«ЭЛЕКТР ЗАРЯДЫ.

ЗАРЯДТЫҢ БЕТТІК ЖӘНЕ

КӨЛЕМДІК ТЫҒЫЗДЫҒЫ.
ЗАРЯДТЫҢ САҚТАЛУ
ЗАҢЫ. КУЛОН ЗАҢЫ»
 Оқыту мақсаты:
■ 10.4.1.1 – электр зарядының сақталу заңы
мен Кулон заңын есептер шығаруда
қолдану
 Электростатика – зарядталған денелердің
тыныштық күйдегі өзара әсерлесуінің заңдылықтарын
түсіндіреді.
Табиғатта элекр зарядтарының екі түрі бар: оң және
теріс.
• Дене зарядталған кезде электрондарды қабылдайды
немесе жоғалтады.
• Дене электрондарды жоғалтса, оң зарядталады.
•Дене электрондарды қабылдаса, теріс зарядталады.
Яғни егер денелердің бетінде теріс зарядтар
оң
зарядтардан көп болса, онда ол теріс зарядталған
болады, ал денелердің бойында оң зарядтар көп болса,
ол оң зарядталған денелер.
 Заряд мөлшері - дененің
бойындағы зарядтар санын
сипаттайды.
Барлық зарядтар элементар зарядтардан құралады.
Элементар заряд - электроннан немесе (+)
протондардан тұрады.

e  1, 6 10 Кл 19

Электр зарядының өлшем бірлігі – Кулон (Кл)

 Кулон заңы – қозғалмайтын екі нүктелік
q ,
зарядтардың 1 2 q вакуумдегі өзара әрекет күші F
зарядтардың көбейтіндісіне тура пропорционал және
олардың арақашықтығының квадратына r кері
пропорционал.

1 q1 q 2
F .
40  r2

мұндағы F – екі нүктелік зарядтардың q 1 және q2өзара

әсерлесу күші; r – зарядтардың арақашықтығы;
 – электрлік
 – ортаның диэлектрлік өтімділігі; 0

тұрақты
  8,85 10 Ф /
м
 Кулон заңы
Шарль Кулон
1875 г

Иірмелі
таразы
 Кім жылдам!
 1.Электрон заряды теріс.
 ия
 2.Электр тогын өткізетін диэлектрик.
 жоқ
 3.Атом электрон мен ядродан тұрады.
 Ия
 4.Электрон қосып алған атом теріс ион.
 Ия
 5.Пластмасса шелек электр тогын өткізеді.
 жоқ
 6.Атомды зерттеген Галилей.
 жоқ
 7.Зарядтың 2 тегі бар.
 Ия
 8.Ядро теріс ион.
 жоқ
 9.Атом молекуладан тұрады
 жоқ
 10 .Атом ядросы оң зарядталған
 Ия
Сәйкестендіру
№ Атауы Анықтамасы
1 Кулон a) Пропорционалдық коэффицент
заңы
2 ε b) Зарядтарының мәніне тура пропорционал
және олардың арақашықтығының
квадратына кері пропорционал әрекеттесу
күші.
3 1 Кл c) Элементар электр заряды
4 е d) Электр зарядының өлшем бірлігі

5 ε0 e) Берілген ортадағы зарядтардың өзара

әрекеттесу күшінің шамасы қанша есеге
азаятынын көрсететін шама
6 к f) Электр тұрақтысы
 Ойланайық және
есептейік
■ Бір біріне 5 см арақашықтықта орналасқан
10нКл және 15нКл нүктелік зарядтардың өзара
әрекеттесу күшін анықтаңдар.
■ Бір бірінен 5 см арақашықтықта орналасқан
бірдей екі нүктелік заряд 0.4мН күшпен өзара
әрекеттеседі. Осы зарядтарды анықтаңдар.
■ Бірі оң 15 мкКл зарядпен зарядталған екіншісі -
25мкКл тепріс зарядпен зарядталған екі бірдей
шарды жанастырады және қайта 10см
арақашықтыққа алшақшатады. Әр шардың
зарядын және олардың жанасқаннан кейіегі өзара
әрекеттесу күштерін анықтаңдар.