KITA P

Aydnlk

BU SAYIDA

41
KTAP TANITILIYOR
Toplam: 1073

28 Eyll 2012 Cuma / Yl: 1 / Say: 31

Aydnlk Gazetesinin cretsiz ekidir

Tesadfen gelen intikam

Japon asll ngiliz yazar Kazuo Ishiguronun dilimize evrilen son kitab Uzak Tepeler

Arafta anlar yaay

Bir duayenin kaleminden direngen bir aydnlanma savas

Kpekler ve Efendiler

Anlamsz bir dnyann anlamn arayan adam: Camus

zmszlkte boulan Kbrs

Aydnlk KTAP
NDEKLER
Haftann Portresi: mile Franois Zola Tesadfen gelen intikam Bir duayenin kaleminden direngen bir aydnlanma savas Kabuu sert, ii yumuak meyve ykleriyle farkll yakalayanlar Kpekler ve Efendiler Hayat yakalayan demokrasi: Komnizm Anlamsz bir dnyann anlamn arayan adam: Camus Kapak: Japon asll ngiliz yazar: Kazuo Ishiguro Arafta yaayanlar... Kaosun sesi ve hayatn hikyesi Rousseau: Onu sadece kuvvet yerinde tutuyordu; imdi sadece kuvvet deviriyor. Mslman Roma masallar Madonnaya gnderilen lokum Yeni kanlar ocuk: irkinsen kaybettin! Sahaf: Cell Bayarn Ben de Yazdm Alnt Test-Bulmaca s. 4 s. 5 s. 6 s. 7 s. 8 s. 9 s. 10 s. 11 s. 12 s. 14 s. 15 s. 16 s. 17 s. 18-19 s. 20 s. 21 s. 22

28 EYLL 2012 CUMA

SUNU

Festival zaman
TEF stanbul Tanpnar Edebiyat Festivali , 14 Ekimde stanbulda, 35 Ekimde Ankarada, 56 Ekimde zmir ve 56 Ekimde Hatayda okurlarla buluacak. Drdncs gerekleecek festivalin 2012 temas ehir ve Korku olacak. Okuma ve tartma etkinlikleri, rencilerle bulumalar, atlye almalar, imza etkinlikleri ve edebiyat partileri ile Trk ve Dnya edebiyatnn en iyi rnekleri TEF kapsamnda sunulacak. ehir ve Korku bal festival tantmnda yle aklanm: Syleilerde korku, edebi bir tr, bir kip, bir roman kahraman, bir motivasyon olarak en geni anlamyla ele alnacak; yazarlar korku kavramnn edebiyattaki karlnn yan sra bireysel korkulara ve ifadesini gnmzn toplumsal ve siyasal karklklarnda bulan ortak korkulara da deinecek. TEF Festival Kitab, festival sonrasnda stanbul Kitap Fuar zamannda okurlarla buluacak. Edebiyatseverlere duyurulur. *** Byk ozan Neet Erta kaybettik. Gnlerdir zntmz yaarken bu sz duyuyoruz evremizde. Neet Ertan lm haberini kabullendikten sonra dnp tekrar bakyoruz bu cmleye. En etkileyici kelimeyi buluyoruz: Ozan. Szle baktmzda ksack bir aklamasn buluyoruz bu szcn; air. Dnyoruz sonra. Neet Erta bir airden fazlas. Szcklerin ezgiyle birletii noktada balyor onun fazlal. Gzel Trkemizin tm zenginliiyle kullanld trkler gelecek kuaklara brakacamz en byk miras. Miras dediysek yanl anlalmasn. Parada pulda gzmz yok. Ozann dedii gibi Neyleyim yalan dnya mal ziyneti... Her gzel eyin yitip gittii duygusuna kapldmz bugnlerde geride braklan miras sayesinde yeni ozanlarn yetieceinden eminiz. Ustay sayg ve rahmetle anyoruz... Haftaya grmek dileiyle...

neriYorum
1)
Yekta Kopan, Kediler Gzel Uyanr Kopann bu yk kitabnda her biri birbirinden farkl hikyeler anlatlm. Her biri okurda farkl hisler uyandran, kendisini zdeletirip youn duygulara kaplmasna sebep olan hikayeler... Okurken hiddetlenip gaza geliyorsunuz kimi zaman. Bir yandan da bir o kadar yumuak bir ton hissediliyor. nsanda ak olma istei uyandryor... Paulo Coelho, Veronika lmek stiyor Normal olmak nedir? Akll olduumuzu zanneden bizler miyiz doruyu gren, deliler mi? Okuru gerein peine dren bir kitap. Grdklerimizin, bildiklerimizin gerek olmama ihtimalini, bunlarn bir kurgudan ibaret olma ihtimalini akllara kazyor.

3)

AHU TRKPENE

2)

. KITA P
Aydnlk

Dennis Kelly, Sondan Sonra u anda sahneye koyduumuz oyunun ismi. Okuyucularmz oyunun tam metnini bulabilirler mi bilemiyorum, bulamazlarsa da oyunumuza bekleriz. Kellynin bu eseri g dengeleriyle alakal... Oyun karsndakine istediini yaptrmak isteyen, onlara sahip olabileceini dnen kiileri anlatyor. Bu kiiler zerinden toplumsal bir dzene atf yaplyor aslnda. Bahsi geen dzen faizm. Faizm sadece yukardan aaya doru toplumsal bir dzlemde ekillenmiyor, bireyler zerinden de gzlemlenebiliyor. Bu adan metin kayda deer bir yaklam ieriyor.

Aydnlk Gazetesinin cretsiz ekidir

Anadolum Gazetecilik Basm Yayn San. ve Tic. A.. adna sahibi: Mehmet Sabuncu Genel Yayn Ynetmeni: Serhan Bolluk Sorumlu Mdr: Mehmet Bozkurt

Ynetim Yeri stiklal Cad. Deva kmaz No:3/3 Beyolu / stanbul Tel: 0212 251 21 14 / 251 21 15 / 251 55 04 Faks: 0212 252 51 22 www.AydinlikGazete.com kitap@aydinlikgazete.com Bask: Toros Yay. Mat. Tur. Org. San. Tic. Ltd. ti. Orureis Cad. Remzi zkaya Sok. No:16 Bahelievler / stanbul Tel: 0212 655 44 34

Editr: Pnar Akko

Yazileri Mdr: Damla Yazc

Yazileri: rem Hal, Deniz Antepolu, Cenk zda Reklam Mdr: Saynur Okurolu Sayfa Sekreteri: Alev zgen

28 EYLL 2012 CUMA

Aydnlk KTAP

HAFTANIN PORTRES

mile Franois Zola

(2 NSAN 1840 29 EYLL 1902) Zolan n edebiyat a s ndan nemi ku kusuz Natralizm ak m n edebiyata kazand rmas ndan ve deneysel roman gelene ini ba latmas ndan ileri gelmektedir. Natralizm ak m hayat gzlemleyip tm plakl yla edebiyata aktarmay ngrmektedir. Tasvirlerin gereklilii ve karakterlerin ruhsal ynleri eserlerde nem kazanm t r. Zolan n eserlerinde toplumunun hemen hemen her kesiminden insanla kar la mak mmkndr
Natralizm akmnn ncs nl Fransz yazar mile F Zola, 1840 ylnda Pa. riste dodu. Babas talyan asllyd ve mhendisti. Ancak kk yata babasn kaybetti. Zolann bundan sonra yaam zorluklarla geti ve lise eitimini yarda brakarak almak zorunda kald. 1862de bir yaynevinde almaya balad ve hayat deiti. 1864te ilk ykleri basld. Figaro Gazetesine makale vermeye balad. Yazarlna duyduu gven sayesinde kendini tamamen edebiyata adamak iin yaynevindeki iinden ayrld ve 1867de mehur roman Therese Raquin yaymlad. En az bu roman kadar deerli olan eserlerinden birka Nana, Germinal ve Meyhanedir. Zolann edebiyat asndan nemi kukusuz Natralizm akmn edebiyata kazandrmasndan ve deneysel roman geleneini balatmasndan ileri gelmektedir. Natralizm akm hayat gzlemleyip tm plaklyla edebiyata aktarmay ngrmektedir. Tasvirlerin gereklilii ve karakterlerin ruhsal ynleri eserlerde nem kazanmtr. Zolann eserlerinde toplumunun hemen hemen her kesiminden insanla karlamak mmkndr. Eserlerini olutururken aratrmalar yapm ve eserlerini olduka salam temeller zerine ekillendirmitir. Doal ve gereki slubuyla dneminde kimsenin yapmad eyi yapm ve eserlerinde ak ve cesur bir ekilde toplumsal gerekleri yanstmay baarmtr. Zolann edebiyat dndaki hreti ise, Dreyfus Davasnda taknd aydn tavrndan kaynaklanmaktadr. 1897 ylnda Fransz ordusunda Yahudi olmasndan dolay askeri yargnn duyarszlna kurban giden yzba Dreyfusu hkmetin btn basklarna ramen savunan ve Fransa devlet bakanna hitaben tham Ediyorum makalesini yaynlayan Zola, hapis cezasna arptrlm ve basklardan dolay Fransay terkedip bir sre Londrada yaamak zorunda kalmtr. abalar sonucunda Dreyfus Davasnn yeniden grlp adaletin yerini bulmas ile bir yllk srgn hayatndan sonra yurduna dnm ve Pariste mtevazi bir hayat srmtr. Hatta son roman Dreyfus Olaynn bir retim kurumuna uyarlanmasdr. 1902de baca zehirlenmesinden lmtr, ancak lmnn aibeli olduunu dnenler de vardr. Hakszlklara kar mcadele etmi usta edebiyaty, lm yldnmnde u cmlesiyle anyoruz: Gerek topran altna kapatld zaman, orada yle bir toplanr, yle bir patlama gc kazanr ki patlad gn her eyi kendisiyle birlikte havaya uurur.

Rastlantnn kurgusu
Alg Kalesinin, okuru hemen avcunun iine alabilmesinin en byk sebebinin, o u zaman kendi kendimize sordu umuz, yksek sesle dillendirmekte zorland m z sorular , cesaretle sormas ve bunlara samimi bir ekilde cevap aramas oldu unu d nyorum
SBEL NAL Alg Kalesinin kapan ilk grdmde beenmitim ama biraz karanlk gelmiti. Kitab okuyup bitirdikten sonra kapak benim iin daha anlaml bir hale geldi, hatta karanln bile bir anlam vard artk. Kitabn kapan atnzda bir baka kapakla benim yardmc kapak diye adlandrdm, yaynevi h2o Kitapn tm kitaplarnda da yer alan eski tarzda (vintage) bir kapakla karlayorsunuz. Bir uurumun kenarnda yalnz ve zgn bir kadnn zerine harfler yayor illstrasyonda. ki kapaa bir kez daha bakp roman ile ilgili bir ipucu yakalamaya alyor, iinizden ngrler oluturuyorsunuz hepsinin az sonra yazar tarafndan birer birer yklacan bile bile. Sonra bir sayfa daha eviriyorsunuz ve okurun aklna ilk merak tohumu atlyor: Bu kitap belli baz nedenlerle yazarn da izni alnarak ilk blm kartlarak yaymlanmtr. Okur olarak bu oyuna katlyor, inanm grnerek ilk blm yani aslnda rivayete gre ikinci blm okumaya balyoruz. Ama blm bitirdiimizde o kulak ard ettiimiz bilgi iimizi kemirmeye balyor. Okur her yeni blmde o boluun gittike bydn duyumsuyor ve bu duygu kitabn sonuna kadar onu hi brakmyor. melerini zenle semi, karakterlerinin hal ve tavrlarn adeta izmi ve eski stanbul tasvirleriyle hikyesini desteklemi. Yazarn kelime bilgisi, Trkeye hkim olmas ve bu kadar naftalinli kelimeye ramen metnin akcln koruyabilmesi beni etkiledi. Kitabn ilk blmnde Tahir Usta ve onun bir nevi rencisi saylabilecek Levend ile tanyoruz ve elbette bir de Akil Hoca var. Kitap bu karakter zerinden yryor. Baskn karakter Levend olsa da ben Akille eit rol paylatklarn dnyorum ve bu benim kitapta ok houma giden bir durum. nk iki ayr hikyeyi sanki bir sa rer gibi ryor yazar. Okur da bu rgy takip ederken Tahir Ustay da kitabn sonuna kadar hi unutmuyor, bir yerlerde brakmyor ve sayfalar boyu onu da yannda tayor. Yazar bunun dln ise okura son blmde veriyor. Bir bohay balar gibi ilk nce Akil ve Levendin hikyelerini balyor sonra zerlerine son dm Tahir Usta ile atyor. Okur bohay biraz daha kartrmak isterken yazar onu srtlanp hzlca uzaklayor.

YO UN B LG AKTARIMI
Levendin bilgiye olan tutkusu, renmeye olan al merakl okur iin de aslnda bir okuma izlei karmasn salayabilir. Ama ayn zamanda hzl temposu ve ar bilgi yklemesi zaman zaman sabrsz okura ipin ucunu karma endiesi yaatabilir. Yazarn bilinli bir tercihi miydi bilmiyorum ama kadn karakterler ve aklar, sanki ba erkek karakterlerin etkileyiciliine glge drmesin diye geri planda braklm gibi geldi bana. Oysa ben Neva ve Tahir Ustann akn biraz daha okumak, Nevay daha yakndan tanmak isterdim. Ayrca Akil bana gelen felaketten kurtulduktan sonra sanki bir sre kendi derdine dp Melikeyi unuttu. Oysa ona ulaamasa da aklnda olduunu okur olarak bilmek istedim ve bunun eksikliini hissettim. Kitabn arka kapak yazsndaki sze katlyorum: Bir solukta okuyacak ama bir lokmada yutamayacaksnz. nk yazar sorularn Levend, Akil ve Tahir Usta araclyla sizin zihninize brakp gidecek. Her bir soru kozalaklarn tutumas gibi patlayarak paralara ayrlacak ve iinizdeki yangn git gide byyecek (Alg Kalesi- Rastlant ve Devinim, Gltekin Karaku, h2o Kitap, 190 s.)

CESUR VE SAM M
Kitap az ama nemli karakterlerden olumu bir hikyeye sahip ve biz ilk blmde neredeyse tm karakterleri tanyoruz. Alg Kalesi ilk blme aslnda finallere yakr bir sahneyle balyor, aryor ama ayn zamanda meraklanyoruz. Yazarn bence en byk baarlarndan biri bu merak duygusunu kitabn sonuna kadar koruyabilmesi, okuru hep uyank tutabilmesi. Alg Kalesinin, okuru hemen avcunun iine alabilmesinin en byk sebebinin, ou zaman kendi kendimize sorduumuz, yksek sesle dillendirmekte zorlandmz sorular cesaretle sormas ve bunlara samimi bir ekilde cevap aramas olduunu dnyorum. Yazar her sorusuyla aslnda okurun aklna bir entik atyor, kitab okumaya devam eden okur, bu entik att yerlere defalarca gidip gelmeye baladn fark ediyor. Cevab aranan her soru yeni sorular douruyor ve sonunda hi bitmeyen blnerek oalan bir dngye evriliyor. Hikye, stanbulda 1873 ylnda geiyor. Yazar okurun bu zaman solumas iin; keli-

Aydnlk KTAP

Gonalo M. Tavares

Tesadfen gelen intikam

Vah etin tarihesini ara t ran bir doktorun, delili in penesinde a klar n ya amaya al an iki sevgilinin ve sava a kat lm ama insanl n sava alan nda b rakm bir adam n, bir cinayetle kesi en hayatlar n n yks Kuds
DENZ ANTEPOLU denizantepoglu@hotmail.com Portekizli yazar Gonalo M. Tavaresin son roman Kuds, Krmz Kedi Yaynevinden kt. Vahetin tarihesini aratran bir doktorun, deliliin penesinde aklarn yaamaya alan iki sevgilinin ve savaa katlm ama insanln sava alannda brakm bir adamn, bir cinayetle kesien hayatlarnn yks Kuds. Arka kapakta da belirttii gibi insann karanlk yzne korkusuzca bakmaya alan bir anlat. zellikle kitab elinize aldnzda Saramagonun da tavsiye cmlesiyle karlanca iyice meraklandran bir kitap. Roman, karakterlerin hayatlarnn kesiecei ve tamamen deiecei geceyle balyor. Karakterlerden biri bir doktor ve vahetin tarihesiyle ilgileniyor. nsanlar iddete iten etmenleri inceleyerek iddetin yzyllara gre deiimini bir grafikle aklamaya alyor. Bu ekilde vahetin zamanla azalp azalmayacan veya yok olup olmayacan anlamaya alyor. Doktorun eski kars ise bir izofren ve yatrld hastanede kocasn aldatarak baka bir izofrenle beraber oluyor ve ocuklar oluyor. Doktor ocuu olu olarak kabul ediyor ve dierlerine gstermiyor. Savaa katlm adam ise bir fahienin dostu ve geimini onun kazancyla salyor. Sradan bir gecede doktorun fahieyle tanmas, izofren kadnn rahatszlanp kendini sokaa atmas ve eski sevgilisini yanna armas, savaa katlm adamn adam ldrme drtsyle sokaklarda ava kmas ve doktorun olunun babasn bulmak zere dar kmasyla karakterlerin hepsinin hayat kesimi oluyor. Ve gece cinayetle son buluyor. in ilgin taraf katilin de cinayete kurban giderek, maktuln kannn yerde kalmamas. Ancak bu durum sadece tesadfler sonucunda oluuyor. falar nasl hzla getiinizi anlayamyorsunuz bile. Olay gecesi, karakterlerin o esnada yaptklaryla balayan anlat, geriye dnlerle karakterleri ekillendiriyor ve yazar, her birinin yksn yaratmaya balyor. Romann karakterleri iyi kurgulanm ve zellikle doktorun aratrmasyla ilgili ksmlar insan vahet zerine dnmeye tevik ediyor. Yani sadece karakterin bir zellii olmaktan kp yazarn vahet zerine dncelerini de renme frsat veriyor, romana derinlik katyor. Ancak belli bir noktada vahet konusunda da yazarn tkanma yaad, karakterine ciltlerce kitap yazdrp baarszla srklemesinden belli oluyor. Yazar karakterleri oluturma esnasnda ok baarl, ancak bu kadar detayl ve ilgin karakterler dahi romann sonunun iyi balanamamasna engel olamyor.

TESADF SON
Karakterlerini bu kadar renkli ve olay rgs sonuca kadar gayet iyi gelen kitap, sonuyla artyor. Son, sadece hayatn tesadflerle ilerlediine dair bir gndermeden ibaret. Karakterler, olay, vahet, insann karanlk yz bir rpda kenara itilmi oluyor. Tesadf tm olaya yn veriyor ve dierleri bunun iin feda edilmi oluyor. Roman iin gerekten zlyorsunuz. Ama yazar yine de aklnzda kalyor. Sonu hari geri kalan mkemmel yaratan yazarn bir dahaki kitabnn daha iyi olabilecei umuduyla dier kitab beklemeye karar veriyorsunuz. Sonu olarak kitaptaki tek kusur yazarn sonu iyi balayamayarak o kadar emekle yaratt karakterlerini heba etmesi. Ve vahetle ilgili derinlemesine dnrken, dndrtrken bir anda sonuca ulaamayarak konuyu kenara atp tesadflere odaklanmas hayal krkl yaratyor. ( Kuds, Gonalo M. Tavares, Krmz Kedi Yaynevi, ev: Pnar Sava, 191 s.)

SA LAM KARAKTERLERLE TKEZLEMEK

Kitaba balaynca olay rgs, karakterlerin ilginlii hemen insan saryor ve say-

28 EYLL 2012 CUMA

Aydnlk KTAP

Bir duayenin kaleminden direngen bir aydnlanma savas

Birok nemli ismin biyografilerine imza atan Karaveli, bu kitab nda da an lar n ve mektuplar n nda lkemizin en nemli ayd nlar ndan, bir Cumhuriyet neferi, babadan Kuvvac , Cumhuriyet gazetesinin ba yazar lhan Selukun ayd nlanmac ki ili ine tan kl k ediyor
ENOL ARIK senolcarik@gmail.com

nsan, mrn bir ta yontmakla geirir ve sonunda kendi heykeli kar ortaya lhan Seluk
Tahsin Ycel Onun iin; Bakmayn grnne, bakmayn arada bir tekleyen yreine, hep gldr, gl olmutur lhan Seluk diyor. Onun yaam yksn ne de gzel anlatyor bu cmle. Gazetecilik mesleinin duayenlerinden Orhan Karaveli, bir baka duayeni, altm yllk dostu lhan Seluku anlatyor Tevfik Fikret, Nazm Hikmet, Sakall Celal ve Ziya Gkalp gibi birok nemli ismin biyografilerine imza atan Karaveli, Kendi Heykelini Yapan Adam kitabnda da anlarn ve mektuplarn nda lkemizin en nemli aydnlarndan, bir Cumhuriyet neferi, babadan Kuvvac, Cumhuriyet gazetesinin bayazar lhan Selukun aydnlanmac kiiliine tanklk ediyor. nszn usta romancmz Adnan Binyazarn kaleme ald ve Orhan Karavelinin onuncu kitab olma zelliine sahip bu eser blmden oluuyor. lk blmde Selukun ailesi, evresi ve kendisinden; ksacas yaam serveninden sz ediliyor. kinci blmde dostlarnn aktard anlara yer verilirken, nc ve son blmde ise son gnleri aktarlyor. Kitabn hazrlanmasnda Seluk ailesinin yz yllk arivinden yararlanm Karaveli, zellikle lhan Selukun kz kardei lfet Ertelin destei byk olmu. Mengnn anlar, bu efsane dn adamnn yaam izgisini ve felsefesini yanstmakta olduka nemli bir rol stleniyor. Ayrntl bir biyografi olmann yannda, bir an ve sayg kitab da olan Kendi Heykelini Yapan Adam, lhan Selukun yaamnn yannda, lkemizin bir dnemini

de gzler nne seriyor. Yine Selukun yaknndaki dier nemli isimler de, en bata byk izer Turhan Seluk olmak zere, ayrntl portreleriyle eserde yer alyor. Cumhuriyet yazar ve doktoru Dr. Erdal Atabek, Prof. Dr. Emre Kongar, Prof. Dr. Grbz Barlas, Alev Cokun, Ali Sirmen, Gufran Kurtbke, Prof. Dr. Tahsin Ycel, Turhan Seluk ve Mehmet Benli anlatmlaryla kitaba byk katk salyor.

VATAN SEVDALISI, CUMHUR YET A I I

1925te zmirde dnyaya gelmitir lhan Seluk... Kuvvac bir yzba Kasm Efendinin oludur. ocukluk yllarndan itibaren iire dkn, iirle yatp kalkan, kardeleriyle iir atmalar yapan bir insandr. Yunus Emre ve Hac Bekta- Veli okur: Hararet nardadr sacda deildir Keramet batadr, tacda deildir Ve bir Tevfik Fikret sevdalsdr, yani vatan sevdalsdr, aydnlanma sevdalsdr. Yazarl Trkiye Cumhuriyetinin kurulu felsefesi ve Cumhuriyet gazetesiyle btnlemitir lhan Selukun ve Dr. Erdal Atabekin de belirttii gibi Hayatta en ok kimi sevdin? diye sorsalard, sanrz hi tereddt etmeden Atatrk derdi.

lrken iimden demitim ki, Ulan lhan nnde bir sre var. Bugne kadar oluturduun kiilie ya da kendi ellerinle yaptn yontuya ters decek bir ey yaptn m, yaarken ldn!.. leri demokrasi diyerek iktidara gelenlerin cumhuriyet devrimini ve onun aydnlarn hedef alan saldrsndan o da nasibini almtr. Elli saat boyunca gzaltnda, sandalye zerinde ve uykusuz... Ergenekon dalgas onun da kapsn almtr. Ama o lhan Seluktur, onun rahle-i tedrisatndan geenlerin ifadesiyle lhan Abidir, yine dimdik kacaktr. Bu gzalt srecinden sonra iki yl daha lkenin karanla gtrl srecine tanklk edecek, 21 Haziran 2010da, yaknlarna, dostlarna, meslektalarna ve okuyucularna veda edecektir. Pencere kapanacak ve Onun doduu bir 11 Martta aramzdan ayrlan ruh ikizinin, Turhan Selukun yanna gidecektir. Ancak bu kadar dayanabilmiti Ondan ayr kalmaya Yaam felsefesini benimsedii Hac Bekta- Veli Derghnda birbirinden ayrlmaz iki para bulumutur. Turhan ve lhan Seluk; iki Cumhuriyet neferi, iki ylmaz aydnlanma savas artk sonsuza kadar beraberdirler.

Orhan Karaveli

B R MERHABA K TABI
Orhan Karavelinin byk bir boluu dolduran bu kitab, Hasan Cemalin Cumhuriyeti ok Sevmitim benzeri bir Cumhuriyet gazetesi kitab deil, Onu yakndan tanmak isteyenler iin adeta bir merhaba kitab zelliinde. Neler yok ki bu kitapta; Ailesi, kardeleri, okul yaam, 1950li yllarn Mevhibe Beyat nam- dier gnller fatihi Laviniayla evlilik, ikinci ei Handan Hanmla krk bir yl Baba Albay Kasm Beyin emeklilik yllarnda yaanan 6-7 Eyll olaylar srasnda Kurtulutaki yerinde refleksi, Adana Mensucat Sporun rakiplerine kk sktren kadrosunda yer alan lhan Seluk,

Vatanda yazarla balay, Cumhuriyet gazetesine geii, Turhan ve lhan Selukun 12 Mart gnleri, Annesine yazd mektuplarda lhan Seluk, Dostlarna yazd mektuplarda lhan Seluk, Turhan Selukun kaleminden lhan Seluk, Tanyanlarn kaleminden lhan Seluk, etin Altan, Hasan Cemal ve lhan Seluk Doan Avcoluyla neden ayrldlar? Siyasete neden girmedi? Cumhuriyet gazetesinin inilikl gnleri Bu ve benzeri birok olaya tanklk edeceiniz, Orhan Karaveli gibi gazeteciliin duayenlerinden bir ismin kaleme ald bu eseri mutlaka okumalsnz (Kendi Heykelini Yapan Adam: lhan Seluk, Orhan Karaveli, Doan Kitap, 224 s.)

Ayrntl bir biyografi olmann yannda, bir an ve sayg kitab da olan Kendi Heykelini Yapan Adam, lhan Selukun yaamnn yannda, lkemizin bir dnemini de gzler nne seriyor

K TAPTAN
Futbolcu olmak isterdim; nl bir futbolcu!.. Yeil sahalarda gol attka alklanan. nce hastalk etkiledi kiiliimi, nce duyarl bir gen sonra da yazar oldum. eyrek yzyl gemiti ki enfarkts gelip vurdu. Beklemiyordum desem yalan olur. Byle ince ve hasta bir yrek nasl dayanabilirdi olup bitenlere (gzyalar)? Ama her hastaln kendine gre zgl nitelikleri var. Enfarkts, ince hastaln tersine insan baka biimde etkiliyor. Bundan byle streslere dayanmak iin egoist, duyarsz, vurdumduymaz, kaba, terbiyesiz bir adam olmak gerekiyormu. Eh, mademki yle; niin olmamaym? te sana bir ay sonra yant veriimi de umursamyorum. Af da dilemiyorum; ne istersen dn, ben byleyim ite mi?

ELBET SABAH OLACAKTIR, SABAH OLUR GECELER

Tevfik Fikret gibi Elbet sabah olacaktr. Sabah olur geceler diye dnr lhan Seluk, 21 Mart 2008 gn sabah saat 4te kaps alnp gzaltna alndnda da byle dnr. Kardei Turhan Selukla birlikte adeta bir ruh ikizi gibi yaam, ayn yola ba koymutur. 12 Mart yaam, Ziverbey ikencehanelerinden gemitir:Kontrgerillaya gtr-

Aydnlk KTAP

Kabuu sert, ii yumuak meyve

imdi Kad nlar roman n n lg n k z l Tammienin ilham kayna Cupcakes, asl nda o kadar da lg n, o kadar da keva e de ildim diyor; kendi gerekli inde neler oldu unu anlat yor bize
DLAN ZTRK dilanozturk@gmail.com Ona dahi diyenler var, buna ben de katlrm. Esiz bir biimde karmak, harikulade bir eksantirikti. Sz berraklk ve kolaylkla dizme yeteneiyle hayat kor halinde bir tutkuyla yaad- gcn genellikle aktan ve fkeden alarak.Ruhunu amaktan korkmadan, oklarnn ele alnmayacak kadar mahrem ve tabu bulduklar konularda i bir drstlkle yazd. Onu farkl klan hayatn mstehcen yanna dair mizah, vakar ve zarafetle yazarak milyonlarca insan etkilemesiydi- ben de bunlardan biriydim. Bukowskiyle yirmi yamda tantm. Yaadm ehirden baka birine tanmtm, yllar sonra birbirimize kar ok gaddarz galiba diyecek olan sevgilimden ve onu artran her eyden uzaklamaya alyordum, bir ehirden gitmek kadar kolay olduunu sanyordum bir aktan gitmeyi.. ounluun aksine nce Fante vard benim iin sonra onu okuduu, ona tanrm dedii iin Bukowski. akndm, yazar olma hayallerim, gerekiliini yitirmeye balamt, yazdklarm kiiseldi, gzel cmlelerdi ama bir gnlkten teye gidemiyorlard gzmde, kzgndm, iyi bir okur olduum iin bir araya getirebiliyorum byle cmleleri diyordum, kimbilir belki de okuduum eylerdi yazyorum sandklarm, bakalarnn cmleleriydi. Sonra Hank geldi yeraltndan; geree tutunarak yazdm hayali diyaloglarn, Beyolunun arka sokaklarndan birinde, pejmrde odada geen gaddarln/akn sevgilimle benim aramda deil benimle benim aramda getiini, tm o cmlelerin gerekte deil, benim kafamda getiini anlatt bana, gnlk yazmaya devam ettim bylece, yaanmam gnlkler imdi Kadnlar romannn lgn kzl Tammienin ilham kayna Cupcakes, aslnda o kadar da lgn, o kadar da kevae deildim diyor; kendi gerekliinde neler olduunu anlatyor bize. Gerek susuz yenen bir portakaldr diyen Bukowskinin yazdklarnn da bir gnlk olmaktan ok te olduunu ispatlarcasna. Bukowski Tammie iin; Yataa girip salarn dndm. Gerek bir kzlla birlikte olmamtm o gne kadar. Yangn gibiydi. Cennette akan bir yldrm gibi. Yzn o kadar da sert bulmuyordum artk nedense. Pamela Cupcakes Wood, Charles Bukowski ile 23 yanda tanm kendi cmleleri ile o zamanki kendini yle anlatyor:

Charles Bukowski

Be yllk plann can cehenneme, ann iinde yaamak beni yeterince megul ediyordu. Kendimi ya da hayat fazla ciddiye almyor, genellikle kolay honut oluyordum. Genlik ve gzellik benden yanayd- bir paket sigaram, dinleyecek gzel bir mziim ve ucuz bir ie ampanyam varsa, iyi bir gnd. Bylece balayp, iki yl sren ilikilerinin anlatld kitapla Kadnlar romannn kahramanlarndan biri dile geliyor ve adeta Chinaski ile Bukowskinin ayn adam olmadn sylyor, bu kez nasl anlatld deil kimin anlatld nemli benim iin. Bu sebeple ona aslnda hi ak olmadn syleyen Kzln vcudunun hatlarn vurgulayan spagetti izgili dekolte elbisesi ile Hankten son kez bor isteyiinden te gremedim, bu kitabn yazl sebebini, belki de biraz kskanarak... Kitab bitirdikten sonra tabiki Born nto This belgeselini tekrar izlemek, Bukowskinin arabasnn n camnn sandaki atlan Cupcakesin sivri topuklarnn eseri olduunu bilerek ve sanki ordaymasna kikirdemek, Kadnlardaki Tammieyi hatrlamak farz oldu, ilk defa znesi ben olan bir kitap tantm yazs yazmak cesareti geldi; tm Bukowski kitaplar raftan indirildi, bol bol i ekildi Bukowskivari.. Bu noktada bu kitab takdir etme sebebim yayn ynetmenlerinden enol Erdoann bahsettii gibi sadece okuru deil bir Bukowski dkn olmamdan ileri gelebilir. Pis moruk; btn bu sertliinin altnda eski kafal, romantik bir orospu ocuunun olduunu hissetmitim kukusuz, bir otel odasnn harikalar diyar olduunu hissetmem gibi. (Charles Bukowskinin Kzl, Pamela Wood, Altkrkbe Yaynlar, ev. : Avi Pardo, 312 s.)

28 EYLL 2012 CUMA

Aydnlk KTAP

ykleriyle farkll yakalayanlar

Anlayamad m z, bizi bir karma an n iinde ya yor hissetmemize sebep olan izleklerin, bo ucu e yalar n ve olaylar n, tuhaf bir biimde yolumuza kan ve kendi irademizle yn veremedi imiz bir sr eyin, ili kinin, tketilmenin, yap l p yap l p yok edilmelerin, varl klar n ya am m z n merkezine sokan insanlar yazmak istedim
DENZ ANTEPOLU denizantepoglu@hotmail.com yk dergilerinden tandmz Bora Abdo, teki Kn Kitab adl yk kitabyla okuyucuyla bulutu. Kitap, yaymcla yeni adm atan ve zellikle ykcle verdikleri nemle gz dolduran Alakarga Sanat Yaynlarndan kt. teki Kn Kitab, Bora Abdonun Karak lemesi adl lemesinin ilk kitab. Gerek dili, gerek yklerindeki renkli karakterleriyle imdiden farkll yakalam ve dikkate deer bir yazar Bora Abdo. Bu hafta kendisiyle kitab ve Trkiyedeki ykclk zerine bir rportaj yaptk. Keyifli okumalar. Alakarga Yaynlarndan kan ilk yk kitabnz teki Kn Kitab ile okuyucuyla bulutunuz. Neden yk yazmay setiniz? teki Kn Kitab yazn dnyamda, Karak lemesi adn verdiim lemenin ilki. br ikisi ise roman olarak srp, bitecek. Bu yzden salt yk ve roman ayrmndan ok yazma eylemine girime sebebimden bahsedebilirim. Anlayamadmz, bizi bir karmaann iinde yayor hissetmemize sebep olan izleklerin, boucu eyalarn ve olaylarn, tuhaf bir biimde yolumuza kan ve kendi irademizle yn veremediimiz bir sr eyin, ilikinin, tketilmenin, yaplp yaplp yok edilmelerin, varlklarn yaammzn merkezine sokan insanlar yazmak istedim. O insanlarn hayatlarndaki kk renk tplerini, ayrntlarn. ykyle balama tercihim ise sanrm onun bu bakaldran yapsna bilinli tanklmdan ve genelde szcklerin de saaltc ve byl etkisindendir. Bir de ykde okura, onu ayrntlara bomadan, ok ak, bambaka bir gz nerebilirsin. Trkiyede ykclk size gre ne durumda? ykclk derinleti mi slat m? 2000lerin ortalarndan sonra yknn dil ve anlatm olanaklarn zorlama ve biimsel gelime gstermediini dnyorum. Son zamanlarda yazlan yklerde 1950lerin ncesindeki gibi sadece olay anlatmak ve bunu yaparken gdml, gereki bir dil kullanma kolayclna kalmas ykclmz asndan tehlikeli. yknn gndelik dille yazlmas gerektiine dair tutucu bir gr var nk ou yazarda. ou yk birbirine benziyor, nk ayn ksr dille yazlyor. 1990l yllarda yazlan ykler imdi yazlan ou ykden daha heyecan verici. u anki yk damar izleyebildiim kadaryla sradan ve demode. Fakat ok iyi ykler yazan az sayda gen ykcnn de hakkn vermek gerekli. 90larn ustalar bence tay bir hayli fazla ykseltip, yky basit bir olay anlatr gibi yazmaktan uzaklatrp, sanatn ve edebiyatn yeniliki yollarna kardlar. Dnya leinde de iyi eserler verdiler ancak romanclarmz kadar bilinemediler. yk, lkemizde biraz daha az zerinde durulmu bir yazn tr ne yazk ki. Her ne kadar son zamanlarda roman yazyor olsam da yk kitaplarnn daha ok kmasn, ok sayda yk dergisi yaymlanmasn umuyorum. Kitabnzn isminin de belirttii gibi, her ykde k, frtna hissediliyor. Kn sizin iin anlam ne, neden k? K her insan gibi bende de karanlk ve kasvetli armlarla ilerlememe neden oluyor yazdklarmda. K, kar, ocukluumuzda, genliimizde hibir zaman varslla denk gelmemi, hep bir eylerin eksikliini duyurmutur bize, gizliden gizliye. Yazmaya ve anlatmaya altm, ktan ok, teki K. yklerinizin dili allmn dnda. Genelde cmleler yarm veya olduka ksa. Cmlenin kelimelerinin her biri blnm. Bu tarz bir dili neden setiniz? 1995 ylnda, ilk yazmaya baladm zamanlar ben de allm cmleler kuruyordum. Sonrasnda uzun bir sre ara verip yeniden dndmde nasl anlatsam? kaygsn yaamaya baladm. imde yazmak istediim her eyi nasl damtabilirdim. Biimsel ve dil olarak sahte bir gerekilie hibir ekilde yanamadan iirsel ve imgesel bir yaz anlay yakalamaya altm. Kitapta uzun cmlelerim de var. O fikir ya da duygu beni uzun uzun anlatmaya srklyorsa bazen uzun da yazyorum. Her yknzde karakterler olduka farkl ve ykleriniz bu adan olduka zengin. Karakterler ilgin, her seferinde bambaka bir hayata dhil olduunuzu hissediyorsunuz. Karakterlerinizin oluumunda nelerden besleniyorsunuz? Hayal gcmden. Kurgu ve deneysel yazma zgrlmden. Ayrca iyi bir yazarn sadece kendi iine bakarak yazmas ksa bir sre sonra kreltiyor onu. Artk yazamyor ya da tekrara dyor. Benim de yeni yeni anladm bir alg bu. Kendi karakterlerimi yaratrken artk eskisi kadar iime bakmyorum. Baka hayatlar, varolular, insanlar da grmek gerekiyor. Okuma kltrm de dnyas farkl, baka yazarlar kefederek geniletmeye abalarm hep. Bylelikle kendi dnyamn uzanda kalanlarn zengin ayrntlarn da gzlemlerim. Kurmacayla paralel yazmak zaten zelliksiz karakterleri dlar. ykleriniz pek ok edebiyat dergisinde yaymland. Hatta en son, ilk saysyla okuyucuya ulaan Sarn yk dergisinde yknz yaymland. ykcln geliiminde dergilerin rol nedir sizce? Yeni yeni yazmaya balam ve sesini duyurmaya abalayan bir yazar aday iin byk lde ok nemli bir rol var tabii ki. ykc, dergilerde yaymlanan adalarnn ya da ustalarnn neler yazdn gzlemleyip kendi yazn dnyasn da gelitirmek zorunda hisseder kendini. Daha farkl ve daha yeni yazmaya alr. En azndan almaldr. Dergiler her eyden nce daha nitelikli ykler, ykclmz hakknda kuramsal metinler yaymlayarak ykclmzn tasn ykseltebilir. Bugn Trkiye'deki edebiyat dnyasnda (yaynevleri, editr kadrolar, yazarlar, edebiyat dergileri vb.) gen yazarlarn ncelii ve ncl ne du-

Bora Abdo

rumda? Tatmin edicilii konusunda ne dnyorsunuz? Bu biraz lkemizdeki okur saysyla da ilintili aslnda. Okumuyoruz. Dzenli dergi takip edenlerimizin says az. ou yaynevi yk kitab basmaktan yana satmaz endiesiyle olumsuz gr bildiriyor yeni ve gen yazarlara. lkemizin toplumsal ve sanatsal durumu da tetikliyor bunu. thal fikirleri beeniyor. ou taklit. Dnmyor. Yaratc deiliz. Yaynevleri tarihi ya da cinselliin sulandrld, iddet ve silah ieren romanlar, kitaplar bekliyor yazardan. Alakarga Yaynlarn kitabm yaymladklar iin deil gerek anlamda yeni yazarlara destek olma ve en ufak bir kr gtmeden yalnzca nitelikli ve iyi edebiyatn peinde kotuklar iin tebrik ve teekkr etmek gerekir. Bu, sadece bir yazarn deil, yazmak isteyenlerin de inancn tazeliyor. Yaynevlerinde ykcler iin kitap yaymlatmak zor bir olaslkken, dergiler gen yazarlar iin inanlmaz objektif davranabiliyorlar. Sarn yk, sadece iyi yk sloganyla yola kp sonraki saylarnda gen yazarlara ok yeni kaplar ap kendilerini gsterme imkn sunacak. Notos, Kitap-lk, Szckler ve dier dergiler de edebiyatmza yllardr yeni ykcler kazandrma konusunda ok tarafsz ve nitelikli yk yaymlamada yeterince titizler. Hem okuyanlarn hem yazanlarn ncelikle dergileri sahiplenmeleri gerekiyor. Bir dnem pe pee dergiler kapanrken imdi birilerinin cesaretle bunun zerine gidip yeniden yeniden denemeleri de mutluluk verici. (teki Kn Kitab, Bora Abdo, Alakarga Sanat Yaynlar, 128 s.)

2000lerin ortalarndan sonra yknn dil ve anlatm olanaklarn zorlama ve biimsel gelime gstermediini dnyorum. Son zamanlarda yazlan yklerde 1950lerin ncesindeki gibi sadece olay anlatmak ve bunu yaparken gdml, gereki bir dil kullanma kolayclna kalmas ykclmz asndan tehlikeli

BABL BALII

Aydnlk KTAP

28 EYLL 2012 CUMA

Kpekler ve Efendiler
M. SALH KURT mustafa.salih.kurt@gmail.com

Cennette torpil geilir. Eer hakkyla deerlendirilseydi, siz darda kalrdnz ve kpeiniz ieri girerdi. Mark Twain
Bu hafta okuduum kitaplar arasnda Andrew OHagann Maf kitab dierlerinden biraz ne kt. Bu ne kta kitabn edebi deerinin fazlal, yazmndaki kalite vb. den ziyade, edebi adan bu kede ilenebilecek ve biraz da baka yerde rastlanabileceinden daha farkl bir konuyu ele alma frsat sunduu iin beni daha fazla heyecanlandrdn syleyebilirim. Andrew OHagann 1968 skoya doumlu olduunu, henz gen bir yazar olmasna karn kurgusal anlamda Our Fathers (1999), Personality (2003), Be Near Me (2006, OHagann kitaplar arasnda kiisel favorimdir, kltr oku yaamak iin bire birdir) ve nihayetinde Maf (2010, Tembel Hayvan Yaynlar bu yl dilimize kazandrd), kurgu d olarak da The Missing (1995, kayp insanlar hakknda derin ve etkileyici bir kitaptr) ve The Atlantic Ocean (2008) kitaplarn yazdn hatrlayalm. Maf temel olarak Marilyn Monroenun kpeinin gznden Monroeyu, dnemi ve dolaysyla hayat anlatmak zere kurgulanm bir roman. Monroe, Sinatra, mevzubahis dnem (60lar) ve bir kpein gznden her eyin anlatm gibi ilk rpda orijinal grnen bir kurgu (yaznn devamna baknz) bir araya gelince, olduka kazanan bir forml ortaya km grnyor. Mafn Hollywood tarafndan da kefedilmesi aslnda srpriz saylmaz ve akas kendi adma, filminin, kitabndan daha baarl olacan dnyorum, nedenlerine ve incelemeye birazdan geliyoruz.

ANLATICI KPEKLER
lk evcilletirilen hayvan olmasyla birlikte kpekler, insanlar ile tarih sahnelerinde hep yan yana bulunmulardr. Kendilerine biilen elik etme grevi zaman zaman insani kendi zmz aklamakta da bizlere yardmc olduundan ve yadsnamaz gerekliklerini gz ard edemeyeceimizden dolay da edebiyat tarihi boyunca da kitaplarn ierisinde en az efendileri kadar unutulmaz karakterlere dnmlerdir. rneklemek gerekirse Odysseyden Argos, Oz Bycsnden Toto, David Cop-

perfieldden Jip, Stephen Kingden Cujo, Peter Panden Nana, Jack Londondan Beyaz Di ve niceleri saylabilir. yknn yan karakterleri ve ana temalarn oluturmann yannda, Maf okuyan belirli kiilerin de fark edebilecei zere edebiyatta kpekler zaman zaman kurgunun iinde anlatc koltuuna da oturabilirler. Nasl oturmasnlar ki btn dnyalar kokularla renklenen, normal koullarda sahiplerinin bacaklarnn veya ayaklarnn hizasnda dnyay seyreyleyen ve balln ne demek olduunu varlklaryla kantlayan insanla ltuf bu canllar baz eyleri anlatmak iin koltua oturtmayp da kim oturtulacaktr ki? Aklma belli belirsiz kpek eitimi grntleri geliyor. Asl olan kpeklerin de sahiplerini hem de bu ii ova dkmeden adm adm baz konularda eitmeleridir. Kpekleri olan okuyucularmz ne demek istediimi hemen anlayacaktr. Mafn orijinal bulunan yanlarndan biri olarak grlen Marlyn Monroenun ve dneminin yksnn bir kpein gznden anlatm aslnda zannedildii kadar da dahiyane bir fikir veya bir yenilik deildir. ncesine gidersek orada Paul Auster ve Timbuktu (Can Yaynlar, 1999) romann grrz. Paul Asutern lmszletirdii Mr. Bonesda (Kemik Bey) yknn ana anlatcsdr. Brooklyni ve air sahibi Willynin yksn bizlere anlatr. Ama durun bir dakika! Ayn yla gidelim ve benim de favori yazarlarmdan biri olan John Bergerin King: A Street Story (1999, Kral: Bir Sokak Hikayesi, Metis Yaynlar 2001) kitabn da hatrlayalm. phesiz Kral bir kpein gznden gerek dnyann nasl anlatlmas gerektiinin en gzel rneidir. Bir kii durumuna sokularak canlandrlan kpei dnya, gereklik ve efendileri hakknda konutururken dlecek tuzaklardan biri phesiz kpei tamamen gerekliin dna itmektir. Bu bakmdan kpei anlatc konumuna koyarak pek ok ykde olduu gibi can yolda olmak vb. gibi konularla beraber tamamen her eyi karikatrize edip bir mizah yks yazmak ne kadar kolay ise Maf, Timbuktu ve Kraldaki gibi gerek bir drama, gerek bir anlaty sunmak ise o kadar zordur. Yazp yazmamak konusunda yazarnn eli balanacandan, yazy elikilere sokPaul Asuter

Andrew OHagan

mak, hatta tamamen sahte grnmlere brndrme riskini de tamaktadr. Bu adan John Berherin u ana kadar edebiyat tarihinde bunu hakkyla tek baaran yazar olduunu sylememiz kanlmaz. Nedenlerine gelirsek, gerek Timbuktuda gerek Mafda ok fazla sonradan eklenildii belli olan faktrle karlarz. Sz gelimi Mafta kpein felsefi dncelere gnderimleri sklkla olduka elenceli bir okuma serveni sunarken bu retilmi dnce tarznn roman boyunca fazla zorlandn ve yazarnn sklkla karakterine mdahale edip durum veya durumlar iin yorumda bulunma zorunluluu ortaya koyduunu grrz. Yine Timbuktuda Bay Ke- John Berger mikin eylemleri ve hareketleri rttrlmeye allrken, gerek dnyann bir nebze de olsa ona ayak veya dayanak salamak amacyla eildiini ve nne kemirmesi iin atlan bir kemik durumuna indirgendiini grrz. Bay Kemik, sadece kendi inandrcln tpk Maf gibi rselemekle kalmaz ayn zamanda air Willy, Monroe ve dnemi de birer sis perdesinin arkasna iter.

EFEND Y GZ ARDI ETMEK

Mafta en ok dikkat eken kusurlardan biri her ne kadar yazar gnderimde bulunduu gerek edebiyat gerekse felsefi eserlerde inanlmaz bir baar yakaladysa da Monroeyu, terapi seanslar haricinde gerek bir karakter olmaktan sklkla uzaklatrr. Hlbuki bu tip anlatmn en vurucu yan olan efendileri hakknda olma etkisini tamamen yitirir. Bylelikle de kurguyu da bir anlamszlk silsilesi iine itmi, daha ok yazarn

kendi vzltlarn (rant) sylevlere yaymak adna kulland paravan kaldrm olursunuz. Gerek Maf, gerek Timbuktunun yaad temel sorunlar bunlardr. Yanl anlalmasn istemem, eer John Bergerin Kral ki muazzam bir eser olmasn tamamen her eyi doal brakp, gerekleri ve karakterleri maniple etmeden, dolayl anlatma kalkmadan ve sabit, sreen drama faktr ile okuyucuyu ba baa brakan yaznna borludur- yazlmam olsayd ve en azndan ben okumam olsaydm her iki kitaptan da (Maf ve Timbuktu) etkilenmi olabilirdim. Ancak sonuta ayn eksiklik hislerini tayacaktm. Bir bakma bu nedenle Mafn kurgusunun kurban olduunu sylemek mmkn. Aksi halde kitap iin devasa boyutta bir aratrma ve olgunlama srecinin getii aka grlyor. Pek ok edebiyat eserine, felsefeye (zellikle de iinde hayvanlar da barndran felsefi grlere) ve dneminin olaylarna ki yazar 60l yllar gzlemleyebilecek kadar yaayamam olmasna karn, bu eksikliini hi sezdirmiyordnk kullanlan referanslar olduka zengin ve kitab bandan sonuna kadar gtrmenize yardmc oluyor. Ksaca zetlemek gerekirse, kurgusundaki kusurlar gz ard edebilirseniz okuyunca pimanlk uyandracak cinsten bir kitap kesinlikle deil. Her eye ramen Mafn kurgusuna derin bir i ekile beraber, bu hafta da John Bergerden bir alntyla vedalaalm: Bir daha hibir hikye, bir tek o varm gibi anlatlamayacak. (Maf, Andrew OHagan, Tembel Hayvan Yay., ev: Cihat Taolu, 307 s.)

10

28 EYLL 2012 CUMA

Aydnlk KTAP

Hayat yakalayan demokrasi: Komnizm

Demokrasi, bir biimde komnist de olmas gerekti ini, aksi takdirde, arzudan, yani ruhtan, solukyan anlamdan yoksun, sadece zorunluluklar ve kar yollar i leyen bir vekil olaca n yeterince belle inde tutamad
CENK ZDA ozdagcenk@hotmail.com olacaktr. Ksaca deinmek yerindeyse Paris 68i yaratan Trkiye gibi lkelerin 68i, yani milli kurtulu hareketidir. Bu nedenle Paris 68, Che Guevera, Castro, Ho ih Minh, Charu Mazumdar ve Mao gibi komnist ve milli kurtuluu liderleri bayrak edinmitir. Onlarda yakalad damar, yeni bir sosyalist seenek olduu kadar yepyeni bir teori ortaya karmalardr: Marksizmin kara kapl defterindense, ezberleri bozan yepyeni bir kurtulu teorisi. olumlu bir ilevi oldu. Demokrasinin srekli klnmas gereklilii aksi halde sekteye urayan kesikli demokrasinin oligarik bir tiranla dnt Paris 68in hazin sonucudur. Byle bir ortamda yeniden olumsuz bir varoluuluk, Nietzschecilik hortlamtr. Nancynin de dedii gibi Nietzschenin tm deerlerin yeniden deerlendirilmesi ars edimsel hale geliyordu (s. 21). Tm deerlerin yeniden ele aln, deersizleme sonucunu rettirmiti Avrupal aydna. Bu deersizlemenin sonucunda deer salt bir mbadele ortam salam, kapitalist dei-toku retim olmakszn hayat mbadele etmitir. Bu yanyla artk herey politiktir. Her eyin politik oluuna kar bir bakaldr olarak 68, artk gerein ters yz edilmi yanss deil, dnce gvdeleri, fikirlerin biimlendirilmesini arzuluyordu. (s. 25). Ters yz edilmi gereklik olarak Marxn ideoloji tanmna rtk olarak yer veren Nancy, ideolojisizletirilmi gereklik olarak hakikatin izini srd 68 okumasnda, genel olarak tarihi, genel olarak halk, genel olarak insanl deil, tekil insan, somut insan, demokratik ynetimin znesi ve nesnesi olarak halk aramaktadr. Varolan okkltrcle kar zgrlk araynn bir temsili olarak ararken gnmzn kandrmacalarn betimliyor: Bugn demokrasiye dair gerek ya da szde z eletiriler etrafnda pek ok mulaklk ba gsterebilir. Aslnda demokratik ilkeler kendilerine kar dndrlebilir ve insan haklarn saptrmak iin fazla aikar bir zayflktan yararlanlabilir, tpk dini tutumlara kar yrtlen eletiriler rklk olarak nitelendiinde ya da, siyasi olarak doru ile okkltrclkadna kadnlarn baml klnmasn aklamak iin zmler retildiinde yapld gibi. (s. 29). Bu sahte demokrasinin karsnda gerek demokrasinin belirmesi bir anlamda okkltrclkn kabul edemeyecei bir hakikat arayn zorunlu klar. Ancak, aranan hakikatin bulunmasyla, ya da bu yolda yrnmesiyle okkltrcln deersizliinin rtt deer ortaya kabilir ve deeri rten rt kaldrlabilir. bilir. Somut insann herhangi bir insan olabildii dnlrse (aksi takdirde belirli insanlar kimi nitelikleri dolaysyla somut olacaktr ve bu somutluk dier bazlarn soyut klacaktr yahut bu nitelikler soyutluklar nedeniyle insan insan olmayan yoluyla insanlatrm olacaktr. Her ekilde somut insan elde edilemeyecektir) Nancynin radikalletirilmi demokrasi olarak komnizmi aklk kazanacaktr: Eer demokrasinin bir anlam varsa, bu; iinde, hep birlikte, herkes ve herkesten biri olma biimindeki gerek bir olanan ifade edildii ve tannd bir arzuya bir istence, bir beklentiye, bir dnceye ait olandan baka bir yerden ve baka bir saikten hareketle saptanabilir olan bir otoriteye sahip olmama anlam olsa gerektir. (s. 31). Bu sahip olmama bir bakma hayatn kucaklanmas demek olacaktr. Zira, politika, hayatn geri kalann darda brakt halde iine alm gibi yapar. Bu nedenle demokrasi, politikann olanan ortadan kaldrmakla ykmldr (snf atmas). Hayatn kucaklanmas politikann gerek anlamda almas olacaktr. Egemenlik hi kimsede konumlandrlamaz, hibir erevede betimlenemez, hibir antta ykseltilemez... Bu anlamda demokrasi anariyle edeerlidir... Demokratik kratein (ynetme), halkn iktidar; en nce archieyi (erki) mat etme ve sonra da, bylece aydnla kavuturulmu sonsuz akln, herkes ve her bir (birey) tarafndan stlenilmesi iktidardr. (s. 64 65). Bu adan bakldnda hepimiz birimiz, birimiz hepimiz iar demokrasinin, demokratik siyasetin en zl ifadesidir. Hayatn gerekliinde herkesin bir olduu bir hakikat vardr. Bu anlamn ortaya koyduu ey dnyaya yaklaldka, uzaklaldnda elde edilen ayrmlarn gerek ayrmlar rttnn ve gerek birlii bulandrdnn grnmesidir. Demokrasi anlamn ikinliinin bir ynetim biimine ad verir halka ikinlik, olanlar btnne ikinlik, dnyaya ikinlik. (s. 91). Dnyaya ikinliin sonucu bellidir: laiklik, hayatn sonsuzluu nedeniyle srekli olarak geree ulama ve gereklii biimlendirme olarak praksis ve srekli olarak erki ortadan kaldrma olarak devrim. te bu sreklilik demokratik olann ifadesidir. Bu ynyle demokrasi politika ya da politik bir biim deildir (s. 67), aksine politik mcadele sonucu ortaya kabilen ancak ortaya k ile politikay aan ve onu ortadan kaldran bir hakikattir. Bu hakikatin nazarnda herkes eittir. te bu hakikat demokrasinin hakikatidir, komnizmdir.
(Demokrasinin Hakikati, Jean-Luc Nancy, MonoKL, ev: Murat Eren, 96 s.)

TANRILA MA ZORUNLULU U YA DA NSANIN YETERS ZL

Eer Tanrlardan oluan bir halk olsayd, demokratik olarak ynetilirdi (Rousseau, Toplum Szlemesi, III. Kitap, Blm IV). Jean-Luc Nancynin Murat Eren tarafndan evrilerek Monokl Yaynlar tarafndan 2010 Ekiminde baslan Demokrasinin Hakikati adl kitab bu alntyla balyor. Kitabn sonuna eklenen, Nancynin 28 Ekim 2010da stanbulda Demokrasi Fikri adl konferansa sunduu metnin evirisini de Atakan Karak stlenmi. Bu metnin ad ise le-olmak ve Demokrasi. Dolaysyla, bu kitapta iki ayr metin bulunmaktadr. Alntya dnersek, Rousseaunun bu sznde halkn bireylerinin demokratik olarak ynetilebilmesi iin insanlklarndan kurtulmu olmas gerektii imleniyor. Dolaysyla, ima aktr: nsan kendi kendini ynetmeye hali hazrda muktedir deildir, ya da byle bir ynetim demokratik olamayacaktr. nsan kendini aabilmeli, Tanrlamaldr. Burada, Nancyye gre rtk bir teolojik tutum vardr. Dinin almas olarak yeni bir insan doas, yeni bir insan gereklidir. Yeni insan, Tanry gereksizletiren yeni bir Tanrdr, bu tahayyle gre. Rousseaunun insann yetersizliinin zlemez olduunu, yani insann kendisini aamayacan dnmemi olsa da alntnn anlam insann insan olarak demokrasi hayalinin ulalamaz olduudur.

VLEN 68 N BA ARISIZLI IDIR.

Bu kurtulu teorisi tam da Nancynin deindii eyin demokrasinin yeniden, halkn savam ierisinde kefidir. Nancynin sorgulama dedii eyin tarihteki temsili Maonun Kltr Devrimidir. Kltr Devriminin nesnelliinden ok Avrupann devrimci kuann zerindeki etkisi burada belirleyici olmutur. Avrupalnn Avrupalln sorgulad bir ortamda bundan bakas da beklenmezdi: Avrupa, hangi lde artk olmu olduunu sand ey olmadn ya da, belki, hangi lde yine de dourmaya abalad ey; yani ruhani kendilik ve jeopolitik birlik olarak Avrupa haline gelemediini grmyordu (s. 15). Avrupann bu krlne karn, devrimci kuak, bu krln ardndaki gerei, Vietnamn, Kbann direniini yakalamaya alyor ve kendisi iin yeni bir kurtulu tasarlyordu. Bu kurtulu varolusal bir mcadeleydi ve varolmak yerine uyumlu olmay seti. Varolan sorgulama hali olarak, Nancynin vd politik belirsizlik, esasnda 68 hareketinin baarszlnn znel nedenini ortaya koyuyordu: nderlik veya liderlik eksiklii. Bu eksiklik tarihin znesi olacak bir tzn yokluu anlamna geliyordu. Bunun varlnda ise tabu szck olan totalitarizm hortlayacak ve Stalinin beliriinden korkanlar dalacaklard. Avrupann nesnellii buydu. Bu bahsi kapatyoruz.

68 N GEREK ANLAMI
nsann obann arad, ya da bana dikilen obann oluturduu siyasi biimler serisinin serimlendii tarih boyunca bireyin verili koullar tarafndan biimlendirildii bir ortamda Rousseaunun bunun aksini dnmesi olanakszdr. Ancak, Nancynin dikkat ektii tarih bu olanakszln dnld 1968 ylnn Parisidir. Sarkozynin 29 Nisan 2007de 68 ruhuna ynelik saldrsna cevaben Nancynin syledikleri bu olanaksza iaret eder: 68in derin hareketi, kendinde siyaseti ve kendinde kapitalizmi muhatap alyordu. Atelilii, iletmeye dayal demokrasiye atyordu ve daha da nce, teebbs edilen ey, demokrasinin hakikati zerine bir sorgulamayd (s. 9). 68 bu anlamyla bitmeyen ve bu nedenle lmemi ve miras olmayan bir sretir (s. 11). Ancak, 11. sayfada yer alan evirmen notuna katlmyoruz. Notta 68in Trkiyeyi de kapsayacak ekilde tasarmland bir ifade yer almaktadr. Trkiyenin 68i bambaka koullarn rn ve bambaka rnleri veren bir olaydr. Bunun tartmasna burada girmek kitaptan kopmak

DEMOKRAS N N EL K S N N KE F OLARAK PAR S 68

Yzeysel bir ekilde: saldrya urayan demokrasiyi grdk, ama onun da kendisini saldrlara atn ve eskiden olduu gibi savunulmaya olduu kadar yeniden icat edilmeye de ihtiya duyduunu anlamadk. 68, byle bir icada olan ihtiyacn ilk ortaya kdr. (s. 20). Nancynin de dedii gibi hastaln semptomunu belirtmesi asndan Paris 68in

HERKES N HERHANG B R K MSE OLAB LD DEMOKRAS : KOMN ZM

Bu rt kaldrldnda somut insan belire-

Aydnlk KTAP

28 EYLL 2012 CUMA

11

Anlamsz bir dnyann anlamn arayan adam: Camus

Stephan Eric Bronner, Camus: Bir Ahlak n n Portresinde Camusy ve eserlerini, bir biyografiden ok farkl olarak kritik ederek ortaya koyuyor; farkl bir okuma biimiyle yap yor bunu. Kendisinin ve mer Erdemin ifadesiyle politik bir amac olan, entelektel bir tarih al mas kar yor ortaya
UTKU ZBAY utku.ozbay@gmail.com Jean-Paul Sartren ifadesiyle ahlaklar geleneinin gnmzdeki mirasn sahiplenen, iflah olmaz hmanist Albert Camus nemli bir noktada durur. Kanmca genleri ya da ok geni bir kitleyi etkilemesinden gelmez bu nem. Yahut daha geni bir kitlenin onu sahiplenmeye almasyla alakas yoktur bunun. Camusnn nemini anlamamz salayan letiim Yaynlarndan kan Stephan Eric Bronnerin, Camus: Bir Ahlaknn Portresi adl kitab okuyucuyla bulutu. 7 Kasm 1913te doan Albert Camusnn ocukluu bir Fransz smrgesi olan Cezayirde gemitir ve Bronnerin ifadesiyle bu ocukluk, ona sefaletin ne demek olduunu retmitir. Camus, o yzden, oka ifade ettii gibi gszlerle iten bir ekilde empati kurabilmitir. Bu yzden Bakaldry sefaletten deil, Marxtan rendim. diyecektir sonralar. Camusnn empati kurabilmesinin znde yalnzca sefaleti yaayarak renmesi yatmaz. Doduu ve ergenliine kadar yaad Cezayirin Belcourt kentinin demografik yapsnn etnik dalmyla da alakaldr bu. Biraz da Tanrya ulama biimleri farkl olan inan sistemlerine tapnan insanlarn ayn uzam paylamalaryla alakaldr. Belcourt; Mslmanlar, Avrupallar ve Musevilerin bir arada yaad kozmopolit bir uzamdr. Kopkuyu karanlklarn iinde geer Camusnn ocukluu: Yoksulluk, kitapszlk, sevgisizlik... Henz bir yandayken kaybettii babasndan belleinde hemen hibir ey kalmaz. Baba Lucien, Lucien Camusnn domasndan ksa bir sre sonra, mutsuz kitleyle birlikte, mutlu ve onurlu bir ekilde lmek iin Marne Savana arlr; ksa bir sre sonra geriye dnen kendisi deil, lm haberidir. Mondavi Kyndeki evi bir yas brmtr artk. Bir arap fabrikasnda alan baba Lucien ldkten sonra Camus ailesi (spanyol kkenli, okuma yazmas olmayan, kulaklar sar olan ve glkle konuabilen anne Catherine, abi Lucien Camus, Albert Camus, Katherinenin annesi ve abileri Joseph ile Ettienne) Belcourttaki Proletarya semtinde oturan Katherinenin annesinin yanna tanrlar. odal kck bir dairede yaayacaklardr artk. Camus, sonralar, hem madd hem manev sefaletin yaand bu kapkara uzam Defterlerinde anlatacaktr. Gariptir: Yaanan bunca acnn, yokluun ve skntnn ardndan hibir yaknma belirtisi grmeyiz Camusde. Aksine, mutluluun minicik bir yerine tutunarak yaayan bir Camus grrz: ocuk Camusdr bu. Minik yrei heyecanla atan ufak bedenli Camusdr. 1930da, ilk tberkloz atan geirecek ve hasta olacak olan Camusdr. 1918de bir devlet okulunda ilkokula balar. Orada, ikinci babam dedii retmeni Louis Germain ile tanr. 1957 ylnda yapt Nobel konumasn ona ithaf edecektir Camus. Hayatnda hep nemli bir yeri igl edecektir Germain. 1924te, Cezayir Lisesine bursla girer. Amcas ile birlikte yaar. Gz alc ve ayn zamanda bir uyuturucu bamls olan aktrist Simone Hie ile bu yllarda tanacaktr. Evlenirler. Uzun srmez. Bunda, Simonenin madde bamlln yenememesi en nemli sebebi oluturur. Camus, Simone ile birlikte olduu ve ayrld zamanlarda yannda olan ve hayatnn sonuna kadar yakn arkada olaca iki rencisi Jeanne- Paul Sicard ve Marguerite Dobrennle tanr bu srete. Onlar birbirlerine balayan tiyatro sevgisidir, sanat sevgisidir, bohem yaama tarzlardr ve Komnist Partiye ye olmalardr. - Fakat Camus artk Komnist Partiye ye deildir- l, Cezayirin tepelerinde birlikte yaayacaklar ayn eve tanrlar: Dnyann Ucundaki Eve. Dnyann Ucundaki Ev nemlidir. Bir ka uzam olarak kar karmza. Zagreus, rencisi bakahraman Mersault tarafndan ldrlr. yerinde onu bekleyen kaderden nefret eden ve eski retmeninin parasnn ekimine kaplan Mersault, cinayete bir intihar ss vermeye alr ve mutlu bir yaam salama umudu ile Zagreusun paralarn alar. Avrupaya gider. Avrupann kasvetli ortam, onun buradan sklmasna neden olur. Gnei zlemitir. Cezayire dner. Bir kadnla evlenir. Dnyann Ucundaki Eve benzer bir ekilde, ayn evi paylarlar. Camus, burada, pagan ehvetini, dm ve km olan Hristiyan dnyasna yant olarak sunar. Bunu yeler. Sonra Tersi ve Yz isimli eserini yaymlayacaktr. Mutlu lm, Bronnerin ifadesiyle Yabancnn bir provasdr. lizmden uzaklatrd. Partiden ayrld. Camusnn 21 ubat 1941de gnlne dt notta da belirttii zere absrd, Yabanc, Sisyphus Syleni ve Caligulayla birlikte tamamlanmt. Bu balamda, en ok bilinen eserlerinden olan Yabancy anlamann gerektii kanaatindeyim Absrdn baarl bir ekilde ilendii eserde, bakahraman Mersault, Bronnerin ifadesiyle yaamn absrdlnden ok, bu absrdle verilen bir tepkiyi ortaya koyuyordu. Bakahraman Mersault, keyf ve nedensiz bir biimde Arap neden ldrmt? Mersaultun Arap neden ldrd sorusuna yazarn nesnel bir yant yoktu. Olmamalyd. Camus, Mersaultun bu ldrme eyleminin sebebinin ve yantnn olmadn gstermek iin ok uramt nk. Malraux, Gide, Dostoyevski, srrealistler ve baka yazarlarn iinde olduu bir edeb gelenekle yant bulabilir bu: Amasz bir hareket, aslnda anlamsz bir dnyann yansmasdr. ne de olsa. kinci Dnya Sava, Camus ile birlikte eserlerinin yrngesini de deitirecektir. Absrdn yerini direni meruiyeti ve dayanma alacaktr. Tek bana isyan artk yerini dayanma, ortaklk gibi kavramlara brakr. Yabancdan Vebaya yaanan deiimin baat noktasn da bu oluturur. kinci Dnya Savann o kasvetli ortamn yanstan; acy, hzn en iyi anlatan romanlardandr sonuta Veba. yle yazacaktr Bronner: Devrim, varoluu dzeltme giriimi ve Camusnn din dndaki yaamda bir ynetim kural olarak adlandrd eyi aka ifade etme arzusu karsnda boyun eer. te Vebann 1947 ylnda yaymlandnda vermek istedii mesaj buydu. Stephan Eric Bronner, Camus: Bir Ahlaknn Portresinde Camusy ve eserlerini, bir biyografiden ok farkl olarak kritik ederek ortaya koyuyor; farkl bir okuma biimiyle yapyor bunu. Kendisinin ve mer Erdemin ifadesiyle politik bir amac olan, entelektel bir tarih almas karyor ortaya. Bize de keyifle okumak kalyor. (Camus: Bir Ahlaknn Portresi, Stephan Eric Bronner, ev: Tuba Salam, letiim Yaynlar, 189 s.)

D NSEL ATE ZM
1930lar Churchill, Hitler, Mussolini, Roosevelt, Stalin gibi gl kiilerin olduu bir dnemdi. Dnemin genlii gibi Camus de bu yllarda Halk Cephesine katlarak aktivizmi seti ve savaa srklenen kasvetli Avrupada, kendini siyasi kamplamalarn iinde buldu. Cezayir Komnist Partisine girdi. Faizme ve hakszla kar hayatnn sonuna kadar savat. Yanl bulduklarn eletirdi. Dogmatizmle srekli savam iindeydi. Bu yzden dine mesafeliydi. Camus, Voltaire gibi dinden bamsz bir dnr olmad mesela; kar ktmz eylerin bak as, kar ktmz eye gre belirleniyordu ne de olsa. yle yazar Bronner: Camus, ne bir Katolik ne de dini batl inanla ok benzer gren Voltaire gibi dinden bamsz bir dnrd. Dinden bamsz bak as, kar kt din inancyla belirleniyordu ve bu adan ounlukla dinsel ateizm olarak tannan genel bir felsefi akm tarif ediyordu. Bu akmn Friedrich Nietzsche, Martin Heiddeger, Karl Jaspers gibi felsefi savunucularnn her biri radikal bireyler ve sofistike entelektellerdi . Genlik endieleri ya da politik tutkular ne olursa olsun, olgun dnrler olarak onlar herhangi bir kiliseye mensup deillerdi, herhangi bir dini dogmay benimsemiyorlard ve herhangi bir kitle hareketine temel oluturmuyorlard. kinci Dnya Sava ve Sovyet Rusyann -Camusye gre- yanl tutumlar, onu sosya-

ANLAMSIZ B R DNYADA ANLAMLAR OLU TURMAK

Stephan Eric Bronner, Camusnn eserlerini keskin izgilerle olmasa da zaman balamnda birka blme ayrr. lk dnemi oluturan eserleri absrd zerine kuruludur. Anlamsz bir dnyaya skan bireylerin sknts ve varolu problemlerini ortaya koyar Camus bu dnemde. 1937 ylnda yaymlanan denemesi ve ayn zamanda ilk almas Mutlu lm, Aziz Augistinein ilk almas olan Mutlu Yaama ironik gndermelerde bulunur. Varoluuna kar bir yorgunluk hisseden ve doal lm beklemeye zorlanmaktan ikyet eden ktrm retmen

12

28 EYLL 2012 CUMA

Aydnlk KTAP

KAPAK

KAZUO ISHGURODAN DLMZE KAZANDIRILAN YEN BR KTAP: UZAK TEPELER

Japon asll ngiliz yazar: Kazuo Ishiguro

Arafta yaayanlar...
UZUN B R YOLCULUK
1954te Japonyann Nagazaki kentinde dnyaya gelen yazar, alt yana kadar burada yaad. Okyanusbilimci olan babasnn petrol aratrmalar grevi nedeniyle ngilterenin Surrey kentine tandlar. Babasnn kendilerini bir gmen olarak grmediini ve bir gn mutlaka geri dneceklerine inandn syleyen yazar bunun tam bir g olduunu 15 yanda anlad. lkokula balayan Ishiguro, onu matematikten daha baka bir alana yazmaya ynlendiren akfikirli bir hocaya sahip oldu. Mzie olduka ilgiliydi ve sk bir Leonard Cohen, Bob Dylan ve Joni Mitchell hayranyd. Salam bir gitar koleksiyonuna hl sahip olduunu biliyoruz. Liseyi bitirdikten sonra yazarn otostopuluk yllar balad ve ABDde uzun sre yolculuk yapt. University of Kentte ngiliz Edebiyat ve felsefe okumaya balayan yazar daha sonra University of East Angliada yaratc yazarlk yksek lisans yapt. Arkadalarnn ona bak onu sessiz ve kendi halinde biri olduu ynndeydi fakat yazd ilk metinler bu gzlemin tersine bir tablo sergiliyordu. Salam metinler karyordu yazar. Bu yazmzn da k noktas olan Uzak Tepeler(A Pale View of Hills) kitab da yksek lisans tezi olarak kaleme alnd. Uzak Tepeler getiimiz haftalarda Yap Kredi Yaynlar tarafndan dilimize kazandrld. Yaynevi daha nce yazarn nemli iki eseri olan Avunamayanlar (The Unconsoled) ve Beni Asla Brakma (Never Let Me Go ) kitaplarn da dilimize kazandrmt. Uzak Tepeler yazarn ilk roman olmas asndan olduka nemli iken ayrca konu-

Uzak Tepeler nesiller aras at ma, gelenekilik ve yenilikilik at mas , zgrlkler ve sorumluluklar at mas , kltr at mas gibi pek ok arada kalm l n bireyler zerindeki psikolojik ve travmatik yans mas n sa lam bir ekilde bize sunuyor
DAMLA YAZICI damla.yazici@msn.com Yazma serveninin alar boyu sreklilii devam ederken pek ok yazan kii de bu edebiyat denizine kitaplar retir. Fakat bunlarn bir ksm yazar olabilme yeterliliinde eserler vermilerdir ve hem okuyucunun hem de edebiyat evrelerinin kabullendii isimler olmulardr. Kimi yazarlar andan sonra kefedilmitir, kimileri anda kavumas gereken deere ulamtr. Kimileri vardr ki andan ok sonraya hitap etmi ve harcanm, kimileri bundan kazanl kmtr. Edebiyatn duygu ve dncelerden kp teorilere dnt gnmzde eserler zerine tezler yazlmaya balanm ve sosyoloji tasniflerinin temel kaynaklar haline getirilmilerdir. Yazarlk kurslar dnya edebiyatna da yerel edebiyata yazarlar kazandrmaya balamtr. Kefedilmek gemie gre daha m kolaylamtr ya da daha m zordur, tartlr, fakat artk parlayan veya parlatlan grmemek zor. Japon asll ngiliz yazar Kazuo Ishiguro da dnemimizde verdii eserleri, dili, kurgusu ile parlayan isimlerden oldu. Gnmz Bat Edebiyatnda bestseller kapsamnda daha yenilir yutulur eserlerin artt dnemde edebiyat dili, kurgusu ve ierii bakmndan daha dndrc ve zaman zaman zorlayan eserler veren yazarlarn azalmas Kazuo shiguro adn daha deerli klyor. Japon kkenli bir yazar olarak ngiltereye g yaamak ve bu nedenle isel olarak ok farkl iki kltrn yansmalarn tayor olmak retilen esere de tand zaman elbette zenginlik douruyor. shiguronun gemiinin yansmas bir ok eserinde rastlayabileceimiz bir ey.

Kazuo Ishiguro

sunda barndrd ve karakterlerle sembolize edilen olduka nemli sosyolojik ve psikolojik olgular bize aktarmas asndan da deer kazanyor. Bir Japon olarak hayatnn uzun yllarn Nagazakide geirdikten sonra ngiltereye gitmi bir kadnn; Etsukonun azndan anlatlyor kitap. (Yazarn hayatn-

dan izlerin kitaba yansdn grebiliyoruz bu noktada.) Etsukonun byk kz Keikonun yalnz yaad ngilteredeki evinde intihar ettiini reniyor okuyucu ilk olarak. Etsukonun dier kz Niki bu olay sonras annesini ziyarete geliyor ve tam anlamyla Bat eitimi alm olan Niki ile Dou kltrnden bes-

Uzak Tepeler kitab yazarn yksek lisans tezi olarak kaleme alnd

KAPAK
lenen annesi Etsuko arasndaki diyaloglar iki kltrn ekillendirdii insanlar arasndaki atmay yanstyor. Etsuko karakterinin gemie dnleri ile toplumsal dnmn bireyler zerindeki etkisi, sorumluluklarla zgrlkler arasndaki atma, kltr atmas okura aktarlyor.

Aydnlk KTAP
kinin adnn konma hikyesi aslnda kitabn temasn bize sunmakta; Kk kzma sonunda verdiimiz Niki ad bir ksaltma deil, babasyla bizi buluturan bir ortak noktayd. Ne tuhaftr ki ona Japon ismi vermeyi isteyen kocamd, bense belki de bencilce davranp bana gemii anmsatmasn istemediimden, bir ngiliz ad olmasnda diretmitim. Sonunda Douyla ilgili belli belirsiz bir arm da bulunduundan, Nikide karar kld. dar Trk okuru tarafndan da ilgiye deer grld. Film aktarmnn da olduka iyi olduunu syleyebiliriz.

28 EYLL 2012 CUMA

13

ISH GURO VE S NEMA

Yazar Kazuo Ishiguronun dier deinmemiz gereken yn sinema ile olan ilikisi. ki televizyon dizisi iki de sinema filmi senaryosu hayata geirilen yazarn Beni Asla Brakma dan nce barollerini Anthony Hopkins ve Emma Thompsonn oynad The Remains of the Day filmi Booker dll Gnden Kalanlar(Can Yaynlar 1993, Turkuvaz Yaynlar 2009) romanndan uyarlanmt. Hayat boyunca soylu bir adam olan Lord Darlingtona hizmet eden bir ua anlatan roman yazarn en byk baars olarak kabul ediliyor. 1982 ylnda ngiliz vatandalna geen yazar 1983te ngilterenin nemli edebiyat dergisi Grantann En yi Gen ngiliz Yazarlar dosyasna girdi. Yazar gnmzde Martin Amis, Julian Barnes ve Ian McEwanla birlikte ngiliz Edebiyatnn drt bynden biri olarak gsteriliyor. Kltrel adan farkl temellere sahip olmas onu ayr ve ilgi ekici klyor haliyle. Kazuo Ishiguro gibi son dnemde srrealist yazar olarak lkemizde de olduka ilgiyle karlanan Japon yazar Haruki Murakami, Ishiguro hakknda Yazdklar bize ait gibi geliyor, ok tandk" diyor. Farkl bir temelin yazara katt zenginlik rettii eserlerin ieriini de o derecede zenginletiriyor. Gelecee tanacak yazarlardan biri olaca tartmasz olan Kazuo Ishiguronun daha pek ok eserini daha dilimizde greceiz gibi duruyor. (Uzak Tepeler, Kazuo Ishiguro, Yap Kredi Yay., ev:Pnar Besen, 161 s.)

NOSTALJ DEAL ZM N KARDE D R

Kazuo Ishiguronun nostaljiyi kullanmas ve geri dnlerle hikyeyi daha merak uyandrc hale getirmesi eletirmenlerce de kitabn dikkat ekici zelliklerinden. unu sylemeliyim ki bu, kitaba saplanmay salayan nemli bir teknik. Baarsz bir ekilde kurgulandnda btn eseri mahvedebilecek olan bu dnler Ishiguroda doru ekilde yol alyor. Yazar nostaljiye verdii nemi bir rportajnda yle dile getirmi: Baz durumlarda nostalji son derece iyi duygular hissettirebilir. Daha iyi bir dnyay resmetmemize izin verir. dealizmle bir tr kardetirler. Yazarn Uzak Tepelerde anlatc karakterin anlatmndan geri dn ve nostaljiyi kullanmas bir pimanlk ve zlem fikrini mi sembolize ediyor hissiyat uyandrabiliyor. Tarihsellikten yararlanma ve hatralarn okura anlatann gerek zamanda neler yaadna dair tahminler yaratmamz salarken birok soru iareti de yantszlk ihtimaliyle karlayor. Kitaba bu noktada bir okur olarak sunabileceim eletiri -ki pek ok yabanc eletirmen de ayn eletiriyi sunuyor- kitabn sonunda cevapsz kalm sorular brakmas olabilir.

ATI MALAR S LS LES

Uzak Tepeler nesiller aras atma, gelenekilik ve yenilikilik atmas, zgrlkler ve sorumluluklar atmas, kltr atmas gibi pek ok arada kalmln bireyler zerindeki psikolojik ve travmatik yansmasn salam bir ekilde bize sunuyor. Yazarn dier eserlerine baktmzda Beni Asla Brakma farkl konusu ile tekilerden ayrlyor. Ishiguronun bir bilim-kurgu yazar olarak anlmasna sebep olan eser aslna baklrsa yazarn istisnai eserlerlerinden. Eserin bilim- kurgu olduuna dair dahi tartmalar var iken byle bir snflandrma yapmak olduka gereksiz olur. Fakat eser Hailsham Yatl Okulunda bytlen, darsyla ve aileleriyle hibir ba kuramayan ve bedenlerine iyi bakmakla ykml, organ ihtiyac olan insanlara organlarn balamak iin klonlanm rencilerin hayat zerine kurgulanm. inde klonlanma tekniini ve gerek d faktrleri kulland iin bilim- kurgu olarak adlandrlan eser bunun yannda baz distopya zellikleri de barndrmakta. 2010 ylnda ynetmen Mark Romanek tarafndan filme uyarlanan kitap yabanc okur tarafndan beenildii ka-

(Beni Asla Brakma, Kazuo Ishiguro, YKY, ev: Mne Haydarolu, 272s.)

(Avunamayanlar, Kazuo Ishiguro, YKY, ev: Roza Hakmen, 544s.)

SONUSUZ SORGULAMALAR
Kitap iinde pek ok soruyu barndryor ve pek ok temay iliyor demitik. Etsukonun gemie dnerek Nagazakide hatrlad komusu Sachiko ve onun kk kz Mariko ile yaadklar da bize ok soru douruyor. Sachiko kocas ldkten sonra kz Mariko ile hayatta kalmaya alr ve taradaki amcasnn yanndan ayrlp ehirde bir kulbeye yerleir. Bir gn Amerikaya gitme hayalleriyle birikim yapmaya alr, oraya gittii takdirde hereyin dzeleceine, kz iin gzel bir gelecein orada onu beklediine inanyordu. Hovarda sevgilisinin temizlikilik yaparak biriktirdii btn paray gnde ikiye yatrmasna ramen ne hayalinden vazgemiti ne de hovarda sevgilisinden. Sachikoya gre hayat bir kadn iin Amerikada daha kolayd. Gerekten de yle miydi? Sachiko Amerikada umduunu bulabilmi miydi? Cevapsz kalan sorulard. Etsuko ise kklerinin ateli bir savunucusu olmasa da daha yerel bir karakter olarak karmza kyordu fakat kitabn banda da anladmz gibi zamann 2. Dnya Sava sonras Bat ynne akmas onu da srklemiti ngiltereye. Byk kz Keikonun intihar ise modern ada kltrel araynn ve toplumsal dnmlerin yansyan en ar bedelini demiti. Kazuo shiguro bu karakterde kendini iledi yorumlarna karlk benim grm hikyenin btn karakterlerine yazarn kendinden bir para brakt ynnde. Cevapsz sorular belki yazar iin de hl cevapsz. Etsukonun dier kz Niki kitapta son nesil Batnn sembol durumunda. Ni-

(Gnden Kalanlar, Kazuo Ishiguro, Turkuvaz Yaynlar, ev: ebnem Susum, 248s.)

Anthony Hopkins ve Emma Thompson' n oynad

The Remains of the Day filminden bir kare

14

28 EYLL 2012 CUMA

Aydnlk KTAP

Kaosun sesi ve zmszlkte hayatn hikyesi boulan Kbrs

Kitab n kahraman Bilal Kayan n, sanki bizi hissediyormu gibi benzer sorularla kendini sorgulamas , a k , kad nlar , kmaz sokaklar ve insana dair ne varsa her eyi, ya ad olaylarla ve rol modeli olarak grd amcas n n hayat ndan grp kendine pay biti i paralarla resmi tamamlamaya al yorsunuz
ECE ATAYURT eceatayurt@gmail.com Her hikye iinde bir hayat barndrr. Ama her hayattan bir hikye kmaz. Hayat, iinde ksa dzen dnemlerinin olduu bir kaostur. Yarn ne olacan kimse bilemez. Yine de her eye ramen, planlar yapar, hayaller kurar, k oluruz. Ama hayat tm bunlar sekteye uratabilir. ounlukla da uratr. Sonuta geriye skc m skc bir yaam kalr. Ama hikyeler byle kurulamaz. Biri size hikyesini anlatyorsa, mutlaka plann sonuca ulatrm, hayallerini geree evirmi ya da k olduu kzla veya erkekle evlenmitir. Gerekte olmasa bile zihninde bunu baarmtr. Aksi halde onu kimse dinlemez. Bu yzdendir ki her hayatn bir hikyesi vardr ama bu hikyeler ounlukla anlatlamaz. Anlatldnda emin olun ki, orada hayat yoktur. Anlatacak bol bol hikyeleri olduunu syleyenler, aslnda yaamayanlardr. O yzden en gzel hikyeleri, daima ller anlatr. mi tamamlamaya alyorsunuz.

HER EY HAVVANIN ADEME GLMSEMES YLE BA LADI.

nsanla dair ne varsa, en bakahramanlardan yola karak sorgulayan yazar, kitap ierisindeki olay rgsyle gemii ve bugn rahat slubu ve esprili anlatmyla okuyucuya iyi bir ekilde yanstyor. Yazm dilindeki sadelik ve olaylar arasndaki kurduu ba sayesinde, okurken her karakteri biraz daha tanmaya ve kendi iinizde sorgulamaya devam ediyorsunuz. Ak, kalandan ok gidendir. Bunu ancak onun arkasndan el sallarken anlarz. likide bir yatak ne zaman sadece bir yatak olur? Kitabn ierisinde yazara ait kk notlar sayesinde siz de kahramanla birlikte bu sorulara cevap bulmaya alyorsunuz. Yazarn zgemiine baktmzda yazmay hayatnn merkezi yapm bir kii gryoruz. Yazar Umut Dastan 2002 ylnda ukurova niversitesi ktisat Fakltesini bitirdi. Bir bankada alt. Ardndan yaz almalarna arlk vermek iin iinden ayrlp Antalyaya yerleti. Yerel dergilerde ve ulusal gazetelerde yazlar yaymland. Evli ve hayatn okuyup yazarak geiriyor. Yazmann bir hobiden ok daha te bir ey olduunu gsteren cesur bir seim onunkisi. Yirmi yl akn bir sredir, dnce ve sanat dnyasnn usta kalemleri Ayrnt Yaynlar'nn listesini zenginletirdi ve zenginletiriyor. 22 ylda eitli diziler halinde 560'dan fazla kitap yaymlad ama sevinerek syleyebiliyoruz ki, bu yk henz bitmedi; tersine yeni alanlara da alarak tm heyecanyla srdrmeye devam ediyor. Bu yola Umut Dastann Boluun Sesi kitab da katlm durumda.Yazarn Ayrnt Yaynlarndan kan ve ikinci kitab olan Boluun Sesi, elenceli, hznl ve ritim duygusunu hi kaybetmeyen bu bir gnlk hikyenin arka plannda ise Cumhuriyet tarihinin ve bu tarihsel srete taral bir ailenin ok canl bir tablosu iziliyor. Trk Edebiyatna gnl vermi, yeni yazarlar ve farkl dnyalar kefetmek isteyen herkesin Boluun Sesini severek okuyacana eminim. (Boluun Sesi, Umut Dastan, Ayrnt Yaynlar, 176 s.) CNEYT AKALIN

Adada grlebilir bir gelecekte, tek bir devletin yarat lmas n olas gremedi ini ifade eden Tuncer, gerek K br sl Trkler gerek K br sl Rumlar, kendi kimliklerini b rakmaya ve ortak bir kimlikte bir araya gelmeye niyetli gzkmediklerine dikkat ekiyor

Do. Dr. Hner Tuncer, Kaynak Yaynlarndan yeni kan Kbrs Sarmal, Nasl Bir zm? balkl kitabnda, yllardan beri zmszlkle i ie yaayan Kbrs sorununun tarihine ve geliimine gz attktan sonra, ortaya atlan zm nerilerini deerlendiriyor. Adada yaayan Kbrsl Trkler ile Kbrsl Rumlarn, dilleri, dinleri, kltrleri, gelenek ve grenekleri asndan birbirinden farkl iki toplum olduu grnden hareketle, Tuncer, bu iki toplumun bar ve istikrar iinde bir arada yaayabilmesinin g olduunun, yllar ierisinde meydana gelen olaylarn bunu gzler nne serdiinin altn iziyor.

aryor: Byk Atatrkn ta 1920lerde nemine dikkat ektii Kbrs konusunda, acaba Trk hkmetleri yeterince bilinli davranabilmi, bu soruna gerektii lde sahip kabilmi midir? Kbrs sorununa bugne dein bir zm bulunamamasnda, Trk hkmetlerinin rol ve pay ne olmutur? Trk hkmetleri, genellikle, Kbrs konusunda neden rkek ve ekingen davranmtr? Trkiye, neden Yunanistana kyasla, Kbrs sorununda daha boynu bkk bir tutum sergilemitir? Trkiye neden Yunanistan gibi yumruunu masaya vuramam ve Kbrs grmelerinde daha ok dn veren taraf durumuna dmtr?

B LAL KAYANIN B R GN
Yazarn hayata ve kitaba dair ksa bir zeti, bu ksack paragrafta mevcut. Kitab okurken; Bilal Kayann bir gnnden yola karak, zaman tneli ierisinde, hayata, insana ve ilikilere dair bir gezintiye ktmz srkleyici macerada buluyorsunuz kendinizi. Dede Resul Kayann radikal bir karar vererek Konak Oteli ina projesi ve aln bizzat Atatrkn yapmasn istemesi hayaliyle balayan bu serven, okuduunuz her sayfada biraz daha kendinizi sorgulamanz salayan, ironik sorularla iine eken bir hikyeye dnyor. Dede Resul Kayann defterlerinden yola karak, torunun da ayn yollardan ayn duygularla geiine tank oluyorsunuz. Gemii ve bugn ayn anda grmenizi salayan olaylar rgsyle kendinizi bir filmin ierisinde buluyorsunuz. Kitabn ritmi apansz sorulan sorularla hi dmyor, aksine biraz daha merakla okumaya devam ediyorsunuz. Kitabn kahraman Bilal Kayann, sanki bizi hissediyormu gibi benzer sorularla kendini sorgulamas, ak, kadnlar, kmaz sokaklar ve insana dair ne varsa her eyi, yaad olaylarla ve rol modeli olarak grd amcasnn hayatndan grp kendine pay bitii paralarla res-

KIBRIS VE EGEMENL K
Tuncer Kbrs Sarmal kitabnda, Kbrs Sorununun, ncelikle bir egemenlik sorunu olduunu anlatyor. Kbrsl Trkler ile Rumlarn, dn ve bugn ortak bir egemenlik kavram zerinde uzlamaya varamadklar ve ksa bir sre ierisinde byle bir uzlamaya varabilmelerinin de pek mmkn olamayaca kitapta vurgulanyor. Kbrs Trk toplumunun egemenlik kavramndan anlad, aznlk statsnde bulundurulmamak, mutlak Rum egemenlii altnda ynetilmemek, Adada iki kesimliliin kabul edilmesi ve Trk halknn can ve mal gvenliini koruyabilmek amacyla, Trkiyenin etkin gvencesinin srdrlmesidir. Kbrs Rum toplumu ise, Adada kendi hegemonyalar altnda bir ynetimin kurulmasn, Trk toplumunun aznlk statsnde bulundurulmasn, Rum ve Trk halklarna dolam ve mlk edinme zgrlnn tannmasyla, iki kesimliliin sulandrlmasn ve Kbrstan Trk askerinin kartlmasn murad ediyor. Kbrs Trk ile Rum taraflarnn, Kbrs Sorununun ne anlama geldii konusundaki grleri birbirleriyle badatrlamayacak niteliktedir. Bu durum, Kbrs Sorununun zmszln de beraberinde getiriyor. Kbrs Sorununun taraflar olan Kbrsl Trkler ile Kbrsl Rumlar, zmszln nedenini kar tarafta buluyor, birbirini kyasya suluyor; bu da, zmszl bsbtn perinliyor. Tuncer, kitabnda, u sorularn yantlarn

ADADAK ZMSZLK
Do. Dr. Hner Tuncer Adann bugn ve gelecei hakknda u vurguyu yapyor: Uluslararas toplumun u gerei gz ard etmemesi gerekir ki, Adann kuzeyinde Kuzey Kbrs Trk Cumhuriyetinin kuruluundan bu yana, yani Kbrsta kendi snrlar ierisinde varlklarn srdren iki bamsz ynetimin oluturulmasndan bugne dein, Kbrsl Trkler ile Kbrsl Rumlar arasnda kayda deer hibir fiili atma yer almam ve Adada greceli bir bar dnemi hkm srmtr. zellikle Kbrsl Trkler, Adadaki Trk askerinin gvencesi altnda, can ve mal korkusu olmadan gvenlikli bir yaam srdrebilmektedir. Kbrsl Trklerin amac, Kuzey Kbrs Trk Cumhuriyetinin uluslararas toplum tarafndan tannmas ve devletlerinin uluslararas dzeyde yasallk kazanmasdr. Adada grlebilir bir gelecekte, tek bir devletin yaratlmasn olas gremediini ifade eden Tuncer, gerek Kbrsl Trkler gerek Kbrsl Rumlar, kendi kimliklerini brakmaya ve ortak bir kimlikte bir araya gelmeye niyetli gzkmediklerine dikkat ekiyor. Do. Dr. Hner Tuncer, Rauf Denktan, u anda ve gemite hibir zaman bir Kbrs ulusu olmamtr szlerine gnderme yaparak, Kbrs sorununa zm araylarnda, Adada mevcut iki farkl ulus ile iki ayr devlet olgularnn mutlaka dikkate alnmas gerektiine iaret ediyor. (Kbrs Sarmal, Do. Dr. Hner Tuncer, Kaynak Yaynlar, 264 s.)

ARAKABLO

Aydnlk KTAP

28 EYLL 2012 CUMA

15

SEYY T NEZ R

Rousseau: Onu sadece kuvvet yerinde tutuyordu; imdi sadece kuvvet deviriyor.
Vah et halindeki insan ile uygar insan birbirinden ruhlar n n temeli ve e ilimleri bak m ndan ylesine ayr l r ki, birini en yce mutlulu a gtren, tekini mutsuzlu a srkleyecektir
seyyitnezir@yahoo.com Say Yaynevi, Jean Jacques Rousseaunun (1712-1778) Btn Yaptlar dizisini srdryor. Temmuz balarnda uradmda, 300. doum yldnm olduu halde yaptlarnn hi tartlmad konuuluyordu. Arkadalardan biri, Diderotnun 200. lm yldnmnde Dn Dergisindeki tartma ne gzel olmutu dedi. Gerekten de lhan Seluk, Adnan Cemgil, Ulu Nutku, Selhattin Badatl, Afar Timuinin katldklar ve benim ynettiim toplu sylei (Temmuz 1984), Dn Dergisini bir anda btn cezaevlerine tamakla kalmam, 12 Eyll karanlna kar aydnlanmann ateini flemiti. Byle bir tartmaya yine gereksinme var ama insanlar gncel ve yerel politik deerlendirmeye ylesine skt ki, ban kaldrp da Rousseaunun derin, upuzun baklarn grecek hal kimsede yok. Olmaz olur mu? Daha yaz bitmeden, hem de A. M. Cell engr, CBTde (Cumhuriyet Bilim ve Teknik) cepheden bir saldr balatt: Jean Jacques Rousseau: Erdemsiz bir bilim ve akl dman (24.08.12, S: 1327). engr, Rousseaunun ykc etkisini iledii yazsnda, ciddi felsefeciler, felsefe tarihileri ve bilim tarihileri arasnda onu metheden tek bir tane yoktur. dedikten sonra, eletiri adna dnce tarihinde Rousseau stne sylenmi ne kadar kem sz varsa hepsini yazya boca ediyor. 12 bin vuruun stnde olduunu tahmin ettiim yazda krd ceviz krk at iin bunlar tek tek gstermekle baa kmak birka yaz gerektiriyor, ama biri var ki, Sayn engrn meramn da ak ediyor: zel mlkiyetin her trl fenaln babas olduu fikrindeydi (onun iin solcular Rousseauyu yere ge koyamaz). CBTnin ayn saysnda Osman Bahadr, Dijon Akademisinin at yarmaya Bilimler ve Sanatlar stne Sylev (1949) yaptyla katlan Rousseaunun bu almasn, gnmz insanlna bilimsel ve teknolojik gelimelerin kimi olumsuz sonular konusunda erkenden gnderilmi bir uyar olarak almann nemini vurgulayarak okurlar dnsel ynden son derece gerilimli bir tartmaya hazrlad. lozoflarca deil, akll uslu bilim ve dn insanlar arasnda Rousseauyu destekleyen yazarlar da var dedikten sonra, Spengler, Huxley, Polanyi, Orwel, Snow, Habermas, Hoebel, Galbraith, Durning, Zerzan, Stiglitz, Reesin yan sra kimi kurumsal giriimleri de anarak, dnrn bilimsel ve teknolojik gelimelerin olumsuz sonular stne uyarsnn akld bir hayal olmad ynnde Bahadra katldn anlatt (CBT, 1328). Ayn sayfada Yiit Akal, onun Kant ve Fichteyi derinden etkilemi bir dnr olduuna deinerek tartmaya katld. Osman Bahadr, tartmay kendi kesinden srdrerek, onun yaptlarndaki balca temalar belirtti; Rousseau btn ktlklerin gerek kayna olarak bilimleri ve sanatlar deil, mlkiyetin ortaya kn grmektedir saptamasn bir genel doruyla birlikte anmsatt: Bir dnr deerlendirmenin en doru ve erdemli yolu, o dnrn fikirlerini ve eserlerini incelemekten geer. A. M. Cell engr, Rousseau ve Aydnlanmann Kararmas adl ikinci yazsnda (CBT, 1329), daha nce Rousseau dmanl iin yandalna bavurduu Russeldan sonra, bu kez de ngiliz eletirmen Samuel Johnsonn saldrsna yer verdi: ... o en kt insanlardan biridir. Toplumun dna itilmesi gereken bir alaktr ki zaten itilmitir. Drt lkeden onu kovmutur ve bu lkede korunuyor olmas bir utan vesilesidir. engr, hzn alamayp Hitlerin katliamyla bir tuttuu, insanln bana gelmi en byk felaketlerden biri olarak grd Fransz htilalini aydnlanma idealine ihanet ve en byk hakaret olarak nitelendirdikten sonra, Robert Academydeki ngilizce hocas Mr. Lowettin varsaymn okurlaryla paylat: Voltaire hayatta olsayd, Fransz htilali yaplamazd. Bu arada, zaten Avrupann drt lkesinin nden kovulan Rousseaunun da Voltaireden iki ay sonra ldn ve onun yokluundan pek de yararlanamadn, olanca titizliine karn, nedense atlayan engr, ardndan, Nazi Almanyasnn yan sra Komnist Rusya ve inde, Rousseaunun kurtard iddia edilen milyonlarca ocuun neler ektiini gzleriyle grdn de ifa edince, tartmann endazesinden ktna karar vermi olmal ki, Bozkurt Gven, engrn bilim adna at cihat karsnda havlu att (CBT, 1330): Osmanllar, slb- beyan aynyla insan! (Konuma tarz kiinin aynasdr) demiler. Ciddi fikir ve kayglar komik bulup kmseyen, eletirmenlerine at gzlklerinden arnmay neren bir bilim mcahidi ile tartmaya burada son veriyorum. Ardndan, bu iti skp atarak, uygar insann bir gn karsna kaca korkusuyla binyllardr uykusunu karan hayaleti tanmlyor: Bu sahtekra kulak vermekten saknnz! Meyvalarn herkese ait olduunu, topran ise kimsenin olmadn unutursanz mahvolursunuz. nl felsefecimiz Macit Gkberk, onun iin, Kant, Fichte, Hegel ve romantizm zerinde derin etkileri vardr dedii Felsefe Tarihinde (Remzi K. Y., aralk 1966, s. 382-386), Rousseaunun konumunu yle belirler: ... o bsbtn aydnlanmann dnda deildir; bir yandan iindedir, br yandan da Aydnlanmay sona erdirecek anlaylarn balca kaynaklarndan biridir. Server Tanilli, Yzyllarn Gerei ve Mirasnda (IV cilt, Cem Y., ocak . 1989, s. 89-93), halkn yeni Tanrs olup kan Rousseauyu yle sunar: Ynla bireyci, romanesk ve duygusal yazar arasnda; duyarln dinleyen, ama ayn zamanda akla da tutkun ve ortaya sarslmaz bir mantkla bir sistem koymu btn romantikler iinde en by ve kendisinden sonra gelenlerin ustas... Kanta ise yle balar: Rousseaunun en nemli mezi Kanttr. (s. 94) engr; Pozantda tecavze urayan ve intihar eden, Kuran kurslar yetmedi imdi lkenin btn okullarnda 4+4+4lerle kafalar ve ruhlar tlenen ocuklar da aklmza drerek, Rousseaunun 250 yldr eitim asndan olduu kadar, toplumbilim ve siyaset felsefesi asndan gncelliini ve evrenselliini yaptlar zerinde tartma zorunluunu gndeme tad. Gelecek haftalarda srdrmek zere, yazy AEK kitabndan bir alntyla kapatyoruz (s. 170): ... szlemesi zorba istibdat ynetimi tarafndan ylesine bozulmutur ki, mstebit, ancak en kuvvetli olduu srece efendidir, hkmeder. Yerinden atlr atlmaz da, kendisine zor kullanlm olmasna kar hibir ikyet sebebi olmaz. Bir sultan tahttan indirmek ya da bomakla sonulanan ayaklanma, o sultann bir nceki gn uyruklarnn hayatlar ve mallar zerinde tasarruf ettii eylemleri kadar hukuki bir eylemdir. Onu sadece kuvvet yerinde tutuyordu; onu sadece kuvvet deviriyor. Orhan Hanerliolunun Dnce Tarihi (Remzi K. Y., 1970, s. 269-275) ile Afar Timuinin Dnce Tarihi kitaplarnda (Bulut Y., ubat 2008, s. 444-450) Rousseaunun nasl yer aldn da yine gelecek yazmzda gstereceiz...

ROUSSEAUYU PE M ATALIM?
Gvenin yazsnn altnda engr, bir nceki hafta Sinclairin Rousseauya neden kzyorsun? sorusunu anmsatan Bahattin Baysal da yantlar: Cevabm basit: Rousseau, Upton Sinclair gibi adamlara sempatik grnd iin bana antipatik, fikirleri de zrva geliyor. Rousseau stne didimeyi futbol ekimesi keyif ve adabyla srdrmekten kendini kurtarp Rousseaunun zrva fikirlerini tartmaya bir trl gelemeyen engre, C. Aka Ata da iyi bir pas karr: ...biliyorsunuz, Emille diye pedagoji kitab yazyor ama z ocuklarn elleriyle yetimhaneye gnderiyor. Yine de politik teorisini olduu gibi pe atmaya imkn yok. Her eyden nce, Aristotelyan bir teori, sfr olamaz o yzden. Ama Aristo varken JJR niye okuyaym diyen biri varsa da ona hak vermek gerekir. Bekir Onur, bu beklenmedik ata ustaca karlyor: Lockeun tersine, Rousseau, ocuu kendi yazgsnn belirleyicisi olarak grr, tpk Rousseauya dayanan Piagetin ocuu kendi geliiminin mimar olarak grmesi gibi.

ROUSSEAUNUN GNCELL VE EVRENSELL

Tartmay Rousseauya kendi yaptlarndan ynelme izgisine tayan Osman Bahadr, kesinde, dnrn Narcisse adl komedisinin nszne de yer verir (CBT, 1331): Kartlarm ... okuyucunun dikkatini temel konudan ustaca saptracaklar. Bir hayaletle savaacaklar ve benim yenik dtm ileri srecekler. Aslnda mlk sahiplerinin ok eski alardan beri korkuyla anmsadklar ve Rousseaunun nsanlar Arasndaki Eitsizliin Kayna (AEK) adl bayaptnda (ev.: Erdoan Baar, Anadolu Y., ocak 1968) muhteem bir sezgiyle apak sergiledii bu hayaleti yakndan tanyoruz. Rousseau, kitabnn ikinci blmne, bizde kentlerin hal yamalanma yntemini andran u cmleyle balyordu (s. 131): Bir toprak parasnn etrafn itle evirip Bu, bana aittir. diyebilen, buna inanacak kadar saf insanlar bulabilen ilk insan, uygar toplumun gerek kurucusu oldu.

ROUSSEAU AYDINLANMAYI KARARTTI MI?

Ertesi hafta Bozkurt Gven, Rousseaunun hafife alnacak bir dnr olmadn ima ederek, yalnz Proudhon ve Nietzsche gibi solcular ve anarist fi-

16

28 EYLL 2012 CUMA

Aydnlk KTAP

Mslman Roma masallar

Hat rlanaca zere ABD Ye il Ku ak projesini revize ederek yerine Il ml slam , AKP eliyle uygulamaya koymu tu. Asl nda Mslmanl n asimilasyonu ve Trklerin H ristiyanla t r lmas demek olan Il ml slam ile At lgan Bayar n Mslman Romas , ABD d nce kurulu lar nda geli tirilen modernist, protestan slam n yorumudur
VEYSEL BOATEPE Akam gazetesindeki kesinde byklere masallar anlatan Atlgan Bayar, bu masallar daha da genileterek Mslman Roma / Trkiye Cumhuriyeti Devletinin Yakn Gelecei ve Deiim Diyalektii adyla kitaplatrd. Kitap, sipari zerine mi yazld bilinmez fakat cemaat rzgaryla kendini Trkiyenin tink tenk kuruluu zannedecek kadar umu. Bununla da yetinmemi, Trkiyenin yeni iddiasnn Mslman Roma olduunu savlam, yeni Osmanl veya kendi deyimiyle Neo Osmanl kavramnn kendi buluu olduunu da ilan etmi. Kavram Avcs Bayar, verdii rportajlarn birinde aynen yle diyor: . Neo Osmanl kavramn ilk kez kullanan biri olarak bunu kayda geirmek zorundaym. Buluu adna kendisini kutluyoruz ancak yunanca neos szcnden treyen, en basitinden Trke karl yeni olan bu szck, asrlar ncesi kefedilmi ve dolama sokulmutu. Kendisinin kt bir vakanvis bile olamayacan buradan tm okurlara duyuruyor ve iki olmazsa olmaz seenei nne koyuyoruz. Ya Trkiyenin gereklerinden fersah fersah uzaktasnz veya stlenmi olduunuz rol gerei Ilml slam projesi iin toplum tasarmcl yapyorsunuz. Doru seenein ikincisi olduunun altn da iziyoruz. ngrmlerdir. Biraz daha yakn tarihe gelecek olursak bu kavram tam 38 yl nce yani 1974 Kbrs hareketinde, Yunanllar tarafndan yeniden bir teori olarak gndeme getirilmitir. Atlgan Bayar ise 16 yl nce Yeni Osmanly kefetmi, bu ok nemli buluu da sahiplenmi. Bayarn kavram icatlar gz nnde bulundurulduunda, daha evvel Kk Amerika, imdilerde ise Yeni Osmanl hayalleriyle avutulan Trkiye Hkmetin, ABDnin Think Thank kuruluuna kart, tez elden bir Kavram Enstits kurmas ve tepesine Atlgan Bayar oturtmas zaruri ihtiya gibi grlmektedir. Hatrlanaca zere ABD Yeil Kuak projesini revize ederek yerine Ilml slam, AKP eliyle uygulamaya koymutu. Aslnda Mslmanln asimilasyonu ve Trklerin Hristiyanlatrlmas demek olan Ilml slam ile Atlgan Bayarn M s l m a n Romas, ABD dnce kurulularnda gelitirilen modernist, protestan slamn yorumudur. Yeni Osmanlnn zerine Mslman Romay ina etme fikrini, Trkiyenin iddias olarak ortaya srmesi ise toplumla boyutlu kafa bulmaktan teye gidemiyor. Szm ona, icat edilmi kavramlar bile doru cmle iinde kullanma becerisini gsterememi, kavramlar iinde bocalam. me tehlikesi yaayan Trkiye Cumhuriyeti, u gne kadar kimden toprak talebinde bulunmutur? Devrimle kurulmu olan Cumhuriyetin, kurulu ruhunda bile byle bir ey sz konusu deilken neyi kefetmenin derdindesin? Bu sorunun cevab da basit aslnda. Gerek fikrini ortaya direkt koymak yerine, Cumhuriyeti perde olarak kullanmaktadr. Atlgan Bayara gre; Saidi Krdi cumhuriyetiymi sonradan saltanat olmu. En soldaki sivil toplum rgt glen cemaatiymi ve frsat eitlii iin kurulmu. TrkKrt kardelii mmkn deilmi, illaki Mslman Roma olmalym. Aka unu demeye geAt lgan Bayar tiriyor; Modern bilim dahil her ey dine refere edilerek mmeti / kle toplumuna sinkes ifade ederken, talyan tarihi geri dnlmelidir. AKPnin ulus- Pierangelo Catalano, Prof. Dr. Hadevlet anlayn srdrdn or- lil nalck da ayn gr destektaya atmas ise komiklik ile gln leyen makaleler yazm, sylemduruma dmenin saf deitirme- lerde bulunmulardr. Yine yakn sine sebep oluyor. ABDnin ulus- zamanda Mahalle basks kavradevletleri Ortadoudaki karlar mn ortaya atan Prof.Dr. erif Mardin, din ve ideoloji temeliin tehdit olarak grmesi li birok kitap yaynlam ve bu balamda Orve son olarak Yeni tadouda Bl-ytopik Osmanlnn Dounet politikasykurmacadan su adl kitabyla la kanl sava teye gidemeyen, Mslman ve atmalar r yabanc kavramlar sat Romann hlkarmas aralar na yerle tirerek yadan ibaret olgncelliini akademik bir nitelik duunun altn koruyorken, kazand rmaya al t kitapta izmitir. Evin ABDnin be,tutars z fikirleri ne srerek, Esmen Ksaklirledii policevab bilinen sorular rek ve Arda Ktikalar oldusorarak analizler sakrekin birlikte u gibi uygulayapmaya hazrlad ve ilki yan AKPnin, abal yor Bizimkiler-lk ile ulus-devlet anlaybalayan ve tamam 27 n srdrd sonukitaptan oluan klliyatn on cunu karmak, akl tutuldrdnc kitab, Bizimkiler-Msmasnn en ar tezahr olsa gerek. Bu savlara baktnzda sanrsnz ki lman Roma mparatorluudur. Osmanldan nce cumhuriyet var- Bizimkiler-Evrim yirmi yedinci ve m veya Osmanl mparatorluk son kitaptr. yleyse tarihilerin bu deil, cumhuriyet ile ynetiliyormu. konudaki kesin grn bir kez Sonucu; yukarda da belirttiim daha tekrarlayalm; lk ikisi Hrisgibi tarihilerin bu konuda ki g- tiyan olmak zere Osmanl mparatorluu tarihte ki nc Msrleriyle bitirelim. Tarihte nc Romann Os- lman Romadr ve drdncs olmanl imparatorluu olduunu sy- mayacaktr. (Atlgan Bayar, Mslman leyen Prof. lber Ortayl drdnc Roma, Meydan Yaynevi, 456 s.) bir Romann olamayacan ke-

MSLMAN ROMA D KURMACASIDIR

Yeni Osmanl kavramn ortaya ilk atanlar, Sultan Abdlaziz rejimine kar olan bir grup gen elitlerdir. 1865 ylnda stanbulda gizlice Yeni Osmanl Cemiyeti ad altnda toplanmlardr fakat rgtsel, tutarl ve belli hedefleri olmadndan, 1889 ylnda kurulan ttihat ve Terakki Cemiyetinin iinde eriyip kaybolmulardr. 1839 ylnda balayan Tanzimat reformlarn yeterli bulmayan bu gen elitler, Osmanlnn modernlemesi iin Fransz Devriminin kavramlarn benimsemi, brokratik milliyeti ve demokratik zm

DRDNC ROMA OLMAYACAKTIR

topik kurmacadan teye gidemeyen, yabanc kavramlar satr aralarna yerletirerek akademik bir nitelik kazandrmaya alt kitapta ,tutarsz fikirleri ne srerek, cevab bilinen sorular sorarak analizler yapmaya abalyor. Ona gre Cumhuriyet, fetihi / irrendentist deilmi ama kltr ve ekonomisiyle dnyaya tesir ediyormu. rrendentist; kelime anlamyla kendi memleketinde kaybettii topraklar geri isteyen demek. Burada parantez aarak sormak gerekiyor: Tarihi 1919la balayan, sadece vatan savunmas yapan ve bugn bln-

ABDnin ulusdevletleri Ortadoudaki karlar iin tehdit olarak grmesi ve bu balamda Ortadouda Blynet politikasyla kanl sava ve atmalar karmas gncelliini koruyorken, ABDnin belirledii politikalar olduu gibi uygulayan AKPnin, ulusdevlet anlayn srdrd sonucunu karmak, akl tutulmasnn en ar tezahr olsa gerek

Aydnlk KTAP

28 EYLL 2012 CUMA

17

Madonnaya gnderilen lokum

Trkten ba ka dostumuz olmad n iar edinmi , gelen giden vururken baklavadan sonra bir de Trk lokumuna el atan Rumlara kar c l z kalm t tepkimiz. Oysa dnya devi Madonna, Kanadadan Yeni Zelandaya kadar yank lanacak albmnde bize omuz veriyordu Turkish delight diye hayk rarak
EMEL TELC Madonna: Like a Virgindan MDNAya kadar her albm tm dnyada ses getirmeyi baard. Tanr kadar nl olmadka mutlu olmayacam diyecek kadar sra d davranlaryla da dier starlardan farkllat. Madonna Louise Ciccone veya bilinen adyla Madonna arkc, mzisyen, dans, aktris, film yapmcs, yazar ve moda ikonu. Yani on parmanda on marifet var. Pop Mziin Kraliesi yksek tempolu sahne performanslarnda erotik, politik ve dini temalar kullanmasyla ne kyor, her albmnde artc bir ekilde kendini gncelliyor. Mzik akmlarn ok iyi sindirdii gibi, ne kan arkclarla yapt birbirinden gzel detlerle, milyonlar peinden srklemeyi de baaryor. Madonna, 2000 ylnda, 130 milyonluk albm satyla tm zamanlarn en baarl solo kadn sanats sfatyla Guinness Rekorlar Kitabna girdi. Guinness Rekorlar, Eyll 2007de Madonnay tm zamanlarn en baarl kadn mzisyeni ilan etti. Temmuz 2010da yaplan resmi bir aklamayla Madonnay 275 milyonluk albm satyla resmi olarak tm zamanlarn en ok satan kadn sanats unvanyla tarihe geirdi. En son verilere gre, Madonnann 300 milyondan fazla albm ve 150 milyondan fazla single satt hesapland. Bu becerileri ve baarlarnn yan sra kendine zg baarl PRyla da gndemden hi dmeyen Madonnann milyonlarca hayranndan biri de benim. Onun arklar eliinde yolculuk etmenin yollar ksalttna inanrm. Bu nedenle diskografisi arabamn bakesindedir. Lokumcu Adnan: Adanann eski mahallelerinden birindeki yarm asrdan eski imalathanesinde yapt birbirinden leziz lokumlarla parmaklar yalatan Lokumcu Adnan da iteki baarsyla ne kt. Kendi leinde markalaan Adnan zdoru yle bir lokum yapar ki, yiyen tadna doyamaz, bir daha bir daha yemek ister. O da herkesten farkldr. Tatl dili, il protokol, kentin ne kanlaryla kurduu diyalog kendi PRn kendi yapanlara gzel bir rnektir. Basnn gcn ok iyi bilir. Toplumun her kesimiyle olduu gibi gazetecilerle de ok samimi grnm sergiler. Bende en fazla etkiyi bir bayram arifesinde dkknna gittiimde yaatt. Mterilerle hncahn dolu dkknnda adm atacak yer yokken hemen kar kedeki, berisindeki daha modern grnml dkknlar neredeyse sinek avlyordu. Yeni Uur Lokumlarnn sahibi Adnan zdoru yakn evresinde mehurdu. Rumlarn Trk lokumuna sahip kmalarnn ardndan yapt sert kla Adana halk tarafndan alklanmay baard. The Times: The Times, ngilterede 1785 ylnda yayn hayatna geen ilk halk gazetesi. Etkinliini, gndemi belirleme grevini halen devam ettiriyor. Karde gazetesi The Sunday Times ile birlikte Rupert Murdochun bakanln yrtt News Corporation Groupun sahip olduu News International irketinin alt irketi olan Times Newspapers Limited tarafndan baslmakta. Gazetenin yayn politikasnda geleneksel olarak merkez sa gr hkim ve muhafazakr Cumhuriyeti Parti tarafndan destekleniyor. lkemizde babakan, bakanlar ya da nl iadamlar bu gazetede yer alnca yksek tirajl gazeteler bunu haber yapyor, yani o derece byk bir medya devi. Ercan Halc, bu markay bir araya getiren gelimeyi de yle kaleme ald: Her ey bir ilkbahar sabah balad Anadolu Ajans Adana blge mdryken mis gibi turun ieklerinin koktuu bir pazartesi sabah Madonnann piyasaya yeni kan Hard Candy albmn zenle arabamn mzik sistemine yerletirdim. Madonna yine yapmt yapacan. Bir sanat kendini bu kadar m yenilerdi? Pazartesi stresiymi, sabah i telaym aklma bile gelmeden, parmaklarmn ucunu direksiyona hafif ritimlerle dokundurarak yol alyordum ki birden ark szleri iinde Turkish delight szleri kulamda yankland: See which flavor you like and Ill have it for you Come on in to my store, Ive got candy galore Dont pretend youre not hungry, Ive seen it before Ive got TURKISH DELIGHT baby and so much more. (Holandn tada bak ve senin iin bende olacak Maazama gel, eker lenim var A deilmi gibi yapma, daha nce grmtm Bende Trk lokumu ve daha fazlas var.) Trkten baka dostumuz olmadn iar edinmi, gelen giden vururken baklavadan sonra bir de Trk lokumuna el atan Rumlara kar clz kalmt tepkimiz. Oysa dnya devi Madonna, Kanadadan Yeni Zelandaya kadar yanklanacak albmnde bize omuz veriyordu Turkish delight diye haykrarak. O an aklma Lokumcu Adnan Aabey geldi. Bunu dinlese kim bilir ne kadar keyiflenecekti. Ajansa geldiimde i younluunu atktan sonra ilk iim Adnan Aabeyi aramak oldu.Yanlmamtm, ok ok heyecanland. Guinness Rekorlar Kitab tarafndan dnyann en baarl kadn arkcs olarak ilan edilen Madonna, ona gre Hard Candynin ilk paras Candy Shopun szleri arasnda Turkish delight ifadesini duyduunda lokumun Trkiyeye ait olduunu tescilliyordu. zdoru, ardndan yapt yapacan ve teekkr etmek amacyla, Madonnann Amerikada Maverick Films, 9348 Civic Center Dr. 3rd Floor Beverly Hills, CA 90210 USA adresindeki fan kulbne kendi retimi olan zel Oskar lokumundan kargoyla bir kutu gnderdi. Lokum kutusuna, Trk lokumu reticilerine desteiniz iin teekkr ederim eklinde ngilizce bir not da ilitirerek. (Bu bizim cin fikirliliimizdi.) Adnan Aabeye gre arksn dinleyen, Nijeryadaki, Hindistandaki, dnyann her ucundaki hayranlar, Trk lokumunu merak

Madonna

edecekler, hemen internetten arayacaklar ve tatmak isteyeceklerdi. Trkiyeyi de tanyacaklard. Bundan da nemlisi, Yunanl lokum reticilerinin iddialar, evrensel bir isim tarafndan rtlm olacakt. Bu ark tm dnyann lokumu Trk lokumu olarak bildiinin de bir kantyd. Adnan zdoru bu giriimiyle o kadar ok gazete ve TV kanalnda kt ki saysn o bile bilmiyor. Bir anda herkes bu lokumcuyu konumaya balad. Hrriyetinden Zamana kadar tm gazeteler boy boy Madonna ile kendi fotorafna yan yana yer verdiler. zdoru, ayn zamanda evrenselleti, basnla kurduu gzel diyalog, nerilere kulak vermesi, dost canls olmas, aklll ve 100 yl akn sren esnaf kltryle The Timesta yer alabilen sayl Trkler arasna da girdi, Adana Byk Saat nire? Londra nire? diye diye. (Lokumcu Adnan, Madonna ve The Times, Ercan Halc, Destek Yaynlar, 254 s.)

zdoru, ayn zamanda evrenselleti, basnla kurduu gzel diyalog, nerilere kulak vermesi, dost canls olmas, aklll ve 100 yl akn sren esnaf kltryle The Timesta yer alabilen sayl Trkler arasna da girdi, Adana Byk Saat nire? Londra nire? diye diye

18

28 EYLL 2012 CUMA

Aydnlk KTAP Karga Zarif

YEN IKANLAR

Do u Perineksvire Davas

Unutu u Arayanlar

Ayk r Kad nlar

Pulat Tacar, Kaynak Yay nlar , 264 s.

Pulat Tacar, Trkiyenin deneyimli ve sekin diplomatlarndan biridir. Mesleki kariyerinin byk bir blmn, Trkiyenin Avrupa lkelerindeki Konsolosluk ve Bykelilik dzeyindeki temsilcilik grevleri oluturmutur. Tacar bu kitapta, Bat merkezli Ermeni soykrm iddiasn ve i Partisi Genel Bakan Dou Perinekin, bu iddiay kabul etmemenin su sayld sviredeki yalan ineme eylemi nedeniyle yarglanp cezaya arptrlmas davasn incelemektedir. Perinek, 1915in ac olaylarn deil, bunlarn hukuksal anlamda soykrm olduu iddiasn reddetmitir. Soykrm suunun varln saptamada, bu konuda herhangi bir toplumda oydama bulunduu savn yeterli saymak, uluslararas kaos yaratr.

Murat Yal n, Can Yay nlar , 144 s.

90larla birlikte canlanan gen ykclmzn en nemli yazarlarndan Murat Yaln, yeniden okurunun karsnda. Karga Zarifte yer alan yklerin ortak yan, insann sonsuz neeye de, snrsz hzne de ak yzne ayna tutmas. Murat Yalna gre ne insann ne de edebiyatn snrlarla ve katlam tanmlamalarla ii var; gz ap kapayncaya kadar geiyor yaam. Anlalr klmaya kalkmak, bouna bir aba. Yaln, modern yknn de, Anadolu anlatlarnn da el verdii, bilgelikle ironinin i ie getii yklerinde, zengin ve derin bir dille yaadmz an (ya da rpnn) etkileyici bir manzarasn iziyor.

Isabelle Eberhardt, Alakarga Sanat Yay nlar , ev: Ay egl Demir, 80 s.

Aramak, bulamamak mdr? Yirmi yedi yanda hayatn kaybetmi kif, gezgin ve yetenekli bir yazar olan Isabelle Eberhardt, Cezayire yerleerek, kendisine Si Mahmoud Essadi takma adn alm, erkek klna brnerek Afrika llerinde dolap aratrmalar ve keif gezileri yapmtr. Yaam deta bakaldr ve direniin simgesi olan yazar, gen yana ramen ardnda birok kitap ve gnlkler brakmtr. Unutuu Arayanlar yazarn tek yk kitab. lk kez Trke'ye evrilen ykleri okurken, nnzde bambaka bir dnya alacak. Yalnzln, kederin ve aresizliin insafsz yzn daha da plak bir biimde greceksiniz. Yazarn, Gebe ad altnda toplanan gnlklerini de nmzdeki aylarda yaymlanacak.

Hseyin Akyol, mge Kitabevi Yay nlar , 231 s.

Gazeteci-yazar Hseyin Aykol, sol rgtlerle ilgili yllar sren aratrmalar srasnda can skc bir gerekle karlat. Yazar, aratrmalar sonucu Trkiyede verilen toplumsal mcadele tarihinin aslnda kadnlarla dolu olduunu, fakat erkek tarihin onlar ya grmezden geldiini ya da yklerini ksaltp nemsizletirdiini fark etti. Yoksa solun yaad baarszlklarn temel nedeni kadnlarn hep geri planda kalmalar myd? Bu sorudan hareket eden Hseyin Aykol, bir kez daha ismi tarih kitaplarnda geen kadnlarn peine dt. Lider olarak ne kan kadnlarn yan sra, eini yaratan, ama onun glgesinde kalan kadnlarn da mcadele ve katklaryla anlatld Aykr Kadnlar, btn bu dnce ve abalarn rn olarak ortaya kt.

arap Rengi Deniz

Andre Malraux

Karain

Levinas

Leonardo Sciascia, Yap Kredi Yay nlar , ev: Neyyire Gl I k, 144 s.

talyan edebiyatnn en arpc kalemlerinden Leonardo Sciascia gnnn Sicilyasn toprak aas zenginlerinin umursamazl, yoksullarnn aresizlii, mafyann amanszlyla, insanlar ve toplumuyla grntleyerek, bilgece buruk bir glmsemeyle irdelerken tarihsel boyutu hi gzden karmyor. Sicilyay Sciasciadan dinlemek, bu eski uygarlk adasn, aka dile getirilmedii anlarda bile, tarihsel derinliiyle izlemek, hatta duyumsamak anlamna geliyor. arap Rengi Deniz, Leonardo Sciasciann kvrak, artc anlatmndan ak, inan, kurnazlk, phe, kskanlk, umursamazlk, masumiyet ve alma duygusuyla rl trajikomik hikyeler ieriyor.

Perrine Simon-Nahum, leti im Yay nevi, ev: Canan zatalay, 280 s.

Malraux, bizi byleyen ve ayn zamanda ok sk eletirdiimiz 20. yzyln art ve eksilerini birok zelliiyle ortaya koymaktadr. 20. yzyln son ahlaks, 21. yzyln ilk filozofu Malraux, bugn hl bu denli ilgimizi ekiyorsa, bunun nedeni yalnzca byk tarihsel olaylarn birouna aktif olarak katlm ya da yakndan tank olmu olmas, dnemin siyasi kahramanlarnn, edebiyat yelpazesinde Victor Hugoyla Sartren yannda bulunmu olmas deil, ayn zamanda, bizi yaratan asrn yzne ve belirsizliklerine brnmesidir. Edebiyatndan felsefesine, kiisel hayatndan politik angajmanna, derinlikli bir Malraux biyografisini entelektel tarih uzmanlyla kendine has bir tarz olan Perrine Simon-Nahumun kaleminden okuyacaksnz.

Joseph Conrad, Alt n Bilek Yay nlar , ev: a la Ba , 100 s.

Karain, Conradn en byk, en grkemli ve en isel yks olmayabilir ama yine de Conradn yazn iinde tartlmaz bir nemi vardr. Conrad, yazd deniz, denizcilik ve donanma temal yk ve romanlar ile tannm ve hayal gc ile nlenmi byk bir yazardr. Karain, on dokuzuncu yzyln son dnemlerinde bir gemi reisidir. Kendisine adeta taplan ve adamlarnn gnllce klelik ettikleri bir gemi kaptann ilikilerini ynetii, anlalabilir tavrlar ve zellikle de yazarn dneme ait yorumlaryla Karain, Conradn kaleminden kma mthi bir macera olduu gibi, ayn zamanda o dneme ait nemli bir kayttr da. Evden uzak kalmay, kimse Conraddan daha iyi anlatamamtr.

zkan Gzel, Say Yay nlar , 528 s.

Emmanuel Levinas ada Fransz felsefesinin en nde gelen simalarndan biridir. Etiin filozofu olarak anlan Levinas, Aynnn hkmranl olarak grd tm Bat felsefesi geleneini eletirir. Fikir Mimarlar dizisinden kan elinizdeki kitap, Emmanuel Levinasn metinlerinden oluan bir seki mahiyetinde. Bununla birlikte, mevcut derlemede filozofun kendi metinleri dnda onun dncesi zerine kaleme alnm baz makalelere de yer verildi. Sekide, filozofun politik ve dini grlerini ihtiva eden metinler de bulunuyor ki bu yolla onun felsefi dnn belirleyen kltrel ve dini kaynaklara ksmen de olsa dikkat ekme amac gzetildi. Sonu olarak, Levinasta her ey temelini ve nihai anlamn etikte ve etikten itibaren kazanr; Levinasn felsefesi ite bu anlamda bir ilk felsefedir.

YEN IKANLAR

Aydnlk KTAP Dnyan n En Harika Fikri

28 EYLL 2012 CUMA

19

Hayaller inde Bir D

lkem, Topra m ve Halk m

teki Ya Da De il Ne Fark Eder? - zzet Keribar

Umut Can eppio lu, Potkal Kitap Yay nlar , 90 s.

Umut Can eppiolu srkleyici ykleriyle okurunu iirsel bir atmosferin iine srklyor. Hayaller inde Bir D adn verdii ilk yk kitabnda 5 uzun ykye yer veriyor gen yazar. Ayrntlarn titizlikle ilendii, yaam tanklklarnn ustalkla yklere sindii bu zel kitap, ykseverler iin olduka iyi bir okuma nerisi. Gerekle d, akla yalnzlk, uyku ile lm kadar size yakn ykler var bu kitapta, sk bir edebiyat yolculuuna davetlisiniz. Her taraf siyaha brnyordu. Hzl bir ekilde, bir rt gibi her yeri kaplayarak kt zerine karanlk. Karaltnn iindeki beyaz bir tondu artk Derya. Yanl ve dorunun, gerek ve hayalin tesindeydi. Sorularn cevaplarnn bittii yerde, nedenlerin sorgu odasnda, yokluk ile varlk arasnda.

John Farndon, NTV Yay nlar , ev: Duygu Ak n, 296 s.

Zeki Olduunu Dnyor musun? kitabyla bilinen John Farndon, bu sefer insanlk tarihinde r aan en harika fikirleri, bu fikirlerin dierleri arasndan nasl syrldn anlatyor. nsanolu ate, iftilik hatta arap olmasa ne yapard? Harika fikirlerin tarihin gidiatn deitirdii bir gerek, ama bir fikrin harika olduuna kim, nasl karar verebilir? 50 fikrin bulunduu bu liste bir internet sitesinde insanlarn verdii oylara gre hazrland. Peki, ama siz oy verenlerle hemfikir misiniz? Hangisi sizin iin daha nemli: Kapitalizm mi yoksa Marksizm mi, bankaclk m yoksa ay imek mi, ekmek piirmek mi yoksa internette dilediiniz gibi gezinmek mi, kuantum teorisi mi yoksa mlekilik mi?

Pablo Miranda, Evrensel Bas m Yay n, ev: Tongu Ok, 232 s.

Pablo Mirandann lkem, Topram ve Halkm adyla yaynlanan bu almas, bize anlatlan tarih diye balyor ve egemenlerin yapp ettikleriyle balayp biten bir tarih anlayn eletiriyor. Ardndan, okul sralarnda okutulan resm tarih yerine Ekvador halklarnn tarihini yazmaya koyuluyor; Ekvadorun doal gzelliklerinin, verimli topraklarnn iinde yoksul braklan, smrlen halklarn tarihini. Ve bu tarihi, btn bir insanlk tarihinin bir paras olarak kurguluyor. nsanln daha gzel bir yaam iin verdii mcadele, yaratt deerler Ekvador halklarnn mcadelesinin bir parasna dnyor. nk bu tarih, insanln ortak mcadelesinin tarihidir. Bu bizim tarihimizdir.

Rahime Sezgin, Do an Kitap, 180 s.

Fotoraf sanats zzet Keribar, ocukluundan balayarak tm yaamn anlatyor. Keribarn kameras, 75 yln panoramasn sunuyor, teki yoksa, aslnda biz de yokuz! gereini akc bir dille bir kez daha kantlyor. Ailesi, stanbul, Bykada, Musevi olmann getirdii teki olma duygusu, Varlk Dergisi, 6-7 Eyll Olaylar, Vatanda Trke Konu kampanyas, Kore Sava, Japonya, fotoraf tutkusu, fotorafl profesyonel bir yaam tarz olarak benimsemesi, yakn tarihimize ve insan olmaya dair her trl ayrnt var bu anlar denizinde. Keribar, teki Ya Da Deil Ne Fark Ederde kendisiyle yzleiyor, bizi kendimizle, tekiyle ve Trkiyeyle yzletirerek gerei akc bir dille bir kez daha kantlyor.

Trkn Trkten Ba ka Dostu Yoktur

Robert Ludlumun Bourne Aldatmacas

Amida, E er Sana Gelemezsem

Yabanc lar, Tanr lar ve Canavarlar

Metin Glbay, thaki Yay nlar , 328 s.

Cumhuriyet nesilleri Trkn Trkten baka dostu yoktur anlayyla yetiti. Oysa yzlerce uluslararas rgte ye olan Trkiye Cumhuriyeti Devletinin, ok dinli bir yapy bu kadar budamaya ramen yine de sona erdiremeyen bir lkenin halk olarak, kime dost kime dman diyebiliriz ki? Metin Glbay, Trkn Trkten baka dostu yok mu? sorusunu, Trkiyenin nde gelen isimlerinden bazlarna yneltti: Yrd. Do. Dr. Rula Baysan, Ahmet mit, Prof. Dr. Arus Yumul, Em. Koramiral Atilla Kyat, Prof. Dr. Aydn Uur, Do. Ferhat Kentel, Gndz Vassaf, Prof. Dr. Mehmet Altan, Prof. Dr. Murat Belge, Murat Kapkner, Oral allar, Osman Arolat, Serdar Kaya, Prof. Dr. Yaar oruhlu.

Eric van Lustbader, Alt n Kitaplar, ev: Taner Yenido an, 480 s.
Jason Bourne iin kovalamaca devam ediyordu. Jason Bourne kendisini bir anda, her admn takip eden tehlikeli bir kiralk katille, lmcl bir kedi fare oyunu iinde bulur. Savunmasz bir halde kaarken, kim olduunu ve kimliinin ne kadarnn Bourne kimliiyle balantl olduunu sorgulamaya balar. Tm bunlar olurken, bir uaa yaplan fze saldrs sonras balayan soruturma, Bourneun kendisine saldran kiiyi bulma abalaryla kesiir ve Bourne bir anda, o gne kadar karsna kan en lmcl ve zorlu durumla yz yze gelir. Yeni bir dnya sava tehdidinin ufukta gzkt bir srada, can dman tarafndan takip edilen Bourne, gerei ortaya karmak zorundadr.

zcan Karabulut, K rm z Kedi Yay nevi, 302 s.

Usta ykc zcan Karabulutun ilk roman. Amida, Eer Sana Gelemezsem, Trkiyenin son yllarna, siyasal ve toplumsal deiikliklere derinden bir pencere ayor. Romann kahraman Arat, ocuk iilerle ilgili bir alma iin Diyarbakra gider. Orada tant ve etkiledii bir kadna bir zamanlar kente hkmdarlk etmi Amidann adyla seslenir. Yasak ak, kimlik ve aidiyet sorunu, kent yaamnn gizemi, siyasal atmalar arasnda Arat zor gnler beklenmektedir. Bugn Trkiyede atan her kesime seslenen ve hibirini memnun etmeyecei daha ilk satrlarnda ortaya kan can yakc bir roman bu; tartma yaratacak bir yapt.

Richard Kearney, Metis Yay nlar , ev: Bar zkul, 352 s.

Yabanclar, tanrlar ve canavarlar gibi byk muammalar insann dnyaya bakn nasl ekillendiriyor? Richard Kearney yabanclarn, tanrlarn ve canavarlarn mit veya fantaziden ibaret olmadn, bilakis kltrel bilindmzn nemli bir blmn oluturduunu ortaya koyuyor. Canavar imgesini derinlemesine inceleyen Kearney, antik minotauruslardan ortaa demonlarna, oradan gnmzn postmodern dmanlarna kadar uzanan gl rneklerin de yardmyla, insan benliinin canavarca bir taraf olduunu ortaya koyuyor. En basit korku ve arzularnn d dnyada nasl tezahr ettiini grmek ve bunlarla yaamay renmek isteyenlere.

20

28 EYLL 2012 CUMA

Aydnlk KTAP

OCUKLAR N

irkinsen kaybettin!
Suzan Geridnmez, Adil isimli irkin ve yeteneksiz bir gencin kalabal k ailesinin iinde kaybolu unu, ya am ve ili kileri sorgulay n ve bu umutsuz gnlerde kendi gibi standartlara ayk r insanlarla tan mas n anlat yor
REM HALI irem.halic@hotmail.com be kitap evirip ocuk edebiyatn ticarete dntren yaynevleri arasnda, fikirleri ve projeleriyle farkn belli eden Gn Kitapl, gvenilirlik asndan saylar bir elin parman gemeyen yaynevlerinden biri. ocuklarnz bir ekilde kitaplara emanet ediyorsunuz, i g arasnda belki bu kitaplar inceleyemiyorsunuz bile. Onlarn dnyaya almalarn, ama bir o kadar da zlerine bal kalmalarn istiyorsunuz. Hem kltrl olsunlar, hem kt alkanlklardan uzak dursunlar, hedefleri olsun ama hayatn acmaszlklarn da rensinler, yine de ok zlmesinler diyorsunuz. Ama okuduklar kitaplarn onlara ne kadarn verdiinden emin olamyorsunuz. Bu bakmdan ocuu kitaba emanet etmek, bakma muhta bir bebei bakcya emanet etmek kadar zor. ocuk ve genlik edebiyatna gnl veren, uzmanlarla ibirlii iinde bu alandaki gediklerimizi kapamak iin dnya edebiyatn zenle takip eden, gen ve dinamik yazarlarla usta yazarlar bir arada tutabilen ve bu ii meslekten te yaam biimine dntren Mine Soysal ve tm yaync ekibine, bu vastayla bir kez daha teekkr ediyoruz. nemlidir ya, ksa boylu, yelken kulakl, etli burunlu, iri dili, prtlek gzl ve bol kalysanz, kabul edin batan kaybettiniz. Neden mi? nk siz toplum iin irkinsiniz. Suzan Geridnmez, Adil isimli irkin ve yeteneksiz bir gencin kalabalk ailesinin iinde kayboluunu, yaam ve ilikileri sorgulayn ve bu umutsuz gnlerde kendi gibi standartlara aykr insanlarla tanmasn anlatyor. Karanlktan aydnla kavuan, eitici retici bir kitap deil, sadece bir gencin kendi hayat hakkndaki samimi itiraflar. Suzan Geridnmez 1966 ylnda Almanyann Kaiserslautern kentinde domu. stanbul niversitesi Alman Dili ve Edebiyat Blmn bitirdikten sonra Avrupa'da ada ktphanecilik eitimi alm. Uzun sre ktphaneci olarak alan ve eviriler yapan yazar, bir yandan da kat hamuru sanat ve kukla yapmyla da ilgileniyormu. Kolaysa Alama, tesi Yok ve Uzayda Bir Yatl Okul isimli kitab daha olan yazar, gen okurlar yaam, lm, irkinlik, dostluk gibi kavramlar zerinde dnmeye davet ediyor. yi okumalar diliyoruz. (Hi Adil Deil, Suzan Geridnmez, Gn Kitapl, 176 s.

S n ftan Ykselen Sesler

Yedi ocuk. Bir snf. Olaanst bir retmen. Ve hayatlarn deitiren bir okul yl. Snow Hill Okulunun yedi rencisi iin 5. snf hi de kolay balamamtr. Okulun yenisi, uyum sorunu yaayan akll ve hogrl Jessica... Dostunuz gibi grnp arkanzdan i evirebilen ba belas Alexia... Srekli hnzrlk peinde koan snfn en yaramaz Peter... Gzlerinden zek fkran Luke... ekingen yapl, en ufak eyden krlabilen Danielle... Ailesi nedeniyle arkadalarnca dlanan utanga Anna... Ve okuldan lesiye nefret eden aksi yaradll Jeffrey. Fakat yeni retmenleri Bay Terupt, yaa ve ren adn verdii allmadk eitim metoduyla, azarlamak yerine davranlarnn sonularyla Rob Buyea, yzlemelerini salayarak onlarla nasl baa Alt n Kitaplar, ev: kacan biliyor gibidir. Ancak belki de bu Eda Aksan, 272 s. metodun da bir snr olmak zorundadr. nk karl bir gnde yaanan korkun bir kaza herkesi ve her eyi deitirecektir. Rob Buyeann bu sra d roman yedi ocuun dilinden ayr ayr aktarlyor. Her birinin deiik bir hikyesi ve retmenlerini esiz klan niteliklere farkl bir bak as var. Snftan Ykselen Sesler, olumlu dnmeyi reten, renmek iin aba gstermek gerektiini anlatan, bizi biz yapan en byk deerler olan yardmlamay ve dostluu ycelten muhteem bir roman.

Ruhlar Gl
Korku ve vampir edebiyatnn ada ustas Darren Shann, Saga olarak adlandrd on iki kitaplk vampir serisinin sabrszlkla beklenen onucu kitab Ruhlar Gl raflardaki yerini ald. Tm dnyada milyonlarca hayran bulunan, onlarca farkl dile evrilen ve 2009 ylnda beyazperdeye de uyarlanarak tm dikkatleri zerine eken Ucubeler Sirki serisinin onuncu kitabyla byk finale adm adm yaklarken, tyler rpertici yepyeni bir servenle serinin ritmi yeniden ykseliyor. Darren, gecenin ocuu olarak yeniden dodu. Darren ve Harkat, Ruhlar Glne doru yaptklar zorlu yolculukta karlarna kan inanlmaz engelleri amak zorunda kalrlar. llerin gezdii karanlk sularda onlar ne bekliyor olabilir? Kahramanlarmz bu maceradan sa kabilecekler mi dersiniz?

DPEDZ RK N M!
irkin bir gen iin hayat daha m zordur? Elbette daha zordur, hele de yeni bir okul dnemi balangcnda ise. lk intiba

Darren Shan, Tudem Yay nlar , ev: Arif Cem nver, 224 s.

Zeynep Cemali Edebiyat Gn Edebiyatlar, yaynclar ve ocuklar bu konferansta!

Gn Kitapl tarafndan bu yl ikinci kez dzenlenen ocuk ve genlik edebiyat konferans Zeynep Cemali Edebiyat Gn, 6 Ekimde Kadir Has niversitesinde gerekleecek. ocuk ve genlik edebiyatna emek veren yazarlar, editrler, akademisyenler, yaynclar, illstratrler, evirmenler, grafik tasarmclar, ktphaneciler ve eitimcilerin katlaca tamgnlk konferansta ocuk ve genlik edebiyat, yayncln nemli konular ve 4+4+4le biimlenen yeni eitim dneminde edebiyat kitaplarnn yeri tartlacak. Adn, 2009da yaama veda eden usta ykc Zeynep Cemaliden alan konferansn konumaclar arasnda Selim leri, Yalva Ural, Mge pliki, Behet elik, Asl Tohumcu ve Semih Gm gibi edebiyatlarn yan sra Prof. Dr. stn Ergder, Zekeriya Kaya, Dr. Mren Beykan gibi eitim ve yaynclmzn nde gelen isimleri bulunuyor. Konferans, lke genelinde byk bir katlmla sonulanan Zeynep Cemali yk Yarmas 2012 dl Trenine de ev sahiplii yapacak. lkretim 6, 7 ve 8. snf rencilerinin katld yk yarmasnda 2012de dereceye giren ilk renci dllerini usta edebiyatlarmzn elinden alacaklar. ocuklar, severek okuduklar pek ok yazarla tanma frsat bulacaklar.

SAHAF

Aydnlk KTAP

28 EYLL 2012 CUMA

21

Cell Bayarn Ben de Yazdm

ERCAN DOLAPI Cell Bayar! Orta ya ve zeri kuak onu genellikle Demokrat Parti dnemindeki Cumhurbakanlyla hatrlar. O dnem de 27 Mays ihtilaliyle sonlanm ve ortaya trajik bir son kmtr. Oysa Cell Bayar DP dneminin tesinde; Atatrk dnemindeki ktisat Bakanl, Babakanl ve ondan da nce ttihat bir kimliiyle tanmak ve deerlendirmek gerekir. Hatta o dnemleri, onu daha iyi tarif eder. Ben ttihat Cell Bayar daha ok seviyorum. O dnemi iin Partizan Cell Bayar diyorum. Bankac ama gizli komitac ayn zamanda. 1908 Meruti Devrimi'ni hazrlayanlardan ve onu yaatmaya ve gelitirmeye alan kadrodan... 1918 sonunda hereyin bitti denildii bir srada ise ylmayan ve eline silah alp daa kan bir ihtilalci! Kemalistlerle buluan kahraman... tekrar yaymlanr. Kitap tarih merakllar iin tam bir lendir. Bir solukta okunan ve elden drlmeyen baucu kitab gibi. Harika da tarih dersi vardr iinde. Bayar, kitaba 1918 yl ttihat ve Terakki Kongresi hazrlklar ve genel durum balyla balyor. Kurtulu Sava banda Ankaraya vekil olarak gidiiyle bitiyor eser. inde neler yok ki; haliyle arlkl olarak ttihat ve Terakki dnemi, Balkan Harbi, Balkanlar, Osmanlnn dalmas sreci ve olaylar, Cihan Harbi ve sonular, k ve kurtulu iin daa kma... Bolca dipnot ve belgeyle desteklenmi... zer. Onlar ise buna aldrmadan hedefine doru emin admlarla yrr. 31 Mart 1909 gerici ayaklanmasnda ise yine i banda. Olayn ilgin yanlarna ahit olur. Bunlar genie kitapta yazar... Cihan Harbi iinde zmirde Parti sekreteridir. Sava ncesi dadaki efelerle grr ve onlar dze indirir. Onlara Artk byk devletlerle sava halindeyiz. Silahnz onlara evirin der. yle de olur. Gken Efeyle dada grmtr. Cihan Harbi sonras ise yine daa kar bu sefer roller deimitir. Artk o da silahlanm ve efelerle birlikte dmana kar savaacaktr. Gken Efeyle grr ve onu ikn ederek silah ba yapar. Akhisardan sonra Aydna geer. Demirci Mehmet Efeyi mcadeleye katar. Onun kurmay bakandr. Ankarayla temas kurar. Sonras malum. Bakanlk, Babakanlk, Reisicumhurluk! Hepsini de bileinin hakkyla kazanmtr. lene kadar da ttihat/komitacdr. Ba dik ve gururlu...

ATATRK STED BEN DE YAZDIM

103 yanda kaybettiimiz Bayar, Trk devriminin nemli isimlerinden birisi. Saygyla anarken kitabn yazlma yksn de kitabnda yle anlatr: ankaya toplantlarnda eski gnlerden bahsedilince bir gn Bayar Adam sen de, bunlar da mesele mi? der ve ekilen skntlardan ve onlarn nasl halledildiini anlatr. Bunu duyan Atatrk de Bunlar yazdnz m? diye sorar. Hayr cevabn alr. Atatrk Rica ederim, yaznz der. O da bunu vasiyet bilir: O zaman bu benim iin bir emirdi. Nur iinde yatsn, irtihalinden sonra bir vasiyet olmutu. Bunun iindir ki bu kitab yazmaya baladm ve Ben de Yazdm adn verdim. Not: Geen haftaki yazmda brahim Olcaytuyu yanllkla Dou Perinekin de kaynpederidir yapmm. Baba Sadk Perinekle kartrdm. Dorusu dedesi olacak. zr dilerim.

DA A IKAN PART ZAN!

Cell Bayar Bursada yabanc bir bankada memurken devrimci fikirlerle tanr ve ttihat ve Terakki Cemiyetine girer. Tam bir militandr. Talat ve Enver Paalarla mehur Bab- Ali Basknna bile katlr. Pelerinde hafiyeler kol ge-

HAR KA TAR H DERS

Cell Bayarn en mehur eseri 8 ciltlik Ben de Yazdm isimli kitabdr. Eser ilk olarak 1965-1972 yllar arasnda yaymlanr. Byk ilgi grr. 30 yl sonra Sabah Kitaplar tarafndan 1997 ylnda

Onlarca Dilde Kitap Elden Ele On Binlerce Kitap

Sahaflk mesleinin elbette birok anlam vardr. Ama bunlardan birisi ksaca kitap elden ele diyerek zetlenebilir. Kimi zaman bir okurdan baka bir okura, bir kitaplktan baka bir kitapla kimi zaman ise depolara, at katlarna kaldrlm, okursuz braklm kitaplar okurlarna kavuturur, zevklerin ve mutluluklarn yzeyselletii ve maddiletii bir ada daha derin bir mutluluun yaylmasn zendirir. Kitaplara, ilk bask eserlere, imzal kitaplara ilgi toplumun bilgiye, edebiyatya, tarihiye znde insana verdii deeri gsterir. rnein bir kitaptaki imzaya verilen deer aslnda yazar ile kurulan badr. Yazar ile okur arasnda kurulan karsz badr. te Beyolu stiklal Caddesi Abdullah Sokakta bulunan Mart Sahaf da bir imzaya verilen deerin hatralara verilen deer olduundan hareketle her eve bir ktphane sloganyla kitapseverlerin hizmetinde olmaya devam ediyor.

BZM KTAP KAFE / STANBUL

MARTI SAHAF / STANBUL

DENZ TOPRAK Son dnemde internetin yaygnlamasyla insanlar artk bilgisayar banda kitap arar oldu. Oysa sahaflara gide gele birbirinizi daha iyi tanr, dost olursunuz. Kimi zaman kitap aramaya deil, sadece sohbet iin bile gittiiniz olur. Bu srada sahaf da Tam senlik bir kitap var deyip, nnze koyar. Ya da siz merak ettiiniz konuyu sylerken hemen uygun bir kitab getirir. Bizim Kitap Kafe de ite tam byle bir yer. Sadece eski kitap almaya gitmezsiniz, ieride ho bir ekilde denmi koltuklarda ay-kahve iebilir, aperatif bir eyler de yiyebilirsiniz. Bizim Kitap Kafede alt yze yakn Osmanlca eser, onlarca dilde on binlerce kitap bulmak mmkn. Sadece kitap da deil eski radyo, daktilo, saat gibi antika eyalar da bulabileceiniz bir yer. Kadky Rasimpaa Mahallesi Karakolhane Caddesi (Yeldeirmeni)ndeki yz elli yllk Tevfik Tura Apartmannn giri katnda hizmet veriyor Bizim Kitap Kafe.

22

28 EYLL 2012 CUMA

Aydnlk KTAP

ALINTI-TEST

Okuyaca n z blmler hangi yazar n hangi kitab ndan al nt lanm t r?

Irman kar kys, karda bulunduuna gre, asla bu taraftaki ky deil; ektiim aclarn tek nedeni de bu. Nice limanlara yanaacak gemiler var elbette ama hibiri hayatn strap vermez olduu limana varmayacak, her eyi unutabileceimiz bir rhtm da yok. stnden ok zaman geti bunlarn, ama benim hznm hepsinden eski.

Buray ina ederken kimse bizim ne istediimizi dnmedi. Evlerimizi yerle bir edip bizi buraya, dostlarmz baka yerlere tktlar. Bir fincan kahve iip gazete okuyacak, ya da -be kuru bor alacak bir yerimiz yok. Kimse neye ihtiyacmz olduunu dnmedi. Buraya gelen byk adamlar imenlere bakp yle diyorlar: Ne kadar ahane! Artk yoksullarn her eyi var!

Dnyada hepimiz sallantl, korkuluksuz bir kprde yrr gibiyiz. Tutunacak bir ey olmad m insan yuvarlanr. Tramvaylardaki tutamaklar gibi. Uzanr tutunurlar. Kimi zenginliine tutunur; kimi mdrlne; kimi iine, sanatna. ocuklarna tutunanlar vardr. Herkes kendi tutamann en iyi, en yksek olduuna inanr. Glnln fark etmez.

a) Huzursuzluun Kitab - Fernando Pessoa b) Uygarln Huzursuzluu - Sigmund Freud c) Huzursuz Glge - Ali Cabbar d) Huzursuz ller - Paco Ignacio Taibo II,
Subcomandante Marcos e) Artk Huzur Yok - Chinua Achebe

a) ehir Byyor - Yeton Neziray b) ehirler - John Reader c) Byk Amerikan ehirlerinin lm ve
Yaam - Jane Jacobs

a) Tutunamayanlar - Ouz Atay b) Aylak Adam - Yusuf Atlgan c) Pi - Hakan Gnday d) Beyolunda Garibann Otopsisi Yaplmaz Oktay Gzelolu

d) ehir ve ehir - China Mieville e) Be ehir - Ahmet Hamdi Tanpnar

e) Kusma Kulb - Mehmet Erolu

Bu haftan n do ru yan tlar :

BULMACA
SOLDAN SA A 1. Resimdeki yazar - Milattan Sonra (k sa) 2. Yass demir rn - Kuyruk sokumu kemi i Sodyumun simgesi - Szle me, mukavele, kontrat 3. Diki te kullan lan pamuk ipli i - skambil ka d nda sinek - Ya kk oldu u halde szleri ve davran lar bykm gibi olan ocuk 4. Sar humma virs - Gezegenimizin uydusu - Tavan kar t 5. svirede bir nehir - Ak ll ca 6. de me - Ten, deri - ... Gler (foto raf ) - C van n simgesi 7. e yatk n, becerikli - lde esen rzgar - Bizans Devletinde vali ve derebeylerin unvan 8. H rvatistanda bir liman kenti - Sanca , yelkeni ya da sereni a a alma 9. S n r ni an - Yabanc - Mesafe 10. Bir papa an tr - Eski bir Hindu tap na tipi 11. Din ile devlet ve ynetim i lerini birbirinden ayr tutan, dini kurulu lar n yetkisi d nda kalan - Japonyan n eski ad - Gre te bir oyun 12. Bir binek hayvan - Stanislaw Lemin bir eseri Bahelerde iek dikmek iin ayr lan yer - Lmen (k sa) 13. Tah l tanesi, evin - Bir tembih sz - lk ... (yazar) 14. ... Derek (aktris) - stanbulda bir semt - Cam, kristal 15. ( KARANF L) Resimdeki yazar n bir eseri - Alev, yalaz YUKARIDAN A A IYA 1. Te ekkr edilen veya vlen, bir kimsenin syledi i bir incelik ve alakgnlllk sz 2. Srekli, sonsuz - Yanak - Osmanl devletinde taht yeri, saltanat makam anlam nda kullan lan bir szck 3. Yap lan i ler, uygulamalar - Dul kalan kad n n sadakatini gstermek zere kendini kurban etmesi eklinde bir Hindu gelene i - Ni denin bir ilesi 4. Otlar - Bir dilek art eki - Kartal tak my ld z n n eski dildeki ad 5. Bak r n simgesi - Eski haline getirme - M s r n plakas Genellikle yaz n kuruyan kk akarsu 6. vedi - Bir i in yap lmas iin denen cret, yap lan bir i in bedeli - Beyaz 7. Dogma, inak - Arnavutluk'un plakas - Kans zl k 8. Antla ma - Sadece jest ve mimikler kullan larak gerekle tirilen bir gsteri sanat 9. Bn, avanak, budala - Gelecek 10. Motor g birimi - Dar ve kal nca kesilmi tahta - Cet Bir nota 11. abucak gnderme, acele yollama - Birbirine uygun renk ve yap da olan 12. Radyumun simgesi - Yeryzndeki yedi byk kara paras n n her biri, k ta - Hal , kilim ya da bez dokuma tezgah 13. K sa kepenek - Fransan n para birimi - Ticaret e yas 14. Evren pulu - Miza, itiyat, tabiat - ki yan a al , do rusal, geni yaya caddesi 15. Stenografi i aretleriyle herhangi bir metni konu ma h z yla yazan kimse - Hastal klar

GEEN HAFTANIN ZM

1-(a) 2-(c) 3-(b)