HELLENISTYCZNA

Afrodyta z Rodos Stara pijaczka

 STAROŻYTNA GRECJA
Opracowane na podstawie:
• Encyklopedii multimedialnej PWN „Cywilizacja Europejczyków”
• www.google.pl
• www.wiw.pl/kulturaantyczna
• http://www.kb.neostrada.pl/
• www.wikipedia.org.pl
• http://hamlet.pro.e-mouse.pl/galeria/index.php
• http://www.paulina.friko.pl/artysci.htm
• http://www.thebritishmuseum.ac.uk/compass/
• http://pl.wikipedia.org/wiki/Sztuka_grecka_okres_archaiczny
• http://www.archeologia.wsh.edu.pl/skrypty/Ancient%20Greece/
grecjarzym/