You are on page 1of 73

INVZZV \r'XVISNd

ffi
rPrPgnsrnqlPy
:qpluaFauad

IVUIHYV 3X
-IVY3g
NVNV-IVTUIId
aVVIAI-JDAVZ

qPdtznpF-lvtuldfpo nuql
Judul asli:
MukhtasharZadul-Ma'ad
Pengarang:
IbnuQaYYimAl-JauziYah
Peringkas:
Muhammadbin Abdul WahhabAGTamimi
Penerbit:
Darul-Fikr,cet.I' 1990/1410'

F.disiIndonesia:
ZAADUL.MA'AD
BEKAL PERIALANAN KE AKHIRAT
Penerjemah:
Kathur Suhardi
Sefting:
RobiulHuda
D€sainSamPul:
DEA Advenising
Cetakan:
Pertama.Pebruari1999
Kedua, Agustus2000
Penerbit:
PUSIAKAAZZAM
PO BOX. 7819CC JKTM
Telp.(021)9198439
I!^ .tDluDAtDdDlDx

)lnseluial 'erxeuad prpfepuduesuqequ:ed rde13ua1:ru 3ue,{'fu.re1s1 qeperuF


-eq.raq ueprfeq'esend'qebupeqs '1u>1ez
q:yeseur szdnBuaru enpolprlrf
'lEI€rEAseru ^
qenualrp u?pEbJpnleI q8bu31
lp'usq-u€qesuednprqalefusnsnql'updnprqal )odsele8eqloq1n13ue,{u
-aruSueXueunlunlue>lrJaqurau sru€qnerleqqplut qElesrrueeu:ndu:esal eu
-a:u; u,{uunlaqas qulesrJ-q?lusu uepeu:ndu:esuepde13ua1 3ur1ed 8uu,{qe1
-3srJB/t\equiausnBqe4as uepufirqou-unuoloq:1 rcaeqosef 51-uelrpefip 3ue,4
wollDSDttrtqrDlvnqDlp DqSqullnlns?druue8ueruueselnue8uaplnsnsrp
3uu,{'e,{51-,euse uepleJrslezp'rlellV qelesuru sedn8ueuBulsuodptlrl
'qBllVrsrsrpeXueruuelrp 3ue,{eleqedelndleXuequrleues ,:eqe,{u
-atuer1e,,(ueq urlBulos'llzll uueuadeXuueq:eqa{uaru 8ue,{8uu:oqelo:edrp
esrqEue,{?Jeqsd ?qndnlruer>1as uleu '3ue.tolefuuq uel)es etuuatlptutnulr
rBe1a5 'e,{unupueltedepuaru uepuXursr de:ai(uatu ueleduasal re.{u
1n1un
-ndu:au:3ue,{SueJole,{ueqnlual'sllelSElBceseXuuelrBzq-rFequ.roru ue8u
-opEuere)'Iela) qeurerlr:uqepedqe11yrsrsrp ueSunlunal uelde:eqSuetu
rlrqelBIaJatuEuerel'eqe1 uepue3unlunal1n33ueuatu Intun unlpns)sr.ulp
Ieprl'suBrF?recasue43eq-rBuqrp nlel'Buesrpue>Ilrq:alrp 3ue,{qe1rl-qe11
1e,(ueq Sueruaureua:e;q e,{uue>gqnlnqtuetu nl€prl)?prlecequrad aeluaiuas
'nlr :rq1ere1 3ue,{ prpfqnlun eueprs?)oleuelqelesetu:aduteu rdel'(p111f
udaaqaqrJ?purprolSueKqe1r1ueunsn(ued) Tolouuoqsnw rleur:oqBuaur
1n1unquEuelrnurJ rp n1e1:aq 8uu,{uBeserqal qeyntr8aq ur13un4
'e^ursrJPI
-JepBreualq?pnse8nfprlrlduqos:rq1euetBeq rpe,{ulntoqos n€lE/$ 'rsrreg?p
lenuau e,{ueq.trq1e:e1 8ue,{pllllId?I prpfu:euaupee,{u:euaqeg 'uas:ad
snleJos ruJnur 'e,{u:e1uauro1 'u,(uurzl
Ieprl undrysau uele,4rBuau eSnfe,(es
rut,{,{e}nuqyqelr>1 ede:eqaq ueprurqe1r1qerual:auad re8eqos rdel epe3ue,{
ptltIerur1 uepprlrIn1esnelzrdolrsrsnlesdepeq:el Suepued lnpnsr:epe,{use1
-gr11e,{qns uep npr,rrpur
re8eqas lnqasrolue,rqIrselUrqa,4qns r.rel3ur3uaur
1ept1u,{eglteq 3ur1ed 3uu,{qefrznel-1yur,{,{e} nuql ef:e1 lnseu:ogrur
pllfl'eurllr:epr:rpra13ue,{ q?trl'ue/rrplluer3uqos lnrnuaur?uetr'rur po,n7y
1pn7 qe1r4?uegua1 se>13urruep1e13urs ue:equ:e8 r:aqulauturBure,ieg

HVWgfUf,Nf,d UYINY9Nfld VI\ilX


puladzikirdandoayangbeliauucapkan dalamkesempatan vangmemang
bersangkutan dengannya.
Jilid ketigamengupas masalah jihad danpeperangan,terrnasukpula
.rrralbeliausemenjak beradadi Makkahhinggahijrahke Madinah,hingga
terjadiberbagaipeperangan denganbermacam-macam musuh.
Jilid keernpat mengupas masalah pengobatanalaNabawy,baikyang
_
berkaitan carapenyembuhan danobat-obatan yangdapatmenyembuhkan,
sesuaidengantuntunanbeliau.
Jilidkelimamengupas berbagai masalahhukumsecara umum,hukum
pernikahan dansegalaperniknyasertaberbagai masalahjual beli.
Ada ikhwanyangmungkinkurangrespekdenganperingkasan lima
kitabini sehingga hanyamenjadisatubukuyangrelatifsingkat. Tapiharap
diketahui. sebenarnya Iimakitabini punsudahdiringkasdalambahasa Arab
denganperingkasan yangjauhlebihringkas,yaituhanya 226halaman, y ang
jika diterjemahkan dandijadikanbukuedisiIndonesiadenganformatseperti
bukuini,akanmenjadibukuyangjauhlebihsedikitjumlah halamannya arau
lebihtipis.
Tapi sayatetapberharapdan inilah harapansayayangpalingtinggi,
semogaAllah mendatangkan manfaatlewat buku ini, bagi Islam dan
Muslimin,danDialahsebaik-sebaik pemberipahalabagisiapapun yang
dikehendaki-Nva.

Kathur Suhardi

vlll ZaduLMa ad
xr ?sIJDaDo

0C""" "" " " """'?,{uule'I


quluseplederaqegueplel?qs resnosllrzq ruelupr.]EIlnlnse1 wunlunJ
62 """"""""""" "" """' """ l,trqegpnlnguuunlunl
'
nZ """""" " pnfn5enq erplustp Inpnc u8ppnfns
gZ """" " ,nInX r:ep1r13ueg u?p.nlnu ue?uesleled ueunlunJ
tT,"""" " "" """ "'lBIBr{Sede.raqag uelep rqBN ueeJeg1n[un1a6
lz " "' ure'IteleqsJBlEqs uepqnqnslelBqsnD[?.,r\3s ueEr?g
6l """""" " leleqs q?lese4 rx?lep qellnlnsed1nfun1e6
'.
tt """ " "" " ".nqpn/t qEIESEI4I trt€lepqellnlnse11n[un1a4
LI """""""""""""" Hv(Ivsl nvlvo Hv.lln'Ins\/u NvNorNnJ
y1 sr8ueualluupun.{uasral'ru?rq'BlBIrsBIEESq?llnlnse1uuunlunJ
€l """ e,{uueure8e:o; BluBeS uepqerllCurelepqellnlnsp1ueuntunl
T,l """ """ """ " """""'leleg SuengtuulepqellnlnseU ueunlunJ
"" " """ "" .......... sr?d
rBqeqsqs
tI
eures:aguelel:agl"es neluuuurpueguele[:agteegqellnlns?UueuntunJ
0l """"" " qeletuenuueg uulep qellnlnse1lnfunlag
"""" " " " 'un8ueguep.rnprl
6 4ufue;agelltel q?llnlnszX1nfunls4
""" """"" ' """" " " "'eSJBnla)
8
qe8ua1rp uelne8leduupu?qapuradrueIspqellnlnseX 1nfun1a6
L """"""" """ " "" " "'runurhluepuel?l leBgqellnlnseX 1nfunla4
r """" Hv'I'In'lns\r'uxffNnJ,sd InHyJ,scNahiNvsndvHs)

t
g ...".HY'ITY
NVCNVI IO VOV N\TXIVASX
:nJ,vsxxnxog

ISI UYI'{Y(I
TuntunanRasulullah tentangShalatMalam.. .,............
34
TuntunanRasulullahtentangShalatDhuha,SujudSyukurdan Sujud
Tilawah............. ...............................................
40
TuntunanRasulullahtentaneShalatJum'atdanKeistimewaan Hari
................
42
TuntunanRasulullahtentangShalat'ld 48
TuntunanRasulullahtentangShalatKusuf(Gerhana) 50
.........................
tentanglstisqa'(DoaatauShalatMemintaHujan.. 5 l
TuntunanRasulullah
TuntunanRasulullahdalamBepergian danIbadahnya 53
TuntunanRasulullahSaatMembacaAl-Qur'anatau

ZAKAT, SHADAQAH.PUASA,HAJI DAN ADAB-ADAB


7l
TuntunanRasulullah g Zakat...............
tentan .............7l
TuntunanRasulullahtentangPuasa.................. ..........77
TuntunanRasulullahtentangPuasaSunat........ ..........82
TuntunanRasulullahtentangI'tikaf.... ....................... 85
TuntunanRasulullahtentangHajidanUmrah.................................. 87
TuntunanRasulullahtentangHewanSembelihan, Korban
danAqiqah ........103
TuntunanRasulullahtentangAqiqah............... ........106
TuntunanRasulullahtentangNamaAnak danKhitannyaserta
Julukan............. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1. .0.7. . .
TuntunanRasulullahtentangMenjagaLidahdanMemilihKata-kata . I l5
TuntunanRasulullahtentangDzikirdanDoa.................... ................... 123
Doa-doaRasulullahdi Beberapa Kesempatan danTempat.................. 132

BUKU KETIGA:
JIHAD DAN PEPERANGAN l7l
Permulaan danPembuka Hiirah.... l9l
M e m b a n g uMna s j i d. . . . . . . . . . . . . . . . 201
TuntunanRasulullah dalamMemperlakukan ParaTawanan 220
TuntunanRasulullah tentangTanahYangMenjadiRampasan ............
Tuntunan Rasulullah padaWaktuAmandanDamai........................... zz)
TuntunanRasulullah dalamMensikapiOrang-orang Kafir danMunafik . 238

x Zadul-,\Ia'ad
IX ?SIJDUDO

&n'-""""""" """ lleg l?nf ue8uapuslrBlJagSuBI unlnq-unlnH


L6t " "" "" "" """" ""'IelBI rElndas qEIInlnspu unInH uesnlnda)
""" '-" e,{uueqeles?ulled ?le8esuepu?qelruJed
98€ urnlnq-unlnH
' ......tunur{lEr?cesun{nH qBlBseuJed
tLt "" """'
€rc """""" I'Igs'Ivnf N\/o NvHvrrriuad'r rnxnH HvTVSVili
:vl^tl.Igx nxng

n9t """""""""" "" """"" 3ultuaduelElEJ ede:aqag


ZZt qellnlnsed uallnqasrq qeu:e48uetr uuue>lehl uep uplpqo-lpqostuaf
Zat """" """""' ete;41 ueluqosayeSelueyq
lzt " """ " uer8ue,tral6 ue8uapueleqasaye8efua4
gzf """ " ' etequ3l4l3ue1 ulur3 r1eqo3ua141
glt ................. .eu:r;3ue1u:1 ueunlunl
1t " """ " . .unSueguep:npr1:n1e8ua4
flt 1e33ur1 tedua1.rn1e8ue11
'- "" .. .
1t uerele;:n1e8uay1
662 "" lurelv 3ue1 teqo-1eqg nuleuenueu
'uuqe5leqg edmeg',(qe11 ueprueqo; i€qoJeqgue8uapueqnqruefua4
ZLZ """"" ttuelv leqoJeqoueSuap ueqnqtua.{ua6
lLZ """""""" unurhl uepuelpt\l uelep uelrleq.radrq sn:eg3ue1
ue.inlvede:aqaB uupe,{udnlncague1e11 SueluaiqellnlnseU ueuntunl
0La lPqor0gInlun qslulred
692 I{VN V'IY NVIVSOONSd
:rvdwsf,x nxns
............-.. . . . . . . . . . . . . . . .B. .u" e : a 6
hZ
uelnse6ueururEus6
uapue8ue:eda6
edaaqag3ue1ua1
ueselSurX
I /2a11/.yF;27 urxD/Dll)al /2:Ug

VWVJLHEd
nxnfl
| ,//,2/14/L2./ Dllapt0d lz,pt/
'ntr ueqrlrduelledepuau Suei(eders3ue1ua1
1e.{e1 e,(51-uen
qela8uad uep
qellVrlunrlrq epedelllequal rurueqllld .e1a:aurFequeqrlrduulnluauatu
3ue,{elndurCp)eur'e1e:auu.e1eld1cuaur Suei(qeJJyeueurreieqag
'elaratu
Iur,{s rJepe{N-urC ue)sEqaquaru
qellV ntl €uare) tlellVurelesbrleq>1 ueldeleuoul >1n1un
urrueluaur esrq
1eprl eleraru e1a:aur
ueqrlduepuelnsnedn:aq ,ue1n1n1as:edelaraur
1r:r,{g
3ue,{1eq-1eq r:ep e,{51-r:rquulseqsqluauq?llV e,rtqsq,,,unltlJnld},^.tad
nslatauSur odor.toptSSu4oqoyy uDpqq ly nnsDqortt,,.qellVueu rC
'ure13ue,{uetBeqas seletp
uelSeqas lefe:op uelrSSuruaul SurX uep e>lelaur €retrrerpuednprqal uelrFeq
-rAEqueur 3ue,(1ez6epedalrleqruelnlr ue.ln0-lVuelunlnuaul)nlun
ueqrlrde,trqeque1:eqeFuaur uepeleJeruueqrJrd t.te13ur3u3rur{ellV
'(79- g :gn:q1n7-zy)
1 ,, tofotapodotaqaqum1Sunt
uotBnqassnlo oya.rauuntSoqasuoqtSSutuaut qo1a1 truDXuDp 'Drunp
undnpryaqLuDlDp ulanu uodnpnlSuadnyataw DrDluDunlnqauaru
LlDlatuunx lruqqoy lowqu 8nq-8oqruaw3uo{ t:n1a.taur qolody , 2rur
(loqluop qnyt1o1tluaBauonp ryos qolns uop nsaq Suonas DpDd !
uDlunrntrplDpu tur uo,nfi1y odo8uar't{,'olDltaq Dlataw ,un1,,
'(771:rue,uy-1y)
,,'unlnsntatlsoBnluoqlodwauaut otg ouorutpmrp4aBuaLu qtqalqo v,,
'u,(p+plrdrp 3ue,{edeSueluelrnqela8uaur qrqalerg eualel,qtItrueru leqloq
3ue,{e1nd erg eleur'eldrcuau Ieqlaq3uB,{eletursrlc1lyeuerure3eqag
'(89 :qser1sE0-ly) uoqaqastad DlaramZuD(Ddounp ESutpqoy,t;
,,
uDp1DUVtrnsnqDry olatau tSoquoqtltd opo lDpft lpl-f plas
o{uqrlrwatuuopn1opua4a4 otq SunIndouoyoldnuawnnqqDA,uoe,,
'eXN-ueuuU eueurz8eq:i'ueqr1 rd
uelnlueuetu uep€ldrruau1eqre{undtuaur 3ue,{eleuasqellVe,{upH
qEllv uBqrJ!d

HYTTV NYCNYI I(I VOV N\ilXIYggX


karena
br.rkan terpengaruh olehusulandanpilihanmereka. Pilihanyangbelsi-
fat umumini merupakan bukti palingbesartentangRububiyahAllah dan
merupakan saksipalingbesartentangWahdaniyah-Nya, sifatkesempumaan-
Nya dankebenaran Rasul-Nya. Di antaracontohnyaadalahpilihanAllah
yangjatuh kepada paramalaikatpilihan,sebagaimana yangdisabdakan Nabi
ShallallahuAIaihi wa Sallant.
"\'a AIIoh, Rabb.libril, Mika'il dan Isrufil, yangntenciptakanlangit
danbuni,yangntengelahuiyanggaib dannyata,Engkauntenetopkon
keputusondi antara hamba-hamba-itlutentangapa )ang ntereko
perselisihkon.Berilahctkupetttnjttktentangkebenarun yangdiperseli-
sihkundi dulumnyadenganscizin-it4Lt, scsunggtitnva Engkoumembcri
petunjukkepado.siapn yong Engkaukeherulukike.lulanlang lurus."
(Dirir.vayatkan Muslim).
B e g i t up u l ap i l i h a nA l l a hy a n g j a t u hk e p a d a
p a r an a b id a l i a n a k
keturunan Adam.pilihan-Nya yangjatuhkepadapararasuldi antara mereka,
pilihan-Nya y angj atulikepadaU lul-Azrnidi antarar.ncreka. yaitulimarasul
sepertiyangdisebutkan dalamsuratA l-AhzabdanAsy-Syura. Begitupilihan
AIIahyangjatuhkepada Al-Khalilani(duakekasih), Ibrahir.n danMuhanr-
rnad.KcmudianAllah memilihanakketurunan Isma'ildariBaniAdam,
rnenrilihBaniKinanahdari BaniAdanr,lalumemilihQuraisydari Bani
Kinanah, nrenrilih BaniHasyimdariQurais1,, !alumemilihMuhammad dari
BaniHasyimsebagai penrirnpin bagiseluruhumatnranusia.
DalamAl-tr(u,snurl disebutkan dari Mu'awiyahbin Flaidahsecara
-['api
marfu'."Kamusekalian sanradengan tujuhpuluhumat. kalianyang
palingbaikdanpalingniuliabagiAllahdi antara mercka.''
I)i dalarn :lht.snttd Al-Bazzar disebutkan darihaditsAbud-Darda' scca-
ranrarfu'. "Scsungguhnya Allahbefirn.ian kepadaIsabinMaryam.'Aku telah
rlcnqutus suatuurnatscsudahniu.jika rrcrckanrendapal apayangrrcreka
makanrereka
srikai- mernuj i danbersyukur. danj ikamerekaditimpaapayang
tidakmcrekasukai.makamerekamemurnikan hati (karenaAIlah)dan
bersabar. I'adahal sebelumnya nrereka tidakrremilikikesabaran danilmu'.
lsaberkata. 'WahaiRabbi,bagaimana ini terjadi.padahal dahulunya mereka
tidakmernilikikesabaran danilmu?'Allahrrenlawab,'Aku memberikan
kepada mereka darikesabaran danilmu-Ku'."

Allah l\{engkhususkanDiri-Nya denganKebaikan


Maksudnl"a. A Ilahrnemilihyangterbaikuntuksegalajenis,lalumcng-
khususkarrnyabrgi D iri-Nya.A llahadalahbaik danlidaknrenyuka i kecuali
yangbaik-baik.t idrkmenerima perkataan.anraldan shadaqahkccLrali;'ang
baik-baik.Dengan bcgitudapatdiketahuitandakebahagiaan danpendcritaan
hanrba.KarenayangbaikhanyacocokLrntuk yangbaik pula.orangI'arrgbaik

4 Zudl.tl-,lIa'ad
g /,t1t41t'2.1 xt)1t/4Dt/tar /)'/,)../

u€p)req 3ue.irFuquelsnsnqllp3r-ru,i ledtuetueledn:atu e3:n5 u1e:eu


rp epee.,(uueeurndulasel e1e3:sue8uap1n:nq3ue,(uelrpt:fLratu ucpe8'tns
rpepue{uueeu:ndurasal ueiuaplruq fiuc,iuelrpefuaur
e1e3as qe11y
'urel8ue,i uepr3ulurnunqlqols,{uDtt)€tu
1eq-1eq lntundnleJUor-u
rdel'elruu,ruepr)el-llel)inlunIrsJetrptut 1e.(tSuuutotu undrlelag
'(97 ::n51-uy) orlnLu8ut: t:1zatuop unundurootla.tawtBng
,.
3unll ntlaraluqap unlqnpnltpBun,\
(qnpntraur qtstaqtut (t7tt1t
nthtt.u:tp
-n1tp3uo,() o:latayy olnd lrnq SunI ott uDtA-DltuL)tt ltuutl qDIDqD)!tLrq
Suni n1o1-11n1uop lrnqBun,i n1o1-tTDJItltun 4nppt) ltnq 3uo.{oltun rr
-DltLtD,rruDp 'optc[t Ia4Sunl oltuDlt-D]tuDttytllun 4n1npnt [a:13unIn1n1
-plDl uDp 'rfay Suni n1oyn1n1ywunqnlopo rIa4Strni nlntn'ro1tttrtr11,.
'e,{51-ueur:rgu{uue1r1eqa1 elnd nlrBag rlnd lreq 8ue'(e,(uueiuesed
ueiuap lraq 3uei nlensasnete3ue.IouelSuuseurautqelal einf qe11y
'u3:rrsqellnseu e)eLu'uellBIuclIeqa1ueleuJleltp 'ureltie1 uuBuaq tltrrfig
-oqns-so nJ'uu1ed n:au tut te(u ruelepry nqnytqypoJeped, dn:ng
,
'(tL:reuJnz-zY)
'tut o8tns qolytrsDutt1l!DU DX
,, ,oiurun1op ry 1n:1aqunry:q Suopas
'uotpq qoln Eotloqtag ualn4 npndaT(un1qodm1tp) uootal4o [asay,,
'e3rnseBefuadlulreleu u.ruduelnqruesledepueu 3ueXelalaul nely
'(zt :lqeN-uv)
,, ,uDlDlral uDllDl
qolat Suo{odn uoyqDqa'-ryn oBttls luDlDp I uDtpyas trtan! 1DplnsDlu
'runln)ID ut1LuDlns,'(Dlatalu npndal uoynuEuatu uo8uap Ins1to1nut
o,nd tlaloqnq uonpD I lltDlDpuD4Jnlo,ttrp 8uo,{Euo.to-3uD-to (illID;{).,
;qellV uE)ueurUrp 6ue( Suuro-3uploue€peaIsrEluelp
q e 1 r u le f e sl r e q - q r e q3 u z , {r l e n r a lS u r d u r e p u eqdr l r u a u 1 e p t 1 u eep i u e l e l u e
r p l r e q 3 u r 1 e d3 u c , {r l e n c a l u e q e l r u : a dq l l r u r a u rl e p t t e i n f q u 1 l y
' u , i u r e i e q aus r e lu e pE l e u a sq e l 1 ye p e d a lu , { u D ql l e n l a l
Inpunl
'. n qpe,lrel'epep3uede1':nlh l 't lut I I qnuarLlsul 'LJIs
1ep rt:rie elnur rie fu:ru
-e3uad ':eqes 'r:rp eSe[uaLu'tt€rl qernrr ru:das '1teq 3ue,i1e1q1e
ueleru.roqal
u u i u c p r e y a s r p ' r e l n se l J r 3 t u 3 u e ' (e d e r p a d a se 1 : : a u e t t r e s i s ql e n q l a q
' e , { u u r : d n 8u3e sa 1 u e S u c pt e n s a s
) n l L l l e u r e L t t e s : se p u d : 1 l l s q l e n q l a q
'e,{uuuleqcsniu:u uep tu1n.(uau'u,{uns3eu e,neqepedr,rep e,(51-ueeqpt:a:
uBlnlnq€puau'ei(p-ueln1n1a{uatueduel uleulls qellY qequa,{ueu
rgadas'leqas3ue,(1e1eueiuep uelefasiue,t uep tqeuu:ed let:e,isuep sn:n1
3ue,{qe:1geJelueeurssSuei(tst,r.tllltttlstu ttsedtut lleq 3ue,{luue-1euy
'lreq 3ue,{ llencol errltlauaulepn einfqe11VIlsq Ieprl Sue,{ueel
leLuE-l€trre
-e1redele8asuepnsleduee1e,{u:ad '€qtrlopnpP'q€qIqi 'elsnp'r fa13ue,{ueel
-e;gadr.rup:epurqBuaru qul1y elndlruq Suei(ueetel:adrlencel e,(51-epudel
;IIBq 3uu,{uue1e1:ad teiunduaLuqel1y
lreu tedep 3ue,i ups lepu uep
'nlr
)req bue,\u?tsu3prl€ncal
S u e u a ru e l e l e p r t e f u r t e q8 u e , { ' e l n dl r c q S u a i (S u e r o1 n 1 u n1 o : o r e . i u e q
nerakamerupakan tempatyangdikhususkan bagiyangburuk.Laludi sana
adatempatlain yangdi dalamnyabercampur antarayangbaikdanburuk,
yangtaklainadalah duniayangkitatempatiini.Padaharikiamat kelak,Allah
akanmemisahkan yangburukdariyangbaik,lalumasing-masing masukke
tempatnya.
Artinya,Allahmenjadikan kebahagiaan danpenderitaan sebagaitem
yangharusdiketahui.Padadiri seseorang adaduaelemen.Makayanglebih
berkuasa atasdirinyadariduaelemenini. makadiaakanmenjadipengikur
nya.JikaA llahrnenghendaki kebaikanpadadilinya,makaDiamensucikan
nyasebelum rnati.hinggapensuciandirinyatidakmemerlukan api(neraka).
Hiknrahnya. Allah tak rnaudidekati
seseorang dengan kekotorannl-'a.
Maka
Dia memasukkannya ke nerakaagarmenjadisuci.Proses pensucian ini
tergantung daricepatataulambatnyakotoranitusirna.Karenaorangrnusyrik
itu serbakotoldirinya,makadia sarnasekalitidakbisadibersihkan dan
disucikan,sepertiseekoranjingyangkenajisannya tetaptidakakanhilang,
meskipun sudah dicemplungkan keIautan.Karena orangMuknrinitubelsih
danterbebas darikotoran,makaapi harammenyentuhnya. Sebabtidakada
yangharusdibersihkan dalamdirinya.Mahasuci Allah,yanghikmah-Nya
dapatdibacaorang-orang yangberakal.

Za(htl-lkr'od
L /2/.r4/r.2y x/)/////t/,t / lD,u
'8.,(uuuleueu esetqlepll nErlaqsuarel'8.(uueIIeS;urtr }Er€rq3urSBp
p 3rre,{
rgadas 'e,{uue>perqt.t.reunErlaq 'u€u:Iieq 'eiuueleuaru netlaq
Ieprl el rluep
'ueuallaqe)rI undueueleunlenselacuaur qeu:adleprl nerlaBc(uuc>1ure.t
-eqiuau eduele,{uue-lluSSuruaur nBrleqe)eur'u,(ur1eq rp ueuol:aq3ue:n1
nll u€ueletuelrf rlencal 'e,{uueleruau nelleqpletu'1req3Lre,i ufuElBur
r:epue1:oposrp 8ue,{undedy ers-ers 3uu1rq8ue,{epeleprt uup t.ttl3Lrndrp
8ue,,(
epel"prl Lunuruu?pu€le[r ]eusnerlaqn1u1r:ad uep1nlun1al
|xnurtr{ uup uu)lEtrJluBs qullnlnsBu uuunfunl

'e,{51-rlepuaqalrp
3ue( und
edersepedcluellraqrpSuei('qe11y ue8uel rp epee.{ueqerunre;1u,(uue1
'1t1tpas
ledepuau1epr1r;e1as erues3ue,{elndepeueplefueq de8Sue3uaut
deS3ue8uau 3ue,{epeersnueurrurlequEleC qopoq3ue,{Suero-3uuio te:cf
uBpseqaqJal erpre3e'nerlequeepealuepqe:rs'1nlunladrnqulriucruuep1eu
-aBuaur smeqe,{trr:rprFequeleurelesaluequrFuriueu undedersuyeu
3ue.'(
'wDllDS DMrylDlvnLlDlDDqSlqe1\nseX1n[un1ad epedal3unyueS:alueeri
-eqeqelellf lr)ss uelese:aurr3e11eprllleru3ue{SueroqeqasdnptqSuei(
rteqrlencalrurlequeleseJotu esrq8uu,{epe1epr1l1nfun1adefut:aqularu
1n1un usesnlnd qepns undnel8ua 3uu,{3ue:oFuetuat nurledepuadedy
'r8e1SurluadqrqalqneIrur
lnse:depeq.rale,{uu€qntnqal
uep?queq rsuaS.rn eleu'lncunur 3ue,{rsuaS:nund edeuepiuelep Suu,i
uerlntnqalundedy n1rlnfunladrsrsueprlenJaIrJuualE.rsf,Js rlBualrp?srq
3ue,{uep 'n1
3ue,{ rl€nJa)t
ue3untun:aqa1
Iepll Inrnq lreq lnfunlad le,r\al
uc1ledepuatrl qnlunuelefzpcIEplt qpqas wDllDSDltrlqnlb tlqDllDllDLlS
qellnlnsEUe,neqrpSuei lnlunlad rnqula8uau1n1unrBulr E,\\e1-i€^\r'lt rp
esiqlpprl 3ue,ieqruequerlntnqllrsua3:n rnqelrlrptcduprursr:16

HY'ITN,-IOSYU XNf NINI g d


INHVISSNEIAI NYSOUVHS)
Beliaubiasamemakan manisalt danmadu,danbcliaunrcnlukain;,a,
pernahmakandagingsapi,dornba,ayam,burung,kelinci.ikanlaur.nraran
dagingyangdipanggang, kormabasahdan kering.minumsusunrurni.
adonangandum,minumperahan korma,makanadonanair susudantepung,
roticampurdagingdanlain-lainnya. Beliautidakmenolakmakanan yang
baikdantidakmemaksakan diri untukmemakannya. Kebiasaanbeliauialah
makansekedarnya. Jikatidak mempunyaimakanan, beliaubersabar,dan
bahkanbeliaupernahmengganjal perutnyadenganbatu,karenarasalapar
yangmenyerangnya. Beliautidakmakansambiltelentang, entahtelcntang
padalarrbung,duduksepertidalamtahiyatakhir,ataumenumpukan satu
tangandi Iantaidansatunyalagidigunakan untukmakan.Ketigacaraini ter-
cela.Beliaubiasamakandi lantaidenganberalaskan tikar,dansekaligus
sebagaitempatmakannya.
Sebelummakanbcliaurrengucapkan tasmiyahdanseusaimakan
nrengucapkan hamdalah. Ketikabenar-benar sudahrampung.beliaumeng-
ucaokandoa-

tlf fi;4I;Jr
,'a. t'-
. '.+; a:-9 j*:-..r
"Segalapul i bogiAIlah denganpuj ianyang banyak,baik danperuh
barakah di dalamnya,tidak ditelantarkandan dibiarkan serto
dibutuhkanRabbkami." (Ditakhrij Al-Bukhary).

Tuntunan Rasulullahdalam Pernikahandan Pergaulandi Tengah


Keluarga
secarashahihdariNabiSlailailahuAlaihi u,a,SoLlam.
Dirir.vayatkan
darihaditsAnas,bahwabeliaubersabda.

'' paling kucintaidari keduniaankalictnadakrhu,anita


Yangdtladikan
dan minyakv,ongi.Dan kesenangan hatikudijadikanadaclulamsha-
/ct. " (Dirirvayatkan An-Nasa'y,AhmaddanAl-Hakim).
Beliaudiberikekualan tigapuluhkali dalamjima'. Sehingua beliau
pelnahmenggilirbeberapa istridalamsatumalam.Allah mernper bolehkan
yangdemikian ini bagibeliau,yangtidakdiperbolehkan bagil anglaindan
unratnya. Tapibeliautetapmengadakan pembagian diantaranrerekadalanr
t€rnpattinggal dan nafkah.
Kehidupan beliaubersarna paraistrimerupakan perraulan\ angamat
baik,penuh dengan lak
sajianakh I angmulia- Be iiauoernahnrengirim bebe-

8 Zadti-:t.ttt'etl
6 //u/.t4yl,';z/ x2ltD/Df,/2ar /2. u6/
'(,{zpruurl-1VuepurlsnW',{:eq1n g
-1y luq>1e1rq),,' n' qn11y oI nqy-nrunuun4uag.,
r7ou npnuopdnpr4 tn1

"--t? tfi.". r*l ir"{.:-.


'eopueldecnBuaur nerlaqeleu 'e,'(u:npr1ledurala1 >lefue.raqe1r1e;
'(tur1sn4 uup.{:eq1ng-1y l:qletlC),, ure1
8ue,{
rl€) sElerpr)el nl€sqelBsuap{elalaLuueFuap prlseurpBurnqtaqrunllog n,tt
tqtDlyILIDIIDDqSqEllnlnseU leqtlaruqeu:adn1y.. 'etelloq€rp'Eiuueulpd
r:epue1te,{e,nr;aur
unu?J urqpeqqn uretrq ur€IseterpSuepplraluupuBdrp
selerp 3uepu1:a1 'qeuelspterp 3uepe1:a1 'lelrl spl€rpSuepel.rat'Iuurusrp
qepnsSueitr1n1sulerp 3uepe1:a1 '.rns?ls€lelp lnptlner 3uepe1:a1
1aq
unBuull ucp rnpl; 11u[uBragu{rlal qtsllnlnsEUuBunfunl

.. r.uPlPlxraquerr;rirpef
-uau 3ue,(lqle;al r.rlsr
qerunrrpeqrle33urqe,{uueSuap l:eq
.eiur eduelrEunf
-unylp3ue,{r:1srderlasrlelapuau'entuosrLue}e.lelue rp3ur1r1e>1:aq
nerlaq
uelurelaluundr:eqas 'uteleur-raq
uerlrFtBeqtuatu qelBsBturu€l?p
1ulrrdue11
urel3ueXuer8eqas seleruie>leJeluerp uur3eqasu€Iqrqalau)eptl nerlag..
'cte1:aqqefsry ue:r1rB ledepueu8ue.{r:1srSue.roas qelesqEunl rpBptiaq
nertaq'irequrelslueqrle)rf entuasE)aleulu€epee)rnqela3uatu 'efu
ln1un
-ulsr-ulsler€luerp 3ur1r;a1:eq
nellaqleqsElel€qsuele[:oEuatu resna5
'(ueqqrgnuql uep,{zpnurrJJVuolle,{e,ttrrq)., nqo8.nn1a1 dopoq.rat
unrlD\nrDun ry Inq SurlodBun{8uDnqD[)pDmlDuDp'of,uo8nryaq
dopn4talytoqSut1od3uo,4qoloruorptlo.uttunry 3uu.to4tDq4lnqaS,,

; 'nointrr
; 4. , ' if " ' ; . ='S:
. ' . ' , nf-
",4, ",
'epqesraqnellaqnlr euare) n€rl3queue;ul:ad rege,{uaur
leqlaq
p eleu ':en1a1
3ue,(r;eler 3ue,(ederg'e,{ut.tlsr-lrlsr
e.,(uuerpun lp lpun
EreluE
-3u:rurnerlaqeleu'ueuele[:aduelepe8uaulepuaqe1r1r:1srr1ne3:edr"uaru
rrel?pnerltquesnlcqeluepustnqurala)t uellnlunuaurenuJSrul netlaq
nqeqrprEpu€siaq qe{sry e;elusuras'prfseur rp ureul:aqSuepas3ue.i
1e1op
qe{seqeg3ue.ro-8ue;o pnpreq 'uel
uoluouor.u npeqefsry 1e[eBuauqeu:ad
nerlag'esend-raq3uep3sn?rlaqEIrlal qe,{srylnlaueu qeu:ade8nInerlag
'e,(unqulncuou nerloqnJel'preqSuzpas erpeuarelurpl ueleuaiuotu1nlun
qe,{sry11n:n{uarunerlag'preqSuepss qe(sry rpefqa;oq leqepe6ue rn}-1y
ecpqruaru lrquesLIe,{srVuenlSu€drpe1eda1 rsrsodue8uep 3uetua1al
nerlag
'qe,{sryrunururp8ue,{se1e3 uer8eqepede,{uunuruaur1n1ruepntr sela8
lrqu;eBuau-tnerlaqeleru'se1aEnlensr:epunuruqeXsrVpIrI eueslaqur€ur
-:aqeqa:aur:e8e qe,(sryepedal.leqsuy ueBueleqr:epuendua.l:dleue ede.r
Beliaumenjajarkan keduatelapaktanganIalumeniupn;-a serava
mengucapkan suratAl-lkhlas,
Al-FalaqdanAn-Nas.Setelah
itubeliaurneng-
usapkan telapak
tangankeseluruh tubuhvangmcmangbisadiusapnl,a.dirnu-
lai daribagiankepala,lalukervajahlalukebagiantubuh.Beliaurnelakukan
hal ini tigakali.Ileliautidurpadalambung kanan(dalamposisimiringkc
kanan),meletakkan tangankanandi bawahpipi kanan.Jikabanguntidur
beliaumensucankan-
.i ', i.
e)!S UL,r L" &r U$-l "
tJ-rJt 4lJ _r^-'Jr
t#\

"Segala puji bagi Allah yang telah menghidupkan kami seteluh Dia
memutikrmkoni dan kepada-Nyatempatkcnthali. " (Diri\\avatkan Al-
B u k h a r y .M u s l i r nd a nA t - T i r m i d z y ) .
S e t e l a hi t u b e l i a ub e r s i r v a kT. c r k a d a n gb e l i a ur r e m b a c as c p u l u ha v a t
d a r i a k h i rs u r a tA l i I m r a n .
B e l i a ub i a s at i d u rp a d aa w a lr r a l a md a nb a n g u np a d aa k hi r m a l a r r .l a -
pi terkadang.juga tidaktidur padaawal malamkarenamelayanikernaslahatan
orang-orangMuslirn.N4atabeliauridurtapi hatibeliautidak tidur.Jikabeliau
t i d u r ,t a k s e o r a n gp u n m e m b a n g u n k abne l i a u s. e h i n g g a b e l i a us e n d i r yi a n g
bangun.

Tuntunan Rasulullah dalam Bermu'amalah


RasufullahShallallahu Alaihi u,a Sallom adalahorang yang paling
b a g u sd a l a mb e r m u ' a m a l a h. l.i k am e m i n j a ms e s u a t u d a ri o r a n gI a i n ,r n a k a
beliaumengembalikanyang lebih bagusdari apayangdipinjamnl'a,dan be-
l i a u p a s t im e nq e r r b a l i k a n n ysaa m b i lm e n d o a k a o
n r a n gy a n g n t c r n b e l i k a n
p i n j a m a nk e p a d ab el i a u ,

. r \-:Ul,. .r*-..J1 --r-lJl elF t;t. J'': eSi o: :-UiJr lrr:


"SemogaAllah mentherkahi baginu dolamkeluargamudanhurtontu.
Sesungguhntta pahulopinjantanialahpujian tlttnpentenuhan. " (Diri-
wavatkan An-Nasa'y. IbnuMajahdanAhmad).
Beliaupernahrrerninjanr (berhutang)ernpatpuluhsha'hahanrnakan-
andariseseorang.Padasaatvangsamaadaseorang Ansharvangmenrbutuh-
kannya.makabeIiaunremberikan bahan makanan itukepada oraneAnshar.
Beliaubersabda.''Setelahini diatidakakandatang kepada kami untukme-
mintasesualu pun.''Orangyangdipinjarniitusiap-siap akarrnrengatakan se-
suatu.TapibeliaLr
cepat-cepatberkata,''Janganlah
kanu berkata kecLrali
1'ang
baik.Aku adalahsebaik-baik orangI angnrenrinjarn."N4akatreliaunrengcnr-
balikanbahanmakanan ituduakalilipatataudelapan puluhsha'.
10 zad t-,ve0d
I I //D//D1U12a./Dpt
,/U1.11/.:/r',21

-epSuolodas u€lel:aq3ue,4 'uelr1es-1r4us


3ueX3uu.rorgadas 1eprl'luiuetuas
t1t1tu:ru3uu.,(
elaleu ueplueloqtuad e:ede{uue1e[:aqe:ecqe1n1r3og
,, rupuu1 3ue,{qeuelrp ueleLraq Suepas uele-ueleasIeJaBJaq e,iu
-uep€qerlBru'uEIeltaqutnllogon ryrolb,nqDlpltDqS qellnlnsedeItf,! 'erelraq
ue8uepnBrlaquelDftaq ere3llBJrsuaru qeu:adeSnfqrleqJnqv urqrlV
'rlnpad rgadasner;aq rdul'nerlaq
13uequlra,,{uau
1epr1 1n1un
Eqesnraq rulelefu:euaqeg'nerlaq rBequn:nueuuelrpefrp tunq uB{B-u€)e
-eS nnllDsD,xrqtDtvnqD D oqsqellnInsBX epedr:ep ei(uue1el1edac qrqal
3uu,{3ue:oases reqllarx leprl eSnfnlv n€rleqe)nu rp ue;uftaq uellet€tlt
uuIB-ue)uasLllrri IDSDttrn1tDlV nqD1rrrryS qellnlnspycpedr:ep sn8eq qrqal
3ue,{undrrlenscs '.€te1rJq
leqrlaur )eprtnIV.J qc.re.rnll
nqy Sueual eEnfuep
e{uuelefsnBeq 3ur;ud'eiuueleflcdar 3urled3ue,{Sueloqelepe netIaB
lBquqBqsurBd BruEsI'fl
ueluFag IBESnute uErJ!puasuulB!e{ luBSqBllnlnsugueunlunl

'tUelsl
Insetuntr rpnqEA
3uu:ouerpnua;1.'€,{ur nq€la8uaul ur8urn1enlr euale) lnquel qetual
q€queuaqnprlaqlenqLuoru n:1snInerlaqr:lp 3ue1ua1 nqel1epr13ue,{ 3ue:o
ueseralalnlrp,('rnqeln)a) Lunleq3ue,(efusnles1r33ur] uep'rnqele)n1 qepns
nerleqr:rpepedepe3ue,{uelqeualepuefepuelllcp nlunsas e1eBag,.'e1e1:aq
nll rpnqel 3ue:oeqetr1tnqual qeual qeque aq nerlaqlenqutaun:1snf
n1ttpnqel3ue:oueserale) elereu 3ue:e1aur nerlaqrdel nlrrpnqel8uu:o
epeda)ntensas tenqreqIEpueqe(u:e3uapuaru Suei(leqeqeqs e:e6
.'n11e,n :n1n3u-;nlnSuaLu €Ins Sustueu qlleqtqlnhi-lnpqV
rueg3ue:o-3uero uellB)..'sere)ue8uap eleyaqn1rrpnqel 3ue:6
'odual qnlefurnloqSueleIaS.. 'nqsluaqurrunetlag
'ue:e,{equradqrSeuau{nlun nprleqrSuelepueu ntr rpnqEISuero'odua1
qnlelunlaqasrdel euus:aqrleledasrpqepns3uu,inluapaln11z,tel8uel
ue8uapncrleqepedalSuereqlenfueu8ue.{rpnqel 3ue:oasepy
, dn1nrSuei Suenre,iundruau
n1eelrl'r1enca1 rurqelalas undnlensas rleqtrrau uele1uprtnIV..'ppqeslaq
nerlaqnlpl 'qrleqrytnl,,\-lnpqv ru€Brrepepuefe.rud Epeda)uelqebeppqs
nerleqntr ue3unluna)nlp'I leiueq Suei iunlun u€l;uetppuauteSSurqas
rBellenfnerleqn11 3ue.reqn1c1uelunrnlrpe,(ue3.req elehtrtdnlnJuaur IEprl
nurlaqSuen€le,{urel rdel 'nlpnsasrleqtuaut npr
)spueq Iaq rlel nlens
it stelrsq)ntun Ieqraq
reiundueu 3ue,i3ue:o €ueJel 'erpue)JerB.! 'Bpqesraq nprlaqunu?N
)eq
'n1r3ue:odepeq.rat
lepurueqIntun ders-ders e,(u;eiu3puatu 3uB,(leqBqEqs
au3 'se:a18ue.{uee1e1:ad ue1:enlaEuau pques'qrBeuaur 1n1un ner1aqrEuel
-epuaru er(u1r;rr"uad
nle'I 'eluoJolaasue[urruatU qeu:adeBnlnerlag
rnisepotong. Duacaraberjalan yangtercela.
yaitupelan-pelan seperti
orang
l angsakilsakitan dan berjalansecaraburu-buru
seperti
onta Vang ketakutan,
scakan n']enggambarkan keadaan pikirannya
yanggalau.apalagi.jikadengan
banyakmenengok kearahkiri dankanan.Yangbenarialahberjalandengan
kerendahan hati,yangmenjadisifatjalannyalbadurrahrnan, sepertiyang
difirmankanAllah,
" Dan,hamba-hambu Rabb|'angMahaPanyq,angitu (ialah)orang-
orangyangbejalan di ntukabumidenganrendahhatl."(Al-Furqan:
63)
Orang-orang salafberkatatentangmaknaa1,atini. ''Artinvarnereka
trerjalandcnganpenuhketenangan dankervibaw
aan,tidakcongkakdantidak
sepefti sakit-sakitan."

Tuntunan Rasulullahdalam Buang Hajat


Jikahendak rnasuk kamarkecil.makabeliaurnengucapkan.
"Ya Allah, aku berlindungkepoda-Mudari kotorandun segalahal
yangkotcn'. " (DiriwayatkanAl-BukharydanMuslim).
Jikakeluardarikamarkecil,beliaumengucapkan.
"Ampunan-Mu(yangkuharapkan)."
Terkadang beliaumembersihkan kotorandenganail danterkadang
dengan batu,danterkadang dengankeduanya. Jikahendakbuanghajatketika
dalarnperjalanan, makabeliaupergimenyingkirdariparashahabat. Beliau
buanghajatdanbertabirdi tempatyangberlindung. telkadang bertabir
denganpelepahkornradanterkadangdengandedaunan. Biasanyabeliau
mencari tanah1"ang gembursaatkencing. danbeliauIebihbanyakkencing
dengan duduk(ongkok).Sampai-sarnpai Aisvahberkata."Siapayangme-
nyampaikan haditskepada kalianbahwabeliaukencingdenean berdiri,maka
janganlah kalianmempercayainya. Beliautidakpernahkencingkecuali
denganberjongkok." (DitakhriiAt-l'irmidzy,An-Nasa'ydanlbnuMajah
denganisnadshahih).
TapiMuslimmeriwayatkan di dalamShahih-nya.dari haditsHudzai-
fah,balrwabeliaupernahkencingdenganberdiri.Ada yangberpendapat.
kencingdengan caraberdiriini dimaksudkan sebagaiperrbolehan.
Adayang
berpendapat. beliaumelakLrkannya karenakhawatirtali kekanghewannya
lepas.Adayangberpendapat, halitud ilakukankarenauntukproses penyem-
buhansakit.OrangArabbiasamenyembuhkan kesulitan
kencingdengan cara
berdiri.Begitulah kataAsy-Syafi'y.Yangbenar.beliaunrelakukannya kare-
nauntukmenglr indaricipratanairkencing yangkemungkinan akanmengenai
diri beliau,sekiranl"abeliaumelakukannya dengancaraberjongkok. Maka
satu-satunya carauntukmcrrghindarinya ialahkencingdengan berdiri.

12 Zodtr,l.-lh
ort
'J/ //ar D//)f/,.,a/
eI / // 4 ll 1/'t/,/&/

{rcr r;.{'1'.\',a,,tr€',t' t rt'r.'


'epqBsrequDDSD
lttlDlv
nqn D oLlSqellnlnseye.,rrqeq 'qelrprnll nqv uup ue1te,(e,nr:r6srunl
seq8ueruau eserqeBnIrlnr7a5-srynlv tuqeJqle,'rnqeq elnduullui(e,nr:rq
'sturnlselSueruau eserqnBllaqe,\\qeq 'seqqV nuqluepue1teie,,'rr:rq
'e,{ulnqrue:r1e,{ururaur ner;aq 'r1sed
3ue1 tnque: uequlaq leduatrp
lur(ueq
lnquurrequ:l ede:aqoq rlencalueqnrlrlrueu l€prl nerliqE^\qeq uellnq
-eiuau qrqeqsSuei lefe,nr.r eduraqaq qeqas Ireq 3ur1ed iuuf ue;rsjeuod
ueledn:aur rurqesturUnqV ue1e1e1rp 3ue.(ede'.(zpruurl-1y lrrinLlolyuE
-tlerJur-qsieL aI nEllaquuqnlBqrlau qer-r:rd n1y,.'e1e1:aq qrsturrXnqy uiu
-1e:aSuaur 'e.{ulnqruc-r
leprl nurlaqleqepr,:d lccaiuaruner1aqu,lqequedeSSue
uullnqulruau uS3urrl'u€qaiaur-qeraural nerlaqlnqurer tenqurau eSSurqas
'rFue.t
1e,{unureleuaurSurrasnerloq'tudepuad:aq 3ue.loLruBuolo3as epy
'lnqurer1eo:3uaur qeu.red nerlaq'qerrprnl{ nqVtnrnua4 lnqruu:leca8uau.r
qeu:ad1eprlnerlaq's?uVtnrnusl,r1 aIEprrqelneletnque.rleraBuauqeu:ad
nerlaqqelede'tedepuad epaq:aql?qerlerls €red rlelerrp ptpu enpol uep
'Jnprl nerlaq3ue.,{ re,{undursrunut1ag
)epuaqeInal ueqeun8 1e1ac1u1e
'e{urulnfuauruepr8uu,n releuaur
1e,{uru,r 3ul:as nerleg 1e:uuoqodr:ep
ueqepue8uap'q?Lunl ttzI€qs
InseLU )EpuaqeIrlal lupueqe1ltal'rnqpn,\\
rrnprlr:epunSueq
IEpuaq ElllaI r1e1derlasle,rrsraqnerlagesend:eqqeprt
undncru esend:eq e;lrtolll€q '€i(uuelnleleu uep)e,{\rs;aq elnsnprleg
'rfequslruunuaulepsrlen3a)rur:n1nr:oq3ue1u:1
p qeu:ad1epr1 urelSuef uerBeqes
ue1te,{e,."rrrr edueluut8eqas rnlnouau
qeu:adleprt n€rleg rleloseuresrnlnJrp )eprl enurasneteelerau Ere3os
lnlnorplnqureruurBrqenuaseleru;JnInrraquelppnDrlaquBunlunl
'e,{ueuredurn reru?)lp Elrtel uerololuelqrsraqueu
IrJaI Inlun uEl
-eunFrp r:r1ireSuel uel3uepas 'rcns..raq
uBp[unuru'uelerulntun ucluunFrp
nerlaqueuelue8upl lJaqtraur uepIrqrueiuau'rrns:aq'uulelrelnruaut e1tta1
'lepues ueleuaBuau elua) ueuul3ue,{uE)nlnqepuartl u)nsnerloB
'uelrqq8uaur 3ue,i
qtIeqtqlnt\-lnpqV 'ei(u1a1e1 qeynete 'qelaqrp nErlaqepeplees€pedlulrEleLu
u€l1l)lpqelnel€'rrqellufuauasuelrq)rpueepealruelepqepnsa/ri1rs
n$ rqnlh,nqD Dlir{S qellnlnse1qelede'ledupuad ueepaqrad epy
B,{uuBruuBuJaX EluEaSuEp qBJl!d urBlEpqullnlnssU uBunlunl

'sE,\\
-seMEseretuqeuradqeprruepr1e1eBrl dnlnrnerlag e.{u
e,iuuelqrs:aqruaru
ue3uap'ue:olo1uelqlslaqtuatu
-r:r1ueBuelue8uapnlequndneu::te nerIaB
'u€,JnO-lVef,equeurefe:as'1ca1Jeure)uep renlal quuradnelleg
''
Pungkaslahkumistlanpalihorulahjenggot. Bat.b,luiult,l:,:it,tt
dengan orang-orang tr,f
ajusi. (Dirirvayatkan
lvtuslinr).
DariAnas.diabcrkata,"Nabi,SftdlllahuALaihivuSu11nr;r mcnrbatas
u aktumcmangkas kumisdannrcntotong kuku.agarkanti tidaknrcnrclihara
nyalebihdariempatpuluhhali.''(Dirirvayatkan Muslirn)

Tuntunan RasulullahSaatBerkata,Diam, Tersen;um dan Nlenangis


RasulullahSftal/allahuAlaihi wu SaLLanadalahmakhluk Allah yang
palingfasih. palingmerdukata-katanya, palinglembuttururkaran;a.santpai
sanrpaiperkataan beliaudapatmerrpengaruhi hatisekianbanyakmanusia
danrrenarvanjiu,a. Balrkan rnusuh-ntusuh beliaujuga mengakui halini.Jika
belkata, makaperkataan beliautcrincidanjelas,terkadang diulang-ulan
tidakterlalucepatdantidakpulaterlalulanrbat.tidakterputus-pulus atauter-
seladengan diain.Terkadang bcliaurnengulang hinggatigakali,agarperka-
taanbeliaubenar-bcnar bisadipaharni. Beliaulebihbanyakdian.r jika rrc-
rrlangtidakdibutuhkan untukbicara.Mengawalidanrnengakhiri pcrkataan
denganujungbibirnya,berkata dengan rnenggunakan kata-kata;,ang banyak
kandungan maknanya, tidakterlalubanyak(nyerocos) dantidakpulaterlalu
sedikit,tidakmembicarakan sesuatu yangtidakdipcrlukan, tidakberkata
kecualiyangdiharapkan pahalanya.Jikabeliautidakrrenyukaisesuaru, maka
hal itudapatdiketahuilevnat ronamukabeliau.Tarvabeliauberupasenyum-
an,bahkansemuanya berupasenyuman. Puncaksenyuman beliauialahgigi
geraham beliaukelihatan. Beliautersenyum karenarnemang adasesuatu
yangmembuatbeliautersenyum, yaituhal-halyangmembuatbeliautaajub
atauhal-halyangjarang terjadiatauaneh.Beliaujugatersenyunt karena
gembira,karenamelihatsesuatuyangmenggembirakan atauikut dalam
kegernbiraan itu. Tapi adakalanya beiiautersenyum justrupadasaatyang
seharusnya beliaumarah.Beliautersenyum karenadapatrrenguasai rasa
amarah.
Sedangkan tangisbeliaujuga tidakberbeda jauh denganscnyum
beliau,tidakdengan sedusedan, ratapan dansuara,sebagaimana tawabeliau
yangtidakd isertaisuaramengakak, tapihanyaberupasenyuman. Saat
menangis airmatabeliaumengalirhinggabercucuran dandaridadaterdenga
suaramenggelegak. Tangisbeliauterkadang karenagambaran kasihsayang
kepadaolangyangn.reninggal dunia.terkadang karenarasdtakutatasumat-
nyadanrasasayang,terkadang karenatakutkepadaAllah,terkadang saat
mendengar Al-Qur'an,yaitunterupakan tangiscintadanpengagungan, yang
disertairasatakutdankhau'atir. Ketikaputrabeliau,Ibrahirnmcninggal
dunia,nrakakeduamatabeliauntcnangis danmengucurkan airrnata,sebagai
luapanrasakasihsayangkepadanya. Beliaubersabda saatitu.

14 Zadztl-lIa'ad
SI t/a//4y/ .2/ ///'///)/atJd /o./JB

'e,{epreq uEpqeual es€reut'ueqtpasa)i'ueeslISuellequreSSueu


Ist
'llle,\\etp{uep
3u3re)qrpas'elrquraSuepSueuas'npull uepelul3 1n)81'Sueies
u
q r s e l s r i u ? } n l l e , { ' u e e p e o le d e r e q a q € ) l E q L U P S S u an ul l n e l l a qs l S u e l
' u E q n i n l J s ael r e r a s' n e r l a qu l n d S u E l o J q
Se l E sue in q n l l c l e p I p I n p n p l 3 3 s
'€ueqJeA 'tteqeleu eueq
slSueueu'lBlBtlsleessrFueueru leleqslecsslSueuaut
-re3epeleesstFueuau'erunp;e33utueu un qzef\ utq rterusll leesstFtteuau
'lt
t e { e € 3 3 u r qn e r l a qu e d e p e qI p e s t N - u V l e r n su e l e J e q t u a up n , s u r \
nuql lees 'e,iut:1ndSueroasqulesuelrs1e.{uatulecs stBueuautnetlag
'(petuqv uep ArBrlIng-lv lutfiel
-tA) ,, ulqDJqJ tnqnft nwuDttDual sDlDqtpaslaq rDuaq-tDuaqtruml
o,&qnSSunsag DllplJ IruD! (lqDUDnqtuaw 3uo{ rloncaTuotlopBuaw
'qtpasraqnstq
4Dpli lwnl unLuDu uoq otnw .uo Sunutytq nt rq DiDn,,
,,.. -t
9.tfli I i:_\f1 f:4.'r q'
-.)z
-l=iC;n -; (.- {\)
' , : .rl:i'. .\-'1 . rr1'"^ q''
i\^
l': . i'| j n
I.j i in ' i -
; "
Ll /a,/.2?14r2.7?Da0l)42a./o.t/25.

earl,EpBu'rnr
redured uepr'.r,!,LU
uesureq
rnlunrsr,;Ee;(:rlPo::t'ffi1T:[iXll:l;:]i
'Luer8
tol n8t€ uert S69.lplrlas leuIrs:{eu uep up.l; 9gf letl)jf,s leurur;,1 r:,(urlsedr.re:n1n
ueldulcuouriue,{ ledepuedujpuerpV qnuade,{uue8u€l .ueue)uul
ledpl.t enpel ei;!tq
upqBqlnprtuaut lees Suetoasosura_ue1 uetnln e,{urlspAue.{.uatu1e1 uelcdntcw pprrr.y ,.

'e,{u:en1undneru urelepuerFeq .lnquru:desnBuar"u


>Jruq ue6uapue8ua.req:aq
e3ur1e1 enpelqnsequlau nerlag.rIeI soel n€ledo;asueleua8uauluprl
rBelasr1e1enpa1 qnseqtuatu nellog.undr;e1es rurueleu:e
enpuelleBBuruaur
qeu.radnerleqe,trqeq uellnqai(uaur 3uu,{le.,(e,ntr
upu>1epr1.e,{uFunprLlue8u
-ap:redn:rq8uaur ueplnurnllaq u8uaprlencel nqpn,\\Ieprl nerlag.Bue1
-e1aquurieqe33urq
lnquei rptnquiele,{uqnqunlr:ep1e[uauasdesnBuatu
nerlaq:euaq 6ua,(rdel'efulnqrue:uerFeqas desnBuaru e,(ueqnerlaqemqeq
qrq?qs slrpEq€pelepr1 'eXuenpalue3uap :elnruauuepueiuelrnpal uu1n1
-e,{u:tu3uepe1:at '(tnqrue:)eyedalqn.tnlas desnEuau nerlagBunprque8uap
:re dn:rqiuaru ueplnulnl e:e1ue Sunqule,{uau nellaqlpef .llel e3r1Buep
-BIietuepIl?{ enp3uepu1:a1 rdel.:reuelnqrrtle>lnlesuu8uap Fr.rnprque8uap
rre dn:rqiuauueprnunlraq eserqe8nfnerlag.r1e>1 e8rlrlnseqrp ul"l ua
-rieqasuepr1e1 enpqnseqrp 8ue,(epu.nqpnmulo88ueuerBeqcs 1n1ui1
'upqnseq r;e1eFrlue8uapu,{uele1epe uep
ueqnspq rle) ?npueSuap e,{ue1e1epe .ueqnseq lJe>las
ue8uap. nqpnmqeu;ad
nsrleqe,,rrqeq'qrqeqs upv -uer.ltqal-qrqelraq
8ue,{le,(e,,rrrr leprl uuprr? ue
-eun33uad uelepso:oq1eprl:e8ee,{urunuluelle8ur:adulatu ner;ag,..ppnra
nlesu€rel€teslre ue8uap,nqpnmEs€rqnellag.efes nqpn,,n r1e1asue8u:p
e.{uuqleleqsede.raqeq uelurpuau nerlaqtpufqeloqeABurqas .,nqpn,^\
usepealurelepIe,{uegqrqelr.aa7p5 DAl4tDlynqD DllrryS'rlEIlnlnse1
,nrlpnr!\ rlBlusEtr^tr
ruElEprlEllnlnseu uuunlunl

HVOYflI hIYfV(I
HYTfNfNSYU NYNNJNNI
Semua haditsberisidzikiryangdiucapkan berkaitan dengan wudhu'
adalahdusta.sclaindari ucapanlasmiyahpadapermulaannya danucapan
seu5ai \\ udhu'.
''Aku yangliacla.tekutu
bersaksibahva tiadaIloh selainAllahsemata,
bagi-Nya,dan aku bersaksibahwaMuhantmadadolah hambadan
rasul-Nya.YaAllah,jadikanlah akuterntasukorang-orangyang ber-
taubal dan iadikunloh aku termasttkorang-orangyong berstrci."
(Diriwayatkan ArTirmidzy).'l
HaditslaindalarrSairarAt-Tirrnidzydisebutkan,
"MahusuciEngkauyaAlluh dandenganpuji-Mtt. akubersaksibahva
liada Iluh selainEngkatt,aku mentohttnutnpunondattakLtbertattbttl
kepadaEngkau."
Rasulullalr S/rallallahtrAIoihi x,uSuilamtidakbiasamengusap anggota
wudhu'nyasetelah wudhu'. Tentang haditsAisyah. bahwaNabi Shallallahu
Alaihi waSallammernpunyaikain percayang biasadigunakan untukmeng-
''Aku
usapisetelah wudhu',begitupulahaditsMu'adzbinJabal,diabelkata,
pernahmelihatRasulullah,Slral/a// ahuAIaihiwaSallazwudhu',lalumeng-
usapwajahdenganujungkainnya",makakeduahaditsini adalahdha'if,
sehingga tidakbisadijadikanhujjah.
Padapermulaannya tidakperlumengucapkan, "Nawaitu...."(akuber-
niat),karenaparashahabat tidakadayangmengucapkannya. Basuhan dan
usapantidak bolehlebihdari tiga kali. Terkadangbeliaumenyela-nyela
jenggotnya, tapiselamanya halitudilakukan, begitupulamenyela-nyelajari.
Sedangkan menggerak-gerakkan cincin diriwayatkan dalamhaditsdha'if
Ada riwayatyangshahihbahwabeliaumengusap khu.lfainsaatmene-
tapdansaatbepergian. Untukorang yang menetap dibatasi maksimalsehari
semalam. Sedangkan untukmusafirrnaksimal selamatigaharitigamalam.
Beliau pernah mengusap kaos kaki, mengusap kainpenutupkepaladengan
menyisakan rambutbagian jambul. Tapiboleh.iadi ini merupakan keadaan
khusus, namunpenafsirannva untukkeadaan secara umumlebihpas.Beliau
tidakpernahmemaksakan keadaan pada kedua kakinya. Jikasedang menge-
nakankhuffain,makabeliauhanyamengusap. j
dan ika dalarnkeadaan ter-
buka,makabeliau mengguyurnya.
Beliautayammum dengan sekaliusapan padalvajahdankeduatangan,
bertayammum dengan tanah yang ada di dekattempatshalatnya, baikberupa
debumaupunpasir.Ada haditsshahih,bahwabeliaubersabda.

Dalam riwayat Muslim diui hadits Uqbah bin Amir tidak disebulkan, Ya Allah, jadikanlah
aku termasukorang-orang)'an! bertaubatdan jadikanlah aku termasukorang-orangyang
bersuci". Tambahandalam ri\!a)'at At-Tirmidz) inidikuatkan riwayai l-anglainnya.

18 Zadul-llaad
6l //a/24/[,-2y1tD1/D/D1f,ta//ny26r

'lued 'e,{uqc\\uq rp rielede 'lesnd


sel! rp uelnq uPpppepselprp qEIepErur ue8uelenpal lslol
lntun sed Llrqal iuo.i rpE[ .. cpep sel€ tp e{uutI uetu0] spterp e,(uueue)j ue8uu}uslleleleul
nerleqnl?l 'rlrrl1rsD1rltllDlh nqDllDllDr.ls\ellnlnseur:Lu€sr.qleleqsqeutadn:iv..,Etp)t.q prp
'e.tuu€lqrr|rqsu.uerpupp!llhll :8.(u{rrlrrls,
urq It.ey'A
slrpEqr.nrP ruEleprp qeurBznq) nuql
3ur]i qrqeqs;uB,{ urEl leie^iu epV ,,iJn)-lV brqsl urqoeuqe.r..rnpqy
lrqrytlp Jr,eqp3!p i Epe
D.(upeusrrL[]leplp !dpl'rurueiuapEdniesiue{ rgy urrl:s r.rr:p e (uutelpnec nqV leXE^\tJ EpV 1..
..-n1rir:qnns Lrrpprl\euruelrpefrpqelalrurng qelepDruruptu.p€dnlestue,{sttpell ,.

8un{'un1o usaLuas qqDV '7ollv lntun LlDlDpDmpput uop nldnpry


'lulqDpDq!' n4J
DlDqsDt(uqnSSunsaS uDInt mla{uaLu3uD{ SuDro-3uDn
uD8uopirat DlD LlDluqnq uDp ,LlDn{ualu uDp sn.ml uDguap rulnq
uDp ltBuDl unlDtdtruau SuDI lozq opodal rulqDtDtrunldDpDqnx
,,
'lnluaq reSeqasqeullsr
EoperBqurau netlaq3u€pBlrel
'sauDSuaprulosop-Dsop
,, unqua uDp lto t.np nlD qDlrJnc lqo r Dl
'uoroJol l.rDpuDlqtstaqtp 'npsop-DSop
8un{ 4t1nduDtblDdDuDturDSDq
r.tDpltDp qDIuDI4lsraq '4Dlly Df, lDrDquDplnrutt D.tDtuD uulqnDfuaLu
nDlSuE DuDwtDBDqds 'mpsop-DsopuDp
blD DtDtuDum!qno{'tlDlty Df,,,
'tnIlrsq r?3Eqas(qeqrteg-1y
uPEcequEpirqlel €lEtue)qEUtlsreop ueldeJnSuaulnBrlaqSuepellal
(.. resnd qBMeqrp leleqsiuEl?pueSuetled€lot s?telp uEAuEl
ledelet uellElalatu [leuunS-sV)nsBlulal 'tlV tJBppn€C nqV uB)]e,{8,\\t.t tC
'up;u€t
tE)AuESuauEduetuelte.(e,trueu3ue,{qrqeqsstlpequelnB .ueAuol
uep ueiuelaS:adsele lp 'urI u€8uelsete tp upuel up8ueluellEtalau uulp
-n[ua) lElqrl qeleJ{ dEpeqSuJtU uuppeelLUelep'Iepund ue8uep:ulefesurel
lexs,\{u urEIupuEpeBurlalueBuep.lefelas e33urque8uelr.ref-r:ef elnqruau
ueiuap nDrllr-lntD VlDJ ue?uepuee[lDslaq us8uel enpal 1EIBue8uau
ner1eg1 ure;3ue,{uede)nEdvetrDply nqDttVqzeJelqElepeuelqr-lnterrq)El
lees nErl:q ueesstqs) e{uuelnlslattl q€uled ledute3ue{ uerur uep
i|| . rqet'leqErlErls ElpluErp und 3ue:oesuep lrr u uplrlz€Jelattll€pr1 ,e, uurn1
-..)qas undEdEupldernSuau eduel'.rDq!VnqD V ue.ldecn8uaunerl:q eleu
'luleqs
)nlun lIp.rsq rrrllrrs DrhtqlDlv t?qDllDl1rrys'qellnlnsed e)tf
lullsqs qulusutr{lruulup qBllnlnsru uEunlunl

'.nqpn,ruEiuapetu€suelrstsodrp
rdel .ruruerlturap3ue.i
nlt urnululu.{el
rrElrlelrruauarLlleprtnetJaquepleleqsrl3)llttBsInlun ulnrurue{e1 r1e1nlese.u
-quqqrquqs 3ue,{lu.{e,nu epe1epr1 efuuelnlelaurlntun teqBqeqs EjDdqnr
-n,{ueut elnd)eprtuEpqeuele,requa{-u nEtleqe^\qequelel€,(uoutBu€,{und
1e,re,tr;nlrsepe1epr1 'sldruauqepns;reueFuepe: e:elucuas,:rsediueped
llB.'\\rlirxupprlnEfleure 3ue,{ueueleftad qnduau:urleqeqeqs e:edeues:aq
r1nc1e18ul;-r:d11 ri.tadurnlpttn,xrtltDlf nLlDnnDqSqeJlnlnss;slrta)
r.,, Dtls Dtunp D{upn[nstodLua]qDf s ry
Dlnru 'tqlnLu11t.tDpSuntoasas tBunptpuaut lnpqr^ nqn.A untl nunLu 41 ,.
tiada sekutubagi-Nya,dan ttntukitulah aku cliperintahkandan aktr
adalahtergolonganorong-orongyangberserahdiri. "
'l'erkadang
beliaumerrbacadoaistiftahsebagai berikut,
"YaAllah, EngkauadalahRajayang tidak Ilah selainEngkau.Engknu
adalahRabbidan aku adalahhamba-Mu.Aku telah berbuataniaya
terhadapdiriku sendiri,dan aku telah mengakuidosa-dosaku. Oleh
karenaittrompunilohdosa-closaku .se
nuanlo. .re.tungguhnyatidokada
yangmenganlpunidosa-dosaselainEngkrnr.Tunjukkanlahakukepadu
akhluk yungpaling baik. Tidak ada t'attgdopat menberi petunjuk
kepaduukhlakyang puling baik selain Engkau.Dan,palingkanluh
kejelekundkhlakitu. Tidaknda yangmemalingkannya dariku seloin
Engkttr.Kusamhut panggilandankebahugiaon-tr{u, dan kebaikanit u
ado di Tongan-Mu,.sedangkan keburukantidak kemhalikepodo-Mu
Aku bergantungkepctda-Mu dctnkembalikepada-Mupula. ltlahasuci
Engkuudan Mahatinggi Engkau.Aku memohctnampunandan
berlaubatkepada-Mu."
Tapi biasanya doaistiftahini dibacasaatbeliaumengerjakan shalat
maiam.
Doaistiftahlainnyaadalah,
"YaAIIah,Rabbnya Jibril. lvtika'ildanIsrafl... " danseterusnya.
" YaAllah. bagi-Musegalapuj i, Engkaucahayalangit dan btmi dan
siapapttn yang ada di dalamnya...." danseterusnya.
"MahosttciEngknuya Alkth, segalapuji bagi-Mu.Mahasuciosma-
Mu dan Muhatinggikebesaran-Mu.tidak ada IIah selainEngkau."
Yangterakhirini diriwayatkanAshhabus-Sunan. Namun riwayat-
riwayatsebelurnnya lebihkuat.Adapulari"vayat shahihdariUmarbinAl-
Khaththab. bahwadiapernahmembaca doaistiftahditempatbiasan),aNabi
Shallullahu AluihivrtSallantmengimam i. dandiarnenyaringkan bacaan doa
istiftahnyakarena hendakmengajarkannya kepadanranusia. Ahmadberkata.
"Aku sependapat denganapayangdiriwal,atkan dariUmar.dia berkata.
"Sekiranya sescorang membaca doaistiftahdengarr sebagian 1'angdiliri ayat-
kandariNabiShullallohtt Alaihi u,oSallam.makaitu lebihbaikbaginya."
Kerrudian setelah
itubeliaumembaca ta'awu,udz. Ialumembaca Al-
Fatihah. Terkadarrgbeliaumenyaringkan bacaan basmalah, tapilebihsering
menyembunf ikannya.Bacaan beliaupanjang-panjang, berhentipadasetiap
ayat.Setelah nrenrbacaAl-Fatihah, beliaumengucapkan "Amin". Jikapada
bacaan yangnyaring,makabeliaurnengeraskan bacaan "Amin" ini, dan
orang-orang di belakang beliaujugamengucapkannya secara nvaring.
Beliaudianrduakali,yaituantaratakbiratul-ihromdanbacaan. Namun
untukdiarn yang keduaada perbedaan pendapat. Ada riwayat yang menye-

20 Zad?tl-.llahd
lT /22/t4/t )1 uD1/2//tm2d /D.y25.
'e.(uurltuu€fuiur rjrprl uuputlad elplasqeqrtel-lV
lrlns rteqru:LuLLrnuJIeLu
rted JeBv (,

'nlre^uu€Esetqal tieldutiueu
lrqesJ_urq prez nll euale) ttIeIEH-lv urqueMiBt\qelepplapuad8ue,{
tB.rns-terns rreeJuq ueelpserqurau 3ue,{ SueiouulSuepes .l€leslnl\-lv
Inlun
leinsecequaurqeul3deSnf'rnql-qlvlernse3equattr EBnfqeuad ,1ee1e:enp
)nlunJsr.V-lVtu.lrls usequautLIeLr.radner1ag3ue_re1os ueurezepedersnueu
uelef:e1lp3ue,{eder.rep uelrJeqalqr:q8etule1eqs n1>ie,rasnzrlaqlnfunlad
uelSuepaguellapuadrpelrf eurese,{uueereq uep .3uefued 8ue,(e1rf,:nq
-nqzlelEqsnl)e^\csuc€ceqriepqeSuoles lelrlasrpqsElEIpt.lsuEB.?g
'fn:ng-1yte:nsSuBpEIJal uEp1re1-1y 1e:ns3uepe1:a1
'El 'qEp[ES-sV ereqtueunerlaq3uepe1:01
V-lV lernsSuEpeltel lerns
.. ueecequzr;3ueI
-ueuraurnerlaqSupuraru eualel'BLuegad 1ee1et epede peJaqq,selu: ruDnD;^
D,tl
D nqs tqe5l uelledepuaur uep'.nqpn",\\ ,e,{uqeun:
ltllDIynqn Jrqule3uaru :1
r8elrJuqrualerpu€rpntuo) euesrpe,{uuenl:ada1 uerlsa:equaur uep,rbeg
a1 r8.rad 8ue,{8ue:oasas epe8uB,{leesepedelnuaLuesuelulplp lnqnqz
'rur
leleqS,. ISnII uellp,{€,,rrut
p 3ue,'(
eueurre8eqas 'e1e1:aqpr,egnqy e33urq
-as'rnqnqzl€lErlsnUe,lres uepJEq ue13ueluetuaur ner;aq3uepe1:01
1e;eqguduraqeg urBIBp!qEN uuurug uzunfunl

'qe,(r,{seqg-1yuepe1y-1y ':uulu}-1y
'lB,tunt
JBOlurnssceqrueuqeuraduBnfnerlaq ueppl lslBrlsruedes'le,(ueq
3ue.rouelleqrlauSueXqe.eurefle;eqs ieeseped eler3uuepe8lns'uepy
'1erq1euuperunpuednprqolqeles€urslroqrur
ueeldrcuad lelnsenppualel
'uesul-lVuepqepfe5-sy p3eqr.uarx nelleqlE.un[ leleqsBlrta)
lprns
',nlnr
nlBIrlepesrat n?rlaq'erueyad epedereqrp3ue,{unluHuBpesnhluulnq
1eo1e:
-t,(uad3ueluaiPqrte,{uue€ceq e)rla) unuruqnl -lV le:nseoeqtueuqeu:ed
nerlaqu€uslpfuad rreleClle€IelntesepeduesnsnqlSued Epl?l?pll uepleelel
enplnlun nlzliaqrurl?lnS seN-uVlernsSuepel.ral uepbe1e1-;y,qe1ez1
-zV '<rt,lt\lBJ-IV
tt-UnX-ry
Je| 1u:nsereq(uatllnelloqSuepE)l3I qnqnslBlBqs
ruel?pte,{Esnlerase33urqqnlndueuaeleiue€3equatuesurqnetlaB
urB-IIBIEqS-lulBrlsuEp qnqns |BIBqsnl{B^rcs uBBrBg

'efesSuupes-Suepas 3uu,(ecequaurnerlaqSuEpe]loluep,8.{uurel
uenlradolneleuerS,redaqlepuaqSuef3ue:oepedalueledurasal rJequau.:
1n1unuunE'lapuad Suepeyaluep1e:nsureceque13ue[ueur:u nerlaqSuep
-elrel qeqrtE,l-lvurelsslErnspseqr.uaunerleqqEqrl€j-Jvq€l3l3s' nlnj
urnlaqas
ur1lnqa,{uau 3ue,(1e,,(e,tr
r.relndepeuep,.'qeqrreg-lV
qelctes
uBItnq
IbnuAbdil-Barrberkata, "Dirirvayatkan bahwadalamshalatmaghrib
beliaupernahmembacasuratAl-A'raf. Asy-Syarns. Ash-Shaffat. Ad-
Dukhan,Al-A'la,ArTin, Al-Mursalat, Al-FalaqdanAn-Nas.Beliau juga
pernahmembacasurat-surat yangpendekpadashalatmaghrib.Semuaini
merupakan riwayatyangshahihdansudahterkenal.
Dalamshalatisya'beliaupernahmembaca At-Tin,danmemberikan
perkiraan panjangpendeknya kepadaMu'adzsepertisuratAsy-Syams. Al-
A'la,Al-Laildanvangserupa. Beliaumengingkarinya vangmerrbaca surat
Al-Baqarah. "ApakahengkaumasihmudarvahailVlu'adz?"
scrayabersabda.
Sementara parapenratuk')
mengacu kepada sabdabeliauini.danmereka tidak
maumenoleh ke bacaansebelumnya maupun sesudahnya.
DalamshalatJum atbeliaurnembaca suratAl-Jumu'ah danAl-Muna-
fiqun.atausuratAl-A'ladanAl-Ghasyiyah.
DalamshalatId terkadang beliaumembaca suratQafdanAl-Qamar
secara utuh.terkadangbeliaumembaca suratAl-A'la danA l-Ghasyiyah. Ini-
lahyangbeliaulakukan hinggaakhirhayat.
PetunjukRasulullah Shallallahu Alaihi u,oSallamsenantiasa dilaku-
kanAl-Khulafa'ur-Rasyidun. TapiAbuBakarpemahmembaca suratAl-Ba-
ciarah padawaktushalatsubuh,danketikad iamengucapkan salam.matahari
hamoirterbit.")
tJrnarjugapernahmembaca suratYusuf,An-Nahl.HuddanAl-lsra'.
'lentang "Siapa
sabdabeliau, pundi antarakalianyangmenjadiimam,maka
hendaklah memendekkan bacaannya", dapatdijawabsebagai berikut,bahwa
panjangdan pendekitumasalah yangnisbi,yangharusdikembalikan kepada
apayangdilakukanRasulullah SlallallahuAlaihi wa Sal/arr,bukanmeng-
ikuti apayangdikehendaki paramakmum.
Kebjasaan yangsenantiasa dilakukanNabi ShallallahuAlaihi u,a
.ta//znrialalrmenjadihakimyangmenyelesaikan perkaradi antaraduapihak
vangbersengketa. Beliaubiasamembaca satusuratsecarautuh.danterka-
dangsatusuratitudibacauntukduarakaat. Tapihalinijarangbeliaulakukan.
Membaca bagianarvalatauakhirsurattidakpernahdiriwayatkan daribeliau.
Duasulatyangdibacadalamsaturakaatpernahbeliaulakukandalamshalat
nalilah.yangbeliaulaksanakan sendirian.Bacaan padarakaatpertamalebih
panjangdaripada bacaanpadarakaatkeduadalamsetiapshalat.Terkadang
beliaumemanjangkan bacaan,hinggatidaklagiterdengar suaratelapakkaki
yangberjalan,yaitumerekayangterlambatmengikutishalat.

Scbutanbagiorang-oran-s \ anc cepat-cepal


dalamnrku' dansujudn),a, sepertiburunggagak
\ ang scdangmcnratuk.tidak berdzikirkepadaAllah kecualihanl a scdikitsckali.
-Wahai
Ada ri\va) at ),angmcnvebutkan.bah\vaorang-orangberkatakepadanyasetelahitu.
'Kalaupun
KhalilahRasulullah. itl'lmalaharihampirterbit. Dia berkata. marahariitu rerbil.
'
toh ia lidak mendapalikita termasukorang-orangl.ang lalai.

22 Zadul-.11a'ad
ta ,//)114'/' .,/.'/ // Lx DlztD.t /t2p1/

' LteIduJl'tiu
JLurlEu.rad
n e r l a qE , t \ q e q ' n E t l euqE p q r q e q st E , { E , r uE t n l e p v t l l n j e , i u B u e lu i l a u r p
E t u e sq E I c r. n l n i L l e l e l a rsJ r p l a qB , { u E u eS l u r t u : } n u r l a qu u u n t u n . l
.r,.II Pf,Uqtxe|'r|
n IlJd
lu p rl en pcl 3r.rr':,iueeJeq eped ,. tlpwDL!1 lnl Dt nuDqqD[ DurtLlDl lb-.cJeqtp
qaloq)eptl lletu'e iuunpal e:etuerp ueerequndr-urq3uarLl qaloqIBprl_
,, t[itd tt1o8asn7y-Inq run:1qqnyqD vn;{.,
u e l d e : n 3 u a u n e r1 o qr p e fq a l o qn e l y
,, tfttd n1oBa"- n14--tEDq uDp ,tunl qqDA tDtp/l/1,,
' u u l d e r n i u a r un e r l a q
e ) E r u ' . n I n l u e p t t l S u e qq e l a l e s
snrnl uep 1eia1r.rrp.raq ueeppaltuelepq€pns.ruueq-Jeueq ncrlaqeIrI
, p n l n su c p . n ) n r l p e s€ , { u 8 u n 3 3 u n3du e ; n 1
u e l l e i a u a r " ul e p r l 3 u u : o a s ars8 u l a su u s e l u q a q t pu e ) B
'tur I p p l t l e l u q sn l B n S ! .
; e qF u e l u e e l pqesleq n E r l a B . p n l nesn pe . r e l ulen p n p t e e su E p. n l n l l l u p
l l l S u e ql E s ss n - r nul E e p p a[l u D I p € p s e r l u e u anse r l : q3 u n 3 3 u n d3 u e 1 n 1
,, ot1,1-tIntuawBunI Suruo nBuapuau qDIb,,,
'uB)d€tnSuautp.,{eras'ueSuer
e n p a l l e l S u e i u a u i l r q u e s1 r 1 3 u u q n e r l a qn t r q e l a t a s. u e l e u rt e l e q su e l e f
-:aBueuleesnerlaqr:epuellefe,trr:rprur :rq1e.ta1Eue,{ ueeceq-uueceg
,, nN-DpDort )tnpuu DI
-tpnu unp 3uo1tt1'4o1o'unlnqrPuad'unto8uapua4ttp qotsndn1a
ryt1
-opodatl untataq n:1onq-npodasl ',filnt nlD nn-Dpodal 'qo11yotr,,
'ueldecnSuau eBnl-ner
1aqEuepeltal
,, luqtf uDp lDltDloru ntod otruqqnll qrsrdqnllD]t uDp rJtlsollDl/f,.
' u e l d e c n F u a un e r l a qe , { u . n 1 n l
u r e l e p3 u e p e 1 : a 1. u c e p e : 1u r i u
- a p e l u u E )r e n s a , ( u a u e p1 e ; e q u s e l S u e q u r r a . { u rnu e r l e q1 n [ u n 1 a . 1
' u p u r p u s su e pr u e l e t u l e l e q s
n11e,$ e p e du u l c i : a 1n e r l a qF u e i . r . ;
-rp:aqleese,{ueurel ueSuapeues e'rr1-e:r1 .n1n:eiueLuelBuepeyalrdrl eiu
- p n f n se l n dn 1 r 3 : q' q t q s €ul e p J € q n l n d a se l r l r s n u r
1 e q, n 1 n :e , ( u e u e1
., nID qDltulluwD |Dllb,
n{ 'nw-t IntI uoEuapuDp twnl qqny 'qn11yoI 'nn:1}uq rtnso4n1,1 .,
'ueldecnFuar"u ner1:qe{ue1e1epe unrueN
,, SunSooqoy;SuDl DlqqoII trnsnLlDr[,.
'ueIdBcnBuotunerlaq
3ueperya1.e.,(uuelluBuopuau elnd qepr:
uepe1eda1 uelqepueJauIpprl 'snJnl'uelSuefueu:uruep3un33unduel6ueq
-ueFuau'3unqtue1r:epue3ueienpsquelqnufuaur,e,{uue:a13uocu:ru rsrs.,c
r u € l e pl n l n l e n p 3 Ir p u e 1 1 e 1 a 1urcpS u cIl u d e l r t E n p J ) . n l n r ) n l u n r r q ) e u a q
,eJequlaluresnqcla}as
ltques e.{uueiuelenpal 1e13ue3uaunetlaq
(nInU usp f!I8uBg uBp .n{ng usEuusr1ulau duunlunl
" WahaiRabbkami,bagi-Musegalupuj i, sepenuhlangit danscpenuh
bumi,seperuhapayang ada di antara kecluanyo .sertasepenuh alta
sajayang Engkaukehendakidori sesuatusetelahitu. Engkauadalah
Dzatyang layakntenerimapujiun danpengogungun.Tidakatla satu
ptmyangntenghalongiapayangtelahEngkauberikan,dan tidakada
yangdapatntemberikonapopunyangtclcthEngkauktlongi sertatidak
akonbergunakekayaanorangyongkayadi si.si-Mu. "
Ada pulariwayat)'angshahihdariRasulullah AIoihi vu
Shallallcthu
Sa//anr,bahu'abeliaupernahmengucapkan.
"YuAIlah,bersihkanlahakudari kesulahan-kesalnhanku denganai',
esdane nftun. Cucilah akudari dosa-dosu dun kesakltun-kesolahun-
ku, .sebctgaintanakain putih l,ang dicuci tlori kotoran..Jauhkanlah
antara diriku dan kesalahan- ke.salahanktt sebagaintunu Engkuu
iauhkanantaratimur dan barat. "
Muslimrneriwayatkan dariAnas,dia berkata. "JikaRasulullah
Sftal-
'Sani'allahu
IollohuAlaihi wa Sallammengucapkan, liman hamidahu',
makabeliaudalamkeadaan berdiri,hinggakamiberkata, 'Beliaudiamuntuk
beberapa saat'.Kemudianbeliausujud,dudukdi antarakeduasujud.sehing-
ga kamiberkata,'Beliau diamuntukbeberapa saat'."
BegitulahtuntunanNabi Shallallahu AIaihiv,aSallarrketikarnelak-
sanakan ruku'dansaatbangkitdariruku'.Memendekkan duarukunini
rurerupakan kebiasaan paragubernurBaniUmayyah,hinggamemunculkan
anggapan bahwayangdemikianitu termasuk As-Sunnah.

Sujud dan Duduk di antara Dua Sujud


Kemudian beliaubertakbir danmerunduk untukmelakukan sujud.
tanpamengangkat keduatangan.Beliaumeletakkan kedualututterlebil,
dahuluIaludisusuldengankeduatelapaktangan,kemudian meletakkan
keningdanhidungdi ternpat sujud.Inilahyangshahih. Bagianyangpaling
dekatdengantanahdiletakkan lebihdahulu,danketikabangkit,makayang
palingjauh daritanahdiangkat lebihdahulu, ataukepalalebihdahulu,lalu
keduatangan, IalukeduaIutut.Inilahkebalikandariapayangdilakukan onta
saatbangkit.Beliaumelarang penyerupaan denganbinatang saatshalat.
Beliaumelarang turunke bawahsepertimenderurnnva onta.melarang
mcnolehsepeftimenolehnya burunggagak,melarangmengangkat tangan
saatsalarrsepertiekorkuda.
Beliausujuddengan urenempelkan keningdanhidung,tidakmeng-
halanginya dengan kainsorban. Beliaulebihseringsujuddi atastanah.juga
pernahsujuddi atasair.d i atastanahliat,tikarkecilyangterbuatdaripelepah
korrna.di atastikaryangdibuatuntukshalatdandi ataskulityangsudah
disamak.
24 Zadul-l.ta'ad
gz /tr/t4//- t 1 1/DxDl,2?2.1.11)/4./

,, r)tz,)1n\D LlDlt.taq
uDpryD qDl
-bltlluttt'tryt)qDldDln) 'nlD qnlttDutLlDr 'tDlEDqqDlutldnDqD D){,,
V
'€opuEIdeJnBuau uBp'uef
u€I)eraSSLreu 'lnlnlselerpEppueEurl3unfnlnlnl enpa)selErpueFuEl
Iuprl
enpaluellslalatu'ueue)tlel uBIIBS3uarLl ,€,iuselB rpInpnp ueputl tIe\
uelSuEluaq uaLu '{sottt! uerpnual 'ueFuel enpal
4npnp telSue8uagr edurt
JrqleluelduJnFuau lrqueseledaltelSupSuaunErJeq uetpnule)
,, unt1o4 8nq uotllnE {p tlntun sDtuod qtqalor r uqn8&unsag,,
'epqesreq e,{wes.pn[ns
uepeoptaqLle;epqnSSuns-qn33uns.laq lntun ue{r{eluuouaur nerleg
,, nn18ug uwlas qo11 npu18uotnt1qo11 nmlBug,uoy
-1odwo1n:1 3ttnf,uop uoyttrunqutasnl Suol uo4tt44onqBun{ odo uop
unynpqoptt:18unt odnn:18oqqnpundun'qn11y n1 nlurp npotlopnn1r
nnuas uDp nluonfn8uasa4uDpnluDtlDlDs!'ttlDpuDJuop nquo7nti
-Suttsaqnq8nq qoltundruoqD D;t n4o npoduopoturnLlola\uatu
v
qtqal nm18ugSun{ und odn uop 'DluDSn-o1 uDpp nluDqtqal-L[rqapl
'ryuoqopoq n1tSoq
!'Dpoqopsa4-uDtlnlosay qnltundtuo'qqlVotr,,
'uuldecnFuauqeurade8nfnerlag
,, ttunqutasLa13unI uoptloduol Suo{'nq1n 8uo{uop pnn Suoi.tos
-aq3un{ unpycaqSuoI'nyosopnnruasnpSoqqnltundwo'qo11V otr,,
'ueldecnFuaru qeu:adeBnfnerleg
.,'ofitcuadqoq-tlDqasqD y rrn
-snqoTy'or{uuoloqr uopuotoguapuad qolaqtuaw,otutlnluaqw aw
13uad
uop ut4oldtcuawBuot Tnzqopodatlpn fnsnqqofon,utp tlotsndnyon2,,g
-opodatl'unwuaqnqo nyJ-opodal'pn[nsn4nnVy-opodatl ,qo11y otr,,
'e,{upnfns urelepueldecnBuatu qeu.radeBnfnerlag
,, lLtqtf uDplmlrDlountod o[uqqoy qtsraqDqDl{uDprl1sDqDW,,
'ue>ldecnSueru ner1aq3uepe1:01
'qo11y
,, n1nqoltundwo
n,{'nyi-tfntluo8uapuDptulm!qqoy 'qo11n otr'no13u7tcnsoqoTy,,
'uelducnBuaru nelleqSuBpellaJ
,, t33urpr1o1y 8uDf,nyqqof,nnsDqDW,.
'ue4decnFuaur
nerloqn1 pnlnsureleq 'rue33ue33uar.u e1nd1epr1uep e,{uuel8ue88uereu ryp
-rl unuuur:ef-r.tef ueprydelalelnqtueru 'lelqrl qBrBal eXur:ef 3un[n-3un[n
ueldepeq8ueur 'e,(upnfns ruelepsn:n1 'Sunprq uuplepundue8uop relelasue1
-1e1a1rp ue8uelledelalenpay qrlnd3ue{nerleqlerlal lrlnqleqrpeleFFurqa_-
'e.,{uue1:eqaJau uepSunqruel r:epue8uelenpaluelqne[uaur .qeue1 ueiu:p
spral-selole(uSunptquep8urua1uelladrueuaru nerlaqpnfnse1r1
Hudzaifalrmenyebutkan dariRasulullahShallallahuAlaihi waSallam'
bahwabeliaumengucapkan doa,
"YaAtlah, ampunilahaku,ampunilahaku."
Kemudianbeliaubangkitdenganujungkaki dan lututnya,bertumpu
padakeduapahanya. Jikasudahbangkit,beliaulangsungmemulaibacaan
dantidakdiamseperti yangdilakukan setelah takbiratul-ihram. Beliaushalat
padarakaatkeduaseperti yangdilakukan padarakaatpertama, kecualiempat
hal:Diam.bacaanistiftah,takbiratul-ihram dan memanjangkannya
Saatdudukuntuktasyahhud, beliaumeletakkan tangankiri di ataspaha
kiri darrnreletakkan tangankanandi atas paha kanan pula,menunjukdengan
j aritelurrjLrk.r angtidakmeluruskannya secara lculpatrg dantidakrnenegak-
kann)'a. tclapinrcnrbengkokkann) a scdik it. tidak menggerak-gerakkannl a.
pandangal matatertujukejari telunjukitu.mengembangkan jari-jaritangan
kifi (tidak tncnggenggam). Sifatduduktasl'ahhud sanra dengan saatduduk
antara duasuiud.Scdangkan haditslbnuz-Zubair yang dirirval'atkan Mus-
linr,bahuajikadudukdalamshalat. nrakakakikiri terletak di antara paha
danbetiskakiyangkanan, dilakukan padatasyahlrud akhir.Begitulah )'ang
senantiasa beliaulakukandalamtasyahhud akhir.danbeliaumeneajati parr
shahabat untukmengucaPkan,
''SalantseiahlerabagiAllah, shalcttdan halJtalyang baik Kesejah-
teraonb,:tgimuwahai nabidanrahmatAllah sertahat'akah-N1'a Solant
sejahteraataskamidanhambaJtontbu Allahyang shalih Aku bersaksi
bahv,aliddo lloh sehin Allah, 'tlttn aku bersaksibahu'aMtrhantntad
adolahhambadan rasul-NYa.
Beliaurremendekkan bacaantasyahhud ini, seakan-akan beliause-
dangdudukdi atasbatu yang panas.Tidak pernah d inukil darisatu liaditspun
bahwabeliaumengucapkan shalawat dansalamatasdiri dankerabat beliau'
tidak meurohon perlindungan dari adzab kubur,adzabJahannam. cobaan
liidupdanrnati.cobaan Al-MasihAd-Dajjal.')Boleh jadi olang ; arrgingin
rnengucapkatrtrya, karenadia rnemahanli dari keumuman yangdianjurkan
untukdiucapkan padatasyahhud akhir'
Kemudianbeliaubangkitsambilnrengttcapkan takbir'di atasujurrg
kaki.Sedangkan tangantetapberadadi atas lutut, bertumpu kepadapaha'
Di dalarnShahihMuslirn dansebag ianjalanriwayatAl-BukharY'dise-
butkanbahrvabeliaumengangkat keduatangandi tenrpatini. kernudiar
hanyarrelrbacaAl-Fatihahsaja.Tidakadasatttriu'ayatpunyangInen)'ebut-
kanbahwabeliaumembaca sesuatu setelah A l-Fatihahpadadualakaatyang
terakhir(untuksltalatyangempatrakaat)

'
Arlin\ r l)adal,rsrahhuda\valauu pedcneahrn-kafenrhal itu dibacahani a padaias)ahhud
aKlllr.

lo Zad u l-.lIa'ad
L' /aIz4'/r' 2/ ltD1/ D/t1:D.1 /L),.H1/

'snsnuv
qeqasEpeEUor€Illl uelnldl nyrlrq 8up,(edprp]rl uedep.I nliru lnlun e,( eapluadr;uq
uclurl;unureu 8ur ( u€l€fqelatqenqasr{ qoloululnetF8 qnqnslvluqslrrs tppllrt nlr Icll !.

'(rI'uel) uep(nle) IuSSunl


Ieqep8d .eurBfuBlnq {ntuaqueleprurlslEqsuulep
uelduinrp8ue,{eop entuasSueluatnetlaqtJEpue1te,{e,tr r.rrp 3ue1
,, tn4o1aynn73u7Suni osop-osopdopotpalunundruouoqowaut
rulDuDp'rnqDt ! nn48ugSunI uoloqn[a1uop ny4-opndatl Sunpwpaq
nlo uop 'uttlDt l nnq8ugSuol uoqnqaynyJ-opodatluoqowau mlv
'n1'y-opoda4 nuaq Sunl qoprl uop rcnsSuot t1nt1 uoqowawnlv nn
-opodayqnquoBuapqDpDquaquDp pwsltuunqntrsuatu pdnp n&o nyl
-DpDdl uollolualunt1y4n[un1ad utnlopuoqn8iun"^a7 uopnVy-npndasl
uDsn)nwDlDpuDdDtall uoLlouraw mlDD(uqnSSultsas 'qDllv Df,,.
'n11a33ut1
,. rryDlz Lunppn46oq Llolryotpaq 1rldtual
ruo1opn18oq qo1uos18uodo1 'nlosop ntltSoqqnpundwo 'qD V D^1 ,.
,,'Suoytqunp nsoptnp n7y-opoda4 SutlputuaqnID 'qo V
otr rloutuop dnpryuoDqoruDp nn-opndaqSunpnltaq ntlV loftnq
-pnqtsorylv uDDpoBuop nya6-opodnl Sunpuqnq mlv tnEn! qDzpD
uop nVy-opodaTun8unpnlnd uoqoruaun:1ootruqnSSunsas 'qDllv Df,,,
'uIBlesurnl
-aqesrqle le,{frqetqepnses er€qner1aq3ue,4 eop-eop ereluelp qellul
'efesu.reles nlesue8u
-ape,{ueqdnln: lpprl rpel'qetuals1r peqein I undrurde1'uoung-sywepp
ue>linqasrp 3ue.'(ruedasqeXsrVuepuuqrefe,nrrrp 3ue,{elndepy 1en11epr1
turle,(B,tru rdel rlelouaru eduelruelesr1e1nlesuelderniuaurnerlaqu,mqeq
ueltnqa,(uaru epy 'ueIn)eJnerlaqeserlueues
3ue,(1e,{e,nr: 3ue,{qelntlSaB
'urIrlEJ€aInlelueuelqerpaI tuplusueldecnSuau nerlaqu€rpnura)rlDlly
depeqBu:uueepealrueleprSel)eprt rt-re.raq'ruples qepnsEIr[ qellv dep
-eq8uaul3ue,( 1e1eqs 3u€roueepealueiuoprenses rul1e11 uelqelur:adner1aq
Suei(qelnlrBaq uepteleqsteesueldecnlp'teleqsurBuoptrElreqSuei unun
€rsJes Eop-eoCnerJaquBUnlunl 'urnuIeuIeJEd dupeqiuJrrl
)nseujel Iepll
nelu1e1q11 depeq8uaru ueSuap urEIEsqepnses eoq qeleqpejuepq€.rrernH
nqv slrpetlruelepuellnqesrp8ue( rpedese,(uuelqelur:auratu nerlequel
-LJeBtuelesunlaqas:rq1e pnqqe,{sel pop
qelales ueldecnBu:ru nerlog
(. e8eluad rluduelrp
?slq3ue,{qeleoqereaI qelouaunBrloqruodos 'uE)n)eJtp snJeueru-snJa}
Suufueeserqa>1ue1edruaru uelnq uepnlueuolqeqaseueJe)ue)n>lelrp nlr tdel
'e.{uue>Inleloru qeu:adnerlaqSueuol/r\tr
.. Eqr.ueq
lEleqsuEpue}e,{suelnlelrp
8ue.,{ ue:eqrues qel€peqalouot{.,'qe,trefuotrr nerleqE)etylur leq uele,{u
-?ueu3uB,{Sueroasas ep€pmqeq'uellnqasrp ,{teqlng-lVliiyrryS'ruEJ?p rC
'telpqsnlIE^\epedqa;ouaru uelqaloquaru3ue,{ueunlunl }epll ppe
dalarnriwayatAl-lmam Ahnad danAhlus-Sanan disebutkandari hadits
Tsauban. dariNabi Shallollahu Alaihi va Sallatn, "Seseorang tidak boleh
rrengimamisuatukaum.lalu dia mengkhususkan doabagidirinyasendiri
tanpamereka.Jikadiamelakukannya. berartidia telah mengkhianati Inere-
ka."Sementara lbnuKhuzaimah menyebutkan di dalamS/raftlft-nya. dandia
menyebutkan doayangdibacaRasu lullah Shallallahu Alaihi u'aSalkun."Ya
Allah.jauhkan lahantara dirikudankesalahan-kesalahanku...." Di sinidise-
butkanlafazh tunggal. yangberarti untukdiribeliau sendiriN4aka haditsini
sudahcukupuntukrrenlangkalhaditsmaudhu'di atas.Sava.jltga rrendengar
Syaikhul-lslarr lbnuTaimilahberkata. "Menuruthematsa)a.haditsl ang
nrcnlebutkan dtravangdibacaimanlsemacan] ini sudalltertuju Lrntuk dirinla
danjLrga untukmaknrurn. Merckabersekutu di dalamnl a' scperti halnla doa
qunulataulain-lainnl'a.
Beliaurnenekutkan kepaladalamshalat.'r Halini disebutkan Ahrnad
dalanrri\vayatn)'a.Seurentara tatkala tasl-ahhud pandangan beliarr tidaklcbih
dariujungtelunjuknya. AllahtclaliIncnjadikan kcsenangan dankenikrnatan
beliauada dalarl slralat.
Llcliau pcrnah bcrsabda kepada Bilal. "Hai Bilal,
buatlahkarniberistirahat dengan shalat "
Suatukali beliausudah tnemulai shalatdan bermaksud hendakmeman-
.jangkannya.Tapitiba-tiba terdengar suara tangis bayi. Maka beliarr mcnten-
dekkannya. karenakhawatirakatrtlerisaukanhatiibubayitersebut. Ketika
sedangmengerjakan shalat fardhu beliau juga pernah menggendong
Urnamah bintiAbul-Ash. cucubeliauatauputriZainab. Jikaberdiri,beliau
nrenggendongnya, danketikaruku atausujud,beliaumeletakkannya. Al-
HasandanAl-Husairrjuga pernahrnendekati beliau ketika sedang shalat,lalu
naikkeataspunggung beliau.Saatitubeliaumemanjangkan sujudnya,karena
khawatirakanmenjatuhkan salah seorang diantara keduanya Ketikabeliau
sedang shalat.Aisyahdatang. Makabeliauberjalan. membukakan pintu'lalu
beliaukembalilagiketempatshalatnya lagi.Beliaumenjawab salamdengan
ketikasedang
is1'arat shalat,sepe11i yangdiriwayatkan dariJabir, Anas,Shu-
haib.Abdtrllahbin UmardanAbdullahbin Mas'udRadhiyallahu Anhtm'
TentanghaditsAbu Ghathafan dari Abu Hurairah Radhiyallahu Anhu, dari
NabiShatlattcthu Alaihi vu SaLkm.beliaubersabda. "Siapa yang mernberi
isyaratdalamshalatnya' sehingga isi'arat itu bisa dipahami' lnaka hendaklah
diarnengulang lagishalatnya". adalahhaditsbatilseperti yangdikatakan Ad-
Daruquthny. Yangbenar,beliaupernahmemberiisyarat.
Terkadang beliaushalattanpamengenakan alaskaki' terkadang
nrengcnakannl'a. ilanbahkanbeliaumemerintahkan untukshalatdengan

.' beliautidak Iebihdari tcnrpii!sujud.1ii:lak nraladan liddk


menreianlkan
Artin\.r pandan!liln
pula ln.ndongaLka kepalakc langrt

28 Zadttl ltu'ad
6Z //u1t4/F /,/ xD11/4lt/: d /L./26/

LLrulus uE)lduJrl;uJrLr r{Eulednerlag |'rlulcsunleqes pnins sll.lErlotp l?Ietu


'rlr)n.r
) r ' l s u L U r a l q8 u c , (l u l e q su u l S u q - u u t 3 u q€ p u e l 3 B q ausr l u ; ; u r t e l
L t e l n
3 L r u ,e(d c r se , t q e qu u l l n d r u r s r lpe d e pr u r sl r s g t i c l s s u r n l a q 3 ps n f n sn r , : r 1 a c
'3uen r 1 3 u c i u , ( u 1 u e 1 ee:q p c b S u a uq u l : l : S
uuln)il:lrpuiurtsaLu8ue,(tue>
ludrua r.rep lecler enp ueltedepuaiu LIBIaIJs tEIEqsuuII€33utuau >lefurutaq
quu:adnurlaqc,{ulBsDdnErIeqrlnlr Buaure>lar aru:eBu'euleie uueu:ndurasal
u e p t p u n r 8 u ql e u l r u u e e u r n d u r a s auqe l e d n l e u rn e r l a qu e r B l p l a )
,, tt:1o4nlunsllo8utoyow'otht1 nyn n:1r7ndnl nsrt.'n8nfSunl
trntln:1nttoturniinqasodnl Dt^rqSuDt( Dl''t)lqnInLtDLrrt1o1n.fuut1 nt1V,,
'epq€sJaqnerlaqe,\\
-\eq'Lur)llDS D,tttLlrD lb' tlr.lDllDllDqS I lellnlnsBduep ueyle,ie,tr r.rrpqu1e1
pn!nSueunlunl
r,rrqus

'eiuurel-Lrrul e3nfuuppcurqVuE{lrrqplprur.tu.}.uf nqy rdul e,iu


-ue)te,(umuJru u;n l',izplrulU_tV 'pDusirtr\-lyLLtrlep rp uullnqJsrp' srunp
lu33uruau r8iurrl qnq nslBl€qs nl{e,nepud lnunb pJBq[raut
uop €ser]ueuas
LuDllns DnrtqtDlk, n\D DllD\sqellnlnseu,.elElleqIlp 'seuv uEp'seuv ulq
',r.ze1-:y.re1.up
.lqe;-rV lrep n<1yslrpcqSuuluJl .rnqf,s nt)c,r uepueleur
lltllE nlle^\ rusdas'eoP e,{uuu11nqe1rp nlluM-nlIEr\\ epudqelerueln1e1
I€{uuq qrqalSuei rdul'elesqnqns]eJeqs n11e,uepede{ueqe,{uuelsnsnql
-3uau1eprleFnfnurleEtc,.*olqepnsn1reucruaqc1rfeiuuelleSSuruau uep
'euerucqrpelial upud snsnqle,{ueq Sueluel ner ueungunl -e{u
ler:s tnunb 1aq
-rf,uuauuupIul leqlr{nuaruueIEleun nlua1'e,{uue1n1e1aur leqeqeqs e:ed
uepnefIaqe,{uel)aS uDuns-snlqv UEI}e,(e,,rrurp
rur;eg . uelepe-eperp 3ue,i
q€tprqq?lupenll..'uelete8uaur elalaruu€Iqpg s,iuueln)elaLu 3ue,{leqEq
-eqse:ede:eluurpundSuproes leJ'unuluur e:ed ruru.lErpuep elens uDISel
-rBuettrlrqruES,, lnpnq unrug[turpqDwlunqlly,, '. nInl uep utpleqqelatas
lnunbeopecequaunlelasnerleqlrqelsnu8ue,{nlensas s€laf'nerlaq ueunl
-unlIns€urraluelnqlnunbe)BqtuJrr: snreuau-snraJB{uue)eftaFuau rBel
'3ue1rq 'snsnql
IeprtnErIaqe)uu n1 qeqasr3elas uep qeqos-quqas epeeuelel
eJeqrprurlnunbsog .n)nJr.lelelas e.,(ulEdal'r3e1 e,{uue1n1e1atu )eprl nll
qeJalas uEp 'qnuad uelnqas euelaslnunbeoperequaurqeu.red nerlag
'nlr u€lnlelatU nerlaq
I8q-lEr{ lenqu0ur
SuefsnsnqlqeqasepeeuarelrtuaqepJaq i)uqepJoq rsrSuuuaur qeu.rad'1e1eqs
elrlel dnrueur qeu:adnerlagr13ur,{ueru undela:auruSSurqas ':rqFur,(uau.
eIOJouJeBE ue8uelue8uap uaquarunErleq
lpreXsr nlpT leleqsSuepos nerleq
elrio{ n€rloquedoprp le,t\allEpuaq3uu( 1rcalleue ederaqaq ?pV
'uslnIEl
nerlaq3ut:asqrqalrurrrqleralSueXrdul uereled:equa1enpu€I€ua8uaur
3uepe1ral uep uereledlequal nlesueleuoEuaru ueBuapleleqsnerlaq
3uepe1:a1rpnqel Suero-3ue:o uu3uap 'r1e1seleueleuaEuaLu
epaqraq:e8e
setelah mengerjakan duarakaatpadashalatisya'ataumaghrib.Kemudian
beliauberbicara. Ketikaadashahabat yangmengingatkan, makabeliau
menyempurnakannya, mengucapkan salam,sujudlalu salarnlagi. Beliau
jugapernahmengakhiri shalatnya,kemudianpergi,padahalmasihadasatu
rakaatyangtersisa. MakaThalhahberkatakepadabeliau,"Engkaulupasatu
rakaat."BeliaukembaliIagikemasjid,menyuruh Bilalmenyerukan iqamah,
lalu shalatsaturakaatbersama orang-orang. Hal ini diriwayatkan Ahmad.
Beliaujugapcrnahshalatlimarakaatpadawaktushalatzuhur.Lalu orang-
orangmemberitahu beliau,"Engkautelahshalatlimarakaat."Makabeliau
sujud.Beliaujuga penrahmengerjakan shalatasharhanyadengan tigarakaat.
kemudian pulang masukrur.nah. Olang-orang mcngingatkan bcliau.Maka
beliaukeluarrumalr,shalatbersama merekasaturakaat,kemudiansalam,
sujud,Ialusalamlagi.Inilahyangdirirvayatkan daribeliau,yaituadalirna
tempat.
D i dalamlsft-Sftahihain,darihaditsAbdullahbin Buhainah, bahrva
RasuluflahSfial/aIlahuAlaihi v,aSa1larrpernahshalatduarakaatpadarvaktu
zhuhur,tidakdudukmclakukantasyahhud awal.Setelah rlenqadha'shalat-
nya,makabeliausujudduakali,kemudiansalam.Dalamriwal'atMuttafaq
Alaihi,disebutkan beliaumengucapkan takbiruntuksetiapsujud,dalam
posisiduduksebelum salam.
Rasulullah S&a//allahttAlaihi waSal/arzmengucapkan salanrsetelah
duarakaat, entahdalamshalat zuhuratauashar. Setelah itubeliauberbincang-
bincang.Kemudianbeliaumenyempurnakannya, melakukan duakali sujud
setelahsalamdanberbincang-bincang itu,mengucapkan takbirtatkala sujud
dantatkalabangkitdarisujud.
Suatukali beliaunrengucapkan salamlaluberanjak pergi.Padahal
nrasihadasaturakaatyangkelinggalan. ThalhahbinUbaidillahyangmenge-
tahuinya berkata kepadabeliau,"EngkauIupasaturakaat."Makabeliau
kembalilagi.rrasr-rk masjiddanmenyuruhBilal untukiqarnah, laluorang-
orangjugaikut rnengerjakan saturakaatyangketinggalan itu.
Beliaupernahshalat zuhurlirnarakaat.Laluadayangberkata di hadap-
anbeliau,"Apakalradatambahan dalamshalat?" Beliaubertanya, "Ada apa
memangnya?" Orang-orang menjawab, "Engkaushalatlirnarakaat."Maka
beliausujudduakali.HaditsMuttafaq Alaihi.
Inilahyangdiliu,ayatkan tentangkelalaian Rasulullah Shallallahu
ALaihiwa Sallamdalamshalat.yaituadadi limatempat.

Tuntunan Rasulullahdalam Dzikir SeusaiShalat dan Beberapa


NlasalahLainnya
rnatadalamshalat
N'lemejanrkan bukantcrmasukpetunjuli
beliau.Bah-
mcmakruhkannya.
karrAhmaddanlain-lainnva nrcrcka,
N'lenurutt nrentejatn-

30 Z0dul-,11a'ad
It l,/)/t?/.7rv..1 zDl/Dl,Dt/rd /t2/25r

'uedeJnue8uaprlelisnteresrdpuaSrp nlp['rlel eBrlqnlnd


?3rlrqlpt uepI Ie) eSllqnlnd€3rtprulqel Iel eBrlqrllndeStlqrqs€t'nqprEJ
'r
l?leqsdcrlasresn:suuldecnSueu efulpun uuUnfueSucu nprJaB
,, no73u7 unlas qDI DqDIJ umlnq)p)Bualu
Suot(olnd nnt13u7uDpublnfqDpuawBuoi 4olnoq8ugDIDDpDdr.tDp
tntlola8uaruqrqal nn48ugBuot und odo uDpunlqtqafqtqaptl iuntr
Ddo'unplDdruDfi4 SuDIDdDuDpuotlotsoqo.nttl Suol DdD'unlrrylDtDI
8uo,{odo uDpuoynfiqDpry8uo( odn nt18oqqnpundtuD't4D1h, Df,,,
'uElesqElatas
?op ueldeinSuatrlesetqLuDllDS ottrtLItDlynqD Dnoqsqellnlnsede,rqeq
'nquyn4ollnhqprlrqrleqJnqV urqr1yr:epue11e,{e,truetu pnuCnqV
'(rur1sn11 ue)te^B,lrurC)
Dlns ,u{oq Suoto-8uoto undtlotlas 'o[N-Dpod
,, lDprt ! !DlDqtaq
sDllp!!DlptBuo['qnllv unps qDI DpDtJZDq SuDtuDt[nduDpDtun.rDl
'puqtu nt1,7-Bngotp-opodaqtloncal qDqurat{uaw 'qDllV
lzptt ltuDx
uop o{uBuoloptloncatlor{npuop uDtDmla4 DpDtJnly-tsts ry n,{nt18un(
8uolo uoo[ot1aytDD{unw]aqlDptt uDp 'uDLlD! nm18ugSuol odo uotl
-uaqruawpdnp 3un,4undBuntoasopottuDp'uDluaqnm!8u7yopuaq
8uo{ odo t8uoln4-Buoloq8uaw pdopBuor{untlSuntoasIDt'LlDttyDf,,,
(u:r1sn4uep.{:eq1ng-1yueltefe,rur() ., z/rr?sas
Dp8as sDiDosDmlragDtO uop 'unt[ttdo,(1t7-8Dq uDpUDD[DJa1 o,(N
-t8og ollg-8nq ryns1as opn4 8uotr 'DtDwas qo v utDlasqnq DpDrJ,,
'?ceqluor.u BsBrq nerl0q
nqprEJlpleqslesnderlas 3ue:e1e:ecese,{u:eurs uelJEruerugrfl uepllqlal
ueqeleute33urq'p,{uleleqs ledual rpepe:aqdela1nerlaqJe[eJ tplErlsrBsnaS
'ull aI nlel ueuel qere3I qalouaunerlequelss lees'ulel 8uE,{rsrseduel
rsrsnles€peduelsnsnqlSuauqBuradleprl nerlaqrlsedSuea r:r1uerSuq
ol dEpeqAuatu StrDpEryJ] uEpueuBluerSeq rprunuleu qerea) d€peqAuanl
nurleqSuepBlral ulltul?trl qelEaI depuq8uaru ledacJEdaJ n€rlrq nlcl 'rul
lrllzp ueEJeq eurelss rl€n3a)l€lqrl qereal depeq8uJru lpplt nell:g
,, qDlnluadDqDnuDpSunEnDqDl{8uDf,fDzOnqolf nDI8u7 tJnsDqDN
'nl! uDtDLuDIas
!qDpry-trDpuDptDutDlas trdqmaclnol8u7 qo11yo1,,
'rrlrzpu€IdB3nSuau nlel
'rlBIeBllreJq6rlsr€oeqtueut eserqnerleq'uelEs ue)deJn8uau qelataS
lel?qsur€[epu?In,{snq1e1 e8eluaur qelepe
tuelep 3ue,{qeqeS uelqnq€urp nlr e)€tx 'r7,{un33u83
lsluqs Iolod I€pll Ieq
-3uau 8ue{ ntenses epee,{u}plqrIq€rarpEuerel!uoln,{snq1a1 n33ue33ueru
esrqnlr Bleu elnqtllatuuESuap e)rfldeJ leqpJe8ue,{qulnll€Itrru'ueln.is
-nqqa1rSuu:nFuaru 'JeueqSupi ueIn,{snqIa\
Ieprteletuelnqtuau rBelas
uellnqtuluaor Esrqn1releurueluefauau ueSuap eua:eq'r:iuuelqaloquaur
8ue,{uinfepe rdel rpnqeaSuuo-3ue:ouueserqel lnsuuiel eluluuel
"TiadaIlcthselainAIlah semata,yang tiada sekutubagi-Nya.Bagi-
Nyakerajaandan bagr-Nyapulapujian, dan Dia Maha Berkuasaatas
segolosesualu."
IbnuHibbanmenyebutkan di dalamShahih-nya, dari Al-Haritsbin
Muslim,dia berkata, "Rasulullah,S, allallahuALaihiwa Sallambersabd
",Iika engkausudahmengerjokanshalat subuh,maka ucapkanlah
sebelumengkauberkata-kata,'YaAllah, lindungilahakudari neraka',
tujuhkoli.,likaengkaumeninggalpada hari itu, makaAllahmenetap
kanpembebasandari nerakabagimu.Danjika engkausudahmenger
jakan shalatmaghrib,makaucapkonlah sebelumenghtuberkata-kata
'Ya
Allah, lindungilahaku dari neraka',tuiuh kali. .Iika engkau
meninggalpatla malamitu, makaAllah menetapkankebebasan dari
nerakabagimu." (DiriwayatkanIbnuHibbandanAbu Daud).'r
An-Nasa'ymenyebutkan di dalamAs-Sunanul-Kabir. darihaditsAbu
Umamah,dia berkata,"RasulullahShallallahuAIaihi wa Sallambersabd
"Siapayang membacaayat Kursyseusaisetiapshalat wajib, makadia
tidak dihalangiuntukmasuksurgahinggadia meninggaldunia."
Jikashalatmenghadap kedinding,makabeliaumembuat jarakantara
diri beliaudandindingitu.yangbisadilaluiseekorkambingdanbeliautidak
jauh-jauhdaridindingitu. Beliaujugamemerintahkan untukmendekatka
pembatas yangdibuatdi hadapan tempatsujud.Jikabeliaushalatmenghada
ke arahtiang,tongkatataupohon,makabeliaumenyisihke sampingkanan
ataukirinya,dantidakmenjadikannya sebagaipenghalang kearahkiblat.Be-
liaupernah menancapkan tombakpendek padasaatmengadakan perjalana
danjuga saatmenetap, lalushalatke arahn,'"a,karenatombakitu dijadikan
sebagai pembatas. Beliaujugapemahmeletakkan pelanadi hadapan beliau
lalu beliaushalatke arahnya,yangjuga dimaksudkan sebagaipembatas
Beliaumemerintahkan agarorangyangsedangshalatmembuatpembatas
meskipun hanya dengananakpanahatautongkat.Jikatidakmendapatka
nya,makadiabisamembuat garisdi hadapannya di atastanah.Tapikalaupu
tidakmemaham i pembatas ini pun,shalattetapdianggap sah.Diriwayatka
secara shahih, bahwapernahadawanitayanglewatdi hadapan beliausewak
tu shalat,begitupulakeledaidananjingbewarnahitam.Beliaujugapernah
shalat, sementara Aisyahtidurdi hadapan beliau.Tapiseseorang diharamka
berlaludi hadapan orangyangsedangshalat.
RasulullahShallallahuAlaihi wa Sallamsenantiasa memelihara
sepuluhrakaat(nafilah)saatmenetap. lnilahyangdikatakanUmarbin Al-
Khaththab. "Aku menghapal dariRasulullah SfrallallahuAlaihi wa Sallam

''
Di dalam isnadn!a adayang majhul. yang berarrihadits ini dha it'.
'ta
Zadul-llla'0d
€t /2tul/L'7/?tD1//t/Df,/2o//2p&/

s r N ) l - l v l E l n su ) 0 L r r . ' u { u u n l u n u ue ed p t t r eu r p r ] l u a u.tJ e u r E u tleqas


u r ? ) i t s r s o dnr tpr t l t - r r lurL l c . l i l \. l u r l r cI u r , { s r j r ? p3 { u E J B q u r sU dU)rlrslJqrlra
i r r r , { L r n . l l e y - 1 yt e : n se u e r L r r c i l q : s . n r L r11rr, r r , (rs: c p e , ( u e : t : q u l : rudu y q r s
- , r J C l L r r3auLeU, { ' e , { 5 1 - . e t u s e u e p
t p , J t s . q e 1i;uye l u a l u e : e q e 8 u aude l t c l n : a u r
r u r n u rs E p l l l - l V t e J n S ) n l q l e u t 3 u e 1 u eu1e : e q c 8 u J du € p ' E ,
'btlErJ)SuDluJl N_lEIts-llllrs
rur';p .eurseSueluat ue.reqeBuag :rLrElrruenpeppur::uqcf;uad
LrulSuepa5ut:qaloquraduep uuiue;e1'qe1ul:a.1 :rLru:eur eBrlcpl:ur?dsleLrJ
' u e " r u q e S u cude p
u e d c l a u : de p e d_ r e s r 1 : aBq. ( u r t u l. u p . r n O _ 1 yn B r l . r a d o
r e L u B , { u oruurt s e l q ) J - l Vl z l n s n l r c u e J D )
l r . r r f s u r p l e s e sF u c i (u e i u o l o i
u r e c e u rr e S e q r e qu c l s e l e l u a u r3 u u , {n u r ; r p r q n e l u u u n d u r q u e l c d r r : : r u
r u r c n u r a s u u 8 L r e . r n l :u1c ) t J e u a u.t, a u e , { . u e e u : n d u r aes;ael? a su r : d c l o u e d
'ueiurpueluepur,:edn:a,{uad .ueeuresal
Sunpue3uaur uulrleuau .3unluuitaq
l e d u r o lr c S e q c sq e l l V u e u p u r e q a u l e p u e e , { e 1 a 1 e e s e a lu u e u : n d u r a s a l
. u
t u u l : e q u r e 8 S u cyun l u n l u d c q u e p l E U eu e ) r J e u a u.ru n de d u
)ntuoq utelEp
uenlnlas.tadur:1rluueur 3ue,{'qe11ydeprq.ralucldelallp sn:uqBuci uces::1
SunpueSuau',,.n"-aoqnTy iiunl qD V rlDtDr(f, 'LlDlut)lt)JDX,,.qs
' u e n l i r lu c p q E p r I e llV uBrrurC
p t q n e t ' ) ? p u J q a l u e p l e J u . B n rp t q n e l , J e u r uu E pn L r r l l
p r q n e lu n d u r q 8 u o u r u r l e r n se n p a >F1u e , { . s E l r 1 1 I - u l Ve p u n r U B ) _ l Vt ? . n s
uuSuaprurle1eqsenptrrqluSuaurnetleqnlr eualu) .qe,(rurrelnuql ue:nlnuad
t n r n u a u tq e l n t r S a g' 1 e u r ed n l n u e dE u e q u e l : a dr p e l u e u B r u e , { . r r 1 rl,E
t rl E q s
u e 8 u e p ' J e u tu e e e ; n u l : a dS u z q r u e ; : erdp e f u a u3 u e . {q n q n su n l a q a sl e l e q s
eretuelun{ qrqcJSueXeueul .tudppuedepaq:eqEurles
,uqebnj u.ru6

uuue;er:ed
urelep
leuns ."i:HHi,ii11";
ue1er.r"t":1,ff[:lli":,
releqs
quu:ad1epr1 ueuelel.led uulep e1r1a1undneurdelaueurBuepese1e1]et
'.rr1r,n lreq
1 e 1 e qesl n dn l r B s q e 1 1 e 3 3 un1e1rl a q q e u : a dl e p r l : r d u r e qi u e , ( , q n q n s
' u
s e r e l l e 8 u e sn e r ; a g. p r f s e urrp u , { u L r e l e l
u i n l c q a st e l e q sE r e L l r l e u a tttrrr e l E p
-leSuarunel
Ieqe,trq€qnetlequup Jllnurp qeurodl€ptt I IuIoseuES .qr.rq8eu_
t e u n sl e l e q sr 8 e l q r q a l : e 1, q e u n r u t e l e pr p r u r n ^ \ , r € q l e lu e p l u u n st B I B q s
upqnrnfesal uelef:a8uauruo DSDtArqnlv nqD DlDtlS qellnlnse1
'qrte,treJ
leuns ueludn:atu uulnq
uep ue.rnfucre8eqas:epalasn1rqr:q8eul txnlaqeslee)Er enp telpqs .r"ueq
3ue,(ledepuadrpel ueesurqalre8eqase,(uuBlrpefuatrt uEIeersnueuruE)ru
-r?,\\EqIrp Eu3lB)',.e,{ur1e puaq8uour3ue,{edersrfreg,,.ue11nqesrp ulc; uer;t-eq
r';pedrdel ,, q r.rqSeur LUnleqes tpelel enp uetlel qelteluqs,,.€pqusreqnEtlaq
e.rqeq'qtqeqs le,{e,\\uepe'qr.rq8eurutnleqesleelel enp Buelual ..rnqnqz
qelalas1eu1e:ledua uele[eSuourner;aq3uepe1:alrdeJ .lBIeq\^ uslEIeEuau
3ue:e;rpe,{u.reuaqas 3ue,{nt>le,ll.:uqselelEqsqelelase,{u,eqpebBueur nerleq
cIErx'lnqnqz qElataslEeIel enpuelel:eBuau uele3Burla)nEl eltla) .qnq
Iaq
-ns urnleqast€Elel Enpuep
,e,{srqelalas1ee1erenp.qr:q8eruqel"tostp€)El
enp'lnqntlz rlslelcsleelEr enp'lnqnqz unleqos lBEle: eng :1ee1e:qnlndas
lnen)amaisepertiga Al-Qur'an,sedangkan suratAl-Kafirunmen)'am
seperempat Al-Qur'an.Karenasyirikarnalitu lebihmendonrinasi jir.r
rnanusiauntukmengikutinafsu,dan banlak dilakukantnanusia,padah
merckamengetahui darnpaknya, makadisebutkan penegasan tcntanghalir
'Hai 'Karena
denganfirman Allah, " Katakanlah, orang-orangkafr'- it
surat Al-Kafirundan Al-lkhlas inijuga dibaca dalam dua rakaatthawa
karenahaji merupakan syiartauhid,sebagaimana keduanya dibacasa
memulai amalsiangharidanmengakhiri amalmalamhari.
S'lal/allahuAlaihiwaSal/ambiasaberbaring
Rasululfah padaIarnbu
kanansetelah shalatsunat fajar.
Ada dua golongan yang berbuat seca
dalanrhal ini. Adayangmewajibkannya
berlebih-lebihan darigolongan ah
zhahir,danadapulayangmemakruhkannya danbahkanrnenganggap
bid'dh.Malikdanlainnya mcngarnbiljalan tengah.Merekamembolehk
nyajikadimaksudkan untukmengistirahatkan badan,dannremakruhkan
j ika menganggap pelaksanaannya sebagaisunat.

Tuntunan Rasulullah tentang Shalat Malam


Orang-orang salafdan.jugakhalafsalingberbedapendapat, apak
shalatmalamitu wajib bagibeJiau ataukan tidak?Duagolongan sama-sa
berhujjahdenganfirman Allah, "Dan, pada sebagianmalamhari shalt
tahajjttdlahkamusebagaisuatuibadahtambahanbagimu." (Allsra' :79
Satugolongan mengatakan bahwaperintah dalamayatinijelasbuka
merupakan fardhu.Sedangkan lainnyamengatakan bahwaperintahshal
tahajjuddalamayatini kepadabeliausamadenganperintahdalamfirmar
Ny-a,"Hai orangyang berseLintut, bangunlah(untukshalat)di malamha
kecuolisedikit(daripadanya).(Al-Muzzamnril:| -2).Sementara
" tidakad
ayatlainyangmenghapusnya.
TentangfinnanAllah. " nofilatanlaka", sekalipun maksudnya adal
tathawwu'.bukanberartimerupakan pengkhususan shalatnafilahbagibe
liau.Yangdimaksudkan nafilahdalarnayatini adalahtambahan. Artiny
tahajjudNabiSla lLulluhuAlaihi wa SaLlammerupakan tanrbahan derajatda
pahala beliau.Karena itu adapengkhususan shalat
tahaijud bagi beliau.S
dangkan shalatmalambagrselainbeliauhukumnya mubahdanberfun
rrenghapus kesafahan.Setnentara dosaNabiShallallafut Alaihi wa Salla
yanglampau danyangmendatangtelah diampuni. Beliaushalat tnalarnata
tahajjuduntukmenarrbah ketinggian derajat, sedangkan selainbeliaumel
kukannyauntukrrenghapus dosadankesalahan.
Yangpasti,Nabi ShallalluhuAluihi u,aSallamtidak pernahmenin
galkanshalatmalam.baikselagin.renetap mauputt saatlnengadakan perjala
an.Jikabeliauketiduran atausedang sakit,makabeliaushalatdLra belasraka
padasianghari.IbnuTainriyahberkata, "Di siniterkandung dalilbahwarvit

34 Zadul-:lla'ad
9E /2,/141r't///.ux,/4/)0).//D./217
' u , { u l r p r e qL r p l S u c l i r c r L r':(uptl f s e r u
1 p )t e p ) e l s n p t u l e q sn E r l e qu E l p n r u o )
'uertt.tlr
lV lulnsI rt11u e33urqe.{u1n fuelas1e,{e-1e,(e ue11nfuelarunerlag
' ( 0 6 1: u E n r l
w),, lDlD.raq
SunI3uo.to-8uolo tinq opun1-opuo1pdopta1'Buors unp nolotu n,{ut1
-uo8.raq
41ts unp'tunq unp 3uq uonldtcuad utolnp o,fut1ttB\unsag,,
'1e,{eerequaul nutJaq
uptpnura) nqpn,tluep )B \\tslaq ,ue;eur un8ueq
n e r l e qu , r q B q ' n e t l a qq € u r n lr p u i e l e u i e q e l p l u € s , s 8 q q v n u q l u e ) D l e ) t p
'Lre1n1e1rp r:as
3ue( eueurre3eqas 3u qrqalru r unpal iue,{ uep,ue1n fuelal.raq
e:ecase,(uuelel:aiurul Suepey:a1uep .e.,(u1e1eqs e1a,(uaruner1:q Suepel
--ral rtrElerunlIE^\ r.repenpal qn.rcdeped
1oqo1.r:que ie e.(uese rq Bue,(
'ueluefure,{e eluns.reEuapuau .u,(uqepnsas
1o1o1 uqlla>1 un3ueq nerlrcl nely
n"te tunlcqaslpesedB.raqaq 'ureleruqeBual
eped1ede1 unFueqnerlag
' ( n 1 ru e r l r u r p 8 u e , (
u e l q e l u r : a u a u e i n I n e r l e q. q E J l e J nnHq v
rrupslrpequt€le11.rllsntr{ uu1te.{e,nr:r6), .ue8ur:3ue{ 1ee1uenp ue3uap
IEInuaurn?rlaqeI€trt 'r!EJerutelcqsueleftaiuau raDlpSD,xn!tDIl/ntlDllDl
-1rrySi qellnlnse6 e)tf,. 'etellaq etp'n4uV nqolloitqpny qe,(sry rreg
.'e,{u:npr1 1edua1urdu.reqSuaunErlaquErpnLua).leeler r.rteue npl€
1ee1e:ludurale1eqsuelelra8uau nerlaqntl qEIalJsuElurplJrx'nltedural a>1
'.e,(sr
)ns?tr.tnerleqnlel 1e1eqs uele l:aSuau 1uptl ulDllDSDt^rLllDlynqt) Dl
'eu1taq nquy rtt1n11nfi1poy
1rryS qBIInlnse1 rlel-rle1aS., t1eKsry
'trlel€ui
Ie,r€
epedue1n1c1rp SuuI 111eqs epas 'LuDlloS D,Atqnly n4nllDIlDL1S \ENUu:1eu
-es1e1rp SueK:t1r,u uep uel€ut leleqs3ue1ua1 ge,{e,nr: ede:aqaqqelru1
'lEleJ
leunsteleqs
nelerrtr,lrqEpnses 'pnlfequl
tpeleJ enp nete telEqsLUnloqas lEeIuJenp qelrUl
leleqsup8uoprrUasrpelrl'1ee1a seJequFrlnele.1ee1el s€laqesLIclupE a/r/lr5'
DtfirqtDlv nqDnDUp{SlqcN uele[.re1rp3ue,{rueleu 1e1er1s ue8uelrg
., \nqns tDlDqsntTDlr
Sunpp runlaqasntLlr.tDIDqsqDpDlohay,, ,qefe6lnuqq uep r-ur1sn11 uclte,i
-e,lrr:rp3ue,{netlaqepqesqeleperEuaq3ue1 .ueqeualal iunpueBu
1e{ueq
-au euare) 'qeffnq ueqrpufrp€srq
leprl rur s]lpELL,rttt Ltt:Sut\utut D4t1:;:1
nnlo uoq 8odnpod n{uuosloftaBuduDtp LlDplt)pu l o:1ow nfuut:yohaBuaw
odnl or1tnD ).tl1ttr uoyoltaBuatupduas 1opt1unp .utptt-ratBun,i ntlntg..
'.{:pnq;-1y pr.ESnqv strpur1 u€p qufeyrlnuql uup pnuq nqy ue11e,ie,,nl:rp
SueKaolpg nr ry!Dly'nqDlpltotls tqell epqesueSuapeuerure3eqn1e'1
. . l n t \ \ l e l E t l s. e q p e bE p E
nlrod Ieprl eI?r.u'u€IeueslElrpqepnsqnqns1?leqsuDpte,rol qepnsueleut
nqil,lr elr[ 8uersle1eqsdnlnuad rpefuaur8ue,{ qr:q8eru1e1eqs euerurui
-Eqas'LUelBu leleqsdnlnuadrpe[uauer:eie qelerlur Jr]r^\uaes)elrupnsIBu.l
euere) e.{uurel-ure1 uep .ebsrlsr1u1uqs 'eueq:aB .pr
1e1eqs [seur1e,{rqe11eleqs
rgadase{uuelnpnp:;4 e,{uueeuesleled ueleFFur;a1 elrt.eqprbrp n1.rad luprt
Kemudiankenrbali,lalu tidur hinggaterdengar
ruku' dansujudn.va. suara
dengkurannya.Kernudianbeliaubangunlagi danberbuatseperti pula itu
hinggatigakali. kemudianshalatrvitir tiga rakaat.Ketikaterdengar suara
adzan.beliaukeluaruntukshalatsubuhsambilmengucapkan doa'

.',.",.., | .,, :
" tt-y :" " ".",:"
\:- * €'-F(: ly .;.d. G.s ,jf J J'*' r+ur
F\
"Gl;
"YaAIIah.iudikanlahdi hotikucahaya,di Iisankucahaya,jadikanlah
rlipentlengurankttcahayo,jadikanluh di penglihatanku cahaya'
jadikanlah dari depankucahaya'
iaiikanltttt dari belukangkucahaya'
jadikanluh dari ataskucahayadanjadikanlahdari bawahkucahaya'
|'a Atloh. berikonlahkepadakucahaya'" (DiriwayatkanMuslim)'
Witir yangbeliaulakukanadabeberapa macam,satudi antaranya
sepertiyang;itufurkan IbnuAbbasdi atas.Beliaupernahshalatmalamdela-
pun,uk"ot,t.ngucapkansalamdalamsetiapduarakaat, kemudian witir lima
rakaatsecaraberkelanjutan. tidak dudukkecualidi rakaat yang terakhir'
Beliaujugapcrnahwitir sembilanrakaatsecara berkelanjutan, tidakduduk
tecuatipadu rakaatkedelapan untukberdzikirkepada Allah,memuji dan
berdoa, kcmudian bangkittanpamengucapkan salam'kemudian shalatuntuk
rakaatkesernbilatr- kemudian dudukuntuktasyahhud' lalu mengucapka
salam.Setelah salarnbeliau rnasih mengerjakan duarakaatlagi Beliaujuga
pernahrnengerjakan witir tujuhrakaat. cara pelaksanaannya sepertisembilan
iakaatitu.dudukpadarakaatkeenarn tanpasalam.laluberdiriuntukmenger-
jakanrakaatketu.iuh, lalududuktasyahhud dansalam'Setelah itu beliau
mengerjakan shalatduarakaatsambilduduk Adakalanya beliau shalat dua
,okult iuo ,ok^ut,kemudianwitir tigarakaatsecara berkelanjutan' sebagai-
manayangdiriwayatkan AhmaddariAisyah'
Carabeliaumelaksanakan shalatmalamadatiga macam:Sambil
berdiri. danini 1'arrg palingscringdilakukan' sarrbilduduk,danadakalany
beliaumernbaca audut,.litu bacaannya
s"rrlOil tinggaI sedikitbeliauberdiri
danmenyelesaikan bacaannya' laltrrtrktr"D irirvayatkanbahwabeliaupernalr
shalatduarakaatselclahwitir, terkadang sarnbilduduk danterkadang
membaca sebagian sambilduduk.laluberdiriketikahendakruku' Di dalam
Al-Mu.snuddiscbutkan dari haditsAbu Umamah'bahwabeliaumembaca
suratAz-Zalzalah dansuratAl-Kafirun'
Sebagian orangadayangmenganggap nrusykilmasalah drtarakaa
setelah u,itirini. denganmenganggapnya bertcntangan dengansabdabeliau'

36 Zodul-ilIa'ad
Ll. lD//l/.f, 2:1/toxttlzuza/ /2/2../

tlnlD.tDquDltraqluaruSuotrnDlBuT tButlputl tlDI;iug 3untr3un.n uoy


-nut4liuatuostq8untrnpo t1np4n{uqniBntas 'n1y-utq snln uoydulalrp
iiuo,( npo t1npryuop unldopuan;iLtD{ nn:13ugotruqrESunsas'unqtlqal
noq8ug Suol odo uopqD[a4 uDp ]DlD4DltEutlputl 'un74otlrut1not13u7
8untr ntlo-odo LuolopnpSoq qnpLlt:ryraquDDsDnl l t.raqnoyBug Suoi
Sunto-8uolo ouotunBr:qasuoosntr! ! DID qDlInq'JDljlb uaq nt l3u7
liunr( 3un-to-Buo.toDuDLutDBDqar^ pgfn nsloqo1t..nq:1tt[un1aduatl noy
-3ug Eun( 3uo.to-But:.toouoLuu:3t;qas yn liotlad nsp qokraq'40 V nl,,
-<-,4 (,;--- . . -A(6^ r; --
f l|.1;-.-.
.'1. ..,,4-, .. | .-,t\,
'q*1
Cdc ,':
I
pf=--: C-;l

lirF*

: n l r e\
'.ulr,r urelepueldenn1 sn:eq Suei( ede.raqaq
nlrJeleBueLLt
LuDllDS Dr\
leur;e1
tlltDly nqD DllDqSr{EIInlnsed,,'?le1raq erp'ounquy nqn11n{tqpoAtly utq
upseIl-lV slrpequep ue)l€,4e,ru.rLluoung-vqqy e8nlueppeuqV td€l
'qeuuns
-sV aI rlpqr.u3Iuepqeuuns-sVlrEp1e13ue:eq Suer('1nunb uelnIBlaurFuEi
qellpurne,{uBF[tnqn:qzpnsas undneru unlaqas'.lrtr,n
lnunb3uu1ua1wr77r
DM rqvly nqD DllrrySlq?N uep qrqeqs3ue,{le{e,nt:epulepq rdel
.. eXurunlrqos uelnq uep.nlnr r.lelatesqr1rdn1und:r1rblnunbe1e61 n1ru
r{slatrsqnqnstElEqs epedue1n1e1rp e,{uEq'1nunb3u€tuetuDllDSD.irltlnlf-
IL1DIIDllDr.!S
tqeNr:epte{e,ttrrenuasuep'.n{nrqulatas lnunbqrlruraru n1y..
'irlelraqpeuqV Id€I unlaqes n1e1
rrlr,n utDllDSD,^tqnlf'
,nInr lnunb lepqs
nqD DllDqsqellnlnssue^\qeq'q,u) urq ,{eqn r.rep'qefe11nuql te,4e^\u
s]rper{ruelcpllBnJJI'lI,{l lelsqslupleptnunbq€u.r3d nerleqe,nrqeq'&1r1p
ntt rqtDlytrqD D11l7{S qeJlnlnseU r:ep ue>1le,ic,trr.rrp
rlpurJd}eprJ
'du13ua1cd
uplednreu€,(uqelatos tuelErenC tu€leurleleqsdnlnuodru3rqasrrtr^\uef
'3uerstuleqsdntnu:dreieqcsqr:q8unr ie1eq5rrtr,\\
leleqsrdelSuolau einI
rurleelerenpeSSurqes quqS€Lu le1eqsrdeliualauSue,(qr:q3euqelotas
leunsp,(uleqruedes nlrqelales
ue)n1e1 nerlaq3ue,(lec1erEn6 urpuasr,rpraq
3ue{ qepeqtqelepeltr,tr'reueqSuEl uelqaloq,radrp E,(uqepnsas le€)er
enpuDp'uerniuc r€8Bqas'rrtr,r
uE;rrJpueleu lBleqsun{)u3uaut)nlun nerlaq
qelur:adr:rsleuarrElaroliyrltr,lrqelstestel€qse{uuelqcloqr:drpu€)sel
-ofuaru)nlun n1rlee1ercnpuelel:a8uaru ner1aqe,trqequelele3uau3ue{elnd
epv nll tB€IBlenp r:e13urSu:ru ue13uepa5
1r1e1,1 .'eiuuele[:a-u:u urel
3ue:o3ue:eleur qeprle3nIrdeleiuueleftaFuaur 1epr1 nIV., 'B]BIraqpEu.lrlV
rurIErlurrlBC, rrerle)ur€letr-t
l€lprlsrqlE reBeqas rlrA\ lBluqsqpluBIlpEf,,
wahaiRabbkami dan EngkuuMahatinggi." (.DiriwayatkanAhmad.
AfTirmidzy, Abu Daud,An-Nasa'ydanlbnuMajah).'r
Al-BaihaqydanAn-Nasa'ymenarnbahi.
" Dan, tidak menjadimuliu orang YangEngkaumu.suhi. ""'
Abu DauddanAn-Nasa'-v meriwayatkan dari haditsUbaybin Ka'b
Radhiyallohu,1nfir;.dia berkata,"RasulullahS,&allallahu Alaihi wa Sallam
'la,
nrembaca dalamshalatrvitirsabblftismarabbikol-a danqulya ayyuhal-
kafirun,danqul huvallahuahad.Jikasudahmengucapkan shalat.beliau
rnengucapkan .;trhhunul-nrctl
i kiI -quddusliga kali. denganmcrnanjangkan
suarapadakaliketigadanlebihnyaring.Ad-Dafuquthny nrenambahi dengan
isnadyangshahih,Ruhbil-ntalu' ikati v'ar-ruh.
Rasulullah.511/1a llahuAlaihiwaSal/arrbiasamemotong bacaan dan
berhenti pada setiap a)at,sepefti.rlramdu lillahi rabbil-alamin,berhenti.Ar'
Rahmanir-rahint, nrzilkl_yaumrd-din,berhenti.
berhenti, danseterusnya. Ber-
hentipadasctiapayatadalahyangaf'dhal. Sementara sebagian qari' berhenti
'l
padabagianyangdikehendaki untukberhenti berdasarkan tujuan. apimeng-
ikutituntunan NabiShulLalLahu ALaihiwaSallamdanAs-Sunnah adalahlebih
utal1la.
Beliaubiasarrernbaca secaratartil. sehinggabacaan yangsudahpan-
'lerkadang
jangsemakin bertambah panjang. beliaumembaca satuayathing-
gawaktusubuh. Manusia salingberbeda pendapat,rnakayanglebihafdhal,
nrembaca secara tartilselringga hanyasedikitbacaannya, ataukah secara
cepatschingga banvak bacaanny'a? Adaduapendapat tentang masalah ini.
lbnuMas'ud.lbnLr j
.{bbasdan ugalain-lainnya berpendapat. bahwabacaan
secaratartil
dan melnahami bacaan adalahlebihafdhal,meskipun bacaan-
nyahanyasedikit. llal ini lebihbaikdaripada n.rembacasecara cepatdantan-
panrerenungi maknanva. sekalipun bacaannya banl'ak.Alasannya, karena
maksuddarinrernblca iru adalahtnemahami dannremikirkan scrtameng-
anralkannva. Serrentara membaca danmenghapalnya merupakan sarana
salafberkata.''Al-Qur'an turun
r:ntukmencapai rnaknanya. Makasebagian
untukdiamalkan. N4akajadikanlah bacaan Al-Qur'anitu untukmengamal-
kannya."KarenaituI'angdisebut ahliAl-Qur'anadalah1'angmengamal-
kannyadanmengarnalkan apayangdikandungnya. sekalipun mereka tidak
benar-benar nrerrghapalny'a. Sedangkan orangyang menghapalnya tidak
dan
rlengamalkan kandLtngannya, makasamasekalitidakdisebut ahliAl-Qur'an.
Masihmenurut golongan ini, imanadalah amalyang palingmulia.Se-
nrentaramemaharni dan mernikirkan kandungan Al-Qur'arrlah yangbisa

" Isnadnyashahihdan lbnu Hibbanjuganlenshahihkann)'a.


"'Tambahaninishahih.

38 Zadul-.lla od
6t /a/r4//.t2/1/221tD/)rt/2d/n/25/

'e,{ue8rsq qernur-qernur 3uE,{Iupnqed€leqeq


u€Ie){epJetuattt ruodasenpslu8p'leqeu183ues 3ue{lepnqSueloas uEle)ap
-leuau rUodes eue ad8uE,{uEreqI'ueD B,{uue;uelrqlE,(u€qqrqeleJEqtuoul
)eXuEq eleqedur€lueuos ei{ul€ltu
lesaq qtqel upp l33url qrqal'uEtueqetUad
r€uesrp u?pIluelErErasuee3eqsleqEd 'turqelBse|'U
Suulusl leuaqSueI
'uBecpq u?)Hu,{uequau eserq3ue.{Jeles Suplo
-3uao uep ure;t€.{e,ru-lefe,rru )s,{u€q qrseut u?p'leelel nl€s uelep qnln
Preces u€,Jno-lVeieqtuatU qeuladu?JJVurqupl'usln'nltSutduestC
'(,{zprurll-lV ueIlBXe^l
-r;:q) ,, thn4 wos tuttuuoplntnq ryDSulDl{nrnq uDsltlo dq
tntru1
ntDSwtu wolltlo uoyolnBuaulopll nqV'odtztasSuor(unlnq ! LlnI
-ndasuoBuapunyopunS1odtlrp np unlroq ! nps o-totuauasunlnq !
nlnso,(ut8oqnlow 'L1o11y
qotry uopln.tnqntosDJDqruaru SuoI odntg,,

rf r.rr -.c '{15.


tn f.c '_n:
\/.t-,

:.c'.-: :.c
a '11
.
:.t1 -.. jirl- lff 1l r --::! t tr:-:t o-:/ r.e'rh
, . l. rr-' n
I I

'epqesr.qrrlr//rs'D.\ |qtDlYnqDllDllrrls'
qellnlnseu.r'El€ltteq
erp'nquY
n4o11o{r4poy pn.set\ nuql sllpeqqelep€e.{uqeflng1lpq qlqalEceqtuau
'ue>1e1e3uaru
lefueq e,trquq ,{ ge,{g-fsy uBIel-uulal slctuaures
'lrsq
rBede33urqtuXenles3ue1n-3ue;nFuatu nerloquellr.{€gSuefued qeqruepeq
urleuas 8ueluudqepns8ue,{1e.rns redrues-reduegt,trnos o$ qnlv nqD Dl
-/prySlqENlnfunlad q€llul ueueq?uadeduelleda: uup1e,{ueq8ue,{ue
-eceqrJoqrp 3uB,{3ue:oepedr:ep lreq qrqalpJBqueutl€esurureqeruad r:aqrp
3ue,{3ue;oelndn1r8eg'uer.ur uaqrp)?prluntueuu€,rn}-1yr:aqrp3ue,{f;uao
'ue
epudrrep lreq qrqel rn|-1y r:aqrp)eprluepuEuruaqrpSuei(3ua6
'ue :nf-1y rJoqrp 'leduraay'ueur
lepri unuieuuerurr:aqrp8ue{ iue.ro
uaqrpleprl unueuue,;n|-1y r:aqrpSueX8ue.ro'e8rle;usrurrltlnuou
leprle8nfuepue.rn}-lVrlqeuoJnq'enpa)erlnur3ur1udSuef3uc:on1re.i
'uu-.rn|-1y rlqe'eurupa6 :uu8uoloS ludruaepeersnueururl€queleC
'(mrISnt\uep
.{reqlng-1yue11e,{e,n,r:rq) ,, qndotruostuuopLunn7niunotl 'qnuoq
-toy rptadasun,tnfi1y ncoqruaru Zunt 7gfnunruSuotounourndtunta4 ,.

'epqesraqzrilrs'Dtt tqlDly nqDllDrrrrls'lqDNBIel\


'lueunrrru€pulurlnnl '{nrnquep
Ireq 3ue:ouelnlelrp esrqrul ruades3ue,i
uleut 'rLueqeu.rJLU
eduelureqrucut:epol:se,(ueqelrf ucutrr.rp)qEnquiau
TerkadangRasulullahShallullohuAlaihi waSallammen)'embunyikan
bacaan padashalatrnalam.
danterkadang rnenyarinekannya.
Terkadangber-
diri lanradanterkadangsebentar.
Beliau.juga pernahshalat padasiang
sunat
maupunmalamhariketikabeliauberadadi ataspunggung hervanketikada-
lampcrjalanan. Bcliaumenrberiisyaratketikaruku'dansujud.denganlebih
menekurkan kepalaketikasujud.

Tuntunan Rasulullahtentrng Shalat Dhuha, Sujud Sy'ukur dan


Suiud Tilarvah
Al-Bukharl'meriwayatkan di dalamShuhih-nya, dariAisyah,dia
berkata, "Aku tidak pernah melihatRasulullah Stal/ailahtt Alaihiv,aSallant
s h a l adt h u h a S
. e k i r a n ybae l i a um e n g e r j a k a n n )t e
an, t ua k uj u g a a k a n
mengerjakannya.''
Al-Bukharl'nerirvayatkan dari lbnu Abi Laila,dia berkata. " Iak
seorang punyangmenyampaikan lraditskepadakami,bahwadia melihat
NabiShctllallahtt Alaihiwa Sallantmengerjakan shalatdhuhaselainUmmu
Hani'.Diaberkat a.''NabiShallallahu AIaihiv a Sollanrmasukkerumahnya
padawaktupenaklukan Makkah.Ileliaurnandilalushalatdelapan rakaat
Aku tidak pernah rnclihat shalat yarrg lebih cepat dari shalat beliau itu. Tapi
beliautetapmenlempurnakan ruku'dansLrjudnya."
Di dalanSiafilftMuslirndisebutkan dariAbdullahbin Syaqiq.dia
berkata. "Aku bertanya kepadaAisyah."ApakahRasulullah Shallallahu
,lluihi wa.Sa//zrm menger.lakan shalatdhuha?"Dia menjawab. "Tidak.
kecualijika beliaupulangsehabis keluardarirurnah."
Masihbanl,akriwayat-riwa.vat laindariparashahabat tentangshalat
dhuhayangdikerjakan Rasulullah.9allallahuAhihi vz Sa1larz. Tapibanyak
jugayangdha'if.terputus danbahkan maudhu'. Manusia berbeda pendapa
tentanghadits-hadits ini. Di antaramerekaadayangmenguatkan ri\\a\at
pelaksanaan shalatdhuha,yangdidukungbeberapa riwayat, yangjumlah
rakaatnya terkadang dua,empat,enamataudelapan rakaat.Lalumanayang
benar? Siapayanginginmengerjakannya, makadiabisamengerjakan dengan
berapapunrakaatyangdikehendakinya. duarakaathinggadelapanrakaat.
Ini adalahpendapat golonganpertama.Golongankedualebihme-
nguatkan tidak adanya pelaksaaan shalatdhuha.yangdidukungbeberapa
riwayatdanamalparashahabat. Al-Bukharymeriwayatkan dariIbnuUmar'.
bahwadia tidak pernah mengerjakan shalat dhuha, begitu pula Abu Bakar
danUmar.
Golonganketigamenganjurkan pelaksanaannya sesekali \\'aktu.Ini
salahsaturir.r,ayat dariAhmaddandikisahkan Ath-Thabrany darisegolonga
orang.

40 zo(lal-.llo'ad.
w /D,/./4/F-2rtm/D/ua2a//np1/

' u n q e lq n r n ln e l Et t l e u e
P r ! € l 3 sr l B U t p E lr\p d e l e u a t tnl e r l s qq e l e t s s[ r e l s l .beb
I n s p u te r p€ l e l u a u o s
-r,{sul-lVuepbEIV-lV lernseped,arlpS D tlnly l1qDll141rryS
rq€N€rutsreq
pnlnsqeu.rad urpe,$qeq,q€llelnH nqy r:epqrquqsleie^\u epeqeqes er{p
Jr
slrpeqqEleperure)€ut 'qeurprt\ e1 qepurdqulalaslapuad FueAlerns-le.tns
epedpnlnstluu:adIeprl rJellnlns?U e,\\qeq's€qqVnuq-lslrpeqBuelual
'qepPles
le^e seloq?urrJuel
-ecequrauquu:aduDllDSDA qel1lnsEUe,\\qeq.qsv-lV
ryroly nqD DltDLlS
ulq ruV rrepuelte,{u,nr:au pne6 nqv .belV-lV uep bebrr(su1-1y ,rute11-uy
'peqs 'lrzuel ulftu
urEI.Jrlur.uBl€p elllal pnfns:aqnerl3qE,r\qeq,wDIpS n^
tqrDltr/tlqDllnllDqsrqeN uep qtqeqsEre.asuelte,{E,tlrrrC.peuqy uup ,{.g
-e,{S-,(sVrrBpuel1e,,{u,nr.rrp 3ue,{qe1n1r3agurelesuep pnqqefselelnd 1epr1
'rurpnlnsrrep
1r18ueq EIrleI lrqleuaq nerIaqe^\qEquellnqasrplBprl
,. ot1tJ-uo1
-onqas1 unp nlnp un8ualt' n,{uun1nqr13uad unp untn7u apuarl 4nlaqLuatu
'n{uyn1uaquau 'or{uun:1n1dtcuaut pze
3un{ npodal pntns nqqnto1q,,

'--*r- ; -.+5' flT5- :<-rru i r€ *-'"-* : ,zJ o .'4 c; :6 a


"" ')'.' "c 'ot -:.'
"')'

'ueldecn8uaru nellaq
nlr e,(upnfns uelep 8ue,('pnfnsueprrqleueqeleu ,qepetes
leIE Ile,,rrelatr.
wDllDSDtA {tDIy nLIDttDoqs qevelr Ie,trqeq'qemelrlpnfnsSueluaJ
'qezpzps)-l q"tuelr€snhl
v
e,{uqnunqrel 3ue1ua1 :eqe1lud?pueru e1rta1pn[nsuplnlelatubrpprqS
-qsv rEIpBnqV D\\q€quelrnq:,{uau rnqsuphlulq p!.pS. (.req1ng-1y re.i
-e^\rJureIepuullnqasrp 3ue,{eueure3eqas .qe11yeurrrelrpE,{uteqne} E,trqeq
'eJrqr.ueSreqeI ey1a1pnfns ue1n1e1eu
tedepuaul uBnf41e11urq q.e;
'qellv
epedollnIn,(slaqe,{e.ras pnlns:aq 'qe11y epedallnpLrnraur nerIaqeletu.u€tl
-e.rrqruefiSuau 3ue,(nlensasuelledEpuaLU anlpS DtrlqlDMnqDlpltL)qS \eN
e,4rfetllryq'nL1up,nqo1p:rtrypoy qeq eB nqV lrEp'1rrae.iy'l,1p'
uel€p rpuD)le.i
-e,nr:rp3ue,(eueure8eq:s 'uellrlSurslalSuei e,{er.1eq epED{tleI nEtBu€l
-e:rqu:33uaru 3ue{leurlruue>lledepuatu rqr1a1nye,( .;n1nis pn[nsBuetuat
teq€qeqs ereduepwDllDrD,hrynlVnqD DIpqSlqeNueunlr:nlundepy
'.eqnb fseu
PI
rBuelepueu e1r1aInuleunel nlunsrSunlunBuaul e1r1a1 neleuur3:adaq l:ep
eqrtelrtal neteqe)I€yl{uelnlleuaduEIn)ElJurlrseqlrqleustuele: uedel
'-apnltef 'urt41ogo,l tLInlrl nLlDllD]lDrySrqeNu")nIEItp 3ue,(rUadasntuaUar
qsqessuere)usletla)rp eqnqpleleqs 'ledepuadraq
lzdrua:1ue8uolog
Tuntunan RasulullahtentangShalatJum'at dan Keistimenaan Hari
Jum'at
DalamShahihMuslim disebutkan dariAbu HurarrahdanHudzaifah
RadhiyallahuAnhzrma, keduanyaberkata,"RasulullahShallullahuAlaihi va
Sa//anbersabda.
"Allah menyimpangkanorang-orangyang sebelumkita tlari hari
Jum'ot. Orang-orangYahudimempunyaihari Sabtu.Orang-orung
Nashoramempunyai hari Ahad.LaluAllahdatangkepadakita dengtn
menunjuki kitadenganhari Jum'at,lalu ntenjadikanhuriJum'ul,Sub-
tu danAhatl.Begitupula merekaakanmengikutikilapudahui kiantttt.
Kito adtlah kountterakhirdari pendudukdunfudan terdepan(mostrk
surga)pada hari kianat,l'ang ditetapkanbugimerekasebeltnnsemt.ru
makhluk."
Di dalanAl-I[usnaddan As-Sunan darihaditsAusbinAus.
disebutkan
dariNabiShallallahu Alaihi v'a Sallam.beliaubersabda,

Jl
'i.., .,
r".,* "i J-+;tJ)\ j-.
'.'2 ir,'r '
Li\l-a -;. rn .-r-+ 9r J'-J
. " i tr

, .ir 'i L.-i -Li


. a L----.J Ul )L"->: i D Lr Ji

" Di anttun hari-hari kolianyang paLingntuLiaadaluh hari 'Junt'ut l'u-


da hari itu Alluh nrcnt iplakan Adum,patlahuri itu diu dintatikan,putltr
hu'i iru diu tlitiup, puda hari itu sangkokaluditiup. |vlokaperbanyukluh
shuluttttt ttlusdi'iku poda hari iltt,karena shuLavutkulian okan dilunt-
' 'll/uhui
pttkkun kept uku tvereko berlonyu, RasulLrlluh,buguintu'
na shttluttat kumi ditantpukkan engkuu,
kepLtdu puduhul budan engkutt
"
teloh usung'l llaliau nteniawab, SesungguhnyaAllah menghurunt-
kun lunah unluk ntemakaniasadpura nabi. "
Di dalam.,/runlr\t-'f irmidzy disebutkandari lraditsAbu l-lurairah.dari
Nabi ShallullahuAlaihi wa Sallam, beliau bersabda,

- . , ' i , ' . . ur
.i a-,' ,. ,i. ,." i
.i;J\ ir- j a-cdJr " - ut q+ 1;i t+,';'.;lt
ir-
" Hari paling btrikyung di iolo*ryn ,tatahari tcrbit trlalah hari Jttm-
'at.
Podo hari itu Atlant diciplakan, padu hari itu diu dinasukkan ke

42 Zadttl-'1ftr'arl
et t/41.r4,/r./ xax,/rt/.u l12yr{/
uEereq pppduep lenl rlrqel'itlt,\\]EleqsuelBueslslsr.u
epedt.leplenl qtqal
'r€)ezpqnlua,{uoru €ualel nqpnMueqrle,\tolpp€duep q rqal
lun) uBIqEq
u€pue)lenlrpe{uue€ueslelad 8ue,i '1e.un1r:eqepedlpu€rltrlc}unad't
'le.unf
leleqseq 3ue1epeiuuee.raBasel
upplE,unf leleqsleesLrreurueFuap r,{uue1e>1apa1r:epSunlue3ral e8tns
Eleratu
lnsetrr uee:aEasaq uep e3:ns ueSuep e3:ns runq6ued uetelapa)
'ei(ur1eq
dnlnuau;uel€ qeJlV'e,{uuelqarua:au eua.reluu1;u33uruau
Surf ederse)er{ resJq3uryed 3ue,{ur;sn4 3ue:o-8ue:o uulndrunyad
ueledn:aru ueptenl 3ur1ed 8ue,{uelsl nqpleJqelepstB urnfteluqs €
'le.unI
u€qepDdrpel:ale3nfqa1o:ad e1a.rau.r
iue,( elunle)Enuiesnutlaqle^\el
terrq)Erp ueperunprp e.'{uluurn qalo.radrpSuui uelreqal durlascua:e1
'ure13ue,{uErlrlrlrunp 3ue,{ ue€,\\eurlsraI te,(undLueul
1epr1 le.tunf
r:uqepcdle,,llslBrls€Iul I ueq-r.lurl urdruruadu€IednreLU llitrlnI rieq
uepplsnuet-rtenruasurdurrurad qelepenurlageirrr.req uielet-tl
eped,/r//rs
D,^tqtDlVtlLlDllDl7nry5
rqeSlepedalte,\\EIEqs EJ€quralu 1e,{uuq ue:nfuy 7
. n1 r:eq eped rpef:a1 uele 8ue,{ ede
iet.unuEIlpBulSuau Inlun te.trtnf ueq qnqns l€leqsepedereqrprurlerns
cnpel€t\'le tunfr:eqeped rpe[-ra1e,{ucntues 3ue.{'ersnueur uelndurnBuad
'1r13ueq.r:qr:equelnqa,{uad 'r.uepyueeldrruad lpadas'1e,un; r:eqepedlp
-€fieluEIe8uu,(sdeueprpe[.ra1qeu:ad 3ue,{edeuele;ecrqruaur u,{uenpel
euaJel'letunf IJ€r{qnqnsleleqscpedrurlernsenp€JequtJut ruDllDS Dttr
tlLlDllDlpqs
tr.ltDlV qBllnlnspUr. 'ete):aqqe.{rure.1nuq1
le.urnlr:zqzped
qnqnslpleqsep€duesul-lVuppqepf€S-sV ternsereqtueuresetqnullag I
:le.tunI
ueq l)rlrrurp3ue,{uesnsnqlelede:eqaq eleluptp qelru['qepeqr ed€Joqoq
ueSuap u,{uuelsnsnqlSuaru uepuel€tlntuetlr'rul lE ulnI r:equel8un3z
-3uau:1n1unurl7nSotf rylDlv nqD r/i r?S tqBNu€unlunluel€druahl
. e{uepedaluell:JqtxrrxuEIEqEIIVuelurEl
-ou 'q€llVep€daInlenses uorloureuu€pt€lpqs€lp rturlsnhJ equeqrnualrp
teesnles€pE nll ueq Dped ersnueu uep ul I rlence>1'leesnlesdepeq
lepll;ue{
-:a1iue.{eseua:e1'1q:a1r:eqeleur e33urqqnqnsn11e,,lr r:eplefas1e.run1 r:eq
Epedersnsroq uelutelaurelelau ue,raqundnlesepelepll eqrtteustl nll
uEqeped'erunpIeSSuruaur erpn1rr:eqeped'erur:alrp B,{uteqnEl nlrueqEpEd
'(lunq a1)ue-1un:ntrp€rpnlr ueqeped'ueleldrJrp tuepvnlr uer{Bped }e.tunf
ueqq€lEpelrqletuuqet€urE.{urrruleptpSue,{IleqBurledr:e11,,'
'qerrernHnqv uep ',DqiqrDAnW-lV uelep rp ue1te,{e,'nuau lllpt\
'lE.unf ueqqelPp€u8q
.,"
-uequrdrurlued., 'qzu3e1 ueSuapuullnqeslplr./prl snry-ly wqpp tA
,, tD,unl rnq Dpodunslutolatu Suowpynpu
'DUDSttDp unl.rDnpltp
tDutDrI ttDr.luDp Dtp ntt uDq Dpod 'oBttts wolop
shalawatkepadaRasulullahShal1a11ahu Aloihiv'a Sallampadatasyahhud
akhir.
5. Memakaiwervangian padahariJum'atlebihbaikdaripada memakainya
padahari lain.
6. Bersirvak padahariJum'atjugalebihmuliadaripada bersirvak padahari
Iain.
7. Bersegera pergike masjid.
8. Banyaknrcndirikan shalatdanberdzikirkepada Allahsertamembaca Al-
Qur'anhingga imam datang.
9. Keharusan mendengat'kan khutbah..likatidak,makadisebut/agfta
Padahal siapa1-ang lrgla dianggapsepertitidakmengikutiJum'at
10. Membaca suratAl-Kahfi padahariJurr'atyang mempunyai l a-
keistirne
an tersendiri. sebagaitrana yang diriu'ayatkan AI-Hakim dan Al-Bai-
haqy,dari Nabi ShallallahuAlaihi u'aSallamdenganriwayatyang
shahih.
IL Tidakdimakruhkan shalatpadasaatnrataharibergeser daritengah ufuk
padahari-lum'at.Ini menurut pendapat Asy-Syafi'y dan merupakan
pilihanlbnuTaimiyah.
12. N4uslinr meriu'alatkandi dalamShuhih-nya. bahwaRasulullah Slal
lulLahtt Aluihiv'a5h11arn membaca suratAl-Jumu'ah danAl-Munafiqun
atauAl-Ghasyiyah pada shalatJum'at.
13. HariJurn'at adalah hari'id yangberulang kaliterjadi sckalidalam satu
nringgu. sebagainTana yang ditakhrij lbnu Majah dalihaditsAbu Luba-
bahbinAbdul-Mundzir dengan isnadhasan, bahwahariJum'atitulebih
agun*bagi Allahdaripeda Idul-.'\dhha.
14. [)ianjLrlkan menucnakan pakaianl angpalingbagus l]lenurutkcsanggup
anketikapcrgishalltJunr'at. scbagaitnana rirvayatAhrr.raddarihadits
AbuA1';-ub. dengalt isnadhasarr.
15. D ianjLLrkan untuknretnbcrs ihkanmas.jid danmembuatnva rvang i ketika
nrcndckati tengah hali,scperti yangdilakukan UmarbinAl-Khaththab
di MasiidNabaury di I\4adirrah.
16. Tidak d iperbolehkan bepergian padahari.lum'atkecLrali setelahmelak-
sanakan shalatJulr'at,)'aitusetclah masuk rvaktushalat.Jikabepergian
dilakLrkan sebelum masukrvaktushalat,makabanyakyangnrcrrperho-
Iehkan n-"-a,apalagi.iikauntukberjihadatauuntukkeperluan yangnyata'
17. Setiaplangkahkakiorangvangpergike shalatJum'atmengandung
pahala selama satutahun,lengkap dengan puasa danshalat malanrnya
18. l lari Jrrm'atadalahharidihapuskanrrla kesalahan-kesalahan hingga
.lurn'at berikutnya. scblgaitnana vangdiriwayatkan dalarn hadits shahih
dari ftasulullah5'/'rollaLLahtrAlailti tvuSallam-

44 Zedtrl-.lla'0d
9b /2/?1/./f'r2/?t2//2122/,td/:u/26.
' te.u.rnlEIeqs eped
I
ueulr uuSuep e,{u>lel€lle)ep SurledSuei(qelepen1rleusqe11yueiuap
elaraur€.r€ltrBrptelap3ur1ed 3ue,(ederg eX51-riunfuniuarue1a:aru uep
EFrns rpe,(N-lle,\\e.reduedepeq rp urq ueqedueueuqellVnttupqeped '92
'I,{unq
-uas-rr(unquras e:ccasuelefrp urlqubepeqselp n1u1 'u,(uure1 neler1o-r
ruadas'rlerunirpepE8ue,{undEde 'te
erpelettl uInIlBIeqs a)
ltqureFuaur
t8:ad1n1un q€unl ueplenlel qe.{luneJ nuqle)rf uleluulnq-u€lnq rp
epedu€p eueln qrqal3ue(ueqpeureg r"ru;nq
epedqebepeqs ruadas 'ure1
t.req-rreq
epedr:up uee,llourrlsralre,4unduraur 1e.urn1r:eqepudqebepeqg's7.
'tE rrnI l€leqs:1 r3:ade.re3
-os.raqqelerte.urnl r:eqe,{uueq.lnb eleur 'ueq.rnb ueqrlequra,{rrad epepr.
r.uplBpciclua[res 'n33urur nlesueJeppr. uzlednlau 6uu,(1u.rultf uel J ' t 7
'ueerunpal LretcrS:q rFue:nSu:Lu ucpqepeql
ue1n1e1ou 1e,{ueq )ntun ueq teSuqas te.unf upque4pefuauue:nfuy ' t T
'uErrJrueleltsu tueouupeM)el
lBIsu,\\'lEIaIe,{51-ueselequad uEpueesenlo)'qe11y ueq-r:eqSueluat
lerunuelle8urFu etLr'LUDIIDS D,trtqtDIVn7DlptpLlSrleIInlnsBU qelesu
uelrs>1es:aduaur'e,{p-qeiruepqz,t uelrsles:adrueu'qe1 1y uelSun8e
-.auaurucp rlrrruau1n1une(upnsleu 3ue.{qeqtnqlepee,{uurelep rq '27
'qelesrur efesnlue1 qe.,(eg11 nqp:e.;
ledepuad
qelupe e,{urunlnq e,mqeq uelele8uaur ',{,
SuB,{ UE{S-{sVllepuElrlEsr)rp
3ue{ ledepuad nlesrlencal'ulenqpreJqelepete.tunlteleqsB,trqeq
leledasunurlsn;,1 unE) ier{selel€qsrlEnlol le.ulnIteleqsreue,,(uaur
8ue,{1e;eqs ntensdepeqrel ueuelauad €pBlpprl. urel;ue,i qe eruef
t€leqs uel€p ppe Ieprl 3ue,{uesnsnqlaledelaqaque8uep'nqp.re.1
tEl?qsqnrnlasuepuelsnsnqlrp SueXle.unf lElEqs ep€tE.[unf uEqeped ' t z
'sAu
-ledeluedq 3ue1ua11e1edas 1epr1 8u"ro-3uelounLU€N up)rtuaqrp nele
sndcqrp qEtuad Ieprl u€pnI€Jleqsnlatqrseurutlees e{uuaquau uele
erCE(elsru'r-lellV epedalnlensas uorlolueuurlsnhl pqueq3ue:oes nlr
leesnlesepele.rrnI ueq ep€(l ' 0 ;
teesEpBdelrf Eue,{ 'eope,(uue11nqe1rp
'e,{ueur:lueur {e1SuerueuSuei(
1e
3ue.ro-3ue.lor:epuelueSurrrp qeptluEpelestpqeu:rd1epr1 1e,rnJ1er:eq
eped ueuuPqef rp q€zpe qeqas lErrqlerp uelnq uEp prunp rp nleltrq
ruruerrqoSuad rgerag urel?ue,(rreq-ueq Ep€duep rur1e.urn1l:eq eped
trlrpasqrqel uettrueq 3ue,{SuelouEeleqrnpel ntlEua:e;queuueqele,,(u
-uu1:eqolrprSueluqSusru 3ue,{'ue)nIBIrp qepeqluepueleetal1e.,{ueq
rurr:equped3ue,{'qe11y rslsrp 3un3e3ur1ed 8ue.{r:equcledn:aru
te.urnIrreqeuere)'1e urnIr.leqrlpn:e1 r:eqderlasuelreqo]rprucuueqef '61
27. Asy-Syahid (yangmempersaksikan) sebagaimana yangdifirmankan
Allah adalahhariJum'at,sedangkan al-masyhud (yang dipersaksikan
adalahhariArafah.Begitulahpenafsiran dariAbu Hurairah.
28. Semua makhluk, baiklangit,bumi,gunung danlautan, menggigilketa
kutanpadahariJum'at,kecualijin danmanusia, sebagaimana yangdise-
butkandalamriwayatshahihdariAbu HurairahdanKa'b.
29. Allah menyimpan hari Jum'atbagiumatIslam,tidakmemberikanny
kepadasuatuumathinggaumatini muncul.sebagaimana yangtelah
disebutkandi atas.bahwaorang-orang Yahudimempunyaihari Sabtu
danorang-orang NasranimempunyaihariAhad.
30. HariJum'atmerupakan pilihanAllahdarihari-hari dalamsatuminggu
sebagaimana bulanRamadhan merupakan pilihan-Nya dalamsatutahun
danlailatul-qadar
merupakan pilihan-Nyadari seluruhmalam,danMak-
kah merupakan pilihan-Nya dari seluruh tempat di bumi,danMuham-
madShallallahu Alaihi wa Sallammerupakan pilihan-Nyadari semua
makhluk.
31. Ruhorang-orang yangadadi kuburdidekatkan, sehingga merekabisa
melihatsiapayang menziarahi mereka dan mengucapkan salam kepada
mereka.JadihariJum'atmerupakan haripertemuan antaraorangyang
sudah meninggaldan orangyang masih hidup. Jikatiba harikiamat. ma-
kayangterdahulu akanbertemu dengan yangkemudian. penghuni langit
bertemudenganpenghunibumi,yangzhalimbertemudenganorang
yangdizhalimi,mataharibertemudenganrembulan.
32. Dimakruhkan mengkhususkan puasapadahariJum'at.Ini merupaka
penegasan Ahmad.Sedangkan Malik danAbu Hanifahmemubahkan
nya,karena dalam hal ini hari
Jum'at tidakberbeda dengan hari-harilain.
Yangpasti,di dalamAsh-Shahihain disebutkan larangan pengkhususa
puasapadahariJum'at.
33.Hariberkumpulnya manusia lalumereka diingatkan tentang awalmula
penciptaan danharikembali kepada Allah, mereka diingatkan tentang
saatberkumpulpadaharikiamat.
Saatmen.varrpaikan khutbahJum'at,keduamatabeliaumemerah
suaranya emosinya
lantang, meningkat, seakan-akan beliausedang menyam
paikanperingatan kepada pasukan perang. Beliaubiasamemendekkan khut-
bahdan mernanjangkan shalat. Dalam khutbahnya itu beliau mengajarka
kaidah-kaidah Islarrkepada parashahabat dansvariatnva. menyampaik
perintahdan larangan kepada mereka jika ada sesuatu yangmemang
diperlukan.sebagaimana beliaumemerintahkan orang yang barumastt
masjidagar mendirikan shalat dua rakaat (tahiyatul-nrasjid). Jikameliha
merekasangatrlerrbutuhkanuluranbantuan. makabeliautlemerintahka

46 Zo.d:ul-t1h'ad
LV / DJ24Vtr 4.7 2tDx ttlDt Dal 12 /26.

e,{uuEBcBq 'rnqnqzlBlsqsue8uep€peqroqqn€fAue,{rJrpuas I]rpraqlE!unf


l€leqs'etuuelrplrlns uep qeual letue SueX qe[[nq uuledn:aru rul tc.ttlnf
telEqsIntun nlel:oqeBnlrnqnqz lelEqsIntun nI€lJaq3ue,(enuras eSSurqas
'uellapuadrp3ue,{:nqnqz qelepenlr te.trrnflel€qsE,rqeqqeiinq:eq
1e1eqs
'le tunf uJnlaqes leunsteleqsepeueleleSuaur SueX3ue:o-3uur6
'qopoquepqeuun5-syruaBuau
I€plt rlEl3seues3ue,{3ue'ro
-3ue;oquluperuruerlruap3uu1 t€elei enptsuns1€lBqs uull.rpuaru)ntun
IrlSueqela:aruuezpelelrgrl€lalas e,nqeq uedeSSue epeurlSunureueuleSeq
e>1e11 rpe[.ra13ue.{qe1ru1n11e,tr epafepeuduelqeqtnql uelredurefuotu
Buns8uelunllog otxtqtDlynr.lDllDllDryS rqENBIetu'upzpe rssolas Ieltgqplates
qeqas t?.tunfunleqest€unsl€leqs?psleprl'leleorpnlradSueI
..'efes1ee1erenpl€leqsnerleq'q€unr lp elrl'uep'teeqe: ledua
]Bleqs nsrlaq eleur'prlseru lp lel€qs nerlaq €Ir[..'ele1:aq qe{rnrrel nuql
'1ee1e:1rdtu: qel.l3sleleqsuelef:a8uaur
ueBuap'te.r.unf lepuaqSuef3ue:o
nerlaqrdel qeunr rp leelpr enptelpqsuepqpunr lns€ur
ue)rlelur.rautatrr
n€rlaqtp.urnfteleqsuelel.ra8uaLu r?snasnerleqepeda>1 telep qrqalInlun
f;ue:o-3Lre:o
uelqelurJaulatrr nerIa[I leucbruelSuepueu:niu:ru 'tesalas
;e1tg
qepnse)rf Inpol q€qlnqluclredue,{ucut lrp]aq nJel 'und edeuudecnepe
'urp
1cpr1uupueldecnFucueduel'q€qlnqIEnperelueJetuaqas )npnpnl?l
-:aque8uopqeqtnqluelredureiuaunerlag urerpe33urq nlr uoqod3ue1eq
npr e1e11 'prlseu uzlep rp upe8uu,(Suuroenuras ie8uoprp psrq
{nlculatu Iaq
e,{usrBueluep 'srSueueu nlr€rxro)uoqod3u€teq e)eu '.requrur ayqepurd.raq
qepnsEIlto) uru:o13ue1eq epedal:epues;aq ueiuapqeqtnqluelred
-ue,{uauqeu:adnerleq'ntrreqrrtrtu Bpeiunlaqasue:elele8ttte.{undutau.
nerlaqrequrrlyJeqtunrJ Ileu unl:qas lrln-uolqenqoseped:1.repues:aq
ner1aqrdel'e,{uure1 nele3uepadSueiaruaru 1epltnerIaB e,{ureBeqasutel uep
ru€lnC 'uuldecnFuau.t ner;aq
leleqs'uEInlreqInpnp
..'uelnJrer.{ lEquDua)..
Suepeyale3Surqos 'ue€p€allnlnuau't reSeq:eq ueltedruefuaut netlaq
Ieq
rised3ue1uefnqunlnt)?pll eur€lnttluese1tf uefnquoqotueueopiaq uerlag
'eLuqeqlnql uelresalaiuarr ueprSel)lBunl€l'Jeqututrrepun:n1ue3uap utes
-nH-lv uBpuesEH-lvlniunusul Sue{nerlaquelenq;ad ryades'er(uueluulnd
-ureiu:urnerlaqrEsales qupns€Ilf lncunureqtl-eqtl3ue,( uen;.rada1 upeel ri
qeqtnql3uolouraur nellog'ledrue1 rplnpnp eiuqn:niurLuuep3ue:o-3uei.'
rqelSue;aur uelel)aq3ue,iSuero3ue:e;aru n€rleqquqlnqllaqlu€S
'qEqlnqI ueltedure,ru:ttt t.ttp
-raqnerloqlesales qepnsuezpu p1l[ uezpeuelSuepueuniuaru lelrB InpnP
uprpnua) urelusueldecniualuu€pe)srJureped:1qel-u,n qnlnlJsueldEP
-uq8ueru nurlaq':equrru )reuelrf ela.reuepedaluelesueldecn3uaut uep
q?runiueprenlrl llerlaqp)eu '1ndrun1:aq qcpnstequqeqs erede1r1
'qe11yepedeleopraquEpllrzplaq leese,{ulnfunlett:efueEuap le;eist
uelllequlalltnerlag qebepuqs ue4enlaBu:tuurelSuei leqcquqs e.redteSe
\ a n s n \ r r i n g .l l k a a t l \ a . k hL l t b a l l ra\ d a l rs \ x l t - s \l l f a t\ l l r l qh a r l r sd i p c n L r h i .
L c t r k p e l s r n r a a n n r ha a n ra p a d ai r a k t u s a i a .A l a s a nl a i n . s l r a l a st L t r l t t
s c b e l t r n. lrL r n r ' dl ti . 1 i r a s k nkrcr p a d as h r l a ts u n a st c b e l u nzrh L r h u r ' . ' I c ri tnt iL r
n l c r u p r k r nq i r a sr a n gu L r t u r S . e b a bp c l n r a slal h a n r rar s u d l l t . j cl a sd i d l l l n r
Srrrrnalr RrsLrlullah Slutlfulluhu.,lluihi ru Sullunt.perkataardan pcrbLlttnrr
b c l i u us e l t as u r r r r aKhh u l a f u ' L r r - l i aisdrun .. l i k aA s - S L r n n ashu d a h . il ca s .n r a k a
t i d a kc l i p c r l u k a lna g iq i l a s .

T u n t u n a n l t a s ul u l l a h t c n t n n g S h a l a t ' l d
RasLrlLrllrh S/rnl/rr llulttr.1fuiltivu ,\t/1/r//x sctlantiasa shalat ltlditclttpltt
s h a l a tr. a i t L r cpl ii n t ul c r b a n l N l a d i n a hb a g i a nt i n r L r d r .a nb c ' l i a ut i d a kp e r n l h
s h a l a t ' l cdl i r r a s j i d k. e c L r a l i h a n sl ae k a l si l i a .i l u p u nk a r c n as a x ti t L trL r f u n
l r u j a n .s e [ , a g l i r l l n ar a n qd i s c b L r t k adni d a l a n rr i l a r a l . { h u D r L t rtl l u n l l r n t r
l \ { a . ; a h . - ' - l - at upni t u n a nb c l i a Lar d a l a hd i n r L r s h a l(l a tcmplt \ans cligLrnakiln
r u n t u ks l r a l a t ) .
B el i l u n r c n g e r r : r kpaar rk a i a r1r" l n gp a l i n gi n d a hs a a tk cl u a ru n t u ks h l l a t
' b e l i a Lnr r e n p u n yai p a k ai a nk hL t s Lvt sa t r gd i u u n a k a nh a n rr tun t t t k
I d .L l a h k a n
'ld.
s h r l a tJ L r n r ' l d t an T e l k a d a n sb c l i a Lnr r e n q e n a k adnu : tt . n r t r l ebl c u r t t t t a
h i j a Ldr r n t c l k a c l a nsgu t ur na n t cI b c u ' l t ' n an r e r a hT. l p i b L r k a n r c r l hn r c n rr t l n
scpcrtiansgrpanbanl ak ,.rratrg. Wrrna t'llerahitu harll'asekcda|bcrUpilr..l.r f i\-
tn i s s c p e n i n r o d k
e lr i n Y a n r l t t r
I .
) i s c b t rrtl c r a h k a t ' c t raac l t
a v a r n at r r e t r p
h r cln
r n a n t e il t L r .
B cl i a ur n a k a nb c h c r r p :bt i i i b L r a hk o r r l a d i r L t n r r hs c b c l t t t lb e r a n g l i a t
k e s h u l n t ' l d .N r r r L r nh a l i n i t i c l a kc l i l a k L r k nknc t i k ah e n d : r kp e r r . lki c s h r l : r t
'lilrrl-AcihhB a .e l i r r rn r a k a ns c p u l r n ed a r i s h a l a t ' l d t r l - A d h hra' r. i t L dr n r i
'
d u u i n gk o r l . r annr a . I l e l i a ur r a n di s e b el L t t nb e r a n g k asth al : r t l d . d r n b e l i rl l r n
I n L ' n u itre. rn r p l ts h : r l ast a n r b inl r e n t l t a Ntao r n b l kk c c i l . . l i k as u d a ht i b l d i
t c n r p est h u l a tb. cl i a Lnr r e n u n c a p k a r ar rdr i c i e p r n n vsae b a t apse D r b a t at es n l p i l l
s l x r l a tS. c b u bl c r r p a ts h a l a t I d i l u t l c r L r p a k l nl l t p a t t t a trta t t ut c t t t t k a .1 a t r l t r t
r d u r l i n c l i n r r a L r p L tbna n t L r l t n n l l . I l e l i l L rl g a k n r e n u n d rs h r l a t I d t r l - li t r j
' l d u l - A c i h h aI.b n L [ri t t r a rv l n g s a n s a L t ]esitn r tir-
r l l r nr r c r r re g e t a k r ns h a l a t
s i u s n v ad a l a mn r c n s i k L r.t,i \ s - S L r r r n tai d hn . k k e l u a rk e t c t t t p r ts h u l i r kt e c L r l l i
selcllh r r a l a h a rl c
i r b i t .
d u n r r c u t u c . . i p k at r a l i r u n r l hhi n u u ak c t c r r p a t
an k t r i d
s h rl a t .
I{asrrlrrllah Shallrr!lultu .llttilti t rt ,\u//rartmendilikarrshalat d ttltrakart
rcrlcllh tiahLrlu s e b e l L r nkrl r u t b a ht.l l l p i t r d a t t c l p a na s f i - r l r r r l r l tl t( t n l i u h .
Yang b c r u r r n e n L r r uAts - S u n n : r ah d a l a ht a n p au c a p a ni t u . I l e l i ; r ud i t t rp l a
shahabattidak adayangmengerjakanshalatsebelummaupunsesudahshalat

''
l)i dalarrrsanadnla adalsabirrAbrlul-A lit bin /\bu Far\\'ah.
dia majhul

48 Z0d ttl-.lkt ul
',1/
6t //r /.,t4 ll ///u,//4//t/, /a/,/21It/

tlt)llnllt t)rlt)ltDt 'rnqlf nqDlly'rDq)lV trqt)llf,qzu.luluuiuep'br.r,isr:tr:r:q


-r.rnquup .r qlLir:l r.ruqupud.tuqscqr:1:1as uiiu rq rlnqnslulDqsrJup.rrqlclricl
nellrq u\\quq 'utrllDS D.tttrlrDlynqt)llt)ll!)tlSrquN ullp ullllu,ie.\\urC
' u uq u
l u s . I - u e q e l e s asln d n q 3 u a t u
r.r l:l iLru.i r1t:1 qr':1iuu1 iuupas 'r':iutllllelt Lrr:riiLrrrr:rLrr >lnlrrn r:iLtrlr:1
Illtun l
r1c1iLre1 rrtr:s- qr:;usulutu '1u;uqs ledutil 0l lt ulu ptlsuru :l ;u
uulul.raq r:i ;uu.r()
' 1 r i L r u qr 1 r c 1L:lrn1c l u r a l r p i u u , ( u u u u ; u l ) : c l , r r : ; - n ' . r r : r r - r c 1
i L u l u u l r ; l - L r u rl uplL u l l
- s y . t t : . r . L( sr u l l u d r L r u u : L L r ' 1 r ' ; c l r : p L r r c; Ll -lrui(qu p \ / n t r r r u l I l - u n lt]f r r r l
1n1Lrn
-rlrunqrtr:rrrr iLrr:i iLru.ro tpuclal uuiLrolol.rrd LrulrlrclLLrrtLr '1r:dupLncl-r:rt
lnyrrrr
iLrr:i r:py u).1.rJLLr upIci:] Llu)u.rBCl lnr)lr,rJ(}u.rLr )ntLrntuclupr::d.r:c1 irru ( ulnrl
u p \ r n r u l l l l r ui n p t l c l r l : r t r 3 u r ' : , i ; - L r r : . r o - ; L - rrrrr::i.Lr toiupl ? t m l l ? s i fl ,l :qd r : p . u r i u
u u l n ) u l r p r L1r rr ; q ' t u d r : p L r e d . r a q i u up(lr.pl r\:/l r ; L l s l u d r L r : r t r . r c pr :i u 1 tr :11: nr 1c l
u t : 111u 1 i n p . 1 -lrl i)1l r l : t l u p . q i . q i u r i L r u l Lq; ln d n r r r r : r Lnrl u l e sn I r l a 8
'lr').Ltrnf
l q c r l s l n ) 1 ) t r p Q) n 1 r 1 L J s L l s r . lL) n l u] ) l i J q L L t J L r
nurlJcl ' t u . r l r r l r . r n qu p u dq n l u l - p l .u ) t f r ' : ( L r L t u l . r u i L r r p r r r u r
u d u c lr i l e d n u l r ' ;
t l r q l n L pul r , ; 1 . t c i L r : r p rIrrJl pLlrl rp l n t u n p l - t 0 l 0 r l sr . r r p c r ; ; - L ri reruuri i L r r : , r o - i L r l
-.rorpcdrl rllqsrl)n.rlu)tJJqruJtr lrl///Dl t)t\ tqrDll:tlLlnlpl/r{S tquN
' r l u l L r p L uut rul i L r r pq u e 1 t n tu1t1r L r i \n r l nL u : L Lnlu t J q ' i r r r i c l
l
; - u u 1 : r q 1 u 1 r r u i u a p pqJu. q t n q )r s l l t L L r aELllU l \ \ r l u q r r u l l r r l i r n u r u r 1 u p l 11nr ;1qr
t l o t ' - r c L r ircul rq r l ) n j u . l . p J .r l c q l n r l )nl n r l I pr p : r q l u y 1 1 u i r r u q t : d r L rL:lrur tLrr- r l d
u tDl l D \ ' t ) , t \l tl )l Y n ql )l l 1 ) n L l sr'q u N u r z p u r. l L ui L r r : . r o lqs D e l s ' q p u i B o - l\ r
p.u5 t';,ttquq 'u iLr-rrrri?"\'urulpp rp ur)]nq.1,iuaLr.rrl0lill,\ nLr111 u[r;su,(Lrr;1 1rrqlul
t u t : 3 u app1 . q u q l n q l r u l n L u a rnr e r l a qu , \ \ q u qu n d s r r p u qn l u su . r l l c pu l ' l ) l t 1 1 q
-:srp
I p p r t u u pr l r ? l E p t r eurel u o u qu u i r : : r pu ( u r J r ? q t n rt e J )l l t L u a unrD l l t g t / / t q
- D I l l q sLtul n q : r rsp 3 u r {: ' r 3 i L r r 1
luiu iue.(pd ru:r1 r p r .ttp i e qn u r l a qr p D lr'l e l o q
rdu-f iur;ro r1niuuq;uelLntrpruru,{Lruulcnq.rad uerpnrLr:r1 rdet Lur,:1uy1-;y Lrrq
u u \ \ . m l \r l l l l url l u r r r p c yp,rl f s e u r . r u q u rurru1r. r c n 1 l ; i t r :rL1rrr1r : r L r e l r : c i i r r uq, u1 u
- r ? l s u l lrp, r . r r p . r rnqu l l r g u n ) i u n I a ) r p ) u p r t D ; nqI r L r r p u l p\ r f s r : rrLprr u q u r r 1 , 1
' r r u l r u n i r pr - L rit.lr u q r LLrror p n r p q $ r n i a d ' u e . r r i r l c'c1lu r s e r r
W p r l _ u l r i u u . r ru: 1
L r r l r u d r L ri Lu r r u rn D r l : q n l r l S u r s u u r - S u r s crL' (:u1 r . 1 . ; ul q p sI n p n p D I i . r : l l \
' l u r sLnr I L L q ru . r :ur 1d e p u q i u : L ur j r p . r J uq u p) r ] u q , i a q n € r l r ql u l e q sn r s nr s
'rlu)u i url u(Lr.rrqlu t
q e l u r n l - E n p lau-u) ) u iE p e du D r p n [ r e ) r r t ru r e r r : q; - L r r : l L r : r r
n € l l a ql . r u p t l r q u qi usu i l e \ D . \ \ rl .l re l r u B r i L r u Hq r i l ( s r : q r ; - 1 yu u pE l . V - l V
uJucpuf,Lu rlcrleqSucpcI,r:tur'rp'teLue|-1y nrtu.lr:f tu.rns etBqurautltlt rlulrlJs
' r l r q r t l : l - l y r ' r l u q L L l anruur l a qn t r J r q l e l q u l J l J q . r r q 1 cd1e r l a sc p c d u u i r " r u l
t n p a l t r l i L r r ' : i u a t r.rn ] r u an u q l e . l t l r r : r r L r 'ruqu ) l l l ) \ ' t ) . tt rq t n l y n r l D l l D l l D L l l
r c 1 u 1r p c c l r l t u \ \ r l l l l \ ^r r u pr l r q s Eul e l c { r : r n ; - L r lrt ? L r pr \ \ q e q ' p n . s 0 l \ n u a l l
r . r r :upr l l n c l : r s rlpf u s r . ( u r ' 1 : 1n l rr r q l r t - . r q ) r l r . n l L r :I n r r r r r r . qr ' ( L r p r :u t l l n q
-r,(unr irrr ( tu(c\ rj epu 'nt
) l ' l p r lL r n p l i r q ) u l - . uq l u l E r N l u E r p 1 r : L r l l . rr su ur p
' r L l u . r q r - l n l r . r l qq)rllll l i \ r l t ) q n i n l . r q ) s ) - r JnCr :l t 1 l rucr 1 t r r , ' 1 .lrcr rd) l . ru p l (Tl p l -
v,allohuokbar.AllahuAkbarv'a lillahil-hamtl.'t

TuntunanRasulullahtentangShalatKusuf (Gcrhana)
Ketikaadagelhana matahari, nrakaN abiShallallahu Alttiltiru Sallant
buru-burukcluardarirumahsambilmenyeret kainselendangnva. Gerhana
rnulaitampakpadapagihari.kira-kirasetinggiduaatautigatombakdariper-
mukaanbumi.Beliaushalatdua rakaat.Padarakaatpe{amabeliaumembaca
Al-Fatihah dansurat-vang panjang, menvaringkan bacaan.laluruku'dan
merranjangkan ruku'n1a. kemudian berdiridari rttku'santbil lrengucap
sunti' allahuI innn hamiLluhurabhunav'oluktl-hctmdrdanmetranjangkan
tempoberdirinl'a, sckalipun tidakselama berdiriyangpertarna, kemudian
nrembaca. laluruku'danmemanjangkan ruku'n1'a, sekalipuntidak selama
ruku'yangpertama, kemudian berdiridariruku'.lalusujuddanmerranjang-
kan sujudnya. Rakaat kedua juga samadenganrakaatyangpertama.Jadi
dalamduarakaatitubeliaumelakukan empatkali ruku'danempatkalisujud
Dalamshalatnya itu beliau melihat surgadanneraka. Beliaumelihat
bagaimana palapenghuni nerakayangmendapatkan Beliaumelihat
siksaan.
seorang rvanitayangdicakarikucingdandicabik-cabik, karenadulunya
sewaktudi duniadia mengerangkeng kucingitu tanpamemberinya makan
hinggamatikelaparan. Beliaujuga n.relihat Amr bin Malik yanglnenyeret
ususnya di neraka. Dia adalah orang yang pertama kali merubah aganla
lbrahimdanurendatangkan berhalake Makkah.
i
Seusashalat beliau membalikkan badan danmenyampaikan khutbah
yangamatrnendalatr. BeliaumernulaidenganntentujiAllah danrrembaca
syahadatain. Setelahitu beliaumenyampaikan khutbahsebagai berikut:
"Wahaiscmuamanusia, akubersumpah kepadaAllah di hadapan ka-
lian. andaikan kalianmelihat aku melakukan keterbatasan dalam menyam-
paikanrisalahRab6-ku,namunkaliantidakberanimenyampaikannya
kepadaku."
Ada beberapa orangyangberdiridanberkata, "Kami bersaksi bahwa
engkautelahrrenyatnpaikan risalahtRabb engkau,rremberikan nasihat
kepadaurratdirnengkautelahmelaksanakan apayangdiwajibkankepada
engkau."
Kemudian beliaumelanjutkan, "Sesungguhnya adabeberapa orang
yangberanggapan bahwagerhana matahari dangerhana rembulan sertatidak
tampaknya bintang-geffrintang merupakan pertanda kematianpara penrimpin
dunia.Merekatelahberkata dusta.Tapiyangdernikianitu merupakan seba-

') kali dan bukanliga kali. scbagaimanayang diriwayalk^nIbnu Abl


Takbir a\\al hanYaclLra
Syaibahdafi Abul-Ahrvash, dariAbu lshaqdariAbul-Asrvad.tlegitupuladariAlHusain bin
Ali. dari Ze idah.dari Ashim,dari Ali bin Abu l halib.denganisnadyang shahih.

50 Zadul-lIa ad
tg /2121/t tl ltDx/)/Dtta//a/4/
tqeIIVureJas,/D1IepertSuer('teruerl ueq reftllJli\Suel 'r1r:.rnr-ua.1
el1e11
t8e13ue(e{ua6erlep,q 3ue1 'tuelpelsaurasggny qc11yrieq rfrrdr:1e3ag..
lnquaqre8eqrsqeqtnqluelredure'(uaru
ucprrq)euaq 'qe11y
lfirurru 'lequrtu setea) Ituu nellaqtuleqslcdrual
Ip eqrtes .nisnq) ucpInpunlout',nqpe,ne1 delts uciLrapqlurnl ten1a1
nelleq'llqlJl qepnsueqDlDnr l?Irle) Suede1 qcuelrp1e1cqs ledurale1rSlad
elararu:e8e'3ue:o-3ue:oueFuap nluayalr:eqepcd rfueltenqueunerl3g.Z
'(lLuel
epedaq uelnqqelus)unrnl 'qeJIV eA),,outbsn nuoryo11o outl:snnurnLlnllo
'DusirtlSDDurnqolloouslrqSoDranqDlly'qzeJelu€3uep'qeqlnq) us{
-redrue,{uaulnlunrpqutut splurpepe:aqBuepaselrlal lE.runfrreq€ped .
I
:rs:e,lede.taq:queFuapuefnqelurureur
n3rf3q e^{qeq'LuDllDSD,trtLlrDlvnqDlplpqs lqeN r:upue>11e,(e,,irr.rrg
uulnH
Elultuaw fElEqSnBfB Bo() (Bbsrtsl3uu1ua1qullnlnsuu uuunlunl

'e,{uure1
qrlEqsIeI'uB-JeuE uupqebepeqs:aq 'ueunduu uoqoulau .Boplaq ,lEJeqs
'qe11yepedarl;r1rzp
1u,{ueqreduratu lnlun uelqeturJeuaul nBrleB
'u?BseutqeI qelepenlr qplalssuep'e,{u1edue1
r.repsedal3unun8-3unun8 uetpnue) aruruerlruap3ue,(ueltnqa(uau
u€tluIlqeuqelepe 'e,(uel-"fueuaq 3ur1es uerle>1
e.relue rC 'uEllEIr:rpuped
lecunrue,4uueepeo) 8uE,{ele)ladte8eqleq lBqrloru uer1e1eSSurqas rpef:a1
ual?I?pqnll uBr)ruep3uetr',urpqElqnunq uppqelueruolelepl':ge13uao
€pBrul.'etelraqpr nely .rpnqetr Sueloepe rut'tutlsn1,13ue:oreq'urru1n61
8ue:oreg, 'elp)raqu€Ie und uoqodJe)BuBd neleSurpurprsepuolredues
-redues e,{uu€Insed eyasaqe,{uueleseurquau qellV uelpnura) teqaq
3ue(ue:edua3a1 ue>llnquruaut uepstpbet!-lntreg rpuruqnt\iSuuro-3uero
Sunda8uaur u?Ie elq 'srpbe6l-1n1reg ueprlns qeuelrlenJalerunpqnrnles
resen8uau uEIeer6 nedutelqelet8ue,{E^ulBrue ue)nlnqalsuals{Bs}tsrp
uele lepll elp eleru 'e,{uuelelsnpuaur uepr:e13ur3uaur Sueieder5 r1e1os
eueseunS:aq nedurelq€la13up,{ Bfuqrleqs eleut 'e,,(ur1n1r3ueul
1epr1 luure
uppuelleuoquou 'e,{uepedel e,{uc:od 3ue,{edergqe11yreFeqes nle3ueru
erpeIEm 'renlel erpr1e1detlag q?{srv EpBe,{u)rpquepei(uurpelelue16
':eqsuyue8uelelllep entatrpefuaru n1rtees8uu{ e{qea nqy eleruqe;epe
nlr uele-uelees plnq e,{ulrrl Bleru3up,{leifeq qelepeeleratuEleluurp
:rq1e:a13ue1 elsnpued qnlnde3r11n3untU qeletes tlencalrpe[:a1 uele1epr1
leuer) rJBq 'qBllv luec uErlel uBp erunp uEsnJn uep rpeLr:1 uele
IEJItp{e
3ue,{ederpelurp:aqrelnu1eluauras leqlJaulqrlel nle ;qellVruaC BIalatu
leqnBleurrJ3ueru qela13ue,{edersleqr;aruledep:e3u'e,{51-equreq-eqrueq
qaloue.refelad Irquprpsnleq8uu,{qe11yusESenIaIepue}-spuel r:epuer8
yangmengerjakan apapunyangdikehendaki-Nya. Ya Allah.Engkau
Allahyangtiada1/al selainEngkau.Engkaulah YangMahakaya sedang-
kankamifaqir.Turunkanlah hujankepadakamidanjadikanlah apayang
Engkauturunkanitu sebagai kekuatan bagikamihinggarvaktuterlentu."
Kemudian bcliaulnenengadahkan keduatangannya dengan penuhkeklru-
syukandalamberdoa. Beliaumenengadahkan tangan hingga
tinggi-tinggi
terlihatkulitketiakbeliauyangputih.Kernudian beliaunrembelakang
orang-orang danmenghadap kearahkiblat.tnengalihkan kaiusorbannl a
sambiltetap nrenshadap ke arahkiblat.yangdi bagiankananke bagian
kiri dansebaliknl a.Sorbanbeliauitubeu'arnaIritamdanbentuknl a segi
enrpat. Bcliauberdoa sambilrnenghadap kearahkiblat.begitu pulasemua
orang.Setclahitu beliautulundarimirnbardanshalatduarakaatseperli
shalat'ld, tanpaadzandantanpalafazhapapun.BeliaumembacaAl-
FatihahdansuratAI-A'la padarakaatpertamadansuratAl-Chasyiyah
padarakaatkedua.
3. NabiShalktllahu AlaihiwaSallarrpernahberdoamemohonhujandiatas
mimbarMadinahbukanpadahariJum'atdantanpashalat.
4. Beliauberdoarnemohon hujansarnbildudukd i dalammasjid danmeng-
angkatkeduatangan.
5. Beliaumeminta hujandiluarpintumasjidyang kinidisebut Babus-Salam
6. Beliaumernohon hujan disebagianpeperangan ketika orang-orangmusv-
rik lebihdahulumenguasai mataair.Saatituorang-orang Muslirnkehaus-
an,lalumerekanrengadu kepadaRasulullah ShallallahuAlaihiwo Sulhm.
Di antaraorang-orang munafikadayangberkata."Kalau memangdia
seorang nabi,tentudia akantremirrtahujanbagikaumnl'asebagaimana
Musayangmeminta hujanuntukkaumnya." Ketikahalini disarrpaikan
kepadabeliau.nrakabeliaubertanya. "Benarkanmerekaberkatasepetti
itu?Bolchjadi Allahakannrenulunkan hujanbagikalian."Lalubeliau
rurenengadahkarr tangan untuk berdoa.Beliau tidakmenaLik tangannya
hinggadi atasmereka adarrendung, laluhujanpuntururr.
Di antaradoayangbeliaubacaketikamemohonhujanadalalt,

, ;,1 4+-u I

"YuAllah, tttrunkunlahhujanbugi hambadon hevunltiarun-Mu,


seborkanlahrahntat-Mudan hidupkanlahnegeri-LIL:yang ntuli. "
(Diriwayatkan Abu DauddanMalik).

''Ya
Allah, turunkanLahhujon yang memberi pertolongan, yang

52 Zadtd-lla'ad
ts ///)//4/t'.,)/ //,2x1414/,).1
/ r.?/1
lurti {i rlrsrqrpLlepnLU qrqil
u r l u ; u u o n i r sr ; I l q r q i l r a l r ] i u u n l u e j l - U a p i r d r p I . J J s I u p r l ' j n l u n r l r s r q l p p i u r n l i ) [ r r 1 U |
rp iLmroasLllllrs uua.(srLlluriuadrpqupnorupu![]hedufjn:lrlaLU;ur ( ;upro pnp p.iurt-r\' .

(. u€nuoqoror qcnqas
qclDpe ;ue.roeArluelSuDpes 'utt.,is enpntr;ue.rornp uep 'uet)i\ rlulupE
nlr 3ur.ronles€.\\rJuquelrrqe3uauEicies'ueurprras uerreleftedur]-)n)clau
nerlag ur:Suoquorurdrrrrtr:drrfruqas
Sus.rolslsSrrr;.re1:rtu rlareur e.rulue
rpSueroas qeleslrl3ueiuatu 1n1unuEIrlBtrr nrrIJq'qrqrlnule3ue.to
r.rf,trJLLI
eirl r:rp r.rrp:a1u1::aru
11r1r:uqriudepedeiuuulteliue.raquraru u3nf ner1aq
'.3ur.r:rd
urlnsedur.rriuaunErlaq Elri ntrsrrue)r,req r3edepedn,iuleurn
epudrl qulu,nqurlr.rsqurarure8erp11yuprd:1r:op.rrq cdn11ctucp' (.ruL1yng
-1yueltu,iutr.rrp 3uu.(
rueuru8ccl:rs t,tuq
srr,Lrull rpeclutuulelird ueulntLuad
urynfrruiurruucpneLlricd upeduuur:1r:lird ItlnLu.LLr nsIlqnerlJB
'n.(uunurrs ulr.roru 1eltiucr-unetlaq'rfeq cltt
-a1rdul ncrlrqrrt.ra,(uaur 1ut1:oqiue,i qelnrp r:yrurrt':n1a1c.{uurtpun iuu.(
eder5e.iur:1sr-r:lsl crcluerp rpunSu:ur nttlaq'tu13ue:aq tunleqaS
'pDqrI Intun uer;rsdaq qelelue)nleJrP
3r-rres 3ur1ud ir-ue1rleq1n1un uer3:cdrq uep qeirun uerS.radaq 'peqrI
lnlun
'qe:[rq rarT
1n1unuerS:odrq lnlun ueriradeg:qeleseuludua uped:esr1:ac1
-lt:)S
D.trrynlyn4D Dlln4r-ql';1rtnsalue1nle1rp3ue.i qnefueuele[ra6
ui(uqupuqluup uer8.tcdag urulzpqullnlnsuguuunlunJ

'qezperpefuatu nlr uelnquelrep


-u€rrle,treqInerlaqunureN'eJrqueS uepr:as.raq 'unrnl
ledute}nerlaqeleu
qepnsuefnqe1r1 uepeq uellt lpqueuInerleq nlel ner1aqqel-e.r uepleqrIrp
n1ruerlrtuep3ue,{eleu 'utBueuepSunpuaut n?rleq
leqrJetu eIIf
ledep
,, qellv
rlnuaruundruequepe.{uueSuap l]nsreq trueq.le3e'tons3ue[:tu tu3eqas
qe11y uelrpetrp 3uu.{1edue1 a1 ruel errpsraq uErls)rlElrpnla)..'Epqesro
nsllaqeleu'uefnq eua:e1:rlu3uaut Suei(rreeluturetu LuDllDS D'f lqlDly'
nqDttDlD4S qul1lnsege4 f e,nqeq 'pell-lV urqprzel uep 'n1epeda1 ue1:eq
-eiuau 3ue,(ue4sBuesnl BuEi Suero epy.,'e1e1:aq,{.geig-,{sy
Ispu
,'e{u-qgnyue8uapuetfuel:ad e1t:aquelednraun1ruelnq
eueru),, 'qe,mefuau nellaqeleu'n1 nprlaq uelenq.radue1e,(ueuau 3ue.i
EpeeIrls) uefnq.lreuual:a1e33urqe(uureluel3ueluaqtUaul nEIIaB
(, lwJu€ureq
ueplreq 'qellV eI!. '?pqesraq n€rlaqeleu 'un:rr1 uulnqleqtlau eqtl
'(rulIEH
-lv uep pnECnqy uellefe,nt:tq) ,, npuw-rtpun4p7op1tuop otaSas
'lD.tDtlpnLu.taq uoppo{uorutaq'uo7tnqn,{uaw unpuotpnqa{uaw
4op1t
J i k a h e w a nt u n g g a n g a nd i d e k a t k a na g a r b c l i a u m e n a i k i n y a .t r a k a
kaki
b e l i a um e n g u c a p k abni s m i l l a ht.e p a t r r ykae t i k ak a k i b e l i a Lrrr e l e t a k k a n
d i p i j a k a np c l a n a J. i k as u d a ht l a n t a pb e r a d ad i l t a s p u n g g t t l l gh e w a nt u n g -
g a n g a n b, e l i a ur n e n g u c a p k a n ,
"scgulu 1ruii bagi Allah -vangtcluh menundukkanini bugikami, pada-
hol sebclumnya kanti tidak bisa menguasainva, tlan scsungguhnva
kumi akan kembali kcpada Rabb kami. "
K e n r u d i a nb e l i a um e n g u c a p k ahna t l d a l a ht i g a k a l i .k e n l u d i a nm e n g -
L r c a p k atna k b i rt i g a k a l i . k e r n u d i a nt l c n g r t c a p k a n .
")? Alloh, scsungguhnyauku manganiuva diriktr '';endiri'maka um-
pttnilrth bagikt, scsungguhnyrttiduk atla 1'ung mengumpuni dosu
ntcktinkon Engkau. "
t l e l i a u . j L r gpae r n a hm e n g u c a p k adt lo as e b a g abi e r i k u t .
'')'a
Alltth, scntngguhn'okani ntanohonkcbujikundun lukvwrtlulum
pcrjalanun kami ini, dan amal yang Engkau ridhui I'oAlluh,mudoh-
kanluh perjalunan kctmiini, dekatkunlah bagi kami yang.iouh Yu
Allah. Engkau rakon dalam periuhnan dan pengganti di tangah ke-
lLtargu. Yu Alluh,.sesungguhnyouku berlindung kepudrt-Mttdari
kesukaranpujolunttn. lcntJxfikamboli.t'ongmcnt't'rlihkandtrnpcmrrn
'
dungan t,ong bun& prtda keluargu dan horta
. l i k as u d a l rk c r l b a l i . m a k ab c l i a un r c n g r . t c a p kdaona i u i l a l u t r e n : r m -
behinya. "Korrl r1rtlam keaduunpotuh, bcrloubul memuii Rabbkami tltm rtrc-
muji-Nyu. "
. l i k ab e l i a um e n i t i j a l a ny a n gm e n d a k ib e r s a t n ap a r as h a h a b a tr .n a k a
b e l i a ub e r t a k b i rd. a nj i k a r n e l e w a t i j a l a nt n e n u r u nn. r a k ab e l i a ub e r t a s b i h '
. l i k ar r e l i h a ts e b u a hp e r k a r n p u n g adna nb e l i a uh e n d a kt n e m a s u k i n y am. a k a
b e l i a um e n g u c a p k a n .
.
t.)t t\a
>)t tat .?l
"-+!l
. r-i
,pClr.-''t't
G"-i':r: )n: Y,P\ 9-^

Qc';': a$i
Beliau mengqashar shalatyangempatrakaat.rnenyingkatnyamenjadi
dr.ra r a k a a ts e u e t r i a kn r e t n u l api er j a l a n a nh i n g g ak c n r b a l il a g ik e M a d i r r a h '
Sarra sckali tidak pernahdiriwai'atkan b4hrvabeliau lrellgerJakanel'llpat
d a l a n rp e r i a l a n a r l t r t IA c l a p t t ttrc l l t a l l gp c r l i l t i l i l l l
r a l i a a ts e c a t as e l t l p t l r l l a

7 , a du l ] [ a \ t l
gg /n12/,/t. )/ 2/Dxu/DtDJ/D|;U

ll.erlp
sllpeqqplepE tur i lc L/ZPr,Drrrrz-tl.Dutlbl\
e,(ulninrrJru t.otpl tp.(r.Lres1rr1
1-1yuul1nqesr11

e.,(uueluesBqAuou 3ue,{ulndupeuep€,{uuelqrqeqsuau 3ue.{Epe'uBI3u?l


-uagadrplur slrperlrdel ,e,{srqr.rqSeu ue8uapr-r€ltliaq3ue{elndn1r3og
'e,{uenp-enpa1 uuleLra3uaur nlDI!reqsentle,\\rp :nqnqzue1.r rr.;leFuau
nerlaqBleur '1e13ue:aq e1r1a1 rrrurl:3.r:1 uInlaquerlutr?rLrBItf jeqseuep
rnqnqzerElue ueInlu,{uaunerlaqeleur'le13ue:aq runlaqas: rrurla3.ral qepns
uer"JetEtrrrielase,tqeq '1nqe1 3ue:adnUp,\\asnutleqr:upuelte{e,trlrrg
'.eXsrnlle,rre33urqqr:q3er-u
teleqsuellrqleiuJu ncrlrqeleur 'nlnq
-nrnqralerE3as qndrualrp sn:equeuulul::d rllp nlnquprlrqJl.lJlinqnqztsl
nurlaqeleu '1e13LrEraqrunIaqas lrJur1aS.ra1qupnsr,ruqulurlrt?Il [ ']rqsDtcleqs
nl)ei\\€33urqrnqnqzlBlpr{s ue)lrrpl€3uatu nelIeqc)eu '.rrcur1.:irat r.ruqeleru
utnlaqas relnurpueuelefurd elrf u,nr.quq'nerlaq LrBunluntBlDlLre rCI
'qr:cq3slrpeqqelepe rul llerlqeiualuped.ncur1a3:
r.rELlElE[r
ulnlJq:sluDIerunplIlsrlsr]prl:qf,\\quqrrultnq:iuauirrc,rqrz1.
urq erreg-Jvuep leXp,,*u epy uer3:adaq eIItaI undneude1:uaueqr1e1
rurlelEqsenpuelleSSuruaru qeu:ad1epr1 nellag :e[e1leunsuBprrlr,'lr lel€qs
uepureles'nqpr€J leJpr"JSr.lzpnsasundnet|.l ulnleqas t€unsuelnlelau n€rlaq
et'Nleq'wDDSD,trtquJlvqLIDIID DqSrqeNueple,{e,\\ll nlesEpeIEprJ
,, ?pe-epeSuctu 8ue( frue:oqelndrgete1ery'utznSDlr |tltDlynLlDllol
7rr7g rqep uzlreduesrp 3ue,4 rpadas leqsebuelnquepDurrldrues qplppenll
'teelel?nppl. uepteel€renple,urnf1ee)er?npuerS:edaq 'e1e1.raq
1e1eq5,,
qeqlqleq)-lV urqreun ntr EUarE)e,(u:eqseb8uau dela1nerlaqt1o1rder
'ueureupepee)uelep uer8Jadaq uelnlelaurruDllnsDlrlqfoly nqD DttDLtS
rqpNqEqrSu€Ireueqlppsrq leprlse;af rur1r,n1e1.. eu.rndLuasereras uelei
-lalrp srupqlelEqsrpe:aq8ue('epeleprl eBnf:eqseb qeqa,{uad eleru 'epe
Ieprlnlruelnleta)€IrI uEUelPftad tlrEleplnlel EserlnrunuIeuorEIuelnIpJrp
lur reqsed,.'ue)e1B3uauI ue8ueprur:eqsebrlr,rqeu.aru 3ue{ epy
'qs^srvroPl'nerl0q ue)nqrurs
rpu€Ieurndutai(ucur uellnqosrp 3ue,{leqepe.1 . ue1eu:ndua,{uau uep.r€qs
-eb?uaw wn os D,^tr4rDlV ntlDllollDryS qellnlnsEX e,rqeq'uE)lnqa{uaLu nlel
'slrpBq nlesrpefuaururstrpeqenprelSuerau3ue,(€per,reruerBpqaS
, JeqsebSusru eserlueuas rrrl/rs D ryrolr'
ILIDIIDDqSrq€N€retueuas ueusln uelnlelrp 3ue.(rpadasrlr,ltl€uaur
€rc.! rel8lraqe,{uurEl uepssqqv nuqI ulDllDS D,AlqtDIYlryD Dtt rys!qE\
l€SSuruJdas ueuelef:ad ruelup teleqs ueluu:ndua,(uau qeuledqe,{srV
,:u.tDllDSDlAtqtDlyntpllDllDr,lsqeNsEleueetsnp;)ueledn:au:tul..'€lelraq
rle,{rurEJnuql re8uapucur qeu:adzi(eg(,Jr €rlpstrpeqqelepe'.,esend:aq
uepesend:aq 'e.{uueleurnduo{ueLu
1epl1eSnf3uepe1:a1 uepueuelEftad
ureIeplpJeqs reqsebSu:ur qeu:adzrnTIDSDt^llltDlVnqDl7r77nr15 rqe51,.'qe,{sr5
sertaadapulayangmelemahkannya. Yangpastiadarirvayatbahwabeliau
menjama' zhuhurdengan ashardi Arafahkarenauntukkemaslahatan wuquf,
agarbeliaubisaterus-menerus berdoatanpad iselingishalatashar,sekalipun
sebenarnya shalatasharitu bisadilakukanpadarvaktunya tanpakesulitan
Jadi,jama'bisadilakukankarenakesulitanataukarenaadakeperluan.
Bukantermasuk tuntunan NabiSftallallahuAlaihi v'aSc//arn
melaku-
kanshalatjama'di kendaraan sepertiyangban),ak dilakukan manusia atau
rnenjama' (taqdirn)ketikasinggah atauketikaturundarikendaraan. Beliau
menjama' ketikaharusmelakukan perjalanansccarasungguh-sungguh dan
ketikarnelakukanpcria)anarrsebelunr masukrvaktushalat. Tidakadarirval,a
tentangjama'taqdim daribeliaukecualidi Arafah.
NabiShullollahu AIoihiv a Salktmtidakmenetapkan batasan
tertentu
darijaraktcrnpuhperjalanan untukbisamengqashar dantidakberpuasa. Hal
ini berlakuuntuksemuajenis perjalanan di mukabumi.sebagairnana beliau
membebaskan untukbertayarrmum dalamperjalanan. Tcntangadanya riwa-
yat )'angmembatasi tempoperjalanan itu minimalsatu,duaatautigahari,
rnakasamasekalibukanmerupakan riwayatyangshahihdari beliau.

Tuntunan RasulullahSaatMembacaAl-Qur'an atau Mendengar-


kannya
Nabi ShollallahuAIaihi v,aSallctmmempunyaihizib')dari Al-Qur'an
yangtidakpernahd itinggalkannya.Bacaanbeliauberupatartil,hurufperhu
rufdanberhenti padasetiapayat,berlindungkepadaA llahdarisyetansetiap
hendakmernulaibacaandannrernanjangkan bacaanyangrrerrangdibaca
panjang. Beliaujuga senang mendengar bacaanAl-Qur'andarioranglain.
Karenaitu beliaumenyuruh IbnuMas'uduntukmembacanya, lalubeliau
rrendengarkannl,a.K:rrena
khusvu'nva dalammendengarkan bacaan. liingga
airnratabeliaukeluar.Tidakada1'anrrmenghalangi beliauuntukrr.rernba
'l
Al-Qur''anselaindarijunub. erkadang beliaumelagukan bacaanny,a. Ab-
dullahbin Mughaf'falnrerirvay,atkan
bahrva beliaupernahmenrbaca seperti
gagap..likaserruainidikornprornikandengan perintahbeliauagarmelagu-
kanataumembaguskan suarasaatnrembaca Al-Qur'an. makadapatditarik
kesinrpulan.bahwabacaan yangsepertigagapitu menrang
beliaLr disengaja
danbukankarenaterpaksa karenabeliausedang naikontadanontanyaber-
geraK-geraK.

l1rl/) anin) a bagiandafl Al-Qur'an) angd ibacaRasulullah Sld//d/lahuAldihi:r,aSallantdi


seliapmalam.danbukan/r/:ibsepc|'1l istilah) irngdibuaiorang\ angiumlahn!aadaenanlpuluh
bagian.lvlaksudn;aadalahbagianclariAl-Qur'an ,-angmen-iadi akhir bacaiinbclia!. )'ang
den!anba-!ian-bagian ini beliaunrenekhalanrkan semuaAl-Qur'arr dalanrbebcrapa rnalam.

56 Zad l-Ma'Id
L-C //Au4/F-2./tD?//)/r,t)a///)/)&l

qeluE)riaq 'qellveA.,'€pqusreq
uBSuap p es depeqretuelnlrl nurlaq 3ue,i
rliadas 'tllus 3ue,{8ue:orFuqr1e1eSlleopue>lerpquJu €serqnerlag
., uDDlr.tapuad
tDuasrpInp!l
SunI uoqnqLuasatl npns'nn1.tnp uDqnqruasq unlas uDqnqwasl
npntl SuoI'uDqnquas ! rraqrua.lnqoTytln1noqBug Duarn! ,uDqrrq
-wa,^ ! qDllraquDpLtDDslt'^LlDlutltn!8urs otsnuoutqqoll rlDttyDf,,.

7{;-.rrt I l{ 7r-
in'l'ia
':r' rn'^ ttt.- rT-l/' iri-I^ lr: ,firf
'. n :lr:' in
1 - , ; lo l' ,
'eopueldecnBueue,{e:as
1r1es
3ue(3ue:ouepeqe1ueueluu8uelueldesnFu:unerlag.ei(Lrru:pu1ar"u lnlun
utel Sueroue)qeluueulaut nerleqsl€ru .le.r€qpnttt
)Eprl uupntunsast)Ep
-uaqSuau erp elrf uelur8ursueu nel8uaqe1edy...1ns
"oueureu . inlunses
-eqner1aqSLrupes 3ue,{1rles3ue.rouelurFurrp3ue.,(
edeuele{ueuaru qeu:ad
eBnfnerlag . luelese:ne13ue 3uu,{edy..,e.,(uueepecluu>1e,(ueuauuepe,{u
-e1eda1Surdr uusrplnpnp '1r1es3ue,{Suerot1e1:puau ner1aqe.,{ueserg
'lulouJutB{uueued
uepnDrleqrreju,\\eltqnuouroulnlt Epnuade1ctr^q.ue1sy
lnseure{uunpal:uEu
uBIip,\\pr.r)ut
nelleg €,{ulnsaqut:rue3nf1r:{snu3uu:oas,n1lepnuadueu
-edeuesSuei(leeseped'nulleqnluequrad rpefuauquu:adFue,{qelr; rJqy
r:epepnuad3ue:oas )nsequaur n€rlaquDq nlenS 3ue,(leqequLls
1>{es erelue
IP )nsaqrrreueseflueues uDllDSDttltqrDIynqDllDttDqS qellnlns€d
1r>1ug3ue.rg lnsoqrual l BIltrI qellnlnsBd uEunlunJ

'r:e13urrp uepplrlrp Jeles3uu:o-3ue:o ue)qnllBurrp


3ue,{qellureleu 'nluaual uElnIn-ue:n1n urSuap'r33urt uepqepuarBpEu
ueSuep'n1r rJrpuelesleuau nelu r{ueIau ,r.refeladuraur
ue8uap
Inlun
rlencalqeloradrp esrqlepn 3ue,{'uee,neqtuad eu::e1uelnq,e,nrfueBueu
-JseIuepqrpasEsc:qe8nSSu:ru 'uelesledlp,lenq-tenq rpn1rniel .1
1n1un
'edn:ueryrru:pas
.
e,,(uuelsn8equcu uele nIE ntuet'uel.rg8uapuctu ne13uarnqela8u
-alunle e{u€rr)a3*'unnDs o$ nqD o DqS i:e,{sy
rytDlV \e51epeda1
-lV esnl\ nqV ue1e1e1rp 3ue.{rpadas'ue1qa1oq:adrp ruruerlrr.uopBuetr
'e,(ur:rpuee,trequad ue1n3e1rp ueeceg.edn:uerlrurapas
1n:nuaur ei(uqr1e1
-au ueprrefeladuau eduel'r:rpuelesleurauuduele,{uepe edeue1n1e1rq1
:rstsenpppenlrupeJeq ueln8elau
'ln)uaqrEFaqas
E.ttqeq ue1e1e1rp tedep rur qeleser"u
r:ep:en1aq uele1.e,{u1ed
-epuaduellen3uau3ue.,{ uesele ueltopo{uaru Surseu-3ursep1 .er(u3ue:e1au
uelqequeprJpIasEu?s)rJEuar)€p11 3ue,,{epeureluerSeqas uepue.:n}-1y
ueecequelnSelaur 1n1un 3un:apuac nlel:al3ue,i3ue:o uerFeqosepy
kesembuhan kepada kesetrrbulran
Sa'd.Ya Allah.berikaniah kcpadaSa'd.
kesenrbuhan
Ya Allah.bcrikanlah kepadaSa'd."
Saatmemasukitempattinggalorangyangsakit.beliautrengucapkan
a. r tt -
.istLc,J\ ) J.&_bJu
l-,l
v

"Tidakapa-apa,suci insyoAllah. "


Beliaupernahme+uq))ohorangyang mendapat lukaataunlengeluh-
nlengang-
telunjukketanalr,kenrttdian
kanrasasakit.Beliaumeletakkanjari
katny'a a
seray bet
sabda.

L; '1 tu i 4lJi ^*-,


r

"DengunasmaAllah,ini adalahtanahbunikanti. denganludahseba-


gian di antarokantti.ntenyernbuhkanrtrungltstlg5ol{itdi ontarakomi,
denganseizinRabbkami." (Diri"-alatkanAI-Bukhar'1 danN4uslim).
Haditsini menggugurkan lafazhyangdisebutkan dalamhaditstentang
tujuh puluh ribu orang yang masuk surgatanpa hisab, yangdi antarasifat
merekaialahtidakme-ruqyahdantidak memintaagardirinyadi-ruqyah'
sebagaimana yangdisebutkan di dalamAsh-Shahihair. Lafazhdalamhadits
ini,"Tidakrne-rzqyah",merupakan kesalahan darirawi.IbnuTairniyahbet-
kata,"Yangbenarialahdenganlafazh,"Merekatidakmerninta di-r'ttqyah"
Yangdemikianitukarenakesempurnaan tauhidmcrekaKarcnaitu mereka
tidakmemintaagaroranglainme-ruqyahditinya,dankarenalnerekahanya
bertawakalkepadaAllah.
BukantermasuktuntunanNabi ShallallahuAlaihi wa Sallamyang
mengkhususkan haritertentuuntukmembesuk orangsakitataupunwaktu
tertentu.Yangbeliausyariatkan kepadaumatnya ialahmembesuk orangsakit
kapanpunwaktunya,siangmaupun malam Dirirvayatkan dari beliau,
. :. ,'. .?i' '.,"., -'..1.,.
irLa,- -jLJl -:yi-- 4l]r .' '-:r ui ry tJ4 P r " ' .f ,u-
)lf
- ot ", . ' ^ , ' o- i . ' 1 ' -
,,1,,. -.,'.i.
-flJ' .r+ ?oJ 4\ S .f- iL51 , ' r , " r , '
.t- ,kJ J fu- +' *

"TidaklahseorangMuslim mengunjungiorang Muslim lainnya,


"e5;"u's
melainkanAllah mengutustujuhpuluh ribu malaikatyang bershala'
wal atasdirinya,kapanpunwaktunyadari sianghari hinggasorchuri,
kapanpun waktunyadari malanthari hinggapagi hari. " (Diriwayat-
kanAhmad,AGTirmidzy,Abu DauddanAl-Hakirn)

58 Zadul--IIaad.
69 ///)// 11..1/.t/ X2//D/DlDa. /D,pd

uulrs8uusrp
:ue.( ipesv-lV .lqellrV utq sreb itpet.iupeusturelEprO

'UgILltSlaqtrl0tu
?,^'UtJsqtllaul '|uelrpuBureu,uElrf,t'lsuau
'1ti(Dur
tuESueusueJ
-a8asqeler,./lrllrsD,AtLlnly nqD Dl]rzls qellnlnsuULluunlun] el8luerfl
'qullv depeqral
uEeqpuel rqnuadrpnetlaqrlpqrdeJ Ieu€ d up€rl.r.t3ue,(ES qrsEleselpnfn^\
Ie8eqas'elLrn p ' n e r l e q
J e S S u r u arruur q e : q 1 u - r 1 nedl r y a l e l € t l l l E u B l s a l a u a r u
de1a1nerJaq nlr8cqundr>1saru qo1 e.,(1q-r fnur:rLLt 1e iueq iur;r:d uepqellV ,Eqp
- e bd e p e l ] : a€l q p r :3 ur ; e di u e { S u e J oq L . l e pnuc r l : B [ l E r L i J n ] L l r . ' s a l J ] u z p r t
u e q r p a s aul e I U c L r 3 Lr ue l e qu e ) n q r ur u e r lrr L r : pi L t e l q E ll y d B p e q ' l aelq p u
uep un,t[o.tt7rn1tDuurD^ tqDlllnuut uedetn up)rlplrunsuf,unprJag
. r q p r i q q p u l c n q L u a u8 u e { r ; e n o a 1 u r : 1 u l u S u a1r ue p r 1r u l e l l d e t
'r.lrP3sJeq qalcrqrlcrlu€ppleu llE up)setausLrr rl.rlocl nelN..'rpqrsraqnerlaqnlr
l u e s3 u e { ' u u 1 n q er1r u r l a 3q u u . ir g a d r s ' r t c ru{ E q r p J s auIe 1 e 1 e , ( u ruue pe : e n s
ue1:enlaFuaur uclur':1sr3ueu:ru qaloq'tr,(eurEpDde).n.(snq11n1unuelqelur:
- a u e u n e r l e B s u l J l E l u n su e 3 u a ps r S u e u : r uure p d e l e : a u . l n q r r t elin ) n l
-uaur'uereled 'e1np:aqSuepaseqr1a1 rdrdriualeduauaLu
1aqo,{u-)aqo,,(uJru
rUados 'lrlSueqreq l.reqeped:1e,{cr.rad >pprliuu,i lcun-leurn uc1n1e1rp 3ue.i
ueeserqal3ue:elaureEnfnerlagluelDIEIErp rlel l rqlE:a13ue,tqe1n1l uedern
. r e 3 e ' 1 e p e q e .u{ se l E J e q u J a uer{ u u n l u n u l u r I n l u n r p e q 3 u u , {3 u e . r ou e 1
-qElurJetrlaLU 'leqneuequep '1e.tr
lelsB,rrlaq e,tuqn:n,iuaur q1e3uu1ua1 e,{uuel
- l e S u r 8 u a u' t r l e s q t s e u e l r l e > e
1 i ( u r B ufnu n S u a unr e r ; a qn l r r u n J a q a s .
'ei.uuE)i
-eopu:ut uep e:alqrfes luelesuelredure,{uauucp e,(urBunlunBuauqnlun
t fue[:aq'e,(uriequuqnBatelueluoqouroru'tnqn1Surdtues rp rJlplaqleqEqeL]s
e r e du e p n u l J 3 qu e r p n l u e ) u e l n q n ) r p e q l l e 3 3 u r qe { u r 8 u r : l 3 u : uur e l e f : a q
1r,{eurrFeqc,{51-epedal letuqel uep ueundureueluoqou_raur 'qe11yr[ntuau
ulelBpteq€LlEqs erEduelledurauau 'qellV depeqSua{.u
Irql"uesJBqs-Jeqs Inlun
s n 8 e q3 u r 1 e d8 u e { u e e p e a lL u u ; z pt r r ( e u ru e l d u r s : a d r u a r u p u r n d u a s3 u r 1
-EdSuef ueepea)urulepdnprqqrseur3ue,i3ue.rorSuquleurosqe11yepeda:1
qe{rpnqnuclleSeuaulsn3r1e1as 'e{uuuIl€;3u rtrp8up,(e3:en1a1 uepleqera:1
' e
r E e qu e l r e q : 1u e l r : a qr u r r u i u r c tr q l e u e p. r n qnI r rr c l e pr p c i u r ; - e qt e e . y uue
-JJq3ue,{nt€nsasuEluoqueu nerlaqtut
l€q ttleleC 1e,(eur depeq.ral lnqrua;
Suei(uen1e1.:ad SunpuEIlJlBUesrp eua:e1'und euuu leurn ueunlunlueBuap
qneIepeq.laq'eu:ndue3 s u r 1 e dS u e i (u e u n l u n tu e l e d n t e t t lq e z e u a fi u e :
-uatwDllDS D t Ar 7 l D l yn q D D D q S q e l l n I n s prul n i u n r : d u e pu e u n l u n J
qEzBuJf SuBluel qBIInlnsEu uEunlunl

c,, utl.!.
-Dt ILIDlrDuutDtAtqD !l nuuL. 'ueldernSuau nerlaqeleur 'e.,(ulnsaqr p 3uei
Itles Fue;ouer;nqruesaq seleuede:eqr)lJrruJruleprl Bselaulnerlaqultf
wewangian. mengafaninya dengankainputih.diletakkan di rempattertcntu
danmenshalatinl a,kemudian mengiringkanny a ke kuburan. Ketikaparasha-
habatmelihat bahwapenanganan mayitinimerepotkan beliau.makarnereka-
lah yang nrenanganinl a hingga beres. lalu rnenrba*an1'a kepacia beliau. Ialu
beiiaumenshalatinya di luarrrias.iid. Tapi terkadang beliau menshalatinya
di clalarrmasjid.sepertiyangbeliaulakukanterhadap Suhailbin Dhiya'dan
-l-api ini bukan merupakan keFriasaan
saudarany'a. tnenshalati mayit di niasjid
beliau.
'I
untunan beliauyanglainialahmenelungkupiu'ajahrnafitj ika sudah
meninggal dunia.memejamkan Iratanla.lrlcl'lLttup selttruh badannla. dan
rerkadang beliaumenteluk badanmafit seperti;'angdilakukan terhadap
Utsrranbin Mazh'un. Beliau memerintahkan untuk memandikan mayit
dengantigaataulirnakali guy'uran atau pun lebili dan rnelnerintahkan untuk
mencampurkarr bubukkapurpadagr"r1'uran yangterakhir.Sementara para
syuhada'yanggugurdi nredan peperangan tidakd imandikan Al-[nrarn Ah-
madrrenyebutkan, bahwabeliaumelarangnl'a. Tapi senjatayang menancap
di badannya. kalauada,bisadicabut,lalumerekadikuburdenganpakaian
yangdikenakannya sertatidakdishalati. Jikaorangyangsedangihram
meninggal dunia.makadiadikafani dengan kain ihramnya. tidakholehdiberi
r.ve$,angian dankepalanya tidakditutupi.
Jikamafit yang dibar'va kehadapan beliauuntukdishalati, rnakabeliau
bertanya, "Dia rrenrpunvai hutangapatidak?"Jikatidak mcmpunyai hutang,
makabeliaurnaumenshalatinya. Jikamasihmempunyai hutang, makabeliau
tidakuraumettshalatinya. Tapi beliau nremperkenankan para shalrabat untuk
menshalatin)a. Sebabshalatbeliaumerupakan syafaat, dan syafaat beliau
itu bersilarpasti.Sementara seseorang tergadaikan denganhutangnyaDia
tidakakanmasuksurga sehingga hutangnya itu dilunasi. Setelah fathuMak-
kah,beliaumaumenshalati orangyang punya hutang, dengan menanggung
hutangmayitdanmenyerahkan hartanya kepadaahli rvarisnya.
Dalammenshalati mayitbeliau mengucapkan takbirdanmemujiAllah'
Semcntara lbnuAbbaspernahmenshalatienazah j dandia membaca Al-
Fatihahsecara nyaringsetelah takbiryangpertama. Namundalamhalini dia
berkata, "Agarkaliantahubahr'va itu merupakan Sunnah" Memangada
riwayatyangmenyebutkan bahwabeliaumemerintahkan mernbaca Al-
Fatihahbagijenazah.Tapi isnadnya lemah Syaikhkami bcrkata,"Bacaan
Al-Fatihahdalarnshalatjenazah tidaktvajib'tapit.nerupakan sunat"
. YahyabinSa'idAl-Ansharyrreriwayatkan dariSa'idAl-Muqbirydari
Abu l{urairah.bahwadia pernahbertanya kepada Ubadahbin Ash-Sharnit
. a k ad i a m e n j a r v a b " ' D e nAi il l a h a k u a k a n
t e n t a n gs l r a l aj te n a z a hM
rrenrberitah Ltkannya kepadanlu. EngkaLr halusmemulainy'a dengantakbir.
kernudianshalawatatasNabi ShattallahtrAlaihi v'a 'Sa/inrr,kenrLrdian
engkaumengucapkan,
60 Zudul-,11a'ad
l9 t/D.Qrlf )./ xazD/ztku /D.:/../../

nn-uDButtiSuntuDlDp.DpD uDru utquDfr.l DiuqnSSunsas 'LlDllf,Df,,,


'(tulIeH-lV uepqefe4 nuqy',{ cse51-uy'fzptLurtl-ry ue1
tu
1e,{u,trr:rq),,o.(uloSSLtadas^ t tunsl
nqot rto4Sug qoluo8uo Iu n1trtuo4
unp o,fuqot1od t8uoloqno43u7qnlu8unl '11n11p, o1 unturopndnr qo1
-unpo{nt nslotu'ranlD"tDluD tp unlpIn,^ nmlSuaBuolndotsuny;'run1
-s1opndor qoyroqdnpryo4ow '!run!n.rDtuD tp unldnpltl noq8ul 8uo[
odots't1o11yotr twDIotDtuDlp rtpo4ynprlSunr(unpttytnqBLrninttun'tt
unpnlnyt:1o13un,( 'ottl3uo.(uopnpnru3uo,('rtuo4ntnluntp p8'lutuatu
tlnptts3un,{ut:1tdnprqLpsoru 3un,(3uotorBnqqoltundtuD'qnlly D;{.,
-ri .r"\-0'
1ff9 n 5''r'r 1*ro I rl rE

frnr rnP tr
<_r.,'\.t'\.-
ln-11< ' f . .! c-:! -:\ 6:! f-'

f ,-11 f r-rq-r t .. r: .\ r ' \ | a . r v- ; 1. ' r. - ; q ^ . a ' l .. c c f;- l

'(ur1sn61uellefe,trr:rg) DlDnu Deltsuop rlqnl osrlts


,,
tnp ot qoltBunputl 'o8tns aslot t1o1uo4t1nsnru 'olu(rruons)I.USILDp
ItDq
tpqal 8uo,( (ttunns) lrlst 'DIuoBnnl
l uDp Inq qtqal 8uo,( o8nnlaq
'oIulndural npodt,uspqro11t1tqa13uo,{todtua1n'(ut3oqqun8
4o1uo4uaq
'uDroJol rtDp urnlqrstaqrp8uo,{ qrlnd utny nunrutoSoqasUD1DPS
!
-uoqDll)sal t.top or r.lDlunlqtstaq'unqluauop n[1os 'tto uo8uap ot
qDl)n) 'nfuU1sDLu wdual qnluotls'on1
'o,{u1o33ur1 pdruat LlDluDlnfLu
'uoundruouop gp' q
tn lDwqor Dt tlolua q' oiu So 4ol tundtuo'qD V nf,,,
.n..' . .t- . .;..^ ..
''. I t <' I. lc<Tb lr€f r Itro D^. t-\.^ l{1- lr ''. trlr- lnl
; '

f ,f,-f^ f r.r-p clf I 11 /? c1{6 fl.in <irl /: gfi C(C1 11


' 7.
-1 . ....
. r
'-1?*Tlfl''.lFTw i.lr.ct.g'p. t - r,
1.;J-
".lf<n\ 5)qa\tr,a\f ,_
'\
Ct(-* C.st# Cw1- c-, \ .i. rr
r | -.Y fl--T-v
"4 . . : .rv
--4...-).

'qBlelqBzuuaf
lelBqsuelep scBqnerleqSuuXeopereluelo nellsqepeda{le.^.tEleqs DInd
IeprluepnErIoq uBp(3uuB,{uBnras)qequegly ueeceq e,(uepe ue11e,{e.ntrrp
nlr euars) 'e,{uuE)lPopueu
qslep?IUIq€zPu3f lslEtlspnslet{
IEpll
,, orfu1o38utuadasrwotl
uD4DsasnotlSugqDIuDSuoIuoptwo! rnp n(uolnqnd 8uo1oqnotlSug
qDpDBuD['qnllvDf 'nV qDlundwDDpru 'umln.tnql pnqraq 8uD{
SuotonrpnsltIunp 'o{uuo4toqaq qoltqDqLuDl
mlDu'uD!toq l Jonyaq
7un,l8uo.tootp otltp nrfuutpSunluatmqota8uau4tqa1noy8uguop
'tt7y-uo4n1nya{uallr unln! nn-oqwn7 oluqnSSunsas 'qD y oL,
lDpti
danikttun lindungan-ltfu,makaIindungilahia dori cobaankttburdan
siksanerakt.EngkauadalahDzatyongmemenuhi janji danhak.Maka
ampunilahbaginyadan rahmatilahia. sesungguhnyo EngkauMaha
Pengontpun "
logi Maha Penyayang. (DiriwayatkanAbu Daud,Ibnu
MajahdanAhmad).
"YaAllah, EngkauadalahRabbnya,Engkauyang menciptakannya,
Engkuttyung ntemberinyarezki,Engkauyang ntenunjukinlnftsp6516
Lslont,Engkauyangmencabutruhnyo,Engkounrcngelahui rahasio
tlanpenuntpakunnya, kami datanguntukmemintakonsyafuat,maka
ampunilahla. " (Dirirval'atkan Abu Daud).
Rasulullah ShallallahuAlaihi va Sallumnremerintahkan agaryang
mendoakannya ikhlas.
Beliaubertakbirempat kali,namunadapulariwayatshahihyangme-
nyebutkan limakali.Sernentara di antarashahabat adayangtakbirernpatkali,
lirnakalidanenarnkali.ZaidbinArqamtakbir'lima kalidandiamenyebutkan
bahwaNabi Sftal/allahuAlaihi v,aSallam juga pernah melakukannya, seba-
gainrana riuavatMuslin.r. Ali bin Abu Thalibbertakbir enamkali ketika
menshalati jenazahSahlbin Hunaif,sebagaimana yangdiriwayatkanAl-
Baihaqydcnganisnad1'angshahih. Rekan-rekan Mu'adzbertakbirlimakali.
Alqamahberkata, "Aku bcrkatakepadaAbdullah,"Ada beberapa orangdari
rckan-rekan Mu'adzdatangdariSyam. yang takbir lima kali ketikamensha-
latijenazah." N4aka Abdullahmenjawab, "Tidakadabatasan tertentuuntuk
bertakbir tclhadap ma1,it.Ikutilahtakbirimarn.Jikadiamenyudahi, sudahi
pulashalatmu."
Al-lmarI Ahrradpernahditanyatentangsalamshalatjenazah, "Apa-
kahengkautahudarisalahseorang shahabat yangmengucapkan salamdua
kalidalarn shalatjenazah?" Dia punmenjawab, "Tidak.kecualidarienanr
shahabat 1'anrrnelekaitupunhanyamengucapkan sekalisalanr kearahkanan
dengansuarapelan.Di antaraenamshahabat itu adalahIbnuUmar.lbnu
Abbas dan Abu Flurairah.
Tentangnrengangkat keduatangan,makaAsy-Syafi'yberkata, "Ke-
duatangandiangkatkarena berdasarkan arJal dan q iyastcrhadap As-Sunnah
dalarnshalat.SebabNabiShallaLlahu Alaihi v,aSallommengangkat kedua
tangan dalamsetiap takbirdalamshalat selagidalam posisiberdiri."
Yangd iamaksudkarr dengan alsard i siniialahyangdirirval,atkan dari
IbnuUmardan Anas. bahrva keduanya mengangkat kedua tangan setiapkali
berlakbirdalanrshalatjenazah. Sedangkan yangdirirvayatkan dariNabi.t .7/-
u a
lullahuAIaihi Sa//arn ialahrnengangkat tangan pada takbir yangpertama,
lalumeletakkan tangankanandi atastangankiri.
Di antaratuntLrnani\abi Shallallahu AIaihivo Sollutn,bahu'ajikabe-
liauketinggalan menshalatijenazah, makabcliaushalat di ataskuburannva.

62. Zndul-,lkle
tg ,/n//4/F')/ xDxD/m/2a/?tPE/

nplJaquler.!'Eiurtel€qsuetu Suef epuleprl ueptedual ulensrp Brunp


le3Suruaruurr1sn11 3uu:oe1r1'qeuung einfe,(uue1lu33uruaur eueureSeqas
'qeuun5ueludn:ourqreq3qezeualleleqs uEllucs)l€ledr.(selepseluqreq8
lelBqsueleucsl€leunellaqe,rqpqqrqeqs lctuTruupeSuerualle1a:aru
seleqreq8lBlDqs uelnlelau lepll nerleqEiulrrauas'qreq3 e:ecaserunp
1e33uruau 3ur:,{
rur 1sny13uu.lo
1e,{ueqdnInJ qruq;tr,{eu derlasrleleqsuau
)nlun ,arl1rrs
t).f lqtDlv nqDllDllrry.s
lqeN qsuuns Inseuual uElng
'eAulPqsl
3uer1rp nelequuelselerp ul?)Ielellp 1r,{eueiiurqesInpnpleprt nullag
'Ireu nsr r rpeIqo1og ue;e[.taq telrcleutc:edereluatues
Ieq l€qual tees ., ltuu
'EpqBsraq 'ue:nqn1 qezeual teesr1e1uelel:aq
IeprtnlV.. efe.ras a>1 SurlSuaur
nerlagrpnqel Suuro-3uero redn:a.{uau uE)upurl ueledn:auuspqeuunS
-sy ueBuap ucir-ruruapaq 3ue,{ qe,prq qelepe 3ue:e1as ueurez epedersnueur
ue)nlelrp3uu,(r1:adas uelad-ue;ad uelel:aqueBuap qezeuaf 3ur:l3ua6i
'r:e1raq qe8uctas uele0aqe1a:au redues-redrueg f
r,(uue;uledao:aduau
Inlun u u l r l s l u u e t u a n
u u l l e g ' e , { u 8 u e 1 e r
1 p
: q
e pereq e i u l e p u e ql r e u
8ue{ uulSuepage,{uueuelnelerrrl Surdues'3ue1e1eq 'uedeprp'qezeua{
ueFuep telap:eEeu€JEfteq llquesefutFut:tBuaur 3ue,(3ue:o-3ue:gner1aq
qelalasunpr(se1-ln teJelnq)-lV qeuuns rpu[uau Suei(elndtuy'qezeuaf
uedeprp r1e1uelel:eque8uapuz:nqn1a1 e33urqe,(u8ur:r8uau nerlaq
€Isur'qezeual-rleleqsuau LuDllDS DMtqtDtynqDlDllDqS!qeNellf
..;qe11y epedal
e,'(ur:rpuelqe;e(uaur 3ue1ep 3ue,{3ue:oepedt:ep 4eq qrqelSueX1eqne1 ue1
'entuas 'qeu
ledepuaurqeu:adne13uaqeledy e1a:arurdnln3uaruuele Eleur
-rpe;,1lnpnpuadr:ep3ue:o qnlnd qnlnl e:e1ue tp tBeqrp e,{uleqnel uellepu€
8ue,{'1eqne1n1ens ueSuap qelaterq., 'qe,te[uaul nElleqPIet{
leqneuaq
.(cEurziaq qEIatErpl€q€peo'qellnlnseu
rulslrue,rqezeuefrleleqsueru
lsrle,,lr ne13ua qe1edy,.'ei(uepaq:uur1 nlrlee5
'uefe: ueunlnq rqnle[rp 3ue,{qeureqnl-1y qezeuef rleleqsuau nEtlaqs,,lrqeq
qrqeqs8ue,{te,{e.trr: epy urefe:rp 3ue.{eutzadIuadas'tetle,'(s uelleseplaq
ue{x ueunlnq rqnleftpeua:e1rleru8ue,{8ue:odepeq.ral 1e1eqs Sueluat
ledepuad ueepaq.rad epy eKuleq lnrnuaruIeprl uEsedue: eueq pqrue8uau
uep lJrpqnunq8ue,(3ue:oquzeuaItleleqsuauIEprt nellaqunueN
,,'rteleqstp zBnileuE-IpuqEZeuaf..'Epqesraq netleg )eu€
-1eueqezeuaIrteleqsuau uBnfnerlog 'e1tue,n 1t,{eur tn:edlelap rp uepr1e1
-r1e11r,{eueledallelap Ip Irlproq a/DIInS o$ tqnlvnLlDnD DqSqeN
'1r.{eru t1e,tlSeqrlencal'e,{uBue:e;au qe;tuegnqy
uep1r1e1,,q uelSuepeS !.iuelnqnlseleIpteleqsuelnlel:u nFer3ue(eder5..
'Etelraqpeurqvttlsrul-lvBI€hl 'rul epeIepIl IpBI
Iequ€lEPnue,\\uesBlPq
'uElnqes u€puErl€3r1'r:eqas qelalas e{uue1n1e1ar.u qeu:ad nerlag
1e33urpa1
menshalatinya ghaib.Najasyimeninggal
secara di tengaholang-orang kafir.
Karenaitu beliaumenshalatinya ghaib.
secara
Adarirvayatyang shahihbahwabcliaumemerintahkan berdirijikaada
mayit yangleu'at.Tapi adapulariwayatyangshahihbahu'abeliautetap
dalamkeadaan dudukketikaadamayatyanglewat.Jadiadaperbedaan dalam
halini. Yangpasti,dua-duanya bolehdilakukan.
L)i antaratuntunan Nabi ShallaLluhuALoihiv'a Sa//arrr.
hendaknya
mayittidakd ikuburpadasaatmatahari terbitatautenggelanl tepatpada
ataLr
tengalr hari.Ilendaknya liangkuburdipcrdalarr dandiluaskan darisejak
bagiankepalake bagiankaki. Dirirval'atkan dari beliau.bahri'aketika
rneletakkan mayitdi liangkubur,beliaumengucapkan,

*v,J-r+ l"')4Ur 41r*


''
Dengan usma Allah, dengan Allah dan di atas millah Rastrltrllrth "
Dalan.rrilvayat lain disebutkan,

.alJl ,1e." r . , -lt


r
r elJl L- "., -9 c 4J.Jl --...r
\->'r
a ?-: \- .

" DanganasmaAllch dan di jaLanAllah serta di atas ntillah Ra-


suL Lah." (Diriwayatkan At-Tirmidz),Ahmad,Al-BaihaqydanAl-
Hakim).
Dirilvayatkan pulabahrvabeliauikut menaburkan tanahke kuburan,
tepatnya kebagiankepalamayit.sebanyak tigakali.Jikapenguburan sudalr
selesai.nrakabeliauberdiridi ataskuburarr bersanra para shahabat' menlo-
honkanketcguhan bagimayitdanmernerilltahkan agarmerekajuga nremo-
honkanhal) angsarna. Beliautidakdudukuntukrnembacakan scsuatudi
dekatkubLrran dantidakpulanrentalqinkan sesuatuseperti ) ang dikc{akarr
manusiapadazatnansekarang.
Bukantermasuk tuntunan beliau.nreninggikan ulugankuburan apalagi
mcndirikan bangunan di atasnya.baikdcnganbatuataupullbatubata.Semua
ini nrerupakan bid'ah yang dimakrLrhkan. benentallgan denganpetunjuk
bcliau.AIi binAbuThalibpcrnah diutuskc Yaman datr diperitltahkan untuk
nrenghancLrlkan setnua bcrhaladansetluakLtburan I'angnrelcbihi pct'rrukaan
tarrahharLrscliratakan.BeliaLrnrclarang pendirian bangunan diatas kuburat
danjuganrcnulisiny'a sertatretnagarinya. KLrburan parashahabat ada
tidak
vangmcnonjolkeatas.
RasLrlullah llahuAIoihiva Sa1lrart
S'ftai1a mclarang trcnjadikan kubur-
ansebagai nrasjid danmenyalakan api di atasnla Larangan initernrasttkk
ras,sehingga bcliaumelaknat pclakun) a. Beliaujuga meJarang kubttrannl'
terrpatpera!aan.
rr.renjadi

64 Zrrdltl-lIa'ad
99 /zu2(4r'21 ?tultD/DtDal /a.p6.

'pnlnsEueuedJeqs uerpnuel'e,{uenulas nInJuepltlSuequep nlnl ,uelqt


-lnterrqlellnlr entrlos€IalarfBnp lenqrpJeqs B{?ru'lelqt{LlelEueputufll
-snl uslnsedBJelue rpepeqnsnuEII[:n€qIl?Jeqs3uEtu3] u€unlunl
'tn)el ueepealru?lepqrla1 uEprrunqelnrrrrpuurSradaq ,1e,{e
tbes ureleprp
uultnqasrp 8ue,{.reqseb ueselequadqeuqrqInqel:1rpledeprursr_req .ueuel
-e[:cdurulepSurpas1eprlundr1e1rs 1n1rtesr:.l
epee1rlunlnr r.t€I)apuaruatu
uelSuepag 'lnlel eseJregasrp edueluerS:adeq leesu€InIeJrpue8uelrq
uellapuJrre!\'uuuBIEft:d urelepeItla1uepuetnIBleIcpuu1rIeXuuei
-uelrquppteleqsunlnr-unlnruelapu:Lrr:d uelqrloq;:dru:LLr qelly
JnBqy tBleqs3uu|ua}qellnlnsuuuBunfunJ

'1r,{euuu11e33ur1rp
3ue,{e3:en1a1 ueeluopuad ueqsque>1ueSur:aur e13ue:uplpp ueperlnu
8uu.(1e1qye ueledn;aurru1'1r,{etu e8lpnJr)Epudalu.{uuplrur;r6ucu n1e1
ueueleuuelder,{uau:efre ersnueuqn:n,{u:un:1snfnerlaqrdel ueueluru
uelSueprq8rreu ynlun1r,(eue8Jenlel rucq:qutaru leptt qElrlnellequeunl
-urU.qellV .eqpebdepeq:aleqpr:uepqe:sed'Sueualeuesens ueleldrcuau
qeleruplqeuunsrp 3ue1 'rcuaqrp3ue,{rle.prqueledn.laururenu:g .ue:nf
-lV uelereqrpnleJ'ersnueul uellndrunFuoru 'nBtlaqu€unlunl
lnselxlal
uelng gr,(eue8renl:I @nfi2,o1):nqtqFuaru qelernetlaqu€unlunJ.-
^
'eAurd€q
uDJr€qeI B esueundueueluoqotuaur uep1r,{eulepedalueqrseq selaque1
-ulefusurn:1sn[3ue,{'ner1cqlnfunladue8uapue8ueluouaq rurIBH.uBnlueq
uepueSuolopad uoqoureru'lt,(etrt
euEuselprl?llVepedalqedruns:eq 'tr.{eu
rJEpEop?turr.uatun:1snf1r:,{sntu
Suero-3ueJo EJeluaures e,{urBEq uBunduE
ueleturr-uaur
uupuEI"opuauI'qezpua[1e1eqs uelep ueldernrp3ue,{rgadas
uelele8uaur ueptEnqraqqelellnqnl qelBtzlaq teesnErlequeunlunl
'(trrr
Isnt{ ue)Ile^eMtJtQ) ,, um1o4
8nq unpttun46oq qn11yopnda:1 n(o uoqoLuaLu nuDX unrpl Dtlsraq
LrmlDtlunl qn11yolsut o,(u7n8ZunsagLutl'^nnuDpuruqnyi;8unto
-3wto unp.utqn1Mnq8uadDrDdrDqD^unrpl sDtDDraUDfas LunlDS,,

,.r;,r n tDi rnft'


n:r..]{.:
,r'n: r * r,q^,n-ir f ,e1at;,r-r-"f (iq ic l',rr-o
' a./ . r
: , 1.' -

'ueldernSuau
Inlun uelqpluuorxaunErloqnu rnqnl qelerzJeq
tees ele.reuEpedaluulqelur.redrp
uepuelleue.{srp 'e,{uleunrieq uelqeu
-unsrpSueiqelerzqspul'e1a:erur8uqueundueueluorlotltau uepe)eJau
'slalatu ueleopuau
EpedelSuEiBsqrsel€seru€)iele.,(ueut )ppuJqeualetl
riuuclnlelaurnErlaq'teqeqcqs
eredue:nqn1 rqe.tprzueunEtlJqE)rI
sedangkan shafkeduatetapberdirirnenglradapi musLrh. Jikashaf'pertanra
bangkituntukmelaksanakarr rakaatkedua.nrakashafkeduatnelakukan
sujud.Setelah bangkit,shafkcduamajuke depan. danyangtadinyashaf
peftama mundurkebelakang, sehingga keduashafmendapat keutauraan shaf
pertama. Rakaatkeduadilakukan dengancarayangsamadenganrakaat
pertama. Jikashafdepansudahdudukuntuktasyahhud, rrakashafyang
belakang melakukan sujud.lalubergabung dalamtasvahhud. lalunrereka
scnrua salamsecara bersarnaan. Jikarnusuh tidakberada di arahkiblat.terka-
dangbeliaumembuat duakelornpok. Satukelompok bertugas mcnghadapi
musuhdansatukelonrpok lagishalatbersama beliau.Setelah mendapat satu
rakaat.kelompok yang shalatbersar:ra beliaumcngtantikan posisil ang
belurnshalat- 1'ang kemud ian shalat bcrsarra bcliau untuk me lanjutkan rakaat
k c d u a k. c r n u d i abne l i a us a i a mS. etelah i t u r r a s i n e - m a s i nk g
elompok
rncnarrbahi rakaatberikutnva setelalrinramsalam.Atautcrkadang beliau
shalatsaturakaatdengan salahsatukelompok, lalubeliaul angberpindah
kc kclompok lainyangjugamelaksanakan saturakaat, tapibcliaudiarrsaja.
lalunrereka salamsebelum bcliauruku'.Kenrr.rdian datangkelonrpok Iain
yangmelaksanakan rakaatkeduabersama beliau.Jikabeliaududukuntuk
tasyahhud, makakelompok1,ang terakhirini melaksanakan saturakaat.dan
beliaurnenunggui merekadalamposisitasyahhud, lalunrereka salambersa-
mabeliau.
Terkadang beliaushalatbersama satukelompokduarakaatlalushalat
bersama mereka. Atauterkadang beliaumendatangikelornpok laindanshalat
bersama merekaduarakaatlalusalambersama mereka.Atautelkadang
beliaushalatbersamasatukelornpoksaturakaat,lalu kelornpokini pergi
tanpamelanjutkan lagi,IaludatangkelompokIain,danbeliaushalatbersama
merekasaturakaat,sehinggabeliaumelaksanakan duarakaat,sementara
masing-masing kelornpok hanyamelaksanakan saturakaatsaja.Semuacara
ini bolehdilakukan dalamshalat khauf.
MenurutAhnrad.adaenamatautujuhcarayangdiriwayatkan tentang
shalatkhaufdansemuanya boleh dilakukan. Menurut zhah ir had itsyang ter-
akhir.memangmasing-masing kelompokhanyanrelaksanakan saturakaat.
Ini merupakan pendapat Jabir.IbnuAbbas.Thawus,Mu.jahid. Al-Hasan.
Qatadah, Al-HikamdanIshaq.
Memangadariu'ayat-riwayat laintentang shalat khaufini. tapipada
prinsipnya semuakerrbalikepada cara-cara yangdisebutkan di sini. Ada
l,ang rlenyebutkan sepuluh cala shalatkhauf. Sementara Ibnu Ilazlr.lurenye-
butkanlimabelascara.Yangbenaradalahseperti yangkamisebutkan. Selagi
rrerekamelihatadaperbedaan periwayatan dalamsuatukisah,nrakatrereka
menganggapnya sebagai satucarayangditetapkan Rasulullah Shullallahu
AIaihi wa Sallam.

66 Zadul-.Vuurl
L9 /a/?(.71-',221xDx0/Da2or lnp[r

http://kampungsunnah.wordpress.com

i E* * **

., Ireq qelep8nlr
entUas
uE)eueslEleul B{estEdec,.,qe^\eluaul
3ue,{EdErs'ueIEleI elC
-,.8^U
-sreluerp ntesqel€sqrlruau nplSuaqelnele,Surseur-Surseu
e.{uledruel
upedeperrqslrpeqderlasEretuauos'slrpEq
Enuasucltnqaiueruneqiug..
'qpllnpqVnqy epedalBiueuaqqeu:adn1y.-:e]€Ilaquslstv-lV

You might also like