Fizioterapija

povreda mekih
tkiva
PROF.DR.SC.NEDIMA KAPIDŽIĆ-BAŠIĆ
Trauma je vodeći uzrok smrti osoba do 45
god. i među vodećim uzrocima
nesposobnosti.

U traumu spada:

1. Povreda mekih tkiva

2. Prelomi kostiju i kičme
3. Amputacije ekstremiteta
Lokomotorni sistem (LMS) sačinjavaju:
 kosti,
 zglobovi i ligamenti,
 mišići i tetive,
 živci i krvni sudovi,
 potkožno tkivo i
 koža.

Dijelimo ih na povrede:
1. Mekih tkiva (mišić,tetiva,ligament,meniskus)
2. Tvrdih tkiva (kost)
Povrede mekih tkiva
One predstavljaju najčešću indikaciju za primjenu
fizikalne terapije.

Povreda predstavlja oštećenje ćelija i tkiva na mjestu

povrede.
Razvija se upala neposredno nakon povrede sa
znacima: crvenilo, otok, bol, povišena temperatura.
 POVREDE MIŠIĆA

Mišično tkivo je veoma eksponirano i vulnerabilno na

djelovanju direktne i indirektne sile.

Povrede mogu biti kombinovane i izolovane.

Kombinovane – u sklopu povreda drugih dijelova LMS-a
(preloma, iščašenja, uganuća ...)

Izolovane – javljaju se kao samostalne povrede, nakon direktnog

djelovanja sile.
 POVREDE MIŠIĆA
Vrste povreda mišića

a) Nagnječenja – Contusio
b) Istegnuća – Distensio
c) Prekid – Ruptura
d) Rascjep - Herniae
 Nagnječenje – Contusio

Djelovanjem direktne sile (udar tupim predmetom)

Klinička slika:
Haemathoma – krvni podljev je čest pratilac
- izaziva prolazna oštečenja kontraktibilnosti
- obično se spontano resorbira
- komplicira se inficiranjem i osifikacijom

Kasne promjene – skleroza i smanjena kontraktibilnost

– lokalizirana bol i funkcionalni ispadi
Liječenje:
1.mirovanje, hladni oblozi, elevacija
2.incizija i evakuacija sadržaja (kod velikih hematoma)
3.Fizikalna: ultrazvuk, manuelna masaža
 Istegnuće – Distensio
Djelovanjem indirektne sile (istezanjem)
Njenim prestankom mišić se vraća na prvobitnu dužinu,
nema anatomskih promjena, neznatan funkcionalni
ispad

Liječenje:
Konzervativno (krioterapija, elevacija, kompresija,
mirovanje)
Fizikalna: manuelna masaža, ultrazvuk, T care
 Ruptura (Prekid)

Prekid kontinuiteta pojedinih mišičnih vlakana ili

snopova.
Može biti parcijalna i totalna.
Klinička slika: jak bol, otok, hematom, funkcionalni ispad
Liječenje
Ruptura partialis: konzervativno (hladni oblozi,
kompresija,mirovanje, elevacija), fizikalna
Ruptura totalis: operativno
 Posttraumatska osifikacija
(myositis ossificans)

Rijetka, najčešće se dešava kod dječijeg lakta.

Uzrok: posttraumatska subperiostalna reakcija mišičnih

hvatišta

Klinička slika: veličina kalcifikata određuje funkcionalno

oštećenje
Liječenje: - fizikalni tretman
- operativno - rijetko
 POVREDE TETIVA

Tetive su permanentno izložene silama trakcije

sa ponavljanim prenaprezanjem.

One su slabo vaskularizirano tkivo i podložno je:

a) degenerativnim promjenama - na spoju sa mišićem

b) fibroznim promjenama - ne tijelu tetive

c) kalcifikacijama - na hvatištima za kost

Zavisno od lokalizacije promjene na tetivama se označavaju kao:

1.Tendosinovitisi (Tendovaginitisi) – promjene na tetivnim ovojnicama

uzrokovane naprezanjem i naglim pokretima.

2.Ruptura tendinis – prekid pojedinih vlakana ili snopova na tijelu tetive

3.Entezitis – promjene na tetivnim hvatištima sa tendencijom osifikacije

 Ruptura tendinis
Povrede tijela i hvatišta tetive pri jačem mišičnom opterečenju na
mjestima sa degenerativnim i pseudocističnim promjenama.
Najčešće:
1. Ruptura Ahilove tetive: nemogučnost izvođenja plantarne fleksije
2. Ruptura patelarne tetive: nemogučnost aktivne elevacije i ekstenzije
koljena,
3. Ruptura tetive kvadricepsa: nemogućnost aktivnog ispružanja koljena,
suprapatelarni izljev uz defekt tetive.
4. Ruptura tetive duge glave bicepsa: akutni bol i otok u srednjoj trećini
mišića
5. Ruptura tetive supraspinatusa: bol pri abdukciji od 90° kod
parcijalnih, ili nemogučnost abdukcije kod totalnih.
Terapija: operativna i
fizikalna (krioterapija, hidroterapija, UZ, T care, vježbe.
 Entezitisi

To je povreda pripoja tetive za kost. Javljaju se kod sportista i

osoba koje često ponavljaju neki pokret.
Najčešća lokalizacija je na ramenu, na rotatornoj manžeti (tetive
m.supraspinatus, m.infraspinatus i m.teres minor) i na
lateralnom epikondilu humerusa.
Simptomi: bol na palpaciju, bol na pokret, ograničenje pokreta i
slabost.
Terapija: Fizikalna (Ultrazvuk, Laser, TENS, krioterapija). Vježbe za
istezanje i jačanje tetive.
Ako nema efekta može se dati lokalno „blokada” kortikosteroida,
2-3 puta u razmaku od 7 dana.
Ako nema efekta ni tada dolazi u obzir operacija
 Entezitisi

Epicondylitis humeri (Teniski lakat):

Javlja se često u sportista na hvatištu ekstenzora

podlaktice jaka bol pri kontrakcijama

Liječenje:
1. konzervativno (pošteda 3-6 nedjelja, analgetici,
NSAID), a kod tvrdokornih lok.aplikacija kortikosteroida i
fizikalna terapija
2. operativno
Teniski lakat
 POVREDE LIGAMENATA

Ligamenti su trake čvrstog vezivnog tkiva, nalaze se uglavnom oko

zglobne kapsule s ciljem da pojačaju njen spoljašnji spoj, mada
mogu biti neovisno od zgloba.
Ligamenti stabiliziraju zglobove.

Povrede nastaju pri ekstremnim, nekontrolisanim napetostima i

kretnjama u određenim zglobnim ravnima.
Lezije mogu biti:
I stepena: distensio i distorsio
II stepena: parcijalne rupture
III stepena: totalne rupture (desinsertio, avulsio)
 Distensio (Istegnuće):

-kontinuitet lig. očuvan,

-hemoragija u ligamentu moguća

Distorsija (Uganuće)

To je povreda ligamenta nastala naglim dejstvom sile

koja izazove prekomjernu amplitudu pokreta.

Osim ligamenta povrjeđene su i zglobna kapsula,

sinovija i tetivne ovojnice
Kost je nepovrijeđena.

Klinički: otok i bol zgloba

-nema znakova nestabilnosti zgloba
Posljedica distorzije može biti dugotrajni otok i zadebljanje
tkiva oko zgloba usljed oštećenja cirkulacije, a može ostati i
trajno labav zglob zbog istegnuća ligamenata koji je sklon
ponovnoj distorziji.

Najčešća lokalizacija distorzije je skočni zglob, a drugi je

koljeno.
 Terapija distorzija

Zavisi od težine oštećenja, ali svaku distorziju treba ozbiljno

shvatiti. Nekada je zanemare i pacijent i ljekar i ostanu teže
posljedice.
Najveći broj se lijeći konzervativno.
Odmah nakon povrede potrebna je elevacija ekstremiteta,
masaža ledom nekoliko puta na dan ili ledene komprese i
kompresivni zavoj ili gipsana imobilizacija (2-4 nedelje).
Može se led stavljati i preko kompresa (kesice sa zamrznutim
gelom).
Fizikalna terapija distorzija
Mora biti ozbiljno provedena, jer nekvalitetno rađena može
ostaviti trajne posljedice.
Važno je ne dozvoliti istezanje ligamenata poslije povrede
kako bi se izbjeglo labavljenje zgloba.
Mora obezbjediti dobru vaskularizaciju povređenog
ligamenta u toku imobilizacije.
Izometrijske vježbe u toku imobilizacije, kao i aktivne vježbe
susjednih zglobova.
Nakon imobilizacije potrebno je raditi na još boljoj
vaskularizaciji ligamenata.
U tu svrhu se uključuje:
1.termo terapija (može se nastaviti sa ledom, a u
hroničnoj fazi može parafin, fango),
2.hidroterapija (vježbe u bazenu),
3.elektroterapija (Interferentne struje, dijadinamske, T
care),
4.ultrazvuk, laser, magnet,
5.vježbe.
Ligament se ne smije istezati pasivno, da se ne
razlabavi. Radi se aktivno istezanje i vježbe za snagu
okolnih mišića što će povećati stabilnost ligamenta.
Ako je ligament već labav rade se vježbe za jačanje dok
ne postane stabilan zglob.
Hirurško lijećenje distorzija

Kod potpune rupture ligamenata efikasna je samo hirurška

terapija.
Nakon operacije potrebna je imobilizacija (ortoza ili gips
longeta) 4-6 nedelja.
Nakon skidanja gipsa dobro je nastaviti sa bandažom još 2
nedelje.
Fizikalna terapija kao i kod neoperisanih.
 IŠČAŠENJA – LUXATIO

Izostanak kontakta između zglobnih tijela pod djelovanjem

direktne ili indirektne sile pri čemu su ligamenti koji drže
zglob u kongruenciji rupturirani.

Luxatio completa (kompletno išćašenje) – prekid kontakta

zglobnih ploha potpun i ruptura ligamenata.
Luxatio incompleta (nekompletno iščašenje) – zglobne
plohe se djelimično dodiruju, a ligamenti ne moraju biti ili
su djelimično oštećeni.
Podjela luksacija

1.Luxatio recens – svježa iščašenja

2.Luxatio inverterata – zastarjela iščašenja koja
se ne mogu popraviti
3.Luxatio recidivans – ponavljana iščašenja
istog zgloba uvjetovana silom
4.Luxatio habitualis – ponavljana iščašenja
istog zgloba uvjetovana slučajnim kretnjama
bez traume
Klinička slika luksacija:

-bolan, deformiran zglob sa otokom

-mogu se palpirati iščašeni zglobni okrajci
-pulsacije distalno od iščašenja su oslabljene ako postoji
kompresija krvnih sudova
-prisilni položaj i elastični otpor distalnog segmenta zbog
nategnuća ligamenata i mišićnog spazma
 TRETMAN
- Radiografska verifikacija stepena i vrste iščašenja i eventualnih koštanih lezija

- Repozicija: manipulativnim procedurama neposredno nakon povrede u opštoj

anesteziji

- Imobilizacija i obavezna radiografska kontrola

- Operativno: nereponibilna, rekurentna, zastarjela, otvorena iščašenja i luksacijski

prijelomi
Cilj fizikalne terapije je: spriječiti krvarenje, smanjiti bol, smanjiti izljev.
Potrebno je uraditi:
1. Elevacija ekstremiteta
2. Kriomasaža
3. Kompresivni zavoj
Nakon 2-3 dana započinju se statičke vježbe.
Zavisno od težine povrede uključuju se druge fizikalne procedure:

 Termoterapija ( u početku samo krioterapija, a kasnije, kada je kalus

formiran može i toplota uz oprez.
 Elektroterapija
 Hidroterapija
 kinezioterapija