Primjena GT Koncepta U Obradi Valjanjem

Primjena GT koncepta u
obradi valjanjem

4/22/2014
Proizvodni sistemi
Alispahi Amel

2

GT u bradi valjanjem
Predgovor

Posljednje decenije 20. i 21. vijeka obiljeio je nastanak novog tehnolokog reima, novi tehnoloki
pravci: sve cee koritenje raunara u upravljanju i kontroli, razvoj on-line sistema za komunikaciju,
nevjerovatan razvoj informacionih tehnologija i savremeni proizvodni sistemi. Pored osnovnog cilja
koji tei poveanju proizvodnje i smanjenju trokova izrade, postoje i sekundarni ciljevi, a to je
poveanje kvaliteta i fleksibilnost opreme i procesa proizvodnje. Samim tim se moe uoiti i jasno
definisana strategija kako postii konkurentsku nadmo putem novih tehnologija.
U ovom radu akcenat emo staviti na upotrebu grupnih tehnologija pri obradi valjanjem, kao
relativno mladoj grani kada je u pitanju primjena grupne tehnologije.

3

1. Uvod
Valjanje je jedan od osnovnih tehnolokih postupaka kojim se metal obrauje i
oblikuje pod pritiskom u plasinom stanju. Preko 80% sirovog elika prerauje se valjanjem u
gotove- valjane proizvode. Preostali dio otpada uglavnom na lijevanje i kovanje. Poto se
valjci konstantno obru, ovaj postupak je najproduktivniji i neke valjaonice proizvode od
nekoliko desetina hiljada do nekoliko miliona tona izvaljanog materijala godinje.
Prije otprilike130 godina godinja proizvodnja topljenog elika je bila oko 0,5 miliona
tona godinje, a 1980. Godine je to bilo 700 miliona tona i 500 miliona izvaljanog elika. Iz
ovih podataka je vidljivo da se i valjaoniki kapaciteti moraju stalno poveavati i
modernizovati. Predstoji osvajanje i proirenje valjaonikog sortimana kako po svom
ekonominijem obliku i dimenzijama tako i po valjanju profila od kvalitetnijih vrsta elika. Ovo
e zahtijevati i visoko struno i nauno znanje inenjera specijalista, kalibrera, mainaca,
tehnologa i konstruktora.
Problem kod obrade valjanjem jeste relativno nizak stepen finalizacije pa je iz tog
razloga ova oblast zapostavljena kada je u pitanju razvoj na osnovu pricipa grune tehnologije
(GT koncepta).

Slika 1. Valjaonica Maxhtte u Njemakoj

4

2. TEHNOLOGIJA VALJANJA

Valjanje je jedan od postupaka plastine prerade metala kod kojeg se odljevenom
bloku (ingotu) ili polufabrikatu proputanjem izmeu okreuih valjaka smanjuje presjek i
daje eljeni oblik, uz istovremeno poboljanje mehanikih osobina. Sutina tehnologije u
valjaonicama je kalibracija kojoj emo posvetiti posebno poglavlje.
Razlikuju se 3 postupka valjanja:
-uzduno Ovaj postupak valjanja je najrasprostranjeniji.
Valjani komad uvlai se u zazor uslijed sila trenja izmeu
valjaka koji se okreu u suprotnim pravcima. Pri tome se
valjanom komadu smanjuje visina, poveava irina i
duljina, a presjek dobiva oblik otvora (kalibra) izmeu
valjaka. Dua osa ulazi okomito na osu valjka. Proizvodi
se valjana ica, ipkasti profili, limovi i trake.

-popreno Valjci (1 i 2) se okreu u istom smjeru. Komad se
u valjcima dri pomou posebnog ureaja (3). Deformacija
materijala ostvaruje se uzdu osi valjanog komada. Poprenim
valjanjem proizvode se profili koji ine rotacijska tijela kao to
su kugle, zupanici i sl.

koso (spiralno) valjani komad dobiva rotacijsko
kretanje od valjaka koji se kao i kod poprenog
valjanja okreu u istom smjeru. Osim toga, komad
dobiva postepeno kretanje u pravcu svoje osi i to
zahvaljujui tome to osi valjaka s izboenim radnim
povrinama ne lee u jednoj vertikalnoj ravnini, nego
pod nekim uglom. Kod diskovnih valjaka osi diska lee
u jednoj vertikalnoj ravnini i paralelne su meu sobom,
ali je osa valjanog komada pomaknuta od osi ravnine
valjaka. Pri valjanju se komad kree i postepeno ulazi u suavajui otvor meu valjcima
pri emu se ostvaruje redukcija presjeka, a takoer se moe stvarati i upljina u
centralnom dijelu valjanog komada. Koso valjanje se koristi za proizvodnju cijevi.

Jedno valjako postrojenje ine: valjaka pruga, zagrjevne pei, austana
1

postrojenja (hlaenje, rezanje i ravnanje), a u mnogima se izvodi i termika obrada ili
povrinska zatita pa je sistem jako sloen.

1
Tehniko dotjerivanje, glaanje, podeavanje delova radi pasovanja i uspene montae neke maine ili instrumenta.
Slika 2.1. Uzduno valjanje
Slika 2.2. Popreno valjanje
Slika 2.3. koso valjanje

5

Ureaji na kojima se nalaze valjci za valjanje nazivaju se valjaki stanovi. Stanovi sa
pomonim postrojenjima ine valjaku prugu. Uz prethodno navedene ostale dijelove, sve
ovo ini jednu valjaonicu. Najvei sistem ovog postupka je metalurki kombinat. Metalurki
kombinat ini preduzee sa punim tehnolokim ciklusom tj. visoka pe, eliana i valjaonica.
Valjaonice dijelimo na vie naina od kojih su nabitniji navedeni u tabeli 2.
Tabela br.2. Podjela valjaonica prema vrsti proizvoda i vrsti elika
Prema vrsti proizvoda Prema vrsti elika koji se valja
-profilne valjaonice
-valjaonice limova i traka
-valjaonice cijevi
-valjaonice za specijalne proizvode
(bandae, tokovi, periodini profili)
-valjaonice za masovnu proizvodnju (valjaju
se ugljni i niskolegirani elici)

-valjaonice kvalitetnih elika (kvalitetni
ugljini i legirani elici)

U poetku se tehnoloki proces odvijao po emi ingot-gotov valjani proizvod, sa
jednim zagrjevom. Tenja za poveanjem kapaciteta u cilju pojeftinjenja proizvodnje dovela
je do izgradnje posebnih bluming i slabing pruga na kojima se blokovima smanjuje presjek
izvaljavi ih u polufabrikat (blum, slab) odreenog presjeka. Shema u ovom procesu je ingot-
polufabrikat-gotov proizvod, i ovdje imamo dva zagrjeva, jednom ingot i jednom polufabrikat.

6

3. VALJAONIKI PROIZVODI
Valjake pruge se dijele prema namjeni na stanove za proizvodnju polufabrikata
(poluproizvoda) i gotovih porizvoda, odnosno na pruge za primarno i finalno valjanje,
respektivno. Pod poluproizvodima se smatraju tzv. 'blumovi i slabovi' kao i gredice. Ovi
proizvodi su relativno nepravilnih povrina, a detaljnije su objanjeni u tabeli 3.
Tabela br. 3. Vrste valjaonikih proizvoda

BLUM- polufabrikat kvadratnog ili pravouglog
presjeka 150x150 do obino 400x400mm. Iz
njega se proizvode profili, cijevi ili gredice,

SLAB- polufabrikat pravouglog presjeka (50-
300)x(300-2500)mm. Valjaju se iz ingota
pravouglog presjeka- brama. Koristi se za
izradu limova ili traka

Platina- proizvod pravokutnog presjeka. Iz
platina se dalje valjaju tanki limovi.

Kavadratna gredica- polufabrikat kvadratnog
oblika dimenizija 50-125mm. Gredice se
valjaju na ice ili neke druge porizvode.

Plosnata gredica- pravouglog presjeka,
manjih dimenzija, koristi se za izradu limova
ili traka

Pod konanim proizvodima se smatraju limovi, trake, ipke, cijevi i tokovi i bandae. Glavna
odlika gotovih proizvoda jesu mnogo manje tolerancije i garantovana ravnost povrina.
Limovi se mogu valjati u hladnom ili toplom stanju, s tim da se jako male debljine mogu
postii samo hladnim valjanjem. Dijele se na tanke (do 3mm debljine), srednje (3-4,75mm) i
debele (preko 5mm). Podvrsta limova su folije debljine 0,01, 0,007- folije za domainstvo,
0,005, te 0,002mm- zlatne folije (koriste se i u kulinarstvu)
Trake su proizvodi koji se izrauju u razliitim dimenzijama. irine mogu prelaziti i 600 mm.
Debljine traka mogu biti od 0,08 mm do 5 mm.
ice nastaju kao konani proizvod toplo valjanog okruglog profila. Krajnji oblik postie se
provlaenjem. ice se dijele prema promjeru na:
finu icu promjera od 0,1 do 1 mm;
tanku icu promjera od 1,2 do 1,8 mm;
srednju icu promjera od 2 do 4,6 mm;
b > 4a

7

debelu icu promjera od 5 do 14 mm.
Cijevi se dijele na beavne i avne pa se tako dijeli i njihova proizvodnja. Kod avnih cijevi
mota se lim, i kasnije se zabvaruje. Beavne cijevi slue za vea optereenja. Beavne cijevi
se proizvode tako to se u sredinu ubaci tzv. 'trn' a posebno kalibrirani valjci oblikuju cijev
kao na slici

Valjani profili se izrauju u razliitim presjecima:
okrugli profil promjera od 6 do 125 mm;
kvadratni profil sa stranicom od 8 do 125 mm;
pravouglii profil se javlja u vie oblika; plosnati, iroki plosnati, trakasti;
esterokutni profil se valja u dimenzijama viljukastog kljua od 10 do 80 mm;
L profil, T profil, U profil, Omega profil, I nosa, H nosa,
specijalni profili.

Poto su postrojenja za valjanje ingota na blumove ili brama na slabove (bluminzi i
slabinzi) jako skupa postrojenja, razvijeni su ureaji za kontinuirano livenje polufabrikata
kojima se dobijaju odmah blumovi, slabovi ili gredice. Dva takva ureaja za blumove duine
10m i 340x265mm su putena u pogon 80-tih godina i u eljezari Zenica.
Slika 3.1. Valjanje cijevi ponou trna

Slika 3.2. Valjanje specijalnih profila

8

4. STANOVI

Stanovi su ureaji na kojima se nalaze valjci za valjanje. Valjci mogu biti radni ili
potporni. Uloga potpornih valjaka je, kao i njihov naziv, oslanjanje radnih valjaka odnosno
sprjeavanje njihovog savijanja. Radni valjci su u kontaktu sa obratkom, i karakteriu ih jako
glatke povrine, koje su u isto vrijeme otporne na habanje i visoke temperature.

Valjci se pokreu elektromotorima. Jedan valjaki stan ine jo i obini i hidrauliki oslonac, a
zavisno od poloaja stana se dodaju jo i mjerai za kontrolu naprezanja (tenziometri) i
debljine. Pokreu se elektromotorima.

Postoje razliita konstruktivna rjeenja valjaka u stanovima. Tako imamo naprimjer:
duo stanove (sa 2 valjka- koriste se za bluminge), trio stanove- (3 valjka sa nepokretnim ili
pokretnim srednjim valjkom, zavisno od namjene), dvojne duo stanove (imaju dva para po
dva valjka), kvarto stanovi (imaju dva radna i dva potporna valjka- zbog savijanja, kada su
potrebne velike sile), estorovaljkasti (seksto) stanovi (2 radna i 4 potporna Sendimirovi
stanovi) i mnogovaljkasti stanovi (imaju 12 ili 20 valjaka).
Razlog koritenja manjih radnih valjaka je zbog toga to se kod malog promjera
radnog valjka znatno smanjuje dodirna povrina valjka i valjanog materijala pa je samim tim i
daleko manja sila koja djeluje na osovinu. Osim toga osobine ovih valjaka su mnogo
zahtjevnije pa i cijena njihove izrade raste sa poveanjem dimenzija.

Slika 4.1. Duo stanovi

Slika 4.2. Shema jedne valjaonike pruge

Slika 4.3. Neki oblici stanova
Duostan Trio stan Kvarto stan Seksto stan

9

5. KALIBRACIJA

Sutina tehnologije u valjaonicama = KALIBRACIJA

Valjci imaju ljebove koji se zovu kalibri. Njihov broj zavisi od odnosa presjeka
poetnog i konanog oblika, to je komplikovaniji oblik, to vie treba tih zljebova. Zavrni
kalibar se naziva onaj koji odgovara traenom profilu. Bitno je naglasiti da se mora obratiti
panja da se kod svakog kalibra ravnomjerno opetereuje motor, dakle moramo obratiti
panju da deformacija ne bude prevelika.

Na slici vidimo kalibrisane valjke i ispod oblik obratka nakon prolaska kroz jedan kalibar.
Kalibri se dijele na:
izduujuce- cilj je smanjenje presjeka ingotu ili poufrabrikatu, obicno su pravougli,
rombicni, kvadrani i ovalni
pripremne- vri se postepeno prilagoavanje eljenom obliku
predzavrni kalibar je posljednji pripremni
zavrni ima identian oblik eljenog proizvoda
Kalibre dijelimo takoer na proste (osnovna geometrija) i fazonske (komplikovane oblike).
Slika 5.1. Kalibrisani valjci i oblici koji se dobiju u njima

Slika 5.2. Razni oblici profila dobijeni valjanjem

10


Kod konsturisanja kalibara je jako bitno uzeti u obzir i hlaenje materijala od
pripremnog do zavrnog kalibra. Takoer otvor kalibra nije u potpunosti zatvoren valjcima pa
moze doi do isticanja materijala ako je potrebno i do pojave 'brka' (vika materijala). Koriste
se razliiti sistemi kalibara, zavisno od zahtijevanih karakteristika procesa ili proizvoda kao
na slici.

sistem romb-kvadrat

sistem oval-kvadrat

sistem romb-romb

Ovi sistemi karakteriu npr. vei postotak izduenja do 50% (koeficijent izduenja 2), bolje
naglaene ivice proizvoda, jednake dijagonale, ak se mogu dobiti porizvodi dimenzija neto
manjih od dimenzija samodg kalibra, uglovi se mijenjaju svakim novim valjanjem pa se
materijal sporije hladi (ovalni sistem).

Slika 5.3. Sistemi valjanja profila

11

6. GT KONCEPT U OBRADI VALJANJEM

Zbog neulaska u komadnu proizvodnju (pice-part-manufacturing) prilikom razvoja
sistema na osnovu primjene CAD/CAM/CAPP ova oblast je ostala marginalizirana. Napornim
istraivakim radom integrisana je proizvodnja tokova i prstenova u CIM koncept (Computer
Integrated Manufacturing). Razvoj superbrzih vozova uslovio je pojaana istraivanja u ovoj
oblasti.

6.1. O postupcima valjanja prstenova i tokova

Tokovi koji se upotrebljavaju na eljeznicama mogu se podijeliti u dvije grupe:
-puni- to su oni kod kojih se vanjski dio (prsten, bandaa) i unutranji (centar,
glavina) izrauj u jednoj cjelini.
-sastavni- kod njih se glavina i bandaa izrauju zasebno.
Puni imaju prednost, jer su sastavni nesigruni zbog bandaa, sloenija obrada jer
imamo i navlaenje bandae a samim tim i obradu dodirne povrine, i vea potronja metala
zbog obrade povrina bandae i toka.
Ingoti siestranog oblika dolaze iz eliane u kovanicu, tu se pregledaju i iste.
Zatim se razrezuju na trupce. Nakon zagrijavanja trupaca vri se sabijanje i buenje otvora
na hidraulikoj presi jaine 30-70MN. Zatim se na novoj presi presuje glavina i gruba
kontura oboda, i nakon toga se vri valjanje na valjakom stanu. Valjanje se zaustavlja
pomou specijalnog mjeraa koji mjeri unutranji promjer toka. Nakon toga se vri izvijanje
diska, kalibrisanje i utiskivanje oznaka na presi.

Slika 6.1.2. Vrue valjanje prstena

Slika 6.1.1. Tokovi za inska vozila

12

Bandae se porizvode od ongota koji se razrezuju i lome na 5-8 trupaca iz kojih se
dobije isto toliko bandaa. Bandae se proizvode kombinovanim procesom kovanja i valjanja
na slijedei nain:
rezanje i lomljenje ingota na trupce
zagrijavanje trupaca
sabijanje i probijanje trupaca na presi
proirivanje otvora na specijalnoj 'rog' presi
proirivanje otvora i kalibriranje oboda na valjakom stanu
zavno valjanje
termika obrada

6.2. Sistem za kodiranje prstenova i tokova VKTP
Osnovu grupnog prilaza CAD/CAM/CAPP tehnologije predstavlja sistem za kodiranje,
odnosno klasifikaciono razvrstacvanje predmeta rada (proizvoda) datog programa u grupe.
Dakle sistem mora posjedovati uslove razvrstavanja. Za tokove i bandae je razvijen VKPT
sistem prema IIS- sistemu klasifikacije (Institut za Industrijske Sisteme- Novi Sad ) povienog
stepena fleksibilnosti, slijedeih karakteristika:
optost principa kodiranja i klasifikacije
na optim principima se razvijaju kokretni kodirajui sistemi za svaki proizvodni
rogram
VKPT sistem ima slidee karakteristike:
to je kodirajui sistem alfanumerike strukture, dekadnog tipa
kodirajua znamenka ima 8 znamenki
svaka od 8 znamenki ima 10 vrijednosti (polja)
svako polje predstavlja znaenje elemenata porizvoda
Osnovna struktura sistema kodiranja data je na slici 6.2.1. i tabeli 6.2.

Slika 6.2.1. Osnovna struktura sistema kodiranja

13


14

6.3. CAPP proces za valjanje tokova i prstenova

Dokazana modelska slinost proizvoda tokova i prstenova izraena u familijama proizvoda
je osnova za automatizaciju odnosno ukljuenju ovog procesa u porizvodnju
CAD/CAM/CAPP sistema. Takoer su uinjeni napori da se razvije simulacioni model za CIM
koncept proizvodnje ovih elemenata u okruenju CATIA, Abaqus, i Roll CAD.

Na slici 6.3.1. se vidi meuzavisnost razliitih znaajnih parametara za proces, koji su
uspjeno realizirani u kompjuterskom modelu koritenjem jednostavnih iskustvenih formula.
Kod procesa valjanja to podrazumijeva slijedee korake:
1. Uspostavljanje odnosa izme|u razliitih znalajnih procesnih parametara koristei
jednostavne iskustvene jednaine.
2. Raunanje bitnih parametara valjanja koristei ove jednaine.
3. Optimizacija procesa u skladu sa razliitim ogranienjima u pogledu kapaciteta maina
postrojenja, stepena deformacije i drugih ogranienja u pogledu vrstoe, tvrdoe itd.
4. Uspostavljanje razliitih kriterija za namjeravanu kontrolu veliine deformacija u
posmatranom uzorku.

Jenaine su tako formulisane da se mogu koristiti za irok raspon materijala, razliitih
temperatura obratka i otpora deformaciji. Gubitak toplote (hlaenje) je takoer ukljueno
uzimajui u obzir veliinu radijacije, kondukcije, konvekcije i energetski ulaz za vrijeme
plastine deformacije.
Ponaanje materijala za vrijeme deformacionog procesa uzeto je u obzir koritenjem
metodologije 'dinamikog modeliranja materijala'. Ovdje se termodinamiki posmatraju
Slika 6.3.1. Povezanost znaajnih parametara u procesu valjanja tokova i prstenova

15

kontinualne deformacije i daju se kriteriji za ocjenjivanje mehanike stabilnosti i
mikrostrukturne stabilnosti materijala u procesnim uslovima.
Sa ovim informacijama proizvodni inenjer moe dizajnirati proces tako da uvijek ima
stabilne procesne reime. Veliina deformacije je kontrolisana odravanjem specifinih
odnosa izmeu radijalne i aksijalne redukcije, pogotovo kod prstenova.
Ovi podaci su ugraeni u softverski paket koji je za osnovu imao simulacioni softver
VALYSIS pomou ega je roen novi paket pod nazivom 'RING-WHEEL'. Ovdje se simuliraju
procesi vrueg valjanja prstenova i tokova pa inenjer moe da bira razliite varijacije u
procesnom dizajnu.

Prema dijagramu toka sa slike 6.3.2. vidimo da se sastoji od tri glavna modula:

Modul osnovnih podataka obezbjeuje korisniku vezu za odravanje (kreiranje-unos-
brisanje) podataka u datotekama u zavisnosti od razliitih procesa valjanja, razliitih
karakteristika materijala i maina za razliite zavrne dimenzione i oblikovne karakteristike
proizvoda. Simulacija procesa je povezana sa koritenjem modula za analize.Osnovni ulaz u
ovaj modul je obezbijeen kroz podatke generisane koritenjem modula osnovnih podataka.
Tekue osobine materijala su obezbijeene pristupom u narednu datoteku zvanu
'Informacioni sistem materijala' (Material Information Sistem- MIS). U MIS datoteci postoje
dijagrami karakteristika materijala za razliita naprezanja i temperature.

Slika 6.3.2. Dijagram softverskog paketa Ring-Wheel

16

Modul analize se koristi za predstavljanje dviju glavnih funkcija:
1. Prethodna simulacija za izraeni dizajn
2. napredna simulacija za testiranje valjake strategije i verifikaciju.
Modul za analize odreuju podaci za sile pomjeranja valjaka u funkciji boja obrtaja, u okviru
datoteke nazvane 'Procesni zahtjevi' (IPR- Informatio Process Requirement).
U modulu za nalize postoje i dijelovi za kinematiku simulaciju procesa (Information
Kinematics System- IKS) kao i modul za analize na bazi konanih elemenata (Finite
Elemente Method- FEM). Dakle prvo se koristi simulacija za dizajniranu zavrnu geometriju
izratka s ciljem obezbjeenja optimalne valjake strategije. Nakon toga se naprednom
simulacijom testira valjaka tehnologija koja se moe modificirati u sluaju
nezadovoljavajuih rezultata.

Slika 6.3.3. Nadzor proizvodnog procesa pomou CAP sistema

17

7. PRIMJERI GT KONCEPTA U OBRADI VALJANJEM

Na osnovu ranije navedenog sistema za kodiranje i metodologije za projektovanje
fleksibilnog sistema provedeno je istraivanje primjenjivosti razvijenog modela u realnom
proizvodnom sistemu. Za analizu je uzet proizvodni sistem koji proizvodi valjane prstenove,
tokove i bandae u irokom dijapazonu oblika i dimenzija. Korten je softverski paket CODI
koji povezuje CAD i CAPP funkcije.
Posmatrani proizvodni program ini 25 razliitih elemenata tipa tokova koji se
pojavljuju u proizvodnji u toku jedne godine u razliitim veliinama serija, koji je raen prema
jednoj firmi u ekoj. Posmatrani program proizvodnje ini elementi olika tokova koji su
karakteristini po tome da je odnos uvijek D/L>1 i da se uglavnom kree u intervalu 4 do 6,
to govori da su u pitanju elementi oblika diska. Najvei dio proizvodnog programa (vie od
65%) otpada na elemente s prenikom izmeu 900 i 1000mm, i vie od 15% na elemente
1000 do 1100mm. U pogledu koritenja materijala uglavnom je postojala identina uptreba
elika (niskolegirani konstrukcioni elici).

7.1.Oblikovanje operacijskih grupa

I faza- kodiranje predmeta rada (proizvoda)
Postupci oblikovanja tokova zasnovani na grupnom prilazu se u osnovi svode na
tehnoloku klasifikaciju porizvoda. U cilju razvrstavanja proizvoda u posmatranom
proizvodnom programu razvijen je kodirajui sistem za valjane elemente oblika tokova i
prstenova. Klasifikacija je izvrena prema strukturi na slici

Slika 7.1. Osnovna struktura sistema kodiranja

18

Pregled predmeta obrade definisanim tehnolokim kodom je dat u tabeli 7.1.1.

II faza- Oblikovanje modula
Modul predstavlja skup predmeta sa istim kodnim brojem i ini maksimalno
homogenu grupu ije karakteristike ne izlaze iz podruja rasipanja odreenih kriterijuma
razvrstavanja ugraenim u sistem klasifikaicije. Ovaj postupak se obavlja automatski nakon
SAD dizajniranja i predstavlja prvu fazu CAPP procesa. U rezultatu provedenog
razvrstavanja oblikovano je 14 modula pri emu se broj elemenata u modulu kree od 1 do 6.
Pregled oblikovanih modula je dat u tabeli:
Tabela 7.1.1. Predmeti obrade i tehnoloki kod

19


III faza- formiranje operacijskih grupa
Analiza je dovela do formiranja 4 operacijske grupe. Pri tome je postavljen kriterijum
da nivo slinosti svakog elementa operacijske grupe ne smije biti nii od 80%. Pregled
operacijskih grupa je dat u tabeli 7.1.3.

Tabela 7.1.2. Pregled modula sa oznakama rednih brojeva proizvoda i koliinama
Tabela 7.1.3. Pregled formiranih operacijskih grupa sa potencijalinim nivoom slinosti proizvoda

20


U tabeli 7.1.4. je dat pregled izlaznih veliina iz klasifikacionog procesa

7.2. Razrada grupnih tehnolokih postupaka

I faza- Izbor- dizajniranje kopleksnog dijela
Za formirane 4 operacijske grupe u prethodnom koraku u ovoj fazi koraka 2
konstruisana su dva imaginarna kompleksna dijela (u OG 3 i OG 4) dok su u dvije
operacijske grupe izabrana dva realna proizvoda za kompleksne (referentne) dijelove (u OG
1 i OG 2). Npr. s obzirom na strukturu povrine za obradu, tehnoloke zahvate koje je
potrebno izvesti u toku procesa rada i strukturu modula, za kompleksni dio grupe 1 je izabran
element iz mogula 1, monoblok eljezni toak 920-RTT-DO/PV.

II faza- Projektovanje grupnih tehnolokih postupaka
Za odgovarajue kompleksne dijelove iz 4 operacijske grupe uraeni su detaljni
tehnoloki postupci koji su u osnovi grupni jer su s obzirom na princip slinosti u GT
konceptu isti ili slini za sve elemente operacijske grupe. Nakon ove karte i zbirne karte
cijelog postupka obrade uraene su karte tehnolokog postupka po operacijama odvojeno.

Tabela 7.1.4. Izalzne veliine iz klasifikacionog procesa

21

8.Tehnoloko ekonomski parametri projektovanog sistema

Na kraju provedenog GT postupka u realnom sistemu daju se vrijednosti koje mogu
posluiti revitaliaciji preduzea. Vrijednosti su date samo za optimalnu varijantu. Na kraju
ovog poglavlja moe se dati tabelarni prikaz najvanijih karakteristika revitaliziranog sistema i
sistema u postojeem stanju, koji daje podloge za nedvosmislene zakljuke.

9. Zakljuak

Razvijanjem klasifikacionog sistema za valjake postupke i formiranih familija
proizvoda uinjen je napredak u integraciji CAD/CAPP/CAM u sferi vrueg valjanja. Ovaj
softver asistira inenjeru od konstrukcije proizvoda, preko optimizacije proizvoda pa sve do
pronalaenja najboljeg proizvodnog procesa prije primjene u pogonskim uslovima. Ovim se
postigao potreban nivo za poveavanje fleksibilnosti realnih porizvodnih sistema.
Sva navedena istraivanja, razvijeni kodirajui sistemi, kompjuterski programi
CAD/CAM/CAPP nali su puno mjesto u primjeni kod obrade valjanjem.
Izlazne veliine iz sistema pokazuju da je primjenom razvijenog GT koncpeta dolo do:
- znaajnog poveanja stepena fleksibilnosti, kako ukupne tako i po razliitim vidovima,
- znaajnog smanjenja veliine trajanja ciklusa proizvodnje,
- smanjenja sloenosti struktura proizvodnog sistema,
- poveanja stepena serijnosti,
- boljeg iskoritenja povrina i dr.

Tabela 8.1. Najvaniji pokazatelji za komparaciju rjeenja

22

10. LITERATURA

1. Prof.dr. Mustafa auevi, 'Obrada metala valjanjem'; Vesleni Maslea 1983.
2. Prof. dr Darko Petkovi: Projektovanje tehnolokih procesa na osnovama
grupne tehnologije kao osnova za razvoj fabrika povienog stepena
fleksibilnosti
3. John G. Lenard, 'Primer on flat rolling'; Elsevier 2007
4. Prof. dr Darko Petkovi: Prilog razvoju projektovanja proizvodnih sistema
povienog nivoa fleksibilnosti na bazi grupne tehnologije
5. Fleksibilni porizvodni sistemi- Toyota proizvodni sistem
6. Zbornik radova 'Techno-educa' 2012

Koritene slike i tabele:
Slika 1.- www.hinfster.de
Slika 2.1.- www.wikipedia.org
Slika 2.2.- Prof.dr. Mustafa auevi, 'Obrada metala valjanjem'; Vesleni Maslea
1983.
Slika 2.3.- www.ecnm.si
Tabela br. 2.- Prof.dr. Mustafa auevi, 'Obrada metala valjanjem'; Vesleni Maslea
1983.
Slika 4.2.- John G. Lenard, 'Primer on flat rolling'; Elsevier 2007
Slika 4.3.- John G. Lenard, 'Primer on flat rolling'; Elsevier 2007
Slika 5.1.- wikimedia.org
Slika 5.3.- Prof.dr. Mustafa auevi, 'Obrada metala valjanjem'; Vesleni Maslea
1983.
Slika 6.1.1.- www.wikipedia.com
Slika 6.1.2.- www.tradekorea.com

23

Slika 6.2.1.- Prof. dr Darko Petkovi: Prilog razvoju projektovanja proizvodnih sistema
Tabela 6.2.- Prof. dr Darko Petkovi: Prilog razvoju projektovanja proizvodnih
sistema povienog nivoa fleksibilnosti na bazi grupne tehnologije
Slika 6.3.3.- sms-meer.com
Slika 7.1.- Prof. dr Darko Petkovi: Prilog razvoju projektovanja proizvodnih sistema
Tabela 7.1.1.- Prof. dr Darko Petkovi: Prilog razvoju projektovanja proizvodnih
Tabela 8.- Prof. dr Darko Petkovi: Prilog razvoju projektovanja proizvodnih sistema

24

SADRAJ

1. Uvod..................................................................................................................3.str.
2. Tehnologija valjanja...........................................................................................4.str.
3. Valjaoniki proizvodi..........................................................................................6.str.
4. Stanovi...............................................................................................................8.str.
5. Kalibracija...........................................................................................................9.str.
6. GT koncept u obradi valjanjem.........................................................................11.str.
6.1. O potupcima valjanja prstenova i tokova..........................................11.str.
6.2. Sistem za kodiranje prstenova i tokova VKPT..................................12.str.
6.3. CAPP proces za valjanje prstenova i tokova....................................14.str.
7. Primjeri GT koncepta u obradi valjanjem..........................................................17.str.
7.1. Oblikovanje operacijskih grupa...........................................................17.str.
7.2 Razrada grupnih tehnolokih postupaka.............................................20.str.
8.Tehnoloko ekonomski parametri projektovanog sistema.................................21.str.
9. Zakljuak..........................................................................................................21.str.
10. Literatura........................................................................................................22.str.

Primjena GT Koncepta U Obradi Valjanjem

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Primjena GT Koncepta U Obradi Valjanjem

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Primjena GT koncepta u

You might also like