TMMOB EVRE MHENDSLER ODASI

Yangn ve Patlama ile lgili Temel Bilgiler, Statik Elektrik Yangn Nedenleri ve Kontrol Noktalar Gazlar, Parlama ve Patlama

Hasan SEGN

Yangn geni
Oksijen

Yanc Madde

Ate Kayna

Terimler
Parlama noktas: Akaryaktlarn hava ile bir karm oluturup atelenecek kadar yeterli miktarda buhar verdii en dk scaklktr. Yangn Noktas: Yanmann devamn salayacak yeterli buhar meydana getiren en dk scaklktr. Kendiliinden ateleme scakl: bir maddenin kendiliinden ate almas iin yeterli en dk scaklktr.

Sndrme yntemleri
Aa karma ve Yakt kstlama; yanc maddeyi yangn evresinden uzaklatrma, vanalar kapatma veya yangn beslemesini nlemek gibi eylemlerdir. Boma ve Oksijensiz brakma; Yanan maddenin evresindeki oksijen miktarn azaltmay hedefleyen bu eylem kpk, kuru kimyevi toz, CO, gibi maddelerle yada yangn kkse yangn battaniyesi kullanlarak yaplabilir. Soutma ve scakln snrlandrlmas; ise yanan maddenin scaklnn ilk ateleme scaklnn altna drlmesi hedeflemekte olup, sabit yada tanabilir su jeti ekipmanlar ile yaplabilir. Su akaryakt yangnlarnda sadece soutma amacyla kullanlabilir, Sndrme amacyla kpk, kuru kimyevi tozlar kullanlmaldr.

Sndrme yntemleri
Tank Yangnlar; Yanan maddenin zerine bol miktarda kpk skarak hava ile temas kesilmek suretiyle yanma nlenebilir, tank cidarlarna ise soutma amacyla su sklr, yeterli su ve basncn salanamamas durumunda yerel itfaiye ekiplerinden yardm talep edilmelidir. Toprak seviyesindeki yangnlar; Toprak seviyesindeki yangnlar, zellikle balang anlarnda kolaylkla sndrlebilirler, ancak yangn sndrlemeyecek kadar bykse, yaktn dalmas kum, toprak yada benzeri maddeler kullanlarak snrlandrlr ve bu suretle yangn hapsedilir.

Sndrme Yntemleri
KAAI KESMEDEN LPG YANGININI SNDRMEYNZ!.

KK YANGINLAR: Kuru toz veya CO2. BYK YANGINLAR: Su spreyi veya sisi. Riske girmeden yapabilecekseniz aralar yangn alanndan uzaklatrn . TANKLARI KAPSAYAN YANGINLAR :En uzak mesafeden pskrt veya adamsz kullanlabilen monitrden yararlan.

LPG Kaa

Kaan alglanmas: LPG iine katlan rk yumurta kokusunun duyulmas,

Gaz fazndan olan kaaklarda kan tslama sesinin duyulmas,

Likit fazndan olan kaaklarda, oluan buzlanmann grlmesi.

Seyir esnasnda meydana gelen kaaklarda; Arac yoldan uzaklatrp tenha bir yere ekin, motoru durdurun, elfrenini ekin, ana alteri kapatn.

Kaan durdurulabilme imkan var m ? Kontrol edin yoksa; plak ate kaynaklar varsa, derhal sndrtn yada uzaklatrn. kaz levhalarn ve YSC gerekli yerlere koyun.

Yola yaknsanz derhal trafii durdurun, Polis ve tfaiyeyi arayn yada aratn, merakl halk en az 20 metre uzakta tutun.
Kaa kesmeye aln, Kaak fazla ise ve buhar bulutu olumusa, iine girmeyin.

LPG Kaa varsa;

Elektrik dmesi, merdiven otomat Ak alev (akmak kibrit- ocak) Zile basma/bastrma elektrii dardan kapat Buzdolab(Ama - kapama) Scak yzey Telefon etme - ahizeyi kaldrma Cep telefonu kullanma/kullandrtma

LPG Kaa varsa;

Her trl elektrikli cihaz; radyo, teyp, el feneri vb. ama - kapama nce vanay kapatp havalandr - yelpazeleyerek yerden spr Acil Durum Prosedr nceden hazrlansn Acil Telefonlar yazlp aslsn 110: TFAYE gibi Bayide, depoda; SGARA LMEZ ATELE YAKLAMA levhalar ve sndrme tpleri hazr olmal

LPG Kaa varsa;

%100 pamuk elbise (Antistatik zellii ve hemen tutumamas nedeniyle ) tavsiye edilir San tarama, kazan karma durgun elektrik ile kvlcm kabilir Kaa gideremediyseniz. Brakn kontroll ekilde gaz kasn. Kapal alan da yerden yelpazeleyerek sprn Yerdeki (varsa) metal paralar kvlcm karabilir, bu nedenle sprge ucu yere temas etmesin

Yangn Sndrme Aralar

Yangn sndrme tpn zaman zaman ters evirin.(Tozun dipte kmemesi iin) Basncna ve mhrne bakn Zamannda kontrol ettirin Tp doluma vermeden tatbikat yapn Tm personel bizzat kullanm olmal Deponuzda uzun metal sapl 2 adet kancanz da bulunsun...

Yangn Sndrme

Sv LPG Salm Kaa

TM KIVILCIM KAYNAKLARINI ELMNE ET (yakn yerlerdeki Sigara ime, kvlcmlar, ak alev).

rnle alrken tm aralar, ekipmanlar toprakl olmal. Salm sv LPG iinden gememeli, zerinde yrnmemeli . Kendinizi riske sokmadan yapabilecekseniz kaa durdurun . Mmknse kaak yapan kab ters evirerek sv yerine gaz kamasn salayn.

Sv LPG Salm Kaa

Hem LPG buharlarn azaltmak ve hem de onlar ynlendirmek iin su sisi kullann Suyu kaak veya LPG svs zerine direkt tutmayn LPG bulutlarnn lamlara, havalandrma sistemlerine ve kapal alanlara girmesine engel olun Gaz dalana kadar alana kimseyi sokmayn . DKKAT Kiryojenik svlarla temas eden her ey krlganlar (DOT, 1996)

LPG Yangn Sndrme

Tanklar aralar bol su ile sout, bu ileme yangn snnceye dek devam et Dorudan kaak yapan yere su tutma, buzlanma olabilir. Gvenlik vanalarndan ses geldiinde veya tank renk deitirdiinde ekilin. DAMA Tank ularndan uzak durun . ok byk boyutlu yangnlarda uzaktan kumandal sndrme aralarn kullann veya bu da mmkn deilse brakn yansn

Sv LPG Salm Kaa Halkn Gvenlii

110 tfaiyeyi ara Paralanm silindirler roket gibi gidebilir Her ynde kaak veya salm olan alan 50-100 metre boalt Yetkili olmayan sokma, Rzgar arkana alacak ekilde dur Yerde yeraltnda birikebileceini dn - dk kotlu yerlerden uzak dur. Is yaltml hava tpl elbise giy BOALTMA- BYK SAILIM lk boaltma, 800 metre olmal ayet tanklar vagon veya TIR daki tank yangnda kalmsa 1600 metrelik alan her ynde boalt

Statik Elektrik

Statik elektrik dier adyla Duraan Elektrik iki cismin birbirine srtmesi ile ortaya kar. Akaryaktlarda boru iinden akarken yada nakliyeleri esnasnda tank eperlerine srtnerek statik elektrikle yklenirler. Negatif ykl paracklar tank veya boru zerinde biriken pozitif ykl paracklar rn iinde toplanrlar. Eer topraklama yaplmazsa bu yzeye yaklatrlan bir metale bu dolum kolu yada lm ubuu olabilir, atlayarak kvlcm yaratrlar. Bu sebeple gerek dolum gerek boaltmn her aamasnda tankerler topraklanmaldr, Bunun iin kaynakl yeterli ap ve boyda Sar prin ubuklar kullanlmaldr.

Statik Elektrik

Pozitif Ykl

Ntr Yksz Yaltkanlar Cam, Plastik gibi

Negatif Ykl

letkenler

letkenler

Statik Elektrik
Farkl ykler eker

Ayn ykler iter

Statik Elektrik

Karayollar in Kaza Talimat

KARAYOLLARI N KAZA TALMATI
YK

Yanc Gaz Karm

(Propan / Btan - karm)
l Renksiz, basn altnda svlatrlm, kokulu gaz. l Szntda slak bir nem oluur. l Suya zarar vermez l Ar yanc.

Snf 2 k 2 F k 5 F

23 1965 1950 2037

YKN ZELLKLER

TEHLKELER

l Szan sv ok souktur ve abuk buharlar. l Sv donmaya sebep olur, gzlere zararldr. l Gaz grnmez, havadan ardr, tabanda yaylr. l Havayla parlayc karm oluturur, temzlenmemi kaplarda da. l Isnma basn artna sebep olur, ar yrtlma va patlam tehlikesi. l Yksek konsantrasyondaki gaz baylmalarna yol aar. l kaz yelei.

KSEL TECHZATLAR

l Koruyucu gzlk ya da yz korumas. l Eldiven, (izalosyonlu) emniyet ayakkabs. l El lambas (metal yzeyi olmayan)

Karayollar in Kaza Talimat

SRC TARAFINDAN ALINACAK GENEL NLEMLER
l Motoru stop et. l Sigara ime yasana dikkat, ak ate yasak.

l kaz iaretlerini yola koymak suretiyle trafii ve insanlar uyar. l nsanlar olas tehlikelere kar uyar ve rzgarn geldii ynde durmalarn ikaz et. l Polis ve itfaiyeye en abuk ekilde haber ver.

Polis 110 tfaiye 112

SRC TARAFINDAN ALINACAK ZEL NLEMLER

NLEMLER l Ana alteri kapat. l Mmknse szntlar durdur. l Kvlcm olaslklarn uzaklatr ya da ilevini durdur. (Motoru stop etme veya ara ikaz lambalarn kapatma gibi) l Gazn kanalizasyona, ukurlara, bodrumlara vs toplanmasn / girmesini nle. l Patlama tehlikesine kar Sznt olan kaplar ak alana kar. Tanker tmaclnda kanalizasyonlar rt. Herkesi uyar. TECHZAT l ki adet kendi kendine duran ikaz iareti. ( Koni, gen ) l Kanalizasyon kapaklar iin, Kanalizasyon rts.

Karayollar in Kaza Talimat

YANGIN DURUMU N BLGLER
LK YARDIM
l Sadece yeni oluan yangnlar sndrmeye al. l Byk yangnlarn sndrme l Buzlanm elbiseleri souk su ile erit ve kar.

Mteri mahallinde tankerde kaak olursa

Derhal mteriye haber verin ve mterinin tesisi aramasn isteyin, Kaak kesilmeden ikmal yaplmamaldr. Daha evvel bahsedilen usuller kullanlarak kaak kesilmeye allmaldr. Kaak kesilmiyorsa tankeri o sahadan daha emniyetli bir yere motoru altrmadan vitesi boa alarak yoku aa yada ittirerek uzaklatrn, Tanker evresini izole edip yabanclar uzaklatrn. Kaak bymeye meyilli ise Polis ve tfaiyeye haber verin. Civardaki ilgilileri LPG buharlarn havadan daha ar olduu ve kaan gazn yerin meylini takip ederek ukur yerlerde birikebilecei konusunda uyarn.

Mteri mahallinde mal boaltrken kaak olursa

Pompalamay derhal durdurun, konta ve ana alteri kapatn. Tankerin ve mterinin abuk kapama valflerini ve dier kapama valflerini kapatn. Hortum balantlarn zn. Tesis mdrlne veya bal olduunuz amire durumu haber verin. Mteri yangn sisteminden faydalanarak, LPG buharlarn datn. Civarda ate kayna yaratlmamams iin gerekli tedbirleri aln. Merakl insanlar olay yerinden en az 20 metre uzakta tutun. Kaak kesilmeden ve kaan gaz tam manasyla datlmadan aracnzn motorunu altrmayn.

Dikkat edilecek baz hususlar

Dolum az balanrken, kaak olup olmad sabunla kontrol edilmelidir ayrca gzle contaya baklr ekmek iin kullanlan halat naylon olmal elik olmamaldr. p halata ceza yazan trafik polisi uyarlmaldr

Yolda uyumak iin aracn emniyeti nasl alnmal? Aracn lastikleri vb de yeni olmal Fren snmas ile yangn olmamas iin kullanlan cihaz yata kaydrr hortumu patlatabilir ve radyatre giden su boalabilir Boaltm srasnda da dolum kadar hassas olunmaldr.

Gstergeye bakmak iin bir an akmaa eli giden tanker ofr Sonradan taklan klima ilk almada alev karyor Bareti tel zmba ile tutturan ofr var

yerinizdeki riskleri azaltmak nlemek iin hangi kontrol nlemlerini uygulamalsnz?...

Patlama Kontrol nlemleri
Standarda uygun elektrik ekipman Patlama duvar Gaz tespiti ile Spinkler sistemiTopraklama ve izleme Tutuma kaynaklar giderilmesi Patlama tahliye vanas nert gaz ile boma Kaak tespiti portatif dedektr Kaak tespiti Patlayclara ulama gvenlii zni Sistemi Kvlcm karmayan alet kullanm Gvenlik ve yangn gzlemi

Olabilecek Acil Durumlar

Alarm cihaznn almamas Statik elektrik maasnn kullanlmamas Acil durdurma butonlarna iki kere baslmas Kaak olumas patlamas, yanmas Ara arpmas Yldrm arpmas Dolum kolu ile hareket LPG souk yan vb riskleri deerlendiriniz

Olabilecek Acil Durumlar

stasyonda lpg tp dolumu Alev tutucu taklmyorsa Korozyon Blge 0 ve Blge 1 exproof mu?i izni? Ar dolum? Sigara iene CO2 ?(Kanada rnei) Cep tel kullanm Aracn dolum az standart deilse tam oturmuyorsa

Olabilecek Acil Durumlar

Mteri; Sigara ierse Motoru stop etmezse Tampon altnda vb dolum az olursa Tanker dolum az cvatal contal

Olabilecek Acil Durumlar

Paratoner olmamas ve /veya topraklamasnn almamas Ara hortum tahliyesi Acil Durum Plan ve tatbikat Boluk, kanal ukur olmas Kuru Ot Dkkanlar, lokanta dan gelen riskler

Feyzin /Fransa 4.1.96 da %8.1 olaslkla 5 tank patlam =21 l (vana/operatr hatas)

1.Vana tkanm-sonuna kadar anca salma balam-krlm 2. Vana Donmu 1m. Derinliinde 150 m. apnda alan propan dolmu 160 m deki alan aratan kvlcm kapm 1 saat sonra itfaiyeye ramen BLEVE

ncelik sras vererek nlem almak iin her aba deerlidir. (Proaktif olmalyz)

Propan patladnda 800 kpa Basn oluturur, Bir tula duvar ise 7-15 kpa da yklr.!..

LPG Tanklarnda kaak olmamaldr!

LPG tanknda 59 kaak
VAN, (DHA)
5 Nisan 2007

Vann Erci lesinde yurda kaak yolla giri yapan Pakistan uyruklu 59 kii, bo LPG tankerinin iinde yolculuk yaparken yakaland.
TE KAAKLARIN TANKTAN IKARILII Video

Devriye grevi yapan jandarma ekipleri, Vandan Ercie giden srcs belirlenemeyen LPG tankerini Erci- Adilcevaz karayolu zerindeki Tekler Ky yaknlarnda park halinde buldu. erden sesler gelmesi zerine LPG tankerinin zerine karak kapan aan jandarma ekipleri, tklm tklm kaak dolu olduunu grd. Tankn iinde havaszlktan bunalan Pakistanl 59 kaak, tek tek dar karld. Kaaklarn yasal ilemlerinin yaplmasnn ardndan snr d edilecei belirtilirken, LPG tankerinde insan tayan srcnn yakalanmas iin alma balatld.

LGNZ VE SABRINIZ N TEEKKRLER

Hasan SEGN