21. prosinca 2009.

Kljune dimenzije nacionalnog identiteta (A. Smith)

teritorij

klasa

rod religija nacionalnost

Identitet
drutvena pojava i kao takav usaen je u drutvene, politike, kulturne, povijesne i ekonomske strukture koje odreuju kako e se taj identitet izraavati i kakvo e biti njegovo znaenje socioloko se razumijevanje identiteta temelji na brisanju razlike izmeu pojedinca i njegova/ njezina okruenja pojedinac i njegov identitet nastaju u stalnoj interakciji s drutvenim okruenjem i od njega se ne mogu razlikovati

Nacionalni identitet

jedna dimenzija u polju naeg identiteta koja se sastoji od mnogobrojnih preklapajui identiteta

Postupno irenje individualnog identiteta

Osjeaji pripadnosti, usmjereni najprije na obitelj, pleme, klan ili neku drugu rodbinsku grupu, postupno su se proirili na vee zajednice pripadnosti i povezanosti, na lokalna podruja, mjesta, gradove, gradove-drave, religijska tijela, podruje velmoa i kraljeva (Isaacs, 1989)

Primordijalno shvaanje nacionalnog identiteta

Nacionalisti nastoje nacionalni identitet u njegovu sadanjem obliku to vie projicirati u prolost Nacionalnost imamo onako kako imamo teinu, visinu, spol i krvnu grupu. Taj je identitet neto uroeno i prirodno, on je dio ljudske svijesti od pamtivijeka On je jedna od danosti ovjekove egzistencije Osnove za primordijalni (na etniki) identitet su fiksirane, nepromjenjive i ukorijenjene u prirodnim razlikama meu skupinama ljudi

Instrumentalistiko shvaanje nacionalnog identiteta

Objanjavaju genezu i odravanje nacionalizma putem interesa kojima nacionalizam slui Razlikuje se teorija koji nacionalni identitet i nacionalizam nastoje objasniti putem identiteta ili ideja koja nacionalizma promie ili titi

Konstruktivistiko shvaanje nacionalnog identiteta

Etnicitet je socijalni drutveni, a ne bioloki konstrukt, stvoren od stane vladajuih elita Nacije su imaginirane (zamiljene) zajednice

Modernistiko shvaanje nacionalnog identiteta

Modernisti pokuavaju utemeljiti teoriju koja bi objasnila nacionalizam kao doktrinu, pokret i nastanak nacije u irem vremenskom kontekstu

Graanski vs. etniki identitet

Temelji se na tono odreenom teritoriju, zajednici zakona i institucija, jednoj jedinoj politikoj volji, jednakim pravima za pripadnike nacije i zajednikim vrijednostima, tradicijama i osjeajima koji ljude meusobno povezuju.

Temelji se na ideji istog podrijetla ili, tonije, percipiranog podrijetla, pri emu se ljudi doivljavaju kao jedan narod

Graanski identitet

Etniki identitet

Hrvatski identitet

U svojem suvremenom opsegu (obuhvaene etnike skupine) i u svojem sadraju (to znai biti Hrvat) rezultat je modernizacijskih procesa 19. stoljea. Romantini intelektualci pokuavali su odrediti opseg i sadraj hrvatstva u viedimenzionalnim borbama za modernizaciju drutva. Borba se odvijala u kontekstu nadmetanja s nastajuim i dominantnim maarskim i talijanskim nacionalizmom u sklopu pokuaja germanizacije Austrijskoga carstva te u nadmetanju sa slavenskim nacionalizmima u kojemu je najotrija bila hrvatsko-srpska konkurencija.

Etnika zajednica

Grupa ljudi koji dijele vjeru u zajedniko porijeklo i ima osjeaj pripadnosti zajednici zasnovan na odreenim elementima kulturne slinosti

Etnija
Kolektivno vlastito ime Mit o zajednikim precima Zajednika povijesna sjeanja Jedan ili vie diferenciranih elelenata zajednike kulture Povezivanje sa specifinom domovinom Osjeaj solidarnosti

Anthony Smith, Etniko podrijetlo nacija, 1986.

Nacija
Nacija kao dominantan politiki identitet i arite lojalnosti razmjerno je nova povijesna pojava Nacija je zasnovana na mitskom interpretiranju povijesti Nacionalne ideologije koje su u osnovi formiranja nacija esto su u sukobu s povijesnim injenicama

Kada se i zato formiraju nacionalne drave?

Kada se i zato formiraju nacionalne drave?

Nacionalizam
Buroaski (npr. eka) Srednje klase (npr. Poljska i Maarska)

Birokratski (dravni projekt, npr. Rumunjska,

Grka, Turska) Populistiki, masovni nacionalizam (npr. Srbija, Bugarska)

Nacionalni identitet
Anthony Smith, Nacionalni identitet, 1991.

Nacija kao zajednica graana Vezana za modernu dravu etiri bitna obiljeja:
Teritorijalnost Dravljanstvo Participacija Graansko obrazovanje

Ideja nacije kao etnike i kulturne zajednice Naglasci:

Povijesno podrijetlo
Zajedniki mitovi Povijesna sjeanja Kulturna homogenost Specifine etnohistroije Osiguravanje domovine

naciji etnikoj grupi

Teritorijalno-politiki

Etniki identitet

Nacionalizam

Ideologija i pokret koji istie interese i prava nacije, ponajprije njezino pravo na samoodreenje Politiki program nacionalizma je izgradnja nacije-drave Sredstva:
proces nacionalne unifikacije Stjecanjem nacionalne nezavisnosti

Drava uvruje naciju u prostoru i vremenu Graani/dravljani povezani osjeajem politikog i kulturnog jedinstva

Nacionalizam

Nacionalizam je previe raznolik da bi ga bilo mogue u cijelosti objasniti jednom teorijom. Mnogo toga od sadraja i specifinih orijentacija razliitih nacionalizama odreeno je povijesno distinktivnim kulturnim tradicijama, kreativnim akcijama voa, i kontingentnim situacijama unutar meunarodnoga svjetskog poretka

Craig Calhoun, Nationalism, 1997.

Naela ideologije nacionalizma

Svijet se prirodno dijeli na nacije, a svaka ima poseban karakter i sudbinu Nacija je izvor cjelokupne politike moi, a odanost njoj nadilazi sve druge odanosti ele li biti slobodni i realizirati se, ljudi se moraju identificirati s nacijom i pripadati joj Globalna sloboda i mir jesu funkcije osloboenja i sigurnosti svih nacija Nacije se mogu osloboditi i ostvariti samo u vlastitim suverenim dravama

Tipovi nacionalizma
Graanski i etniki Politiki i kulturni Miroljubivi i agresivni Liberalni i integralni

Zapadni i istoni nacionalizam

Hans Kohn (1961.) prvi je razvio sustavno razlikovanje izmeu zapadnih i istonih nacionalizama. Zapadni je tip rezultat duge evolucije u kojoj je drava prethodila stvaranju nacije. Uglavnom ekspanzijom i konsolidacijom drave, stvoreni su drutveni, ekonomski i politiki uvjeti za preobrazbu naroda u naciju. Ta se transformacija temeljila uglavnom na zamislima liberalne srednje klase pomijeanim s njezinim demokratskim idejama i idealima. Rezultat je graanski oblik nacionalizma koji se temelji na graanskom statusu, subjektivnom izboru i demokratskim idejama nacionalne suverenosti koja nastaje iz sukobljavanja s feudalnim drutvom nasljednih povlastica. Glavni politiki cilj bilo je redefiniranje ljudi kao graana.

Zapadni i istoni nacionalizam

Istoni oblik stvoren je u potpuno drukijim uvjetima. Nacije nisu bile stvorene od postojeih drava, nego protiv postojeih oblika drave. Istona carstva nikad nisu uspjela u nastojanjima da asimiliraju etniki heterogene populacije. Istoni nacionalizam vodila je zamisao promjene dravnih granica u skladu etnografskim razlikama. Istoni nacionalizam temelji se na kulturnom identitetu i nacionalizmu kao objektivnoj injenici. Ljudi nisu bili ponajprije graani nego narod. I I dok je zapadni nacionalizam poeo kao politiki razvoj, istoni je poeo kao kulturni pokret (romantizam) koji se razvio u politiku snagu.

Idealtipovi nacionalizma

1. Liberalni

Idealtipovi nacionalizma

2. Konzervativni

Idealtipovi nacionalizma

3. Integralni (totalitarni)

Idealtipovi nacionalizma

4. Imperijalistiki

Idealtipovi nacionalizma

5. Antikolonijalni

Ernest Gellner. Nations and Nationalism. Oxford: Blackwell, 1983.

- Na svijetu postoji 8000 jezika, svaki koristi uglavnom po jedna etnika zajednica - Organizaciju Ujedinjenih naroda ini 192 drave lanice

On nacionalizma do etnikog sukoba

On nacionalizma do etnikog sukoba

Instrumentalistika i konstruktivistika, teorija

Etniki sukobi kao proizvod manipulacije od

strane elita (instrumentalizam), ili slika koje su trenutano za tu priliku stvorene i iroko rasprostranjene, uglavnom putem medija, i koje ine pripadnike razliitih etnikih skupina, koji su dotad imali miran suivot, meusobno netolerantnima (konstrukcionizam).

Kraj nacionalne drave pod utjecajem globalizacije?

Akteri, odnosi i prostori izmeu nacionalnih politikih jedinica, koji svojim djelovanjem ili svojim nastajanjem transformiraju granice nacija-drava

Za one koji ele znati vie

Anthony Smith, Nacionalizam i modernizam: kritiki pregled suvremenih teorija nacija i nacionalizma Bedenict Anderson, Nacija, zamiljena zajednica : razmatranja o porijeklu i irenju nacionalizma Duko Sekuli, Graanski i etniki identitet: Sluaj Hrvatske, 40(2) Politika misao (2003.), 140166.