ROLI I SHTETIT N EKONOMI

Kolegji VICTORY

www.kolegjivictory.com

ROLI I SHTETIT N EKONOMI

Dy jan prgjegjsit kryesore t shtetit n sfern e ekonomis: t sigurohet efikasiteti dhe t nxitet drejtsia. Kjo pjes u sht kushtuar pyetjeve m t rnda dhe m t diskutueshme: n far mase ndikon mir ose keq tregu? Deri n far mase mund t ndrhyj shteti n aktivitetin ekonomik? Sa duhet ti tatoj shteti t pasurit nse duhet ta bj pr ta prmirsuar standardin e jetess t t varfrve? Ku qndrojn shkaqet e stagnimit t vendeve socialiste viteve t fundit dhe si mund ti prtrijn ekonomit e veta t dobta?

Kolegji VICTORY

www.kolegjivictory.com

1. Instrumentet e politiks ekonomike

Gjat dy shekujve t fundit tregjet u dshmuan si nj makineri e fuqishme pr ti aktivizuar ekonomit e vendeve me industri t zhvilluar. Megjithat, para afr nj shekulli, qeverit e gati t gjitha vendeve t Evrops dhe t Shteteve t Bashkuara t Ameriks filluan t intervenojn n veprimtarit ekonomike me qllim t mnjanimit t dobsive t vrejtura n treg. Rritja e ndrhyrjes s shtetit rezultoi me rritjen e ndikimit t shtetit n jetn ekonomike, si n pikpamje t pjesmarrjes s t ardhurave kombtare t dedikuar pr transfer dhe pagesa me qllim t rritjes s prodhimit, ashtu edhe n pikpamje t kontrollit ligjor dhe rregullues t veprimtarive ekonomike.

Kolegji VICTORY

www.kolegjivictory.com

Instrumentet e politiks qeveritare

Si ndikon shteti n ekonomi? Tre jan instrumentet e kontrollit shtetror: Tatimet Dhniet q e bjn ndrmarrjen ose puntort q t prodhojn t mira t shrbime t caktuara Rregullimet ose kontrollet q i orientojn njerzit q t ushtrojn ose t heqin dor nga veprimtarit e caktuara ekonomike .

Kolegji VICTORY
www.kolegjivictory.com

2. Funksionet e shtetit n ekonomi

N koht e fundit shkenca ekonomike ka zhvilluar nj fushn t re t quajtur zgjedhja publike , e ky sht studimi se n far mnyre shteti zgjedh dhe drejton ekonomin. Cilat jan funksionet kryesore ekonomike q shteti i ushtron n ekonomin moderne-t przier? N t vrtet ekzistojn katr kso funksionesh: 1. Prcaktimi i kornizs ligjore pr ekonomin e tregu; 2. Ndikimi n alokimin e resurseve me qllim t prmirsimit t efikasitetit ekonomik; 3. Aplikimi i programeve pr prmirsimin e shprndarjes s t ardhurave; 4. Stabilizimi i ekonomis nprmjet politikave makroekonomike. Funksioni i par i shtetit sht q t vendos kornizn ligjore dhe ti prcaktoj rregullat e tregut.
www.kolegjivictory.com

Kolegji VICTORY

Kto rregulla prfshijn definimin e pronsis, t ligjeve mbi kontratat dhe falimentimin, detyrimet e ndrsjella t puns dhe administrats, dispozitat e shumta ligjore dhe ato me t cilat detyrimisht rregullohet mnyra n t ciln antart e shoqris funksionojn reciprokisht. Qllimi i tashm i shtetit sht q t ndihmoj n alokimin e dshiruar t resurseve. Kjo sht ana mikroekonomike e politiks shtetrore: ajo prqendrohet n at se ka dhe si duhet t veprohet n jetn ekonomike. Disa vende theksojn qasjen e matur n tregun e lir, duke ia ln shumicn e vendimeve tregut.

Kolegji VICTORY

www.kolegjivictory.com

Vendet e tjera mendojn se shteti duhet t ket ndikim m t madh n rregullimin e tregut ose q shteti t jet n mas m t madhe pronar i ndrmarrjeve, n t cilat vendimet lidhur me prodhimin i marrin planert e shtetit. Rindarja e t ardhurave sht njri prej funksioneve t qeveris qllimi i s cils sht q rindarja m e drejt dhe nj solidaritet m i madh duke siguruar mjete plotsuese pr kujdesin mjeksor, shkollimin publik dhe pensione nominale, pa marr parasysh realitetin ekonomik n t cilin jetojn.
www.kolegjivictory.com

Kolegji VICTORY

3. Stabiliteti makroekonomik

Funksioni m i ri q shtetet e marrin mbi vete sht funksioni makroekonomik i stabilizimit q ka pr qllim t zbus ciklet ekonomike, t pengoj papunsin kronike, stagnimin ekonomik, inflacionin e mimeve dhe t nxis rritjen ekonomike. Duke u prpjekur t stabilizojn ekonomin, shtetet e mdha t bots s sotme kryesisht mbshteten n politikn monetare dhe fiskale. SHBA-ja sot mbshteten plotsisht n politikn monetare n prpjekjet pr ta stabilizuar ekonomin e vet. Disa shtete t tjera po prpiqen q me kombinimin e politiks fiskale dhe monetare, si kombinim m i mir, t sistemin e PKB (GDP).

Kolegji VICTORY

www.kolegjivictory.com

Njra prej sfidave m t mdha t politiks makroekonomike t bots s sotme sht globalizimi n rritje i tregtis dhe financave. N regjimin e kurseve revizore fleksibile, ndryshimet n politikn monetare mund t ndikojn n kursin valutor dhe n eksportin neto duke i komplikuar edhe m tepr mekanizmat monetar edhe ashtu t komplikuar.

Kolegji VICTORY
www.kolegjivictory.com

1.Ndrhyrjet shtetrore n ekonomi

Nga ajo q u tha m sipr shihet interesi i qart i shtetit pr ndrhyrjen e gjithanshme n ekonomi nprmjet cilit do qoft mekanizmi t njohur q e disponon. Kjo sht pasoj logjike ngase sot nuk mund t bhet fjal pr nj kategori akademike t tregut t lir, t atill far e njohin teoricient romantik t ekonomis.

Kolegji VICTORY
www.kolegjivictory.com

Rndsia e madhe q e ka ekonomia pr nj komb, nga aspekti i politiks s saj, i pozits ushtarake dhe gjeostrategjike imponon nevojn e domosdoshme q shteti nprmjet mekanizmave q i disponon t ndrhyj n transformimin dhe profilizimin e ekonomis nacionale. Sa do q kjo deri tani sht fshehur, ose sht margjinalizuar, sot jemi dshmitar t mbikqyrjes s drejtprdrejt nga ana e shtetit dhe e qeveris t pjesve m vitale t ekonomive kombtare.
www.kolegjivictory.com

Kolegji VICTORY