Asociacioni i Komunave t Kosovs

Deklarat Parimore

ZHVILLIMI EKONOMIK LOKAL

Prishtin, 2010

Deklarat Parimore mbi Zhvillimin Ekonomik Lokal

Prmbledhje: Ky dokument shqyrton rolin e komunave n zhvillimin ekonomik lokal dhe thekson se: Komunat krkojn bashkpunim t plot dhe praktik me Qeverin n tejkalimin e sfidave t hartimit dhe implementimit t planeve zhvillimore. Komunat kan nevoj pr mjete teknike dhe financiare pr t kryer detyrn e tyre. Procesi i zhvillimit ekonomik lokal sht i suksesshm n saje t pjesmarrjes aktive t qytetarve dhe prfshirjes s ekspertizs dhe prvojn lokale.

Asociacioni i Komunave t Kosovs sht themeluar n baz t Karts Evropiane t Vetqeverisjes Lokale me qllim t promovimit t interesave t popullit t Kosovs nprmjet forcimit t puns s Komunave.

Referimet Kryesore: Kushtetuta e Republiks s Kosovs Karta Evropiane e Vetqeverisjes Lokale Karta Evropiane pr Ndrmarrjet e Vogla Ligji pr Vetqeverisjen Lokale, Nr. 03/L-040 Ligji Pr Financat e Pushtetit Lokal, Nr. 03/L-049 Ligji mbi Partneritetet Publiko Private dhe Koncesionet n Infrastruktur dhe Procedurat pr Dhnien e Tyre, Nr. 03/L-090 Ligji pr Zonat Ekonomike, Nr. 03/L-129 Ligji pr Planifikimin Hapsinor, Nr. 2003/14 dhe Ligji pr Ndryshimin e

Ligjit pr Planifikimin Hapsinor, Nr. 03/L-106 Ligji pr Pyjet e Kosovs, Nr. 2003/3 Ligji pr Tokn Bujqsore, Nr. 02/L-26 Ligji pr Shpronsimin e Prons s Palujtshme, Nr. 03/L-139 Ligji pr Mbrojtjen e Mjedisit, Nr. 03/L-025 Ligji pr Ndrmarrjet Publike, Nr. 03/L-087 Ligji pr Mbshtetjen e Ndrmarrjeve t Vogla dhe t Mesme, Nr. 02/L-5 dhe Ligji pr Ndryshimin dhe Plotsimin e Ligjit Nr. 02/L-5, Nr. 03/L-03 Raporti i Banks Botrore ``Doing Business 2010``. Moduli i trajnimit pr ZhEL pr antart e posazgjedhur t kuvendeve komunale, 2008 dhe 2010 Modulet e trajnimit pr ZhEL t Banks Botrore Strategjit pr ZhEL t Komunave t Kosovs

Asociacioni i Komunave t Kosovs

PARATHNIE NGA KRYETARI I ASOCIACIONIT T KOMUNAVE T KOSOVS

Kosova ka nevoj pr qeverisje t fort lokale. Politikat pr zhvillimin e Kosovs mund t ken sukses duke prfshir dhe informuar nivelin lokal. Asociacioni i Komunave t Kosovs ka nj rol t rndsishm pr t ndihmuar Qeverin, pr t ofruar qeverisje t mir dhe gjithashtu pr t informuar Qeverin rreth shqetsimeve dhe vshtirsive t komunave. Kjo Deklarat Parimore e prgatitur nga Asociacioni i Komunave t Kosovs, ka kto qllime kryesore: T tregoj se komunat arrijn sukses kur gzojn shkall t lart t vetqeverisjes lokale. T riafirmoj rndsin e pjesmarrjes aktive t qytetarve n procesin e vendimmarrjes s organeve komunale. T nxjerr n pah vshtirsit e hasura n zhvillimin e politikave n nivel komunal dhe t propozoj zgjidhje pr t prmbushur m mir nevojat e qytetarve. T prhap informacion pr praktikat Evropiane n qeverisjen lokale dhe t inkurajoj miratimin e ktyre praktikave n Kosov.

Puna e Asociacionit t Komunave t Kosovs bazohet n Kartn Evropiane mbi Vetqeverisjen Lokale. Prmbushja e kritereve t ksaj Karte sht nj krkes e rndsishme q Kosova t zr vendin e saj n Evrop. Qllimi i ktyre deklaratave sht q t afirmoj prgjegjsit e komunave, t garantuara me Kushtetut dhe ligjet e Republiks s Kosovs. Pozita e tyre fuqizohet m tej nprmjet Karts Evropiane pr Vetqeverisje Lokale e cila i jep nj mandat t fort nivelit t qeverisjes lokale n t gjith Evropn. Rezultatet e puns n kt projekt jan sfiduese dhe ofrojn nj varg propozimesh serioze pr t ndihmuar n prcaktimin e politikave dhe prioriteteve qeveritare. Mbetem me shpres q kjo deklarat parimore do t lexohet dhe shqyrtohet nga t gjith ata q e vlersojn perspektivn komunale t Republiks s Kosovs. Ne krkojm konsultime dhe debate konstruktive rreth deklaratave parimore t AKK-s dhe rrjedhimisht, ndrmarrjen e hapave t mtejm n dobi t qytetarve t Kosovs. Komentet dhe vrejtjet tuaja jan t mirpritura. Bajrush Xhemaili Kryetar i Asociacionit t Komunave t Kosovs

Deklarat Parimore mbi Zhvillimin Ekonomik Lokal

Asociacioni i Komunave t Kosovs

1. PRMBLEDHJE
Ky dokument paraqet nj analiz t situats ekzistuese legjislative si dhe t praktiks zhvillimore t komunave. N dokument jan paraqitur gjithashtu vshtirsit me t cilat komunat kosovare prballen pr sa i prket zhvillimit ekonomik lokal. Dokumenti ofron nj sr propozimesh pr t prmirsuar mjedisin biznesor si dhe qeverisjen lokale sa i prket zhvillimit ekonomik lokal. Dokumenti rekomandon q komunat t harmonizojn planet dhe dokumentet e veta zhvillimore, t rrisin bashkpunimin ndrkomunal, t angazhohen n krijimin e institucioneve komunale pr mbshtetje bizneseve si dhe t themelojn zyrat komunale pr zhvillim t turizmit lokal, kurse Qeveria Qendrore t vazhdoj tutje me delegimin e kompetencave qendrore tek komunat, sidomos n fushn e regjistrimit t bizneseve t reja. Gjithashtu, rekomandohet q komunat, n bashkpunim me Qeverin Qendrore si dhe komunitetin biznesor t ndrmarrin masa institucionale pr eliminimin e barrierave me t cilat bizneset prballen gjat afarizmit t tyre. Kjo sidomos karshi vrejtjeve q jan br n raportin e Banks Botrore t vitit 2010 pr brje biznes.

Deklarat Parimore mbi Zhvillimin Ekonomik Lokal

Asociacioni i Komunave t Kosovs

2. HYRJE
Qllimi i ktij dokumenti sht q t mbshtetet puna e komunave n zhvillimin ekonomik lokal n prputhje me Strategjin e prgjithshme t AKKs (aneks 1), e cila sht q t punoj me t gjitha komunat n tr Kosovn pr t promovuar qeverisje m t mir komunale. Si sht edhe e njohur, deklarata e par parimore e AKK pr ZhEL sht publikuar n janar 2004, n kohn kur komunat vepronin n mjedis tjetr ligjor, sipas rregullores s UNMIK mbi vetqeverisjen lokale. Kurse, deklarata e 2010 mbi ZhEL ka parasysh avancimin e puns s komunave si dhe mjedisin tjetr ligjor n t cilin komunat kosovare veprojn pas shpalljes s pavarsis m 17 shkurt 2008. Zhvillimi Ekonomik Lokal (ZhEL) sht disiplin holistike dhe definohet si rritje e kapacitetit t ekonomis lokale pr t krijuar pasuri pr banort lokal. ZhEL ka t bj me punn e prbashkt t njerzve n krijimin e partneriteteve pr t nxitur zhvillim t qndrueshm ekonomik q sjell prfitime ekonomike dhe prmirsim t cilsis s jets t t gjith qytetarve. Ky zhvillim mund t arrihet nse resurset lokale (toka, puna, dhe kapitali) shfrytzohen n mnyr m produktive dhe t qndrueshme. ZhEL vrehet nprmjet krijimit t vendeve t reja t puns si dhe shfrytzimit t qndrueshm dhe efikas t resurseve lokale. Efektet e ZhEL ndihen edhe me futjen n prdorim t resurseve t pashfrytzuara dhe n rritjen e t hyrave buxhetore, si dhe rritjen dhe zgjerimin e aktiviteteve biznesore edhe jasht ekonomis lokale. Nj politik gjithprfshirse e ZhEL prmban programe t fokusuara n ruajtjen dhe prparimin e bizneseve ekzistuese, trheqjen e bizneseve t reja, si dhe shfrytzimin e toks s pashfrytzuar. Nga kjo q u tha m lart del se shtje kruciale paraqet dhe mbetet ndrtimi dhe mirmbajtja e partneritetit strategjik n mes t sektorit publik dhe atij privat, gjegjsisht institucioneve komunale (e qendrore) dhe bizneseve private. ZhEL kushtzohet nga autonomia e qeverisjes lokale. N kt drejtim, Qeveria Qendrore ka rol ky n stimulimin e nj ambienti brenda t cilit aktort lokal mund ta praktikojn zhvillimin ekonomik lokal. N dizajnimin e politikave zhvillimore lokale, aktort lokal duhet ti marrin parasysh edhe planet nacionale zhvillimore dhe legjislacionin, q kan ndikim n agjendn e zhvillimit ekonomik lokal. N fund t ksaj pjese, duhet theksuar se nuk ekziston asnj strategji unike, e cila do ishte m e mira pr nj zhvillim t suksesshm ekonomik lokal, pasi q secili lokalitet sht i ndryshm, q karakterizohet me bazn e vet ekonomike dhe institucionale. Megjithat, suksesi ka gjasa m s shumti t ndodh nse prpjekjet pr zhvillim ekonomik lokal kan pr baz parimet e ekonomis s tregut si dhe intervenimet n ato segmente ku dshton tregu. Prandaj, konform ksaj, ZhEL duhet t ket si cak kategorin e atyre bizneseve q mbshtesin dhe kyen n programet e zhvillimit t fuqis puntore, q krijojn vende pune t reja pune dhe avancojn ato ekzistuese, si dhe ato biznese q maksimalizojn t hyrat buxhetore. Gjithashtu, ZhEL duhet t

Deklarat Parimore mbi Zhvillimin Ekonomik Lokal

Asociacioni i Komunave t Kosovs

targetoj me programe financimi ato biznese, te t cilat m leht mund t ndikohet, si jan ato biznese t cilat kan objektiva t qart zhvillimor, por q e kan m vshtir t sigurojn burime financimi pr projektet e tyre n tregun e kapitalit. E fundit, por jo m pak e rndsishme, sht m se e domosdoshme mirmbajtja e nj dialogu t mirfillt, produktiv, dhe n baza t rregullta, n mes autoriteteve komunale dhe bizneseve, pr t analizuar dhe zgjidhur problemet q bizneset hasin gjat funksionimit t tyre t prditshm. Dokumenti sht i organizuar n kt mnyr: n fillim jepet Parathnia nga Presidenti i AKK, m pastaj paraqitet Prmbledhja e elementeve kryesore t dokumentit. Dokumenti vazhdon me Hyrjen, ku paraqitet qllimi i dokumentit, organizimi i tij dhe pjesa teorike mbi ZhEL. M tutje paraqitet nj prshkrim i detajuar i Situats ekzistuese dhe Legjislacionit n fuqi dhe mundsive zhvillimore q ky legjislacion ofron. Dokumenti prfundon me dhnien e Rekomandimeve si dhe Referencat q jan shfrytzuar n dokument.

Deklarat Parimore mbi Zhvillimin Ekonomik Lokal

Asociacioni i Komunave t Kosovs

3. ANALIZA E LEGJISLACIONIT DHE SITUATS EKZISTUESE

3.1 Legjislacioni ekzistues ZhEL ndrthuret n shum aspekte t legjislacionit n fuqi n Republikn e Kosovs. Ksisoj, duke filluar nga ligji baz, nga Kushtetuta e Republiks s Kosovs, theksohet se vetqeverisja lokale bazohet n parimet e qeverisjes s mir, transparencs, efikasitetit dhe efektivitetit n ofrimin e shrbimeve publike. Gjithashtu, komunat, sipas kushtetuts, kan t drejt t vendosin, t caktojn, t mbledhin dhe t shpenzojn t hyrat e veta si dhe t marrin fonde nga Qeveria Qendrore, n pajtim me ligjin. Sipas Kushtetuts s Republiks s Kosovs, njsia themelore e vetqeverisjes lokale n Kosov sht komuna. Komunat, sipas Kushtetuts, duhet t inkurajojn e sigurojn pjesmarrje aktive t t gjith qytetarve n procesin e vendimmarrjes s organeve komunale. Komunat kan t drejt t posedojn dhe menaxhojn pasurin si dhe t jen pronar apo bashkpronar t nj kompanie q sht n interes t komuns n raport me qytetart. Ksisoj, Ligji pr Vetqeverisjen Lokale, Nr. 03/L-040, neni 16, flet pr Kompetencat komunale dhe specifikon se Komunat i ushtrojn kompetencat vetanake, t deleguara dhe t zgjeruara, n prputhje me ligjin. N nenin 17, t po t njtit ligj, flitet pr Kompetencat vetanake t Komunave dhe theksohet se Komunat kan kompetenca t plota dhe ekskluzive, pr sa i prket interesit lokal. Sa i prket Kompetencave vetanake, fushat n t cilat Komunat kan t drejta ekskluzive, e q ndrlidhen me ZhEL jan: a) planifikimi urban dhe rural, b) shfrytzimi i toks, c) zbatimi i rregulloreve t ndrtimit dhe standardeve pr kontrollin e ndrtimit, d) mbrojtja e mjedisit lokal, e) ofrimi dhe mirmbajtja e shrbimeve publike dhe shrbimeve komunale, prfshir furnizimin me uj, kanalizimin dhe drenazhin, trajtimin e ujrave t zeza, menaxhimin e mbeturinave, rrugve lokale, transportit lokal, dhe skemave t nxehjes lokale, f) licencimi i shrbimeve publike dhe objekteve, duke prfshir ato q kan t bjn me argtimin, ushqimin, strehimin, tregjet, shitsit n rrug, transportimin lokal publik, dhe taksit, g) ofrimi dhe mirmbajtja e parqeve dhe hapsirs publike, h) turizmi. Ndrkaq, sa i prket Kompetencave t deleguara, n nenin 18 t ligjit, shprehimisht thuhet se Autoritetet Qendrore t Republiks s Kosovs u delegojn prgjegjsi Komunave n fushat e regjistrimit dhe licencimit t biznesit, mbrojtjen e pyjeve n kuadr t komunave, dhnien e licencave pr prerjen e drunjve, si dhe kompetenca tjera shtes sipas nevojs, duke u shoqruar me financim t nevojshm nga Qeveria. N prputhje me Ligjin pr Planifikimin Hapsinor, Nr. 2003/14 dhe Ligjin pr Ndryshimin e Ligjit pr Planifikimin Hapsinor, Nr. 03/L-106, komunat kan rol qensor pr t siguruar mbrojtjen dhe rregullimin e shfrytzimin e balancuar e t qndrueshm t hapsirs s territorit t komuns. Ksisoj, n prputhje me kt ligj, komunat jan prgjegjse pr hartimin dhe sigurimin e zbatimit t Planit Zhvillimor Komunal (PZhK), q n fakt paraqet plan

Deklarat Parimore mbi Zhvillimin Ekonomik Lokal

Asociacioni i Komunave t Kosovs

hapsinor pr territorin e komuns si dhe hartohet n prputhje me Planin Hapsinor t Kosovs, si dhe hartimin dhe sigurimin e zbatimit t Planit Urbanistik, q prbhet nga Plani Zhvillimor Urban (PZhU) dhe Planet Rregulluese Urbane (PRrU). PZhK sht nj plan strategjik multisektorial, t paktn pesvjear, i cili prcakton orientimet afatgjata t zhvillimit ekonomik, shoqror dhe hapsinor dhe prfshin planin pr zhvillim t zonave urbane dhe fshatit brenda komuns. Kurse, PZhU, si nj plan strategjik multisektorial, t paktn pesvjear, ka t bj vetm me planin e zhvillimit t zonave urbane t komuns. Ndrkaq, PRrU-t, definojn rregullat e lokacionit t objekteve dhe zonat e ndrtimit, dhe duhet t shqyrtohen e nse e nevojshme edhe t ndryshohen do pes vjet. Sipas Ligjit pr Zonat Ekonomike, Nr. 03/L-129, Komunat mund t inicojn krijimin e zonave ekonomike (si n toka private ashtu edhe n ato publike). Sipas ktij ligji, Zonat Ekonomike paraqesin zona gjeografike n kuadr t territorit shtetror, me status t veant, pr t inkurajuar investimet dhe promovuar zhvillimin e biznesit n Kosov duke prqendruar bizneset n nj vend t caktuar dhe duke u ofruar investitorve infrastruktur t prshtatshme dhe qasje n shrbime publike pr zhvillimin sa m t leht t biznesit t tyre. N kt mnyr, krijimi i zonave ekonomike nxit dhe inkurajon investimet q do t ndihmonte n zhvillimin e prgjithshm ekonomik, hapjen e vendeve t reja t puns, trheqjen e teknologjive t prparuara, , zgjerimin e bashkpunimit mes bizneseve, krijimin e kushteve pr biznese pr qasje m t leht n lidhje, transport, si dhe furnizimin me energji, uj dhe shrbime tjera t nevojshme. Zonat ekonomike do t mund t marrin formn e inkubatorve t biznesit, zonave industriale, parqeve industriale dhe teknologjike, etj. Toka bujqsore ka nj trajtim dhe mbrojtje t veant n legjislacionin e Republiks s Kosovs dhe n kt drejtim komunat kan nj rol t rndsishm, n prputhje me Ligjin pr Tokn Bujqsore, Nr. 02/L-26. Sipas ktij ligji, e q ndrlidhet me ZhEL-in, komunat jan t obliguara t mbajn evidencat e plota pr tokn bujqsore t papunuar, n shfrytzim si dhe asaj toke bujqsore q iu ka ndrruar destinimi, n prputhje me ligjin dhe me vendim t Komuns. Gjithashtu, sipas ktij ligji, hartuesit e planit hapsinor dhe planit zhvillimor komunal, duhet t ken parasysh ruajtjen dhe mbrojtjen e toks bujqsore me rastin e zgjerimit t qyteteve dhe vendbanimeve e sidomos tokave q gjenden n sistem t ujitjes s tokave. Komunat kan rol qensor edhe n dhnien e plqimeve pr planet e riaftsimit dhe rikultivimit t tokave bujqsore n qoftse iu ka ndrruar m hert desitinimi, sipas ligjit. Komunat gjithashtu mund t inicojn projekte pr rregullimin e toks bujqsore, me qllim t shfrytzimit sa m racional dhe m ekonomik t toks. Sipas Ligjit mbi Partneritetet Publiko Private dhe Koncesioneve n Infrastruktur dhe Procedurat pr Dhnien e Tyre, Nr. 03/L-090, Komunat njihen si nj nga autoritetet publike n Republikn e Kosovs, q mund t lidhin kontrata t partneritetit publik privat dhe dhnies s koncesioneve, n fushat t cilat n baz t ligjit ato jan drejtprdrejt prgjegjse. Ktu sidomos ndrlidhen fushat q kan t bjn me ofrimin dhe mirmbajtjen e shrbimeve publike dhe shrbimeve komunale, ashtu si jan t definuara n Ligjin pr Vetqeverisjen Lokale, Nr. 03/L-040.

10

Deklarat Parimore mbi Zhvillimin Ekonomik Lokal

Asociacioni i Komunave t Kosovs

Ligji pr Shpronsimin e Prons s Paluajtshme, Nr. 03/L-139, rregullon shpronsimin e prons s paluajtshme private nga Autoritetet Publike, n shrbim t arritjes s nj qllimi publik, sipas definimit t qllimit publik nga ky ligj. Sipas ktij ligji, Komunat jan nj nga kto autoritete publike. N prputhje me kt ligj, bie fjala, mund t bhet shpronsimi i prons s paluajtshme pr ndrtimin e infrastrukturs pr ofrimin e shrbimeve publike si dhe avancimin e mirqenies s prgjithshme ekonomike dhe shoqrore. Pas shpronsimit, prona regjistrohet n kadastr si pron e organit shpronsues, pra organit shpronsues t nj Komune apo Qeveris. Me Ligjin pr Mbrojtjen e Mjedisit, Nr. 03/L-025, mtohet t harmonizohet zhvillimi ekonomik dhe mirqenia sociale me parimet themelore t zhvillimit t qndrueshm. Ksisoj, Komunat kan pr obligim q n bashkpunim me ministrin prkatse dhe n prputhje me planin qendror t hartojn, aprovojn dhe sigurojn zbatimin e planit pr mbrojtje t mjedisit dhe zhvillim t qndrueshm n nivel lokal. Gjithashtu, dy ose m shum komuna mund t hartojn dhe miratojn plane t prbashkta. Komuna, sipas ktij ligji lshon edhe Lejen Mjedisore Komunale pr veprimtari q mund t ken implikime negative n mjedis. Sipas Ligjit pr Ndrmarrjet Publike, Nr. 03/L-087, ndrmarrjet publike (NP) ndahen n dy kategori: NP Qendrore dhe NP Lokale. T parat jan n pronsi t Qeveris, kurse t dytat, n pronsi t Komuns apo Komunave. Ligji saktson se nj NP sht Lokale, nse ajo NP sht ose n pronsi t m pak se tri komunave ose nse operon n fushn e mbledhjes s mbeturinave, prndryshe do t jet NP Qendrore. Kur nj komun sht aksionar n nj NP Lokale, t drejtat e saj t aksionarit do t ushtrohen nga nj Komision Komunal i Aksionarve, i cili prbhet nga (i) nj antar i emruar nga Kryetari i Komuns dhe (ii) dy antar t tjer t emruar nga Kuvendi Komunal. Komisioni Komunal i Aksionarve i raporton n baza vjetore Kuvendit prkats Komunal pr performancn e NP-s Lokale. Sipas ktij ligji, NP t reja mund t themelohen vetm me vendim t Qeveris Qendrore, por ky ligj nuk specifikon n mnyr eksplicite nse Komuna apo Komunat mund t krijojn ndrmarrje t reja publike Lokale. Sipas ktij ligji, gjasht (6) Kompani Rajonale t Ujsjellsit konsiderohen NP Qendrore, jasht ndikimit t komunave, gj q sht n kundrshtim me Ligjin e Vetqeverisjes Lokale, ku shprehimisht thuhet se Komunat jan prgjegjse pr ofrimin dhe mirmbajtjen e shrbimeve publike dhe shrbimeve komunale, duke prfshir ndr t tjera edhe furnizimin me uj. N Kosov ekziston nj baz e mir e legjislacionit t nevojshm n fushn ekonomike. Por, shtja e zbatimit t ligjit akoma mbetet shtje e diskutueshme. Llogaritet se diku rreth 60 ligje t miratuara ndrlidhen me fushn ekonomike. Por, nj numr i konsiderueshm i ktyre ligjeve nuk gjejn zbatim si pr shkak t mungess s buxhetit t mjaftueshm si pr shkak t mosgatishmris s institucioneve si atyre qendrore ashtu edhe lokale pr shfrytzimin e mundsive zhvillimore q ofron baza ligjore. Gjithashtu, moszbatimi i ligjeve ka br q prania e korrupsionit t jet mjaft e madhe si dhe ksisoj ky fenomen ka penguar zhvillimin ekonomik. Moszbatimi i ligjeve t miratuara mbetet sfid pr institucionet lokale dhe

Deklarat Parimore mbi Zhvillimin Ekonomik Lokal

11

Asociacioni i Komunave t Kosovs

qendrore. Prandaj, vetm me nj gjyqsi efikase dhe zbatim efikas t ligjeve si dhe shfrytzimit t mundsive zhvillimore q ligjet ofrojn, si bie fjala Ligji mbi Partneritetet Publiko Private dhe Koncesionet, Ligji pr Zonat Ekonomike, ligjet n fushn energjetike dhe minerare, etj., mund t sigurohet nj zhvillim i qndrueshm ekonomik, natyrisht duke patur parasysh gjithmon mbrojtjen e aspekteve mjedisore dhe sociale.

3.2 Situata ekzistuese Me iniciativn e Zyrs Ndrlidhse t Komisionit Evropian n Kosov, u lansua koncepti i zhvillimit rajonal n Kosov dhe n dhjetor 2008 shumica e komunave t Kosovs iu bashkuan ksaj iniciative dhe themeluan pes agjenci pr zhvillim rajonal, duke u bazuar n provizionet e Ligjit t Vetqeverisjes Lokale, mbi krijimin e partneriteteve n mes komunave n realizimin e projekteve me interes reciprok. Koncepti rajonal sht i bazuar n krijimin e sinergjive n mes komunave. Kto agjenci jan t mbshtetura nga Zyra Ndrlidhse e Komisionit Evropian n Kosov dhe mbikqyren nga Bordet e Partnerve, t cilat prbhen nga kryetart e komunave themeluese t agjencive. Prve mbshtetjes me fonde operacionale pr pes agjencit, ZNKE gjithashtu mbshtet pes agjencit me asistenc teknike dhe financon projekte kapitale t dedikuar zhvillimit ekonomik rajonal. Mbetet t shihet se sa kto agjenci do ti mbeten besnik konceptit inicial mbi pronsin e komunave n rrjedhn e zhvillimit t tyre. N prputhje me nenin 18 t Ligjit mbi Vetqeverisjen Lokale, sa i prket Kompetencave t deleguara, shprehimisht thuhet se Autoritetet Qendrore t Republiks s Kosovs u delegojn prgjegjsi Komunave n fushat e regjistrimit dhe licencimit t biznesit, mbrojtjen e pyjeve n kuadr t komunave, dhnien e licencave pr prerjen e drunjve, si dhe kompetenca tjera shtes sipas nevojs, duke u shoqruar me financim t nevojshm nga Qeveria. N prputhje me kt nen, n drejtim t delegimit t kompetencave komunave, Ministria e Tregtis dhe Industris (MTI) ka filluar me nj projekt pilot pr regjistrimin e bizneseve t reja, n nivel komunal, kurse Ministria e Bujqsis, Pylltaris dhe Zhvillimit Rural (MBPZhR) tanim ka prfunduar procesin e delegimit t kompetencs pr mbrojtje t pyjeve dhe dhnies s licencave pr prerjen e drunjve komunave. Megjithat, shqetsimi mbetet nse komunat posedojn kapacitete t mjaftueshme pr realizimin e ktyre obligimeve n mnyr efikase. Karta Evropiane pr Ndrmarrje t Vogla (shih aneks 1), n frymn e s cils sht hartuar edhe Ligji pr Mbshtetje t Ndrmarrjeve t Vogla e t Mesme, v n pah faktin se ndrmarrjet e vogla jan shtylla kurrizore e ekonomis Evropiane dhe se ato jan burimi kryesor i vendeve t puns dhe nj terren ushqyes pr idet e biznesit. Prandaj, nxitja e nj zhvillimi t hovshm n Kosov mund t ket sukses vetm nse prmirsohet mjedisi biznesor dhe biznesi i vogl e i mesm vendoset n krye t agjends. Ndrmarrjet e vogla dhe t mesme jan m t ndjeshmet ndaj t gjitha ndryshimeve n mjedisin e biznesit. N lidhje me kt, n raportin e Banks Botrore pr Lehtsin/Vshtirsit e t Brit Biznes 2010, Kosova vazhdon t mbaj pozit t prapambetur. Ksisoj, n raportin e vitit 2010, n mesin e 183

12

Deklarat Parimore mbi Zhvillimin Ekonomik Lokal

Asociacioni i Komunave t Kosovs

vendeve t analizuara, n lidhje me startimin e nj biznesi t ri, Kosova z vendin e 164-t, kurse n marrjen e lejes ndrtimore vendin e 176-t. Lehtsia/Vshtirsit maten duke analizuar numrin e procedurave, kohn e nevojshme (numrin e ditve), koston e realizuar, etj. Prandaj, me qllim t krijimit t nj mjedisi sa m t miqsor pr zhvillim biznesi, sht e domosdoshme q Qeveria dhe Komunat t vendosin si prioritet reformat e mirfillta n drejtim t thjeshtsimit t procedurave, kohs s nevojshme dhe kostos pr startimin dhe funksionimin e bizneseve. Nj shtje shqetsuese mbetet edhe kapaciteti i autoriteteve komunale pr mbshtetje biznesore, gjegjsisht mungesa e institucioneve komunale pr prkrahjen e bizneseve dhe afarizmit t tyre si n aspektet procedurale, ashtu edhe n ato teknike e financiare. Pra, mungojn institucionet lokale, t cilat do t punonin krah pr krah me bizneset lokale pr t'iu ofruar atyre prkrahje n drejtime t ndryshme, si rreth procedurave t regjistrimit dhe licencimit t bizneseve, obligimeve fiskale ndaj shtetit, qasjes n institucionet financiare bankare dhe mikrofinanciare, forcimit t shkathtsive t bizneseve lokale dhe fuqis s tyre puntore n marketing, shkathtsi tekniko-teknologjike, deprtim n tregje t reja, kontabilitet, etj.. Kto institucione mbshtetse nuk do t ishin barr pr buxhetet komunale, prkundrazi, do t forconin ekonomit lokale dhe investimet n themelimin e tyre do t'iu ktheheshin shumfish komunave.

Deklarat Parimore mbi Zhvillimin Ekonomik Lokal

13

Asociacioni i Komunave t Kosovs

4. REKOMANDIME
Komunat t hartojn strategjit e tyre zhvillimore ekonomike lokale/komunale, t cilat jan t koordinuara me planet e tyre zhvillimore komunale, planet zhvillimore urbane dhe planet rregullative urbane. Komunat gjithashtu mund t inicojn hartimin e planeve t prbashkta zhvillimore ekonomike dhe hapsinore. Komunat t nxisin bashkpunimin e tyre ndrkomunal dhe ndrkufitar/ndrkombtar n drejtim t realizimit t projekteve me efekte regjionale dhe me interes reciprok t komunave. Kto projekte mund t jen pjes e strategjive t tyre zhvillimore ekonomike lokale/komunale apo strategjive zhvillimore ndrkomunale/regjionale. Pes Agjencit e themeluara pr Zhvillim Rajonal n Kosov duhet t vazhdojn t udhhiqen nga komunat, si mnyra m e mir pr funksionimin afatgjat t tyre. N drejtim t ofrimit t kushteve infrastrukturore pr zhvillim t biznesit, komunat t shqyrtojn mundsit e ndrtimit t prbashkt t zonave ekonomike, n baz t interesit reciprok dhe n prputhje me Ligjin e Zonave Ekonomike. Kjo do t racionalizonte prpjekjet individuale komunale pr zona individuale ekonomike. Themelimi i dialogut t mirfillt, produktiv dhe t rregullt n mes t autoriteteve komunale dhe bizneseve pr t analizuar dhe zgjidhur problemet q bizneset hasin gjat funksionimit t tyre t prditshm. Komunat, n dritn e realizimit t kompetencave t tyre ligjore, duhet t ken t drejtn e themelimit t NP-ve Lokale n baza individuale apo regjionale, varsisht prej interesit t tyre dhe fizibilitetit teknikoekonomik. MTI t vazhdoj t bj delegimin e prgjegjsis Komunave n fushn e regjistrimit t biznesit. Ky delegim duhet t rris sinergjin dhe bashkpunimin n mes autoriteteve qendrore dhe komunave. Komunat t themelojn zyrat komunale pr turizm. Kto zyra komunale do t identifikonin t gjitha potencialet pr zhvillim t turizmit lokal, identifikonin nevojat pr investime infrastrukturore pr t lehtsuar shfrytzimin e ktyre resurseve turistike, si dhe krijonin zinxhirin e bashkpunimit, koordinimit, dhe promovimit n mes t destinacioneve turistike, objekteve t trashgimis kulturore, turistve & vizitorve si dhe operatorve ekonomik. Komunat t themelojn ``one-stop-shops`` dhe qendra komunale pr mbshtetje biznesore, t cilat do t ofronin ndihm dhe lehtsonin jetn ndrmarrsve q nga fillimi i procesit t themelimit t bizneseve ashtu edhe n procesin e mtutjeshm t afarizmit.

14

Deklarat Parimore mbi Zhvillimin Ekonomik Lokal

Asociacioni i Komunave t Kosovs

Komunat t inicojn projekte pr rregullimin dhe konsolidimin e toks bujqsore, me qllim t shfrytzimit sa m racional dhe m ekonomik t toks bujqsore. Kjo do t'i ulte shpenzimet pr njsi dhe do t'i bnte investimet bujqsore m efiiente. N prputhje me strategjit e tyre zhvillimore dhe fizibilitetit teknikoekonomik, komunat t analizojn dhe identifikojn mundsit e implementimit t projekteve zhvillimore nprmjet angazhimit t partneritetit publiko-privat, n prputhje me Ligjin mbi Partneritetet Publiko Private dhe Koncesioneve n Infrastruktur. Komunat, n bashkpunim me Qeverin Qendrore t aplikojn lehtsira fiskale pr bizneset lokale, n prputhje me kompetencat e tyre ligjore, si dhe t aplikojn t ashtuquajturat tax holidays, nj mekanizm fiskal q mundson lirimin e bizneseve fillestare nga obligimet fiskale dhe obligimet tjera ndaj shtetit pr nj periudh t caktuar kohore. Komunat t mbshtesin me programe trajnimi dhe financimi ato biznese q kan vullnet t kyen n programet e zhvillimit t fuqis puntore, q krijojn vende pune t reja pune dhe avancojn ato ekzistuese, si dhe ato biznese q maksimalizojn t hyrat buxhetore. Komunat t targetojn me programe mbshtetse bizneset t cilat kan objektiva t qart zhvillimor, por q e kan m vshtir t sigurojn burime financimi pr projektet e tyre n tregun e kapitalit. Komunat (n bashkpunim me Qeverin) t hartojn nj plan pune pr minimizimin dhe eliminimin e pengesave/vshtirsive t t brit biznes ashtu si jan identifikuar dhe analizuar n raportin e Banks Botrore Doing Business 2010. MBPZhR tanim ka prfunduar procesin e delegimit t kompetencs komunave pr mbrojtje t pyjeve dhe dhnie t licencave pr prerjen e drunjve. N kt drejtim, rekomandohet rritja dhe zhvillimi i kapaciteteve t komunave pr mbrojtje t pyjeve.

Deklarat Parimore mbi Zhvillimin Ekonomik Lokal

15

Asociacioni i Komunave t Kosovs

5. SHTOJCAT
5.1 Shtojca 1 Strategjia dhe objektivat e AKK Strategjia dhe objektivat e AKK jan: - Prmirsimi i strukturs legjislative t vetqeverisjes dhe efikasiteti praktik i implementimit t tyre; - Promovimi i decentralizimit t pushtetit, prmes mbshtetjes praktike dhe bashkpjesmarrjes mbi baza t barabarta, mes autoriteteve qendrore dhe atyre lokale; - Zgjerimi i mbshtetjes publike pr demokracin lokale q prfshin qytetart dhe biznesment dhe ngritja e besimit n vet organizimin e tyre dhe e gatishmris s tyre pr t marr pjes n qeverisjen lokale; - Shtimi i kompetencave, njohurive dhe kapacitetit t komunave pr t siguruar cilsi dhe efektivitet t lart n shrbimet lokale; - Mbledhja e mjeteve financiare shtes pr komunat; - Demonstrimi se komunat e Kosovs jan t barabarta dhe kan partneritet kompetitiv me autoritetet lokale n Evrop dhe n Bot; - Mbshtetja e zhvillimit t Asociacionit n prgjigje t ndryshimeve n situatn e brendshme dhe t jashtme.

5.2 Shtojca 2 Karta Evropiane pr Ndrmarrje t Vogla Karta Evropiane pr Ndrmarrjet e Vogla sht miratuar nga lidert e BE-s n Kshillin Evropian t Feiras m 19-20 Qershor 2000. Pr m tepr informacion, ju lutem kontaktoni: Komisioni Evropian Drejtoria e Prgjithshme pr Ndrmarrjet Njsia B1 Ndrmarrsia B-1049 Bruksel Belgjik Fax: +32 2 29 66278 E-mail: entr-business-support@cec.eu.int Prkthimi n gjuhn shqipe dhe serbe sht mundsuar nga IFES Ltd. Ky prkthim nuk sht prkthim zyrtar i Komisionit Evropian. Prkthimet dhe versionet zyrtare n disa gjuh mund ti gjeni n adresn: http://europa.eu.int/comm/enterprise/enterprise_policy/charter

16

Deklarat Parimore mbi Zhvillimin Ekonomik Lokal

Asociacioni i Komunave t Kosovs

KARTA EVROPIANE PR NDRMARRJET E VOGLA Ndrmarrjet e vogla jan shtylla kurrizore e ekonomis Evropiane. Ato jan burimi kryesor i vendeve t puns dhe nj terren ushqyes pr idet e biznesit. Prpjekjet e Evrops pr t hyr n ekonomin e re do t ken sukses vetm nse biznesi i vogl do t vendoset n krye t agjends. Ndrmarrjet e vogla jan m t ndjeshmet ndaj t gjitha ndryshimeve n mjedisin e biznesit. Ato jan t parat q vuajn nse ngarkohen me burokraci t teprt. Dhe jan t parat q lulzojn nga iniciativat e prerjes s shiritave t kuq dhe shprblimeve t suksesit. N Lisbon ne vendosm synimin q Bashkimi Evropian t bhet ekonomia m konkurruese dhe m dinamike n bot, e bazuar n diturin, e aft pr rritje ekonomike t qndrueshme, vende pune m t shumta dhe m t mira dhe kohezion m t madh social. Ndrmarrjet e vogla duhet t konsiderohen si shtytsit kryesore pr novacion, punsim si dhe integrim social dhe lokal n Evrop. Si pasoj, sht e nevojshme q t krijohet mjedisi m i mir i mundshm pr biznesin e vogl dhe siprmarrjen. 5.3 Parimet Pr nxitjen e ksaj, ne: Njohim kapacitetet dinamike t ndrmarrjeve t vogla pr tiu prgjigjur nevojave t tregut t ri dhe pr t ofruar vende pune; Potencojm rndsin e ndrmarrjeve t vogla n ushqyerjen e zhvillimit shoqror dhe rajonal, duke qen n t njjtn koh shembuj pr iniciativn dhe prkushtimin; Njohim siprmarrjen si nj aftsi jetsore t muar dhe produktive, n t gjitha nivelet e prgjegjsis; I duartrokasim ndrmarrjes s suksesshme, e cila meriton t shprblehet n mnyr t drejt; Konsiderojm se ndonj dshtim sht bashkshoqrues me iniciativn e prgjegjshme dhe marrjen prsipr t rrezikut dhe se kjo duhet t shihet kryesisht si nj mundsi pr t msuar; Njohim vlerat e dituris, t prkushtimit dhe t fleksibilitetit n ekonomin e re. Situata e biznesit t vogl n Bashkimin Evropian mund t prmirsohet me veprime q nxisin siprmarrjen, vlersojn masat ekzistuese, dhe kur sht e nevojshme, i bjn ato t favorshme pr biznesin e vogl dhe sigurojn q politik-brsit ti marrin parasysh n mnyrn e duhur nevojat e biznesit t vogl.

Pr kt qllim ne zotohemi q t: Forcojm frymn e novacionit dhe siprmarrjes q i mundson biznesit Evropian ti prballoj sfidat q ka prpara; Krijojm nj korniz rregullatore, fiskale dhe administrative t favorshme pr veprimtarit e siprmarrjeve dhe t prmirsojm statusin e siprmarrjeve; Sigurojm qasje n tregje n baz t krkesave sa m pak rnduese dhe q jan n prputhje me objektivat thelbsore t politiks publike;

Deklarat Parimore mbi Zhvillimin Ekonomik Lokal

17

Asociacioni i Komunave t Kosovs

Lehtsojm qasjen n hulumtimet dhe teknologjin m t mir; Prmirsojm qasjen n financime prgjat tr ciklit t ekzistencs s nj ndrmarrjeje; Prmirsojm n mnyr t vazhdueshme performancn ton, n mnyr q BE-ja t ofroj mjedisin m t mir n bot pr biznesin e vogl; Dgjojm zrin e biznesit t vogl; Promovojm mbshtetjen nga biznesi i vogl i cilsis m t lart.

5.4 Vijat e veprimit Duke e nnshkruar kt Kart, ne zotohemi t punojm prgjat vijave vijuese t veprimit, duke i marr n konsideratn n mnyrn e duhur nevojat e biznesit t vogl. 1. Arsim dhe trajnim pr siprmarrjen Evropa do ta ushqej frymn siprmarrse dhe aftsit e reja q n moshat e vogla. Njohurit e prgjithshme mbi biznesin dhe siprmarrjen duhet t msohen n t gjitha nivelet shkollore. Element t veant standard t lidhur me biznesin duhet t bhen prbrs thelbsor i skemave t arsimit n nivelin e mesm dhe n kolegje e universitete. Ne do t inkurajojm dhe promovojm prpjekjet siprmarrse t t rinjve dhe do t zhvillojm skema t prshtatshme trajnimi pr menaxhert n ndrmarrjet e vogla. 2. Fillim m i lir dhe m i shpejt Shpenzimet e fillimit t puns s nj kompanie duhet t evoluojn drejt atyre m konkurruese n bot. Vendet me vonesat m t gjata dhe me procedurat m t ngarkuara pr miratimin e kompanive t reja duhet t inkurakurajohen q t arrijn hapin me ato m t shpejta. Qasje on line pr regjistrim duhet t rritet. 3. Legjislacion dhe rregullim m i mir Ligjet kombtare mbi falimentimin duhet t vlersohen n dritn e praktiks s mir. T msuarit nga vendosja e standardeve pr krahasim duhet t na ojn n prmirsimin e praktikave ekzistuese n BE. Rregulloret e reja n nivelin kombtar dhe n at t Komunitetit duhet t shqyrtohen pr t vlersuar ndikimin e tyre n ndrmarrjet e vogla dhe tek siprmarrsit. Kurdo q sht e mundur, rregullat kombtare dhe ato t BE-s duhet t thjeshtzohen. Qeverit duhet t miratojn dokumente administrative t prshtatshme pr prdoruesit. Ndrmarrjet e vogla mund t prjashtohen nga disa detyrime t caktuara rregullatore. N kt kontekst, Komisioni mund ta thjeshtzoj legjislacionin pr konkurrencn pr t paksuar barrn q duhet t prmbush biznesi i vogl.

4. Disponimi i aftsive Ne do t prpiqemi t sigurojm q institucionet trajnuese, t plotsuara edhe

18

Deklarat Parimore mbi Zhvillimin Ekonomik Lokal

Asociacioni i Komunave t Kosovs

nga skemat trajnuese t brendshme, t ofrojn pajisje adekuate me aftsi t cilat jan t prshtatura me nevojat e biznesit t vogl dhe t ofrojn trajnim dhe kshillim gjat gjith jets. 5. Prmirsimi i qasjes online Autoritetet publike duhet t nxiten q t shtojn komunikimin e tyre elektronik me sektorin e biznesit t vogl. Kshtu, kompanit do t jen n gjendje t marrin kshilla, t bjn aplikime, t paraqesin regjistrat e taksave apo t marrin informacion t thjesht online, pra m shpejt dhe m lir. Komisioni duhet t drejtoj n baz t shembujve n kt sfer. 6. T fitohet sa m shum nga tregu i prbashkt Bizneset e vogla jan duke i ndjer prfitimet nga reformat q po zhvillohen n ekonomin Evropiane. Prandaj, Komisioni dhe shtetet antare duhet ti ndjekin reformat q po zhvillohen me synimin q n Bashkimin Evropian t krijohet nj treg i brendshm i vrtet, i favorshm pr prdorim nga biznesi i vogl, n sferat kritike pr zhvillimin e bizneseve t vogla duke prfshir tregtin elektronike, telekomunikacionet, shrbimet, prokurimin publik dhe sistemet e pagess n an t ndryshme t kufijve. N t njjtn koh, rregullat Evropiane dhe ato kombtare t konkurrencs duhet t zbatohen energjikisht, pr t siguruar q bizneset e vogla i kan t gjitha mundsit pr t hyr n tregjet e reja pr t konkurruar n kushte t ndershme. 7. shtjet financiare dhe ato lidhur me vendosjen e taksave Sistemet e taksave duhet t prshtaten n mnyr q ta shprblejn suksesin, ti inkurajojn fillimet, ta favorizojn zgjerimin e biznesit t vogl dhe krijimin e vendeve t puns dhe ta lehtsojn krijimin dhe vazhdimsin n ndrmarrjet e vogla. Shtetet antare duhet t zbatojn praktikn m t mir n vendosjen e taksave dhe n nxitjet e performancs personale. Siprmarrsit kan nevoj pr financa pr ti kthyer ambiciet n realitet. Me qllim q t prmirsohet qasja e ndrmarrjeve t vogla n shrbimet financiare, ne do t: Identifikojm dhe largojm barrierat pr krijimin e nj tregu pan-Evropian t kapitalit dhe pr implementimin e Planit t veprimit t shrbimeve financiare dhe t Planit t veprimit t investimit t kapitalit n nismat q bartin rreziqe; Prmirsojm marrdhnien ndrmjet sistemit bankar dhe ndrmarrjeve t vogla prmes krijimit t kushteve t prshtatshme pr qasje n kredi dhe n kapitalin pr ndrmarrje; Prmirsojm qasjen n fondet strukturore dhe mirpresim iniciativat nga Banka Evropiane pr Investime pr t shtuar fondet n dispozicion pr ndrmarrjeve fillestare dhe atyre me teknologji t lart, duke prfshir edhe instrumentet e paansis. 8. Forcimi i kapacitetit teknologjik t ndrmarrjeve t vogla Ne do t forcojm programet ekzistuese q synojn promovimin e prhapjes

Deklarat Parimore mbi Zhvillimin Ekonomik Lokal

19

Asociacioni i Komunave t Kosovs

s teknologjis drejt ndrmarrjeve t vogla si dhe kapacitetin e biznesit t vogl pr t identifikuar, przgjedhur dhe prshtatur teknologjit. Ne do ta stimulojm shfrytzimin e prbashkt t teknologjis dhe bashkpunimin teknologjik ndrmjet kompanive t madhsive t ndryshme dhe veanrisht ndrmjet ndrmarrjeve t vogla Evropiane, do t zhvillojm programe hulumtimi m efektive t fokusuara n zbatimin komercial t dituris dhe t teknologjis, dhe do t zhvillojm dhe do t prshtatim sisteme cilsie dhe certifikimi pr ndrmarrjet e vogla. sht e rndsishme pr t siguruar se nj patent e Komunitetit sht e disponueshme dhe me qasje t leht pr ndrmarrjet e vogla. Ne do ta stimulojm prfshirjen e ndrmarrjeve t vogla n bashkpunimin ndrmjet firmave, n nivele lokale, kombtare, Evropiane dhe ndrkombtare si dhe bashkpunimin ndrmjet ndrmarrjeve t vogla dhe institucioneve t larta arsimore dhe hulumtuese. Prandaj, duhet t mbshteten veprimet n nivelet kombtare dhe regjionale q kan pr synim krijimin e bashkimeve dhe rrjeteve ndrmjet firmave, duhet t forcohet bashkpunimi pan-Evropian ndrmjet ndrmarrjeve t vogla duke prdorur teknologjit informative, duhet t prhapet praktika m e mir e marrveshjeve t bashkpunimit dhe duhet t mbshtetet bashkpunimi i ndrmarrjeve t vogla pr t prmirsuar kapacitetet e tyre pr t hyr n tregjet pan-Evropiane dhe pr ti shtrir veprimtarit e tyre n tregjet e vendeve t treta. 9. Modelet e suksesshme t biznesit elektronik dhe mbshtetja nga biznesi i vogl cilsis m t lart Komisioni dhe shtetet antare duhet t inkurajojn ndrmarrjet e vogla pr t zbatuar praktikn m t mir dhe pr t miratuar modele t suksesshme biznesi q u mundsojn atyre t lulzojn realisht n ekonomin e re. Ne do t koordinojm veprimtarin e shteteve antare dhe t BE-s pr t krijuar sisteme informacioni dhe sisteme mbshtetse pr biznesin, rrjete dhe shrbime me qasje t leht dhe lehtsisht t kuptueshme si dhe q jan me rndsi pr nevojat e biznesit; do t sigurojm qasje n tr BE-n pr drejtimin dhe mbshtetjen nga kshilltart dhe nga engjujt e biznesit, duke prfshir faqet elektronike dhe do t shfrytzojm Observatorin Evropian mbi Ndrmarrjet e Vogla dhe t Mesme. 10. Arritja e nj prfaqsimi m t fort dhe m efektiv t interesave t ndrmarrjeve t vogla n nivel kombtar dhe n nivel t Bashkimit Evropian. Ne do t bjm nj rishikim mbi at se si jan prfaqsuar interesat e bizneseve t vogla n nivel t BE-s dhe n nivelin kombtar, duke prfshir ktu edhe dialogun shoqror. Ne zotohemi t prparojm drejt ktyre qllimeve duke prdorur metodn e hapur t koordinimit t politikave kombtare mbi ndrmarrjet. Programi shumvjear pr ndrmarrjet dhe siprmarrjen, procesi i Cardiff mbi reformat ekonomike, procesi i Luksemburgut mbi politikat e punsimit si edhe programet dhe iniciativat tjera t Komunitetit do t prdoren pr kt qllim. Ne do ta monitorizojm dhe vlersojm prparimin do vit, n Samitet e pranvers, mbi bazn e raportit t Komisionit pr shtjet relevante.

20

Deklarat Parimore mbi Zhvillimin Ekonomik Lokal

Asociacioni i Komunave t Kosovs

Ne do t prdorim tregues efektiv pr t vlersuar prparimin e br me kalimin e kohs dhe n krahasim me at q konsiderohet m e mira n bot, pr t prforcuar njohurit tona dhe krkimet pr praktikn m t mir n t gjitha fushat q prekin biznesin e vogl dhe pr t prmirsuar n mnyr t vazhdueshme performancn ton.

Deklarat Parimore mbi Zhvillimin Ekonomik Lokal

21

Asociacioni i Komunave t Kosovs

22

Deklarat Parimore mbi Zhvillimin Ekonomik Lokal

Asociacioni i Komunave t Kosovs

Deklarat Parimore mbi Zhvillimin Ekonomik Lokal

23

Asociacioni i Komunave t Kosovs

AKK-ja ka statusin e vzhguesit n Kongresin e Autoriteteve Lokale dhe Rajonale n Evrop t Kshillit t Evrops. sht Antar i Prhershm i NALAS-it (Rrjeta e Asociacioneve t Autoriteteve Lokale t Evrops JugLindore), antar i Rrjetit LOGIN, antar i Rrjetit LOGON. Antar n pozitn Asociacion i Ftuar (i ngjashm me pozitn e antarit vzhgues) n Komitetin Evropian t Komunave dhe Regjioneve (CEMR) si dhe antar n ALDA (Asociacioni i Agjensive pr Demokraci Lokale).

Rruga Gustav Mayer, Nr. 5 Prishtin Republika e Kosovs Tel. +381 (0) 38 245 734 Fax. +381 (0) 38 245 733 info@komunat-ks.net www.komunat-ks.net
24 Deklarat Parimore mbi Zhvillimin Ekonomik Lokal