ANO ANG

SAY MO?
SITWASYON

Lunes ng umaga, tulad ng dati,

maraming tao kang makakasalubong
at makakausap. Paano mo sila
kauusapin o babatiin?
Sa kaibigan mong
coño o sosyal

Sa isa sa mga guro mo

Sa kaibigan mong
beki o bakla

Sa kaibigan mong
jejemon
 Sa lolo mong
kagagaling lang ng
probinsiya
Mga Barayti
ng Wika
• alimpuyok = (amoy o singaw ng kaning
nasusunog)
• anluwage = (karpintero)

• awangan = (Walang hanggan)

• hidhid = (maramot)

• hudhod = (ihaplos)
• napangilakan = (nakolekta)
• salakat = pag-krus ng mga binti
 35 Katutubong wikain o
diyalekto
- Nanganganib na
makalimutan ng kasalukuyang
henerasyon
HETEROGENOUS
AT
HOMOGENOUS
NA WIKA
Walang buhay na wika ang
maituturing na
HOMOGENOUS dahil ang
bawat wika ay binubuo ng
mahigit sa isang barayti.
HOMOGENOUS
• kung pare-parehong
magsalita ang lahat ng
gumagamit ng isang wika
(Paz, et. al 2003)
Iba’t ibang salik panlipunan
• Edad • Kalagayang
• Hanapbuhay panlipunan
• Lugar
• Antas pinag-aralan • Pangkat-etniko
• Kasarian
• rehiyon
 WIKA
HETEROGENOUS

BARAYTI NG WIKA
Tore ng Babel
(Genesis 11: 1-9)

Divergence
• Pagkakaiba-iba
 Ang ay bahagi ng
kultura at kasaysayan ng
bawat lugar. Ito rin ay isang
simbolismo tungo sa
pagkakakilanlan ng bawat
BARAYTI NG WIKA
Ito ay sanhi ng pagkakaiba ng uri ng lipunan na
ating ginagalawan, heograpiya, antas ng
edukasyon, okupasyon, edad at kasarian at uri ng
pangkat etniko na ating kinabibilangan.
1. Dayalek
• Ginagamit ng partikular na pangkat
ng mga tao mula sa isang partikular
na lugar tulad ng lalawigan, rehiyon o
bayan.
• Punto,tono, katawagan
Halimbawa:
TAGBIS- Pinapalitan ang panlaping “um” ng
“mag”
▪ MAGkain tayo sa mall- (Tagalog- Bisaya)
▪ “kUMain tayo sa mall- (Tagalog sa Maynila)
2. Idyolek
Pagkakaroon ng personal na
paggamit ng wika na nagsisilbing
simbolismo o tatak ng kanilang
pagkatao.
“Magandang gabi bayan”
“Hindi namin kayo tatantanan”
“ I Shall Return”
“Ang buhay ay weather
weather lang”
3. Sosyolek
Nakabatay sa katayuan o antas
panlipunan o dimensiyong sosyal ng mga
taong gumagamit ng wika.
a. gay lingo
• Wika ng mga beki
• Ito’y isang halimbawa ng grupong nais
mapanatili ang kanilang pagkakakilanlan kaya
naman binabago nila ang tunog o kahulugan ng
salita.
Pen pen de sarapen
De kutsilyo, de almasen Pen pen de chervaloo
Haw, haw de karabaw De kemerloo de eklavoo
de batuten Hao hao de chenelyn
Sayang pula, tatlong pera de batuten
Sayang puti,tatlong Shoyang fula, talong na
fula
salapi Shoyang fute, talong na
Sipit namimilipit mafute
Ginto’t pilak Sriti dapay iipit
Sa tabi ng Goldness filak chumochurva
dagat Sa tabi ng chenes
b. Coño
• Coñotic o conyospeak
• May ilang salitang Ingles na inihahalo sa
Filipino kaya’t masasabing may code
switching na nangyayari. TAGLISH
HALIMBAWA
Kaibigan 1: Let’s make kain na
Kaibigan 2: Wait lang. I’m calling Anna pa.
Kaibigan 1: Come on na, We’ll gonna make
pila pa. It’s so haba na naman for sure
Kaibigan 2: I Know, right. Sige go ahead na.
c. Jejemon o jejespeak
• Nagmula sa pinaghalong jejeje na
isang paraan ng pagbabaybay ng
hehehe at sa salita mula sa hapon na
pokemon
c. Jejemon o jejespeak
• Nakabatay sa wikang Ingles at Filipino.
• Numero, mga simbolo at may kasamang
malalaki at maliliit na titik.
• H at Z
 HALIMBAWA
• 3ow ph0w, mUsZtah Na phow kaOw?
• MuZtaH
• aQcKuHh It2h
• iMiszqcKyuH
• I labkqz yuh
d. Jargon
• Natatanging bokabularyo ng
partikular na pangkat ay
makapagpapakilala sa kanilang
trabaho o Gawain.
Lesson Plan, demo teaching
Bato, parak
4. ETNOLEK

• Wika na mula sa
etnolingguwistiko grupo
• Etniko at dialek
Vakuul – pantakip sa ulo ng mga
ivatan tuwing panahon ng tag-init
at tag-ulan
Bulanim – salitang naglalarawan
sa pagkahugis buo ng buwan
Palangga – iniirog, sinisinta,
minamahal
Kalipay – tuwa, ligaya, saya
5.
REGISTER
• Naiaangkop ng isang
nagsasalita ang uri ng
wikang ginagamit niya sa
sitwasyon at kausap.
HALIMBAWA:
• Mga salitang jejemon
• Mga salitang binabaliktad
• Mga salitang ginagamit sa teks
• Mga salitang ginagamit ng mga iba’t-
ibang propesyon gaya ng mga doktor
6. PIDGIN AT CREOLE

Umusbong na bagong wika o tinatawag

sa Ingles na “nobody’s native language”
o katutubong wikang di pag-aari
ninuman.
6.A. PIDGIN
walang komong wikang ginagamit.
Umaasa lamang sila sa mga “make-shift”
na salita o mga pansamantalang wika
lamang.
HALIMBAWA
• Ako kita ganda babae.
(Nakakita ako ng magandang babae.)
• Ikaw aral mabuti para ikaw kuha taas grado.
(Mag-aral ka ng mabuti upang mataas ang iyong grado.)
• Ako tinda damit maganda.
(Ang panindang damit ay maganda.)
Ikaw aral mabuti para ikaw kuha taas grado.
(Mag-aral ka ng mabuti upang mataas ang
iyong grado.)
6.B. CREOLE
Barayti ng wika na nadebelop dahil sa mga
pinaghalo-halong salita ng indibidwal, mula sa
magkaibang lugar hanggang sa ito ay naging
pangunahing wika ng partikular na lugar.
Chavacano= Tagalog at Espanyol
Palenquero= African at Espanyol
Annobonese = Portuguese at
Espanyol
Mi nombre = Ang pangalan ko
Di donde lugar to?= Taga saan ka?
Buenas dias – Magandang umaga
Buenas tardes – magandang hapon
Buenas noches – Magandang gabi
PANGKATANG GAWAIN
 Gumawa ng
iskit/senaryo
nakinapapalooban ng
Barayti ng Wika
(3mins)
PAMANTAYAN
Daloy ng Kuwento . . . . 30%
Barayti ng Wika . . . . . . 30%
Lakas ng Boses . . . . . . . 25%
Kooperasyon . . . . . . . . .10%
Pagsunod sa oras . . . . .5%
Props . . . . . . . . . . 10%
QUIZ
1.3
1. Ang bilang ng katutubong wika/wikain
na nanganganib nang makalimutan.

a.150
b.35
c.8
d.4
2. Ang pamagat sa kwento na matatagpuan sa
bibliya na sinasabing dahilan kung bakit
nagkaroon ng Barayti ng Wika.

a. Tore ni Isabel c. Tore ng Babel

b. Tore ng Anghel d. Tore ni Adan
3. Barayti ng wika na nagpapakita ng
sariling pamamaraan ng pagsasalita.

a. Dayalek c. Sosyolek
b. Idyolek d. Creole
4. Wika na nagmula sa
Etnolingguwistikong grupo

a. Pidgin c. Dayalek
b. Creole d. Etnolek
5. Nagmula sa pinaghalong jejeje na isang
paraan ng pagbabaybay ng hehehe at sa
salita mula sa hapon na pokemon

a. Conyo c. gay
lingo
b. Jargon d. jejemon
6. Ang wika ng mga beki

a. Conyo c. gay
lingo
b. Jargon d.
jejemon
7. Uri ng sosyolek na may ilang salitang Ingles na
inihahalo sa Filipino kaya’t masasabing may code
switching na nangyayari.

a. Conyo c. gay lingo

b. Jargon d. jejemon
8. Barayti ng wika na ginagamit ng partikular na
pangkat ng mga tao mula sa isang partikular na
lugar tulad ng lalawigan, rehiyon o bayan.

a. Dayalek c. Sosyolek
b. Idyolek d. Creole
9. Barayti ng wika na nadebelop dahil sa mga
pinaghalo-halong salita ng indibidwal, mula sa
magkaibang lugar hanggang sa ito ay naging
pangunahing wika ng partikular na lugar.

a. Dayalek c. Sosyolek
b. Idyolek d. Creole
10. Naiaangkop ng isang nagsasalita ang
uri ng wikang ginagamit niya sa sitwasyon
at kausap.

a. Jargon c. Register
b. Etnolek d. Creole
II.
1-2. magbigay ng 2 salik panlipunan kung bakit
heterogeneous ang wika
3-5. magbigay ng halimbawang pangungusap
3. Idyolek (sabihin ang pahayag at sino ang nagsabi)
4. Gay lingo
5. jejemon
1. B. 35

2. C. Tore ng Babel
3. B. Idyolek
4. D. Etnolek
5. D. Jejemon
6. C. Gay lingo
7. A. Conyo speak o coño
8. A. Dayalek
9. D. creole
10. C. register
Iba’t ibang salik panlipunan
• Edad • Kalagayang
• Hanapbuhay panlipunan
• Lugar
• Antas pinag-aralan • Pangkat-etniko
• Kasarian
• rehiyon