Professional Documents
Culture Documents
ΕΞΙ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΙ
ΕΞΙ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΙ
Είναι Παρθένος. Είναι μαζί με τον Τίμιο Πρόδρομο και τον Ιωάννη τον Θεολόγο
οι κατ’ εξοχήν παρθένοι της Εκκλησίας μας. Παρθένος όχι μόνο στο σώμα αλλά και
στην ψυχή και στο πνεύμα. Είναι η τελείως άσπιλη, αμόλυντη, άφθορη, άχραντη,
αγνή, θεόνυμφη.
Είναι κεχαριτωμένη. Η γεμάτη με χάριτες και χαρίσματα. Είναι αυτή που έγινε
το κατοικητήριο του Θεού. «Εύρες γαρ χάριν παρά τω Θεώ, και ιδού συλλήψη εν
γαστρί και τέξη υιόν και καλέσεις το όνομα αυτού Ιησούν..» θα πει πιο κάτω ο
άγγελος για να διευκρινήσει πόσο κεχαριτωμένη ήταν η Παναγία μας. Λέγει ο άγιος
Νικόλαος ο Καβάσιλας ότι ο Θεός πριν την έλευση της Παρθένου ήταν άοικος. Δεν
είχε οίκο, δεν είχε σπίτι, δεν είχε κατοικητήριο. Το απέκτησε όμως όταν ήρθε η
Παρθένος, η κεχαριτωμένη. Ήταν ο τέλειος καρπός της χάριτος, γι’ αυτό ενοίκησε
μέσα της.
Είχε τον Κύριο μαζί της. Αυτό που εμείς το λέμε σαν ευχή –ο Θεός μαζί σου–,
αυτό στην Παναγία μας ήταν πραγματικότητα· «ο Κύριος μετά σου». Είχε μαζί της
τον Θεό, γιατί κι αυτή ήταν συνεχώς μαζί με τον Θεό.
Είναι η κατ’ εξοχήν ευλογημένη ανάμεσα στις γυναίκες. Ας το προσέξουν αυτό
οι γυναίκες κι ας μιμηθούν τον βίο της και το παράδειγμά της, όσο είναι εφικτό στην
κάθε μία απ’ αυτές.
Είναι ταπεινή και φρόνιμη. «Η δε ιδούσα διεταράχθη επί τω λόγω αυτού, και
διελογίζετο ποταπός είη ο ασπασμός ούτος». Δεν πήραν τα μυαλά της αέρα με τα
λόγια του αγγέλου Γαβριήλ. Δεν το πήρε επάνω της ούτε βγήκε να το διαλαλήσει σ’
όλη τη γειτονιά της, όπως κάνουν τόσες και τόσες οραματίστριες και θεούσες.
Σκεπτόταν τι νόημα έχει ο χαιρετισμός αυτός. Θυμόταν τον αντίστοιχο χαιρετισμό
του Όφι στην Εύα στον παράδεισο και πώς την ξεγέλασε με την υπόσχεση να την
κάνει Θεό και ήταν επιφυλακτική για τα όσα άκουε.
Είναι έξυπνη και με την καλή έννοια δύσπιστη. «Πως έσται μοι τούτο, επεί
άνδρα ου γινώσκω;». Να γεννήσει κάποια παντρεμένη στα γεράματά της και ενώ
ήταν στείρα συνέβηκε πολλές φορές στην Παλαιά Διαθήκη. Αλλά να γεννήσει
παρθένος ήταν κάτι ακατανόητο και απίθανο. Ήταν το μόνο «καινόν υπό τον ήλιον»
όπως λένε οι πατέρες της Εκκλησίας. Γι’ αυτό η Παρθένος ρωτάει και ο Γαβριήλ
χωρίς να την μαλώσει της επεξηγεί.
Είναι δοχείο του Αγίου Πνεύματος πριν την Πεντηκοστή. «Πνεύμα Άγιον
επελεύσεται επί σε και δύναμις υψίστου επισκιάσει σοι». Η Παναγία βαπτίσθηκε
πριν το βάπτισμα και μπήκε στην Εκκλησία προτού ιδρυθεί η Εκκλησία ως Σώμα
Χριστού.
Είναι Θεοτόκος. «Τέξη υιόν και καλέσεις το όνομα αυτού Ιησούν (=Σωτήρ)…
Ούτος έσται μέγας και υιός υψίστου κληθήσεται…και βασιλεύει επί τον οίκον Ιακώβ
εις τους αιώνας, και της βασιλείας αυτού ουκ έσται τέλος… Διό και το γεννώμενον
άγιον κληθήσεται υιός Θεού». Ξεκάθαρα η αγία Γραφή με τις εκφράσεις αυτές
χαρακτηρίζει την Παναγία Θεοτόκο· αν και δεν χρησιμοποιεί αυτόν τον όρο με τις
ανωτέρω εκφράσεις μας δίνει το νόημα του όρου. Θα γεννήσει όχι τον υιό του Ιωσήφ
ή τον δικό της αλλά τον Υιό του Θεού. Και σε άλλες θρησκείες συναντούμε ότι ο
άνθρωπος μπορεί να θεωθεί, αλλά ότι ο άνθρωπος, στο πρόσωπο της Θεοτόκου, θα
γεννήσει τον Θεό αυτό ήταν πρωτάκουστο και ανήκουστο.
Είναι υπάκουη. «Ιδού η δούλη Κυρίου γένοιτο μοι κατά το ρήμα σου». Δεν
αντιλέγει στο θέλημα του Θεού που γι’ αυτήν είναι σκληρό. Εμείς βλέπουμε μετά
από τόσους αιώνες μόνο τον δοξασμό της Θεοτόκου. Αλλά τη στιγμή εκείνη η αγνή
Παρθένος ήξερε ότι θα κινδυνεύσει ν’ αποθάνει και μάλιστα ως άτιμη δια
λιθοβολισμού βάσει του νόμου της Παλαιάς Διαθήκης (Δευτ. 22,23). Ήταν φυσικό ο
μνηστήρας της να την υποπτευτεί ότι τον απάτησε και η τιμωρία, αν το ανακοίνωνε
στους Ισραηλίτες, ήταν γι’ αυτήν την περίπτωση ο λιθοβολισμός.
Είναι Παναγία. Ενώ οι προφήτες, όταν βλέπανε τον Θεό και λαμβάνανε κάποια
αποστολή, λιποθυμούσαν και φέρνανε αντιρρήσεις και δήλωναν ότι είναι ανάξιοι και
αμαρτωλοί, η Παρθένος δεν παρουσιάζει τίποτα απ’ αυτά. Ο Νικόλαος Καβάσιλας
την παρουσιάζει να λέγει· «Είμαι έτοιμη και έχω προετοιμαστεί γι’ αυτό. Ας γίνει
κατά το ρήμα σου». Να η διαφορά της Παναγίας μας από τους άλλους αγίους. Αυτό
φαίνεται και στη φράση των Χαιρετισμών «Βλέπουσα η αγία εαυτήν εν αγνοία φησί
τω Γαβριήλ θαρσαλέως…». Έχει θάρρος· έχει παρρησία· έχει άνεση. Μιλά στον
άγγελο Γαβριήλ με μεγάλη αφοβία και οικειότητα.
Ο τρίτος που μαθαίνει για το μεγάλο γεγονός είναι ο Ιωσήφ. «Ζάλην ένδοθεν έχων
λογισμών αμφιβόλων, ο σώφρων Ιωσήφ εταράχθη, προς την άγαμον σε θεωρών, και
κλεψίγαμον υπονοών άμεμπτε· μαθών δε σου την σύλληψιν εκ Πνεύματος αγίου
έφη· Αλληλούια.
Η Παρθένος όταν είδε ότι όσα της είπε ο άγγελος για την Ελισάβετ είναι αληθινά
και όταν άκουσε την Ελισάβετ, που δεν ήξερε τίποτα για τον ευαγγελισμό της
Παναγίας, να την προσφωνεί ως «μητέρα του Κυρίου της» και να την προτρέπει να
πιστεύσει στα όσα άκουσε από τον άγγελο, ξέσπασε σε μία προφητική ωδή
ευχαριστίας και δοξολογίας προς τον Κύριον (Λκ. 1, 47-55). Και αφού έμεινε
περίπου τρεις μήνες μαζί με την Ελισάβετ επέστρεψε στο σπίτι της.
Όταν επέστρεψε, ο Ιωσήφ παρατήρησε ολίγον κατ’ ολίγον τα σημεία της
εγκυμοσύνης της και πήγε το μυαλό του εκεί που θα πήγαινε το μυαλό όλων μας.
Επειδή ήταν φιλάνθρωπος και συγχωρητικός δεν την κατήγγειλε δημοσίως σύμφωνα
με το νόμο της Παλαιάς Διαθήκης, οπότε θα λιθοβολείτο σαν κοινή γυναίκα, αλλά
θέλησε να την διώξει χωρίς να γίνει αντιληπτή, προφανώς γιατί δεν ήθελε να συζεί
με μία αμαρτωλή.
Φυσικά εξυπακούεται ότι η Παρθένος δεν του εξήγησε τίποτα απ’ όσα είχαν
συμβεί, διότι δεν θα την πίστευε, και τ’ άφησε όλα στον Θεό. Πόσα διδάσκει αυτή
η σιωπή της παρθένου στους ανά τους αιώνες αδικημένους και κατατρεγμένους! Και
πόσο ενισχύει η περίπτωσή της αυτούς οι οποίοι διώκονται αδίκως!
Ο Θεός, που φρόντισε να ενημερώσει την Παρθένο με τον άγγελο Γαβριήλ,
ενημερώνει στην κρίσιμη στιγμή και τον Ιωσήφ στο όνειρό του, πάλι διά αγγέλου, να
μη φοβάται να έχει υπό την προστασία του την Μαρία, διότι το συλληφθέν βρέφος
είναι εκ Πνεύματος Αγίου και ότι θα γεννήσει ένα γιο που θα τον ονομάσουν Ιησού
(=Σωτήρ), διότι θα σώσει το λαό του από τις αμαρτίες του (Ματθ. 1,18-21). Ο Ιωσήφ
έκανε τότε ότι του είπε ο άγγελος και κατά τον Ακάθιστο είπε· Αλληλούια.
Αφανής αλλά συμπαθητικός και χαριτωμένος ο Ιωσήφ. Διακόνησε μαζί με την
Παναγία το μυστήριο της ενσαρκώσεως με κόπο και θυσίες, εν άκρα αφανεία και
ταπεινώσει, θυσιάζοντας την προσωπική του ζωή και ευχαρίστηση.
Εκτός των μάγων και η φυγή του Χριστού στην Αίγυπτο, ως νήπιο για να
γλυτώσει από την σφαγή του Ηρώδη, έγινε αιτία -κατά τον Ακάθιστο ύμνο- να
γνωρίσουν οι Αιγύπτιοι την αλήθειαν και να φύγει απ’ αυτούς το σκότος της
ειδωλολατρείας. «Λάμψας εν τη Αιγύπτω φωτισμόν αληθείας, εδίωξας του ψεύδους
το σκότος· τα γαρ είδωλα ταύτης, Σωτήρ, μη ενέγκαντά σου την ισχύν, πέπτωκεν· οι
τούτων δε ρυσθέντες εβόων προς την Θεοτόκον».
Γι’ αυτούς τους έξι ευαγγελισμούς μας μιλά ο Ακάθιστος στις δύο πρώτες στάσεις
του, ενώ στις άλλες δύο κάνει μια θεολογική-θεωρητική επεξεργασία του μυστηρίου
της θείας ενσαρκώσεως. Ας ευχαριστήσουμε τον ανώνυμο-ταπεινό υμνογράφο του
Ακαθίστου γιατί μας χάρισε τέτοιο λαμπρό και θεολογικό πόνημα για το μυστήριο
της θείας ενσαρκώσεως.
ΜΕΛΕΤΙΟΣ ΑΠ. ΒΑΔΡΑΧΑΝΗΣ
ΑΡΧΙΜΑΝΔΡΙΤΗΣ
www.pmeletios.com