Professional Documents
Culture Documents
(BWNToday)
0
0
Rate This
slmi Kaynaklardan ncs de, Muhtelif ilim sahiplerinin rya hakkndaki muhtelif
grleridir:
I
mam Gazzali Hazretlerinin
yazd
hya-u UlumidDin
adl
eserinin
Sayn AhmedSERDAROLU tarafndan yaplan tercmesinin, 3. cildinin 57. sayfasnda:
Kerameti ispat iin kimsenin inkr edemeyecei kuvvetli iki delil vardr:
a)
Sadk Ryann acayip halidir. Rya halinde gayb tecelli eder. Ryada tecelli ederse
uyanklkta niin tecelli etmesin?
Uyku ile uyanklk arasnda duygu organlarnn dzgnlnden baka bir fark yoktur.
Ryada olan adam duyu ileri ile megul olmaz. Hlbuki nice uyank kimseler vardr ki, onlar
da dalgnlklar sebebiyle duyularndan haberleri bile olmaz. Syleneni de duymaz. Yanndan
geeni de grmez.
b) Resul-i Ekremin gaybden ve gelecekten haber vermesi gibi Nitekim Kuran- Azim, bunu
aka ifade etmektedir. Peygamber hakknda caiz olunca, mmeti hakknda da buna
inanmak caizdir. nk o da bir insandr. Resul-i Ekrem ((sallallh aleyhi ve sellem) ilerin
hakikatleri kendisine kefolunan ve halkn slah- ile megul olmayan bir insana keif yaplmas
niin muhal olsun?
Elbette bunlara da keif yaplr. Ancak bu gibilere nebi deil, Veli denilir. Peygamberlere ve
Sadk ryalara inanan kimse, kalbinde biri hislere alan d kaps ve biri de melekt
lemine alan i kaps olduuna inanr
Tabire muhta bir misal ile ryada bir eyin
kefolmasnn ve eitli suretlerde Meleklerin Peygamberlere ve Velilere gzkmelerinin
sebeplerine gelince, bunlarda Kalbin acayip srlarndandr. Bunlar ancak mkefe ilminde
aklanabilir denilmektedir.
II
AbdulKadir B. Muhammed elHseynitTaberinin yazd Uyun 1Mesail minAyanirResail
adl eserinin 244. sayfasnda:
Fen, Rya Tabiri ilimdir. Bu ilim, insann uyku halinde grdklerini hayallemesiile
bilinir ve ilmi gaibtir denilmektedir.
III
Corci
ZEYDANn yazd
ve
Zeki MEGAMZin tercme
ettii (Medeniyeti
slamiye
Tarihinin 3. ciltinin 29. sayfasnda:
KEHANET VE ARAFET: Araplar Bir mkl nnde bulunurlar ise, onlarn mtalaalarn
sorarlard. Rya grnce onlara tabir ettirirlerdi. stikballerinde ne olacan onlardan
anlamak isterlerdi. Velhasl khinler, Babilliler, Finikeliler, Eski Msrllar vesaire gibi btn eski
akvam (Kavimler) nezdinde nasl bir mevki tutmular ise, eski Araplarda dahi bunlar ilim,
felsefe, tababet, kadlk, Din adamlar snf yan ulumu mezkureyi yed-i inhisara alm
ryayruhaniyeyi tekil ederlerdi. denilmektedir.
IV
Takprlzade Ahmed Efendinin yazd ve Kemaleddin Mehmet Efendinin tercme
ettii (MevzuatlUlum) adl eserinin 360. sayfasnda:
LM
TABR
EL
RYA: Bu
ilimden teheyylat nefsaniyye ve
Umuru gaybiyye beyninde
olanmnasibet tarif
olunur.
Ta
ki evvelkiden saniyyeye intikal
ve
onunla haride olan
ahvalinefsaniyyeye veyahut afakda cari olan ahvale istidlal oluna. Ve bu ilmin menfaati
umuruatiyyeyi tebir veyahut inzar ve tahzirdir. Ve daha malum ola ki, rya nefsi natkann fiilidir
(iidir). Baz taife bunun asl olmamak zere zahib olmulardr. Lkin ol kelamn asl yoktur. Zira
eer ryann asl olmasa bu kuvayi insanda icad bi-faide olmak lazm gelir. Hazreti HakimAlelItlak
ve MaliklMlki finNefs velAfak ise halkBatldan mnezzeh ve mberradr. Bi1ttifak. Ve bu
rya dahi iki nevidir. Edgas ve Ahlam ve Ehadis-i nefis vehavatir-i reddiye mahede
olan menamdr (Ryadr). Zira Evvelki halde nefis manendma-i mtemevvic, mteharrik ve mtehayyi
olup ekil ve suret kabul eylemez. Bir nevi dahi ki ol ekaldir, Ryay sahihadr. Ol dahi iki ksmdr.
Bir kemi muhtac- tevildir. Ve bir ksm deildir. Ol sebeptendir ki, muabbirde (Rya tabir eden) bir
mertebe
maharet
gerektir
ki, edgasve ahlam ile
gayrini
farka kudred ve kelimat ruhaniyye ve cismaniyye ma beynini temyiz vetabakat- Nas meyann fark ve tehis
itmee muktedir ola. Zira nasn bazs vardr ki, onamenamnda (Ryasnda) eyay azime ve
umuru hatmak ilka olunur. Bazsna dahi ol mertebe olmaz. Ol cihettendir ki, Yunaniyyun demilerdir
ki: Muabbire (Rya tabir edene) vacibdir kihkema ve mlkn ryasn tabire itigal eyleye. Tagam ve erazili nasn tabir eylemeye. Ziraerafin ryas nbvvetten bir czdr. Ve dahi ilmi mebzurda te lif
olunanK t b uhtasaradandr. FevaidlFevaidnam kitap ki, bn-i Dekkak tasnif eylemitir.Mtevasdandr. erhul
Bezzar elMnir ve dahi selefden ilmi tabirde mahir ve garaibtabirat zahir olanlardandr. Sayn
Muhammed bn-i RN Hazretleri de (hatta acaibtabiratndandr) denilmektedir. (Muabbir olarak).
V
Megana iblinin yazd, Sayn mer Rza DORULun tercme ettii slm Tarihi ASRI
SAADET adl kitabn 3. cildinin 1246. sayfasnda:
SADIK RYALAR: imdiye kadar gerek ilim, gerek felsefe, rya meselesini hal
edememitir. Bunun hal edildiine dair sylenen szler, birer ryadan ibarettir. Fakat tabiat,
faaliyetini insanlar anlasn diye tatil itmez. nsanlarn birou, hayatnda tahakkuk eden
birok
ryalar
hatrlarlar.
Eski
(Asur)
Asar-i Atikas mtehassslarndan
olan Profesr Hilprecht(Hilpraht) kefettii kitabelerin ikisini hal edememiti. Hilprechtin bu iki
kitabeyi ne surette hal ettii ok gariptir. Profesr uyumu, ryasnda eski Babilin bir
papazn grm, papaz o kitabelerin halline yardm etmi, bin netice profesr, bunlar halle
muvaffak olmutur. Alelade ehasn bandan bu gibi tecrbeler geerse, enbiya tarafndan
grlen ryalarn vahiy ve ilham eseri olduunu nasl inkr edebiliriz. ( Gaybi hbar) meselesi
de Sadk Rya olarak hal olunabilir denilmektedir.
VI
Yusuf
Ziya TLEK Tarafndan Yazlan slm Kaynaklarna Gre RUMUZLU Rya
ANSKLOPEDS kitabndaki A Rumuz sahibi Sayn Doktor AVANZADE MEHMED
SLEYMANEFENDde Mkemmel veya Muayyen Rya Tabirnamesi adl kitabnda, Ruh kendi
leminden bir ey idrak ettik de an mtehayyileye ilga eyler. 0 dahi an bir suret mnasibe ile
tasvir idphissi mtereke defetmekle naim olan kimse an mahsus gibi grerek mdrikatn ruhu
akliyeden mrettibe-i hisse tenzilinde dahi kuve-i mtehayyile vasta olur, ite ryann hakikati
budur. Bundan ryay saliha ile edgas anlam kazibe beyninde (arasnda) fark zahir olur. yle ki:
Cmlesi haleti nevmde (uykuda) birtakm suru hayaliyeden ibarettir. Lkin sur-umezkura ruhu
akden mtenezzil ise ryadr. Eer haleti yakazada mtehayyilenin hayal ve hafzaya brakm olduu
surdan mehuz ise, edgas anlamdr. Baz ryalar sarih ve aikarolduundan yahud mdrik olan mana
ile grlen sur hayale beyninde kalbimabehetbulunduundan tabire muhta olmaz. Bu sebeple
Hadisi sahihde varid olmutur ki: Rya tr. Biri Allah Tel Hazretlerinden; Biri Melekden; biri dahi
eytandandr. Allah Tel Hazretlerinden olan tevile muhta olmayan ryay sahihadr. Melekten
olan, tevile muhta bulunan ryay sahihadr. eytandan olan edgas anlamdr (bni Haldun)_ Rya
iin Msr veHindin ktb mukaddimesini anz. Tevrat, ncil ve Kuran Azim-an- gzden
geiriniz, kefi ryaya verilen ehemmiyeti azimeyi grrsnz. Sahibi eriat olan enbiya
meyannda ryann tevil ve tefsirine en ziyade atf ehemmiyet veren Hazreti
Fahri KainatEfendimiz Hazretleridir. Her sabah Eshab Kiramna ryalarn sual ve tabir ederlerdi.
Ktbfenniyeden biri de uyku ve rya hakknda diyorlar ki: (Uyku, diman ve azay bedenin
faaliyetimtemadiyesi neticesi olarak asabn hali ataletine gelmesinden ve bil netice havass hamse-i
zahirenin yava yava eyay hariciye ile muvakkaten irtibatnn kat olmasndan
(kesilmesinden) ibarettir. Havass mezkure iinde en ziyade yorulan gz olduu cihetle en evvel
uyumak ihtiyacn bu uzuv (organ) hisseder. Ve kaffe-i azadan evvel uyku alaimi izhar eyler.
Dier aza dahi yorgunluklar nisbetinde birer birer uykuya varrlar. Ryaya gelince: insann
bilerek,
bilmeyerek
safiha-
hafzasna
birok vekayi nak
olunur. Kaffe-i
azay
u u
beden istirahatna vard, yani eyay hariciyye ile olan mnasibetinin inktandan dolay diman rahat
ve kesbi skunet eyledii bir zamanda yalnz iklimi kahefte icray faaliyet iden kuvve-i hafza,
kendi varlyla itigal ider ve rya denilen keyfiyet de bu itigalattan tevellt eyler (meydana
gelir). Hali tabiide rya uykunun ilk saatlerinde nadir grlr. Fakat uyku temadi edipte azay
dima yorgunluklarndan kurtularak tedrilen uyanmaya baladka ryada zuhur etmee
(meydana gelmeye) balar. Birka dakikalk uyku esnasnda grlen bir ryada birka senelik
vukuat
(olay,
hadise) sahai zuhur
(grlebilir)
bulabiliyor.
Birok
zamanlar efalifevkal tabiiyyeden, sahinat- semaviyyeden, anbar- gaybiyyeden (gayb haberlerden) ad olunan rya
diman havass zahire
vastasyla
his
edilecei hakaiki (hakikatlar)
zahirenin
ika
eyleyecei efkarn (fikirlerin) yardmyla, idecei muhakemeden mahrum bir tezahr (grnt)
dimadr. Ryalar, ekseriya zabt (yazmak) ve rabttan aridir. nk, yorgunluktan
kurtulanhacerat dimaiyye ksm ksm faaliyete girerek beyinlerinde (aralarnda) bir irtibat
bulunmaz
Uyank iken hallinde aciz kalnan mkilat fikriyye ve tasavvuriyye ryada hal olunur (zlr). Bu
da dimada merkezi idrak ve muhakemenin uyank zamanlan olabildiini ifhameder (anlatr).
Barsaklarn bir rahatszlk olduu zaman insan alk, susuzluk, lmek, yaralanmak gibi,
ila ahir ryalar grr. Teneffsn veya devrann (kan) bir sknts olduu zaman gsnden
vurulmak, haykrmak el-hasl bununla mnasibetdar bir takm efkar (fikirler) hasl olur. te byle
skntl ve korkulu ryalara (kabus) ismi verilir. Rya tabiri iin evvela bunun usuln
bilmek lazmdr.
Mesela: buday, arpa, saman, un ve bal gibi eylerin mala; at, arslan, vahi hayvanatn ricale
(adama); eer, palan, kularn ve hayvanatn dilerinin, kadna; yastk, ibrik, tas gibi eylerin,
hizmetiye ve bunlardan her birinin kaderi her snfta bulunannn snfndaki
kaderi nisbetinceolduunu bilmelidir.
Bir ryann tabirinde muabbir (tabirci) ek ve pheye dp ol rya iin tevil ve tabir
bulamad ve bilemedii halde muabbir sahibi ryaya (rya sahibine) ol vehile emir etsin ki
Cumartesi gn ol neharda (sabahleyin) hanesinden (evinden) ktnda herhangi
ahsamlagi (karlamak) olursa, ol ahsn isminden sual etsin (sorsun).
Eer o ahsn ismi esma-i Enbiya, esma-i Salihiyn misilli gzel bir isim olur ise, onun
ryas gzeldir. Ve eer ol ahsn ismi enbiya ve salihiyn isimleri gibi olmaz ise, onun ryas
irkin ve yaramaz bir ryadr.
VII DYANET
LER
BAKANLIGININ
devaml
neretmekte
bulunduu
Diyanet Dergisinin16. ciltinin 2. saysnn 92. sayfasnda Sayn Taner CC tarafndan yazlan
SLMDA RYA VE AMEL LKS adl makalede:
Konu: UYKU VE RYA. Kuran- Kerimde uyku yle tarif edilir: Gece olsun, gndz olsun,
uyumanz Allahn kudretini bildiren alametlerdendir (erRum, ayet-. 23).
Uyku, hislerin uyumasndan doan bir haldir (E. BOLAYIR; B. Rya Tabiri, S. 3.1.Bsm. 1957).
Bir bakma uyku, kk lmdr (Prof. Dr. N. KEKLK. A.K. ve nsan. S. 132. 1. Bsm. 1957).
Uyku byle aklanyor. Acaba rya nedir? Rya ( reveTraumdream) uykuda grlen ey, d,
vaka, lem-i mana. Rya: ahsn uykusunda kalbine, eitli konularda olmu veya olacak
eyleri Allah Telnn yanstmasdr. (Ebus-Suud; rat- Akl-i Selimc.l.v.481 (ElYazma).
Yine rya: Grnmeyen eylerin en gzel biimde ortaya knn bir neticesidir ( Ebus
Suud; rad- Akl-i Selim, c.l; v.481 El Yazma).
PSKOLOJK YN: Ruhsal ynden rya, uykuda duyularn almaktan durmasyla,
hayallerin alg yerini almas halidir. ki cinsten unsurlar birleerek ryay meydana getiriyor.
Uyuyan adamn etrafndan almakta devam ettii yarm ve bozuk duyumlar. Bir de gemite
alman alglarn anlan (Do. Dr. Nurettin TOPU: Psikoloji. s.133; l.Bsm. 1954)
Rya muhayyilenin en pasif ynn yanstr. Ryada her eit imge, bir organn etkisiyle
meydana gelen duygusal bir algnn etrafnda birleir ve gruplar ( Laurousse: c.10; s.783).
Grld gibi rya kavram, bu konuyla ilgilenenlerce ok eitli ekilde ifade edilmitir.
Bunlardan birka tanesini dahi sunalm: Ruhi daha dorusu gayri uuri (incorcient) sahann
eserlerinden biri de rya hadisesidir. Ryann ie itilmi arzular ve hayallerden ibaret olduu
ve bunlarn bir nevi da kma hareketi olduu telakkisi artk umumilemitir (Prof. Dr. N.
KEKLK. Ag.egr.; s.157/ Bknz. ayn fikir. M. ibli. A.Saadet Tercmesi. .R. DORUL; c.2; s.286; 2.bsm.
1974stanbul).
Hekimler ryay bir akl olay olarak deil, fizik tenbihin bir akli ifadesi olarak tanmlardr.
Ryann yegane gayesi ilcai [Zorlama, zorunda brakma. ] bir arzuyu hakikat haline gelmiesine hayalen tahmin
etmek olduundan, tamamyla insiyaki bir manta tabirdir. Fazla olarak bu ilcai arzular, ayn zamanda gayri uura itilmi ve uurun unutmu
olduu arzulardr (Prof. M. ekip TUN: A. BELGSU, Rya Yorumlan; 1. Bsm. 1965stanbul) nsznde s.9;/Dr. Freud: a.g.e.s. 229).
aktr Bir uyku srasnda bedenden uzaklaan st yap yani (insan) yatay bir geziye km
ve bu arada onlar da grmtr. Dikey gezi yahut da ykselmeye ( uru) gelince;
insanmadde kaydndan kurtulabildii oranda dikey ykselme halindeki henz bu dikey
ykselmeyi ryada gerekletirmeye sebep olan durumlarn neler olduunu bilememekteyiz.
Gemie vukuf kesbeder denilmektedir.
IX
Servet SKTin sahibi bulunduu AYLIK ANSKLOPEDnin seri: 2; say: 7, 1.0cak.l950; Sayfa:
98 de, Yirminci Yzylda Rya Gr:
Herhangi bir ademolu zorla syleyecek kadar konumaz. Sevmeyen bir insan laile, dn gece ne
rya grdn, diye sorunca blbl kesilir. Ne dedikodu, ne politika, ne cinsi bahisler, ocuk,
kadn, ne de futbol bu derece cazip deildir. Sonra bu rya anlatmaya dknlk, gnmze
ait birey de deil, yzyllardan beri byle Siamda binlerce yllk mazisi olan rya kitaplar
bulundu. Btn bu alakamza, sevgimize ramen iin garip taraf da u ki, ryalarmz
hakknda ok az ey biliyoruz.
Rya, rya dediimiz de ne?
Bir ey bilsek canmz yanmayacak. Syleyin bakalm. Dn gece grdnz ru yadainsanlar
kendi orijinal renkleri iinde miydiler, yoksa renksiz miydiler?
Sahiden konuuyorlar myd, konuuyor musunuz?
Ryanz ne kadar srd?
Bu sorularn cevabn kolay kolay veremezsiniz. Rya uyku esnasnda kendiliinden
devam eden bir beyin almasndan baka birey deil. Bu iin tarihesi kartrlrsa,
hekimlikten sihirbazla kadar birok eylerde kullanlm, gerekliine inanlm olduu
grlr. Ekserimizde yanl bir inan var. Rya grdmz zaman iyi uyumadmz
sanyoruz. Halbuki bu i tamamen tersinedir. Rya grmek iyi uyuduumuza delalet eder. Bir
zamanlar Monroe A. MEYER isminde tannm bir ruh doktoru, uyanr uyanmaz ryalarn
yazmak yolunu denedi. Tam uyurken onu uyandryorlar, o da oturup grdklerini yazyordu.
Sonunda ne oldu biliyor musunuz?
Monroe, ryasnda baz ryalar grdn ve aceleyle kalkp bunlar tespit ettiini grd.
Ondan sonra da bu iten vazgeti denilmektedir.
OBriana ryas, vcudunda gizliden gizliye ilerlemekte olan felci haber veriyordu. Artk
Amerikan hekimlerine gre ryalarmz, bize geireceimiz hastalk ve kazalar haber
vermektedirler. Mesela: Tansiyon dkl, ryada, uzun uzun ve sk sk dmeler. Sinir
zaaf: Kamalar. Nevrasteni ve intihar arzusu: niler, uular, suda deil havada
yzmeler. Kalp rahatszlklar: Hapsedilmeler, kalabalk karsnda korkular. Liste, burada
bitmiyor tabii. Mesela: Brezilyal Profesr Pablo Spriu, kendisine ryalarn anlatan 100 kiiden
birleir ve gruplar. MANE de bazen bu trl ryalardan baka dokunma, iitme, grme,
koklama ve tatma gibi d duyumlarn etkisiyle oluan trl rya daha kabul eder. Rya
imgelerinin birbiri ardndan gelii, birletirme kanunlarna baldr. Rya grdmz anda
gerek duyumlar algladmz sanrz, ancak uyandktan sonra yanlsamann farkna varrz.
Bununla beraber ryadayken rya m grdmz, gerei mi yaadmz kendi
kendimize sorduumuz olur. Buradan yarg yeteneinin ve uyanklk hatralarnn ryada da
devam ettii anlalr. Dncenin rya iindeki mdahalesi, genellikle mphem ve geicidir;
mdahale kesin ve sratli durum alrsa, bizi uyandrr. Gerekten de uykudayken soyut
dnce merkezleri (alt sinir merkezleri, bilind refleksler dahilalmaya devam eder. Uyku
anndan itibaren imgeler ve duyumlar zihnin kontrolnden kar, psikanalizin de belirttii
gibi, kiinin eilimlerine, heyecanlarna, tutkularna bal olarak esnek, kaypak, fantezi olaylar
birbirini izler. Rya, bizi igdlerimize, ilkel duygusallmza gtrr ve somut bir yaant
iine sokar. Rya analizinin dier analiz tekniklerinden stnl, rya malzemesini,
btnln bozmadan koruyabilmesi ve bilgilerin elde edilmesinde byk srat salamasdr.
Doktorun rehberlii altnda hasta, bozukluklarn temelinde yatan tecrbeleri tekrar yaad
zaman, bu bozukluklarn sebebini anlar; bylece transferin gereklemesi ve tedavi yolunun
seilmesi kolaylam olur. Rya analizi zellikle saplantl nevruzda, bunalmla
nevrozda psikopatik dengesizlikte ve baz toksikomanilerde tavsiye edilir. Rya analizi, ayrca
deneysel psikozlar yaratmak ve bu psikozlara hastalarn getirdii deiiklikleri incelemek iin
uygulanr denilmektedir.
XII
Hayat
Ansiklopedisinin 6. cz nn 498. sahifesinde: Baz insanlar, ryalara
inanrlar ve balarna trl trl eyler geleceini zannederler. Hlbuki bu hi doru deildir.
Ryalar, bilakis bize uyku halinde seyahat etmediimizi ve yerimizde olduumuzu isbat eder.
nk biz, uykumuzda rahatsz olduumuz zaman rya grrz. Bizi en fazla rahatsz eden
midemizdir. Eer uyumadan evvel ok yer ve bilhassa bu yediimiz eyler bize yaramaz
cinsten eyler olursa, geceleyin onlar beynimizi rahatsz eder Ryalarmz, yalnz
uurumuzun altnda gizli kalan bir takm tahassslerin faaliyetinden baka birey deildir.
Dimamzn btn hareketlerimizi kontrol eden iki ksm vardr. Bir ksm bizim bilerek
yaptmz hareketleri kontrol eder. Yine, Hayat Ansiklopedisinin 1. cildinin 17. sayfasnda:
427. NSANLAR RYALARINDA NN GEZERLER: Baz insanlarn uykulu halleriyle
yataklarndan kalkarak gezindiklerini elbette iitmisinizdir. Bunlar, ryalarnda gezen
kimselerdi];. Fakat nasl uyanmadan geziyorlar ve niin geziyorlar? Dimamzn btn
hareketlerimizi kontrol eden iki ksm vardr. Bir ksm bizim bilerek yaptmz hareketleri
kontrol eder. Dier ksm yaptmz bilmediimiz eyleri kontrol eder Gece uyuduumuz
zaman diman bir ksm atl kalr, dier ksm faaliyete geer. te bu yzden baz kimseler,
ryalarnda gezmee balarlar Uyandklar zaman, bunlar, gece ryalarnda
gezdiklerinikatiyyen hatrlayamazlar denilmektedir.
XIII smail
Hakk ZGLn yazd
Rya
Yorumlan
Ansiklopedisinin
3.
sayfasndakiNSZnde: Dnyaca mehur filozof Freud dahi, dn (ryann) byk yardmn
kabul ve teslim etmekte, dier bilginlerle adeta ittifak etmitir. Freud, Rnesans devrinden
bugne kadar bilginlerin ryaya dair yazdklar teori ve makaleler zerinde durmu, bunlarn
bugn dahi, rabette olduunu, kendi eserinde isbata almtr denilmektedir.
XIV Dr.
M. Kenan IMANm yazd NANLAR adl eserinin 398. sayfasnda:
Maddecilerin Ruh Hakkndaki Grleri: Sayn Ord. Prof. Hilmi Ziya LKER (ksmnn) Ve
Agel in Dinin, rya grmekten doduu hakkndaki ileri srlen faraziyelere dayanarak,
ryada bedeni terk eden ve lm srasnda bsbtn ayrlan bir cevhere inandklarn ve
btn dini inanlarn bir ruh cevheri fikrinden ileri geldiini iddia ettiini belirtiyor. Ve ruhun
lmezlii ve ebedi bir lemde yaayaca fikri, bunlarn sonucudur denilmektedir. (Bu, 20.
Yzyln grdr.)
XV
ADALET GAZETES nin 6 Haziran 1976 Pazar gnk saysnn 8. Sayfasnda da:
KONU: Ryalar Gerek Olsa!
(uur altndaki gizli uykuda sansrsz kalm arzular
olarak ekilleniyor.) FREUDa gre Rya: (Ryada grdmz tuhaflklar, yaptmz
saldrlar,biroklarmzn gpegndz uyankken iledii sularn ayndr)
PLATONa gre Rya: (yiler, bakalarnn, ktlerin yapt eyi ryada grmekle yetinen
kimselerdir.) Uzmanlara gre rya grmenin hibir zarar yok, aksine ok faydaldr, diyorlar;
yle aklyorlar: Ryalar, zihni faaliyetin uykuda devamdr. Rya grmenin hibir zarar
yoktur Aksine bundan fayda ummakta mmkndr, zira rya grlmezse, bilinaltnn
zihne yapt etkiler uyumaya hibir zaman uyumaya frsat vermez Oysa rya ile bu etkiler
tamamyla giderilerek o kiinin normal bir uykuya dalmas mmkn olur Her ryann bir
anlam vardr. Ryalar, ilk bakta ok kark ye samasapan grnebilir. Hangi ekilde
olursa olsun her ekil ryann mutlaka bir sebebi ve anlam vardr. Rya gren kimse bir
karikatriste benzer. Ryalarn karkl ylece aklanmaktadr. Ryalar eitli duygulan
belirtir. Vb. bu szle deil, ancak ekille ifade edilebilir, dolaysyla rya gren kimseyi bir
yazara deil, yazsz karikatrler yapan bir ressama benzetmek mmkndr. eitli
dnceleri resimle anlatmann gl dnlrse, ryalardaki karklklarn en byk
nedenini bulmak ok daha kolaylar. Aklda kalan ve kalmayan ryalar: Aklda kalan ryalar,
daha ok uyanlaca arada grlenlerdir. Uykunun nisbeten derin olduu srada grlen ryalar
ise, genellikle unutulur. Eskiden olduu gibi, halen tm insanlar ryalarn anlam zerinde
titizlikle durmaktadrlar. Yine uzmanlarn ifadesine baklacak olursa, ryalarn anlam onu
gren kimsenin o ana kadar olan btn hayat ile ilgilidir. Bu bakmdan ryay biraz tabir
edebilmek iin onu grenin hayatn iyice bilmek gerekmektedir. Dier taraftan bu ii imdi
ancak psikanalistler yapabilmektedir.
UYKU ZERNE ARATIRMALAR: nsandaki uyku, hayvanlarda olduu gibi belirli kurallara
uyan aamadan olumaktadr:
1)Uyanklk; 2)Uyku; 3)Paradoksal uyku. Ulusal Salk ve Tp Aratrmalar Enstitsnn
(INSERM) aratrma topluluklar, uyku ve bunun insanlarda yol at rahatszlklar konusunda
incelemeler
yapmaktadrlar.
Bu
incelemeler
erevesinde, LYNdaki Claude Bernardniversitesinden Michel Jouvet, geenlerde dzenledii bir
basn toplantsnda, uykunun yetikinlerde yol at rahatszlklar konusunda bilgi vermitir.
Uyku, aamadan oluuyor: Prof. Jouvetye gre, insanlardaki uyku, hayvanlarda olduu gibi
belirti kurallara uyan aamadan olumaktadr. Uyanklk, uyku, paradoksal uyku. Uyanklktan uykuya
ve uykudan paradoksal uykuya karlkl geilebilmektedir. Uyanklktan dorudan doruya
paradoksal uykuya geite bir rahatszlk belirtisidir. Buna karlk, paradoksal bir uykudan
sonra uyanma olaandr. (Paradoksal uyku aamas, d grlen uyku aamasdr.)
PARADOKSAL UYKU VE LK AAMA: Yetikinlerde uyku, birbirine en ayr drt blmde
olumaktadr. Bu drt blm, beynin elektriksel eyleminin saptanmasyla bilinmektedir.
Paradoksal uykunun ilk aamas, uykuya dalndndan 90120 dakika sonra balamaktadr.
Gece boyunca, paradoksal uykunun eitli aamalar dzenli aralklarla ortaya kmaktadr.
Uyku srasnda baz hormonlar salglanmaktadr. Yine uyku srasnda dokunumda ve kalp
atlarnda baz dzensizlikler olmaktadr denilmektedir.
XVI Seyyid
Sleyman ElHseyninin yazd KenzlMenam adl eserde: Ryay:
XVII 1) Rahmani; 2) eytani; 3) Edgas Ahlam olarak e ayryor.
Rahmani, Allah Tel Hazretleri tarafndan gsterilen; eytani, eytann delaleti ile
gsterilen, grlen, korkun, irkin veyahut eriat garraya ve adat-i slmiyyeye muhalif
olanlardr;Edgas ve Ahlam ise, insann fazla yemekten dolay midesinin dolgunluundan dolay
grlen ryadr.
LM TABR RYA: Tabir ilmi eriatta makbul bir ilmi eriftir denilmektedir.
XVIII TuhteflMlk
adl rya kitabnda da: Sadk dlerin (ryalarn) olduunu;
bunlarn da:
1)Tebir; 2)Tahrir; 3)lham olduunu;
Yalan dlerin de olduunu; bunlarn da:
1)llet; 2)Edgas Ahlam; 3)Himmet d olduu bildirilmektedir.
XIX Muhammed
B. SRNin yazd etTabiruRya adl eserinin 3. sahi fesinde: Hakiki
rya, ya gecenin sonunda veya gndz yaklat anda grlr denilmektedir. kinci kitab
olan Hadislerle Rya Tabiri adl kitabnda da ayn konudan bahsedilmektedir.
XX
Amerikal
rya uzman Erich FROMMm yazd Bilimsel Rya Tabirleri adl
kitabnn mukaddimesinde, nl psikoanalizci Sigmund Freud, ryalarmza konu olan eylerin
hepsinin iimizde gizlediimiz, bilinaltna ittiimiz isteklerimiz olduklarn sylemitir. Rya
uzman Erich Fromm, buna ek olarak ryalarn insanlara yol gsterdiini, onun ahlak anlayna
seslendiini, ya da onu muhtemel tehlikelere kar uyardn da ileri srmektedir
denilmektedir.
XXI Selami
Mnir YURDATAPn yazd slm Dininde Rya ve Rya Tabirleri adl eserinin
15. sayfasnda: Rya tarifi ksmnda: Rya trldr. Birine Tebir (mjdeleme),
birine Tahzir (uyarma), birine de lham ad verilir. Yalan ryalar da yine tr: Biri zntl
gnler ryas (gam ryas); biri hastalktan dolay grlen; ncs de eytani olandr
denilmektedir.
A. Sami YAVUZun yazd Byk Rya Tabirleri adl kitabnn 3. sayfasnda, Rya
hakknda eitli kiilerin grleri bildirilmektedir: Eski Yunan filozofu Heraklatysn rya
hakknda u sz mehurdur. Uyank olan insanlar iin tek bir dnya vardr. Uykuda
olanlarn ise, her birinin ayr alemi vardr demektedir. Rya hakknda Bat bilginleri u
malmat veriyor: Ryalar, uyank iken geen muhtelif olaylarn uuralt yanklanmasdr
demektedirler.
XXIII American Heritage Dictionary of the English LanguageAmerican Heritage Publishing
Co. 1969. New YorkU.S.A. 1. Bsm. 397. sayfasnda:
Dream (Drem) 1)A series of images, ideals, and emotions occurring in certain stages of sleep.
2) A daydream; Reverie. 3)A State of abstraction; a trance; bemusement. 4)A wild fancy or
hope. 5)Anaspiration; ambition. 6)Anything extremely beautiful, fine or pleasant. (Diyanet leri
Bakanl Olgunlatrma Dairesi Bakanl Uzman Mehmet KOER tarafndan yaplan
tercmede: Amerikann ngilizce dilindeki szl. Amerikan Heritage Basm CO. 1969. New
York. 10017. Amerika Birleik Devletleri, sayfa: 397 1. Bsm.
RYA:
1) Hayaller serisi, fikirler, uykunun eitli safhalarnda heyecanl olular;
2)Bir gndz hlyas, gzel dnceler;
3)Gerek d bir durum, uyku hali;
4)Geni hayal veya mit;
5)Byk arzu;
6)Son derece gzellik, iyilik ve holuk) diye anlatlmaktadr denilmektedir.
XXIV SADIK RYALAR:
1Teysir Ryas: Allah Tel bir feritah yaratmtr. 01 feritah levh-i mafhuza mekkelklnmtr. Ol
feritaha meleki Rya derler. Her ne kim beni deme eritiinde Allah Tel tarafndan emirle
hayr ve er bu feritah tarafndan gsterilir. Bu ekilde rya grlr.
2
Tahrir
Ryas: Teysir Ryasndaki feritaha Allah Telnn emri ile kt eyler
gsterilir ki durumunu bilsin diye;
3
lham
Ryas: Teysir Ryasn gsteren feritaha emir verilir. O da daima iyi eyler
gsterirler. Bu da umumi bir gr olarak sylenmektedir.
N E T C E : Bu slami grler, fikirler ve tetkiklerden sonra, Ryalar hakiki ve yalan ryalar
olarak iki blme; bunlar da kendi aralarnda e ayrlrlar.
HAKK RYALAR:
1)Teysir; 2)Tahrir; 3)lham Ryalardr.
1
Teysir Ryasn gren, Allaha daima kr ile sadaka vermeli ki, ryann hayrn
fazlaca grecektir. Sure-i brahim; Ayet: 7; Sayfa: 377/257.
Teysir ryas : Srei brahim, Ayet: 6
MEAL:
And olsun, krederseniz elbette sizi (nimetinizi) arttrrm. (ElKuran. antay. XIV/7; 1. cilt;
sayfa: 337/257.)
2
Tahrir
Ryasn grenler, daima kt ryalar grrler; Asilik durumlar olur.
Allaha itaattan uzaklarlar. Bu kiiler hemen tvbe etmeli, ibadet ve taata ynelmelidir ki,
bunlardan kurtulsun. (Sure-i Ali mran; Ayet: 5; (ElKuran) (antay); III/5.)
Tahrir ryas : Sre-i li imran ayet, 5 MEAL:
phe yok ki, ne yerde, ne gkde hibir ey Allaha gizli kalmaz.
3
lham
Ryasn
grenler: Allah Azimann
azametlerini
ve
ibretlerini,
Allahn tevfiki ile mahede (grmek) ederler. Bu ryay gren kimseler, hayrlarn daha da
arttrmal; gnahlardan ekinmeli; devaml Allaha tvbeye devam etmelidir ki, grd
ryalarn hayrn gre. (Sure-i Ali mran; Ayet: 31; ElKuran (antay); 2. cilt; sayfa: 633/354.)
lham ryas : Srei Nur ayet : 31
MEAL:
31Hepiniz Allaha tvbe edin ey mminler. Ta ki korktuunuzdan emin, umduunuza nail
olasnz.
YALAN RYALARDA:
XXII
emirleri gereince syledim. Bir yldr grdklerimi bir deftere not ediyorum. Daha nceleri
grdklerimi ise not tutmadm diye yazarak bildirmektedir.
KNC MEKTUPTA DA: Nene Hatun Caddesi No: 8/2 ANKARAda oturan Mehmet SERT isimli bir
baka ahsa aittir. Mektubunda:
25 yalarnda grm. Hazreti Muhammed (sallallh aleyhi ve sellem) Efendimizi
grmdr. Efendimiz yolun sanda, irice kylm kayalarn zerinde plak olarak mahrem
yerlerini gremedim. Gzlkl ekilde hafif sana yatk tam gnei seyrediyordu veya
gneleniyordu. Kendisine ok dikkatli baktm ve bir ses geldi. O Muhammed Mustafadr,
dendi. Vcut lleri tahminen 75 ila 85 kilo arlndayd. Boy lleri gr yapl, boyu 180
cm civarnda idi. Ellerini bann altna yastk etmi ekilde grdm. Kendisi ile aramzda
asfalt denmi e tertemiz bir ose yolu vard demektedir.
Yukardan beri yaptm slmi ynden tetkikler, rneklerden sonra bildirdiim neticeli
izahatla beraber mcerreb olan (tecrbe, edilmi) mam- Cafer-i Sadk Hazretlerinin Sadk
Rya grmek iin tavsiye ettii duasn da sizlere arzediyorum. Bu duay da ileriki ciltlerimde
sizlere bildireceim.
Burada mukaddimemi bitirirken hatalarm var ise affm istirham eder, bu kk eserimin
devamna Allah Telnn msaadesini temenni eder, sizlere de iyi gnler dilerim. Allaha
Emanet olunuz. 9/6/1980
YUSUF ZYA TLEK Diyanet leri Bakanlnda Ktphane ve Ariv Mdr Yard. (Uzman
Yardmcs)ANKARA
Kaynak: YUSUF ZYA TLEK, Rumuzlu Rya Tabirleri ansiklopedisi, 1980-stanbulSh: 11-22