TAŞKİN

AMMAR ALSABRİ 2010228527

WAEL ALABİD 2010228510

Prof.Dr. Tülay EKEMEN KESKİN

TAŞKIN
bir akarsuyun çeşitli sebeplerle
yatağından taşarak, çevresindeki
arazilere, yerleşim yerlerine, altyapı
tesislerine ve canlılara zarar vererek
o bölgedeki ekonomik ve sosyal
faaliyetleri kesintiye uğratan bir
tabii olaydır
 Taskinlar Niçin
Meydana Gelir?
Taskinlar esas itibarryla dogal bir olaydir.Bu
olayi can ve mal kaybina neden olacak
nitelikte afet niteligine dönüstürenneden ise
cogunlukla insan müdahalesidir..
Dogal yollarla ya da insan müdahalesi sonucu
olusan afetlerin enönemlilerinden biri olan
taskinlar, günümüzde sahip olunan
bilgibirikimine ragmen ülkemizde vedünyanin
pek cok bölgesinde
etkilerinihala sürdürmektedir.

village of moreland hills /USA

 TAŞKININ SINIFLANDIRILMASI
A)Türüne Göre Taşkınlar

A)Nehir Taşkınları
1) Memba ve ani Taşkınlar
• Süzülme hızı düşük
• Süre kısa, şiddetli yağışlar
• Can kaybı çok
2) Mansap Taşkınları H
• Süre uzun
• Bu süre zarfında yüksek yağış H
• Kıyı Taşkınları (Okyanus, Deniz, Göl vb.)
Edirne'deki nehir taşkınları "Kanal Edirne" ile son bulacak
 TAŞKININ SINIFLANDIRILMASI
A)Türüne Göre Taşkınlar

A)Nehir Taşkınları
1) Memba ve ani Taşkınlar
• Süzülme hızı düşük
• Süre kısa, şiddetli yağışlar
• Can kaybı çok
2) Mansap Taşkınları H
• Süre uzun
• Bu süre zarfında yüksek yağış H
• Kıyı Taşkınları (Okyanus, Deniz, Göl vb.)
Edirne'deki nehir taşkınları "Kanal Edirne" ile son bulacak
 TAŞKININ SINIFLANDIRILMASI

B) Yağışlara Bağlı Taşkınlar

1) Akdeniz - Doğu Karadeniz’ de görülen

orografik yağışlar sonucu meydana
gelen taşkınlar
2) İç ve Güneydoğu Anadolu’ da görülen
konvektif yağışlar sonucu meydana gelen
taşkınlar
3) Batı Karadeniz - Ege’de görülen cephesel
yağmurlar sonucu meydana gelen
taşkınlar.
Akören Söküler köyünde köprü / Bartın
 •Kar-Buzul Erimesine Bağlı Taşkınlar

Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerindeki

yüksek kesimlerde, çoğunlukla Nisan ayı
sonları ile Mayıs ayı başlangıcı ile kar
üzerine gelen yağışlarla veya hava
sıcaklığının artmasıyla eriyen kar tabakası,
mansap yerleşimlerinde taşkınlara sebep
olan bir etkiye sahiptir.
 Oluş Zamanlarına Göre Taşkınlar

1)Yaz Taşkınları (Yazın sağanak halindeki

yağışlar sonucu oluşan taşkınlar)
2) Kış Taşkınları (Kasım-Mart arası oluşan
taşkınlar)
3) İlkbahar Taşkınları (Nisan-Mayıs aylarında
kar erimesi sonucu oluşan taşkınlar)

Montreal /Kanda
 Oluşma Sürelerine Göre Taşkınlar
1) Bir hafta veya daha uzun sürede
oluşan taşkınlar.
2) 6 saat içinde oluşan (ani) taşkınlar

Oluşum Yerlerine Göre Taşkınlar

1) Dere ve nehir taşkınları
2) Dağlık alan taşkınları
3) Şehir taşkınları
4) Kıyı taşkınları
Taşkın Etkenleri
A) Doğal Etkenler
• Arazinin fiziki Yapısı
• Arazinin suya doygunluk miktarı
• Akarsuyun debisi
B) İnsan Etkenleri
• Çarpık şehir yapılanması
• Ağaçlandırmanın yapılmaması ve
ağaçların kesilmesi
• Akarsu yatağına çekilen bent/baraj
vs. gibi yapıların yıkılması ve küresel
ısınma
Taşkın Koruma Yapıları

• Tarım arazilerini veya yerleşim yerlerini

ani sel baskınlarında korumak için yapılan
imalatlardır.
• Britler, taşkın duvarları, seddeler,
mahmuzlar ve derivasyon kanalı gibi
imalatlar akarsu vadilerinden taşan suyun
tarım arazileri ve yerleşim alanlarına zarar
vermemesi için yapılmaktadır.
 Taşkın Kontrol Yapıları
•Koruma yapılarında olduğu gibi kontrol yapıları da
taşkın anında gelen suyu kontrol altına almak için
yapılan imalatlardır.
• Bu yapılardan bazıları; ağaçlandırma, taşkın
seddeleri ve duvarları, sel kapanları, taşkın kanalları,
akarsu yataklarının bakım-onarım işlerinin
yapılması, derivasyon kanalıyla akarsu ıslahı, baraj,
gölet ve bentlerin yapılması, sel sularının yerleşim
yerlerine girişini engellemeye yönelik yapılan
yapılardır.
•Bilecik’te yapımı tamamlanan İnhisar Tozman Taşkın
 TAŞKINLARIN ÖNLENMESİ VE AZALTILMASI
• Taşkın meydana getirdiği zararların önüne geçilmesi
ve en aza indirilmesi için akarsu yataklarının planlaması
ve yönetilmesi büyük bir önem arz etmektedir.

• Taşkınlarda her türlü senaryoya hazırlıklı olmak için

kamuya bağlı kurum ve kuruluşlarda yazılı ve görsel
basında tatbikatlar yapılmalı ve kriz merkezi
oluşturulmalıdır

• Gelişmiş ülkeler; doğru arazi kullanımıyla,

hidrometeorolojik gözlemleriyle, meteorolojik
radarlarıyla, otomatik yağış istasyonlarıyla erken ve
doğru tahminler yaparak, erken uyarı sistemleriyle sel
riskini minimize ederek, can ve mal kayıplarının
azaltılmasını başarmışlardır. Meriç ve Tunca'da taşkın önleme çalışması
 Taşkın Anındaki Çalışmalar
• Taşkının meydana gelmesi akabindeki acil
müdahale faaliyetleridir.
• Bu çalışmalar müdahalede görevli personelin
seçilmesi, vatandaşın uyarılması, tahliyesi ve
barınma ihtiyaçlarının giderilmesi,
Aramakurtarma, tıbbı desteğin verilmesi,
meydana gelen hasarın belirlenmesi ve ilgili diğer
çalışmalardır
Edirne'de dere ıslahı ve taşkın koruma
çalışmaları
. Taşkın Sonrasındaki Çalışmalar
• İyileştirme, tekrar yapılanma ve inşa, istihdam ve
maddi iyileştirme, sekteye uğrayan ticaret ve
üretimin tekrar faaliyetine geri döndürülmesi ve
geliştirilmesi, sosyal yardım ve ilgili düzenleme
çalışmalardır
Alsancak'ta taşkın sonrası çalışmalar
Taşkının Faydaları
ve Zarları
•• Birçok uzman tarafından doğal
ortam ve doğal süreçte taşkın
olayının faydalı olduğu, ancak
taşkın yatakları içerisine insan
faaliyetleri ve müdahalelerin
girmesi durumunda özellikle
yerleşim birimlerinde taşkın
zararlarının ortaya çıktığı ifade
edilmektedir.
Taşkının Yararları
• 1. Akarsu yatağı yer altı su miktarının
çoğalması
• 2. Oluşan taşkınların alüvyal toprak taşıyarak
verimli araziler meydana getirmesi,
• 3.Oluşan verimli araziler ile canlı
çeşitliliğinin artması,
• 4.Taşkın ile birlikte taşınan besleyici
maddeler su canlılarına fayda sağlayarak
balıkçılığı desteklemesi
Taşkının Zararları
1. Meydana Gelen Ölümler
2. Maddi Kayıplar
• Bina, ev, köprü vb. imalatların yıkılması,
• İsale hattı ve kanalizasyonun zarar görmesi
• Ulaşım ağının zarara uğraması
• Tarım arazilerinin tahrip olması
3. İnsan Sağlığına Zararları
• Bulaşıcı Hastalıklar
• Yaralanmalar
• Psikolojik Hastalıklar
AIGM v
r
e
e l
r
i
il
h
e
a
ri
r
n
i ç
e
t
g
üm
ö re TÜRKYDE DURUM e to p la m 2 2 1 57
K irk l a
k in • 80 ild
m i z d e s u b a s afetzede su
illeri ir tk il e n
a s a n m i st r i n d a n e
o la y y baskinla
mistir

o p l a m su
•T o l ay
ba s k i n i
i s i 4 0 6 7
s ay
'dir.
 9 4 0 y ı l ı n d a n
20 20 yı l ı 1
bu y ana
g ö rü l en
e
y
n
ı l
f
o
a
l
z
d
l
u
a a f et
TÜRKYDE DURUM
TÜRKYDE DURUM

2 0 y ı l ı
2 0 o lo jik
meteodr ağılımı
afetleraynak:
( K r o l o ji
Meteonel
Ge ğ ü)
M ü d ü r lü
 TÜRKYDE DURUM

2020 yılı meteorolojik afetler dağılımı (Kaynak: Meteoroloji Genel Müdürlüğü)

 Dünyada Yaşanan Taşkınları Anlatan Resimler

Japonya'da meydana gelen 9,0 büyüklüğündeki depremin 19 bin 759 kişi hayatını kaybetti, 6 bin 242 kişi yaralandı ve 2 bin 553 kişi kayboldu

Japonya’da 2011 Yılında Yaşanan Taşkın

 Dünyada Yaşanan Taşkınları Anlatan Resimler

1941 ve 1974 yıllarında yaşanan taşkınlarda Kâbe sular altında kalmıştır. Hac yapmaya gelen Müslümanlar 1941 yılında yaşanan taşkında
yüzerek Kâbe’yi tavaf etmeye çalışmıştır

Mekke’de 1974/1941 Yılında Yaşanan Taşkın

Dünyada Yaşanan Taşkınları Anlatan Resimler

10-11 Eylül 2023 gecesi, tropik benzeri Daniel kasırgası, Libya'nın

Netcad GİS 8.5 •Netcad GİS 8.5 taşkin, Netcad GİS 8.5'in bir modülüdür.
Bu modül, taşkın risk analizi, taşkın haritalama, taşkın
koruma planlama ve tasarımı gibi işlemleri yapmanızı
sağlar¹². Bu modül ile şu özellikleri kullanabilirsiniz:

•- Hidrolojik modelleme: Yağış, akış, debi, su seviyesi gibi

hidrolojik parametreleri hesaplayabilir, farklı senaryoları
karşılaştırabilirsiniz.
•- Hidrodinamik modelleme: Taşkın alanlarını, su
derinliğini, akış hızını, su basıncını, taşkın hasarını ve
tehlike seviyelerini belirleyebilir, farklı senaryoları
karşılaştırabilirsiniz.
•- Taşkın koruma planlama ve tasarımı: Taşkın riskini
azaltmak için gerekli önlemleri planlayabilir, taşkın
koruma yapılarını tasarlayabilir, maliyet analizi
yapabilirsiniz.
NETCAD ADIMLARI
Projeksiyon Harita Uçgen Model
Koordinatları
Tanımlanmasi Eklenmesi Göre Alan Oluşturması

Meteoroloji
Havza Bulmasi Yağiş Alanların Yağiş Analızleri
istasyonlarin

Taşkin Debi
Toprak Tasnıfı Hesabi HEC-RAC
Taskin Analizi Program
PROJEKSIYON TANIMLANMASI
Üzerine iki kez tıklayarak dünyayı maviye çevirdik, ardından
projeksiyon ('UMT 6)'yı seçiyoruz ve datum ED50'yi 7
seçiyoruz ve en altta dünyayı tıklayıp Bartın'ın güneyindeki
bölgeyi seçiyoruz

2
8

5 4
Harita Eklenmesi

(İkinci olarak, Bartın bahçecik bölgesi

6
için en üstteki N üzerinden dosya
1 eklemeye çalışıyoruz, ardından ekle ve
ardından tüm dosyaları .dxf formatında
seçiyoruz tüm dosyaları ekledikten
1 Koordinatları Göre Alanı 2 1
ve Uçgen Model Oluşturması

2
3
3

Net Surf den üçgen müdülü

oluştururuz
4 işaretli olan Netsurf sekmesine
tiklanır
(nokta ,doğru,çok doğru, eğri,
alan,üçgen ve dare sonra Tümünü 4
seç >tamam
hocayı verdiği koordinatlarını göre
alan belirliyoruz
kordinat tusuna bastiktan sonra stte
görinen Y, X koordinatian gelitilk koordinat
tekra griir daba sorra diger koordinatarda
giriir
Alan oluşturduktan sonra fazları siliyoruz
kenarda kalan bozuk olan kisimlarn 1
silinmesigerekir
sil>Doğruyu kesenler 2

Katman kaydediyoruz
UÇGEN MODEL katmanimn tistine sag
tiklanr>gönder>katman kaydet
Bir Yeni klasör oluştururuz (HAVZA)
 6
2 3
1

5
4
7

Referanslar'dan havza Anlaizi.tif

ve Havza Raster .tif'a tıklıyoruz✅
ve aşağıdaki şekilde görünüyor
 METEOROLOJI ISTASYONLARIN
1 Daha sonra nethydro - meteoroloji istasyon noktaların
komşu bölgelerini bulduk ve referanstan meteoroloji
3
istasyonuna tıklıyoruz sol butona ve ardından özlikleri - 4
etiket -ekle'ye tıklıyoruz üç noktanın üzerine tıklıyoruz iki
tık sonra weaterstation ve ardından Ad iki tık basıyoruz
Yazı tipi rengini kırmızı, yazı tipi boyutunu 10 ve pikse
olarak değiştiriyoruz

2
5

7
 YAĞIŞ ALANLARIN 1
Nethydro -yağiş alanlarından 2
sonra hizli seçim araçlarından
alt uçta tüm gözleri kapatıyoruz
ve meteoroloji istasyonunun
gözlerini bırakıyoruz sonra alan
seçiyoruz sonra havza
çevresinde birkaç alan
seçiyoruz ve sol tuşla üç tık
basıyoruz

4
YAĞIŞ ANALIZLERI 1

Yağiş analizini hesaplamak için, yağışlarının bu bölgeye hangi alanlara katkıda bulunduğunu
bilmelisiniz ve daha önce yapiş alanlarını hesapladığımız gibi, bu alanların karabük ve bartın ve
cide olduğu bizim için netleşti
Nethydro -yağişanalizi'ne tıklayın Tüm istasyonun sağ tuşu ile daha önce belirtilen alanları
seçin yağişli - tamam Ardından excel dosyası açılır
 TOPRAK TASNIFI

Toprak Sinafı, suyun toprak emme miktarını bilmek amacıyla kurulmuştur Sol taraftan
1
sayısallaştır butonuna tıklıyoruz ve ardından taşkin depi - toprak t sinaf havza ile çevrili alanı
tanımlıyoruz ve sociclass'tan toprak numarası 77 -tamam'ı seçiyoruz
 1 TAŞKIN DEBI HESABI /MOCKUS
taşkın debisi hesaplamak için iki yöntem kullanıyoruz (Mockus/DSİ).

2 Ilk başta 1 denemek için

1 seçıyoruz ve çıkan tc
sonça gore t saat
6 7
bılırlıyoruz (toplam süresi
en yakın değrı 5 ) yenıden
mukuz hesaplarız d saat 5 8
seçuoruz ve puvikjı 300
>tamam exel açılır

4
1 TAŞKIN DEBI HESABI/DSİ
Taşkın debısı hesaplanırken dsi >>> ondan sonra
karabuk bolgesınde spes basıyoruz çıkan pencereden
wert ,,,, exel açılır
2 5

4
Tum gözlerı kabatyoruz ana
havzası harıç 1 TASKIN ANALIZI
Masap bolgesı
Ondan sonra HEC-RAS yazılımını
seçıp cunku en
kullanarak çizgileri düzenlediniz cok tpolanan
ve çıkan değerleri kontrol ettiniz.
1 2 Bu kontrolleri yaparken, akarsu
sular orda
etrafındaki su seviyesinin 3 biriktiryor
taşmamasını ve debinin
yükselmemesini sağlamak için
önlemler almış olabilirsiniz.
2
4

3
GDEM’DA PROJEKSIYON TANIMLANMASI RASTER DÖNÜŞTÜR VE ALAN
TANIMLANMASI
 ÖZET
 Mockus ve DSİ sentetik yöntemleri kullanılarak bir çalışma yapılmış.
 Çalışma, 323.407 km² büyüklüğündeki bir havza alanına odaklanmış.
 DSİ sentetik yöntemi kullanılarak, 24 saatlik 100 yıllık dönüş aralığında
beklenen taşkın debisi hesaplanmış. Bu hesaplama için toprak tasnif numarası
77 kullanılmış
 Hesaplanan taşkın debisi, 164.984 m³/sn olarak belirlenmiştir
 References
[BBC/2023]
Libya floods: Why damage to Derna was so catastrophic - BBC News
[İstanbul Üniversitesi-Cerrahpașa/2021]
T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı Meteoroloji Genel Müdürlüğü, https://mgm.gov.tr/ [Ziyaret Tarihi:
18.08.2021].

[Veysel Eroğlu -Orman Ve Su İşleri Bakani /Taşkın yönetimi / orman ve su işleri bakanlığı /su
yönetimi Genel müdürlüğü/Ankara 2017]
AnoLxttonnlco, 199d. CIIt no:27, s.288
Selek, B., Deniz, S., Türkiye'de Taşkın Kontrolü Faaliyetlerinin Genel Değerlendirilmesi ve Yeni
Çalışmalar, DSİ Teknik Bülteni Sayı: 123, Ocak 2017
[1] Bağdatlı, M. C., Albut, S. , Taşkın Kontrolü Çalışmalarında CBS'nin Kullanım Etkinliğinin
Değerlendirilmesi, https://www.researchgate.net/publication/3120249
https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1528607