Throwback…

Balik-Aral
l
Alokasyon
Ekonomiks
Kuwentong

Ekonomiks
 Pamprosesong Katanungan
• Ano ang ipinapakita ng video nina Eko at
Miya?
• Ano ang dahilan ng mga pagbabago sa
dami ng bibiling buko juice nina Eko at
Miya at dami ng ipagbibiling buko juice
ng tindero?
 Mga Layunin
• 1. Nabibigyang kahulugan ang
konsepto ng Demand/sUPPLY.
• 2. Nasusuri ang mga konsepto ng
Demand/Supply tulad ng demand/Supply
schedule, demand/Supply curve at
demand/Supply function
https://drive.google.com/file/d/1ktip5fGHW_2s5zVY2WkYRH9xoBsRJRTb/view?
usp=drive_web
 MICROECONOMICS
(COMPARATIVE APPROACH)

Prepared and Modified by: Papa

 Demand Supply
Ito ay tumutukoy sa Ito ay tumutukoy sa
dami ng produkto na dami ng produkto na
ninanais ng mga ninanais ng mga
mamimili/konmsyume nagbibili/prodyuser
r na bilhin o na ipagbili o i-
ikonsumo prodyus
Ito ay ang dami ng Ito ay ang dami ng
produkto o serbisyo produkto o serbisyo
na handa at kayang na handa at kayang i-
bilhin ng mamimili sa prodyus o ipagbili ng
iba’t ibang presyo sa prodyuser sa iba’t
isang takdang ibang presyo sa isang
panahon. takdang panahon.
 Function o Mathematical Equation

Demand: Supply:
Ipinapakita nito ang di- Ipinapakita nito ang
tuwirang relasyon ng tuwirang relasyon ng
demand (dependent) at supply (dependent) at ng
ng presyo (independent). presyo (independent).
 Ito ay maaaring  Ito ay maaaring
maipakita sa matematikal maipakita sa matematikal
na equation na may 2 na equation na may 2
variables, ang Qd variables, ang Qs
(Quantity demanded) at P (Quantity supplied) at P
(presyo) (presyo)
 HALIMBAWA NG
MATHEMATICAL EQUATION

Demand Function Supply Function

• Qd = 50 – 5P • QS = 20 + 2P
• Kung ang P1 ay Php1, ilan • Kung ang P1 ay Php2, ilan
ang Qd1? ang Qs1?
• Qd1 = 50 – 5 (1) • Qs1 = 20 + 2 (2)
• Qd1 = 50 – 5 • Qs1 = 20 + 4
• Qd1 = 45 • Qs1 = 24
• Kung ang P2 ay Php2, ilan • Kung ang P2 ay Php4, ilan
ang Qd2? ang Qs2?
• Qd2 = 50 – 5(2) • Qs2 = 20 + 2 (4)
• Qd2 = 50 – 10 • Qs2 = 20 + 8
• Qd2 = 40 • Qs2 = 28
 ISKEDYUL NG DEMAND AT SUPPLY
Demand Iskedyul:
Supply Iskedyul:
Talahanayan ng dami ng Talahanayan ng dami ng
produktong kayang produktong kayang ipagbili/likhain
bilhin/ikonsumo ng mamimili sa ng prodyuser sa ibat-ibang presyo
ibat-ibang presyo sa isang takdang sa isang takdang panahon
panahon
• QD = 50 – 5P • Qs = 20 + 2P
Punto P Qd Punto P Qs
A 1 45 A 2 24
B 2 40 B 4 28
C 3 35 C 6 32
D 4 30 D 8 36
E 5 25 E 10 40
Iskedyul ng Demand Iskedyul ng Supply
ng Face Mask ng Face Mask

Point Qd Price Point Qs Price

• Ano ang inyong napansin o na-
oberbahan sa talahanayan o Iskedyul ng
Dami ng Demand at Iskedyul ng Dami
ng Supply?
• Yan ang tinatawag nating Batas ng
Demand at Batas ng Supply.
ANG MGA BATAS NG DEMAND AT SUPPLY

Nagsasaad na habang ang presyo ng

produkto ay tumataas, kakaunti ang
handang bilhin ng mamimili. Kapag ang
presyo naman ay bumababa, marami
ang handang bilhin ng mamimili,
habang ang ibang salik ay hindi
nagbabago.
Nagsasaad na habang ang presyo ng
produkto ay tumataas, lumalaki ang
bilang handang ipagbili ng prodyuser.
Kapag ang presyo naman ay bumababa,
lumiliit bilang ng handang ipagbili ng
prodyuser, habang ang ibang salik ay
hindi nagbabago.

Dem Pric
Pric and Pric Sup
e
e Dem Pric Sup e ply
goes goes
and e ply goes goes
goe dow dow dow
s goes goes goes dow
n n n
up up up n
up
 ANO NGA BA ANG DAHILAN?
Demand/Konsyumer Supply/Prodyuser
• Nais ng mga mamimili na • Nais ng mga prodyuser na
makabili ng maraming makalikha ng maraming
produkto sa mababang produkto sa mababang
halaga upang makatipid gastusin at makabenta ng
at mabigyang kasiyahan maraming produkto upang
ang kanyang mga makamit ang
pangangailangan at pinakamataas na antas ng
kagustuhan. tubo mula sa kanyang
nilikhang mga produkto
produkto.
• Kailan lamang nagaganap o nasusunod
ang Batas ng Demand at Batas ng
Supply?
 Ang pagbabago ng
presyo ay
nagpapakita ng
pagbabago sa dami
ng handang bilhin
ng mamimili. Ito ay
naipakikita sa
paggalaw sa iisang
kurba (movement
along the curve),
sapagkat ang ibang
salik ay hindi
nagbabago.
 PAGGALAW NG SUPPLY

Ang pagbabago ng
presyo ay
nagpapakita ng
pagbabago sa dami
ng handang
gawin/ipagbili ng
prodyuser. Ito ay
naipakikita sa
paggalaw sa iisang
kurba (movement
along the curve),
sapagkat ang ibang
salik ay hindi
nagbabago.
 Ito ay ang kabuuan ng Ito ay ang kabuuan ng
dami ng demand ng mga dami ng supply ng mga
mamimili sa pamilihan. prodyusers sa pamilihan.

Market Market
 Demand/Consumers Supply/Producers
A B C D E A B C D E
Pt P T Pt P T
Qd Qs

A 35 5 10 15 20 25 75 A 5 5 10 15 20 25 75
B 30 10 15 20 25 30 100 B 10 10 15 20 25 30 100
C 25 15 20 25 30 35 125 C 15 15 20 25 30 35 125
D 20 20 25 30 35 40 150 D 20 20 25 30 35 40 150
E 15 25 30 35 40 45 175 E 25 25 30 35 40 45 175
Kurba ng Market Kurba ng Market
Demand Supply
 MGA SALIK NA NAKAKAAPEKTO
SA PAGBABAGO NG DAMI
NG DEMAND AT SUPPLY
(SOC)
Demand Supply
• Income • Pagbabago sa
Teknolohiya
• Okasyon
• Pagbabago sa halaga ng
• Kagustuhan/Panlasa mga Salik ng
• Populasyon Produksiyon
• Ekspektasyon • Pagbabago sa Bilang ng
Nagtitinda
• Presyo ng Ibang
• Pagbabago sa Presyo ng
Produkto
Kaugnay na Produkto
• Inaasahang Presyo • Ekpektasyon ng Presyo
•Ang pagbabago sa demand ay
dulot ng isa o higit sa mga
salik na nakakaapekto sa
kagustuhan, ito ay ipinapakita
gamit ang shifting sa bagong
demand curve.
• Ang pagbabago ng demand
ay makikita sa paglipat ng
kurba ng demand mula sa
kanan papuntang kaliwa o
kaliwa papuntang kanan.
•Ang pagbabago sa supply ay
dulot ng isa o higit sa mga
salik na nakakaapekto sa
paglikha, ito ay ipinapakita
gamit ang shifting sa bagong
supply curve.
• Ang pagbabago ng supply ay
makikita sa paglipat ng kurba
ng supply mula sa kanan
papuntang kaliwa o kaliwa
papuntang kanan.
• Pagtaas ng kita
•Pagkagusto sa isang
produkto
•Ekspektasyon o
Inaasahan
• Pagdami ng mamimili
• Pagtaas ng presyo ng
substitute goods
• Pagbaba ng presyo ng
complementary goods
 ANG PAGLIPAT NG KURBA
• Demand – Pagtaas o • Supply: Pagtaas o
Paglaki ng Dami Paglaki ng Dami
 ANG PAGLIPAT NG KURBA
• Demand – Pagbaba o • Supply: Pagbaba
Pagliit ng Dami o Pagliit ng Dami
PRESYONG ELASTISIDAD NG
DEMAND AT SUPPLY
Ito ay ang porsyento ng pagtugon ng konsyumer
sa pagbabago ng presyo.

Ang magiging pagtugon ng Qd sa bawat

porsyento ng pagbabago ng presyo ay
malalaman sa pagkuha ng presyong elastisidad
ng demand.

Elastisidad = (% pagbabago sa
dami/ % pagbabago sa presyo)
Elastik Ang kurba ay elastik
kapag ang nakuhang
elastisidad ay mas
mataas sa 1.
Naipapakita sa mas
nakahigang kurba na
ibig sabihin ay na sa
bawat maliit na
pagbabago ng presyo,
mas malaki ang
pagbabago sa demand.
 Di-Elastik
Ang kurba ay sinasabing
di-elastik kapag ang
nakuhang elastisidad ay
mas mababa sa 1.
Di-elastik na demand ay
naipapakita ng mas
nakatayong kurba na sa
kaunting pagbabago ng
demand, mas malaki ang
pagbabago ng presyo.
 Unitaryong Demand
Ang kurba ay
sinasabing unitaryo
kapag ang nakuhang
elastisidad ay 1.
Ibig sabihin nito na sa
bawat pagbabago sa
presyo, ang dami ng
demand ng mamimili
ay magbabago ng
pantay.
Ang % pagbabago sa Q ay makukuha sa paraang:
Q2 – Q1) / (Q2 + Q1) / 2

Ang % pagbabago sa P ay makukuha paraang:

(P2 – P1) / (P2 + P1) / 2
 Quantity Elasticity of
Point Demanded Price Demand

A 0 30
B 50 25 10.99 elastik
C 100 20 3.27 elastik
D 150 15 1.4 elastik
E 200 10 0.83 Di-elastik
 Sinusukat ng elastisidad ng suplay ang
reaksyon ng mga prodyuser sa pagbabago ng
presyo.

Ang elastisidad ng suplay ay ang “percentage”

sa pagbabago ng dami na isinuplay /
“percentage” sa pagbabago ng presyo.
 Ang % pagbabago sa Q ay makukuha sa paraang
(Q2 – Q1) / (Q2 + Q1) / 2
Ang % pagbabago sa P ay makukuha paraang
(P2 – P1) / (P2 + P1) / 2
Elastik- kapag ang nakuhang
Es ay mas mataas sa 1
Di-elastik- kapag ang
nakuhang Es ay mas mababa
sa 1
Ganap na Elastik - Pinakamataas na elastisidad
para sa isang kurba ng suplay.
- isang pahigang
linya.

Ganap na Di-elastik – Pinakamababang elastisidad

para sa isang kurba ng suplay
- nakatayong linya.
 Interaksyon ng
Supply at Demand
 BALIK ARAL: PRESYONG
ELASTISIDAD
• Ipinakilala ni
Alfred Marshall ang
konsepto ng elasticity sa
ekonomiks.
• Ito ay tumutukoy sa
bahagdan ng pagbabago sa
dami ng demand o
supply batay sa
pagbabago
sa presyo.
 HULARAWAN: ALAMIN KUNG ANONG
KONSEPTO NG EKONOMIKS ANG TINUTUKOY
NG MGA LARAWAN.
 ANO ANG PAMILIHAN?
• Ito ay isang mekanismo
kung saan ang mamimili
at nagbebenta ay
nagkakaroon ng
transaksiyon upang
magkaroon ng bentahan.
• Ito rin ang nagsasaayos ng
nagtutunggaliang interes ng
mamimili at bahay –
kalakal.
 PUWERSA NG PAMILIHAN
(MARKET FORCES)
• Tumutukoy sa ugnayan ng supply at
demand.
• Nag-uugnayan ang mamimili at bahay-kalakal
sa pamamagitan ng pagtatakda ng presyo at
dami ng produkto.
• Ang mamimili ay bumibili nang marami sa
mababang presyo samantalang marami
namang ipinagbibili ang bahay-kalakal sa
mataas na presyo.
 •Ang ekwilibriyo ay ang
sitwasyon na ang mamimili
(demand) at nagbibili
(supply) ay nagkakatagpo.
 HALIMBAWA
TALAHANAYAN NG DEMAND AT SUPLAY
NG Face Mask
Qd P Qs
28 3 0
24 5 10
20 8 20
12 12 40
0 15 50
KOMPYUTALAAN: KUMPLETUHIN ANG
TALAAN SA PAMAMAGITAN NG
PAGKOMPYUT NG QD, QS AT PRESYO
Punto QD = 150 - P Presyo QS = -60 + 2P
Dami ng Demand Dami ng Supply

A 110 40 20

B 95 55 50
C 80 70 80
D 65 85 110
E 50 100 140
 THE MIGHTY
MATHEMATICS
OF THE LEVER
(MARKET EQUILIBRIUM)
MARKET EQUILIBRIUM
 MARKET EQUILIBRIUM
18
16
14
12
10
8
6
4
2
1
0 5 10 15 20 25 30 35 40 45

Equilibrium Demand Supply

 LAW OF
SUPPLY AND DEMAND

Ekwilibriyo (Equilibrium) –
Sapat ang dami ng supply sa demand.
 LAW OF
SUPPLY AND DEMAND

Kakulangan (Shortage) – Hindi sapat ang

dami ng supply upang matugunan ang
dami ng demand.
 LAW OF SUPPLY AND
DEMAND

Kalabisan (Surplus) – Mas marami ang supply

sa dami ng demand.
 •Maari kayang magbago ng
dami si Demand na walang
reaksiyon si Supply?
•Maari kayang magbago si
Supply na walang reaksiyon si
Demand?
•Ano kaya ang mangyayari?
 MARKET EQUILIBRIUM
18
Surplus

16
14
12
10
8
6
4
2
1 Shortage

0 5 10 15 20 25 30 35 40 45

Equilibrium Demand Supply

 TUKUYIN KUNG SHORTAGE,
SURPLUS, PRICE CEILING O
FLOOR PRICE

1
3
4
2
 • Sa pamilihan possible kaya na
magbago-bago ang presyo ng bilihin
na parang see-saw?
• Maari nga kayang magbago ng dami si
demand na walang reaksiyon si supply?
• Maari nga kayang magbago si supply na
walang reaksiyon si demand?
• Ano kaya ang maaring mangyayari sa
pamilihan?
• Halimbawa na ang kurba ng suplay
ay konstant.
• Ano ang mangyayari kapag
mayroong pagtaas sa kita,
populasyon, pagtaas ng presyong
alternatibo/komplementaryo
produkto, pagpabor sa produkto.
 DEMAND INCREASE / SUPPLY
CONSTANT
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

Equilibrium Demand Supply

• Halimbawang ang kurba ng suplay ay
konstant muli.
• Ano ang mangyayari kapag
bumabagsak ang tubo/profit,
populasyon, alternatibong produkto,
pagtaas ng komplementaryong
produkto at di pagpabor sa produkto
 DEMAND DECREASES /
SUPPLY CONSTANT
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
0 10 20 30 40 50 60 700 80 90

Equilibrium Demand Supply

• Halimbawang konstant ang
Demand.
• Ano ang mangyayari kapag
dumadami ang prodyusers
at tumataas ang
komplementaryong
produkto.
 DEMAND CONSTANT / SUPPLY
DECREASE
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

Equilibrium Demand Supply

• Halimbawang konstant muli
ang Demand.
• Ano ang mangyayari kapag
kumokonti ang bilag ng mga
prodyusers at bumababa ang
komplementaryong produkto.
 DEMAND CONSTANT / SUPPLY
INCREASE
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

Equilibrium Demand Supply

• Kapag parehas ang demand at suplay ay
tumataas, ang dami ay tumataas ngunit ang
epekto sa presyo ay hindi malaman.

• Kapag parehas ang demand at suplay ay

bumababa, ang dami ay bumababa ngunit
ang epekto sa presyo ay hindi malaman.
• Kapag ang demand ay bumababa at
ang suplay ay tumataas, ang presyo ay
bumabagsak ngunit at epekto sa dami
ay di malaman.
• Kapag ang demand ay tumataas at ang
suplay ay bumababa, ang presyo ay
tumataas ngunit ang epekto sa dami ay
hindi malaman.
 DEMAND INCREASE =
SUPPLY INCREASE
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

Equilibrium Demand Supply

 DEMAND DECREASE =
SUPPLY DECREASE
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

Equilibrium Demand Supply

 DEMAND DECREASE =
SUPPLY INCREASE
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

Equilibrium Demand Supply

 DEMAND INCREASE = SUPPLY
DECREASE
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

Equilibrium Demand Supply

 BALIK-ARAL
• Ang pamilihan ay nagsasaayos ng
nagtutunggaliang interes ng mamimili at
bahay-kalakal.
• Ang mamimili ay bumibili nang marami sa
mababang presyo samantalang marami
namang binibenta ang bahay-kalakal sa
mataas na presyo.
• Ang napagkasundunang presyo ng mamimili
at bahay-kalakal ay tinatawag na presyong
ekwilibriyo.
 MINSAN….
• Basahin ang mga sumusunod na
sitwasyon at isipin ang maaaring
kahinatnan nito batay sa iyong sariling
pagkaunawa.
• Matagal nang magsasaka si Mang Farmero.
Isang araw ay nabalitaan niyang ang presyo
ng kaniyang produktong palay ay binibili
lamang sa murang halaga. Ang presyo ay
hindi kayang mabawi kahit puhunan niya sa
binhi at fertilizer. Ano kaya ang maaaring
mangyari kay Mang Farmero?
 ANO KAYA…
• Ang Gitnang Luzon ay sinalanta ng bagyo.
Maraming palayan ang nasira. Ano kaya ang
maaaring ibunga nito? Dahil sa katatapos pa lamang
na bagyo nabalitaan ng pamahalaan na maraming
mga negosyante ang nanamantala sa pamamagitan
ng pagtataas ng presyo.
• Ano kaya ang maaaring gawin ng pamahalaan?
• Paano ka nakabuo ng maaaring kahinatnan ng
pangyayari?
• Alin sa mga sitwasyon ang nahirapan kang bumuo ng
maaaring kahinatnan? Bakit?
 NICHOLAS GREGORY
MANKIW
• Government can sometimes
improve market outcomes.
• Bagama’t ang pamilihan ay
isang organisadong sistemang
pang-ekonomiya, may mga
pagkakataong nahaharap ito sa
pagkabigo o market failure.
• Sa ganitong pagkakataon,
kinakailangan ang pakikialam
ng pamahalaan sa takbo ng
pamilihan.
 ANO ANG IBUBUNGA O MANGYAYARI
KUNG
MAYROONG SHORTAGE AT SURPLUS SA
PAMILIHAN?
18
16
14 Surplus
12
10
8
6
4 Shortage
2
1

0 5 10 15 20 25 30 35 40 45
 • Market Failure.!?

• Sitawasyon kung saan ay hindi maayos ang

distribusyon/kalalagayan ng produkto at
serbisyo sa pamilihan.
• Sa sitwasyon na may
‘market failure, ano
kaya ang maaring
gawing hakbang ng
pamahalaan upang
ito ay matugunan?
 MARKET EQUILIBRIUM
18 Surplus
16
14 Floor Price
12 Buyer
10
Price
8
6 Seller Stabilization
4
Price Ceiling
2
1 Shortage
0 5 10 15 20 25 30 35 40 45

Equilibrium Demand Supply

 PRICE STABILIZATION
• Patakarang ipinatutupad ng pamahalaan
upang mapapatatag ang presyo sa
pamilihan.
• Pagkontrol ng pamahalaan sa presyo ng
mga bilihin upang maiwasan ang
implasyon.
• Ito ay kung saan magkakasundo sa
pamilihan ang konsyumer at prodyuser.
• Kilala rin bilang maximum price policy o
pinakamataas na presyo na maaring ipagbili ng
isang prodyuser sa isang produkto o serbisyo.

• Itinatakda ng mas mababa sa price ceiling sa

equilibrium price upang mapanatili na abot kaya
ang presyo.

• Naaayon sa Anti-Profiteering Law. Nagpapatupad

ng freeze price kung may kalamidad.
• Kilala rin bilang price support at minimum
price policy na tumutukoy sa
pinakamabanag presyo na itinakda ng
batas sa mga produkto at serbisyo.

• Sa ganitong sitwasyon ay mahalaga ang

minimum wage (RA 602)
 SUGGESTED RETAIL PRICE (SRP)
• Presyong itinakda ng pamahalaan para sa isang
kalakal.
• Mahigpit na binabantayan ang mga produkto
nakabilang sa mga pangunahing
pangangailangan gaya ng bigas, asukal, kape,
harina, tinapay, itlog, at instant noodles
• Ang patakarang ito ay isang pamamaraan
upang mapanatiling abot-kaya para sa mga
mamamayan ang presyo ng nasabing produkto.
 PRICE FREEZE
• Pagbabawal sa pagtataas ng presyo sa
pamilihan.
• Ipinatutupad ito ng pamahalaan upang
mapigilan ang pananamantala ng mga
negosyante sa labis na pagpapataw ng
mataas na presyo ng kanilang mga produkto.
• Labag sa Anti- Profiteering Law ang labis na
pagpapataw ng mataas na presyo.
 • Ano ang
kahalagahan na
naitutulong ng
pamahalaan upang
mabigyan ng
solusyon ang
“market failure?”
 TEXT KNOWLEDGE
• 1. Patakarang ipinatutupad ng pamahalaan upang
mapapatatag ang presyo sa pamilihan.
• 2. Tumutukoy sa pinakamataas na presyo na maaring
ipagbili ng isang negosyante sa kanyang produkto.
• 3. Sitwasyon na kung saan ang aksiyon/pagpapasya ng
mamimili/negosyante ay may di magandang epekto sa
pamilihan.
• 4. Pansamantalang sitwasyon na ang supply ay di sapat
sa pamilihan.
• 5. Ang pamahalaan ay nagsisilbing __________ kung
may labis na pangangailangan sa pamilihan.
 KASAGUTAN
• 1. Price Stabilization Program
• 2. Price Ceiling
• 3. Market Failure
• 4. Shortage
• 5. Seller
 TAKDANG
ARALIN
• Basahin at Pag-aralan ang
kahulugan at kahalagahan ng
Makroekonomiks at ang Paikot na
daloy ng Ekonomiya.
• Ang mga gabay na katanungan ay nasa
sangguniang aklat.
• LM pp.221-242
• Production Function- Ang relasyon ng input at
output.
• Input- ito ay mga bagay na ginagamit sa
pagbuo ng isang produkto, tulad ng hilaw na
materyales,kasanayan at serbisyo ng mga
manggagawa, mga makinarya, mga lupain o
planta at anumang bagay na ginagamit sa
produksyon.
• Output- anumang mabuo at magawang
produkto mula sa paggamit ng iba’t ibang salik
ng produksyon.
• Ang Input ay inuuri bilang fixed input at
variable input. Ang paggamit ng mga ito
ay naayon sa haba ng proseso sa
pagpoprodyus ng mga produkto.
* Ang dalawang uri ng Input ay ginagamit
sa isang short run market period .
* Sa long run market period, ang mga
input na ginagamit ay variable input.
• Sa isang short run market period nagaganap
ang prinsipyong ito na ipanapakita ang
epekto ng patuloy na paggamit ng isang salik
ng produksyon na nagbabago samantalang
ang ibang salik ay hindi nagbabago. Ito ay
nagdududlot ng pagtaas ng produksyon,
ngunit ang karagdagang produksyon, bunga
ng pagdaragdag ng isang salik ay paliit nang
paliit.
• I. Economic Cost – ito ang mga gastusin na
may kinalaman sa mga bayarin na nauukol
sa pagnenegosyo.
Production Cost
Fixed Cost
Variable Cost
Total Cost - Fixed Cost + Variable
Cost
• II. Mga Gastos sa Bawat Produkto –
kailangang malaman ng isang negosyante
o prodyuser ang mga gastusin sa bawat
produkto na nagagawa upang mas madali
ang pagtatakda ng presyo ng produkto.
Average Fixed Cost (AFC) = TFC / TP
Average Variable Cost (AVC) = TVC/TP
Average Cost / Average Total Cost
(ATC) = TC/TP
Marginal Cost = ∆TC/∆TP
• III. Iba pang Gastusin na
Isinasaalang-alang sa Negosyo
Implicit Cost
Explicit Cost
Opportunity Cost
• An implicit cost is any cost that has
already occurred but not necessarily
shown or reported as a separate expense.
It represents an opportunity cost that
arises when a company uses internal
resources toward a project without any
explicit compensation for the utilization
of resources.
• This means when a company
allocates its resources, it always forgoes
the ability to earn money off the use of
the resources elsewhere, so there's no
exchange of cash. Put simply, an
implicit cost comes from the use of an
asset, rather than renting or buying it.
• Explicit costs require cash outflows
towards the compensation of wages, rent,
mortgage, raw materials, advertising,
utilities, inventory, and equipment. Some
accountants include depreciation and
amortization in the explicit costs, but this is
incorrect as depreciation and amortization
do not pertain to tangible expenses.
• Conversely, employee wages,
payments towards the purchase of raw
materials, rent, and utility bills are
explicit because they require an outlay
of cash and the firm reports them on
its financial statements.
 Nangyayari kapag ang
sinumang negosyante ay
may lubos na
kapangyarihan na
makipagkompetisyon sa
mga kapwa negosyante.
• Marami ang Mamimili at Nagbibili ng Produkto
o Ang pagkakaroon ng napakaraming mamimili at
nagtitinda ng produkto ang isang dahilan ng kawalan
ng pwersa na magtaas ng presyo o pababain ito.

• Magkakatulad na Produkto
o Ang mga produkto na madlas na nakikita sa palengke
na ibinebenta ng maraming tindera ay magkakatulad
(homogeneous).
• Malayang paggalaw ng mga Salik ng Produksyon
o Ang pagiging malaya ng sinumang negosyante na
lumabas at pumasok sa pamilihan ay isa ring rason
kung bakit walang sinuman ang maaaring kumontrol
o humadlang sa paggamit ng mga salik ng
produksyon.
• Libre sa paglabas at pagpasok sa Industriya
o Ang sinumang negosyante ay may kalayaang
makapamili ng mga produkto na nais niyang
ibenta. Ang mga maliit na negosyante ay
nadadaliang lumabas sa industriyang hindi sila
nagkakroon ng kita.
• Sapat na Kaalaman
o Ang bawat negosyante at mamimili ay dapat
na may ganap na kaalaman sa nangyayari sa
pamilihan. Makakabuting malaman ng
mamimili ang presyong umiiral sa
kasalukuyan.
• Sa pag-alam ng lebel ng produksyon na magbibigay ng
pinakamalaking tubo sa isang negosyante ay
ginagamit ang dalwang pamamaraan. Ito ay ang:
1. TR = TC, ang pagbawas sa kabuuang benta ng
kabuuang gastos ay magreresulta ng pagkuha ng tubo.
Bawat negosyante sa ganap na kompetisyon ay
naghahangad na matamo ang pinakamalaking tubo sa
anumang lebel ng produksyon.
2. MR = MC, ang paraang ito ang nagpapaliwanag na
anumang karagdagang benta ay katumbas ng
karagdagang gastos ng negosyante na siyang
pinakamainam na lebel ng produksyong tinatawag na
optimum level.
 Ang pagkawala ng mga mahalagang katangian ng ganap kompetisyon
ang magbibigay-daan sa pamilihan na may di ganap na kompetisyon. Sa
pagkakataong ito, may hadlang sa pagpasok ng negosyante sa industriya, may
kumokontrol ng presyo at mabibilang ang dami ng mamimili at nagbibili.
• Ito ay isang istruktura ng pamilihan na iisa ang
nagbibili ng produkto. Ang ibig sabihin nito ay may
isang prodyuser o negosyante ang kumontrol ng
malaking porsyento ng suplay ng produkto sa
pamilihan.
1. Iisa ang nagbibili
• Monopolisata ang tawag sa nag-iisang
nagbibili ng produkto sa pamilihan.
Makapangyarihan ang negosyante sapagkat
walang direktang kakompetensya ito sa
pagkakaloob ng mga produkto sa mamimili.
1. Kakaibang produkto
• Ang mga produkto na ipinagbibili ng mga
monopolista ay walang kauri kaya madali
nilang makontrol ang demand ng produkto.
2. Kakayahang Hadlangan ang Kalaban
• Ang monopolyo ay malaking kompanya na
nagtataglay ng pwersa na kokontrol sabilihan
ng produkto. Ang presyong ekwilibriyo at dami
ng produkto ay itinakda ayon sa pagnanais ng
monopolista sa pamamagitan ng pagbbaa ng
presyo ng produkto. (Cutthroat competition).
Ito ang istruktura na ang bilang ng
prodyuser ay iilan lamang.
Ang produkto at serbisyong
ipinagbibili ng mga oligopolista ay
halos di nagkakaiba.
Magkakaugnay ang desisyon ng mga
bahay kalakal, ang pagtatakda ng
presyo at dami ng produksyon ay
nababatay sa desisyon bahay-
kalakal.
Ang kapangyarihan ng oligopolista sa
pamilihan ay hindi lubos dahil
kailangang isaalang-alan ang desisyon
ng kalabang oligopolista.
Ang mga uri ng produkto sa oligopolyo
ay gasolina, inumin tulad ng
softdrinks, bakal, kotse, semento at
iba pa.
Ang mga negosyante sa oligopolyo ay
nagsasabwatan upang matamo ang
kapakinabangan sa negosyo.
Upang maiwasan ang kompetisyon, ang
mga oligopolista ay nagkakaroon ng
sabwatan na tinatawag collusion kung
saan pinaguusapan nila ang tamang
presyo na naaayon sa kanilang kabutihan.
Kapag ang sabwatan ay patuloy na
lumawak, ang kartel ay naitatatag o
nabubuo.
Ang kartel ay samahan ng mga
mangangalakal sa oligopolyo upang
kontrolin ang presyo ng produkto,
dami ng produkto na ipoprodyus at
ipamamahagi upang makamit ang
pinakamalaking tubo bawat isa.
Ang sabwatan sa kartel ay hindi
magiging matagumpay kung walang
pandarayang gagawin ang mga
kasapi.
Sa pag-iwas na maapektuhan ng pagbaba ng
presyo ang kanilang produksyon, ang mga
oligopolista ay nagsasabwatan sa presyo.
Kahit may pagkakasundo sa presyo hindi
nangangahulugan na wala nang kompetisyon
sa pamilihan.
Ang bawat oligopolista ay may kalayaan na
magtunggalian sa kalidad, anyo, anunsyo, uri
at iba pang paraan upang ibenta ang kanilang
produkto.
Ang desisyon ng isang kompanya na magprodyus ng
produkto at ang dami nito ay nakadepende sa desisyon
ng kalabang kompanya.
Ang reaksyong ng oligopolista ay hindi upang maki-
pagkompetensya, bagkus ay upang tanggapin ang
katotohanan na ang kakompetensya ay gagawin ang
isang bagay na magdudulot sa kanila ng kabutihan.
Ang pagkilos ng isang oligopolista ay naaayon sa
pinagkasunduan ng ibang oligopolista para sa kanilang
kapakinabangan.
• Isa itong istruktura ng pamilihan na
pinagsama ang katangian ng monopolyo at
ganap na kompetisyon.
• Marami ang nagbibili at mamimili ng
magkakaparehong produkto.
• Ang produkto ay nakikilala sa pamamagitan
ng brand name at sa paggamit ng mga
anunsyo.
• Mahalaga ang pag-aanunsyo sa istruktura
dahil ang mga produkto ay nagkakapareho.
Halimbawa ang toothpaste, iba-iba
ang brand name ngunit walang
pagkakaiba. Lahat para sa ngipin.
Dahil sa anunsyo, iba-iba ang
tinatangkilik ng mga mamimili sa
paniniwalang may pagkakaiba-iba ang
mga produkto kahit na magkakatulad
ang naibibigay sa tao.
Ang mga negosyante sa istrukturang ito, ay
sinasabing monopolista ng sariling produkto.
Ang prodyuser ay nagtatakda ng sariling
presyo ng kanilang produkto.
Ang prodyuser ay nagtatakda ng sariling
presyo ng kanilang produkto na naaayon sa
gastusing pamproduksyon ng kanilang
kompanya.
Walang pakialam ang prodyuser sa presyo ng
kaparehong produkto, basta ang presyong
itinakda nila sa kanilang produkto ay
magbibigay sa kanila ng malaking tubo.
• Sa pagkakaroon ng maraming
nagbibili ng produkto, may
kalayaan ang mga prodyuser na
lumabas at pumasok sa pamilihan
upang magtamo ng malaking tubo.