berznik_082:berzNIK 11.07.

2009 16:54 Page 1

берзНИК - GODINA III - BROJ 82 - 13 ЈУЛИ 2009 GODINA (PRILOG NA TENDERNIK)

www.berznik.com.mk

Поход за
економски раст
berznik_082:berzNIK 11.07.2009 16:31 Page 2
berznik_082:berzNIK 11.07.2009 16:56 Page 3
Data 13. 07. 2009 broj 82
BERZANSKI pREglEDNIK NA NASTANI VO pE^ATENI MEDIUMI
Р
еконструкција на Владата... Оставките,
разрешувањето и изгласувањето на новите
министри, за некого освежување и
зајакнување на ресорите, за други мистерија и
промена заради своеглавост, или речено народно -
непослушност. Како и да е, по осумчасовна
препукување, обвинување проследено и со
недолични навреди (на адреса на премиерот и
вицепремиерот, како и на новопредложените
кандидати), пратениците изгласаа разрешување на
Трајко Славески од функцијата министер за
финансии, со кого во пакет оставки поднесоа и
министерот за земјоделство, Ацо Спасеновски и
министерот за образование, Перо Стојановски.
Премиерот Никола Груевски, кој беше обвинет
како лош кормилар на Владата, образложувајќи го
разрешувањето на министерот за финансии
Поход за економски раст
Славески истакна дека за три годишниот период,
колку што Славески раководеше со финансиската
палка, се завршија многу проекти кои заедно ги
креирале, ги бранеле и спроведувале и кои
донесоа многу промени во Македонија.
- Не велам дека не можеше повеќе или подобро,
но дадовме максимум што можевме за да
промениме нешто на подобро. Тргнувајќи од ова,
сакам да потенцирам дека предлогот за промена на
Славески не е поврзан со незаконско, или пак
нечесно работење, или некаква неспособност, а
уште помалку заради некакви предлози кои ги давал
а јас сум би одбивал околу ребаланс и слично, или
пак заради разлики од потребата на аранжман со
ММФ како што се шпекулираше во јавноста, рече
Груевски.
- Цврсто верувам дека организирањето и
раководењето на Министерството за финансии може
да се зајакне, како и да се зајакне неговата
ефикасност, да се зајакне координацијата со
институциите кои се во негова надлежност, но и
пошироко, со другите институции со кои
соработува.
Славески пак, на заминување, со порака до
Парламентот: Предлогот за измени и дополнување
на Буџетот, кој вчера е поднесен, да биде итно
донесен до крајот на месецов. - Потребен е итен
ребаланс на Буџетот. Потребно е итно да се скратат
шест милијарди денари односно сто милиони евра,
рече Славески повикувајќи ги пратениците да го
поддржат премиерот во тоа, до крајот на овој
месец...
Да потсетиме: Во државната каса во мај и во
Makedonka Baldazarska јуни се слеале околу 40 милиони евра помалку од
Glaven i odgovoren очекуваното, тврдат извори во Министерството за
urednik na берзНИК финансии. Co исклучок на јануари, кога во
e-mail: државната каса останаа пет милиони евра, во
другите месеци буџетот постојано беше во минус...
berzNIK@interNIK.com.mk
Експертите по јавни финансии најавуваат дека
државната каса ќе биде уште потенка во летните
месеци, кога по непишано правило се намалуваат
даночните приливи... Тоа, пак, најавува дека
македонската економија може да влезе во минус и
во третиот квартал, по што станува реална
берзНИК
3
проекцијата на Меѓународниот монетарен фонд дека
годинава рецесијата ќе биде длабока 2 отсто.
Неделава, Македонија тргнува во поход со
новите министри. Зоран Ставрески го наследи
министерот за финансии Трајко Славески. Васко
Наумовски е вицепремиер за европски прашања, кој
функцијата ја наследува од Ивица Боцевски.
Владимир Пешевски е вицепремиер за економски
прашања, ресорот што досега го водеше Ставрески.
Љупчо Димовски од заменик-министер за транспорт
и врски седнува во министерската фотеља на Ацо
Спасеноски. Никола Тодоров е министер за
образование и наука и ја наследува функцијата од
Перо Стојановски.
-Преку овие лица, ценам дека ќе се обезбеди
висока ефикасност во работењето, продуктивност,
рече претседателот на Владата
Никола Груевски за новите
членови на Владата.
Колку Македонија ќе има
бенефит од -подобрите
резултати и освежен потенцијал, што го ветија
новоизбраните министри, ќе покаже времето, а
секако тоа зависи и од фактот колку ќе им биде
наклонет периодот- интензитетот со кој ќе спласнува
финансиската криза.
-Со зголемениот потенцијал и освежувањето што
го носиме во тимот, а се разбира и со очекување
дека светската економска криза постепено ќе почне
да слабее, македонската економија ќе почне да
закрепнува. Претстојат подобри денови на крајот на
оваа и следната година. Да се вратиме на оние
стапки на економски раст што претходно ги имавме,
рече Ставрески.
Дали ќе го прифати предлогот на својот
претходник за итен ребаланс на буџетот, Ставрески
ќе одговори по сериозните анализи со тимот и
експертите.
Во меѓувреме Македонија е под плаштот на
своите национални случувања.
Ората,Невестинско,Тешкото и Свекрвино и со
вечерниот концерт, Светот пее и игра во Галичник,
збогатен со ревија на носии од неколку земји во
светот, изминатиот викенд се одрржа 46-тата
Галичка свадба. А, познатиот италијански
композитор Енио Мориконе, кој претседателот
Иванов го одликува со Медал за заслуги за
Македонија на сцената на Античкиот театар во
Охрид го отвори годинашното Охридско лето.
Охрабрувчки се и вестите за укинување на
визната либерализација од потпретседателот на
Европската комисија и комесар за правда и
внатрешни работи, Жак Баро. И секако аберот од
Џорџ Робертсон, поранешен генерален секретар на
НАТО - Македонија има право да биде членка на
НАТО, затоа што ги исполнува сите услови. Голема
штета и скандал е тоа што земјата уште нема
покана, рече Робертсон, во интервју за емисијата на
МТВ-Отворено со народот.-Дали е тоа Нова
Македонија, Горна Македонија, Северна Македонија
и големите историски текови, ми се чини не треба да
бидат предмет што ќе ја спречи Македонија да биде
членка на НАТО, рече Робертсон. До следниот
понеделник
berznik_082:berzNIK 11.07.2009 16:25 Page 4
4 берзНИК
BERZANSKI pREglEDNIK NA NASTANI VO pE^ATENI MEDIUMI
УСАИД И ТАМ-БАС ПРогРАМА нА ЕБРД РЕАлИзИРАА оБУКА зА СЕРТИфИцИРАнИ МЕнАџМЕнТ КонСУлТАнТИ
Работници со знаење – водичи во креирање на нови работи
Над 50 македонски професионални
консултанти имаа шестдневна интензивната
обука за сертифицирани менаџмент
консултанти, што заеднички ја организираа
Проектот за конкурентност на УСАИД и ТАМ-
БАС програмата на Европската банка за
реконструкција и развој. Со тоа им се отвора
можност да се стекнат со звањето
Сертифициран менаџмент консултант - СМК,
што претставува доказ за највисоки стандарди
во областа на консултантството и
придржување кон етичките норми на
професијата. Него го поседуваат помалку од 1
отсто од сите консултанти во светот.
- Македонскиот пазар има свои предизвици,
а компаниите бараат нови начини на работа со
кои ќе конкурираат на светскиот пазар, што пак
ќе создаде можност за нови вработувања.
Затоа се потребни работници со знаење да
формираат нови критериуми поради што се
спроведе обуката со која се претставија
меѓународно прифатените стандарди во
консултантската професија,- рече шефот на
Проектот за конкурентност на УСАИД, нимиш
џавери.- Овие работници со знаење се водичи
кои што можат да отпочнат нов начин на
работа. Тоа е особено важно со оглед на
потребата за развој на проекти за користење
на фондовите за пристапување кон ЕУ, како и
за максимално искористување на овие
значајни средства од Унијата. Сето ова во
крајна линија ќе резултира со нови инвестиции,
нови работни места и зголемена продажба на
македонските компании.
Со оваа активност, УСАИД ги поддржува
усилбите за четирикратно зголемување на
бројот на сертифицирани консултанти во
Македонија, притоа издигнувајќи го квалитетот
и оспособеноста на консултантството во
земјата над нивото достигнато во другите земји
во регионот.
Директорот на Националната ТАМ-БАС
програма на Европската банка за
реконструкција и развој, Јован гавриловски
истакна дека обуката, која се спроведувала со
партиципација од 200 евра, се реализирала во
групи составени од пет до девет члена. -Ние
сме непрофитна организација поради што е
предвидено партиципацијата да им се врати на
учесниците во обуката доколку ги исполнат
критериумите и добијат сертификат. Во
ДРогА КолИнСКА– СКоПЈЕ ДонИРАшЕ во цРКвАТА Св. АПоСТол ПЕТАР И ПАвлЕ
Паштети, колачи и Јупи за црковната кујна
Дрога Колинска Дооел - Скопје донираше
производи од својата палета во црковната
кујна, која е дел од црквата Св. Апостол Петар
и Павле во населбата Ѓорче Петров во
Скопје.
На посетителите во црковната кујна Дрога
Колинска им го збогати дневниот оброк. Тие за
потребите на црковната кујна донираа -Аргета
паштети, кекси од програмата на Соко Штарк,
како и Јупи. Во текот на целиот ден,
петнаесетина вработени во Дрога Колинска
Дооел - Скопје, заедно со прислужничките на
црковната кујна, го подготвија и го послужија
дневниот оброк за околу сто и педесет
посетители.
„Со посебен пиетет денес им помогнавме на
прислужничките во подготвувањето и
broj 82
Клучно нешто што го нудат консултантите, е спроведување на идеите.
Тие не само што помагаат да се развијат идеите, туку и да се
реализираат. Токму брзото спроведување е клучен фактор за успехот.
Постоењето на такви национални консултанти за менаџмент ја
зголемуваат конкурентноста
спротивно парите ќе се искористат за купување
книги,- рече Гавриловски.
- Целта на нашата организација е развој на
консалтинг секторот во Македонија и на
зголемување на конкурентноста на
македонските компании. Од 2002 година, од
кога функционира оваа Програма, имаме
изработено 385 проекти, користејќи локални
консултанти во преку 91% од проектите. Ова е
првпат да работиме тренинг со еден партнер и
првпат е тренинг со кофинансирање, објасни
Гавриловски, додавајќи дека за 2010 година се
планираат тренинзи на полето на експертизата,
какви што засега не постојат во Македонија.
Претседавачот на ИЦМЦИ, Брајан Инг,
појасни дека Меѓународниот совет на
институти за менаџмент консалтинг е застапен
во 52 земји во светот и оти покрива 90 отсто од
вкупно 2,5-те милиони менаџмент консултанти
на глобално ниво.
- ИЦМЦИ е невладина организација на ОН и
генералниот секретар на ОН, Бан Ки Мун не
замоли да помогнеме во тоа да се развие
стратегија за намалување на светската
сиромаштија. Ние одговоривме дека токму
изворните професионални консултанти за
менаџмент ја играат клучната улога во
оспособеноста и капацитетите. Притоа,
политичка одлука е како тоа ќе помогне во
одобрувањето на економијата. Но, клучните
нешта тука се изворноста и
професионалноста. Изворноста придонесува
консултантите да имаат разбирање за
Data 13. 07. 2009
локалната култура – рече Инг. -Вториот аспект,
професионализмот, во себе истакнува етика.
Клиентите бараат нивните консултанти да
имаат знаење за економија, вештини и алатки
за спроведување на заклучоците, одмереност
и доверливост. Да бидат компетентни да ја
изведат задачата, да ги земат предвид
различните факти и можности што се
појавуваат, и притоа да ги прилагодат своите
гледишта, и да го информираат клиентот. И,
можеби што е најважно, тие треба да бидат од
доверба,- рече Инг.
Клучно нешто што го нудат консултантите, е
спроведување на идеите. Тие на клиентите не
само што им помагаат да ги развијат
идеите,туку и да ги реализираат. Токму брзото
спроведување е клучен фактор за успехот. Ние
веруваме дека постоење на такви национални
консултанти за менаџмент ја зголемуваат
конкурентноста.
Инг изрази задоволство од спрoведувањето
на обуката во Македонија и надеж дека од неа
ќе произлезат професионални менаџмент
консултанти.
Инаку, целокупниот процес на сертификација
ќе се одвива во последниот квартал на 2009
година, и се очекува од него во Македонија да
произлезат најмалку 25 нови консултанти
сертифицирани како СКМ, со што ќе и се
овозможи на Македонија да премине од
моментното привремено во редовно членство
во Меѓународниот совет на институти за
менаџмент консалтинг - ИЦМЦИ.
сервирањето на оброкот. Во секојдневната
динамика, понекогаш забораваме да
погледнеме околу нас. Нашата управна
зграда е во непосредна близина на
црковната кујна. Донирајќи дел од нашите
производи сакавме да покажеме дека сме
свесни дека грижата едни за други е
единствен пат до хармонично општество и
дека е единствен начин да бидеме-среќни
заедно. Од Дрога Колинска се надеваат
дека ќе бидат инспирација и за другите
компании да помогнат онаму каде што
помошта е добредојдена.
Овој вид на општествено инволвирање е
задолжителен дел од работната политика и
план за донаторската активност на Дрога
Колинска Дооел - Скопје.
berznik_082:berzNIK 11.07.2009 16:56 Page 5
Data 13. 07. 2009 broj 82
BERZANSKI PREGLEDNIK NA NASTANI VO PE^ATENI MEDIUMI
S O D R @ I N A 1. KRATOK PREGLED NA NASTANI
-Дефицитот не е единствена закана за девизни-
те резерви, ќе читате во денешното издание на Нова
VOVED........................ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 Македонија -Македонија од крајот на 2008 досега
загубила околу 90 милиони евра од девизните резер-
ви поради падот на вредноста на државните обврзни-
BERZNIK - PONEDELNIK SREDA ....................................5-7 ци издадени од САД, Германија и други европски
земји во кои Народната банка пласирала околу 75
отсто од девизните резерви на нашата земја, вели
регионални берзи.............................................8-9 аналитичарот Сем Вакнин.. Имено, поради високиот
трговски дефицит, Народната банка од крајот на
2008-та до мај годинава мораше со продажба на
резервите да дојде до девизи за да интервенира на
на домашен терен.............................10-12 девизниот пазар и на тој начин да го покрие минусот
на тековната сметка. НБМ на вакви интервенции
годинава потроши околу 310 милиони евра од резер-
вите, а целта беше да се намали притисокот врз
вредноста на денарот и да се избегне девалвацијата
предизвици и можности...................14-16 на националната валута. Токму со принудната про-
дажба на резервите, односно на државните записи во
периоди кога нивната цена била во паѓање,
Македонија загубила десетици милиони евра. Вакнин
СВеТ ВеСТи.........................................................18-19 вели дека уште лани во октомври предупредил дека
ќе следува намалување на вредноста на државните
обврзници издадени од европските земји и од САД. -
берзниК - ЧеТВрТоК-СабоТа ............20-23 Наесен нов удар во економијата,со предупре-дувачки
наслов и Шпиц.- Последните економски показатели
се одраз на кризата во домашната економија, велат
неДелаТа Ја оДбелеЖаа................................24 бизнисмените и експертите. Извозот е преполовен,
тргов-скиот дефицит стигна до речиси една милијар-
да долари, a вкупната размена со странство бележи
берза..................................................25-26 пад од околу 37 отсто. Тоа, велат тие, е најава за
рецесија. Владата со спротивен став. Тврди дека, во
моментов, евроо-бврзницата од 175 милиони евра и
кредитите од 100 милиони евра ќе му помогнат на
стопанството. За нови мерки ќе размислува откако ќе
I M P R E S S U M ги види ефектите од овие. Претставниците на носеч-
ките економски сектори, метало-преработувачката и
текстилната индустрија, велат дека овие гранки најго-
лем шок очекуваат наесен. Велат дека владините
антикризни мерки не им помогнале, па затоа бараат
конкретни мерки.
Izdava: INTERNACIONAL NIK AD - Skopje
Mediumska biblioteka i digitalna arhiva Со одлука за објавување извештаи и податоци на
Redakcija na НБРМ – банките со отчет по истекот на годината, пре-
Adresa: Plo{tad MAKEDONIJA bb, p.fah 882 Skopje, 1000, несува Бизнис -Од Народна банка велат дека со оваа
R.Makedonija одлука се пропишуваат извештаите и податоците кои
банките се должни да ги објават на полугодишна,
Tel. 02/25.32.800 faks: 02/25.32.839 односно годишна основа, почнувајќи од 31.12.2007
Internet: www.interNIK.com.mk; година, при што напоменуваат дека деловите од одлу-
e-mail: info@interNIK.com.mk ката кои се однесуваат на управувањето со ризици,
висината на капиталот потребен за покривање на
одделните ризици, како и износот и oписот на каракте-
Izvr{en direktor: Zdravko Josifovski ристиките на компонентите на сопствените средства,
IKT Menaxer: Kiro Velkovski се применуваат од почетокот на годинава, што значи
Menaxer za delovni odnosi: Divna Pe{i} дека податоците од овие области банките ќе ги објават
по истекот на 2009 ....
-Цените паѓаат само статистички, истражува
BERZANSKI PREGLEDNIK NA NASTANI VO PE^ATENI
MEDIUMI
e osnovan 2007 godina. 2. TOP VESTI - RELEVANTNOST PO BROJ NA OBJAVI
1. ДЕФИЦИТОТ НЕ Е ЕДИНСТВЕНА ЗАКАНА ЗА ДЕВИЗНИТЕ РЕЗЕРВИ (*****)
BERZANSKI PREGLEDNIK NA NASTANI VO PE^ATENI 2. ПРОМЕТОТ И ПОНАТАМУ ПАЃА (***)
MEDIUMI
Broj: 82 ДНЕВНИК
Data: 13.07.2009 с.5 СТРАТЕГИЈАТА ЗА ЕНЕРГЕТИКАТА ЧЕКА ЕКО-ДОЗВОЛА
с.6 ЦЕНИТЕ ПАЃААТ САМО СТАТИСТИЧКИ
SE DISTRIBUIRA SAMO SO PRETPLATA
с.6 ЕЛЕМ ОЧЕКУВА ПОТВРДА НА ПРЕСУДАТА ЗА ЕВН
FOTO NASLOVNA:
поход за БИЗНИС
економски раст с.3 ПРЕРОДБАТА ПРЕД ЕКОНОМСКИ КОЛАПС?
с.4 САМО ПРОДАЖБАТА НА ЕСМ ВНЕСЕ “ВИСОК НАПОН”
Foto: ВО ДИРЕКТНИТЕ ВЛОЖУВАЊА
Robert Spasovski
с.5 БАНКИТЕ СО ОТЧЕТ ПО ИСТЕКОТ НА ГОДИНАТА
Redakcija na
с.5 КОНКУРЕНЦИЈАТА ГИ БРОИ И „МРТВИТЕ” МОБИЛНИ
Internet distributiven sis- БРОЕВИ
tem: www.interNIK.com.mk
с.8 СТРАНЦИТЕ ШТО ОСТАНАА НА БЕРЗАТА МИРУВААТ
Glaven i odgovoren urednik: Makedonka Baldazarska
Novinari: Vaska Mickoska с.9 ОБВРЗНИЦИТЕ НАЈАТРАКТИВНИ ЗА ИНВЕСТИТОРИТЕ
Evoluator na vesti: Сашо Велагиќ
operatori: Mare Lazarevska, Димитар Димитриески и Иван
УТРИНСКИ ВЕСНИК
с.3 МИНИСТЕРОТ МИЗО ГО КОПИРА ВАСИЛ ТУПУР-
Симоновски
Fotoreporter: Robert Spasovski КОВСКИ
с.7 СЕ УШТЕ МАЛ ИНТЕРЕСОТ ЗА ОСИГУРУВАЊЕ НА
Marketing, distribucija i proda`ba:
ПРОИЗВОДСТВОТО
INTERNACIONAL NIK AD - Skopje
с.16 ДАБЛДЕКЕРИТЕ СО ДВОЈНО ПОМАЛ КАПАЦИТЕТ
ОД СТАРИТЕ АВТОБУСИ НА ЈСП
берзНИК
5
6.07.2009 g. PONEDELNIK
Дневник.- Цените на основните прехранбени произво-
ди во продавниците, според официЈалната статистика
се се пониски, но тба граѓаните не го чувствуваат врз
сопствениот џеб. Ниската куповна моќ, кризата и висо-
ката задолженост ги натера граѓаните да штедат и на
основната храна. Иако статистиката покажува дека
цените на дел од производите што влегуваат во потро-
шувачката кошничка се намалуваат последниве месе-
ци, реално расте цената на овошјето, на дел прехран-
бени производи, нафтата, средствата за хигиена,
поштенските услуги, обувките
-Прометот и понатаму паѓа, објави Вечер. -
Последната берзанска недела се истргувани околу 1,7
милиони евра, што претставува 16-процентно намалу-
вање во однос на претходната недела. Најголем дел
од трансакциите, од речиси 90 проценти се реализи-
раа на официјалниот пазар на хартии од вредност, а
останатите на редовниот, а немаше ниту една блок-
трансакција. На пазарот на капитал забележан е пад
кај вредноста на речиси сите акции, а најмногу од
својата вредност, за нешто над 3 % загубија акциите
на Гранит и Макпетрол. За над 2% се зголеми вредно-
ста на акциите на Реплек, a 1,5% на Алкалоид.
Главниот берзански индекс МБИ 10 последниот ден на
тргување падна за 1,12 и изнесуваше 2.460,14 индекс-
ни поени. Индексот на јавно поседуваните друштва
МБИД порасна за 0,03 проценти, а индексот на
обврзници ОБМ порасна за 10 %.
Според истражувањето на Нова Македонија
секое гратче со своја индустрија. Гевгелија како Лас
Вегас, Штип како Манчестер. -Казина во Гевгелија,
стоматолошки ординации во Струмица, текстил во
Штип, лотарии во Охрид и во Струга, сокарници во
Ресен... Приближно вака би изгледала новата инду-
стриска карта на Македонија доколку се реализира
предлогот на бизнис-заедницата секој град и регион
да развива своја наменска индустрија, според специ-
фичностите, потребите и расположивиот потенцијал.
Ако Штип со години важи за македонски Манчестер,
поради големата застапеност на текстилната инду-
стрија, логично и економски оправдано е да се про-
должи во таа насока и да се стимулира оваа гранка,
сметаат експертите. Од Сојузот на стопански комори
на Македонија веќе повеле иницијатива за изградба
на индустриски зони и фабрики во десетина општини,
меѓу кои Прилеп, Битода,Тетово, Гевгелија,
Струмица...
-Мизо го копира Тупурковски,објави Утрински
весник-Кинеските компании можат да ја користат
Македонија како локација за нивен влез на европскиот
пазар. Оваа идеја ја промовираше директорот на
Агенцијата за странски инвестиции, Виктор Мизо, пред
неколку дена, при посетата на кинеската бизнисделе-
гација на нашава земја. Идејата не е воопшто спорна,
но не е ориганална. Некако многу потсетува на онаа
на Васил Тупурковски, кој по скандалозното признава-
ње на Тајван во 1999 година, го промовираше токму
тоа.
ВРЕМЕ
с.7 ТУТУНОТ ВТАСА, НЕМА КОЈ ДА ГО БЕРЕ
с.7 „ЖИ-ВА” НОСИ ДЕВИЗИ
с.7 ПОЛОВИНА ОД СТРУЈАТА ОД „КОЗЈАК” ПОПУСТО
ПОТРОШЕНА
с.8 „ДРИСЛА” ПОВТОРНО ЌЕ СТАНЕ ЈАВНО ПРЕТПРИАТИЕ
с.8 ОТПЛАТЕН ДОЛГОТ ЗА НАФТА ЗА АВТОБУСИ
ВЕЧЕР
с.6 ПРОМЕТОТ И ПОНАТАМУ ПАЃА
с.6 ТРГОВИЈАТА НАМАЛЕНА ЗА 36 ОТСТО
с.6 СУПЕРБРЕНД Е ПОТВРДА ЗА КВАЛИТЕТОТ НА
НАШИТЕ ПРОИЗВОДИ
НОВА МАКЕДОНИЈА
с.7 УЧИМЕ КАКО ТЕОРИЈАТА ДА СТАНЕ ПРАКТИКА
с.8 ШТИП КАКО МАНЧЕСТЕР, ГЕВГЕЛИЈА КАКО ЛАС
ВЕГАС
с.8 ДЕФИЦИТОТ НЕ Е ЕДИНСТВЕНА ЗАКАНА ЗА ДЕВИЗ-
НИТЕ РЕЗЕРВИ
ШПИЦ
с.8 НАЕСЕН НОВ УДАР ВРЗ ЕКОНОМИЈАТА
berznik_082:berzNIK 11.07.2009 16:24 Page 6

6 берзНИК broj 82
BERZANSKI PREGLEDNIK NA NASTANI VO PE^ATENI MEDIUMI
Data 13. 07. 2009

1. KRATOK PREGLED NA NASTANI
Во фокусот на економските рубрики во денеш-
ните весници е најновиот извештај на Народната
банка на Македонија за работата на банкарскиот
систем. Во него стои дека во првите три месеци од
годинава банките ќариле 74,5 милиони евра од
наплатени камати, односно 14 милиони евра пове-
ќе споредено со истиот период лани. Иако нена-
платливите побарувања на банките драстично рип-
нале, приходите на банките по основа на камати се
зголемиле за два милиона евра во споредба со
последните три месеци лани. Ризичните и спорни
кредити на банките во првите три месеци годинава
се зголемени за 25 милиони евра и сега изнесува-
ат 210 милиони евра. Односно, спорните побару-
вања за три месеци скокнаа приближно за иста
сума колку што беа минатата година. Само за спо-
редба, банките ја завршија 2007 година со ризични
побарувања во износ од 162 милиони евра.
Поради тоа банките издвоиле околу 132 милиони
евра резервации за кредитите за кои граѓаните или
фирмите престанале да ги плаќаат ратите и смета-
ат дека нема да можат да ги наплатат. Според екс-
пертите, високите приходи на банките од камати се
должат на поголемите суми што ги издвојуваат гра-
ѓаните и фирмите за да ги отплатат, иако е дра-
стично намалено одобрувањето на нови кредити.
Вкупните долгови на граѓаните и фирмите кон бан-
ките изнесуваат 2,5 милијарди евра, од кои
милијарда евра должи населението. Во просек
излегува дека секој вработен граѓанин им должи на
банките по 2.200 евра или едно четиричлено дома-
ќинство со двајца вработени должи нешто помалку
од 4.500 евра на име кредити.
Најголеми шанси да се справат со последиците
од светската економска криза имаат само оние
македонски компании кои се извозно ориентирани.
Токму затоа, пот-тикнувањето на извозот треба да
биде трајна цел на нашата Влада, оти за бизнисот
тоа е единствен услов да застане на здрави нозе во
услови кога светската економија е во рецесија. Ова
се дел од размислувањата на универ-зитетскиот
професор Зоран Ивановски, ректор на Европски
универзитет, пренесени во весникот Вечер. Овие
размислувања инаку се идентични со актуелните
преду-предувања на македонските бизнисмени, кои
преку Сојузот на стопански комори на Македонија,
побараа од Владата да ги поткрепи со нови допол-
нителни антикризни мерки, од причина што се
сериозно исплашени и сметаат дека тешко ќе мож-
ност да го преживеат летово. Според нив, за надми-
нување на последиците од светската криза, на
македонското стопанството му е потребна финасис-
ка поткрепа од надворешен капитал од 700 милио-
ни евра до милијарда евра. Co овие пари ќе овозмо-
жи да се стабилизира платниот биланс и да се
постигне надворешната финансиска стабилност на
земјава, a со тоа и полесно ќе се одржи стабилноста
на курсот на денарот.
Во Бизнис може да се прочита дека финансис-
ката криза остави длабоки траги на пазарот на капи-
тал, односно дека во брокерските куќи се вртат се
помалку пари. Членките на Македонската берза,
брокерските куќи и дирекциите на банките задолже-
ни за работа со хартии од вредност остваруваат мал
промет и се борат со ликвидноста. Прометот на
членките на Берзата, минатиот месец опаднал на
1,1 милијарда денари, од 1,7 милијарди во мај.
Најголем промет, од членките на Берзата, реализи-
рала ТТК Банка, со вредност од 150 милиони дена-
ри. Меѓу членките со најголем промет се НЛБ
Тутунска брокер со 128 милиони денари, Илирика
Инвестментс со 120 милиони денари, Комерцијална
банка со119 милиони денари, Еурохаус со 116
милиони денари. Најмал промет на месечно ниво
остварила Централна кооперативна банка, со 3,9
милиони денари.
Кризата најмалку ја допре прехранбената инду-
стрија, информира Време. Производителите на
храна почнаа да го зголемуваат извозот што го
објаснуваат со позитивните сигнали на глобалната
7.07.2009 g. VTORNIK
економија. Тие, за разлика од текстилците и од
металците, велат дека и покрај кризата, останале
присутни на странските пазари и го задржале изво-
зот на исто ниво подолг период. Но затоа морале да
работат со помала добивка, да ги намалат цените и
да ги одложат роковите за наплата.- Во време на
економска криза, која се уште трае, ние го зголемив-
ме извозот. Првпат извезовме во Албанија 220
свињи од нашата фарма, а планираме секој месец
за овој пазар да извезуваме околу 600 свињи.
Истовремено, со ваков добиток ја снабдуваме и
Србија, каде што извезуваме од 400 до 600 свињи
месечно. Вредноста на извозот за албанскиот пазар
е 20.000 евра неделно, а за српскиот 40.000 евра
велат од менаџментот на Жито Вардар.
Во Шпиц најава дека по четиримесечниот пре-
кин со работа, до крајот на месецов треба да биде
рестартирано производството во комбинатот за
феросилициум Силмак од Јегуновце. -Очекуваме
одлуката за повторно почнување на производството
да биде донесена секој ден, најверојатно уште
неделава. Од пред две недели почнавме интензив-
ни средби со најголемите акционери за подготовка
за стартување на производството. Имено, од јуни,
како резултат на зголемувањето на побарувачката
од феросили-цим, и цената почна да расте благо,
вели Ѕвонко Стојано-вски, извршен директор на
компанијата.
Финансиската криза главна тема на самитот на
Г-8 кој од 8 до 10 јули ќе се одржи во италијанскиот
град Аквила. Самитот ќе започне со дискусии за
финансиската криза, a соопштението, кое ќе биде
објавени по првиот ден од средбата, веројатно ќе
биде насочено кон индикациите за стабилизирање
на водечките економии и ќе содржи позитивна про-
гноза за иднината на светската економија. На сами-
тот ќе биде разговарано и за можните стратегии за
излез од економскиот пад и покрај тоа што лидери-
те на Г-8 најверојатно акцент ќе стават на тоа дека
е рано за промена на политиката за стимулирање
на економијата.

2. TOP VESTI - RELEVANTNOST PO BROJ NA OBJAVI

1. БАНКИТЕ СЕ ОФАЈДИЈА ОД НАПУМПАНИТЕ КАМАТИ (****)
2. БЕНЗИНОТ ПОЕВТИНУВА 2,5 ДЕНАРА (****)
ДНЕВНИК с.6 ХРАНАТА ГО ХРАНИ ИЗВОЗОТ
с.6 БАНКИТЕ СЕ ОФАЈДИЈА ОД НАПУМПАНИТЕ КАМАТИ с.7 ПРАЗНИ СМЕТКИ ВО ФИРМИТЕ
с.6 БЕНЗИНОТ ПОЕВТИНУВА 2,5 ДЕНАРА
с.6 ТЕЛЕФОНСКИОТ ОПЕРАТОР ГО ПРОМЕНИЛЕ 13719 КОРИСНИЦИ ВЕЧЕР
с.7 ДОЗВОЛИТЕ ЗА АЛКОХОЛ СКАПИ ЗА ТРГОВЦИТЕ с.6 БЕНЗИНИТЕ ПОЕВТИИИ ЗА 2,5 ДЕНАРИ
с.6 ИЗВОЗОТ ЌЕ ГИ СПАСИ КОМПАНИИТЕ ОД КРИЗАТА
БИЗНИС
с.6 ПОЕВТИНГ РОАМИНГ КОГА ЌЕ ВЛЕЗЕМЕ ВО ЕУ
с.2 БЕНЗИНОТ ПОЕВТИН ЗА 2,5, ДИЗЕЛОТ ЗА ЕДЕН ДЕНАР
с.7 МАКЕДОНИЈА ИМА ПРОСТОР ЗА ПОДОБРУВАЊЕ НА ДЕЛОВНАТА КЛИМА
с.8 ВО БРОКЕРСКИТЕ КУЌИ СЕ “ВРТАТ” ПОМАЛКУ ПАРИ
с.9 ПРОМЕТОТ СЕ „СТОПИ” НА 7,2 МИЛИОНИ ДЕНАРИ ВЕСТ
с.3 “MАКЕДОНСКА ПОШТА И НАТАМУ ЌE НОСИИ ПЕНЗИИ ДОМA
с.10 ФИНАНСИСКАТА КРИЗА ГЛАВНА ТЕМА НА САМИТОТ НА Г-8
с.3 18,9 МИЛИОНИ ЕВРА КРЕДИТ ОД СВЕТСКА БАНКА ЗА РАЗВОЈ
НА ОПШТИНИТЕ
УТРИНСКИ ВЕСНИК
с.7 НЕДОСТИГОТ ОД ИНВЕСТИЦИИ ЈА ВЛОШУВА ФИНАНСИСКАТА СМЕТКА НОВА МАКЕДОНИЈА
с.7 БЕНЗИНИТЕ ПОЕВТИНУВААТ ЗА 2,5 ДЕНАРИ с.8 БЕНЗИНОТ ПОЕВТИНУВА ЗА 2,5, А ДИЗЕЛОТ ЗА ДЕНАР ПО ЛИТАР
с.7 УЈП БАРА ДА СЕ ПРИЈАВИ ПРИХОДОТ ОД ТУРИЗМОТ с.8 УЈП: ПРИХОДИТЕ ОД КИРИИ МОРА ДА СЕ ПРИЈАВАТ ЗА ОДАНОЧУВАЊЕ
с.8 СВЕТОТ И ПОНАТАМУ Е ВО ЕКОНОМСКА КРИЗА с.8 „ПЛАВА КРВ” OД ВИНАРИЈАТА ЕЛЕНОВ
ШПИЦ
ВРЕМЕ с.8 „СИЛМАК“ СЕ ВРАЌА ВО ЖИВОТ
с.6 CO ЕДНА ЦЕНА НА ТЕНДЕР, СО ДРУГА НА ТЕРЕН
с.8 БЕНЗИНИТЕ СО НАМАЛЕНИ ЦЕНИ
с.6 ГОРИВАТА ПОЕВТИНИЈА с.8 ОПАЃА ГРАДБАТА ВО ДРЖАВАВА
berznik_082:berzNIK 11.07.2009 16:24 Page 7

Data 13. 07. 2009 broj 82

BERZANSKI pREglEDNIK NA NASTANI VO pE^ATENI MEDIUMI
1. KRATOK pREglED NA NASTANI
Македонија е на 68. место меѓу 121 држава
на годинешната листа на Светскиот економски
форум во категоријата држави со најповолна
клима за трговија, пренесуваат денешните медиу-
ми. - Ова за земјава е скок од 13 места. Просечен
индекс на земјава годинава изнесува 3,8, што е за
0,2 индексни поени повеќе во споредба со пре-
тходната година. Во категоријата пристап до
пазар, Македонија е оценета со индекс 4,0, во
категоријата гранична администрација со индекс
3,6, во категоријата транспорт и инфраструктура
3,5, додека во категоријата бизнис клима индек-
сот изнесува 4,1... За држава со најповолна клима
за трговија во 2009 година е прогласен Сингапур
со индекс 5,97, пред Хонг Конг, чиј индекс изнесу-
ва 5,57. Третото место на оваа листа го делат
европските држави Данска, Швајцарија и Шведска
со индекс од 5,44.
Топ тема во денешните весници е вчерашната
аукција на државните записи. –На аукцијата беа
понудени шестмесечни девизни записи со државна
клаузула во износ од 600.000.000 денари, а поба-
рувачката изнесуваше 1.225.600.000 денари.
Реализацијата изнесува 600.010.000 денари, а
најмногу се откупени од банките 83,40 отсто.
Каматата на оваа аукција изнесуваше 5,25 процен-
ти. На аукцијата на тримесечните државни записи
беше понудено 500.000.000 денари, а побарувач-
ката изнесуваше 806.810.000 денари. Каматната
стапка за овие државни записи на денешната аук-
ција изнесуваше 9,43 проценти.
Токму аукцијата на државните записи беше
анализирана и во весниците. Утрински весник по
оваа аукција напиша: Инаку, Владата и натаму не
запира со задолжувањата на домашниот пазар.
Денеска стасуваат за наплата старите долгови,
поради што вчера Министерството за финансии
очигледно мораше да најде пари за да се вратат
позајмените пари од банките, граѓаните и од фир-
мите. Од старите долгови на име тримесечни и
шестмесечни државни записи, Владата денеска ќе
мора да врати 17,3 милиони евра, а на вчерашна-
та аукција, исто така, на тримесечни и шестмесеч-
ни записи бараше околу 18 милиони евра. Толку и
собра, иако интересот од страна на граѓаните и на
фирмите, како и на банките, бил двојно поголем.
-Државните обврзници го крепат денарот,
пишува Дневник. -Владата од денеска располага
со 193 милиони евра, со кои ќе може да ја покрива
дупката во државната каса. На девизната сметка
на Народната банка на Македонија денеска ќе лег-
нат 175 милиони евра што Владата ги обезбеди од
минатонеделната емисија на еврообврзницата.
Министерот за финансии Трајко Славески очекува
дека големиот прилив на девизи на државната
сметка ќе ја олабави монетарната политика.
Спротивно на тоа, експертите предвидуваат дека
ако Владата не ја намали буџетската потрошувач-
ка и не ги инвестира пари развојно, каматите
допрва ќе растат.
Во Утрински ќе читате и дека МБПР директно
ќе кредититра-Владата, сепак, се премисли и го
измени Законот за Македонската банка за под-
дршка на развојот, со што оваа државна банка од
наредната година директно ќе може да дели креди-
ти за стопанството. Од Владата уверуваат дека
оваа банка нема да претставува нелојална конку-
ренција на банкарскиот пазар во земјава, со објас-
нување дека МБПР нема да прибира депозити,
туку ќе кредитира само од кредитните линии, кои
таа ќе ги обезбеди од странство. Од
Министерството за финансии информираат дека
МБПР нема да може да ги дели евтините кредити
од ЕИБ. Имено, во договорот потпишан со оваа
банка строго е прецизирано дека 100 милиони
евра ќе мора да се одобруваат само преку комер-
цијалните банки.
Денес во фокус и тендерот со хидроцентрали-
те Чебрен и Галиште. Иако досега веќе требаше на
владина седница да се избере најповолниот пону-
дувач, оваа тема се’ уште не е ставена на дневен
берзНИК
7
8.07.2009 g. SREDA
ред. И покрај тоа што Министерството за еконо-
мија уште пред еден месец до Владата ја достави
информацијата за пристигнатите понуди за инве-
стирање во двете хидроцентрали. Зошто е тоа
така, немаа дециден одговор, ниту во Владата
ниту во Министерството за економија.
- Бензинските пумпи во земјава ќе работат 24
часа, а точењето на горивото ќе се врши без лица
за опслужување, односно со ставање на пари, маг-
нетни или чип-картички. Ваквите бензиски станици
ќе функционираат на принципот на самопослужу-
вање, но и на самонаплата, онака како што тоа е
веќе се применува во земјите од Европската унија.
Овие новини се содржани во Предлог -законот за
дополнување на Законот за трговија коишто како
предлог се изготвени од Министерството за еконо-
мија, а со виза на Владата наскоро треба да се
најдат во собраниска процедура, пренесува Вечер.
Во него ќе читате и: За ублажување на после-
диците од глобалната криза, транспортерите од
регионов поведуваат неколку иницијативи пред
Меѓународната унија за патен транспорт - ИРУ и
пред владите на своите матични држави да се
спроведат повеќе мерки со кои би се олеснил и
забрзал транспортот и би се намалило времето за
чекање на границите меѓу балканските држави. Во
насока на тоа, транспортерите од балканските
земји ќе побараат од своите влади да воведат
зелена линија на граничните премини што ќе им
овозможи побрзо поминување на возилата со ТИР
карнети.
Тавче гравче го мина ЕУ стандард. - На про-
моцијата на брошурата, Безбедни традиционални
садови за чување, приготвување и служење храна
во скопската Занаетчиска комора, беше речено
дека угостителските објекти може да ги употребу-
ваат дрвените чинии за послужување, земјените
тави и грниња, бакарните ѓезвиња и прибори за
јадење, односно сите садови од бакар, дрво и
глина ако се изработени според пропишаните пра-
вила.

2. TOp VESTI - RElEVANTNOST pO BROJ NA OBJAVI

1. ДРЖАВНИТЕ ОБВРЗНИЦИ ГО КРЕПАТ ДЕНАРОТ (*****)
2. БАНКИТЕ HE СЕ ПОДГОТВЕНИ ЗА СЕРИОЗНА БОРБА (***)
ДНЕВНИК с.6 ВЛАДАТА ОЖИВЕА МРТВИ ПАРИ
с.5 ГРАДСКИ АПТЕКИ НЕМААТ АПЧЕ НИ ЗА ЛЕК с.7 СЕ СОБРАА 18 МИЛИОНИ ЕВРА
с.7 ИЗВОЗОТ НА ТЕКСТИЛОТ ВО СТРУМИЧКО НАМАЛЕН ЗА ЧЕТВРТИНА с.7 БАНКИТЕ КРИЗНИ ПРОФИТЕРИ
с.7 ДРЖАВНИТЕ ОБВРЗНИЦИ ГО КРЕПАТ ДЕНАРОТ ВЕЧЕР
с.8 МАКЕДОНИЈА НА 68. МЕСТО ПО ПОВОЛ НОСТИ ЗА ТРГОВИЈА с.6 ВО ПРВИОТ КВАРТАЛ ОДОБРЕНИ 2,5 МЛРД. ЕВРА КРЕДИТИ
БИЗНИС с.6 ТОЧЕЊЕ БЕНЗИН CO ЧИП-КАРТИЧКА
с.4 БАНКИТЕ HE СЕ ПОДГОТВЕНИ ЗА СЕРИОЗНА БОРБА с.7 ЗЕЛЕНА ЛИНИЈА ЗА БРЗ ПРЕМИН НА ГРАНИЦИТЕ
с.5 БАНКИТЕ HE СЕ ПОДГОТВЕНИ ЗА СЕРИОЗНА БОРБА с.7 ОД ВИЛА МАРИЈА ПОТЕЧЕ „ПЛАВА КРВ”
с.7 ГРАЃАНИТЕ НЕМААТ ПАРИ ЗА ШТЕДЕЊЕ
ВЕСТ
с.8 ЗА БАНКИТЕ ПОАТРАКТИВНИ ЗАПИСИТЕ СО ДЕВИЗНА КЛАУЗУЛА
с.6 ТРИ ГОДИНИ МИНИСТЕР СО ЕДНА ИНВЕСТИЦИЈА
с.8 ЦЕНАТА НА НАФТАТА НАЈЕВТИНА ЗА ПОСЛЕДНИТЕ ПЕТ НЕДЕЛИ
с.9 МБИ-10 ОПАДНА ЗА 1,53 ПРОЦЕНТИ с.7 ТРИ ГОДИНИ МИНИСТЕР СО ЕДНА ИНВЕСТИЦИЈА
с.10 САМИТОТ НА Г8 ТРЕБА ДА ПОНУДИ ИЗЛЕЗНА СТРАТЕГИЈА ЗА КРИЗАТА с.12 Г8 ГРАДИ ЗАЕДНИЧКИ СТАВ ЗА ЕКОНОМСКАТА КРИЗА

УТРИНСКИ ВЕСНИК НОВА МАКЕДОНИЈА

с.7 СЕКНУВА КРЕДИТИРАЊЕТО ВЛАДАТА ГИ ИСТИСНУВА ПАРИТЕ с.8 МЕГУНАРОДНИ СЕРТИФИКАТИ ЗА ДОМАШНИ КОНСУЛТАНТИ
с.7 МАКЕДОНИЈА СО ЕАСА - СТАНДАРДИ с.8 ГОДИНАВА СЕ ЗАДОЛЖИВМЕ СО РЕЧИСИ 600 МИЛИОНИ ЕВРА
с.7 МБПР ДИРЕКТНО ЌЕ КРЕДИТИРА
с.8 ДАЛИ ВЛАДАТА СЕ ОТКАЖУВА ОД ХЕЦ „ЧЕБРЕН” И „ГАЛИШТЕ”? ШПИЦ
с.9 МАКЕДОНИЈА ЈА ПОДОБРИ ТРГОВСКАТА КЛИМА
с.8 ЛАНСИРАН КАТАЛОГ НА ПРОИЗВОДИ
с.9 НАМАЛЕН ИЗВОЗОТ НА ТЕКСТИЛ ОД СТРУМИЧКО
ВРЕМЕ с.9 ЌЕ СЕ ЛЕТА ПО ЕВРОПСКИ СТАНДАРДИ
с.6 СКОК ОД 13 МЕСТА ЗА КЛИМАТА ВО ТРГОВИЈАТА
с.9 МАКПЕТРОЛ: ФИНАНСИСКАТА ПОЛИЦИЈА ПРАВИ ПРЕСЕДАН
с.6 ОСУМ МИЛИЈАРДИ ЕВРА ОСТАНАА НА ЛОПАТА
berznik_082:berzNIK 11.07.2009 16:24 Page 8

8 берзНИК broj 82
BERZANSKI pREglEDNIK NA NASTANI VO pE^ATENI MEDIUMI
Data 13. 07. 2009

NAJTRGUVANI HARTII OD VREDNOST VO REGIONOT ZA PERIOD OD 2.7 - 9.7. 2009

berznik_082:berzNIK 11.07.2009 16:23 Page 9

Data 13. 07. 2009 broj 82

BERZANSKI pREglEDNIK NA NASTANI VO pE^ATENI MEDIUMI
берзНИК
9
NAJLIKVIDNI HARTII OD VREDNOST VO REGIONOT ZA PERIOD OD 2.7 - 9.7. 2009
berznik_082:berzNIK 11.07.2009 16:23 Page 10

10 берзНИК broj 82
BERZANSKI pREglEDNIK NA NASTANI VO pE^ATENI MEDIUMI
Data 13. 07. 2009

НА ДОМАШЕН ТЕРЕН....

од аВгуСТ ТРЕТа иПа КоМПоНЕНТа

Европските пари за регионален развој

Македонија овој месец од Брисел
државата до 2012, може да искористи вкупно 144,3 милиони евра, пред
очекува зелено светло за третата ИПА
компонента која се однесува на регионалниот се, за проекти од сообраќајната инфраструктура, мерките за заштита на
развој. Согласно проекциите, државата за шест животната средина, услугите за бизнис посебно при истражување на
години, од 2007 до 2012, може да искористи пазарот, развојот на деловните мрежи и кластери, употребата на
вкупно 144,3 милиони евра. Колку ефективно
ќе се реализираат европските пари, зависи, информатички и комуникациски технологии
пред се, од подготвеноста на јавната
администарција, но, како што велат од
Министерството за финансии, многу е битно во
целиот процес подготвени да влезат и
потенцијалните корисници на средствата.
Компонентата за регионален
развој поддржува големи проекти чиј трошок
надминува 10 милиони евра. Прироритет
имаат сообраќајната инфраструктура, мерките
за заштита на животната средина (управување
со отпад, водоснабдување, квалитет на
воздух), услугите за бизнис посебно при
истражување на пазарот, развојот на
деловните мрежи и кластери, употребата на
информатички и комуникациски
технологии...Преку третата компонента ќе се
реализира и Коридорот 10.
Според Министерството, во тек се процесите
и за акредитирање на останатите четири
компоненти, првата за развој на
административните капацитети, втората за
прекугранична и регионална соработка,
четвртата за развој на човечки ресурси и компонентите 1 и 3 се финансираат со 75 отсто јануари 2007 година практично ги замени
петтата за рурарелн развој (ИПАРД). од ЕУ фонодивте и 25 проценти домашни дотогашните тековни програми КАРДС (за
Македонија е во категоријата земји кои буџетски средства, а оние од компонентите 2 и земјите од Западен Балкан) и ИСПА, ФАРЕ и
компонентите 1 и 2 можат да ги користат и без 4 со 15 отсто национални и 85 европски пари. САПАРД (за земјите кандидати за членство).
акредитација. ИПАРД проектите, пак, се кофинансираат 50 Сите земји кориснички на ИПА немаат еднаков
Услов за да се добие европската помош е отсто (75 отсто со ЕУ средства и 25 третман. Пристапот е различен за
државата да обезбеди национално проценти со национални пари). Останатите 50 потенцијалните кандидати (Албанија, БиХ,
кофинансирање. Притоа, соодносот на проценти ги покриваат земјоделците. Србија, Црна Гора и Косов) и кандидатите за
поддршката е различен. Проектите од Инструментот на ЕУ за претпристапна членство во Унијата (Македонија, Хрватска и
помош (ИПА) што почна да се применува од 1 Труција).

МЕѓуНаРодЕН ТЕНдЕР за изгРадба На ЧЕбРЕН и гаЛишТЕ

Трката ја продолжуваат ЕНЕЛ, РВЕ - ХСЕ и Вербунд

Квалификуваните компании најдоцна до 15 октомври годинава треба да достават и официјалани понуди
Италијански ENEL SpA (ЕНЕЛ), германско-словенечката корпорација
RWE AG - HSE (РВЕ-ХСЕ) и австриски Verbund (Вербунд) се
квaлификуваните компании на меѓународниот тендер за изградба на
хидроцентралите Чебрен и Галиште што беше објавен на 19 декември
минатата година. Тие до 15 август годинава можат да ја подигнат
тендерската документација во Министерството за економија, а најдоцна
до 15 октомври годинава треба да ги достават и официјалните понуди.
Ова, како што информира министерот за економија Фатмир Бесими, е
заклучено на владината седница, согласно препораките од Комисијата
за спроведување на тендерот.
- На 23 февруари годинава на 10-тина заинтересирани компании
им беше презентиран проектот за изградба на хидроелектраните. Во
јавниот повик внесени се измени, односно прецизирано е учеството на
АД ЕЛЕМ во проектот што ќе се реализира по принципот на јавно-
приватно партнерство и дефинирани се приоритетите за искористување
на водата од акумулациите согласно меѓународните искуства,
односно прво за пиење, па за земјоделски потреби и на крај за
енергетски потреби, рече Бесими.
Тој посочи дека процентот на учество на ЕЛЕМ во изградбата на
хидроцентралите ќе го прецизира најдобриот понудувач на јавниот
тендер.
Бесими прецизира дека ЕЛЕМ влегува во проектот за јавно-приватно
партнерство со ХЕЦ Тиквеш, кој по изградбата на двете хидроелектични
централи ќе влезе во состав на проектната компанија формирана од АД
ЕЛЕМ и најдобриот понудувач. Покрај тоа, ЕЛЕМ ќе ја спроведе
експропријацијата на земјиштето на двете локации каде ќе се гради, ќе
изгради трафостаница и далекувод за поврзување на хидроелектраните
со преносната мрежа, ќе изгради пристапни патишта до ХЕЦ Чебрен од
кои едниот до нивото на круната на браната од десната страна на Црна
Река, а другиот до машинската зграда на левата страна на реката, ќе ги
обезбеди концесиите и одобрувањата за експлоатација на неопходните
количества на материјалите за изградба на браните, како и сите останати
неопходни дозволи и лиценци кои ќе треба да се обезбедат од Владата.
Според Бесими, дали изградбата на енергетските објекти ќе се
реализира согласно планираното, ќе зависи од понудите, но додаде дека
се надева оти ќе се реализира во предвидените рокови. - Ќе се залагаме
да се реализира договореното и не гледам причини зошто да не се
направи тоа, рече Бесими.
Изградбата на двете хидроцентрали, со вкупна моќност од околу 600
мегавати, ќе чини околу 500 милиони евра, а учеството на ЕЛЕМ ќе биде
од 10 до 50 отсто во зависност од барањето на инвеститорот што ќе биде
избран.
berznik_082:berzNIK 11.07.2009 16:23 Page 11
data 13. 07. 2009
BERZANSKI pREglEdNIK NA NASTANI VO pE^ATENI MEdIUMI
НА ДОМАШЕН ТЕРЕН....
оглАс зА дАВАње под зАКуп нА држАВно земјиште
на понуда 1.839 хектари
Министерството за земјоделство, шумарство
и водостопанство на 11 јули објави оглас за
давање под закуп 1.839 хектари државно
земјоделско земјиште во Гази Баба (1.790),
Крушево (37), Гостивар (24), Македонски Брод
(8) и Карпош 1 (51).
Право да аплицираат имаат домашни
физички и правни лица, како и странски правни
лица. Времетраењето на закупот е различно
зависно од намената. За подигање
долгогодишни насади (лозја, овоштарници,
хмељ) е 30 години, за маслинарници 50, за
ливади и за одгледување други земјоделски
култури 15, за рибници 20, а за спортско-
рекреативни активности е 30 години. На
огласот не може да се пријават лица кои се
уште не го платиле закупот по претходно
склучените договори, правните лица за кои е
отворена стечајна постапка и непрофитни
организации.
Физичките лица треба да се регистрирани
вршители на земјоделска дејност и/или да се
Ќе се градат висококатници
- Државно градежно неизградено земјиште
на две локации во општина Аеродром ќе биде
дадено на јавно наддавање за изградба на
станбени објекти и висококатници.
Земјиштето со вкупна површина од 22.180
метри кадратни, што се наоѓа на
булеварот,АСНОМ, е наменето за изградба на
14 станбени објекти и почетната цена на
јавното наддавање е 4.200 денари од метар
broj 82
трговец-поединец на кој земјоделското
производство или преработката на примарни
земјоделски производи му е претежна дејност,
странските правни лица може да аплицираат
доколку имаат регистрирано подружници во
Македонија, додека на домашните и
странските правни лица или нивните
подружници земјоделското производство или
прерабоката на примарни земјоделски
производи треба да им биде претежна дејност
или земјоделското земјиште да им е потребно
за вршење научно-истражувачки дејности.
Почетната цена на годишната закупнина на
земјоделското земјиште е 10 отсто од
просечниот принос на пченицата остварени во
регионот каде што се наоѓа земјоделско
земјиште во последните пет години, изразена
во денарска противвредност пресметана по
просечната откупна цена во Република
Македонија остварена во претходната година.
Просечната откупна цена на пченицата во 2008
година изнесува 13,18 денари.
Во Аеродром
квадратен.
Втората градежна парцела на булеварот
Србија е наменета за изградба на три
висококатници. Вкупната површина на
парцелата е 21.247 метри квадратни со
површина за градење од 10.000 метри
квадратни, а почетната цена на јавното
наддавање е 7.000 денари од метар
квадратен. Минималната висина на
берзНИК
11
Користење нА КомпАрАтиВни
предности Во струмичКо
рекордно производство
на вторите култури
Според најавите на земјоделските здруженија,
годинава во Струмичко ќе биде остварено
рекордно производство на т.н. втори култури,
со што максимално се искористуваат
климатските и почвените услови и другите
компаративни предности на поднебјето.
Неколку стотици хектари во низинскиот дел
на овој регион, кои пролетта беа засадени со
пролетна зелка, рани краставици и друго, веќе
се посеани со индустриски домати и пиперки,
корнишони и фуражна пченка, а сеидбата на
есенски краставици, зелка и друг зеленчук ќе
почне до крајот на овој и во текот на
наредниот месец. Сеидбата на вторите
култури, кои летово се очекува да бидат
застапени на околу 2.000 хектари,
првенствено зависи од побарувачката на
пазарот. Од овие површини ќе бидат набрани
над 40.000 тони есенски зеленчук и друга
земјоделска реколта.
висококатницата ќе треба да изнесува 25
катови.
Јавното електронско наддавање за првото
земјиште ќе се одржи на 2 септември, а
пријавите за учество треба да се достават
најдоцна до 18 август, додека аукцијата за
втората градежна парцела ќе се одржи на 18
септември, а понудите треба да се достават до
4 септември.
Најповолниот понудувач ќе треба во рок од
шест месеци да ја обезбеди потребната
документација од општината, а во рок од три
години да ја комплетира изградбата на
објектите.
- Со реализацијата на овие проекти ќе се
овозможи раздвижување на пазарот на
недвижности, поточно со зголемување на
капацитетот на станбени единици ќе се
овозможи намалување на продажната цена на
становите во Скопје, но исто така ќе се
овозможат нови инвестиции, нови
вработувања, рече на денешната прес-
конференција портпаролот на Министерството
за транспорт и врски, Драган Симоновски.
Тој посочи дека се очекува инвестициите да
изнесуваат приближно 50 милиони евра, а од
оттуѓувањето на градежното земјиште би се
обезбедиле 4.300.000 евра од кои 80 отсто ќе
се слеат во буџетот на локалната самоуправа,
а 20 отсто во државниот буџет.
Објавите за учество на јавните наддавања
се објавени во домашните печатени медиуми,
во Financial Times и на интернет страницата на
Министерството за транспорт и врски, а
испратени се и до економските промотори на
Република Македонија.
berznik_082:berzNIK 11.07.2009 16:23 Page 12

12 берзНИК broj 82
BERZANSKI pREglEDNIK NA NASTANI VO pE^ATENI MEDIUMI
Data 13. 07. 2009

НА ДОМАШЕН ТЕРЕН....

Проект за Правна и Правосудна имПлементаЦија и институЦионална Поддршка на

министерството за Правда

судовите добија европски лик

Седум згради на основни судови со
проширена надлежност во Македонија
комплетно се реновирани и опремени со мебел
и друга опрема во рамки на Проектот за
правна и правосудна имплементација и
институционална поддршка на Министерството
за правда и Светската банка. - Комплетно се
реновирани судските згради во Тетово, Велес,
Струга, Охрид, Штип, Струмица и Прилеп,
тековно се одвиваат градежни активности во
основните судови во Гостивар и Кочани, а
наскоро ќе отпочнат работите за реновирање
на Основниот суд во Куманово, истакна
министерот за правда Михајло Маневски на
презентацијата на проектот.
Маневски нагласи дека е комплетирано
идејното архитектонско решение за изградба
на новиот кривичен суд во Скопје, во близина
на судската зграда, на површина од 8.000
метри квадратни и оти според планираното се
очекува работите да започнат кон крајот на
оваа година. Првпат судовите во Македонија,
рече тој, по повеќе десетолетија поминати во
лоши и недостојни услови за работа судската
власт добива нов европски лик на модерно
судство.
- Напорите на Владата на Република
Македонија за подобрување на условите за
освен реновирање на зградите на основните судови, во нив е воведен
интернет и секој основен суд, како и управниот и апелациските судови,
имаат сопствена веб страница
работа во судството е уште една порака до
граѓаните на Македонија за уставна гаранција
и заштита на нивните права и слободи, истакна
Маневски.
Судовите во Македонија стануваат ажурни и
ефикасни, рече Маневски, посочувајќи дека ако
се спореди работењето на судовите во
изминативе три години, односно од јуни 2006
до јуни 2009 година може да се види дека е
намален остатокот на нерешени предмети и
оти е совладан приливот на предметите за
околу 257.603 предмети или 26 проценти. -
Доколку се споредат пак 2008 и 2009 година
исто така се гледа дека е намален бројот на
нерешени предмети за 132.296 или за 17
проценти, додаде тој.
Освен реновирање на зградите на
основните судови, Проектот опфаќа и
зајакнување на институционалните капацитети
за подобрување на судската инфраструктура и
на информатичката технологоја во судовите.
- Во рамките на реализацијата на
информатичката стратегија на Министерството
за правда, а заради транспарентност на
судската власт, во судовите е воведен интернет
и секој основен суд, како и Управниот и
апелациските судови, имаат сопствена веб
страница, рече Маневски.
Во контекст на тоа, тој додаде дека на веб
страниците на судовите ќе започнат да се
објавуваат и судски пресуди со што граѓаните
ќе можат навремено да бидат информирани за
работата на секој судија и предмет
поединечно. Во текот на оваа година извршена
е и едукација на судиите во Академијата за
обука на судии и јавни обвинители, каде се
одржани вкупно 113 обуки со вкупно 2.922
учесници. Проектот е имплементиран со заем
од Светската банка во вкупен износ од
11.800.000 евра во изминативе 2,5 години.
Контрола на материјално-финансиското
работење на Министерството за правда во
врска со искористувањето на кредитот од
Светска банка за Проектот за правна и
правосудна имплементација и
институционална поддршка извршила
Ревизорската куќа Гранд - Торнтон и притоа не
се утврдени никакви забелешки во работењето.

косовските земјоделЦи ќе Партнерство на сојузот на стоПански комори

увезуваат македонски
Производи
најинтересни –
јаболката и гради-
нарските производи
Земјоделци од Косово ги посетија
струмичкиот и преспанскиот регион, при
што тие разменија искуства со
македонските производители во делот на
градинарството и овоштарството.
Како што соопшти Федерацијата на
фармери која ја организираше посетата,
косовските земјоделци покажале интерес
за увоз на градинарски производи и
јаболка од Македонија и тоа наскоро ќе се
реализира.
Градинарите од Косово посетија повеќе
фарми за производство на домати,
пиперки, краставици и цвеќе во Струмица,
а беа и во Сојузот на обединети
агропроизводители во Ресен, како и во
агрометеоролошката станица за
утврдување болести и штетници,
сопственост на Сојузот. Делегацијата од
Косово имаше можност да посети и два
овоштарника. Според Федерацијата,
активностите и соработката меѓу
косовските и македонските земјоделци ќе
продолжи и во наредниот период.
и Прокредит Банка
Членките полесно до бизнис кредити
Целта на меѓусебениот договор е засилување на поддршката кон бизнис
заедницата преку организирање на заеднички активности кои во својот
фокус ќе ги имаат претпријатијата
Сојузот на стопанси комори и Прокредит
банка ја продлабочија соработката склучувајќи
договор за партнерство. Целта на овој меѓусе-
бен договор е засилување на поддршката кон
бизнис заедницата преку организирање на
заеднички активности кои во својот фокус ќе ги
имаат претпријатијата. Во рамки на партнерст-
вото Прокредит банка и Сојузот на стопански
комори ќе организираат и неколку бизнис
форуми чија основна цел ќе биде размена на
искуства и можности за развој на бизнисите.
-Речиси над 80% од кредитното портфолио
на Прокредит банка го претставуваат бизнис
кредитите. И понатаму нашата мисија ќе биде
поддршка на претпрјатијата преку што го под-
држуваме и економскиот развој на Македонија. значење во овие отежнати услови на стопани-
Имајќи ја во превид нашата мисија и мисијата сување, изјави извршниот директор на Сојуз на
на Сојузот на стопанки комори, партнерскиот стопански комори, владимир матевски.
однос беше сосема логичен, истакна генерал- Соработката треба да биде насочена кон
ниот директор на Прокредит банка, јованка претставување на услугите и можностите на
јолеска Поповска. Прокредит банка за финансирање на стопан-
-Особено ми е драго што на петгодишнината ството, бизнис средби со фирмите членки на
од основањето на Сојуз на стопански комори Сојуз на стопански комори, како и организира-
започнуваме продлабочена соработка со ње на работилници за сметководители и
Прокредит банка за поддршка на малите и финансиски менаџери на мали и средни пре-
средни претпријатија што е од исклучително тпријатија.
berznik_082:berzNIK 11.07.2009 16:22 Page 13
data 13. 07. 2009
BERZANSKI pREglEdNIK NA NASTANI VO pE^ATENI MEdIUMI
На МаКеДоНСКата берза во Првата ПоловиНа оД гоДиНата
Пад на прометот од 29 проценти во однос на лани
- На Македонската берза во првите шест
месеци од годинава е остварен вкупен промет
од над 65 милиони евра што е за околу 29
проценти помалку во споредба со
истиот период минатата година. Просечно
дневно се склучувани 130 трансакции при што
вкупниот просечен дневен промет изнесувал
над 500 илјади евра, рече директорот на
Македонска берза Иван Штериев, кој ги
презентираше статистичките податоци
од тргувањето на Берзата за првото полугодие
од оваа година. Според него ова се должи пред
се на фактот што класичното тргување бележи
пад од околу 54 проценти, додека намалување
за околу 68 проценти бележи тргувњето со
акциите.
Преполовен е прометот од класичното
тргување. Така што во периодот од јануари до
јули годинава се реализирале две милијарди
денари, што е за 54,7 отсто помалку од истиот
период лани, кога беа истргувани 4,4
милијарди денари. Драстичен пад бележи
тргувањето со акции, за 68,3 отсто, a биле
истргувани акции во вредност од 1,2 милијарди
денари, што е помалку во споредба со лани,
кога беа истргувани акции за над четири
милијарди денари.Но, како што нагласи и
првиот човек на Берзата, кај обврзниците
работите стојат поинаку. Атрактивноста на
обврзниците за инвеститорите донесе пораст
од 72,4 отсто во споредба со првата половина
од годината лани. Во изминативе шест месеци
Доделени наградите
за најдобрите во
Студентска берза
Снежана Велевска, студентка во прва
година на Правниот факултет во Скопје е
прогласена за најдобар учесник на четвра-
тат по ред Студентска берза. Таа
остварила највисока вредност на
портфолио при тргување со акции.
Вкупниот обрт кој го остварила Велеска
изнесува 90 милиони денари. Таа за
постигнатиот успех доби 12.500 денари за
обука во работа со хартии од вредност
организирана од Комисијата за хартии од
вредност, а доби и диплома од Берзата.
Второнаграден е Златко Арсовски со
остварен вкупен обрт од 88 милиони
денари, Стрезо Јовановски се наоѓа на
трето место.а Сашо Илиевски и Катерина
Јанчева се наоѓаат на четвртото и петото
место во однос на остварената највисока
вредност на портфолио со тргување со
акции.
На годинешната Студентска берза, на
која се тргуваат реални хартии од
вредност, по реални цени по виртуелен пат,
учествувале вкупно 670 учесници од 25
градови, а од нив дури 319 учесници биле
регистрирани со исполнети услови за
наградување.
-Студентската берза е едукативна алтка
базирана на симулирање на реално
тргување на Македонската берза. Идејата
беше едукативна, познавањата на
студентите да се применат во праксата без
притоа да постои ризик од финансиска
загуба на тргувањето на оваа берза,
истакна Елена Јакимовска Петровска,
извршен директор на Македонска берза.
broj 82
Кај класичното тргување има пад од околу 54 проценти, додека намалу-
вање за околу 68 проценти бележи и тргувњето со акциите. Нагорен
тренд има само кај тргувањето со обврзници, кое што благодарение на
емисијата од осмата обврзница (како најтргувана) бележи пораст од над
70 проценти
истргувани се обврзници во вредност од 744
милиони денари додека пак во првите шест
месеци лани беа истргувани обврзници со
промет од 432 милиони денари. Според Иван
Штериев, директор на Македонска берза,
издавањето на осмата емисија на обврзници
од денационализацијата во април е причината
за драстичниот пораст на тргувањето со
обврзници во изминатите шест месеци.
Штериев истакна дека интересот на
инвеститорите за вложување во неризични
инструменти е многу голем и тоа е основната
причина за пораст на прометот со обврзници.
Според полугодишниот статистички извештај
на Македонска берза, намалување има и кај
просечниот дневен промет и тоа за 53,6 отсто
во споредба со лани. Ако лани дневниот
промет бил 36 милиони денари, во првата
половина годинава изнесува 16 милиони
денари. За 35 отсто е намален и просечниот
број на трансакции, односно дневно се
остварувале 127 трансакции што е за 70
трансакции помалку од лани.
Намалениот број трансакции,и прометот во
голем дел се рефлектираат и кај намалување-
то на пазарната капитализација, која во првава
половина од годинава е преполовена во однос
на истиот период лани. Па така од
195.194.515.139 денари лани сега е остварее-
на капитализација од 104.624.510.248 денари.
Годишниот пораст на главниот индекс МБИ
10 изнесува 11 проценти, а мерено од
најниската вредност постигната на 10 март
годинава, овој индекс бележи пораст од
значајни 40 проценти.
Гледано од аспект на структурата на
прометот, во првите шест месеци од оваа
година најголем удел имаат блоковите, со
49,64 проценти. На Официјалниот пазар
отпаѓаат 41,22 проценти, а остварен е вкупен
промет од 26,9 милиони евра од 11.572
трансакции. Редовниот пазар во структурата на
прометот учествува со 9,14 проценти, а
берзНИК
13
остварен е промет од 5,9 милиони евра од
3.698 трансакции. Co блок трансакции се
реализирани 32 милиони евра или сумирано
биле остварени се 65 милиони евра од 15.289
трансакции.
Најголем промет по месеци е остварен во
април во износ од 1,510 милијарди денари,
што пред се се должи на реализацијата од
1,183 милијарди денари од блок трансакции.
Инаку најголем промет во класично тргување
во висина од околу 463 милиони денари е
остварен во јуни.
Меѓу десетте акции со најголемо учество во
прометот на Официјалниот пазар, приматот и
припаѓа на Комерцијална банка која со промет
од 5.695.279 евра зафаќа 34% од прометот на
Официјалниот пазар. Веднаш по неа е
Алкалоид со 15,74% или 2.636.834 евра и
Стопанска банка а.д. Битола со 13,10 % или
2.193.397 евра.
Во однос на учеството на странските
инвеститори во вкупниот промет на берзата,
директорот на Македонска берза посочи дека е
забележан мал нето одлив на странските
инвестиции.
- Кумулативно земено учеството на
странците од куповна страна на прометот за
првите шест месеци изнесува околу 20
проценти, а од продажната страна 33
проценти. Значи има мал нето одлив на
странските инвеститори но, тоа не е толку
значајно особено затоа што прометото е многу
помал во апсолутните вредности. Минатата
година на годишно ниво учеството на
странците во прометот беше приближно
изедначено, околу 40 проценти, од двете
страни, појасни Штериев.
По однос на тоа дели ќе има нови инструменти
кои ќе го поттикнат тргувањето на берзата,
Штериев најави проект со Меѓународната
финансиска корпорација. Тој посочи дека проектот
ќе се однесува на нова котација на компании кои
не се произлезени од приватизацијата.
berznik_082:berzNIK 11.07.2009 16:22 Page 14

14 берзНИК broj 82
BERZANSKI pREglEDNIK NA NASTANI VO pE^ATENI MEDIUMI
Data 13. 07. 2009

ПрЕзЕнтирана СтУдијата-ПриближУвањЕ кон ЕвроПСката Унија: ПрЕдизвици и можноСти

Членството во ЕУ- подобри општествени

и економски стандарди
-Според министерот за финансии Трајко Студија критикува многу случувања во македонската економија, а заради
Славески, целта на студијата е да се погледне
приближување кон ЕУ, препорачува зголемување на приходите,
патот кон ЕУ на последните земји што се
приклучија на Унијата и ако може однапред да
домашните и странските инвестиции. Студијата става посебен акцент на
се види и прифати нешто. -Македонија нема потребата за зголемување на цената на енергијата, на јавните услуги,
проблем со акцептирањето на стандардите, но примена на прудентна макроекономска политика со реформи насочени
прашање е како да стигнеме до тие кон бизнисот
стандарди?
По СтаПкитЕ на дрУгитЕ не капацитетите за апсорпција на фондовите
Зајакнувањето на капцитетите и воочување-
на ЕУ, со цел да се добие сета достапна пре-
то на потенцијалните социо-економски импли-
Во воведот на студијата, Славески напишал: тпристапна помош, за да биде подготвена да ги
кации кои со себе ги носи интеграцискиот про-
Студијата ги користи искуствата на новите апсорбира средставата од фондовите на ЕУ за
цес, а со цел антиципирање на на пречките во
земји членки на ЕУ, со цел да се забрза интег- структурни цели кои им се достапни на земјите
процесот на приближување кон ЕУ, ја роди
рацискиот процес на РМ и да се зголемува све- членки на ЕУ... Значи приближувањето е приро-
идејата за подготвување на студијата-
ста за промените што следуваат на патот кон ( ден придружник на процесот на пристапување
Приближување кон Европската унија:
но, и по) стекнувањето на полноправното член- на Републиак Македонија кон ЕУ.
Предизвици и можности, која е заеднички про-
ство. Исто така, оваа студија треба да придо-
ект на Министерството за финансии на
несе за развивање на експертска дебата за иднината нЕ трЕба да СЕ оПтЕрЕтУва
Република Македонија и Програмата за развој
специфичните реформи, мерки и активности Со трошоци
на Обединетите нации (УНДП).
што РМ треба дополнително да ги преземе на
Членството во Европската Унија бара
нејзиниот пат на интеграција кон ЕУ. Тоа е Џозеф брада, професор од Државниот
приближување на македонската економија со
потврда на целосната посветеност на земјата универзитет на Аризона кој го предводеше
европската, и тоа приближување во приходот
за успешно спроведување на реформите тимот експерти заедно со Мојмир Мрак, кои
по жител, како и приближување на цените,
потребни за заокружување на интеграцискиот работеа на студијата, потенцира дека
инфлацијата и каматни стапки. Македонија не
процес. Македонија во моментот не ја гледа како
се приближува во реална смисла и поради тоа
Во тој контекст студијата се осврнува и на пациент кој треба да оздрави или да почине
треба да го забрза порастот преку повисоки
мерките што треба дополнително да се презе- (што би значело несолвентност на Владата).
нивоа на инвестиции, пораст на вработеноста
мат во насока на макроекономското приближу- Ситуацијата како последица на светската криза
и зголемување на вкупната продуктивност. Ова
вање на македонската економија со европска- ја гледа како стресна ситуација и оти не сака
се само дел од препораките во однос на
та, што во реална смисла значи приближување да даде конкретни предлози како може да се
макроекономското приближување на
во приходот по глава на жител и економска влијае врз неа. Тој порача дека треба да се
Македонија кон ЕУ, презентирани во студијата.
структура. Во номинална смисла, тоа значи види кои се можностите за раст и за влез во
Всушност таа ги дава долгорочните насоки за
приближување на цени, инфлација и каматна ЕУ и истакнува дека треба да се намали
приближување на Македонија кон ЕУ, но не и
стапка .. потрошувачката, затоа што заштедата на некои
одговори за излез од актуелната криза.
. .. Искуствата покажуваат дека процесот на владини расходи може да влијае да се
- Студијата не се однесува на одговор на
приближување кон ЕУ носи зголемување на задржат одредени работни места во реалниот
кризата, туку е долгорочна траекторија и
стапката на странски директни инвестиции, сектор.
подготвеност на земјата да може во иднина да
иако не постои консензус во врска со непо- - Постојат ресурси кои и стојат на
ги надмине проблемите, рече ан мари али
средниот фактор за привлекување на инвести- располагање на Владата, како што се
постојан претставник на УНДП во земјава.
циите.. задолжувањата во странство па и во
Според неа Студијата е корисна алатка од
Македонија не се приближува во релана Меѓународниот монетарен фонд, рече Брада
независни експерти кои ги погледнале
смисла, и заради тоа треба да го забрза растот кој потенцира дека на тој начин пак ќе
клучните сегменти во земјава.
преку повисоки нивоа на инвестициии, растот ја оптовариме иднината.
Според министерот за финансии трајко
на вработеноста и зголемување на вкупната Според Брада, потребно е да се обезбеди
Славески, целта на студијата е да се погледне
факторска продуктивност. Притоа важни се и фискален баланс и надворешна рамнотежа и
патот кон ЕУ на последните земји што се
домашните инвестиции и стопанските директни да се дејствува на итен и сериозен начин.
приклучија на Унијата и ако може однапред да
инвестиции (СДИ), особено првите, доколку Кога зборуваме за буџетската политика во
се види и прифати нешто. Тоа, вели
тековите на ДСИ не се зголемат поради свет- време на криза, дали да се зголемува јавната
министерот, е процес на конвергенција што го
ската криза. потрошувачка и дали треба да се зголемува
поминува секоја земја.
Усогласувањето и приспособувањето пред и структурата или треба да се штеди, Брада
- Република Македонија минува низ
по влезот во ЕУ, неминовно носат промени во дециден: - ДА.Треба да го стегнеме појасот и
процесот на конвергенција, кој трае и откако
политиките што придонесуваат за раст на да штедиме... Малите економии треба да
земјата ќе влезе во ЕУ. Македонија нема
индустриското производство. Во обвваа насока постигнат многу за да влијаат на излезот на
проблем со акцептирањето на стандардите, но
анализата сугерира, дека во создавање на пазарот и домашното вработување. Големите
прашање е како да стигнеме до тие стандарди,
капитал, клучот лежи во тоа економијата да се ефекти се гледаат во буџетските и трговските
истакна министерот Славески, кој додаде дека
води така што приватниот сектор ќе може да дефицити. Во поглед на зголемените даноци,
тој процес носи низа предизвици од аспект на
идентификува стабилен тек на можности за дали тоа се должи на зголемени капитални
монетарната, фискалната политика, како и за
профитабилност. Инвестиции во различни сек- трошоци на Владата, дали се изведува преку
девизниот курс.
тори од економијата, но да се има предбвид намалување на оперативни трошоци на
Реалната конвергенција, како што рече
дека не е доволно само да се зголемува обе- Владата –тоа е политика. Одлука за која не
министерот Славески, значи обезбедување
мот на инвестиции туку мора да се подобри и треба да земате совет од лица од надвор, но
реална стапка на раст, а тоа значи стабилна
нивниот квалитет... во поглед на општи фискални трошоци ситуа-
стапка на БДП, која треба да биде повеќе од
Во однос на фискалните ефеткти од приста- цијата би ја сфатил сериозно и би тежнеел на
просекот на ЕУ земјите; губење на конкурент-
пувањето кон ЕУ, Македонија треба да ги зајак- рамнотежа и баланси ако има надворешни
ската предност на тие земји.
berznik_082:berzNIK 11.07.2009 16:40 Page 15
Data 13. 07. 2009
BERZANSKI pREglEDNIK NA NASTANI VO pE^ATENI MEDIUMI
фондови. Но, ако се потпирате исклучиво на
надворешното финансирање и фондови би ја
оптеретиле иднината. А таа постои тука и
опфаќа опоравување и раст и сметам дека
Македонија сака да биде во позиција кога рас-
тот нема да биде оптеретен со надворешен
долг. Од друга страна не мислам дека не треба
да се доведите во позиција кога тој раст ќе
биде оптеретен со моменталниот неуспех да се
троши на витални проекти за инфраструктура...
Не треба да се оптеретува иднината со трошо-
ци, туку да се тежнее кон фискален баланс ..
да се потпреме на надворешни кредитори но
исто така да се дејствува и на сериозен начин.
Неговиот колега, Мојмир Мрак пак вели
дека ние од овој регион на Источна Европа
бевме горди дека добро ни оди со оваа светска
криза и дека подобро стоиме со преживување
низ неа за разлика од другите,западните регио-
ни. Но по пропаѓањето на Леман брадерс
стана јасно дека овие, централните и источни-
те се позасегнати од другите региони на енер-
гентни економиии. Источниот регион генерално
беше директно зависен од пазарите кои беа
најпогодени од кризата, затоа што нивната
трговија беше позасегната од директно погоде-
ните региони од кризата. Погоденоста дојде до
израз и поради тоа што нашиот регион имаше
финансии на значителен број пазари преку
broj 82
странски инвестиции или преку кредитни
заеми. Значи немаме директна криза, но таа е
присутна во смисла на намалување на актив-
носта на пазарот...А активноста на пазарот кај
малите отворени економии е претежно зависна
од околните пазари. Значи, малите отворени
економии се позависни од опкружувањето во
кое живееме и во тој контекст сметам дека
вашата ситуација, на Македонија не е толку
критична како некои други земји од регионот
кои се во директна пазарна размена со развие-
ните пазари...
Клучни теМи за приближување до еу
стандардите
Ан-Мари Али,в.д. постојан претставник на
УНДП заблагодарувајќи му се на министерот
Славески за поканата на УНДП да се придружи
на подготвувањето на оваа важна студија,
рече: преку обезбедување на најсовремените
светски развојни идеи и преку координацијата
на трансферот на знаење и проверени избори
на политики од земји што скоро се придружиле
на ЕУ, обезбедивме платформа за донесување
информирани одлуки за прашањата поврзани
со агендата за ЕУ интеграција од страна на
Владата и целото општество.
Студијата -Приближување кон Европската
берзНИК
15
унија: Предизвици и можности го истражува
прашањето за тоа што земјата мора да стори
за да се подготви за членство во ЕУ и укажува
на навремените промени во општеството, во
економијата, во политиките и
институционалните сфери за да се
максимизираат можностите што ги нуди
членството и да се решаваат останатите
социо-економски предизвици што ги носи
процесот на приклучувањето. Оваа студија
покрива клучни теми по сектори кои што ќе
придонесат за остварување вистинско
економско приближување на земјата до
европските стандарди, како што се: трговија и
директни странски инвестиции, конкурентност,
образование, пазар на трудот, земјоделство,
миграции и социјална вклученост.
Несомнено, приклучувањето кон ЕУ
е највисок национален приоритет и
претставува заедничкa точка на спојување на
ниво на општеството, која се протега преку
социјални, политички и етнички линии. Сепак,
како што можеме да видиме од искуството на
земји што скоро се приклучија кон ЕУ, да се
стане членка на ЕУ значи многу повеќе од
само прилагодување и адаптирање на
законите. Тоа е повеќе процес кој бара
реструктуирање и подредување на
општеството и економијата со европските
berznik_082:berzNIK 11.07.2009 16:22 Page 16

16 берзНИК broj 82
BERZANSKI pREglEDNIK NA NASTANI VO pE^ATENI MEDIUMI
Data 13. 07. 2009

вредности и стандарди – а тоа е долгорочен и

комплексен процес. Очигледно е дека
приближувањето кон општествата и
економиите на ЕУ е исто толку важно колку и
усвојувањето на правилата и принципите на
ЕУ. А токму тоа оваа студија се труди да го
разработи...

-Како што навестува насловот, патот за

станување членка на ЕУ е едновремено
исполнет со напор и задоволство, и носи со
себе критички одлуки и откажувања за да се
успее во процесот. Искуството покажува дека
процесот на приклучување кон ЕУ помогнал во
градењето посилни, постабилни и конкурентни
општества и нации.
Понатаму, во повеќето случаи
реформите што процесот ги бараше заради
засилување на владеењето на правото,
демократијата и создавањето поволна средина
за развој на приватниот сектор, беа истите што
придонесоа за повисоко ниво на инвестиции,
забрзан економски развој, зголемена
продуктивност и ефикасно економско
реструктуирање. Поплочување на патот за
влез на земјите во ЕУ со одреден степен на
социо-економска и политичка сила и
стабилност, исто така, значеше и поодржлив
економски развој, насочен кон зголемување на
стандардите на живот на сите во општеството,
не само на неколкумина - со насочена грижа за
најранливите групи. Чесно е да се каже дека,
според тоа, во општи зборови, процесот на
приклучување кон ЕУ, но уште повеќе,
придружните реформи се тие што им помог-
наа на земјите аспиранти да станат: а)
подобро организирани; б) поодговорни со
националните фондови и поодговорни кон
националните и глобалните потреби; в) многу
поконкурентни економии; г) појасно
фокусирани и посветени на доброто на сите во
општеството; д) заштитнички на животната
средина; и многу повеќе.
Имаме среќа што можеме да учиме од земји
што неодамна поминаа низ овој процес. Затоа
и оваа студија и препораките за политики се
вткаени со компаративните анализи и искуства
на новите земји-членки и повлекуваат
корелација со локалниот контекст. Според нас,
промоцијата на студијата не е крај на
процесот, туку негов почеток. Препораките
содржани овде од една страна се наменети да
послужат како независен совет и материјал за
размислување за главните креатори на
политики. Од друга страна, неговата намена е
да се заложи за и да овозможи поширока
јавна дебата што ќе ги ангажира другите
национални учесници во процесот на
приближување. На краток рок, како следни
чекори по оваа промоција, и како придонес кон
пошироката јавна дебата, ќе се реализира
серијата придружни длабински препораки за
политики за секој од секторите, а околу нив ќе
се организираат консултации со релевантните
учесници за понатаму да се истражи
релевантноста на препораките за политики
што ги направил експертскиот тим.
Според Ан Мари, како и секогаш, ова беше
едно продуктивно партнерство, УНДП
останува посветен на поддршката и
ангажирањето за овозможување поширока и да има постојано приспособување кај некои
дебата околу овој важен процес и по неесенцијални издатици што значат
денешната промоција. влошување во човечки капитал, одржување на
здравјето на луѓето итн.
Преведениот текст-дел од законо- Во студијата се констатира дека
давството пристапувањето кон ЕУ може да ги зголеми
приливите на странски директни инвестиции,
Министерот Славески, истакна дека со
што би предизвикало повисоки нивоа на
предизвиците од кризата нациите се
инфлација. „Тековниот режим на девизен курс
справуваат, исто како и домаќинствата кога ќе
ќе биде под притисок и треба да биде
се најде во таква ситуација. - Треба да се
преоценет. Македонија треба што е можно
одговори рационално на тој шок додека не се
поскоро да ги зголеми цените на енергијата, на
надминат последиците. Тоа значи дека може
јавните услуги итн., до нивоа што ги
да загубиме дел од девизните резерви, тие не
одразуваат нивните трошоци за да избегнат
се таму за да ги гледаме и да се радуваме на
инфлациски притисоци по пристапувањето”, се
нив. Резервите, како и во секое домаќинство,
вели во студијата. Во однос на странските
се користат во услови на нужна потреба, вели
инвестиции се вели дека условите по
Славески, според кого дел од буџетскиот
завршувањето на тековната криза може да ја
дефицит се должи поради откажувањето од
присилат Македонија да се потпира повеќе на
наплатата на данокот на добивка, како и
домашни, а помалку на странски извори на
поради значителниот пад на ДДВ на увезената
капитал за инвестиции.
стока.
Еден од најголемите предизвици за Македонија
Македонија од 1 јануари до 30 јуни годинава
ќе биде преводот и имплементирањето на ЕУ-
искористи 310 милиони евра, изјави
регулативата, која достигнува и до 100.000
министерот Славески и додаде
страници. Во студијата се вели дека се работи за
дека предизвикот на економската политика е
сложен и скап повеќегодишен процес, кој воедно
однапред да ги определи приоритетите, да не
е и чувствителен, бидејќи преведениот текст во
дојде до некои трошења што можеле да се
иднина треба да стане дел од законодавството на
одложат или може да се откажат целосно, како
Македонија.
berznik_082:berzNIK 11.07.2009 16:21 Page 17
Data 13. 07. 2009 broj 82
BERZANSKI pREglEDNIK NA NASTANI VO pE^ATENI MEDIUMI
БалКан вести... БалКан вести...
СрБија
одобрен кредит за Коридорот 10
Одборот извршни директори на Светската и воведување подобро управување со
банка на Србија и одобри кредит во висина
од 388 милиони долари за проектот на авто-
транспортниот сектор.
Проектот има четири компоненти: изград-
патот од Коридорот 10, што досега е најго- ба на две секции од автопатот М1 кон
лемиот заем што оваа меѓународна финан- Македонија во должина од 31,6 километри
сиска институција и го одобри на Србија, со меѓу Грабовница и Грделица (5,6 километри)
кој ќе се финансира изградбата на три дел- и меѓу Владичин Хан и Долни Нерадовац
ници од овој Паневропски коридор. (26,4 километри), потоа делницата од авто-
Со овој проект е предвидена изградба на патот М1 кон Бугарија од Ниш до
три делници од автопатот на Коридорот 10, Димитровград, како и изградба на 8,7 кило-
подобрување на безбедноста на патиштата метри автопат околу Димитровград.
БоСна и Херцеговина
ММФ одобри заем од 1,57 милијарди долари
Меѓународниот монетарен фонд синоќа - ММФ секои три месеци ќе врши анализа од
одобри заем од 1,57 милијарди долари за која ќе зависи исплатата на следните транши
Босна и Херцеговина. Аранжманот е во трае- средства од стенд-бај аранжаманот, изјави
ње од 36 месеци. министерот за финансии на БиХ Драган
Првата транша од 282 милиони долари ќе Вранкиќ. Средствата од првата транша ќе
бидат достапни веднаш, а остатокот ќе се бидат уплатени на Централната банка на
повлекува по кварталните прегледи и испол- БиХ, од кои две третини за Федерацијата и
нувањето на услови од програмата. една третина за Република Српска.
Словенија ХанДелСБлат
источна европа е повеќе
погодена од кризата
Источноевропските држави се
посилно погодени од глобалната
финансиска криза повеќе од колку
што се очекуваше. Околу 10 држави
преговараат со Меѓународниот
монетарен фонд (ММФ) за програми
за финансиска помош од милијарди
евра, објави германскиот економски
весник Ханделсблат.
Весникот наведува дека
Македонија, Бугарија и Хрватска се
земји кои првпат бараат финансиска
Дежелата ќе го зголемува поддршка од ММФ, додека Србија,
Романија, Украина, Белорусија и
капиталот на ММФ Летонија се надеваат дека набрзо
Словенија ќе обезбеди помеѓу 270 и 514 милиони
Бугарија
долари за зголемување на капиталот на ММФ, најави
Франц Крижанич, словенечкиот министер за финан-
сии.
Потпишан договор за
Крижанич изјави дека за амбициозниот план за зго- гасоводот набуко
лемување на капиталот, после што ММФ ќе стане нор- Австрија, Бугарија, Романија,
мална глобална централна банка, потребни се 90 Турција и Унгарија на 13 јули во
милијарди долари, и дека Европската унија ќе обезбе- Анкара го потпишаа договорот за
ди дел од тие средства, пренесува агенцијата STA. реализација на проектот за
Словенија ќе обезбеди максимален износ ако Кина изградба на нафтоводот Набуко,
и арапските земји одлучат да не го зголемуваат свое- преку кој би требало да се
то учество, што значи дека ЕУ ќе мора да ги компен- пренесува природен гас од
зира средствата кои недостасуваат, рече словенечкиот каспискиот регион до Европа,
министер. заобиколувајќи ја територијата на
Постои идеја да ЕУ или еврозоната во иднина Русија.
имаат само еден глас во Советот на ММФ, но во тој - Со пуштењето во употреба на
случај членките на Унијата би изгубиле седум места, а гасоводот Набуко би се оствариле
влијанието на ЕУ би се намалил, истакна Крижанич. неколку важни цел, како
Инаку, на самитот на ЕУ во март, усвоен беше план диверсификација на изворите за
средствата кои се даваат на ММФ за ублажување на снадување со пририден гас,
последиците од кризата да се дуплираат на 500 создавање на нов гасен коридор,
милијарди долари, при што ЕУ би учествувала со 75 зголемување на енергетската
милијарди евра. безбедност на земјите на ЕУ и
берзНИК
17
Почнува
производството
на Пунто дизел
Во фабриката за автомобили во
Крагуевац денеска почнува производ-
ството на автомобилите Пунто со дизел
мотор со 1.300 кубни сантиметри.
Пунтото во погоните на поранешната
крагуевачка Застава ќе се произведува
во две верзии - Динамик и Емоушн.
На стартот на производство на новите
модели на Пунто присуствуваа српските
министри за економија и регионален
развој и за Националниот инвестициски
план, Млаѓан Динкиќ и Верица
Калановиќ, амбасадорот на Италија во
Белград, Армандо Варикио, како и
директорот за меѓународната соработка
на Фиат, Силверио Бонфиљоли.
На крајот на март оваа година Фиат
почна со производство на моделот
Пунто Класик во Крагуевац. Досега во
крагуевачките погони се произведени
4.780 автомобили од овој модел.
ќе добијат помош од ММФ.
Босна и Херцеговина ќе добие
1,13 милијарди евра од кои 203
милиони евра ќе и бидат доделени
веднаш. Доделувањето на остана-
тиот дел од парите ќе зависи од
примената на програмата за строги
економии, што претходно беше
објавена од Владата во Сараево.
ММФ секои три месеци ќе ја контро-
лира примената на таа програма.
Новата бугарска Влада во најкус
можен рок ќе започне преговори за
кредит со цел да ја стабилизира
националната валута.
Југоисточна Европа и стимулирање
на конкурентноста и
либерализацијата на европскиот
пазар на гас. Бугарската Влада на
28 мај донесе одлука да се
приклучи кон реализацијата на
Набуко, а од страна на министрите
тој е прогласен за проект од
национален интерес за Бугарија.
Владата исто така донесе одлука
за максимално забрзување и
поедноставување на неопходните
административни порцедури за
почеток на реализацијата на
проектот и за оперативно
решавање на имотните прашања
во зоната низ која ќе минува
гасоводот.
berznik_082:berzNIK 11.07.2009 16:21 Page 18

18 берзНИК broj 82
BERZANSKI pREglEDNIK NA NASTANI VO pE^ATENI MEDIUMI
Data 13. 07. 2009

СвЕТ вести ...СвЕТ вести ...

иЕа

Побарувачката за нафта ќе расте и в година

Меѓународната агенција за енергетика (ИЕА) соопшти дека во текот
на следната година очекува повторно да дојде до пораст на побарувач-
ката на нафта, откако изминативе месеци забележа најголем пад од
почетокот на 80-години на минатиот век.
Во својот прв извештај во кој се наведуваат прогнози за 2010, ИЕА
истакнува дека очекува идната година дневната потрошувачка на
нафта да се зголеми за 1,7 отсто, односно за 1,7 милиони, на 85,2
милиони барели.
Како резултат на прогнозите дека почнува период на заздравување од
глобалната економска криза, од почетокот на годинава нафтата поскапи
за околу 34 проценти, достигнувајќи цена од околу 60 долари за барел.
Својата највисока цена во историјата, нафтата ја достигна на 11 јули
2008 година, кога барел црно злато се купуваше за 147,27 долари. На
10 јули годинава, нафтата чинеше 59,72 долари за барел.

оБЕдинЕТи наЦии рио-ТинТо

Пораст на организираниот
криминал заради
финансиската криза
Светската финансиска криза му даде на организи-
раниот криминал единствена прилика да се врати во
глобалниот банкарски систем од кој беше отстранет со
мерките воведени по терористичките напади на
11.септември, истакна првиот човек на ОН, задолжен
за организиран криминал.
Antonio Maria Costa, извршниот управител на
Канцеларијата на ОН за трговија со дрога и криминал,
рече дека до финансиската криза од 2008 година, бан-
карскиот систем бил многу активен и чист, што го при-
нуди организираниот криминал да се врати на гото-
вински трансакции. –Тоа во основа беше состојбата до
финансиската криза, која започна како проблем на
неликвидноста, неподготвеност на банките да се анга-
жираат на меѓубанкарски трансакции, рече Costa.-
Така, од една страна има прилив, ресурси, готовина
од организираниот криминал, а од друга страна нелик-
видни банки на кои им треба готовина. Тоа е можност
за организираниот криминал да продре во финансис-
киот систем.
Costa своите оценки ги изнесе на отворањето на
Иницијативата на ОН за западна Африка, програма на
повеќе агенции за борба против организираниот кри-
минал во регионот, погоден со постојани судири, кој во
последниве години стана транзитен крстопат за кокаи-
нот кој од Јужна Америка оди кон Европа.
Тој истакна дека проблемот со банките во кои е навле-
зен организираниот криминал не е голем проблем во
сиромашната Африка, но дека расте во Јужна
Америка и Европа што придонесува за пораст на орга-
низираниот криминал во регионот.
Продадена филијала за 1,2
милијарди долари
Британско-австралиската металуршка
групација Рио-Тинто соопшти дека за
1,2 милијарди долари го продала својот
дел на филијала за производство на
амбалажа Алкан, со цел да ги намали
долговите. Компанијата Бемис која е
најголем производител на флексибилна
Евраз
Продажба на обврзници и акции
за 900 милиони долари
амбалажа во Северна и Јужна Америка,
се согласи да плати милијарда долари
во готово и 200 милиони долари во
акции за филијалата на фирмата Алкан,
Фуд Америкас, во сопственост на Рио
Тинто, се наведува во соопштението на
таа компанија.
Евраз, рускиот производител на
челик, прибра 900 милиони долари со
продажба на конвертибилни обврзни-
ци и акции, кои ќе се користат за
рефинансирање на своите обврски.
Евраз продаде обврзници во износ
од 600 милиони долари со рок на
доспевање во 2014 година и со
годишна каматна стапка од 7,25
отсто, како и 6,06 милиони нови
акции, пренесува Bloomberg News.
Аранжери на тие продажби се
Goldman Sachs, Morgan Stanley и
Deutsche Bank.
Компанијата е најголем снабдувач
со челик на руските и американските
железарници.

Кина

Пораст на продажба на возила од 48,5 отсто

Продажбата на приватни автомобили во
Кина во јуни порасна за 48,5 отсто во однос
на истиот месец минатата година, со што Кина
е катапултирана на првата позиција на свет-
скиот пазар во оваа година, пренесува
Фајненшел Тајмс. Вкупната продажба во прва-
та половина од годинава достигна 6,1 милио-
ни, што е пораст од 18 отсто во однос на
истиот период лани, што ги изненади и анали-
тичарите на автомобилскиот пазар и владата,
па дури и производителите на автомобили.
Западните производители, како
Фолксваген и Џенерал Моторс беа принудени
нагло да го зголемат производството во свои-
те фабрики во Кина, за да одговорат на поба-
рувачката. Како и другите сектори во кинеско-
то стопанство, автомобилската индустрија Високите нивоа на кредитирање од стра-
доби помош од владата, која во јануари вове- на на банките исто така помогнаа за зголе-
де даночни олеснувања за малите автомоби- мување на продажбата. Кредитите одобре-
ли и субвенција за купување автомобили во ни во првата половина од годинава порас-
руралните региони. Меѓутоа, голем пораст на наа за 201 отсто, на 1.084 милијарди дола-
продажбата бележат дури и категориите на ри во однос на изминатиот период во 2008
возила кои немаа даночни олеснувања. година.
вложување од 1,4 милијарди долари во БаСФ-УЦП
Најголемата светска компанија во хемискиот сектор, германската БАСФ и кинескиот енергет-
ски гигант Синопек соопштија дека за 56 отсто ќе ги зголемат инвестициите во проширување
на заедничкото претпријатие на источниот дел на Кина, поради растот на трошоците. Во
соопштението на кинеската филијала на БАСФ се наведува дека двете компании ќе вложат
1,4 милијарди долари за зголемување на капацитетите на претпријатието БАСФ-УЦП во про-
винцијата Џенгсу, наместо 900 милиони долари кои беа најавени во март 2008 година.
berznik_082:berzNIK 11.07.2009 16:21 Page 19

Data 13. 07. 2009 broj 82

BERZANSKI pREglEDNIK NA NASTANI VO pE^ATENI MEDIUMI
свет вести ...свет вести ...
еу
е.он и газ де Франс казнети со
1,1 милијарди евра
Службата на Европската комисија за
заштита на конкуренцијата го казни
германскиот енергетски концерн Е.Он и
францускиот Газ де Франс (ГДФ) со над
1,1 милијарди евра поради создавање
картел на пазарот на природен гас, се
наведува во соопштението на Европската
комисија.
- Европската комисија со оваа одлука
упати силен сигнал до традиционалните
испорачувачи на енергенси дека нема да
толерира каков било облик на
неконкурентско однесување, изјави
еврокомесарот за заштита на
конкуренцијата Нели Крос.
Двете компании се казнети со по 553
милиони евра поради меѓусебни поделби
на европскиот пазар на гас и
нарушување на прописите за
конкуренција во текот на периодот од 30
години - од 1975 до 2005 година. Гас де
Франс и германската компанија Рургас,
која сега e во рамкиte на концернот Е.Он,
постигнаа договор за изградба на
трансгерманскиот гасовод МЕГАЛ, со кој
рускиот гас сега се доставува во
Франција. Компаниите притоа прецизно
го утврдија обемот на гасот кој секоја од
нив имаше право да го продаде на
своите национални пазари и се обврзаа
да не излегуваат од рамките на своите
интереси.
берзНИК
19
европсКи берзи
вредноста на iPO -456
милиони евра
Иницијалните јавни понуди на акции (IPO) на европските
пазари во вториот квартал на оваа година и натаму беа
спорадични, а поголемиот дел од компаниите го одложува
излегувањето на берза до средината на 2010 година, пока-
жуваат најновите истражувања на консултантската фирма
PriceWaterhouseCoopers (PwC).
-Секој што не е принуден да дојде до пари по пат на
IPO, се решаваат да чекаат,- вели стручњакот за нови
листинзи на берза во PwC, Volker Fitzner. Истакнува и дека
повеќето компании кои имаат намера да излезат на берза
по пат на IPO, тоа нема да го направат пред вториот квар-
тал на наредната година.
Инаку, вкупната вредност на иницијалните јавни понуди
на акции на европските пазари во вториот квартал на 2009
година изнесуваше 456 милиони евра, што е големо нама-
лување во однос на 9,17 милијарди евра реализирани во
истиот период лани.

тојота

откажан проектот со исузу

Најголемиот производител на возила во светот, јапонската Тојота,
соопшти дека се откажува од заедничкиот проект со компанијата
Исузу мотори за развој на дизел моторите кои би се вградувале во
помали возила за европскиот пазар, бидејќи било оценето дека се
мали изгледите таков проект да биде профитабилен во време на
економската криза.
Наместо тоа, Тојота ќе испорачува бензинско-електрични хибриди
во Европа, во рамките на стратегијата на новата управа која ја најави
претседателот Акио Тојода, кога во јуни беше поставен на чело на
компанијата.

Air FrAnce -KLM КолКу ќе заработат годиНава америКаНсКите топ-меНаџери?

Нов пад на обемот Нема горна граница за нивните

на превоз
Како последица на економската криза, најголе-
мата европска авиокомпанија Ер Франс-КЛМ
во јуни забележа нов пад на обемот на превоз
на патниците од 6,4 отсто, соопшти здружена-
та француско-холандска компанија.
Најголемиот пад на превозот е забележан во
Азија, каде бројот на патниците е намален за
10,8 отсто, додека сообраќајот во Африка и на
Блискиот Исток паднал за само 0,2 проценти.
Компанијата исто така објави дека падот на
товарниот превоз бил стабилизиран и се нама-
лил за само 0,4 отсто во текот на минатиот
месец.
заработувачки
Просечен топ менаџер во САД годишно
заработува околу 11 милиони долари. Тоа е
364 пати повеќе од просечната заработувачка
на еден Американец, кој работи полно работно
време. Тоа сега треба да се смени. Според
најавите на министерот за финансии Тимоти
Гајтнер, акционерите треба да имаат право да
стават вето при одредувањето на платите и
бонусите на топ менаџерите. Формално горна
граница за платите на менаџерите сепак нема
да има. Овие мерки на администрацијата на
Барак Обама се дел од сеопфатната програма
за надминување на слабите точки во системот,
кои го овозможија големиот колапс на банкар-
скиот сектор.
Барак Обама го окарактеризира како срамно
однесувањето на американските менаџери за
време на финансиската криза, што тие ја пре-
дизвикаа. Само неколку месеци подоцна, меѓу-
тоа, веќе се шират најави дека соработниците
на финансискиот концерн Голден Сакс можат
да очекуваат рекордни заработувачки. Слично
е и со Џон Хамерген, шефот на фармацевт-
скиот концерн Мек Кесон. Неговата годишна
заработувачка во оваа 2009 ќе порасне за 11%,
на вкупно 29,7 милиони долари, иако акциите
на претпријатието забележаа опаѓање од 33%.
И новата администрација на Барак Обама го
сметаше ваквото однесување на топ -менаџе-
рите како несоодветно и вети мерки против
него. Политичарите бараа скусување на плати-
те на менаџерите, се залагаа за воведување
такви параметри за оценување на успешноста
на менаџерите, што ќе ја поттикнуваат грижата
за долгорочен успех на претпријатието, а не
краткорочни заработувачки. Во јавноста стану-
ваше дури збор за барање менаџерите од
својот џеб да покријат дел од загубите, што ги
предизвикале со погрешното раководење на
претпријатијата. Но, од сето тоа нема ништо во
предлогот што го поднесе министерот за
финансии Тимоти Гајтнер. Единствената нови-
на е идејата акционерите да можат да
соодлучуваат за платите на топ менаџерите.
Тоа е бескорисно, а можеби дури и чекор во
погрешна насока, оценува експертот Дон
Линднер: -Таквиот закон е излишен, а можеби
дури и контрапродуктивен. Во САД има околу
19.000 јавни претпријатија, од кои најголемиот
број разумно ги регулираат платите на нивните
менаџери. Ваквиот закон само би им создал
дополнителна работа, што ќе чини пари!
berznik_082:berzNIK 11.07.2009 14:16 Page 20

20 берзНИК broj 82
BERZANSKI pREglEDNIK NA NASTANI VO pE^ATENI MEDIUMI
Data 13. 07. 2009

1. KRATOK pREglED NA NASTANI
Двајца министри, еден заменик-министер и
гене-ралниот секретар на Владата вчера поднесоа
неотповикливи оставки, а министерот за финансии
Трајко Славевски,е раз-решен од премиерот
Никола Груевски, ова е топ веста во сите денешни
печатени медиуми.
Во фокусот на весниците денес и препораката
на Владата од Џозеф Брада од универзитетот во
Аризона: Буџетскиот ремен треба да се стегне.-
Македонија во моментот не ја гледам како пациент
кој треба да оздрави или да почине бидејќи тоа би
значело несолвентност на Владата или неможност
да се задржи курсот на денарот. Постојат ресурси
што на Владата и се на располагање во смисол на
надворешно задолжување или помош од меѓуна-
родни организации. Потребно е да ја задржите што
е можно повеќе фискалната одговорност и да теж-
неете да го избалансирате буџетот, смета Брада....
Македонија имаше среќна околност што почетоци-
те на глобалната финансиска криза во голема
мерка ја одминаа, но тоа не значи дека надлежни-
те треба да се однесуваат комотно. Буџетскиот
ремен треба да се стега, да не се троши на проекти
од инфраструктурата, да се штеди за да не се загу-
бат многу работни места бидејќи на тие луѓе потоа
ќе треба да им се плаќаат социјални придонеси.
Вакви препораки на македонската влада и упати
професорот на Државниот универзитет на
Аризона, САД, Џозеф Брада на вчерашната пре-
зентација на Студијата:Приближување кон
Европската унија: Предизвици и можности, на која
тој е еден од изготвувачите.
-Од издадената еврообврзница, во државната
каса легнаа 175 милиони евра, пренесоа весници-
те.-Парите од втората еврообврзница, во износ од
175 милиони евра што државата ја издаде на први
овој месец, вчера легнаа на сметката на
Министерството за финансии. Дел од средствата
од еврообврзницата ќе бидат претворени во дена-
ри за потребите на државниот буџет, а останатите
ќе стојат на трезорската сметка во Народната
банка. Министерот за финансии, Трајко Славески
вчера не прецизираше колку од средствата што ќе
пристигнат ќе се претворат во денари. - Работа е
на трезорот при Министерството за финансии да
оцени според потребите што се во тек колку сред-
ства ќе се претворат во денари. Важно е дека
девизите остануваат во Македонија - истакна
Славески.
- Домашното задолжување е краткороч-
но и капиталот во државата е ограничен колку и да
го има. Владата не сака или сака само ограничено
да ги користи ресурсите што му стојат на распола-
гање на македонскиот финансиски систем и мис-
лам дека дел од ова задолжување, особено инте-
ресот на банките, е од краткорочен карактер. Не
знаеме како банките би реагирале после неколку
месеци, затоа што и тие се фокусирани на кратки
рокови од 3 и 6 месеци. Токму затоа смета дека
нема замена за подолго-рочното надворешно
задолжување, изјави Славески, според кого
Владата ја послушала јавноста, која инсистирала
токму на ваков вид задолжување
-На берзата обврзниците поинтересни од
акциите -Прометот на Македонска берза е препо-
ловен, а странците се’ уште се воздржуваат од
инвестирање. Ваква е оцената за работењето на
Берзата, според извештајот за првите шест месе-
ци од годинава. Откако прва и најсилно го почув-
ствува ударот на кризата, иако изминатиов месец
покажа благо заздравување, сепак, Берзата тешко
закрепнува. Во првата половина од годинава дра-
матично е намален прометот со акции за речиси
70 отсто, на чија сметка, пак, се зголемил проме-
тот со обврзници за исто толкав процент.
Очигледно инвеститорите повеќе сакаат да вложу-
ваат во посигурни и помалку ризични хартии од
вредност. Издавањето на 8 емисија од денациона-
лизација, која стартуваше во април, беше главна-
та причина за раздвижувањето на Берзата во мај.
- Денес меѓу најзастапените информации и
објавата за изградбата на Чебрен и Галиште. -Во
9.07.2009 g. ЧЕТВРТОК
трка три компании. Конзорциумот составен од гер-
манската компанија RWE-AG и словенечки HSE,
италијанската ENEL SpA и автсиската компанија
Verbund се трите потенцијални инвеститори за
изградба на големите хидроцентрали Чебрен и
Галиште. Тие имаат обврска до 15 октомври годи-
нава до Министерството за економија да ги доста-
ват своите понуди, по што ќе се врши нивно фина-
сиско вреднување. Според Фатмир Бесими, мини-
стер за економија, потенцијалниот инвеститор
влегува во јавно приватно партнерство со држав-
ната енергетска компанија Електрани на
Македонија. - На тендерот за изградба на големи
хидроцентрали на Црна Река се јавија десетина
компании, но за Комисијата само три од нив ги
исполнија условите. Владата го прифати нејзи-
ниот избор и сега тендерот влегува во втората
фаза - вели Бесими. Тој нагласи дека компаниите
веќе се поканети да ја подигнат тендерската доку-
ментација.
-И плата и пензија примале 148 лица, објави
Дне-вник. -Вкупно 148 државни функционери и
други граѓани незаконски истовремено примале и
плата и пензија, поради што ќе одговараат служ-
беници во Фондот за пензиско и инвалидско осигу-
рување, соопшти вчера Владата. Станува збор за
граѓани од разни професии - носители на јавни
функции и овластувања, адвокати, нотари, но и
такви што не се вклучени во јавниот живот.
-Скопски патници летаат од Приштина. -
Екипата на Дневник патуваше до Косово за да
дознае на што се должи успешното работење на
аеродромот, кој според последните податоци што
ги објави менаџментот, само во првите шест месе-
ци од годинава има профит од 3,5 милиони евра.
Тоа е за осум отсто повеќе од истиот период лани.
Бројот на летови годинава се зголемил за 17 отсто,
односно до јуни имало 2.454 летови. Се зголемува
и бројот на патници. Лани во првата половина од
годината имало над 500.000 патници, а годинава
тој број е зголемен за четири отсто.

2. TOp VESTI - RElEVANTNOST pO BROJ NA OBJAVI

1. ТРИ КАНДИДАТИ ЗА ЧЕБРЕН И ЗА ГАЛИШТЕ (*****)
2. ПАДНА ПРОМЕТОТ HA МАКЕДОНСКАТА БЕРЗА (****)
ДНЕВНИК ВРЕМЕ
с.7 СКОПСКИ ПАТНИЦИ ЛЕТААТ ОД ПРИШТИНА с.3 ВЛАДАТА СЕ РОНИ
с.9 ТРИ КАНДИДАТИ ЗА ЧЕБРЕН И ЗА ГАЛИШТЕ с.6 ЗА “ЧЕБРЕН“ И “ГАЛИШТА” ВО ТРКА ТРИ КОМПАНИИ
с.11 ЗЕЛИК: ПОЗИЦИЈАТА НА ДОЛАРОТ НЕ Е ЗАГРОЗЕНА с.7 ВО ДРЖАВАТА СНЕМУВА КЕШ
с.21 ДA СЕ ПОНИШТИ ТЕНДЕРОТ ЗА ДВОКАТНИ АВТОБУСИ с.7 ДЕВИЗНИТЕ РЕЗЕРВИ НЕ СЕ ЗА ГЛЕДАЊЕ
с.7 BO ИГРА САМО НАЈМОЌНИТЕ
БИЗНИС с.7 ТЕКСТИЛЦИТЕ ГО ГУБАТ ИЗВОЗОТ
с.2 ДРЖАВАТА ВО ОЧЕКУВАЊЕ НА 175 МИЛИОНИ ЕВРА ВЕЧЕР
с.4 ЦЕНАТА ЈА „ПАЛИ” И “ГАСИ” СТРУЈАТА с.6 МЕЧКИНИОТ ПАЗАР И ПОНАТАМУ АКТУЕЛЕН НА БЕРЗАТА
с.5 ЦЕНАТА ЈА „ПАЛИ” И “ГАСИ” СТРУЈАТА с.6 ВО ДРЖАВНАТА КАСА 175 МИЛИОНИ ЕВРА
с.5 ЕНЕЛ, РВЕ-ХСЕ И ВЕРБУНД ПОТЕНЦИЈАЛНИ ИНВЕ-СТИТОРИ с.6 ТРИ КОМПАНИИ ВО ТРКАТА ЗА ЧЕБРЕН И ГАЛИШТЕ
с.6 ДРЖАВАТА ЌЕ ГО КРЕВА СТОПАНСТВОТО CO СВЕЖ КАПИТАЛ с.7 БУЏЕТСКИОТ РЕМЕН ТРЕБА ДА СЕ СТЕГА
с.8 ПОЛУГОДИШНИОТ ПРОМЕТ НА БЕРЗАТА НАМАЛЕН ЗА 29 ПРОЦЕНТИ ВЕСТ
с.8 КОМЕРЦИЈАЛНА БАНКА ВОВЕДЕ CMC БАНКАРСТВО с.7 ЕНЕЛ, РВЕ И ВЕРБУНД ВО ТРКА ЗА ЧЕБРЕН И ГА-ЛИШТЕ
с.9 ПРОМЕТОТ СЕ „СТОПИ” НА ПЕТ МИЛИОНИ ДЕНАРИ
НОВА МАКЕДОНИЈА
с.7 ЗА ВЛЕГУВАЊЕ ВО ЕВРОПА НИ ТРЕБА И ЕВРОПСКИ ПОРАСТ
УТРИНСКИ ВЕСНИК с.8 ТРИ КОМПАНИИ СЕ КВАЛИФИКУВАА ЗА ЛЕБРЕН” И ЗА „ГАЛИШТЕ”
с.3 ЗОШТО СЕ ОТВОРА СЛУЧАЈ И СО „МАКПЕТРОЛ”? с.8 ПРИСТИГНАА 175-ТЕ МИЛИОНИ ЕВРА ОД ЕВРО-ОБВРЗНИЦАТА
с.8 HA ХЕЦ „ЧЕБРЕН” И „ГАЛИШТЕ” ЌЕ ПОЧЕКАМЕ УШТЕ НЕКОЛКУ ГОДИНИ
с.8 ЕКСПЕРТИТЕ ЈА КРИТИКУВААТ ВЛАДИНАТА ПОЛИТИКА ШПИЦ
с.8 ПОЧНА ТРКА ЗА ЧЕБРЕН И ЗА ГАЛИШТЕ
с.9 ПАРИТЕ ОД ЕВРООБВРЗНИЦАТА ЌЕ ОТИДАТ ЗА ПЛАТИ с.8 ПАДНА ПРОМЕТОТ HA МАКЕДОНСКАТА БЕРЗА
с.9 HA БЕРЗАТА ОБВРЗНИЦИТЕ ПОИНТЕРЕСНИ ОД АКЦИИТЕ с.8 ДОНЧЕВ: TЕНДЕРОТ ЗА ДВОКАТНИ АВТОБУСИ Е ШТЕТЕН
с.9 ЗА МИКРОФИНАНСИРАЊЕ ВО ЕУ -100 МИЛИОНИ ЕВРА с.8 МАКЕДОНИЈА ОЧЕКУВА 175 МИЛИОНИ ОД ЕВРO- OБВРЗНИЦАТА
berznik_082:berzNIK 11.07.2009 14:15 Page 21

Data 13. 07. 2009 broj 82

BERZANSKI pREglEDNIK NA NASTANI VO pE^ATENI MEDIUMI
1. KRATOK pREglED NA NASTANI
- Македонија до крајот на месецов ќе добие
акредитација за користење средства од третата
компонента (регионален развој) на ИПА-фондовите
на Европската унија, пренесуваат печатените
медиуми. Ова вчера го соопшти Министерството за
финансии, додавајќи дека Македонија добила пози-
тивно мислење и за апликацијата за акреди-тација
за четвртата компонента, развој на човечки ресур-
си, при што се очекува наскоро издавање акредита-
ција и за оваа компонента. Во програмата на ИПА
(Инструмент за претпристапна помош на ЕУ) за
периодот 2007-2013 година, за Македонија се пред-
видени вкупно 507,2 милиони евра за сите пет ком-
поненти. -Користењето на средствата е според
принципот кофинансирање, при што за проекти од
првата и третата компонента, 75 отсто од финанси-
рањето е од фондовите на ЕУ, а 25 отсто се на
Македонија.
-Смената на Славески и натаму топ тема меѓу
финансиско-експертската јавост. -Министерот пред
разрешу-вање Славески денеска во Собранието ќе
предложи да се направи нов ребаланс на буџетот
бидејќи државната каса е празна-Даночните прихо-
ди во последните два месеца се покуси за околу 40
милиони евра. Ова е една од причините зошто
министерот за финансии во разрешување Трајко
Славески и’ предложил на Владата да се направи
нов итен ребаланс на буџетот, иако пред само еден
месец, беше направен ребаланс на буџетот.
Експертската јавност имаше големи забелешки
за преамбициозно скроениот буџет за 2009 година,
во кој се предвидуваше економски пораст од 5,5
отсто во услови кога светската криза веќе го зафа-
ти нашето стопанство. Несо-гласување имаше и за
буџетскиот дефицит од 2,8 отсто, кој остана непро-
менет и со ребалансот направен на 4 јуни. Со тој
ребаланс, обемот на буџетот се намали за 9 отсто,
а стапката на пораст се коригира на 1 отсто.
Меѓу другото , како што пишува Утрински вес-
ник- Се шпекулира дека тој не се согласувал со
расфрлањето со пари и бил против склучувањето
аранжман со ММФ. Во тој контекст, тој веќе и’ пред-
ложил на Владата да пристапи кон подготовка на
нов ребаланс на буџетот, но демантираше дека
постоело несогласување со премиерот за клучни
прашања.
„Имавме консензус за ММФ. Доколку јас сум
пречка за склучувањето аранжман и ако тоа ми
беше кажано, ние сакаме аранжман, но не можеме
поради тебе, ќе поднесев оставка“, изјави
Славески. Иако не е застапник на непро-дуктивни
трошења, тој, сепак, го оправдува инвестирањето
во спомениците, оценувајќи го како есенцијално
трошење. „Инвестициите во културата се оправда-
ни. Мислам дека она што се започнало треба да се
одвива според програмата“, вели Славески.
-Сојузот на стопански комори и Прокредит
банка ја продлабочија соработката склучувајќи
договор за партнерство. Цел на овој меѓусебен
договор, како што пренесоа медиумите е засилува-
њето на поддршката на бизнис-заедницата, преку
организирање заеднички акти-вности кои во фоку-
сот ќе ги имаат претпријатијата. Во рамките на
партнерството, Прокредит банка и ССК ќе органи-
зираат и неколку бизнис-форуми, чија основна цел
ќе биде размената на искуства и можности за раз-
вој на бизнисите...
-Семкарите ќе станат газди. -Семкарите,
берзНИК
21
10.07.2009 g. ПЕТОК
костен-џиите, чистачите на чевли, тезгаџиите на
пазарите, оџа-чарите, жените што чуваат деца или
чистат станови, како и тие што даваат приватни
часови на ученици и студенти ќе мора да регистри-
раат фирми за да може и понатаму да се занимава-
ат со овие дејности. Ако продолжат да работат без
да регистрираат фирма, ќе треба да платат казна
од 200 евра.
Министерството за економија подготви закон
со кој се регулираат дејностите од мал обем, кој
наскоро ќе се најде на разгледување во Владата,
по што треба да се гласа во Собранието.
Регистрацијата на фирмите ќе се врши во општини-
те каде што живеат или работат лицата со дејности
од мал обем, наместо во Централниот регистар
како сега. Во општините ќе се води регистар на
трговците што се занимаваат со такви дејности.
Надлежните објаснуваат дека со регистрирањето
во општините ќе се забрзаат административните
процедури.
Денес ќе читате: По три месеци неработа,
вчера изутрината комбинатот Силмак од Јегуновце
ја запали првата печка, а околу 200 работници што
беа испратени на принуден одмор, се враќаат на
работа во халите за производство на феросили-
циум.
Единствениот авион на авиокомпанијата МАТ
никако да се вивне во воздух. Од компанијата велат
дека откако пред една недела му била заменета
носната, предна нога на авионот боинг во сервисот
на ЈАТ Техника во Белград, инспектори на
Агенцијата за цивилно воздухопловство по изврше-
ниот вонреден преглед констатирале недостатоци
на едниот мотор.

2. TOp VESTI - RElEVANTNOST pO BROJ NA OBJAVI

1. СЛАВЕСКИ ПОБАРАЛ РЕБАЛАНС НА БУЏЕТОТ (*****)
2. „СИЛМАК” ЌЕ ПОЧНЕ ДА РАБОТИ (****)

ДНЕВНИК с.6 ПАРТНЕРСТВО СО ПРОКРЕДИТ БАНКА

с.7 ДАНОЧНИТЕ ПРИХОДИ ПОКУСИ ЗА 40 МИЛИОНИ ЕВРА с.6 OTKAКO JA ЗАМЕНИ НОГАТА, МАТОВИОТ БОИНГ СЕГA ЌЕ ГО ПОПРАВА
МОТОРОТ
с.7 МАТ ПРИЗЕМЈЕН ПРЕД ПАК ДА ПОЛЕТА
с.6 МИНИСТЕРСТВОТО ЗА ФИНАНСИИ ПРЕДЛОЖИЛО НОВ РЕБАЛАНС НА
с.8 СИЛМАК JA ЗАПАЛИ ПРВАТА ПЕЧКА БУЏЕТОТ
с.8 ПАРТНЕРСТВО НА ССК И ПРОКРЕДИТ БАНКА
ВРЕМЕ
БИЗНИС с.2 БЕРЗАТА НЕ ДАВА ПЕТ ПАРИ
с.2 МАКЕДОНИЈА ЌЕ ДОБИЕ АКРЕДИТАЦИЈА ЗА ИПА-ФОНДОВИТЕ с.4 ВЛАДАТА УДИРА ПO А1 ПРЕКУ КОМПАНИЈАТА „ТЕ-МОБИЛЕ”
с.2 ЗАМЕНЕТА НОСНАТА НОГА НА АВИОНОТ НА MAT с.7 СВЕТОТ ПОЧНА ДА ИЗЛЕГУВА ОД РЕЦЕСИЈАТА
с.4 ИЗВОЗОТ СТРМОГЛАВЕН, ДЕФИЦИТОТ ГАЛОПИРА с.7 „СИЛМАК” ПРОРАБОТЕ
с.4 ПАРТНЕРСТВО НА СОЈУЗОТ НА СТОПАНСКИ КОМОРИ И ПРОКРЕДИТ БАНКА
с.5 „ЕВН МАКЕДОНИЈА” ГО РЕШИ ПРОБЛЕМОТ ВО ХИПОДРОМ
ВЕСТ
с.6 ЕЛЕКТРОНСКОТО БАНКАРСТВО ПРЕДИЗВИК ЗА КОМИТЕНТИТЕ
с.2 BO “СИЛМАК” CE ВРАЌААТ 200 РАБОТНИЦИ
с.8 АКЦИЈАТА НА ЗК ПЕЛАГОНИЈА СО НАЈГОЛЕМ ПОРАСТ НА ВРЕДНОСТА
с.4 ЗА ПРЕМИЕРОТ, CЛАВЕСКИ БИЛ НEЕФИКАСЕН И НЕКООРДИНИРАН
с.9 ПРОМЕТОТ И ПОНАТАМУ “ТЕНОК “
НОВА МАКЕДОНИЈА
УТРИНСКИ ВЕСНИК с.2 СЛАВЕСКИ ПОБАРАЛ НАМАЛУВАЊЕ НА РАСХОДИ-ТЕ И РЕБАЛАНС НА
с.2 ЗОШТО СЛАВЕСКИ МОРАШЕ ДА ЗАМИНЕ БУЏЕТОТ
с.8 ТЕКСТИЛЦИТЕ ЌЕ СЕ ПРЕБРОЈУВААТ ВО СЕПТЕМВРИ с.7 КОНЦЕПТОТ ЗА ЗЕМЈОДЕЛСТВОТО Е СО „ФАЛИНКИ”
с.8 КОМБИНАТОТ „СИЛМАК” ПОВТОРНО РАБОТИ
с.7 „СИЛМАК” ЌЕ ПОЧНЕ ДА РАБОТИ
с.8 МАКЕДОНИЈА ЌЕ ДОБИЕ АКРЕДИТАЦИЈА ЗА ИПА-ФОНДОВИТЕ
с.7 ССК И ПРОКРЕДИТ БАНКА СТАНАА ПАРТНЕРИ
с.8 „ЖИТО ВАРДАР” ПРЕДАДЕ ОКОЛУ 3.000 ТОНИ ЈАЧМЕН
с.9 ЗАМЕНЕТА НОСНАТА НОГА НА „БОИНГОТ” НА MAT ШПИЦ
с.9 СПОРЕД ММФ, ПОЧЕТОК НА КРАЈОТ НА РЕЦЕСИЈАТА с.8 НАСКОРО ПРИСТАП ДО ИПА-ФОНДОВИТЕ
с.8 „БОИНГОТ” НА MAT ОСТАНУВА ПРИЗЕМЈЕН
ВЕЧЕР
с.8 „СИЛМАК” ПОЧНА СО РАБОТА
berznik_082:berzNIK 11.07.2009 14:15 Page 22

22 берзНИК broj 82
BERZANSKI PREGLEDNIK NA NASTANI VO PE^ATENI MEDIUMI
Data 13. 07. 2009

1. KRATOK PREGLED NA NASTANI
Топ вест во денешните весници, сосема оче-
кувано, е реконструкцијата на Владата. Од вче-
рашната собраниска седница, на која беа конста-
тирани оставките на тројца министри, а беше раз-
решен и министерот за финансии, Трајко
Славески, печатените медиуми акцент ставаат на
излагањето на Славески, кој кажа дека државната
каса е пред банкрот и затоа е потребен итен
ребаланс на буџетот и негово кратење за 100
милиони евра, или 6 милијарди денари. -И опози-
цијата и експертите, но и бизнисмените сметаат
дека оваа изјава на Славески е презадоцнета,
бидејќи веќе последиците се огромни.
Кастрењето што го побара довчерашниот мини-
стер треба да се направи веднаш, а не наесен,
бидејќи тоа го диктира финансиската состојба на
буџетот, кој е пред колапс, пишува Утрински вес-
ник. -На последната владина седница предложив
Владата да направи ребаланс на буџетот и него-
во намалување за 100 милиони евра. Тоа треба
да се направи веднаш, а не во септември, бидејќи
сигурноста која сега ја обезбедивме, ќе ја нема во
септември, апелираше Славески до Владата и
пратениците, притоа веројатно мислејќи на комот-
носта што и ја обезбеди на Владата со парите од
еврообврзницата кои пристигааа дента кога тој
беше разрешен. Тој призна дека на моменти
земјава била на работ на неликвидност, поради
последиците од економската криза, но дека
Владата успеала да обезбеди функционирање на
државата. -Смената на министерот за финансии
Трајко Славески не е поради незаконско и лошо
работење, туку поради зајакнување на институ-
цијата во време на глобалната економска криза,
рече премиерот Никола Груевски, во образложе-
нието изнесено на вчерашната собраниска седни-
ца за официјализирање на мини реконструкцијата
на Владата. Тој посочи дека со Славески имале
добра соработка, но имало и ситуации на кои ука-
жувал дека треба подобро да се менаџираат, пре-
несува Вечер.
Според пишувањето на германскиот весник
Ханделсблат, -Македонија, Хрватска и Бугарија се
во преговори со Меѓународниот монетарен фонд
за добивање милионски заеми за спас на нивните
економии. Весникот објавува дека најмалку 10
источноевропски земји, меѓу кои и Македонија,
веќе разговараат со ММФ за итни заеми вредни
неколку милијарди долари. Оваа вест вчера ја
демантираа Македонија, Бугарија и Хрватска. Во
Македонија, министерот за финансии во заминува-
ње Трајко Славески категорично ги отфрли вакви-
те тврдења на весникот.
Управата за спречување на перење пари
утврдила дека во изминативе половина година
дури 18 милиони евра се сомнителни пари. Како
што пренесуваат весниците од вчерашната прес
конференција на Управата, бројките говорат дека
до оваа институција биле доставени 128 известу-
вања за сомнителни активности. За разлика од
2008 година, бројката на примени и доставени
барања е зголемен за пет пати.-Доставивме 64
известувања до надлежните институции под
сомнение дека е сторено кривично дело од обла-
ста на економско -финансискиот криминал и 14
извештаи под сомнение дека е сторено кривично
дело перење пари, рече Александар Стојков од
Управата за спречување на перење пари. Во први-
те три месеци од годинава, Управата извршила
надзор над 28 субјекти, од кои две се банки.
Мартин Корубин од одделението за инспекциски
надзор, вели дека овие субјекти со спроведената
постапка за порамнување биле казнети со 73.200
евра. Две казина се казнети со 9.150 евра и една
осигурителна компанија заработи казна од 6.100
евра. Корубин рече дека една осигурителна компа-
нија и една штедилница се поднесени за поведува-
ње на прекршочна постапка со износ од 18.300
евра. -
И шестгодишно патешествие на Рудкоп про-
тив Фени индустри во фокусот на интерес на
денешните изданија на печатените медиуми. -
Фени врши узурпација на машините и на опремата
за работа во сопственост на АД Рудкоп и за овој
шестгодишен период компанијата претрпе штета
од околу 28 милиони долари, соопшти адвокатот
11.07.2009 g. САБОТА
на кавадаречката Рудкоп, Петар Трајковски и чле-
новите на одборот за спас на компанијата. Поради
неможност да се подмируваат трошоците за плати,
придонеси, даноци и царина, фирмата влезе во
стечај, а над 200-те вработени од кавадаречкиот
регион останаа без работа и без средства за рабо-
та. -Само државата, на име Фонд за пензиско и
здравствено осигурување, има побарувања од
околу милион евра. Компанијата има правосилна
пресуда со која се потврдува дека Фени индустри
треба да плати 27 милиони, или близу половина од
она што државата го побарува, но стечајниот
управник на Рудкоп, спротивно на неговата улога,
издејствува укинување на извршното решение и
парите ги врати во Фени, објасни Трајковски.
Позициите на македонската влада во спорот
со австриската компанија ЕВН на судската арбит-
ража во Вашингтон ќе ги брани Латхам и Ваткинс,
адвокатска куќа основана во САД, со канцеларии
во целиот свет, информира Шпиц. Оваа информа-
ција во четвртокот ја лиферува телевизијата Алфа,
која појаснува дека останува мистерија сумата што
владата ќе и ја плати на адвокатската куќа за да ја
застапува во спорот со Австријците. Според
неофицијални информации, можно е да се работи
за милионска сума, имајќи предвид дека се работи
за една од најскапите меѓународни адвокатски
канцеларии.
Весниците ја пренесуваат и реакцијата
на Агенцијата за цивилно воздухопловство, на
соопштението од МАТ, во кое компанијата инфор-
мираа дека Агенцијата повторно го задржува авио-
нот во сервисот во Белград, сега поради санирање
на моторот, во услови на висока сезона во авиосо-
обраќајот. АЦВ смета дека раководството на MAT
знаело за дефектот на еден од моторите на боин-
гот, но за тоа не ги известило воздухопловните
власти, иако за тоа имало законска обврска.
Дефектот, кој моментно се санира во ЈАТ техника
во Белград, го откриле инспекторите на АЦВ, кои ја
проверувале замената на носната нога поради која
на единствениот авион на MAT пред неколку месе-
ци му беше одземена пловидноста.

2. TOP VESTI - RELEVANTNOST PO BROJ NA OBJAVI

1. ДРЖАВНАТА КАСА Е ПРЕД БАНКРОТ, ПРИЗНА СЛАВЕСКИ (*****)
2. „РУДКОП” И БЕЗ МАШИНИ И БЕЗ ОТШТЕТА (****)
ДНЕВНИК
с.3 САМО СЛАВЕСКИ ОДБРА ДА Е ГЛАС, НЕ ЕХО
с.7 БУЏЕТОТ НА РАБОТ ОД БАНКРОТ
с.7 АЦВ: MAT ГО КРИЕШЕ ОШТЕТЕНИОТ МОТОР
с.8 „РУДКОП” И БЕЗ МАШИНИ И БЕЗ ОТШТЕТА
УТРИНСКИ ВЕСНИК
с.7 ДРЖАВНАТА КАСА Е ПРЕД БАНКРОТ, ПРИЗНА СЛАВЕСКИ
с.9 СПОРЕД „ХАНДЕЛСБЛАТ”, ДЕСЕТ ЗЕМЈИ ПРЕГО-ВАРААТ СО ММФ
с.9 УСППФТ ИСТРАЖУВА 18 МЛН. ЕВРА СОМНИТЕЛНИ ПАРИ
с.12 „РУДКОП” ГО ОБВИНУВА СУДСТВОТО
ВЕЧЕР
с.3 ОСВЕЖУВАЊЕ НА ЕКОНОМСКИОТ ТИМ
с.5 СОМНИТЕЛНИ 18 МИЛИОНИ ЕВРА
с.6 ОД МАКРЕВСКИ И ФУЕРЕ ЌЕ ПАДНЕ BO НЕСВЕСТ
с.6 МАВРОВО ОДИ ВО СТЕЧАЈ?
с.6 НЕКОРЕКТНИ ТВРДЕЊАТА НА MAT
с.9 ЌЕ НИКНАТ НОВИ ВИСОКОК КАТНИЦИ ВО АЕРОДРОМ
ВРЕМЕ
с.3 ВЛАДАТА НЕ СМЕЕ ДА СЕ МЕША ВО БИЗНИСОТ
с.5 БАНКИТЕ МОЛЧАТ ЗА СОМНИТЕЛНИТЕ ТРАНСАКЦИИ
с.6 ПОМАЛА ДРЖАВНА КАСА ИЛИ ЕКОНОМИЈАТА НИ ОТИДЕ
с.6 ТАЈНИ ПРЕГОВОРИ СО ММФ?
ВЕСТ
с.5 СЛАВЕСКИ: НЕ СУМ МРТВА РИБА, ЈАС СУМ ЖИВ ЧОВЕК
НОВА МАКЕДОНИЈА
с.5 ИТЕН, ИТЕН, ИТЕН РЕБАЛАНС
с.7 ШЕСТГОДИШНО ПАТЕШЕСТВИЕ НА „РУДКОП” ПРОТИВ „ФЕНИ ИНДУСТРИ”
с.9 ШПЕДИЦИИ ПЛАЌАА НАД 1.000 ЕВРА ЗА ДУЌАНИ НА ГРАНИЧНИТЕ ПРЕМИНИ
ШПИЦ
с.5 СЛАВЕСКИ НАЈАВИ НЕСИГУРЕН СЕПТЕМВРИ
с.8 МАКЕДОНИЈА ВО ПРЕГОВОРИ СО ММФ?
с.8 РУДКОП ЈА БАРА МЕХАНИЗАЦИЈАТА ОД ФЕНИ
с.8 ПОД ИСТРАГА 18 МИЛИОНИ СОМНИТЕЛНИ ЕВРА
с.8 АДВОКАТИ ОД САД ЌЕ БРАНАТ ВЛАДАТА ОД ЕВН
berznik_082:berzNIK 11.07.2009 14:15 Page 23
Data 1.06.2009 broj 76
BERZANSKI PREGLEDNIK NA NASTANI VO PE^ATENI MEDIUMI
1. KRATOK PREGLED NA NASTANI VO NEDELNICITE
ГЛОБУС
С.10ВАКНИН ПОСОЧУВА НА ЗАГУБА ОД 1,2 МИЛИЈАРДИ
ЕВРА!
Колку е точно тврдењето на аналитичарот дека НБРМ навреме
нe продала девизни обврзници кои сега и носат загуба?
Познатиот економски аналитичар со израелско потекло Сем
Вакнин, во својата последна колумна одново предупредува на
состојбите со девизните резерви на земјава. Според него, кон
крајот на 2008 година, девизните резерви на Македонија изнесу-
вале 1,6 билиони евра.
С.22АПЛАУЗИТЕ ПРЕСУШИЈА, СЕ СЛУША САМО ГАЛОПОТ НА
КРИЗАТА
Владата е задолжена да го одржува оптимизмот, a некој треба
да ја покаже и реалната слика кабинетот треба да престане да
гледа само ТВ Сител, a да погледне малку и кон ТВ Алфа, на
пример!
На панел дискусија на Советот за глобална соработка, стручно
тело, беше предложено да се формира мешан антикризен коми-
тет при Владата на РМ за следење на состојбите и предлагање
на антикризни мерки и политики. Во него, според СГС, треба да
влезат сите релевантни, заинтересирани странски и домашни
експерти.
ФОКУС
С.42БЕРЗАТА ПРОФИТИРАШЕ ОД КРИЗАТА, АМА СЕ СОПНА
НА ПРЕРОДБАТА!
Македонската берза е иста со македоиската економија.
Невработени до гуша и преполна со сиромаштија! А, пак, пред-
видливоста и очекувањата се сведуваат на тоа дека за малкуми-
на во државава и случајностите се премногу случајни за да бидат
ненамерни, додека за останатите веројатностите и варијаблите
се еднакви на пермутации за равенка со сите непознати!
С.43BO ШТО ВРЕДИ ДА СЕ ИНВЕСТИРА НА МАКЕДОНСКАТА
БЕРЗА
Oна што ги карактеризираше берзите во изминатиот период е
повторната волатилност, но со опаѓачки тренд. Веќе навикнавме
да ги гледаме индексите кои во текот на дневното тргување,
повеќепати влегуваат во минус и плус. Очајно се чекаат позитив-
ни корпо-ративни известувања од водечките светски економии,
како и стабилизација на макроекономските параметри. Еден од
главните поттикнувачи на надолниот тренд е константното зголе-
мување на невработеноста, пред се во високо развиените еконо-
мии, која достига најви-соки проценти во изминатите децении.
С.44ПОТЦЕНЕТИТЕ АКЦИИ СЕ ДОБИТНА КОМБИНАЦИЈА НА
ДОЛГ РОК
Малиот промет, малкуте учесници на пазарот и поврзаноста со
регионалните и светските трендови се основните карактеристики
на Македонската берза изминативе неколку месеци. Во така
поставени услови на игра се поставува прашањето дали е тоа
терен за акумулација на ефтини акции или најава за подолг
период на апатија на нашиот пазар. Времето кое измина покажа
дека бидејќи светот и регионот минатата година се соочија со
шокови, на нашата берза има можност да се купат акции по екс-
тремно ниска цена, a со потенцијал за голем раст во иднина.
КАПИТАЛ
С.12МАКЕДОНИЈА ЈА КОЧИ ИНВЕСТИЦИЈАТА НА МЕРКАТОР
Нерешените имотно-правни односи на дел од парцелата што ја
купи сповенечкота компанија Мерка-тор се причина што со годи-
ни не може да започне изградбота но трговски центар во Скопје.
Откако ке започне, изградбота е планирано до трае две години,
но засего немо најава зо зопочнувоње но градежните работи на
локацијота кај салата Борис Тројковски.
С.24ЕКОНОМСКАТА ПРЕРОДБА ПАЃА НА ТЕНДЕРИТЕ
берзНИК
23
OD 6.07 DO 11.07.2009 g. PONEDELNIK-SABOTA
Вo последниве две години над десет значаjни тендери
завршија co поништување или се претворија во процедури без
крај. Досега никој нe пресметал колку чинат низата неуспешни
продажби и јавни набавки, a реалноста покажува дека овие
неуспеси ќe не чинат многу скапо кaкo држава. Загубени стотици
милиони евра инвестиции, нереализирани вработу-вања, потро-
шено време, простор за корупција... време е некој да одговара за
тоа!
С.32МАКЕД0НИЈA ГИ ИЗБРА СВОИТЕ НАЈДОБРИ БРЕНДОВИ
Македонија за првпат ги доби своите супер-брендови.
Регионалната филијала на светската организацја superbrands
минатата недела им ги додели престижните златни маркички на
25 компании и производи присутни на македонскиот пазар.
Радува податокот што поголемиот дел од нив се изворни маке-
донски брендови, a тие ветуваат дека и понатаму ќе го оправду-
ваат својот супер-статус.
С.36 ИНВЕСТИРАМЕ ДВА МИЛИОНИ ЕВРА BO ДBA НОВИ ПОГОНА!
Млекарницата Здравје Радово наскоро ќе почне да произведу-
ва три нови линии co производи- топени сирења, млечни намази
и овошни јогурти, во двата новоизградени објекти во Струмица и
во Куманово
Млекарницата Здравје Радово инвестира околу два милиони
евра во отворање но два нови производни погони, во Куманово и
во Струмица, каде што ќе се произведуваат нови млечни про-
изводи, како што се топени сирења, млечни намази и овошни
јогурти.
С.38СЕ ПОМАПКУ СТРАНЦИ НА БЕРЗАТА
Споредено со мај, во јуни учеството на странските инвеститори
на Македонската берза бележи пад. Статистичките податоци за
тргувањето покожуваат дека учеството на странскиот капитал во
продажбата на Берзата во Скопје минатиот месец опаднало за
17,69 процентни прени, во однос на мај. Додека учеството, и на
индивидуалните странски инвеститори, но и на странските фон-
дови во делот на купувањето, во јуни се намалило за 10,44 про-
центни поени.
С.39НА МАКЕДОНИЈА ЌЕ И ТРБААТ НАД 500 МИЛИОНИ ЕВРА!
Џон Јоновски, Директор на Phalanx Capital, кој учествуваше во
подготовката на првата еврообврзница
Каматата што е постигната од 9,875% е пазарно формирана.
He е прашање дали е висока или ниска, туку е прашање дали ќе
пристигне по вистинската цена по која инвеаиторите се спремни
да позајмат пари. Тие сакаат повеќе, Владата сака помалку.
ФОРУМ
С.34МАКЕДОНСКИ БРЕНДОВИ
За да еден производ го добие епитетот бренд, треба добро да
се позиционира на пазарот, да биде видливи препознатлив, да
има постојан квалитет, континуирано да комуницира со јавноста
преку рекламни кампањи и други начини на комуникација, да има
живот, јасно да ги избере целните групи, да има прифатлива
цена, ефикасна промоција, сопствена приказна, која ќе ја раска-
же, убаво да биде спакуван, да има имиџ и идентитет, регионал-
но значење... и да користи уште еден куп други помошни марке-
тиншки алатки. Колку вакви македонски производи имаме? Ептен
малку. Зошто?
С.37ПРОМЕНА НА ТРЕНДОТ
Македонска берза - минатата недела
Вкупниот промет изминатата недела изнесуваше 102,5 милиони
денари, од тоа 92 милиони беа остварени на Официјалниот пазар, а
само 10,5 мили-они на Редовниот пазар. Вкупниот неделен промет
беше приближно ист како и претходната недела, а најголем удел ео
прометот - околу 60% -имаше тргувањето со државни обврзници
Крајот на јуни и почетокот на јули светските берзи повторно беа
преплавени од различни макроеко-номски вести и предвидувања на
разни релевантни професионалци и институции.
berznik_082:berzNIK 11.07.2009 14:15 Page 24

24 берзНИК broj 82
BERZANSKI pREglEDNIK NA NASTANI VO pE^ATENI MEDIUMI
Data 13.07.2009

НЕДЕЛАТА ЈА ОДБЕЛЕЖАА...

акцијата на алкалоид - најтргувана

Малиот промет и слабата заинтересираност
на инвеститорите беа карактеристични за тргу-
вањето на Македонската берза и изминатава
недела. Просечниот дневен промет изнесува-
ше околу седум милиони денари, при што
најголемо учество имаа обврзниците од дена-
ционализација.
Креаторот на десетте најликвидни компа-
нии,МБИ-10 ја отвори неделава во минус од
2,57 % што воедно беше и најголемиот пад на
неделно ниво на берзата, а ја заврши во пози-
тива од 1,09%, што претставуваше 2.390,66
индексни поени. Движењето на индексот на
јавно поседуваните друштва,МБИД беше во
надолна линија, но сепак во петокот успеа да
ја достигне позитивата од 0,36%. Движењето
на индексот на обврзниците,ОМБ беше претеж-
но во црвената зона.
Вкупниот промет на неделно ниво изне-
сува 34.483.272,09 денари, од кој, на
Официјалниот пазар припадна поголемиот дел
од 29.356.653,09, а остатокот од 5.126.619,00
се оствари со трансакции на Редовниот пазар.
За разлика од првата неполна седмица во
јули,кога најтргувани беа обврзниците од осма-
та емисија, овој пат местото на најтргувана
хартија од вредност и припадна на акцијата на
Алкалоид Скопје која оствари промет од 6,9
милиони денари. Акцијата на Комерцијална
банка Скопје се најде на второто место со про-
местото на најтргувана хартија од вредност и припадна на акцијата на
алкалоид, која оствари промет од 6,9 милиони денари. акцијата на
комерцијална банка се најде на второто место со промет од 3,7 милиони
денари. третата и четвртата позиција им припаднаа на обврзниците од
шестата и осмата емисија со промет од 3,3, односно 2,7 милиони денари
мет од 3,7 милиони денари. Третата и четврта- ите кои остварија добивка во 2008 година
та позиција им припаднаа на обврзниците од треба да се искористи за покривање на загуби-
шестата и осмата емисија со промет од 3,3, те на ДООЕЛ-ите кои остварија загуба во 2008
односно 2,7 милиони денари. Акцијата на година. Остатокот од непоркиената загуба да
Стопанска банка Битола го заработи петтото се покрие од акумулираната добивка од пре-
место во текот на изминатите пет работни тходниот период.
дена, со промет од 2,1 милион денари. РЖ Услуги АД Скопје, пак на својата седни-
На неделно ниво најголем пораст дожи- ца одржана во средата донесе одлука со која
веа акцијата на ТК Боро Папучар Куманово, утврдената нето добивка за 2008 г. во износ од
чија цена во средата достигна 1.600 денари по 1.729.511,00 денари се пренесува за законски
акција што претставува пораст кај оваа акција резерви на друштвото. Исто така донесена е и
од 841,18%. одлука за усвојување на годишната сметка,
Местото на најголем губитник во текот финансиските извештаи, консолидирана
на изминатата недела и припадна на акцијата годишна сметка, консолидирани финансиски
на Отекс Охрид чија цена се спушти на 60 извештаи и годишниот извештај за работата за
денари по акција при тргувањето во вторникот, деловната 2008 година, како и за одредување
што претставуваше пад од 25% кај оваа акција. на овластен ревизор на годишна сметка и
За одбележување во минатата недела беа и финансиски извештај за 2009 година. Донесена
ценовно чувствителните информации објавени е и одлука за избор на членови на одбор на
од страна на ЕМО Охрид и РЖ Услуги Скопје. директори. Објавени се и консолидираните и
ЕМО Охрид на акционерското собрание неконсолидираните ревидирани финансиски
донесе одлука со која добивката од ДООЕЛ- извештаи за 2008 г.

средствата од втората еврообврЗница –легнаа За иЗмама, даночно

државната каса побогата со
175 милиони евра
На сметката на Република Македонија
минатата недела легнаа 175-те милиони
евра за издадената еврообврзница.
Втората еврообврзница во износ од 175
милиони евра државата ја издаде на 1 овој
месец. Таа е со рок на достасување на 3,5
години и купонска каматна стапка од 9,875
проценти годишно.
Дел од средствата од еврообврзницата ќе
бидат претворени во денари за потребите
на државниот буџет, а останатите ќе бидат на
трезорската сметка во Народната банка на
Република Македонија.
Министерот за финансии, тогаш во оставка,
не прецизира колку од средствата што
ќе пристигнат ќе бидат претворени во
денари. - Работа е на трезорот при
Министерството за финансии да оцени
според потребите што се во тек колку
средства ќе се претворат во денари, истакна
министерот Славески кој додаде дека е
важно оти девизите остануваат во
Македонија.
Еврообврзницата е откупена од
инвеститори од Велика Британија (59,9
отсто), од Швајцарија (11,3 отсто), Бразил
(8,6 отсто), Австрија (6,9 отсто), Данска (5,1
отсто), Германија (3,1 отсто), Грција (2,9
отсто), Бенелукс (1,5 отсто) и инвеститори од
други земји со 0,7 отсто. Главни купувачи
35,8 отсто се друштва за управување со
средства, 22,9 отсто се пензиски фондови,
инвестициски фондови 18,6 отсто, приватни
банки 10,8 отсто, банки 7,6 отсто,
осигурителни фондови 3,4 отсто.
Средствата се наменети за непречено
финансирање на Буџетот на Република
Македонија и продолжување на
реализацијата на проектите на Владата, а ќе
придонесат и за зголемување на девизните
резерви на Република Македонија и
зачувување на стабилноста на денарот.
Со издавањето на еврообврзницата јавниот
долг на Република Македонија, кој изнесува
1,721 милијарда евра, односно 25,9 отсто во
однос на Бруто домашниот производ, ќе се
зголеми за 2,9 процентни поени што е во
согласност со Стратегијата за управување на
јавниот долг на Република Македонија од
2009 до 2011 година.
Одговарајќи на новинарско прашање
зошто се задолжуваме во странство кога се
појавува голем интерес за државните записи,
министерот Славески рече дека нема замена
за подолгорочното надворешно задолжување
и оти надворешното задолжување е и
препорака од јавноста.
Домашното задолжување, појасни
министерот, е краткорочно и капиталот во
државата е ограничен колку и да го има. -
Владата не сака или сака само ограничено
да ги користи ресурсите што и стојат на
располагање на македонскиот финансиски
систем и мислам дека дел од ова
задолжување, особено интересот на банките
е од краткорочен крарактер, изјави Славески.
Затајнување и фалсификување
Поднесени 13
кривични пријави
- Управата за финансиска полиција до
Основното јавно обвинителство Скопје и Струмица
поднесе 13 кривични пријави поради основано
сомнение дека сториле кривични дела -измама,
даночно затајување, фалсификување или
уништување деловни книги и соизвршителство.
Кривична пријава за измама и фалсификување
или уништување деловни книги е поднесена
против едно лице од Скопје, кој во текот на март
годинава употребил фалсификуван договор за
продажба на градежно неизградено земјиште
склучен меѓу Министерството за финансии и
починатиот дедо на неговата сопруга. Тој со ова ги
довел во заблуда вработените во Агенцијата за
катастар на недвижности да извршат запишување
на сопственост на катастерска парцела која
претходно била во државна сопственост со
површина од 18.200 метри квадратни во селото
Нерези со што овозможил противправна имотна
корист за друг во износ од 166.050.000 денари.
Дванаесетте кривични пријави се поднесени
против 22 управители и основачи на 18 фирми од
Скопје, Куманово и Радовиш поради основано
сомнение дека сториле кривични дела даночно
затајување и фалсификување или уништување
деловни книги и соизвршителство. Тие, во
периодот од 2004 до 2008 година, со намера да се
стекнат со противправна имотна корист затаиле
парични средства на име ДДВ, персонален данок
на доход и данок на добивка во вкупен износ од
31.593.275 денари.
berznik_082:berzNIK 11.07.2009 14:15 Page 25

Data 13. 07. 2009 broj 82

BERZANSKI PREGLEDNIK NA NASTANI VO PE^ATENI MEDIUMI
берзНИК
25
NEDELEN PREGLED NA MAKEDONSKA BERZA
za period od 6.07. - 10.07. 2009 godina

VKUPEN PROMET NA MAKEDONSKATA

BERZA AD SKOPJE U^ESTVO NA ODDELNI PAZARNI
SEGMENTI VO VKUPNIOT PROMET

PREGLED ZA NAJTRGUVANI AKCII NA OFICIJALEN PAZAR

10 NAJTRGUVANI HARTII OD VREDNOST

NA OFICIJALEN PAZAR
berznik_082:berzNIK 11.07.2009 14:14 Page 26

26 берзНИК broj 82
OFICIJALEN PAZAR ZA PERIOD OD 6.07. D0 10.07. 2009
Data 13. 07. 2009
berznik_082:berzNIK 11.07.2009 14:13 Page 27
berznik_082:berzNIK 11.07.2009 14:13 Page 28