Verilerin Analizi

• Verilerin, araştırma amaçları doğrultusunda temel özelliklerini belirleme ve

ayırt etme işlemleridir.

• Araştırmanın alt amaçları ve araştırma desenine bağlı olarak uygun veri analizi
tekniğinin seçimi yapılır.

• Toplanan veriler, ait oldukları gruplara ayrılarak ve gerektiğinde karşılaştırılarak

belirlenmeye ve hangi bütünün parçaları olduğu bulunmaya çalışılır.
(Karasar, 2012)
• Verilerin analizinde ilk adım toplanan ham verinin amaca uygun olarak
sınıflandırılmasıdır.
• Verilerin tek ya da çok değişkene göre sınıflandırılması, çözümlemenin
tek ya da çok değişkene göre yapılmasına bağlıdır.
• Toplanan bilgilerin başkalarınca anlaşılabilmesi ve aynı yollarla elde
edilmiş başka bilgilerle karşılaştırılabilmesi için çeşitli istatistiksel
teknikler geliştirilmiştir.
• Her araştırma modeli için uygun bir istatistiksel model seçmek önemli
bir noktadır.
(Karasar, 2012)
İki tür istatistiksel çözümlemeden bahsedilebilir; Doğrudan ve kestirisel
(vardamsal) çözümlemeler.

1. Doğrudan çözümlemeler

a. Tek değişkenli çözümlemeler

• Tek tek belli değişkenler açısından yığın halindeki verilerin özetlenmesi
amacına yöneliktir.
• Açımlayıcı ve durumun ayrıntılarını saptayıcı türden araştırmalar, tek
değişkenli çözümlemeler gerektirir.
(Karasar, 2012)
a. Tek değişkenli çözümlemeler

Bu amaçla;
Frekans dağılımı Toplam
Oran Yüzde
Yüzdelik Ortalama
Ortanca Tepe değer
Genişlik Varyans
Standart sapma Standart puan

gibi çeşitli hesaplamalar yapılabilir.

b. İlişkisel çözümlemeler
• İki ya da daha çok değişken arasındaki ilişkilerin incelenmesi
durumunda kullanılır.
• Birlikte değişim ve nedensel değişim olmak üzere iki tür ilişkiden söz
edilebilir
• Dikkate alınması gereken üç önemli nokta:
İlişkinin varlığı
İlişkinin yönü
İlişkinin miktarı
(Karasar, 2013)
2. Kestirisel Çözümlemeler

• Kestirisel çözümlemenin ilk koşulu üzerinde çalışılan örneklemin yansızlık

kuralına göre seçilmiş olmasıdır.

• Tek değişkenli veya değişkenler arası olabilir.

• Örneklemeye dayalı araştırmalarda kestirisel çözümlemeler yapılarak

örneklemden elde edilen değerler yardımıyla evren değerler veya dağılımları
kestirilmeye çalışılır.
(Karasar, 2012)
2. Kestirisel Çözümlemeler

Kestirisel çözümlemler ile ilgili önemli kavramlar

• Örneklem dağılımı
• Standart hata
• Güven aralığı
• Güven düzeyi
Hipotez (Denence) sınama

• Bazı araştırmalarda amaç, belli hipotezlerin sınanması şeklinde ifade

edilir.
• Hipotez sınamanın temelinde gözlenen ve beklenen durumların
karşılaştırılması vardır.
• Hipotezlerin sınanması temelde «manidarlık» sınamasıdır.
• Manidarlık ise, gözlenen ilişki ya da farkın, şans ya da örneklem
dağılımı olgularından bağımsız, sistemli ve önemli bir nedene bağlı
olmasıdır.
(Karasar, 2012)
1. Ortalamalar arası farkın manidarlık sınamaları

• Örnekleme ile oluşturulmuş iki ya da daha çok sayıdaki gruba farklı

yöntemler, teknikler vb. uygulandığında, farklı sayılabilecek sonuçlar
alınıp alınmadığını sınamak için grupların ortalamaları karşılaştırılır.

• Bu amaçlar değişik teknikler geliştirilmiştir;

z sınaması
t sınaması
F sınaması
(Karasar, 2012)
2. Dağılımlar arası farkın manidarlık sınaması

• Dağılımlar arası farkın manidarlık çözümlemelerinde sık sık başvurulan bir

istatistiksel teknik kay kare (X2)’dir.

• Özellikle sınıflama ölçeği ile ifade edilen veriler ve normal dağılımdan

sapmaların olduğu durumlarda kullanılır.

• Parametrik olmayan bir tekniktir.

(Karasar, 2012)
3. Birlikte değişim (korelasyon) manidarlık sınamaları

• Kestirisel çözümleme tekniği olarak kullanıldığında, betimsel amaçlı

korelasyon hesaplamasının da manidarlık sınaması ile sonuçlandırılması
gerekir.

• Birlikte değişimin manidarlık sınaması genellikle z dönüşümü veya t

sınaması ile yapılır.

(Karasar, 2012)
Kaynakça
Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri (24. baskı). Ankara: Nobel Yayınevi