Professional Documents
Culture Documents
Môc lôc
Lêi nãi ®Çu.................................................................................................................................4
Ch¬ng 1 Tæng quan vÒ ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi vµ ho¹t ®éng xóc tiÕn ®Çu t.............6
1
Hoµng H¶i Ch©u - NhËt 3K38F, KTNT Kho¸ luËn tèt nghiÖp
2.2.1. C¬ quan phô tr¸ch c«ng t¸c xóc tiÕn ®Çu t..................................38
2.2.1.1. Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t............................................................39
2.2.1.2. Së KÕ ho¹ch vµ §Çu t c¸c tØnh vµ thµnh phè.........................41
2.2.1.3. Ban qu¶n lý khu chÕ xuÊt, khu c«ng nghiÖp.........................42
2.2.2. C¸c ho¹t ®éng xóc tiÕn ®Çu t hiÖn nay t¹i ViÖt Nam.................43
2.2.2.1. T¹o dùng h×nh ¶nh..................................................................43
2.2.2.2. TËp trung vËn ®éng c¸c nhµ ®Çu t tiÒm n¨ng......................44
2.2.2.3. Cung cÊp c¸c dÞch vô ®Çu t..................................................50
2.2.3. Nguån nh©n lùc cho c«ng t¸c xóc tiÕn ®Çu t..............................52
2.2.4. Ng©n quü cho ho¹t ®éng xóc tiÕn ®Çu t.....................................55
2.3. §¸nh gi¸ tæng qu¸t vÒ hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng xóc tiÕn ®Çu t t¹i
ViÖt Nam................................................................................................56
2.3.1. Thµnh c«ng....................................................................................56
2.3.2. Tån t¹i............................................................................................57
2.4. Mét sè bµi häc kinh nghiÖm tõ ho¹t ®éng xóc tiÕn ®Çu t cña
Trung Quèc.............................................................................................59
Ch¬ng 3 Mét sè gi¶i ph¸p nh»m t¨ng cêng hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng xóc tiÕn ®Çu t........61
3.1. Quan ®iÓm, ®Þnh híng vÒ c«ng t¸c xóc tiÕn ®Çu t trong giai
®o¹n 2001 – 2010.....................................................................................61
3.2. Mét sè gi¶i ph¸p....................................................................................64
3.2.1. Thµnh lËp Uû ban xóc tiÕn ®Çu t quèc gia.................................64
3.2.1.1. Sù cÇn thiÕt cã mét c¬ quan chuyªn tr¸ch vÒ xóc tiÕn ®Çu
t cÊp quèc gia...........................................................................64
3.2.1.2.Mét sè ®Ò xuÊt trong quy tr×nh thµnh lËp Uû ban xóc tiÕn
®Çu t quèc gia..........................................................................65
3.2.2. C¶i thiÖn nguån nh©n lùc cho c«ng t¸c xóc tiÕn ®Çu t..............69
2
Hoµng H¶i Ch©u - NhËt 3K38F, KTNT Kho¸ luËn tèt nghiÖp
3.2.3. C¶i t¹o nguån quü vµ ng©n s¸ch cho ho¹t ®éng xóc tiÕn ®Çu t
.......................................................................................................73
3.2.4. X©y dùng chiÕn lîc xóc tiÕn ®Çu t cã träng ®iÓm....................75
3.2.4.1 Sù cÇn thiÕt ph¶i cã chiÕn lîc xóc tiÕn ®Çu t cã träng
®iÓm........................................................................................76
3.2.4.2 X¸c ®Þnh ngµnh mòi nhän vµ c¸c nguån tiÒm n¨ng..............77
3.2.5. C¶i thiÖn m«i trêng ®Çu t............................................................81
3.2.6. C¶i thiÖn kü thuËt xóc tiÕn ®Çu t...............................................82
3.2.6.1. ChiÕn lîc vµ kü thuËt t¹o dùng h×nh ¶nh...............................83
3.2.6.2. ChiÕn lîc vµ kü thuËt vËn ®éng nh÷ng nhµ ®Çu t tiÒm
n¨ng...........................................................................................91
3.2.6.3. N©ng cÊp c¸c dÞch vô ®Çu t.................................................93
KÕt luËn...................................................................................................................................97
3
Hoµng H¶i Ch©u - NhËt 3K38F, KTNT Kho¸ luËn tèt nghiÖp
Ngµy nay, tríc nh÷ng ®ßi hái bøc xóc cña giai ®o¹n c«ng nghiÖp ho¸ -
hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc, nguån vèn FDI ®· trë thµnh mét bé phËn kh«ng thÓ
t¸ch rêi trong chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi, kh«ng chØ cña riªng níc ta,
mµ cña hÇu hÕt c¸c quèc gia trªn thÕ giíi. Trong cuéc c¹nh tranh nµy, moi
quèc gia ®Òu ®· nhËn thøc ®îc vai trß cña c¸c ho¹t ®éng xóc tiÕn ®Çu t
trong viÖc thu hót vèn FDI vµ kh«ng ngõng ph¸t triÓn cac ho¹t ®éng nµy.
C¹nh tranh trong lÜnh vùc xóc tiÕn ®Çu t còng chÝnh lµ c¹nh tranh thu hót
vèn FDI. Víi ý nghÜa quan träng nh vËy, néi dung cña kho¸ luËn nµy xin ®îc
tr×nh bµy vÒ thùc tr¹ng ho¹t ®éng xóc tiÕn ®Çu t t¹i ViÖt Nam vµ ®Ò xuÊt
mét sè biÖn ph¸p gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ cña c¸c ho¹t ®éng nµy.
Xin ®îc göi lêi c¶m ¬n tr©n träng tíi TiÕn sü Vò ThÞ Kim Oanh – Bé
m«n §Çu t, Khoa kinh tÕ ngo¹i th¬ng, Trêng §¹i häc Ngo¹i Th¬ng – ngêi ®·
tËn t×nh híng dÉn em hoµn thµnh kho¸ luËn.
Xin ch©n thµnh c¶m ¬n c¸c thµy c« gi¸o Bé m«n §Çu t vµ c¸c thµy c« gi¸o
khoa Kinh tÕ ngo¹i th¬ng – nh÷ng ngêi ®· trang bÞ cho em nh÷ng kiÕn thøc
thiÕt thùc vµ bæ Ých cho qu¸ tr×nh viÕt kho¸ luËn còng nh c«ng t¸c sau nµy.
4
Hoµng H¶i Ch©u - NhËt 3K38F, KTNT Kho¸ luËn tèt nghiÖp
Ch¬ng 1
Tæng quan vÒ ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi
vµ ho¹t ®éng xóc tiÕn ®Çu t
Theo c¸ch ®Þnh nghÜa vµ ph©n lo¹i trong Tµi liÖu híng dÉn vÒ C¸n
c©n Thanh to¸n cña cña quü tiÒn tÖ quèc tÕ IMF, §Çu t níc ngoµi cña t
nh©n ®îc chia lµm 3 lo¹i: §Çu t trùc tiÕp, ®Çu t gi¸n tiÕp vµ ph¬ng thøc
®Çu t kh¸c.
§Çu t trùc tiÕp níc ngoµi ®îc hiÓu lµ mét h×nh thøc ®Çu t quèc tÕ
trong ®ã, mét thùc thÓ cña mét nÒn kinh tÕ cã mèi liªn hÖ l©u dµi víi mét
doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong mét nÒn kinh tÕ kh¸c.[1] Côm tõ "mèi liªn hÖ
l©u dµi" ë ®©y ®îc hiÓu lµ mèi quan hÖ tån t¹i trong mét thêi gian dµi gi÷a
nhµ ®Çu t trùc tiÕp vµ doanh nghiÖp còng nh møc ®é ¶nh hëng ®¸ng kÓ
cña nhµ ®Çu t ®èi víi c«ng viÖc ®iÒu hµnh doanh nghiÖp.
5
Hoµng H¶i Ch©u - NhËt 3K38F, KTNT Kho¸ luËn tèt nghiÖp
C¸ch ®Þnh nghÜa cña OECD l¹i ®a ra mét møc chuÈn vÒ tØ lÖ gãp
vèn: mét doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi lµ mét doanh
nghiÖp liªn doanh hoÆc kh«ng liªn doanh trong ®ã nhµ ®Çu t trùc tiÕp së
h÷u tèi thiÓu lµ 10% cæ phÇn phæ th«ng hoÆc 15% quyÒn biÓu quyÕt.[2]
§iÓm mÊu chèt trong ho¹t ®éng ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi chÝnh lµ quyÒn
kiÓm so¸t ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. Tuy nhiªn, kh«ng ph¶i mäi quèc gia
®Òu sö dông ngìng 10% ®Ó x©y dùng ®Þnh nghÜa ®Çu t trùc tiÕp níc
ngoµi. Bëi vËy c¸c sè liÖu thèng kª lîng vèn FDI cña c¸c tæ chøc kh¸c nhau cã
thÓ kh«ng gièng nhau.
Vèn cæ phÇn, bao gåm c¶ vèn ®iÒu lÖ cña chi nh¸nh vµ c¸c
Lîi nhuËn t¸i ®Çu t díi d¹ng cæ phÇn hoÆc chuyÓn nî liªn c«ng
ty.
C¸c kho¶n vèn t¬ng øng víi c¸c kho¶n chuyÓn nî liªn c«ng ty.
Mua l¹i vµ s¸p nhËp -Merger & Acquisition (mua l¹i vµ s¸p nhËp
mét doanh nghiÖp hiÖn cã hoÆc mua cæ phiÕu cña c¸c c«ng ty
cæ phÇn hoÆc ®· ®îc cæ phÇn ho¸)
ë nhiÒu quèc gia, mua l¹i vµ s¸p nhËp lµ mét h×nh thøc quan träng cña
®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi. Tuy nhiªn, h×nh thøc nµy cha phæ biÕn ë ViÖt
Nam do nh÷ng quy ®Þnh h¹n chÕ cæ phÇn níc ngoµi trong doanh nghiÖp
6
Hoµng H¶i Ch©u - NhËt 3K38F, KTNT Kho¸ luËn tèt nghiÖp
néi ®Þa. Cïng víi nh÷ng chÝnh s¸ch c¶i c¸ch ®Çu t ®ang trong giai ®o¹n b¾t
®Çu ®îc thùc thi, mua l¹i vµ s¸p nhËp cã thÓ trë thµnh h×nh thøc quan träng
trong ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi t¹i ViÖt Nam nh÷ng n¨m tíi.
1.1.2. Vai trß cña FDI ®èi víi quèc gia tiÕp nhËn ®Çu t
FDI cã thÓ mang l¹i cho níc tiÕp nhËn ®Çu t rÊt nhiÒu lîi Ých, cã
nh÷ng lîi Ých trùc tiÕp vµ x¸c ®Þnh, song còng cã nh÷ng lîi Ých gi¸n tiÕp
khã nhËn biÕt h¬n. Díi ®©y lµ nh÷ng lîi Ých c¬ b¶n mµ FDI mang l¹i cho
nÒn kinh tÕ c¸c níc ®ang ph¸t triÓn
Bæ sung nguån vèn quan träng cho ®Çu t vµ ph¸t triÓn, gióp c¸c n-
íc nµy thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. NÕu nh trong thêi kú
1991-1995, vèn FDI chiÕm trªn 25% tæng vèn ®Çu t toµn x· héi t¹i ViÖt
Nam th× thêi kú 1996-2000, tØ lÖ nµy lµ 24%. [14] Nguån vèn nµy ®· gãp
phÇn ®a ViÖt Nam ra khái khñng ho¶ng kinh tÕ x· héi, gióp khi th¸c vµ
n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông nh÷ng nguån lùc trong níc t¹o ra thÕ vµ lùc ph¸t
triÓn míi cho nÒn kinh tÕ. HiÖn nay, vèn FDI ®· trë thµnh mét bé phËn
quan träng trong chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña c¸c quèc gia ®ang
ph¸t triÓn nh ViÖt Nam.
T¹o c«ng ¨n viÖc lµm - Lîi Ých dÔ thÊy nhÊt cña FDI chÝnh lµ t¹o
nhiÒu viÖc lµm æn ®Þnh cho ngêi lao ®éng níc së t¹i, t¨ng thu nhËp vµ c¶i
thiÖn møc sèng cho ngêi d©n. Tæng sç lao ®éng hiÖn ®ang lµm viÖc t¹i c¸c
c¬ së cã vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi trªn kh¾p thÕ giíi íc tÝnh ®Õn n¨m
2001 lµ kho¶ng 54 triÖu ngêi. Khu vùc FDI còng thu hót h¬n mét nöa sè lao
®éng trong lÜnh vùc s¶n xuÊt cña Singapo. T¹i Hång K«ng, Malaixia vµ
Srilanka tØ lÖ lao ®éng trong khu vùc nµy còng ®ang t¨ng lªn nhanh chãng
so víi tæng lao ®éng x· héi.
7
Hoµng H¶i Ch©u - NhËt 3K38F, KTNT Kho¸ luËn tèt nghiÖp
T¨ng thu ng©n s¸ch - FDI ®ãng gãp vµo ng©n s¸ch nhµ níc th«ng
qua c¸c kho¶n thuÕ. Ngay c¶ khi c¸c doanh nghiÖp liªn doanh ®îc miÔn
hoµn toµn thuÕ thu nhËp cña doanh nghiÖp liªn doanh, nhµ níc vÉn cã thÓ
t¨ng thu ng©n s¸ch tõ thuÕ thu nhËp c¸ nh©n nhµ ®Çu t vµ c¸c lo¹i thuÕ gi¸n
tiÕp kh¸c. §ãng gãp vµo ng©n s¸ch Nhµ níc cña c¸c doanh nghiÖp FDI t¹i
ViÖt Nam trong thêi kú 1996-2000 lµ kho¶ng 1,45 tØ USD, chiÕm 6-7%
tæng ng©n s¸ch.[12] T¹i Trung Quèc, tæng sè thuÕ thu ®îc tõ khu vùc FDI
trong n¨m 2001 ®· t¨ng 30% so víi n¨m 2000, chiÕm 19% tæng sè thuÕ thu
®îc vµo ng©n s¸ch trong n¨m.[18]
¶nh hëng tÝch cùc ®Õn ®Çu t trong níc- Dßng vèn ®Çu t trùc tiÕp
níc ngoµi sÏ kÝch thÝch ®Çu t néi ®Þa vµ c¸c c«ng ty nµy cã thÓ trë thµnh
c¸c kªnh ph©n phèi hoÆc trë thµnh c«ng ty cung øng cña c¸c doanh nghiÖp
níc ngoµi. Bªn c¹nh ®ã, søc Ðp c¹nh tranh tõ c¸c c«ng ty níc ngoµi còng kÝch
thÝch c¸c c«ng ty néi ®Þa t¨ng cêng ®Çu t.
ChuyÓn giao c«ng nghÖ - FDI cã thÓ gióp níc tiÕp nhËn ®Çu t tiÕp
cËn ®îc víi c«ng nghÖ míi trªn thÕ giíi qua th«ng qua viÖc ®Çu t hoµn toµn
d©y chuyÒn s¶n xuÊt míi t¹i c¸c doanh nghiÖp 100% vèn níc ngoµi hoÆc
gãp vèn b»ng c«ng nghÖ trong doanh nghiÖp liªn doanh.
N©ng cao tay nghÒ cho ngêi lao ®éng - Ngêi lao ®éng ë níc së t¹i
lµm viÖc trong c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi cã ®iÒu kiÖn tiÕp
thu c¸c kÜ n¨ng míi vÒ kü thuËt vµ qu¶n lý, nhê ®ã t¨ng n¨ng suÊt còng nh
hiÖu suÊt lao ®éng. N¨ng suÊt lao ®éng cña c¸c doanh nghiÖp FDI trong
khu vùc s¶n xuÊt t¹i Ailen, Hµ Lan vµ mét sè níc ®ang ph¸t triÓn ë Ch©u ¸
nh Trung Quèc, §µi Loan, Singapo ®Òu cao gÊp hai lÇn hoÆc h¬n so víi
n¨ng suÊt lao ®éng trong c¸c c«ng ty néi ®Þa.[10]
8
Hoµng H¶i Ch©u - NhËt 3K38F, KTNT Kho¸ luËn tèt nghiÖp
§Èy m¹nh xuÊt khÈu - RÊt nhiÒu ho¹t ®éng ®Çu t trùc tiÕp níc
ngoµi cã ®Þnh híng xuÊt khÈu. Nhê quy m« vµ kh¶ n¨ng tiÕp cËn víi m¹ng
líi ph©n phèi vµ m¹ng líi marketing quèc tÕ, c¸c c«ng ty cã vèn ®Çu t níc
ngoµi dÔ dµng x©m nhËp thÞ trêng xuÊt khÈu h¬n so víi c¸c c«ng ty néi
®Þa. NÕu cã c¸ch qu¶n lý thÝch hîp, nhiÒu quèc gia cã thÓ tËn dông ho¹t
®éng FDI ®Ó t¨ng møc xuÊt khÈu cña níc hä vµ thu ngo¹i tÖ. Trong n¨m
2000, tæng doanh thu xuÊt khÈu cña khu vùc FDI chiÕm tíi 50.8% toµn bé
doanh thu xuÊt khÈu cña Trung Quèc [18], 23% tæng doanh thu xuÊt khÈu cña
ViÖt Nam.[12]
N©ng cao søc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp trong níc - Trong qu¸
tr×nh t¬ng t¸c víi c¸c c«ng ty cã vèn ®Çu t níc ngoµi, c¸c c«ng ty néi ®Þa cã
thÓ n©ng cao chÊt lîng còng nh uy tÝn cña m×nh, do ®ã t¨ng cêng ®îc søc
c¹nh tranh trªn thÞ trêng quèc tÕ.
T¨ng cêng c¹nh tranh nÒn kinh tÕ - FDI gãp phÇn kÝch thÝch t¨ng
trëng chung cña mét nÒn kinh tÕ nhê ®Èy m¹nh c¹nh tranh trong nh÷ng
ngµnh mµ cã chØ mét sè Ýt c¸c c«ng ty néi ®Þa ®ang chiÕm vÞ trÝ ®éc
t«n.
Trong xu thÕ toµn cÇu ho¸ ®ang diÔn ra víi tèc ®é ngµy cµng nhanh,
c¸c c«ng ty ®Òu cã kh¶ n¨ng chän lùa ®Þa ®iÓm s¶n xuÊt thÝch hîp nhÊt
nh»m gi¶m gi¸ thµnh s¶n xuÊt.
TiÕn tr×nh toµn cÇu ho¸ ®· ®em l¹i cho c¸c quèc gia cã nguån lao
®éng rÎ nh ViÖt Nam kh¶ n¨ng ph¸t huy lîi thÕ c¹nh tranh cña m×nh vµ thu
9
Hoµng H¶i Ch©u - NhËt 3K38F, KTNT Kho¸ luËn tèt nghiÖp
hót nhiÒu h¬n nguån vèn FDI. §iÒu quan träng lµ c¸c quèc gia nµy ph¶i ®¶m
b¶o gi¶m thiÓu c¸c rµo c¶n trong qu¸ tr×nh x©m nhËp vµ ho¹t ®éng cña nhµ
®Çu t, c¸c chi phÝ ho¹t ®éng kh¸c ph¶i ë møc hîp lý, vµ nh÷ng h¹n chÕ
mang tÝnh quan liªu trong c«ng t¸c qu¶n lý ho¹t ®éng kinh doanh ph¶i dÇn
®îc dì bá. NÕu c¸c quèc gia kh«ng tËn dông tèt nh÷ng c¬ héi nµy, hä sÏ ®¸nh
mÊt tÝnh c¹nh tranh vµ tôt l¹i phÝa sau lµn sãng ph¸t triÓn toµn cÇu.
Qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸ ®· ®a ®Õn sù h×nh thµnh c¸c liªn kÕt khu vùc
nh EU, ASEAN, APEC,… C¸c liªn kÕt nµy nh»m t¹o ra c¸c khu vùc kinh tÕ
réng lín h¬n trong ®ã lîi thÕ t¬ng ®èi còng nh lîi thÕ kinh tÕ quy m« ®îc
ph¸t huy tèi ®a.
1.1.3.3. C¸c sù kiÖn t¸c ®éng tíi nÒn kinh tÕ ViÖt Nam trong t¬ng
lai gÇn.
Cã 3 sù kiÖn lín ®· vµ ®ang ¶nh hëng m¹nh mÏ tíi nÒn kinh tÕ ViÖt
Nam còng nh chiÕn lîc thu hót vµ xóc tiÕn ®Çu t cña ViÖt Nam.
ViÖt Nam cam kÕt gia nhËp khu vùc mËu dÞch tù do
ASEAN vµ thùc hiÖn lé tr×nh c¾t gi¶m thuÕ quan.
Theo cam kÕt tù do ho¸ th¬ng m¹i, ViÖt Nam sÏ c¾t gi¶m thuÕ nhËp
khÈu ®èi víi phÇn lín hµng ho¸ nhËp khÈu tõ ASEAN xuèng møc tèi ®a lµ
20% vµo n¨m 2003 vµ tiÕp tôc gi¶m xuèng 0 -5% vµo ®Çu n¨m 2006. ThuÕ
nhËp khÈu trung b×nh ®èi víi hµng ho¸ cã xuÊt xø ASEAN sÏ gi¶m 50% kÓ
tõ ®Çu n¨m 2004. ThuÕ nhËp khÈu ®èi víi c¸c mÆt hµng sîi, da, gç, thñy
tinh, gèm sø vµ thùc phÈm tõ ASEAN sÏ gi¶m h¬n 60% tõ ®Çu n¨m 2004.
10
Hoµng H¶i Ch©u - NhËt 3K38F, KTNT Kho¸ luËn tèt nghiÖp
C¸c níc ASEAN kh¸c còng cam kÕt giµnh cho hµng ho¸ nhËp khÈu tõ ViÖt
Nam ®iÒu kiÖn u ®·i t¬ng tù.[3]
Ch¬ng tr×nh hîp t¸c th¬ng m¹i cña ASEAN ®em l¹i cho ViÖt Nam c¬
héi x©m nhËp thÞ trêng khu vùc. Tuy nhiªn, ViÖt Nam còng ph¶i ®èi mÆt
víi nh÷ng th¸ch thøc tõ viÖc thùc hiÖn khu vùc tù do mËu dÞch ASEAN, c¸c
c«ng ty ViÖt Nam sÏ ph¶i c¹nh tranh víi c¸c s¶n phÈm nhËp khÈu gi¸ rÎ, chÊt
lîng cao. Nhµ níc còng sÏ kh«ng thÓ ¸p dông c¸c biÖn ph¸p qu¶n lý h¹n ng¹ch
®Ó b¶o vÖ c¸c c«ng ty néi ®Þa.
HiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ViÖt - Mü ®îc ký kÕt n¨m 2001 vµ hiÖn ®ang
trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn. HiÖp ®Þnh nµy kªu gäi c¾t gi¶m 30 - 50% thuÕ
nhËp khÈu ®èi víi mét sè mÆt hµng c«ng nghiÖp vµ n«ng nghiÖp, dì bá h¹n
ng¹ch ®èi víi hÇu hÕt c¸c mÆt hµng trong vßng 3 - 7 n¨m vµ bao gåm c¸c
®iÒu kho¶n cam kÕt t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c c«ng ty Mü x©m nhËp vµo khu
vùc dÞch vô. QuyÒn tù do bu«n b¸n cña c¸c c«ng ty Mü còng sÏ ®îc thùc thi
trong vßng 3 - 6 n¨m .
Theo tinh thÇn cña hiÖp ®Þnh, ViÖt Nam ®· më cöa thÞ trêng cho c¸c
c«ng ty Mü trong c¸c lÜnh vùc dÞch vô, th¬ng m¹i, viÔn th«ng. VÊn ®Ò b¶o
vÖ quyÒn së h÷u trÝ tuÖ còng ®îc chó träng. ViÖt Nam sÏ ph¶i xo¸ bá c¸c
biÖn ph¸p ®Çu t trong th¬ng m¹i ( Trade-related Investment Measures). Hai
níc cam kÕt sÏ thùc hiÖn c¸c nghÜa vô cña m×nh trong vÊn ®Ò b¶o vÖ
QuyÒn së h÷u trÝ tuÖ trong th¬ng m¹i
11
Hoµng H¶i Ch©u - NhËt 3K38F, KTNT Kho¸ luËn tèt nghiÖp
C¸c quy ®Þnh vÒ ®Çu t còng sÏ ®îc ban hµnh râ rµng vµ kÞp thêi sau
khi ®· cã sù bµn b¹c tham kh¶o ý kiÕn, do ®ã lµm t¨ng tÝnh râ rµng cña hÖ
thèng c¸c quy ®Þnh ph¸p lý vÒ ho¹t ®éng ®Çu t.
ViÖt Nam ®a ra c¸c ®iÒu kho¶n cam kÕt cô thÓ vµo th¸ng 1 n¨m
2002. Phiªn häp thø 5 cña nhãm lµm viÖc vÒ vÊn ®Ò gia nhËp cña ViÖt
Nam vµo th¸ng 4/2002 ®· xem xÐt c¸c ®µm ph¸n tháa thuËn song ph¬ng cña
ViÖt Nam vµ kÕ ho¹ch hµnh ®éng ®èi víi mét sè hiÖp ®Þnh cña WTO.
Phiªn häp thø 6 vµo th¸ng 12/2002 ®· ®¸nh ®Êu sù khëi ®Çu cña qu¸ tr×nh
®µm ph¸n trë thµnh thµnh viªn cña WTO.
Thùc hiÖn tiÕn tr×nh gia nhËp WTO, ViÖt Nam sÏ ph¶i cam kÕt thùc
hiÖn c¸c ®iÒu kho¶n sau:[5]
Kh«ng ph©n biÖt ®èi xö: TÊt c¶ c¸c thµnh viªn WTO ®Òu ph¶i ¸p
dông nguyªn t¾c tèi huÖ quèc trong chÝnh s¸ch th¬ng m¹i cña m×nh, kh«ng
ph©n biÖt ®èi xö gi÷a hµng ho¸ dÞch vô néi ®Þa víi níc ngoµi vµ kh«ng
ph©n biÖt ®èi xö gi÷a c¸c quèc gia.
Tõng bíc dì bá c¸c rµo c¶n th¬ng m¹i qua c¸c vßng ®µm ph¸n
T¨ng tÝnh cã thÓ dù ®o¸n cña c¸c chÝnh s¸ch th¬ng m¹i b»ng c¸ch
tu©n thñ c¸c cam kÕt vÒ më cöa thÞ trêng vµ h¹ thÊp c¸c rµo c¶n th¬ng m¹i.
* *
12
Hoµng H¶i Ch©u - NhËt 3K38F, KTNT Kho¸ luËn tèt nghiÖp
Xu híng ®Çu t quèc tÕ, khu vùc còng nh ¶nh hëng cña nh÷ng sù kiÖn
trªn ®©y ®Òu lµ nh÷ng nh©n tè quan träng t¸c ®éng ®Õn dßng ch¶y FDI
vµo ViÖt Nam nãi riªng vµ cña thÕ giíi nãi chung.Ngiªn cø chiÕn lîc thu hót
vµ xóc tiÕn ®Çu t giai ®o¹n tíi còng nhÊt thiÕt ph¶i tÝnh ®Õn nh÷ng ¶nh h-
ëng tõ c¸c yÕu tç nµy.
Sù sôp ®æ cña nÒn kinh tÕ bong bãng ë Mü vµo gi÷a n¨m 2000 ®·
dÉn tíi mét ®ît suy tho¸i kinh tÕ kh«ng chØ ë Mü mµ c¶ trªn ph¹m vi thÕ
giíi. Sù suy tho¸i nµy cïng víi t×nh tr¹ng ¶m ®¹m kÐo dµi cña nÒn kinh tÕ
NhËt B¶n nh÷ng n¨m qua ®· ¶nh hëng m¹nh mÏ tíi c¸c níc Ch©u ¸. Vô khñng
bè x¶y ra vµo th¸ng 11/2001 t¹i Mü cµng khiÕn khung c¶nh suy tho¸i toµn
cÇu trÇm träng h¬n, do ®ã lµm ch÷ng l¹i dßng ch¶y FDI vèn lµ dÊu hiÖu
cña sù æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ toµn cÇu.
§Çu t FDI cña thÕ giíi n¨m 2000 ®· t¨ng 18% so víi n¨m 1999, ®¹t h¬n
1600 tØ USD. Nhng sang n¨m 2001 l¹i gi¶m m¹nh xuèng chØ cßn kho¶ng 850
tØ USD, t¬ng ®¬ng víi møc ®Çu t cña n¨m 1998. §©y lµ lÇn sôt gi¶m ®Çu
tiªn cña ®Çu t quèc tÕ kÓ tõ n¨m 1991. Dßng vèn FDI vµo c¸c níc ph¸t triÓn
còng gi¶m 50% so víi møc gi¶m 14% ë c¸c níc ®ang ph¸t triÓn.
Toµn c¶nh ®Çu t FDI cña thÕ giíi giai ®o¹n 1991-2001 ®îc tæng hîp
trong b¶ng díi ®©y:
13
Hoµng H¶i Ch©u - NhËt 3K38F, KTNT Kho¸ luËn tèt nghiÖp
B¶ng1 - T×nh h×nh ®Çu t FDI cña thÕ giíi 1991-2001(§¬n vÞ: tØ
USD)
Sù suy gi¶m trong ®Çu t quèc tÕ cho thÊy sù ®i xuèng cña nÒn kinh
tÕ toµn cÇu. Trong bèi c¶nh ®ã, søc Ðp c¹nh tranh gay g¾t cµng thóc giôc
c¸c c«ng ty t×m kiÕm ®Þa ®iÓm ®Çu t cã gi¸ thµnh s¶n xuÊt rÎ h¬n n÷a.
Nh÷ng nÒn kinh tÕ cã gi¸ c¶ ®Çu t thÊp sÏ lµ ®iÓm t×m ®Õn cña c¸c nhµ
®Çu t. Bªn c¹nh ®ã, dßng vèn FDI còng sÏ b¾t nguån tõ c¸c níc cã thÞ trêng
néi ®Þa t¨ng trëng chËm h¬n so víi thÞ trêng ngoµi níc.
Theo B¸o c¸o ®Çu t thÕ giíi (World Investment Report 2002) do
UNCTAD thùc hiÖn, ®· cã mét sù ph©n phèi l¹i nguån vèn FDI tíi c¸c níc
®ang ph¸t triÓn còng nh khu vùc §«ng vµ T©y ¢u. §©y lµ nh÷ng n¬i cã tèc
®é t¨ng trëng nhanh h¬n so víi c¸c níc ph¸t triÓn.
N¨m 2001, vèn FDI vµo c¸c khu vùc nµy chiÕm 28% (c¸c níc ®ang
ph¸t triÓn) vµ 4% (§«ng - Trung ¢u) tæng vèn FDI toµn thÕ giíi so víi 18%
vµ 2% cña 2 n¨m tríc ®ã. Cïng víi xu híng suy gi¶m ®Çu t nãi chung, sù
ph©n phèi l¹i nguån vèn FDI nµy ®· g©y nªn møc tôt gi¶m kØ lôc trong ®Çu
t vµo c¸c níc ph¸t triÓn n¨m qua. §iÒu nµy thÓ hiÖn rÊt râ trong biÓu ®å
thèng kª dßng vèn ®Çu t níc ngoµi vµo 10 nÒn kinh tÕ lín cña thÕ giíi trong
14
Hoµng H¶i Ch©u - NhËt 3K38F, KTNT Kho¸ luËn tèt nghiÖp
hai n¨m 2000vµ 2001. C¸c níc lín nh Mü, Canada, §øc, BØ ®Òu ph¶i chøng
kiÕn mét møc suy gi¶m tíi h¬n 50% so víi møc ®Çu t FDI cña n¨m 2000.
BiÓu ®å 1: §Çu t FDI vµo 10 nÒn kinh tÕ lín cña thÕ giíi 2000 vµ 2001
My
Anh
Phap
Bi
Ha Lan 2000
Trung Quoc 2001
Đuc
Canada
Mexico
Hongkong
ti USD
MÆc dï cã nh÷ng ¶nh hëng xÊu tõ sù sôt gi¶m nhu cÇu ®Çu t cña
nh÷ng nÒn kinh tÕ lín nhÊt trªn thÕ giíi, triÓn väng cña ®Çu t trùc tiÕp níc
ngoµi trong trung h¹n (3 n¨m tíi) vÉn rÊt høa hÑn. Theo ®iÒu tra cña
UNCTAD, c¸c TNC lín ®Òu cã ý ®Þnh më réng ph¹m vi kinh doanh quèc tÕ
víi träng t©m nh»m vµo c¶ s¶n xuÊt vµ ph©n phèi. H×nh thøc më réng ®îc a
chuéng vÉn lµ Mua l¹i vµ s¸p nhËp ë c¸c níc ph¸t triÓn vµ §Çu t míi ë c¸c níc
®ang ph¸t triÓn. [6]
Cuéc ®iÒu tra do C¬ quan ®¶m b¶o ®Çu t ®a ph¬ng (MIGA) tiÕn
hµnh n¨m 2001 còng cho kÕt qu¶ t¬ng tù. Trong bèi c¶nh suy tho¸i kinh tÕ
toµn cÇu, 79% sè c«ng ty ®îc ®iÒu tra vÉn cho thÊy kÕ ho¹ch më réng ®Çu
15
Hoµng H¶i Ch©u - NhËt 3K38F, KTNT Kho¸ luËn tèt nghiÖp
t trùc tiÕp níc ngoµi trong nh÷ng n¨m tíi. C¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt chiÕm
u thÕ h¬n vÒ ®Çu t FDI so víi c¸c doanh nghiÖp dÞch vô. [7]
Ng©n hµng hîp t¸c quèc tÕ NhËt B¶n (JBIC) còng ®a ra kÕt qu¶ t¬ng
tù trong cuéc ®iÒu tra tiÕn hµnh vµo th¸ng 7, 8 n¨m 2001. 72% c¸c TNCs
NhËt B¶n nãi r»ng hä sÏ t¨ng cêng më réng ho¹t ®éng t¹i níc ngoµi (con sè
nµy cña c¸c n¨m tríc chØ lµ 55%.[8]
C¸c níc ®ang ph¸t triÓn vµ c¸c thÞ trêng ®ang më réng giµnh ®îc sù
chó ý cña c¸c nhµ ®Çu t vµ chiÕm tíi h¬n mét nöa trong sè 20 ®iÓm ®Çu t
®îc a thÝch nhÊt. ViÖt Nam còng n»m trong sè ®ã. Mü vµ T©y ¢u vÉn ®îc
®¸nh gi¸ lµ ®Þa ®iÓm a thÝch cña c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi. [9]
Ch©u ¸ lµ khu vùc ®ang ngµy cµng cã vÞ trÝ quan träng thu hót m¹nh
mÏ nguån vèn FDI. N¨m 2002, Ch©u ¸ ®· vît qua ch©u Mü La Tinh chiÕm
vÞ trÝ thø 3 trong sè c¸c khu vùc hÊp dÉn ®Çu t níc ngoµi nhiÒu nhÊt, sau
B¾c Mü vµ Ch©u ¢u. Theo ®iÒu tra cña A.T Kearney n¨m 2002, h¬n mét
nöa trong sè 10 níc cã nh÷ng bíc tiÕn tÝch cùc nhÊt vÒ thu hót ®Çu t so víi
n¨m tríc ®ã n»m ë khu vùc Ch©u ¸ Th¸i B×nh D¬ng. [9]
BiÓu ®å díi ®©y cho thÊy 10 níc ®ang ph¸t triÓn thuéc nhãm nh÷ng
®iÓm ®Çu t ®îc TNC lùa chän nhiÒu nhÊt trong giai ®o¹n 2002 – 2005 theo
®iÒu tra cña UNDTAD trong B¸o c¸o ®Çu t thÕ giíi 2002. Trung Quèc lµ n-
íc cã ®îc tØ lÖ lùa chän cao nhÊt bëi c¸c TNC : 22%, tiÕp ®Õn lµ hai níc
§«ng Nam ¸ Malaixia vµ Th¸i Lan víi tØ lÖ lµ10%.[10]
16
Hoµng H¶i Ch©u - NhËt 3K38F, KTNT Kho¸ luËn tèt nghiÖp
BiÓu ®å 2- C¸c níc thu hót FDI m¹nh nhÊt thuéc khu vùc Ch©u ¸ trong
giai ®o¹n 2002-2005
25
20
15
%
10
Singapore
Vietnam
Philippines
Indonesia
Malaysia
Thai Lan
Dai Loan
Hongkong
Trung Quoc
Han Quoc
An Do
Nguån: UNCTAD - B¸o c¸o ®Çu t thÕ giíi n¨m 2002
Tuy nhiªn, triÓn väng nµy kh«ng ph¶i cã ë tÊt c¶ c¸c thÞ trêng trong
khu vùc. Mét mÆt, c¸c nhµ ®Çu t ®Òu híng tíi c¸c thÞ trêng tiÒm n¨ng nh
Trung Quèc, NhËt B¶n, Australia vµ Hång K«ng. Tuy nhiªn, c¸c thÞ trêng
kh¸c ë Ch©u ¸ vÉn duy tr× søc hót ë møc cò, thËm chÝ cßn sót. MÆc dï c¸c
nhµ ®Çu t quan t©m h¬n tíi c¸c níc Ch©u ¸ so víi nh÷ng n¨m tríc ®©y, hä
vÉn e ng¹i khi quyÕt ®Þnh ®Çu t vµo c¸c thÞ trêng nµy.
Theo ®iÒu tra cña A.T Kearney th¸ng 9/2002, Trung Quèc ®· vît qua
Mü lµ níc liªn tiÕp ®øng ®Çu 5 n¨m tríc ®ã ®Ó trë thµnh níc hÊp dÉn ®Çu
t sè 1 trªn thÕ giíi. C¸c nhµ ®Çu t ngµy nay cã c¸i nh×n l¹c quan ®èi víi thÞ
trêng Trung Quèc h¬n nh÷ng n¨m tríc ®©y vµ h¬n bÊt cø quèc gia nµo kh¸c.
NhiÒu c«ng ty cha tõng ®Çu t vµo Trung Quèc tríc ®ã cã ý ®Þnh thö ®Çu t
vµo ®©y trong vßng 3 n¨m tíi. Nh©n tè quyÕt ®Þnh cho sù thµnh c«ng ®Çy
Ên tîng nµy cña Trung Quèc chÝnh lµ t×nh h×nh t¬ng ®èi æn ®Þnh vÒ
chÝnh trÞ, tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ cao vµ sù kiÖn Trung Quèc ®· chÝnh
thøc trë thµnh thµnh viªn cña WTO n¨m 2002. [9]
17
Hoµng H¶i Ch©u - NhËt 3K38F, KTNT Kho¸ luËn tèt nghiÖp
Còng theo ®iÒu tra cña Kearney, bªn c¹nh Indonesia lµ níc kÓ tõ n¨m
1998 ®· liªn tôc cã FDI rßng díi 0-®Çu t FDI ra níc ngoµi vît qu¸ ®Çu t FDI
vµo trong níc, c¸c níc ASEAN trong ®ã cã Singapo, Malaixia, Th¸i Lan vµ
Philippin tiÕp tôc ®¸nh mÊt dÇn søc hÊp dÉn ®èi víi c¸c nhµ ®Çu t. ViÖt
Nam lµ níc duy nhÊt n»m ngoµi xu híng ¶m ®¹m nµy.
BiÓu ®å 3 - Vèn FDI rßng vµo mét sè quèc gia §«ng Nam ¸
8000
6000
4000
Vietnam
2000
trieu USD Philippines
0 Malaysia
-2000 Indonesia
-4000 Thái Lan
-6000
85-95 1997 1998 1999 2000 2001 Giua
2002
ThiÕu c¬ héi më réng thÞ trêng còng nh gi¸ thµnh s¶n xuÊt cao ®·
khiÕn Singapo ®¸nh mÊt lîi thÕ c¹nh tranh cña m×nh trong c¸c ngµnh c«ng
nghiÖp nÆng còng nh c«ng nghiÖp nhÑ (®Æc biÖt lµ trong lÜnh vùc ®iÖn
tö). Do ®ã Singapo ®· r¬i tõ vÞ trÝ thø 13 xuèng thø 22 trong FDI
Confidence Index. Tuy nhiªn, Singapo vÉn lµ ®iÓm ®Õn cña c¸c nhµ ®Çu t
trong lÜnh vùc ®iÖn tö vµ c¸c lÜnh vùc phi tµi chÝnh. §Æc biÖt Singapo
vÉn lµ ®Þa ®iÓm thu hót ®Çu t quèc tÕ nhiÒu nhÊt cña khu vùc. §Çu t FDI
vµo Singapo ®· t¨ng 59%, lÇn ®Çu tiªn ®¹t møc 9 tØ USD kÓ tõ n¨m 1998.
§Ó ®èi phã víi sù suy gi¶m lîi thÕ c¹nh tranh trong lÜnh vùc ®iÖn tö,
Singapo ®· tËp trung ph¸t triÓn ngµnh y sinh häc, coi ®©y lµ c¬ së cho t¨ng
trëng s¶n xuÊt giai ®o¹n tiÕp theo. §ång thêi, Singapo còng chó träng c¶i
18
Hoµng H¶i Ch©u - NhËt 3K38F, KTNT Kho¸ luËn tèt nghiÖp
thiÖn h¹ tÇng c¬ së còng nh chÊn chØnh c¸c c«ng ty mòi nhän giµu tiÒm
n¨ng trong ngµnh c«ng nghiÖp nµy b»ng rÊt nhiÒu nguån quü ®Çu t vµ vèn
cña doanh nghiÖp. KÕt qu¶ lµ c¸c c«ng ty hµng ®Çu trong lÜnh vùc kü
thuËt sinh häc cña Ch©u ¢u vµ NhËt B¶n ®· trë l¹i ®Çu t vµo Singapo.
Malaixia trong n¨m nµy còng r¬i ra khái nhãm 25 níc u thÝch nhÊt cña
c¸c nhµ ®Çu t. Sù bÊt æn vÒ chÝnh trÞ, t©m lÝ lo ng¹i n¹n khñng bè còng
nh mèi quan hÖ phøc t¹p gi÷a chÝnh trÞ vµ giíi doanh nghiÖp lµ nguyªn
nh©n chÝnh dÉn ®Õn mÊt lßng tin tõ c¸c nhµ ®Çu t. Tríc t×nh h×nh nµy,
ChÝnh phñ Malaixia ®· ®a ra mét sè biÖn ph¸p khÝch lÖ ®éng viªn bao
gåm trî cÊp më réng t¸i ®Çu t trong kho¶ng thêi gian tõ 5 - 15 n¨m vµ u ®·i
thuÕ ®èi víi lîi nhuËn thu ®îc tõ ngµnh c«ng nghiÖp m¸y mãc vµ thiÕt bÞ.
Cuéc ®iÒu tra nµy còng cho thÊy ViÖt Nam ®· gia nhËp nhãm 25 níc
dÉn ®Çu thu hót ®Çu t níc ngoµi vµo khu vùc c«ng nghiÖp nhÑ. Mét kÕt
qu¶ rÊt quan träng cña cuéc ®iÒu tra nµy lµ Trung Quèc gia nhËp WTO sÏ
t¨ng søc hÊp dÉn ®Çu t cho khu vùc ASEAN vµ c¸c níc Ch©u ¸ kh¸c (®©y
lµ nhËn ®Þnh cña 48% c«ng ty ®îc ®iÒu tra). [9]
19
Hoµng H¶i Ch©u - NhËt 3K38F, KTNT Kho¸ luËn tèt nghiÖp
Còng v× lÏ ®ã, thay v× ®a ra c¸c quy t¾c, luËt lÖ ®èi víi c¸c nhµ ®Çu
t, c¸c quèc gia giê ®©y l¹i t×m ®Õn gi¶i ph¸p xóc tiÕn ®Ó thu hót hä. Träng
t©m cña gi¶i ph¸p nµy lµ kh¸i niÖm xóc tiÕn ®Çu t vµ c¸c kÜ thuËt xóc
tiÕn ®Çu t còng nh viÖc ®Ò ra c¸c chiÕn lîc phï hîp víi c¸c yªu cÇu vµ ®iÒu
kiÖn ®Çu t. Vai trß ngµy cµng quan träng cña vèn FDI ®· khiÕn ho¹t ®éng
xóc tiÕn ®Çu t trë nªn s«i næi h¬n bao giê hÕt, kh«ng chØ ®èi víi c¸c níc
ph¸t triÓn mµ ®èi víi c¶ c¸c níc ®ang ph¸t triÓn.
Ho¹t ®éng xóc tiÕn ®Çu t ngµy cµng trë nªn phøc t¹p, nã kh«ng chØ
®¬n thuÇn lµ më cöa thÞ trêng néi ®Þa cho c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi vµ tiÕn
hµnh vËn ®éng chung chung. Kh«ng cã mét c¸ch ®Þnh nghÜa nhÊt qu¸n cho
kh¸i niÖm xóc tiÕn ®Çu t, song theo nghÜa hÑp, xóc tiÕn ®Çu t ®îc coi lµ
mét lo¹t c¸c biÖn ph¸p nh»m thu hót ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi th«ng qua mét
chiÕn lîc marketing hçn hîp bao gåm chiÕn lîc s¶n phÈm (Product strategy),
chiÕn lîc gi¸ c¶ (Pricing strategy) vµ chiÕn lîc xóc tiÕn (Promotional
strategy).
ChiÕn lîc s¶n phÈm: S¶n phÈm, theo kh¸i niÖm xóc tiÕn ®Çu t, ®-
îc hiÓu lµ chÝnh quèc gia tiÕn hµnh xóc tiÕn ®Çu t, x©y dùng chiÕn lîc
s¶n phÈm lµ viÖc quèc gia ®ã x©y dùng chiÕn lîc marketing phï hîp. §Ó
lµm ®îc ®iÒu nµy, hä cÇn ph¶i n¾m ®îc nh÷ng lîi thÕ còng nh bÊt lîi néi t¹i
cña níc m×nh trong mèi t¬ng quan ®Õn c¸c ®èi thñ c¹nh tranh.
ChiÕn lîc gi¸ c¶: Gi¸ c¶ ë ®©y chÝnh lµ gi¸ c¶ x©y dùng vµ ho¹t
®éng cña nhµ ®Çu t ë níc tiÕp nhËn, bao gåm gi¸ sö dông c¬ së h¹ tÇng, chi
phÝ cè ®inh, thuÕ u ®·i, thuÕ b¶o hé…
20
Hoµng H¶i Ch©u - NhËt 3K38F, KTNT Kho¸ luËn tèt nghiÖp
ChiÕn lîc xóc tiÕn: bao gåm c¸c ho¹t ®éng nh»m phæ biÕn th«ng tin
hoÆc t¹o dùng h×nh ¶nh cña quèc gia ®ã vµ cung cÊp c¸c dÞch vô ®Çu t cho
nh÷ng nhµ ®Çu t cã triÓn väng.
Sau bíc t¹o dùng h×nh ¶nh kh©u tiÕp theo cña xóc tiÕn ®Çu t lµ tËp
trung vËn ®éng c¸c nhµ ®Çu t tiÒm n¨ng, cã thÓ nãi ë ®©y ho¹t ®éng xóc
tiÕn ®Çu t ®· "chuyÓn nh÷ng yÕu tè thuËn lîi cña m«i trêng ®Çu t th«ng
qua c¸c c¬ chÕ h÷u hiÖu cña hÖ thèng khuyÕn khÝch t¸c ®éng ®Õn c¸c
nhµ ®Çu t tiÒm tµng ë níc ngoµi"[19], cung cÊp cho hä lîng th«ng tin kÞp
thêi, chÝnh x¸c, t¹o ®iÒu kiÖn cho hä nhanh chãng tÝnh to¸n sæ s¸ch, møc
®é sinh lîi, rñi ro ®Ó ®i ®Õn quyÕt ®Þnh ®Çu t.
Bªn c¹nh ®ã, c¸c dÞch vô ®Çu t gióp c¸c chñ ®Çu t cã ®îc th«ng tin vÒ
thÞ trêng néi ®Þa, ®îc t vÊn vÒ lùc lîng nh©n c«ng còng nh vÒ thñ tôc ®¨ng
ký, cÊp phÐp, ®îc gióp th¸o gì khã kh¨n trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn dù ¸n…
®Ó chñ ®Çu t cã thÓ nhanh chãng ®i vµo ho¹t ®éng mét c¸ch thuËn lîi vµ
hiÖu qu¶.
21
Hoµng H¶i Ch©u - NhËt 3K38F, KTNT Kho¸ luËn tèt nghiÖp
Víi ý nghÜa ®ã, xóc tiÕn ®Çu t ®· trë thµnh néi dung chÝnh cña ho¹t
®éng thu hót vèn FDI. C¹nh tranh gi÷a c¸c quèc gia trong thu hót vèn FDI
còng chÝnh lµ c¹nh tranh trong lÜnh vùc xóc tiÕn ®Çu t.
Thµnh c«ng cña mçi bé phËn ®Òu ¶nh hëng trùc tiÕp tíi kh¶ n¨ng thu
hót FDI cña quèc gia ®ã.
ChÝnh s¸ch ®Çu t lµ mét tËp hîp c¸c chÝnh s¸ch th¬ng m¹i vµ c¸c
chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m«. Tuy nhiªn, c¸c nhµ ®Çu t l¹i thêng ®Æc biÖt
quan t©m ®Õn c¸c nh©n tè nh ®iÒu kiÖn cho phÐp ®Çu t, c¸c chÕ ®é u
®·i, tØ gi¸ hèi ®o¸i, chÝnh s¸ch hç trî vèn, luËt ®Êt ®ai, c¬ së h¹ tÇng, c¸c
quy ®Þnh vÒ håi h¬ng hay xung c«ng tµi s¶n.
Trong ng¾n h¹n hoÆc trung h¹n, cã thÓ cßn cã mét khung chÝnh s¸ch
riªng biÖt ®Ó thu hót c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi. Song sau ®ã, xu híng lµ ¸p
dông chung mét chÝnh s¸ch cho c¶ ®Çu t níc ngoµi vµ ®Çu t trong níc.
ChiÕn lîc xóc tiÕn ®Çu t lµ c¸ch thøc tæ chøc mét lo¹t c¸c ho¹t ®éng
xóc tiÕn ®Çu t nh»m t¨ng møc ®Çu t vµo mét quèc gia. Ho¹t ®éng xóc tiÕn
®Çu t bao gåm 3 nhãm ho¹t ®éng chÝnh.
22
Hoµng H¶i Ch©u - NhËt 3K38F, KTNT Kho¸ luËn tèt nghiÖp
T¹o dùng h×nh ¶nh: C¸c biÖn ph¸p t¹o dùng h×nh ¶nh hay uy tÝn
®îc sö dông c¶ trong thÞ trêng trong níc lÉn thÞ trêng ngoµi níc nh»m cung
cÊp cho c¸c nhµ ®Çu t th«ng tin vÒ kÕ ho¹ch ®Çu t cña mét quèc gia, c¸c
chÝnh s¸ch vµ chÕ ®é ®·i ngé, c¸c thñ tôc vµ yªu cÇu khi ®Çu t còng nh
nh÷ng tiÕn bé, thµnh tùu cña quèc gia ®ã.
C¸c ho¹t ®éng t¹o dùng h×nh ¶nh bao gåm s¶n xuÊt vµ ph¸t hµnh c¸c
b¨ng video, s¸ch giíi thiÖu, tê r¬i… tæ chøc c¸c buæi giíi thiÖu ng¾n, tiÕn
hµnh c¸c ho¹t ®éng quan hÖ c«ng chóng vµ qu¶ng c¸o. Ho¹t ®éng t¹o dùng
h×nh ¶nh ph¶i ®i kÌm víi viÖc tËp trung vËn ®éng c¸c nhµ ®Çu t tiÒm n¨ng
vµ cung cÊp dÞch vô cho c¸c nhµ ®Çu t. Nh÷ng ho¹t ®éng nh qu¶ng c¸o hay
quan hÖ c«ng chóng tèt nhÊt nªn sö dông c¸c dÞch vô chuyªn nghiÖp khi tiÕn
hµnh.
TËp trung vËn ®éng c¸c nhµ ®Çu t tiÒm n¨ng: Kh©u nµy ®ßi hái
ph¶i sö dông ®Õn c¸c c«ng cô nh th tõ, ®iÖn tho¹i, héi th¶o ®Çu t, c¬ quan
®¹i diÖn vµ tiÕn hµnh marketing trùc tiÕp ®Õn c¸ nh©n c¸c nhµ ®Çu t.
Nh÷ng ho¹t ®éng nµy cã thÓ ®îc thùc hiÖn nh»m vµo c¸c ®èi tîng c¶ ë trong
vµ ngoµi níc.
Cung cÊp c¸c dÞch vô ®Çu t: Ho¹t ®éng nµy ®ßi hái ph¶i cung cÊp
c¸c dÞch vô tríc khi cÊp phÐp, cÊp phÐp vµ sau cÊp phÐp. Yªu cÇu cña ho¹t
®éng nµy lµ ph¶i thiÕt thùc vµ n¨ng ®éng.
ChiÕn lîc xóc tiÕn ®Çu t ph¶i kÕt hîp ®îc tÊt c¶ c¸c kÜ thuËt trªn sao
cho phï hîp víi c¸c yªu cÇu còng nh tiÒm n¨ng cña mçi quèc gia. Tträng t©m
cña c¸c ho¹t ®éng nµy thay ®æi tuú theo tõng quèc gia vµ tuú theo tõng giai
®o¹n ®Ó thÝch øng víi c¸c ®iÒu kiÖn vµ nhu cÇu u tiªn kh¸c nhau. Th«ng
23
Hoµng H¶i Ch©u - NhËt 3K38F, KTNT Kho¸ luËn tèt nghiÖp
thêng mét chiÕn lîc xóc tiÕn ®Çu t cã thµnh c«ng hay kh«ng phô thuéc rÊt
nhiÒu vµo chÊt lîng c¸c dÞch vô ®Çu t bëi ®iÒu quan träng lµ nh÷ng dù ¸n
tiÒm n¨ng ph¶i ®îc hiÖn thøc ho¸ thµnh hµnh ®éng ®Çu t thùc tÕ vµ nÕu
c¸c nhµ ®Çu t c¶m thÊy tho¶ m·n th× ®iÒu ®ã còng cã nghÜa lµ quèc gia
®ã sÏ thu hót ®îc thªm nhiÒu nhµ ®Çu t kh¸c n÷a.
§Ó thùc sù ®¹t ®îc hiÖu qu¶, c¸c chiÕn lîc xóc tiÕn ®Çu t ®Òu ph¶i cã
môc tiªu râ rµng, phï hîp víi môc tiªu chung. X¸c ®Þnh môc tiªu cña chiÕn lîc
liªn quan ®Õn viÖc lùa chän quèc gia, lÜnh vùc còng nh c¸c c«ng ty ®Ó tiÕn
hµnh ch¬ng tr×nh xóc tiÕn. ViÖc nµy ®ßi hái ph¶i cã sù nghiªn cøu vµ ho¹ch
®Þnh mét c¸ch chi tiÕt, cô thÓ.
Ngµy nay, hÇu hÕt c¸c quèc gia ®Òu ®· chuyÓn tõ giai ®o¹n ®Çu cña
xóc tiÕn ®Çu t - chñ yÕu liªn quan ®Õn viÖc më cöa thÞ trêng ®èi víi c¸c
nhµ ®Çu t níc ngoµi - sang giai ®o¹n thø 2 lµ tÝch cùc thu hót nguån vèn
FDI ch¶y vµo trong níc. Xu híng nµy biÓu hiÖn râ rÖt qua viÖc c¸c quèc gia
®Òu thµnh lËp Uû ban xóc tiÕn ®Çu t (Investment Promotion Agency).
Theo B¸o c¸o ®Çu t thÕ giíi 2002 cña UNCTAD , sè lîng c¸c C¬ quan
xóc tݪn ®Çu t trªn thÕ giíi ngµy cµng t¨ng nhanh kÓ tõ thËp kû 1990.
HiÖn nay, trªn thÕ giíi ®· cã 164 Uû ban xóc tiÕn ®Çu t quèc gia vµ h¬n
250 C¬ quan xóc tiÕn ®Çu t ®Þa ph¬ng. [10]
Xóc tiÕn ®Çu t kh«ng ph¶i lµ ho¹t ®éng kh«ng cã thÓ lÊy thu bï chi.
§iÒu nµy cã nghÜa lµ mäi chi phÝ cho ho¹t ®éng nµy ®Òu b¾t nguån tõ
ng©n s¸ch Nhµ níc, song ®«i khi cã thÓ ®Õn tõ khu vùc t nh©n. Còng v× lÏ
24
Hoµng H¶i Ch©u - NhËt 3K38F, KTNT Kho¸ luËn tèt nghiÖp
®ã mµ hÇu hÕt c¸c tæ chøc xóc tݪn ®Çu t ®Òu lµ mét c¬ quan cña ChÝnh
phñ.
Khi thùc hiÖn xóc tiÕn ®Çu t t¹i mét sè ®Þa ph¬ng quan träng, mét yªu
cÇu quan träng lµ ph¶i cã hiÓu biÕt chÝnh x¸c vÒ c¸c ®iÓm dù kiÕn ®Çu t
t¹i ®Þa ph¬ng ®ã vµ n¾m v÷ng cã yÕu tè cã thÓ ¶nh hëng ®Õn quyÕt
®Þnh ®Çu t cña c¸c nhµ ®Çu t. Bëi vËy, c¸c quèc gia réng lín thêng x©y
dùng mét m¹ng líi c¬ quan xóc tiÕn ®Þa ph¬ng ®Ó tiÕn hµnh c¸c ch¬ng
tr×nh xóc tiÕn ë tõng vïng, tØnh vµ bang cña quèc gia ®ã.
Còng theo B¸o c¸o ®Çu t thÕ giíi 2002 th× 2/3 trong sè c¸c Uû ban xóc
tiÕn ®Çu t quèc gia ®îc ®iÒu tra ®Òu cã mét m¹ng líi c¬ quan xóc tiÕn
®Çu t cÊp ®Þa ph¬ng. §©y thêng lµ nh÷ng tæ chøc ho¹t ®éng ®éc lËp,
kh«ng ph¶i víi t c¸ch lµ c¸c chi nh¸nh cña c¸c Uû ban xóc tiÕn quèc gia. C¸c
Uû ban xóc tiÕn ®Çu t quèc gia thêng chØ ®ãng vai trß ®iÒu phèi vµ híng
c¸c nhµ ®Çu t ®Õn C¬ quan xóc tiÕn ®Çu t ®Þa ph¬ng nh»m tr¸nh nh÷ng
c¹nh tranh kh«ng cÇn thiÕt. Mét sè c¬ quan xóc tiÕn ®Þa ph¬ng ®îc chu
cÊp chi phÝ ho¹t ®éng bëi Uû ban xóc tiÕn ®Çu t quèc gia hoÆc chÝnh
quyÒn ®Þa ph¬ng.[10]
Chøc n¨ng cèt lâi cña c¬ quan xóc tiÕn ®Çu t lµ t vÊn vÒ chÝnh s¸ch
®Çu t hoÆc cung cÊp dÞch vô t vÊn. RÊt nhiÒu c¬ quan xóc tiÕn ®Çu t
còng ®¶m nhiÖm c¶ viÖc cÊp giÊy phÐp vµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch ®Çu t.
* *
TÇm quan träng cña mçi bé phËn trong ch¬ng tr×nh xóc tiÕn ®Çu t
thay ®æi tuú theo mçi quèc gia. §èi víi mét sè quèc gia réng lín víi mét thÞ tr-
25
Hoµng H¶i Ch©u - NhËt 3K38F, KTNT Kho¸ luËn tèt nghiÖp
êng quy m« vµ nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn dåi dµo th× vai trß cña chÝnh
s¸ch ®Çu t ®îc ®Æt lªn hµng ®Çu. Tuy nhiªn, ®èi víi c¸c quèc gia cã thÞ tr-
êng nhá h¬n vµ nguån tµi nguyªn kh«ng mÊy phong phó th× ®iÒu tèi quan
träng lµ ph¶i tËp trung x©y dùng mét chiÕn lîc xóc tiÕn n¨ng ®éng cïng víi
mét c¬ quan ho¹t ®éng hiÖu qu¶ nh»m thùc thi tèt chiÕn lîc ®ã.
Thùc tiÔn ®· cho thÊy mét chÝnh s¸ch ®Çu t hîp lý ®i cïng víi mét
chiÕn lîc xóc tiÕn n¨ng ®éng vµ ®îc tiÕn hµnh mét c¸ch chuyªn nghiÖp sÏ lµm
nªn thµnh c«ng cña ho¹t ®éng xóc tiÕn ®Çu t. Kinh nghiÖm cña c¸c níc ph¸t
triÓn còng nh c¸c níc ®ang ph¸t triÓn trong viÖc thu hót FDI ®Òu cho thÊy
r»ng ChÝnh phñ c¸c quèc gia cÇn ph¶i ®¶m nhiÖm tèt hai nhiÖm vô sau:
C¶i c¸ch chÝnh s¸ch ®Çu t ®Ó h¹n chÕ nh÷ng khã kh¨n mµ nhµ
®Çu t ph¶i ®èi mÆt khi x©y dùng mét dù ¸n míi.
ThiÕt lËp mét c¬ quan xóc tiÕn ®Çu t víi ®Çy ®ñ quyÒn h¹n,
t c¸ch ph¸p lý ®éc lËp vµ ng©n quü cÇn thiÕt ®Ó ho¹ch ®Þnh
vµ tiÕn hµnh mét chiÕn lîc xóc tiÕn ®Çu t phï hîp víi yªu cÇu,
lîi thÕ còng nh tiÒm n¨ng cña quèc gia ®ã.
26
Hoµng H¶i Ch©u - NhËt 3K38F, KTNT Kho¸ luËn tèt nghiÖp
ch¬ng 2
Thùc tr¹ng ho¹t ®éng xóc tiÕn ®Çu t t¹i ViÖt Nam
Víi chÝnh s¸ch më cöa ®Çu t vµ nh÷ng nç lùc cña ChÝnh phñ trong
viÖc thu hót ®Çu t níc ngoµi, tÝnh ®Õn th¸ng 12 n¨m 2002, tæng sè vèn
®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi ®¨ng ký t¹i ViÖt Nam ®· lªn tíi 39tØ USD víi
3.669 dù ¸n ®îc cÊp phÐp[11,12.13.14].
Trong suèt thËp kû 80 vµ ®Çu thËp kû 90, vèn FDI t¹i ViÖt Nam hÇu
nh kh«ng ®¸ng kÓ. Cho tíi n¨m 1991, tæng sè vèn ®Çu t níc ngoµi míi chØ
®¹t 213 triÖu USD. Tuy nhiªn, lîng vèn FDI ®¨ng ký b¾t ®Çu t¨ng lªn nhanh
chãng kÓ tõ n¨m 1992 vµ ®¹t tíi ®Ønh cao n¨m 1996 víi 8,6 tØ USD. [11]
Nguyªn nh©n cña sù t¨ng trëng ®Çy Ên tîng nµy lµ kú väng cña c¸c nhµ ®Çu
t vµo tiÒm n¨ng cña mét nÒn kinh tÕ míi chuyÓn ®æi kinh tÕ tõ tËp trung
bao cÊp sang c¬ chÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa. C¸c nhµ ®Çu t
còng bÞ thu hót bëi c¸c yÕu tè tÝch cùc nh lùc lîng lao ®éng dåi dµo víi chi
phÝ nh©n c«ng thÊp… Bªn c¹nh ®ã cßn cã c¸c lý do kh¸ch quan nh xu híng
®Çu t vµo c¸c nÒn kinh tÕ míi næi ë Ch©u ¸ vµ ®©y còng lµ thêi ®iÓm c¸c
quèc gia trong khu vùc ( Malaysia, Singapore, Th¸i Lan,…) b¾t ®Çu xuÊt
khÈu t b¶n. Lµ mét níc míi chuyÓn ®æi c¬ chÕ kinh tÕ ë §«ng Nam ¸, ViÖt
Nam ®· tËn dông ®îc c¸c ®iÒu kiÖn thuËn lîi kh¸ch quan nµy. Trong giai
®o¹n 1991 – 1996, nguån vèn FDI ®· ®ãng mét vai trß quan träng trong viÖc
kh¾c phôc t×nh tr¹ng th©m hôt c¸n c©n thanh to¸n quèc tÕ cña ViÖt Nam.
Bíc sang giai ®o¹n 1997 – 1999 ViÖt Nam ®· ph¶i chøng kiÕn mét sù
tôt gi¶m m¹nh sè vèn FDI ®¨ng ký, gi¶m 49% n¨m 1997, 16% n¨m 1998 vµ
27
Hoµng H¶i Ch©u - NhËt 3K38F, KTNT Kho¸ luËn tèt nghiÖp
59% n¨m 1999. Nguyªn nh©n cña t×nh tr¹ng nµy chÝnh lµ cuéc hñng ho¶ng
tµi chÝnh Ch©u (n¨m nhµ ®Çu t lín nhÊt ®Çu t vµo ViÖt Nam ë thêi ®iÓm
nµy ®Õn tõ c¸c níc Ch©u). Do nh÷ng khã kh¨n trong viÖc kinh doanh ë quª
h¬ng, hä ®· ph¶i t¹m ngõng hoÆc huû bá kÕ ho¹ch ®Çu t ra níc ngoµi. Cuéc
khñng ho¶ng còng buéc c¸c nhµ ®Çu t ph¶i rót vèn ra khái khu vùc Ch©u ¸.
Thªm vµo ®ã, khñng ho¶ng tµi chÝnh ®· kÐo theo viÖc mÊt gi¸ c¸c ®ång
tiÒn cña khu vùc §«ng Nam ¸. ViÖt Nam v× thÕ trë nªn kÐm hÊp dÉn h¬n
®èi víi c¸c dù ¸n ®Çu t híng vµo xuÊt khÈu. Khã kh¨n ngµy cµng lé râ khi
c¸c nhµ ®Çu t b¾t ®Çu nhËn thÊy nh÷ng triÓn väng vÒ nhu cÇu cña thÞ tr-
êng kh«ng gièng nh dù ®o¸n tríc ®ã.
Lîng vèn ®¨ng ký l¹i t¨ng trë l¹i víi møc t¨ng 25,8% vµo n¨m 2000 vµ
22,6% vµo n¨m 2001 tuy nhiªn vÉn kh«ng ®îc b»ng 1/3 lîng vèn FDI cña
n¨m 1996. Lîng vèn t¨ng nµy chÝnh lµ nguån vèn FDI ®Çu t cho 2 dù ¸n lín
lµ dù ¸n x©y dùng ®êng èng dÉn Nam C«n S¬n ( n¨m 2000) víi tæng sè vèn
lµ 2,43 TØ USD vµ dù ¸n ®iÖn BOT Phó MÜ (n¨m 2001) víi tæng sè vèn lµ
0,8 USD.[12,13]
Sang n¨m 2002, lîng vèn FDI ®¨ng ký l¹i gi¶m xuèng cßn kho¶ng 1,4
tØ USD chØ ®¹t møc 54,5% so víi lîng vèn ®¨ng ký cña n¨m 2001. [14] Cã rÊt
nhiÒu nguyªn nh©n cã sù tôt gi¶m nµy:
Tríc hÕt lµ t×nh tr¹ng suy tho¸i kinh tÕ toµn cÇu. Thªm vµo ®ã
sù sôp ®æ nÒn kinh tÕ bong bãng ë Mü vµ t×nh tr¹ng suy tho¸i
triÒn miªn cña NhËt B¶n còng ¶nh hëng ®Õn c¸c níc Ch©u ¸.
Sau khñng ho¶ng, c¸c níc ASEAN ®· ®a ra nhiÒu chÕ ®é u
®·i, ®ång thêi tÝch cùc t¨ng cêng c¸c ho¹t ®éng xóc tiÕn nh»m thu
28
Hoµng H¶i Ch©u - NhËt 3K38F, KTNT Kho¸ luËn tèt nghiÖp
hót ®Çu t níc ngoµi. C¸c ho¹t ®éng cña hä còng l«i kÐo ®îc c¸c
nhµ ®Çu t ®ang ho¹t ®éng ë ViÖt Nam.
Nhu cÇu thÞ trêng néi ®Þa thÊp, gi¸ c¶ ®Çu t cao, cïng víi c¸c
thñ tôc ph¸p lý phøc t¹p lµ nh÷ng nh©n tè kh¸c gãp phÇn lµm gi¶m
dßng vèn FDI vµo trong níc. Ban ®Çu c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi ®·
kú väng rÊt nhiÒu vµo thÞ trêng néi ®Þa réng lín víi 80 triÖu d©n.
Tuy nhiªn thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ngêi thÊp, vµ møc tiªu dïng
kh«ng cao, ®· lµm n¶n lßng mét sè nhµ ®Çu t. Thªm vµo ®ã, c¸c
nhµ ®Çu t cßn ph¶i ®èi mÆt víi rÊt nhiÒu khã kh¨n kh¸c trong qu¸
tr×nh kinh doanh. TÊt c¶ nh÷ng ®iÒu nµy ®· lµm gi¶m søc hÊp
dÉn cña ViÖt Nam víi hä.
Sù sôt gi¶m ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi vµo n¨m 2002 so víi 2 n¨m tríc
®ã thùc sù ph¶n ¸nh t×nh tr¹ng xÊu ®i cña nÒn kinh tÕ toµn cÇu. Sù gia
t¨ng vèn FDI ®¨ng ký trong n¨m 2000 vµ 2001 kh«ng ph¶i lµ mét dÊu hiÖu
kh¶ quan, mµ ®ã chØ lµ thêi ®iÓm cÊp phÐp cho mét vµi dù ¸n lín vèn ®·
®îc ®µm ph¸n vµ chuÈn bÞ tõ vµi n¨m tríc ®ã.
Mét dÊu hiÖu tèt lµnh lµ lîng vèn bæ sung ®ang t¨ng dÇn qua c¸c
n¨m. §iÒu nµy chøng tá c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi ®· ho¹t
®éng hiÖu qu¶ vµ ®ang dÇn më réng quy m« ho¹t ®éng.
Vèn ho¹t ®éng
Vèn ho¹t ®éng tríc n¨m 1997 chØ chiÕm kho¶ng 30% tæng vèn ®¨ng
ký[11]. C¸c nhµ ®Çu t bÊy giê chØ cã ý ®Þnh “®Æt chç” t¹i ViÖt Nam, råi
sau ®ã thùc hiÖn chiÕn lîc “xem xÐt vµ chê ®îi” tríc khi tiÕn hµnh bÊt kú
ho¹t ®éng ®Çu t thùc sù nµo.
29
Hoµng H¶i Ch©u - NhËt 3K38F, KTNT Kho¸ luËn tèt nghiÖp
Trong giai ®o¹n 1997-1999, lîng vèn ®¨ng ký gi¶m m¹nh, tuy nhiªn vèn
ho¹t ®éng l¹i gi¶m ë møc thÊp h¬n rÊt nhiÒu. N¨m 1999 vµ n¨m 2000, lîng
vèn ho¹t ®éng thùc sù ®· vît qua c¶ lîng vèn ®¨ng ký[12]. Vèn ho¹t ®éng n¨m
2002 ®¹t kho¶ng 2,345 triÖu USD, cao h¬n 70% so víi lîng vèn ®¨ng ký.[14]
Cho ®Õn cuèi n¨m 2000, tû lÖ vèn ®¨ng ký chuyÓn sang ho¹t ®éng ®· ®¹t
møc 53%. §©y lµ mét dÊu hiÖu tÝch cùc cho thÊy chÊt lîng cña nguån vèn
FDI ®¨ng ký.
Tuy nhiªn, vÉn cã mét mèi liªn hÖ mËt thiÕt gi÷a vèn ®¨ng ký vµ vèn
ho¹t ®éng. Sù sôt gi¶m vèn ®¨ng ký g©y nªn t©m lý lo ng¹i trong c¸c nhµ
®Çu t nªn tÊt nhiªn sÏ ¶nh hëng tíi lîng vèn ho¹t ®éng nh÷ng n¨m tíi.
Toµn c¶nh vèn ®Çu t vµ vèn ho¹t ®éng tõ n¨m 1992 cho tíi cuèi n¨m
2002 ®îc thÓ hiÖn trong biÓu ®å díi ®©y:
BiÓu ®å 4- T×nh h×nh vèn FDI ®¨ng kÝ vµ thùc hiÖn giai ®o¹n
1992-2002
10,000
8,000
6,000
trieu USD Von dang ky
4,000 Von hoat dong
2,000
0
1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002
Nguån:B¸o c¸o t×nh h×nh ho¹t ®éng ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi c¸c n¨m tõ 1992-2002,
Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t
30
Hoµng H¶i Ch©u - NhËt 3K38F, KTNT Kho¸ luËn tèt nghiÖp
Quy m« dù ¸n
Trong khi lîng vèn ®¨ng ký sôt gi¶m th× sè dù ¸n ®îc cÊp phÐp l¹i t¨ng
lªn. Quy m« trung b×nh cña dù ¸n ®Çu t gi¶m tõ 13 triÖu USD/1 dù ¸n n¨m
1998 xuèng cßn 1,9 triÖu USD/1 dù ¸n n¨m 2002.[11,14]
Cã 3 h×nh thøc c¬ b¶n cña ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi: Doanh nghiÖp
liªn doanh, doanh nghiÖp 100% vèn níc ngoµi, vµ hîp ®ång hîp t¸c kinh
doanh. BOT (x©y dùng – kinh doanh- chuyÓn giao) kh«ng ph¶i lµ mét h×nh
thøc míi cña ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi. Mét doanh nghiÖp BOT cã thÓ mang
h×nh thøc cña doanh nghiÖp liªn doanh hoÆc doanh nghiÖp 100% vèn níc
ngoµi. tuy nhiªn do mang ®Æc thï nªn h×nh thøc nµy vÉn ®îc thèng kª riªng
biÖt.
T×nh h×nh ph©n phèi vèn FDI theo h×nh thøc ®Çu t cho ®Õn n¨m
2002 ®îc tæng hîp trong biÓu ®å díi ®©y:
BiÓu ®å 5 – Ph©n phèi FDI theo h×nh thøc ®Çu t cho tíi 2002
Theo vèn ®¨ng ký:
3% 10%
51%
36%
31
Hoµng H¶i Ch©u - NhËt 3K38F, KTNT Kho¸ luËn tèt nghiÖp
Theo sè dù ¸n
0.1%
3.9%
30.0%
66.0%
Nguån: B¸o c¸o t×nh h×nh ho¹t ®éng ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi c¸c n¨m tõ 1992-2002,
Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t
Doanh nghiÖp liªn doanh: tríc n¨m 1998 ®©y lµ h×nh thøc ®©u t FDI
phæ biÕn nhÊt. Tuy nhiªn do nh÷ng bÊt ®ång gi÷a 2 bªn trong qu¸
tr×nh ®iÒu hµnh vµ t×nh tr¹ng thiÕu vèn cho më réng ho¹t ®éng cña
bªn ViÖt Nam, rÊt nhiÒu doanh nghiÖp liªn doanh ®· chuyÓn sang
h×nh thøc 100% vèn níc ngoµi. Song ë mét sè ngµnh nh vËn t¶i vµ du
lÞch, ®©y vÉn lµ mét h×nh thøc b¾t buéc. TÝnh ®Õn n¨m 2002,
h×nh thøc nµy ®· chiÕm 30% sè dù ¸n ®· cÊp phÐp vµ 51% tæng sè
vèn ®· ®¨ng ký.
Doanh nghiÖp 100% vèn níc ngoµi: tõ sau ViÖt Nam tiÕn hµnh ®æi
míi luËt ®Çu t n¨m 1996 vµ xo¸ bá nh÷ng h¹n chÕ trong viÖc thµnh
lËp doanh nghiÖp 100% vèn níc ngoµi, h×nh thøc nµy ®· ph¸t triÓn
nhanh chãng, ®Õn n¨m 2002 ®· chiÕm 66% tæng sè dù ¸n vµ 36%
tæng sè vèn ®¨ng ký.
Hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh: h×nh thøc nµy cho ®Ðn n¨m 2002 ®·
chiÕm 3,9% tæng sè dù ¸n vµ 10% tæng sè vèn ®¨ng ký. H×nh thøc
32
Hoµng H¶i Ch©u - NhËt 3K38F, KTNT Kho¸ luËn tèt nghiÖp
nµy phæ biÕn ë c¸c ngµnh viÔn th«ng, dÇu má, khÝ ®èt – c¸c ngµnh
mµ hai h×nh thøc trªn kh«ng ®îc cho phÐp.
HiÖn t¹i ë ViÖt` Nam míi cã 6 dù ¸n BOT víi tæng sè vèn ®¨ng ký lµ
1,3 tû USD, chñ yÕu trong ngµnh c«ng nghiÖp cung cÊp níc vµ n¨ng lîng.
LÜnh vùc ®Çu t
Nguån vèn FDI tËp trung chñ yÕu ë khu vùc s¶n xuÊt. Ngµnh c«ng
nghiÖp nÆng ®øng hµng ®Çu, chiÕm kho¶ng 21% tæng sè vèn ®¨ng ký,
tiÕp theo lµ x©y dùng vµ kinh doanh kh¸ch s¹n.
BiÓu ®å 6 – Ph©n phèi FDI theo lÜnh vùc ®Çu t cho tíi n¨m 2002
Theo vèn ®¨ng ký
21%
12%
8%
17%
13%
6% 6%
2% 7% 8%
Cong nghiep nang Dau khi Cong nghiep nhe Thuc pham
Nong lam ngu nghiep KS - Du lich Hau van tai NHTC
Xay dung Dich vu
33
Hoµng H¶i Ch©u - NhËt 3K38F, KTNT Kho¸ luËn tèt nghiÖp
Theo sè dù ¸n
9%
10% 27%
1%
3%
4%
1%
13%
5% 27%
Cong nghiep nang Dau khi Cong nghiep nhe Thuc pham
Nong lam ngu nghiep KS - Du lich Hau van tai NHTC
Xay dung Dich vu
Nguån: B¸o c¸o t×nh h×nh ho¹t ®éng ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi c¸c n¨m tõ 1992-2002,
Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t
Khu vùc dÞch vô bao gåm c¸c ngµnh ng©n hµng, viÔn th«ng, qu¶ng
c¸o, y tÕ, gi¸o dôc chØ chiÕm mét tû lÖ thÊp do nh÷ng rµo c¶n h¹n chÕ gia
nhËp nh»m b¶o hé c¸c c«ng ty trong níc vµ chÝnh phñ cã thÓ kiÓm so¸t ®îc
khu vùc nµy. Trong t¬ng lai c¸c rµo c¶n nµy sÏ dÇn xo¸ bá theo tiÕn tr×nh
thùc hiÖn hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ViÖt Mü vµ ®µm ph¸n gia nhËp WTO cña
ViÖt Nam.
MÆc dï c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi n»m r¶i r¸c trªn c¶
61 tØnh thµnh cña ViÖt Nam, song hÇu hÕt ngån vèn FDI l¹i tËp trung ë c¸c
vïng kinh tÕ träng ®iÓm t¹i miÒn Nam nh TP Hå ChÝ Minh, §ång Nai,
B×nh D¬ng, Bµ RÞa-Vòng Tµu vµ mét sè khu vùc miÒn B¾c nh Hµ néi,
H¶i D¬ng, H¶i Phßng vµ Qu¶ng Ninh. Bªn c¹nh thµnh phè HCM vµ Hµ néi
34
Hoµng H¶i Ch©u - NhËt 3K38F, KTNT Kho¸ luËn tèt nghiÖp
lµ 2 thµnh phè dÉn ®Çu, §ång Nai ®øng ë vÞ trÝ thø 3 víi 409 dù ¸n, trÞ gi¸
5,4 tû USD. TiÕp theo lµ B×nh D¬ng víi 618 dù ¸n trÞ gi¸ 2,9 tû USD vµ Bµ
RÞa Vòng Tµu víi 79 dù ¸n trÞ gi¸ 1,8 triÖu USD.
.C¸c tØnh miÒn Nam thu hót kho¶ng 73% tæng sè dù ¸n ®îc cÊp phÐp
vµ 60% tãng sè vèn ®¨ng ký trong khi ë miÒn B¾c c¸c tû lÖ nµy lµ 19,4%
vµ 26,4%. MiÒn Trung lµ n¬i tiÕp nhËn Ýt vèn FDI nhÊt.BÊt lîi cña miÒn
Trung trong c¹nh tranh thu hót FDI lµ sù thiÕu thèn h¹ tÇng c¬ së, quy m«
thÞ trêng nhá vµ thiÕu lùc lîng lao ®éng lµnh nghÒ. ChÕ ®é u ®·i cña
ChÝnh phñ còng kh«ng thÓ bï ®¾p ®îc c¸c chi phÝ t¨ng thªm mµ c¸c nhµ
®Çu t ph¶i tr¶ khi ®Çu t vµo ®©y.
30%
63% 7%
Nguån: B¸o c¸o t×nh h×nh ho¹t ®éng ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi c¸c n¨m tõ 1992-2002,
Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t
T¸c ®éng cña ho¹t ®éng FDI ®Õn nÒn kinh tÕ ViÖt Nam
Víi ý nghÜa hÕt søc quan träng, ho¹t ®éng FDI ®· trë thµnh mét bé
phËn kh«ng thÓ thiÕu ®îc trong chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi víi nh÷ng
®ãng gãp tÝch cùc tíi nÒn kinh tÕ ViÖt Nam, bao gåm:
Ph¸t triÓn nh÷ng ngµnh nghÒ míi, s¶n phÈm míi. HiÖn nay, khu vùc
FDI ®ang chiÕm 100% thÞ phÇn c¸c ngµnh th¨m dß vµ khai th¸c
35
Hoµng H¶i Ch©u - NhËt 3K38F, KTNT Kho¸ luËn tèt nghiÖp
dÇu, s¶n xuÊt «t«, m¸y giÆt, tñ l¹nh, ®iÒu hoµ nhiÖt ®é, thiÕt bÞ
v¨n phßng… Khu vùc FDI còng chiÕm 60% s¶n lîng ®Çu ra ngµnh
c¸n thÐp, 28% s¶n lîng ngµnh xi m¨ng, 33% s¶n phÈm ®iÖn tö vµ
76% thiÕt bÞ y tÕ...
Gióp ViÖt Nam tiÕp cËn thÞ trêng quèc tÕ vµ khai th¸c tiÒm n¨ng
xuÊt khÈu. FDI chiÕm mét thÞ phÇn lín trong c¸c ngµnh xuÊt khÈu
chñ chèt cña ViÖt Nam, vÝ dô nh 42% trong ngµnh giÇy dÐp, 25%
trong ngµnh dÖt vµ 84% trong ngµnh cung cÊp linh kiÖn ®iÖn tö
vµ m¸y tÝnh
KhuyÕn khÝch viÖc n©ng cÊp vµ øng dông c¸c c«ng nghÖ míi tiªn
tiÕn t¹i c¸c c«ng ty néi ®Þa lµ nhµ cung øng hoÆc kh¸ch hµng cña
c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi. ViÖc nµy gãp phÇn c¶i
thiÖn søc c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp trong níc.
§ãng gãp vµo ng©n s¸ch ChÝnh phñ. Trong giai ®o¹n 1996-2000,
ho¹t ®éng FDI ®· ®ãng gãp 1,45 tû USD, chiÕm 6-7% tæng ng©n
s¸ch Nhµ níc. NÕu tÝnh c¶ ®ãng gãp cña ngµnh gas vµ dÇu khÝ,
th× con sè nµy sÏ lªn tíi gÇn 20%. Theo dù ®o¸n, ®ãng gãp cña khu
vùc FDI vµo ng©n s¸ch Nhµ níc sÏ cßn t¨ng nhanh h¬n n÷a bëi hiÖn
nay ®ang cã nhiÒu dù ¸n ho¹t ®éng ®· ®Õn giai ®o¹n thu lîi nhuËn.
C¶i thiÖn tr×nh ®é qu¶n lý vµ tr×nh ®é kü thuËt cña lùc lîng lao
®éng. Khu vùc FDI hiÖn ®ang thu hót 350.000 lao ®éng trùc tiÕp
vµ hµng triÖu lao ®éng gi¸n tiÕp. §iÒu nµy gãp phÇn c¶i thiÖn thu
nhËp cña ngêi lao ®éng, t¨ng møc ®é tiªu dïng vµ nhu cÇu thÞ trêng.
Gãp phÇn më réng c¸c mèi quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i cña ViÖt Nam.
Ho¹t ®éng ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi ®· tÝch cùc hç trî ViÖt Nam
36
Hoµng H¶i Ch©u - NhËt 3K38F, KTNT Kho¸ luËn tèt nghiÖp
trong viÖc gia nhËp ASEAN, ký hiÖp ®Þnh khung víi EU, b×nh th-
êng ho¸ quan hÖ vµ ký hiÖp ®Þnh hîp t¸c th¬ng m¹i song ph¬ng víi
Mü.[14]
BiÓu ®å díi ®©y cho thÊy t×nh h×nh doanh thu vµ xuÊt khÈu cña c¸c
doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt Nam:
BiÓu ®å 8- Doanh thu vµ xuÊt khÈu cña khu vùc FDI t¹i ViÖt Nam
1991-2002
9000
8000
7000
6000
5000 Tong doanh thu
trieu USD
4000
Xuat khau
3000
2000
1000
0
1991 1993 1995 1997 1999 2001
Nguån: B¸o c¸o t×nh h×nh ho¹t ®éng ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi c¸c n¨m tõ 1992-2002,
Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t
2.2. Thùc tr¹ng ho¹t ®éng xóc tiÕn ®Çu t ë ViÖt Nam
2.2.1. C¬ quan phô tr¸ch c«ng t¸c xóc tiÕn ®Çu t
T¹i ViÖt Nam, c«ng t¸c xóc tiÕn ®Çu t ®îc ph©n chia gi÷a 3 ®¬n vÞ
kh¸c nhau:
Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t: ChÞu tr¸ch nhiÖm ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch vµ
chiÕn lîc xóc tiÕn ®Çu t
Së KÕ ho¹ch vµ §Çu t cña tØnh vµ thµnh phè: ChÞu tr¸ch nhiÖm thùc
thi nh÷ng chÝnh s¸ch ®Çu t ®· ®îc Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t ho¹ch
®Þnh vµ qu¶n lý c¸c ho¹t ®éng ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi trong ph¹m
vi tØnh.
37
Hoµng H¶i Ch©u - NhËt 3K38F, KTNT Kho¸ luËn tèt nghiÖp
Ban Qu¶n lý khu chÕ xuÊt vµ khu c«ng nghiÖp: Qu¶n lý c¸c ho¹t
®éng FDI trong c¸c khu chÕ xuÊt vµ khu c«ng nghiÖp t¹i ®Þa ph¬ng.
C¶ 3 ®¬n vÞ trªn ®Òu lµ c¸c c¬ quan chÝnh phñ thùc hiÖn nhiÒu chøc
n¨ng vµ nhiÖm vô kh¸c ngoµi c«ng t¸c xóc tiÕn ®Çu t. Vai trß chÝnh cña c¸c
c¬ quan nµy ®Òu lµ qu¶n lý nhµ níc. Tuy c«ng t¸c xóc tiÕn ®Çu t kh«ng ®-
îc quy ®Þnh râ rµng nh lµ chøc n¨ng cña c¸c c¬ quan nµy song ë mét chõng
mùc nµo ®ã còng cã thÓ coi Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t nh c¬ quan xóc tiÕn
®Çu t quèc gia vµ coi Së KÕ ho¹ch vµ §Çu t tØnh, thµnh phè vµ Ban qu¶n lý
khu chÕ xuÊt, khu c«ng nghiÖp nh c¬ quan xóc tiÕn ®Çu t ®Þa ph¬ng.
HiÖn t¹i cha cã phßng ban nµo cña Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t ®¶m nhËn
hoµn toµn c«ng t¸c xóc tiÕn ®Çu t. ChØ cã mét sè phßng ban liªn quan víi
chøc n¨ng nh sau:
Vô LuËt vµ Xóc tiÕn ®Çu t chÞu tr¸ch nhiÖm lËp dù th¶o c¸c quy
®Þnh ph¸p lý vµ chÝnh s¸ch vÒ ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi ®ång thêi
chÞu tr¸ch nhiÖm ®iÒu phèi c¸c ho¹t ®éng marketing ®Çu t cña Bé
KÕ ho¹ch vµ §Çu t.
Vô Gi¸m s¸t ®Çu t ®¶m nhËn c«ng t¸c qu¶n lý c¸c doanh nghiÖp cã
vèn ®Çu t níc ngoµi vµ gióp ®ì c¸c doanh nghiÖp nµy gi¶i quyÕt
nh÷ng khã kh¨n trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn dù ¸n. Do ®ã, Vô Gi¸m s¸t
®Çu t chuyªn vÒ cung øng c¸c dÞch vô sau cÊp phÐp.
Vô §Çu t níc ngoµi: TiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng t¹o dùng h×nh ¶nh, vËn
®éng c¸c nhµ ®Çu t tiÒm n¨ng vµ cung øng dÞch vô tríc vµ trong khi
cÊp phÐp.
Vô Qu¶n lý khu chÕ xuÊt vµ khu c«ng nghiÖp: ChÞu tr¸ch nhiÖm
vÒ tÊt c¶ c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn ®Çu t níc ngoµi trong khu chÕ
xuÊt vµ khu c«ng nghiÖp.
38
Hoµng H¶i Ch©u - NhËt 3K38F, KTNT Kho¸ luËn tèt nghiÖp
MÆc dï mçi Vô cã mét chøc n¨ng chuyªn tr¸ch riªng biÖt nhng kh«ng cã
mét ranh giíi râ rµng vÒ vai trß còng nh nhiÖm vô cña c¸c Vô. Khi cã mét
ho¹t ®éng quan träng th× tÊt c¶ c¸c Vô cã liªn quan ®Òu ph¶i tham gia. C¬
cÊu tæ chøc nµy khiÕn cho viÖc ph©n biÖt nghÜa vô vµ tr¸ch nhiÖm cña
mçi Vô t¬ng ®èi khã kh¨n.
Vai trß, nghÜa vô cña Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t ®· ®îc quy ®Þnh trong
NghÞ quyÕt 75/1995/ND-CP cña ChÝnh phñ ban hµnh ngµy 01/5/1995. Sau
®©y lµ mét sè chøc n¨ng cña Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t ®îc quy ®Þnh trong
NghÞ quyÕt nµy:
§Þnh híng vµ ®Ò ra chiÕn lîc thu hót ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi.
ChuÈn bÞ vµ ph¸t hµnh danh môc c¸c dù ¸n u tiªn trªn cÇn huy ®éng
vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi.
X©y dùng hÖ thèng quy ®Þnh ph¸p lý liªn quan ®Õn ho¹t ®éng xóc
tiÕn ®Çu t FDI nh»m hç trî cho viÖc thùc hiÖn c¸c chiÕn lîc ph¸t
triÓn kinh tÕ - x· héi.
Ho¹ch ®Þnh c¸c chÝnh s¸ch ®Çu t vµ ®a ra c¸c v¨n b¶n híng dÉn.
§a c¸c v¨n b¶n híng dÉn tíi c¸c Bé, ngµnh liªn quan vµ Uû Ban Nh©n
D©n c¸c tØnh ®Ó x©y dùng kÕ ho¹ch thu hót ®Çu t.
Híng dÉn vµ kiÓm tra viÖc thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch cña Nhµ níc vÒ
®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi.
§iÒu hµnh c¸c ho¹t ®éng xóc tiÕn ®Çu t t¹i ViÖt Nam.
Phèi hîp víi c¸c Bé, ngµnh liªn quan ®Ó gi¶i quyÕt tÊt c¶ c¸c vÊn ®Ò
quan träng liªn quan ®Õn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi vµ tÊt c¶ c¸c vÊn
®Ò ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn dù ¸n.
ThÈm ®Þnh c¸c dù ¸n ®Çu t (trõ nh÷ng dù ¸n do Uû Ban Nh©n D©n
tØnh vµ ban qu¶n lý khu chÕ xuÊt khu c«ng nghiÖp chÞu tr¸ch
nhiÖm thÈm ®Þnh) vµ cÊp giÊy phÐp ®Çu t.[15]
39
Hoµng H¶i Ch©u - NhËt 3K38F, KTNT Kho¸ luËn tèt nghiÖp
Vai trß cña c¸c Së KÕ ho¹ch vµ §Çu t tØnh, thµnh phè ®· ®îc ®Ò cËp
®Õn trong rÊt nhiÒu v¨n b¶n ph¸p lý nh QuyÕt ®Þnh 852/TTg ngµy
12/11/1995 vÒ viÖc thµnh lËp mét sè c¬ quan t¹i tØnh vµ thµnh phè, hay
Th«ng t liªn Bé 01/BKH-TTCP/TTLB ngµy 02/01/1996 chØ râ chøc n¨ng,
nghÜa vô, quyÒn h¹n vµ tæ chøc c¸c Së KÕ ho¹ch vµ §Çu t tØnh vµ thµnh
phè.
Vai trß xóc tiÕn ®Çu t cña së kÕ ho¹ch vµ ®Çu t c¸c tØnh thµnh kh«ng
®îc ®Ò cËp mét c¸ch râ rµng trong bÊt kú v¨n b¶n ph¸p lý nµo. Trong hÇu
hÕt mäi trêng hîp, chøc n¨ng nµy sÏ ®îc cô thÓ ho¸ trong quyÕt ®Þnh hoÆc
híng dÉn cña Uû Ban Nh©n D©n tØnh.
40
Hoµng H¶i Ch©u - NhËt 3K38F, KTNT Kho¸ luËn tèt nghiÖp
Mçi Së KÕ ho¹ch vµ §Çu t ®Òu cã mét v¨n phßng do Phã Gi¸m ®èc Së
®iÒu hµnh ®Ó qu¶n lý c¸c vÊn ®Ò nh x¸c ®Þnh nhµ ®Çu t tiÒm n¨ng, cÊp
giÊy phÐp ®Çu t, cung cÊp c¸c v¨n b¶n híng dÉn vÒ quy tr×nh tríc vµ sau
cÊp phÐp. V¨n phßng nµy còng cã thÓ thùc hiÖn chøc n¨ng cung cÊp dÞch
vô tæng hîp cho c¸c nhµ ®Çu t. Mäi c«ng viÖc ®Òu cã thÓ ®îc thùc hiÖn ë
®©y. V¨n phßng sÏ tù liªn hÖ víi c¸c bé phËn kh¸c vµ c¬ quan chøc n¨ng cã
liªn quan ®Ó gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò ph¸t sinh. Trong thùc tÕ, V¨n phßng th-
êng cung øng dÞch vô cÊp phÐp vµ mét sè dÞch vô tríc cÊp phÐp. RÊt hiÕm
khi c¸c v¨n phßng nµy tham gia vµo c¸c dÞch vô sau cÊp phÐp.
T¹i thµnh phè Hå ChÝ Minh cã mét c¬ quan ®éc lËp mang tªn Trung
t©m Xóc tiÕn Th¬ng m¹i §Çu t t¬ng tù nh Trung t©m Xóc tiÕn §Çu t §µ
N½ng cña thµnh phè §µ N½ng, ®· ®îc uû quyÒn thùc hiÖn vai trß xóc tiÕn
®Çu t trong quyÒn h¹n ph¸p lý cña m×nh. C¶ hai trung t©m nµy ®Òu ho¹t
®éng nh nh÷ng v¨n phßng cung cÊp dÞch vô tæng hîp, chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ
c¸c ho¹t ®éng tríc cÊp phÐp cßn Së KÕ ho¹ch vµ §Çu t cña hai thµnh phè
th× chØ chÞu tr¸ch nhiÖm thÈm ®Þnh, cÊp giÊy phÐp vµ qu¶n lý sau cÊp
phÐp. Tuy nhiªn hai trung t©m nµy vÉn phèi hîp víi Së KÕ ho¹ch vµ §Çu t
hç trî c¸c nhµ ®Çu t trong quy tr×nh cÊp phÐp vµ sau cÊp phÐp nÕu c¸c
nhµ ®Çu t cã ®Ò nghÞ.
C¬ cÊu tæ chøc cña Ban qu¶n lý khu chÕ xuÊt vµ khu c«ng nghiÖp ®îc
quy ®Þnh trong NghÞ ®Þnh 36/CP. Do chøc n¨ng chÝnh cña Ban qu¶n lý
khu chÕ xuÊt & khu c«ng nghiÖp lµ ®iÒu hµnh vµ ph¸t triÓn ho¹t ®éng cña
khu chÕ xuÊt vµ khu c«ng nghiÖp nªn ho¹t ®éng cña hÇu hÕt c¸c phßng
ban ®Òu cã liªn quan ®Õn c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi, trong ®ã phßng Qu¶n lý
§Çu t chÞu tr¸ch nhiÖm thu hót ®Çu t vµ cÊp giÊy phÐp ®Çu t, phßng Qu¶n
lý doanh nghiÖp th× ®¶m nhËn c¸c ho¹t ®éng sau cÊp phÐp, c¸c phßng ban
kh¸c tiÕn hµnh cÊp giÊy phÐp xuÊt nhËp khÈu vµ giÊy phÐp ho¹t ®éng.
41
Hoµng H¶i Ch©u - NhËt 3K38F, KTNT Kho¸ luËn tèt nghiÖp
Mét sè Ban quan lý khu chÕ xuÊt & khu c«ng nghiÖp cã v¨n phßng cung
øng dÞch vô tæng hîp. Khi cã ®Ò nghÞ tõ phÝa nhµ ®Çu t, c¸c v¨n phßng
nµy sÏ phèi hîp víi c¸c phßng ban vµ c¸c c¬ quan chøc n¨ng kh¸c bªn ngoµi
khu chÕ xuÊt & khu c«ng nghiÖp.
Vai trß xóc tiÕn ®Çu t cña Ban qu¶n lý khu chÕ xuÊt & khu c«ng
nghiÖp kh«ng ®îc ®Ò cËp ®Õn trong c¸c v¨n b¶n ph¸p quy mµ tuú thuéc
vµo thÈm quyÒn cña Ban qu¶n lý do UBND tØnh quy ®Þnh.
2.2.2. C¸c ho¹t ®éng xóc tiÕn ®Çu t hiÖn nay t¹i ViÖt Nam
ë thêi ®iÓm hiÖn t¹i, ViÖt Nam cha cã ®îc mét chiÕn lîc xóc tiÐn ®Çu
t ®ång bé ë tÇm quèc gia. Sù thiÕu hôt nµy ®· gãp phÇn ¶nh hëng kh«ng
nhá ®Õn ho¹t ®éng xóc tiÕn ®Çu t ë c¸c vïng vµ c¸c ®Þa ph¬ng. Kh«ng cã
c¬ quan xóc tiÕn ®Çu t ®Þa ph¬ng nµo nhËn ®îc sù hç trî cña chÝnh phñ
trong viÖc thùc hiÖn chiÕn lîc. MÆc dï mçi tØnh, mçi ®Þa ph¬ng ®Òu dùa
vµo chiÕn lîc xóc tiÕn riªng cña m×nh nhng ®a sè c¸c Së KÕ ho¹ch & §Çu t,
c¸c Ban qu¶n lý khu chÕ xuÊt & khu c«ng nghiÖp ®Òu cha cã mét kh¸i
niÖm râ rµng vÒ xóc tiÕn ®Çu t. Bªn c¹nh ®ã cßn xuÊt hiÖn c¸c vÊn ®Ò
trôc trÆc trong viÖc phèi hîp ho¹t ®éng gi÷a c¬ quan trung ¬ng vµ ®Þa ph-
¬ng.[17]
So víi c¸ tØnh MiÒn B¾c th× khu vùc phÝa Nam tá ra quan t©m nhiÒu
h¬n ®Õn c«ng t¸c xóc tiÕn ®Çu t, tÝch cùc vµ s¸ng t¹o h¬n trong viÖc ®Ò
ra c¸c chiÕn lîc vµ ch¬ng tr×nh xóc tiÕn. Do ®ã c¸c tØnh nh B×nh D¬ng,
§ång Nai ®· trë thµnh c¸c ®Þa ®iÓm hÊp dÉn ®èi víi c¶ ®Çu t néi ®Þa vµ
®Çu t níc ngoµi.
ViÖt Nam cha g©y dùng ®îc mét h×nh ¶nh Ên tîng trªn thÞ trêng quèc
tÕ. Theo ý kiÕn cña mét Gi¸m ®èc ngêi níc ngoµi cña mét khu c«ng nghiÖp
ho¹t ®éng t¬ng ®èi thµnh c«ng th× ViÖt Nam gÆp trôc trÆc ë kh©u quan
hÖ víi c«ng chóng.[17] ë c¸c níc Ph¬ng T©y, c¸i tªn ViÖt Nam vÉn gîi nhiÒu
42
Hoµng H¶i Ch©u - NhËt 3K38F, KTNT Kho¸ luËn tèt nghiÖp
liªn tëng ®Õn chiÕn tranh vµ th«ng ®iÖp ViÖt Nam lµ mét ®Êt níc hoµ
b×nh ®ang trªn con ®êng ph¸t triÓn vÉn cha trë nªn quen thuéc vµ nhiÒu n¬i
trªn thÕ giíi c¸c nhµ ®Çu t tiÒm n¨ng Ch©u ¢u vµ Ch©u Mü ®Æc biÖt cßn
mét nhËn thøc míi vÒ ViÖt Nam. MÆc dï ngµnh Du lÞch ®· t¬ng ®èi thµnh
c«ng trong viÖc truyÒn t¶i th«ng ®iÖp nµy ®Õn víi thÕ giíi th× giíi ®Çu t
dêng nh vÉn cha tiÕp nhËn ®îc nã. Trong cuéc ®iÒu tra chÊt lîng ho¹t ®éng
xóc tiÕn ®Çu t t¹i ViÖt Nam cña Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t, 45% c¸c nhµ ®Çu t
®îc hái ý kiÕn trong cuéc ®iÒu tra nµy cã ®îc hiÓu biÕt ë møc t¬ng ®èi vÒ
ViÖt Nam cßn 20% th× hiÓu biÕt rÊt Ýt. [17] MÆc dÇu vËy, ë thêi ®iÓm
hiÖn t¹i, ViÖt Nam vÉn cha cã ®îc mét chiÕn lîc ®ñ m¹nh mÏ ®Ó t¹o dùng
®îc mét h×nh ¶nh Ên tîng tríc giíi ®Çu t quèc tÕ.
Tuy vËy tõ sau sù kiÖn khñng bè níc Mü x¶y ra vµo th¸ng 11/2001, giíi
®Çu t ®· b¾t ®Çu quan t©m ®Õn ViÖt Nam vµ coi ®©y lµ mét trong
nh÷ng ®iÓm ®Çu t an toµn víi u ®iÓm lµ sù æn ®Þnh vÒ chÝnh trÞ vµ tèc
®é t¨ng trëng nhanh. §©y lµ thêi ®iÓm thuËn lîi ®Ó chóng ta tÝch cùc xóc
tiÕn c¸c ho¹t ®éng t¹o dùng h×nh ¶nh
2.2.2.2. TËp trung vËn ®éng c¸c nhµ ®Çu t tiÒm n¨ng
Cho tíi nay, c¸c biÖn ph¸p phæ biÕn ®îc sö dông ®Ó híng tíi c¸c nhµ
®Çu t tiÒm n¨ng lµ: ph¸t hµnh s¸ch qu¶ng c¸o, c¸c trang web ®iÖn tö vµ tæ
chøc c¸c cuéc héi th¶o giíi thiÖu ë níc ngoµi.
HÇu hÕt mäi tæ chøc xóc tiÕn ®Çu t ®Òu ph¸t hµnh c¸c quyÓn s¸ch
qu¶ng c¸o trong ®ã giíi thiÖu râ rµng vÒ môc ®Ých ph¸t hµnh vµ ®a ra mét
sù m« t¶ ng¾n gän vÒ c¸c c¬ héi ®Çu t t¹i ViÖt Nam. C¸c th«ng tin ®îc cung
cÊp ë ®©y chñ yÕu liªn quan ®Õn luËt ®Çu t vµ danh s¸ch c¸c dù ¸n u tiªn.
Tû lÖ c¸c lo¹i tµi liÖu ph¸t hµnh ®îc tæng hîp trong b¶ng díi ®©y:
43
Hoµng H¶i Ch©u - NhËt 3K38F, KTNT Kho¸ luËn tèt nghiÖp
B¶ng 2- Tû lÖ c¸c lo¹i tµi liÖu ®îc ph¸t hµnh cho môc ®Ých vËn ®éng c¸c
nhµ ®Çu t tiÒm n¨ng:
C¸c lo¹i s¸ch qu¶ng c¸o trªn ®©y ®· gãp phÇn ®a ®Õn cho c¸c nhµ
®Çu t tiÒm n¨ng mét h×nh ¶nh râ rµng h¬n vÒ ®Êt níc ViÖt Nam còng nh
c¬ héi ®Çu t t¹i ViÖt Nam. Tuy nhiªn kh«ng ph¶i kh«ng cã nh÷ng tån t¹i
trong viÖc ph¸t hµnh s¸ch qu¶ng c¸o. VÊn ®Ò lín nhÊt ë ®©y lµ chÊt lîng
s¸ch ®îc tèt vµ th«ng tin kh«ng ®îc cËp nhËt. Bªn c¹nh ®ã viÖc ph©n phèi
s¸ch còng cha ®îc tiÕn hµnh mét c¸ch kÞp thêi khi c¸c nhµ ®Çu t cã nhu
cÇu.
44
Hoµng H¶i Ch©u - NhËt 3K38F, KTNT Kho¸ luËn tèt nghiÖp
®·i vµ tµi chÝnh còng ®îc ghi râ trong c¸c danh s¸ch nµy, mèi
quan t©m hµng ®Çu cña c¸c nhµ ®Çu t l¹i lµ vÊn ®Ò hä sÏ thu
®îc bao nhiªu lîi nhuËn khi ®Çu t vµo c¸c dù ¸n nµy.
Ngîc l¹i, mét sè th«ng tin ®îc cung cÊp trong b¶n danh s¸ch l¹i
khiÕn c¸c nhµ ®Çu t c¶m thÊy bÞ h¹n chÕ sù linh ho¹t khi ®a ra
c¸c quyÕt ®Þnh ®Çu t. Quy ®Þnh vÒ h×nh thøc ®Çu t vµ quy
m« dù ¸n trong b¶n danh s¸ch cña Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t vµ c¸c
Së KÕ ho¹ch vµ §Çu t lµ mét trong c¸c th«ng tin kiÓu nµy. B¶n
danh s¸ch cña Hµ Néi thËm chÝ cßn chøa ®ùng c¸c con sè íc
tÝnh vèn ph¸p ®Þnh vµ vèn vay, phÇn vèn gãp cña bªn ViÖt
Nam, thêi gian cña dù ¸n vµ tû lÖ xuÊt khÈu,... §©y hÇu hÕt lµ
c¸c vÊn ®Ò rÊt nh¹y c¶m cÇn nhiÒu sù tÝnh to¸n vµ c©n nh¾c.
Dï ®ã chØ lµ c¸c th«ng tin ®Ó tham kh¶o nhng nã còng phÇn
nµo khiÕn c¸c nhµ ®Çu t c¶m thÊy bÞ h¹n chÕ. Mét vµi nhµ
®Çu t cßn cho r»ng c¸c b¶n danh s¸ch nµy ®îc ®Ò ra trªn c¬ së
mèi quan t©m cña chÝnh phñ chø kh«ng ph¶i cña c¸c nhµ ®Çu t
vµ hä nghi ngê vÒ kh¶ n¨ng sinh lîi cña dù ¸n.[17]
Theo kinh nghiÖm cña Trung Quèc th× viÖc c«ng bè danh s¸ch
dù ¸n u tiªn cha ph¶i lµ mét ph¬ng thøc xóc tiÕn ®Çu t FDI tèt bëi
nã khiÕn c¸c nhµ ®Çu t cã c¶m gi¸c nh hä ®ang ho¹t ®éng trong
mét nÒn kinh tÕ "KÕ ho¹ch". Bëi vËy, thay v× ®a ra danh s¸ch
c¸c dù ¸n, Trung Quèc ngê ®©y chØ nªu tªn c¸c vïng miÒn kªu gäi
®Çu t FDI.[18]
RÊt nhiÒu c¬ quan xóc tiÕn ®Çu t ®· hoÆc ®ang dù ®Þnh lËp trang
web ®iÖn tö cho môc tiªu vËn ®éng ®Çu t. §©y lµ mét c«ng cô h÷u hiÖu
bëi th«ng tin kh«ng nh÷ng ®îc truyÒn t¶i nhanh, kh«ng bÞ giíi h¹n bëi vÞ trÝ
®Þa lý nh c¸c c«ng cô kh¸c mµ cßn mang tÝnh chÊt hai chiÒu. Th«ng tin
45
Hoµng H¶i Ch©u - NhËt 3K38F, KTNT Kho¸ luËn tèt nghiÖp
ph¶n håi kÞp thêi tõ phÝa c¸c nhµ ®Çu t lµ c¬ së ®Ó c¸c c¬ quan xóc tiÕn
®iÒu chØnh chÊt lîng ho¹t ®éng cña m×nh cho phï hîp.
Néi dung c¸c th«ng tin cung cÊp trªn trang web thêng bao gåm c¸c th«ng
tin vÒ:
Chøc n¨ng ho¹t ®éng cña c¬ quan xóc tiÕn
C¸c bµi miªu t¶ chi tiÕt vÒ h×nh ¶nh ®Êt níc vµ t×nh h×nh kinh tÕ
ViÖt Nam hiÖn nay
LuËt ®Çu t, t×nh h×nh ng©n hµng vµ Tµi chÝnh, xuÊt nhËp
khÈu, h¶i quan, khu chÕ xuÊt, khu c«ng nghiÖp...
§Þa chØ c¸c kh¸ch s¹n, ng©n hµng, c¸c tæ chøc t vÊn, c¸c h·ng
hµng kh«ng
...
Bªn c¹nh ®ã c¸c trang web còng thêng cã c¸c ®êng kÕt nèi trùc tuyÕn
phôc vô cho viÖc ®¨ng ký cÊp phÐp hay ®¨ng ký sö dông c¸c dÞch vô ®Çu
t qua m¹ng.
Tuy nhiªn, chÊt lîng c¸c trang web nµy cha cao, th«ng tin cßn nghÌo nµn
vµ thiÕt kÕ cha chuyªn nghiÖp. Thªm vµo ®ã, c¸c trang web nµy kh«ng ®îc
cËp nhËt thêng xuyªn, thiÕu c¸c c¬ së d÷ liÖu ®Çy ®ñ nªn cha phôc vô thiÕt
thùc cho nhu cÇu t×m hiÓu c¸c c¬ héi ®Çu t.
Trang web cña Trung t©m xóc tiÕn Th¬ng m¹i §Çu t thµnh phè Hå ChÝ
Minh ®îc coi lµ t¬ng ®èi cã chÊt lîng vÒ mÆt thiÕt kÕ còng nh tÝnh cËp
nhËp cña th«ng tin so víi trang web cña Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t hay Së KÕ
ho¹ch vµ §Çu t thµnh phè Hå ChÝ Minh.
B¶ng díi ®©y thèng kª ý kiÕn ®¸nh gi¸ cña c¸c nhµ ®Çu t vÒ mét sè
trang web cña c¸c c¬ quan xóc tiÕn ®Çu t trong khu vùc:
46
Hoµng H¶i Ch©u - NhËt 3K38F, KTNT Kho¸ luËn tèt nghiÖp
B¶ng 3- §¸nh gi¸ chÊt lîng c¸c trang Web cña c¸c Uû ban xóc tiÕn ®Çu
t trong khu vùc
D÷ liÖu c¬ së vÌ kinh A A A A C B
tÕ vÜ m«
Gi¸ c¶ ®Çu t A A A B D B
C¬ së d÷ liÖu c¸c dù ¸n A B B
Email A A A A A A
B: Tèt D: YÕu
47
Hoµng H¶i Ch©u - NhËt 3K38F, KTNT Kho¸ luËn tèt nghiÖp
6. ViÖt Nam - ITPC: Trung t©m xóc tiÕn th¬ng m¹i ®Çu t thµnh
phè Hå ChÝ Minh - www.itpc.hochiminh city.gov.vn.
Nguån: §iÒu tra vÒ chÊt lîng ho¹t ®éng xóc tiÕn ®Çu t t¹i ViÖt Nam,
Mét sè c¬ quan xóc tiÕn t¹i ViÖt Nam ®· tÝch cùc tæ chøc c¸c cuéc héi
th¶o nh»m giíi thiÖu trùc tiÕp c¸c c¬ héi ®Çu t, qua ®ã vËn ®éng c¸c nhµ
®Çu t níc ngoµi. H×nh thøc nµy còng ®em l¹i mét sè thµnh c«ng nhÊt ®Þnh,
®iÓn h×nh lµ thµnh c«ng cña Së KÕ ho¹ch vµ §Çu t VÜnh Phóc.
Hä ®· tham gia mét vµi cuéc héi th¶o xóc tiÕn ®Çu t do Bé KÕ ho¹ch
vµ §Çu t hoÆc ChÝnh phñ tæ chøc. Mçi cuéc héi th¶o ®· ®em l¹i cho tØnh
nµy trung b×nh 2 dù ¸n ®Çu t FDI míi. Trong khi c¸c Së KÕ ho¹ch vµ §Çu t
tØnh vµ thµnh phè kh¸c cha ®¹t ®îc kÕt qu¶ nµo ®¸ng kÓ th× Së KÕ ho¹ch
vµ §Çu t VÜnh Phóc coi ®©y lµ c«ng cô thu hót ®Çu t kh¸ h÷u hiÖu.
Theo c¸c c¬ quan chøc n¨ng VÜnh Phóc th× ®iÓm mÊu chèt ®em l¹i
thµnh c«ng cho c¸c cuéc héi th¶o chÝnh lµ viÖc c¸c c¬ quan ®· mêi ®îc c¸c
nhµ ®Çu t thµnh ®¹t hiÖu qu¶ ë ViÖt Nam tham gia vµ ph¸t biÓu ñng hé
ViÖt Nam. Tríc n¨m 2001 chØ cßn mét nhµ ®Çu t ngêi §µi Loan tham gia
nhng hiÖn nay con sè nµy ®· lµ n¨m ngêi. ChÝnh quyÒn tØnh VÜnh Phóc
cho r»ng héi th¶o giíi thiÖu lµ biÖn ph¸p xóc tiÕn ®Çu t hiÖu qu¶ nhÊt.[17]
Tuy nhiªn ngoµi VÜnh Phóc th× c¸c cuéc héi th¶o nµy cha ®em l¹i
nguån ®Çu t ®¸ng kÓ nµo cho c¸c tØnh kh¸c. Bëi vËy, hiÖu qu¶ cña c¸c cuéc
héi th¶o nµy vÉn cßn lµ vÊn ®Ò ph¶i bµn b¹c. C¸c c¬ quan xóc tiÕn ®Òu
nhËn thÊy hä cha cã ®ñ nguån lùc cÇn thiÕt, ®Æc biÖt lµ tÝnh chuyªn
nghiÖp ®Ó tæ chøc mét cuéc héi th¶o thËt sù cã chÊt lîng. So víi c¸c níc kh¸c
48
Hoµng H¶i Ch©u - NhËt 3K38F, KTNT Kho¸ luËn tèt nghiÖp
trong khu vùc, chÊt lîng c¸c cuéc héi th¶o do c¸c c¬ quan xóc tiÕn ®Çu t cña
ViÖt Nam tæ chøc vÉn cßn ë møc thÊp.
Mét sè c¬ quan ®· chän gi¶i ph¸p nhê vµo sù gióp ®ì cña c¸c tæ chøc th-
¬ng m¹i ®Ó n©ng cao tÝnh chuyªn nghiÖp cña c¸c cuéc héi th¶o. §«i khi hä
cßn uû th¸c hoµn toµn cho c¸c tæ chøc nµy. Gi¶i ph¸p nµy ®· gãp phÇn c¶i
thiÖn hiÖu qu¶ cña c¸c cuéc héi th¶o do ®ã h×nh thøc xóc tiÕn nµy ngµy
cµng ®îc coi lµ mét c«ng cô hiÖu qu¶ trong thu hót ®Çu t.
HiÖn t¹i c¸c c¬ quan xóc tiÕn ®Çu t ®· cã kÕ ho¹ch s¶n xuÊt c¸c ®Üa
CD- CROM giíi thiÖu tæng hîp. Mét vµi c¬ quan ®· hoµn thµnh s¶n xuÊt vµ
s¾p söa ph¸t hµnh réng r·i tíi c«ng chóng. §©y ®îc coi lµ mét biÖn ph¸p høa
hÑn hiÖu qu¶ xóc tiÕn ®Çu t tuy nhiªn thµnh c«ng cña nã ch¾c ch¾n phô
thuéc rÊt nhiÒu vµo chÊt lîng cña c¸c ®Üa CD - CROM còng nh c¸ch thøc
tæ chøc ph©n phèi… cho tíi thêi ®iÓm hiÖn t¹i th× ®Üa CD - CROM vÉn
cha ®îc ph¸t hµnh c¶ ë trong níc còng nh ngoµi níc.
TÊt c¶ c¸c c¬ quan xóc tiÕn ®Çu t kh¼ng ®Þnh tÇm quan träng cña c¸c
dÞch vô nµy vµ viÖc c¸c nhµ ®Çu t ®îc tho¶ m·n víi c¸c dÞch vô nµy còng
lµ ph¬ng thøc xóc tiÕn hiÖu qu¶ nhÊt. §· cã nhiÒu c¶i thiÖn quan träng
trong quy tr×nh tríc cÊp phÐp song c¸c dÞch vô sau cÊp phÐp vÉn cha ®¸p
øng ®îc yªu cÇu vÉn cßn lµ trë ng¹i ®èi víi ®Çu t níc ngoµi.
Mét ®iÒu dÔ nhËn thÊy lµ chÊt lîng c¸c dÞch vô tríc cÊp phÐp ®· ®îc
c¶i thiÖn ®¸ng kÓ trong thêi gian gÇn ®©y. C¸c Së KÕ ho¹ch vµ §Çu t ®Æc
biÖt lµ c¸c Ban qu¶n lý KCN, KCX ®Òu cung cÊp c¸c dÞch vô híng dÉn vµ
t vÊn miÔn phÝ cho c¸c nhµ ®Çu t míi vµ gióp ®ì hä chuÈn bÞ thñ tôc ®¨ng
ký ®Çu t.
49
Hoµng H¶i Ch©u - NhËt 3K38F, KTNT Kho¸ luËn tèt nghiÖp
Tuy nhiªn, theo ý kiÕn cña c¸c nhµ ®Çu t th× c¸c c¬ quan cÇn ph¸t
triÓn h¬n n÷a lo¹i h×nh v¨n phßng cung cÊp dÞch vô tæng hîp ®Ó tiÕt kiÖm
thêi gian liªn hÖ cho c¸c nhµ ®Çu t. HiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña c¸c v¨n phßng
nµy phô thuéc rÊt nhiÒu vµo hiÖu qu¶ qu¶n lý cña c¸c UBND tØnh. Mét sè
UBND c¸c tØnh nh §ång Nai vµ thµnh phè Hå ChÝ Minh ®îc ®¸nh gi¸ lµ
qu¶n lý kh¸ hiÖu qu¶ vµ thùc hiÖn phèi hîp tèt víi c¸c c¬ quan chøc n¨ng liªn
quan.[17]
Qu¸ tr×nh cÊp phÐp so víi mét vµi n¨m tríc ®©y ®· ®îc ®¬n gi¶n ho¸
vµ gän nhÑ h¬n rÊt nhiÒu. Thêi gian cÊp phÐp còng ®· gi¶m ®¸ng kÓ. §èi
víi c¸c dù ¸n thuéc thÈm quyÒn cÊp phÐp cña Së KÕ ho¹ch vµ §Çu t hay
Ban qu¶n lý KCX, KCN, toµn bé quy tr×nh chØ ®îc thùc hiÖn trong 2 ngµy.
§èi víi c¸c dù ¸n chØ cÇn ®¨ng ký, kh«ng cÇn thÈm ®Þnh th× chØ thêi gian
cÊp phÐp chØ lµ mét ngµy.
Mét trong nh÷ng lý do gióp cho viÖc rót gän thêi gian cÊp phÐp cña c¸c
Së KÕ ho¹ch & §Çu t vµ c¸c Ban qu¶n lý KCX, KCN lµ c¸c c¬ quan nµy ®·
cã ®iÒu kiÖn xem xÐt dù ¸n tõ tríc ®ã, khi gióp c¸c nhµ ®Çu t chuÈn bÞ thñ
tôc ®¨ng ký cÊp giÊy phÐp. Mét sè c¬ quan cßn cho phÐp nhµ ®Çu t tù lùa
chän ngµy giê nhËn giÊy phÐp ®Çu t.
§èi víi c¸c dù ¸n cÇn ®îc sù chÊp nhËn cña Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t hay
ChÝnh phñ, thêi gian cÊp phÐp cã thÓ kÐo dµi h¬n song c¸c Së KÕ ho¹ch
vµ §Çu t vµ c¸c ban qu¶n lý KCX, KCN còng cã thÓ gióp rót gän thêi gian
nµy b»ng viÖc phèi hîp tÝch cùc víi c¸c c¬ quan chøc n¨ng liªn quan.
MÆc dï ®· cã nh÷ng c¶i thiÖn ®¸ng kÓ song ®©y vÉn ®îc xem lµ
kh©u yÕu nhÊt trong c¸c dÞch vô ®Çu t. C¸c nhµ ®Çu t sau khi nhËn ®îc
giÊy phÐp ®Çu t ph¶i tiÕp tôc liªn hÖ víi rÊt nhiÒu c¬ quan chøc n¨ng liªn
50
Hoµng H¶i Ch©u - NhËt 3K38F, KTNT Kho¸ luËn tèt nghiÖp
quan vÒ c¸c vÊn ®Ò nh ®Êt ®ai, lao ®éng, thuÕ, giÊy phÐp xuÊt nhËp
khÈu.
HiÖn nay, mét sè v¨n phßng cung cÊp dÞch vô tæng hîp sau cÊp phÐp
®· ®îc thµnh lËp vµ ®ang ho¹t ®éng, tuy nhiªn dêng nh míi chØ ë c¸c khu
chÕ xuÊt vµ khu c«ng nghiÖp do Ban qu¶n lý ë nh÷ng n¬i nµy vèn ®· lµ c¬
quan cã chøc n¨ng ®¶m nhiÖm hÇu hÕt c¸c thñ tôc sau cÊp phÐp. C¸c nhµ
®Çu t vµo c¸c khu c«ng nghiÖp vµ khu chÕ xuÊt, do ®ã gÆp Ýt trë ng¹i h¬n
so víi c¸c nhµ ®Çu t bªn ngoµi. Mét sè Ban qu¶n lý khu chÕ xuÊt, khu c«ng
nghiÖp nh H¶i Phßng cßn cung øng c¸c dÞch vô miÔn phÝ khi cÊp giÊy
phÐp nhËp khÈu, giíi thiÖu nguån lao ®éng, cÊp giÊy phÐp ho¹t ®éng.
TÊt c¶ c¸c c¬ quan ®· vµ ®ang nç lùc gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò ®îc xem
lµ trë ng¹i ®èi víi c¸c nhµ ®Çu t. Mét vµi Së KÕ ho¹ch vµ §Çu t c¸c tØnh
B×nh D¬ng, §ång Nai vµ thµnh phè Hå ChÝ Minh cßn tæ chøc c¸c cuéc gÆp
mÆt víi c¸c nhµ ®Çu t xem xÐt c¸c vÊn ®Ò trë ng¹i cña hä vµ t×m c¸ch gi¶i
quyÕt Së KÕ ho¹ch vµ §Çu t tØnh §ång Nai n¨m nµo còng tæ chøc c¸c cuéc
gÆp mÆt nh vËy ®Òu ®Æn theo c¸c quü víi sù tham gia cña ®Çy ®ñ c¸c c¬
quan chøc n¨ng cã liªn qan. Bªn c¹nh ®ã, UBND tØnh cßn tæ chøc c¸c cuéc
gÆp mÆt riªng víi tõng nhãm c¸c nhµ ®Çu t tõ NhËt B¶n, TrungQuèc vµ
Hµn Quèc.
-------***-------
MÆc dï m«i trêng ®Çu t ®· ®îc c¶i thiÖn ®¸ng kÓ, hiÖn vÉn cßn rÊt
nhiÒu trë ng¹i. Gi¶i phãng mÆt b»ng, thñ tôc h¶i quan, nguån lao ®éng vµ
thuÕ vÉn lµ nh÷ng vÊn ®Ò bøc xóc nhÊt mµ c¸c nhµ ®Çu t ph¶n ¸nh tíi Së
KÕ ho¹ch vµ §Çu t c¸c tØnh, thµnh phè vµ c¸c Ban qu¶n lý khu c«ng nghiÖp,
khu chÕ xuÊt. Thªm vµo ®ã nh÷ng thay ®æi bÊt ngê, khã dù ®o¸n tríc vÒ
luËt hay c¸c chÝnh s¸ch cña nhµ níc còng g©y hoang mang cho c¸c nhµ ®Çu
t. §©y lµ nh÷ng vÊn ®Ò c¶n trë hiÖu qu¶ cña nh÷ng nç lùc thu hót ®Çu t ë
c¸c tØnh vµ ®Þa ph¬ng c¶ níc.
51
Hoµng H¶i Ch©u - NhËt 3K38F, KTNT Kho¸ luËn tèt nghiÖp
2.2.3. Nguån nh©n lùc cho c«ng t¸c xóc tiÕn ®Çu t
Nguån nh©n lùc:
T×nh tr¹ng thiÕu hôt nh©n lùc cho c«ng t¸c xóc tiÕn ®Çu t hiÖn ®ang
lµ vÊn ®Ò næi cém ë c¸c Së KÕ ho¹ch vµ §Çu t còng nh c¸c Ban qu¶n lý khu
chÕ xuÊt, khu c«ng nghiÖp. LÊy phßng qu¶n lý ®Çu t níc ngoµi cña Së KÕ
ho¹ch vµ §Çu t Hµ Néi lµm vÝ dô, hiÖn t¹i chá cã 6 nh©n viªn ®ang lµm
viÖc t¹i ®©y tuy nhiªn v¨n phßng l¹i ph¶i ®¶m nhiÖm mäi vÊn ®Ò liªn quan
®Õn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi, trong ®ã bao gåm c¶ thu hót ®Çu t lÉn cung
cÊp dÞch vô sau cÊp phÐp. Víi khèi lîng c«ng viÖc lín nhng l¹i thiÕu c¸c
trang thiÕt bÞ, c¸c Së KÕ ho¹ch vµ §Çu t nh Së KÕ ho¹ch vµ §Çu t Hµ Néi
kh«ng thÓ ®ñ lùc ®Ó ®¸p øng ®îc hÕt yªu cÇu cña c¸c nhµ ®Çu t hay tÝch
cùc tiÕp xóc víi c¸c nhµ ®Çu t. Do ®ã rÊt nhiÒu Së KÕ ho¹ch vµ §Çu t chØ
tËp trung vµo qu¸ tr×nh cÊp phÐp mµ cha chó träng ®îc nhiÒu ®Õn c¸c
dÞch vô sau cÊp phÐp.
Tr×nh ®é, kh¶ n¨ng sö dông ngo¹i ng÷ còng nh n¨ng lùc marketing cña
®éi ngò tiÕn hµnh c«ng t¸c xóc tiÕn còng ®ang lµ nh÷ng vÊn ®Ò chÝnh
h¹n chÕ hiÖu qu¶ cña bÊt kú ch¬ng tr×nh xóc tiÕn ®Çu t nµo. C¸c c¬ quan
xóc tiÕn t¹i Hµ Néi vµ thµnh phè Hå ChÝ Minh lµ n¬i cã chÊt lîng ®éi ngò
c¸n bé, nh©n viªn tèt nhÊt víi nhiÒu ngêi ®îc ®µo t¹o ë níc ngoµi, cßn rÊt
nhiÒu c¸n bé, nh©n viªn cÊp tØnh vÉn cha qua ®µo t¹o bµi b¶n ®Ó cã thÓ
®¶m nhiÖm tèt c«ng t¸c xóc tiÕn ®Çu t. T¹i Trung t©m xóc tiÕn Th¬ng m¹i
§Çu t thµnh phè Hå ChÝ Minh, hÇu hÕt c¸c nh©n viªn ®Òu cã thÓ sö dông
tiÕng Anh vµ mét vµi ngêi biÕt tiÕng Nga, §øc vµ Ph¸p. Tuy nhiªn ë cÊp
tØnh th× chØ cã mét vµi ngêi cã kh¶ n¨ng sö dông ngo¹i ng÷ do ®ã c¸c nhµ
®Çu t thêng ph¶i tù mang theo c¸c b¶n dÞch s½n hoÆc phiªn dÞch cña hä tíi
c¸c cuéc häp mÆt tæ chøc t¹i c¸c Së KÕ ho¹ch vµ §Çu t hoÆc Ban qu¶n lý
khu chÕ xuÊt, khu c«ng nghiÖp.
52
Hoµng H¶i Ch©u - NhËt 3K38F, KTNT Kho¸ luËn tèt nghiÖp
HÇu hÕt ®éi ngò nh©n viªn cña c¸c c¬ quan xóc tiÕn còng cha ®îc trang
bÞ nh÷ng kü n¨ng cÇn thiÕt vÒ marketing vµ thuyÕt tr×nh. ý kiÕn cña hÇu
hÕt c¸c nhµ ®Çu t ®îc pháng vÊn trong cuéc ®iÒu tra chÊt lîng ho¹t ®éng
xóc tiÕn cña Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t ®Òu kh¼ng ®Þnh chÊt lîng ®µo t¹o cña
®éi ngò nh©n viªn trong c¸c c¬ quan chøc n¨ng cña ViÖt Nam cha ®¸p øng
®îc yªu cÇu. Díi ®©y lµ b¶ng tæng kÕt nh÷ng ®¸nh gi¸ cña hä vÒ n¨ng lùc
c¸n bé nh©n viªn:[17]
B¶ng 4- §¸nh gi¸ n¨ng lùc vµ tr×nh ®é cña ®éi ngò nh©n viªn ®¶m
tr¸ch ho¹t ®éng xóc tiÕn ®Çu t
HÇu hÕt c¸c Së KÕ ho¹ch vµ §Çu t vµ c¸c Ban qu¶n lý khu chÕ xuÊt,
khu c«ng nghiÖp ®Òu nhËn thøc ®îc tÇm quan träng cña c«ng t¸c ®µo t¹o
c¸n bé nh©n viªn vµ ®ang tÝch cùc tæ chøc c¸c líp huÊn luyÖn, båi dìng
kiÕn thøc ®ång thêi cö c¸n bé ra níc ngoµi tham gia c¸c kho¸ häc n©ng cao
tr×nh ®é. Tuy nhiªn quü tµi chÝnh dµnh cho c«ng t¸c nµy vÉn cßn h¹n chÕ
nªn sè c¬ quan tæ chøc thùc hiÖn tèt vÉn cha nhiÒu.
53
Hoµng H¶i Ch©u - NhËt 3K38F, KTNT Kho¸ luËn tèt nghiÖp
Trong c¸c héi th¶o bµn vÒ c«ng t¸c ®µo t¹o, hÇu hÕt c¸c c¬ quan ®Òu
®Æc biÖt quan t©m ®Õn ®µo t¹o ngo¹i ng÷. Mét vµi c¬ quan còng ®Ò cËp
®Õn viÖc ®µo t¹o nghiÖp vô kinh doanh song viÖc n©ng cao kü n¨ng
maketing th× hoµn toµn cha ®îc lu ý tíi cho dï ®©y vÉn ®îc coi lµ ®iÓm
yÕu nhÊt cña ®éi ngò c¸n bé, nh©n viªn níc ta.
Trung t©m Xóc tiÕn Th¬ng m¹i §Çu t thµnh phè Hå ChÝ Minh ®îc coi
lµ n¬i cã nh÷ng ch¬ng tr×nh ®µo t¹o nh©n viªn tèt nhÊt nhê cã sù ñng hé vµ
gióp ®ì cña nhiÒu c¬ quan vµ tæ chøc níc ngoµi. Bªn c¹nh viÖc ®µo t¹o níc
ngoµi, Trung t©m cßn tæ chøc nh÷ng kho¸ häc ®Æc biÖt vÒ vÊn ®Ò híng
tíi xuÊt khÈu sang thÞ trêng Mü vµ thÞ trêng ngoµi níc. C¸c ch¬ng tr×nh häc
bæng níc ngoµi còng ®ang ®îc xóc tiÕn m¹nh mÏ. Tuy nhiªn vÉn cha cã mét
kho¸ häc chÝnh thøc nµo ®µo t¹o vÒ kü n¨ng xóc tiÕn ®Çu t dµnh cho c¸n
bé nh©n viªn.
Trõ Trung t©m xóc tiÕn Th¬ng m¹i §Çu t thµnh phè Hå ChÝ Minh, c¸c
c¬ quan xóc tiÕn ®Çu t kh¸c ®Òu cha cã mét hÖ thèng ®·i ngé riªng biÖt
dµnh cho c¸n bé nh©n viªn ®¶m nhiÖm c«ng t¸c xóc tiÕn ®Çu t. Uû ban
Nh©n d©n thµnh phè Hå ChÝ Minh gÇn ®©y ®· cho phÐp Trung t©m xóc
tiÕn Th¬ng m¹i §Çu t thµnh lËp quü khen thëng vµ chÕ ®é ®·i ngé riªng cho
c¸n bé nh©n viªn cña Trung t©m.
2.2.4. Ng©n quü cho ho¹t ®éng xóc tiÕn ®Çu t
HiÖn nay cha cã nguån ng©n quü riªng ph©n bæ tõ ng©n s¸ch nhµ níc
dµnh cho c«ng t¸c xóc tiÕn ®Çu t. Chi phÝ cho c¸c ho¹t ®éng nµy vÉn lÊy
tõ nguån ng©n quü dµnh cho c¸c ho¹t ®éng cña Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t vµ Së
KÕ ho¹ch vµ §Çu t c¸c tØnh, thµnh phè. §iÒu nµy phÇn nµo lý gi¶i cho viÖc
hµng n¨m Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t chØ tiÕn hµnh ®îc mét sè Ýt ho¹t ®éng xóc
tiÕn ®Çu t vµ cha cã ®îc c¶i thiÖn nµo ®¸ng kÓ trong ho¹t ®éng cña c¸c
trang web ®iÖn tö.
54
Hoµng H¶i Ch©u - NhËt 3K38F, KTNT Kho¸ luËn tèt nghiÖp
ë c¸c ®Þa ph¬ng, tµi chÝnh cµng lµ vÊn ®Ò bøc xóc ®èi víi tÊt c¶ c¸c
c¬ quan. Mäi chi phÝ cho ho¹t ®éng xóc tiÕn ®Çu t ®Òu lÊy tõ ng©n s¸ch
cña tØnh, do ®ã møc chi phÝ còng phô thuéc rÊt nhiÒu vµo møc ®é nhËn
thøc cña Uû ban Nh©n d©n tØnh vÒ vai trß còng nh tÇm quan träng cña
c«ng t¸c xóc tiÕn ®Çu t.
ChØ tõ n¨m 2000 trë l¹i ®©y chi phÝ cho ho¹t ®éng xóc tiÕn ®Çu t míi
®îc coi lµ mét kho¶n chi phÝ hîp lý vµ hîp ph¸p. Song do ®Þnh nghÜa xóc
tiÕn ®Çu t cha ®îc x©y dùng mét c¸ch râ rµng nªn rÊt nhiÒu kho¶n chi
kh«ng liªn quan còng ®îc gép vµo ®©y. Mét vµi Ban qu¶n lý khu chÕ xuÊt,
khu c«ng nghiÖp cßn cho r»ng theo NghÞ ®Þnh 36 th× Ban qu¶n lý khu chÕ
xuÊt vµ khu c«ng nghiÖp kh«ng ®îc phÐp tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng xóc tiÕn
®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi nªn ng©n quü cho ho¹t ®éng nµy rÊt h¹n chÕ.
Ng©n quü eo hÑp lµ vÊn ®Ò h¹n chÕ rÊt nhiÒu kh¶ n¨ng tiÕn hµnh c¸c ho¹t
®éng xóc tiÕn mét c¸ch hiÖu qu¶ cña c¸c c¬ quan chøc n¨ng.
Cho tíi thêi ®iÓm hiÖn t¹i, vÉn cha cã mét kÕ ho¹ch dµi h¹n vÒ ng©n
quü dµnh cho xóc tiÕn ®Çu t. Mäi chi phÝ sÏ vÉn ®îc trÝch ra tõ ng©n s¸ch
chi dïng cho mçi n¨m. C¸c c¬ quan xóc tiÕn v× thÕ còng rÊt khã ph¸t triÓn
mét kÕ ho¹ch xóc tiÕn dµi h¹n. §iÒu nµy còng lý gi¶i t¹i sao hiÖn nay chóng
ta chØ cã nh÷ng ch¬ng tr×nh xóc tiÕn cho tõng thêi ®iÓm. C¸c ch¬ng tr×nh
s¶n xuÊt ®Üa CD-ROM hay lËp website cña c¸c c¬ quan thêng ®îc tµi trî
vèn tõ khu vùc t nh©n. Khi hÕt ch¬ng tr×nh tµi trî th× c¸c website còng
kh«ng thÓ tiÕp tôc ®îc cËp nhËt.
2.3. §¸nh gi¸ tæng qu¸t vÒ hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng xóc tiÕn ®Çu t t¹i
ViÖt Nam
2.3.1. Thµnh c«ng
Cïng víi c¸c ho¹t ®éng tÝch cùc c¶i thiÖn m«i trêng ®Çu t, c¸c ho¹t
®éng xóc tiÕn ®Çu t còng ®· ®ãng gãp kh«ng nhá vµo nh÷ng tiÕn bé trong
c«ng t¸c thu hót ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi nh÷ng n¨m gÇn ®©y. Cã ®îc kÕt
55
Hoµng H¶i Ch©u - NhËt 3K38F, KTNT Kho¸ luËn tèt nghiÖp
qu¶ nµy tríc hÕt lµ nhê nh÷ng ®æi míi tÝch cùc vÒ néi dung vµ ph¬ng thøc
thùc hiÖn vËn ®éng xóc tiÕn ®Çu t. Chóng ta ®· cã ®îc nh÷ng kÕ ho¹ch vµ
ch¬ng tr×nh chñ ®éng, cã hiÖu qu¶. X¸c ®Þnh ®îc xóc tiÕn ®Çu t còng nh
xóc tiÕn th¬ng m¹i lµ nhiÖm vô vµ tr¸ch nhiÖm cña c¸c c¬ quan Nhµ níc, c¸c
Bé, ngµnh, c¸c tØnh, Ban qu¶n lý c¸c khu c«ng nghiÖp, chóng ta ®· thµnh
lËp bé phËn xóc tiÕn ®Çu t t¹i c¸c Bé, ngµnh, Tæng c«ng ty vµ ®Æt c¸c c¬
quan ®¹i diÖn níc ta t¹i mét sè ®Þa bµn träng ®iÓm ë níc ngoµi ®Ó chñ
®éng vËn ®éng thu hót ®èi tîng níc ngoµi.
§ång thêi, Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t, Bé ngo¹i giao, Bé th¬ng m¹i ®· tæ
chøc phèi hîp nghiªn cøu t×nh h×nh kinh tÕ, thÞ trêng ®Çu t, chÝnh s¸ch cña
c¸c níc vµ c¸c tËp ®oµn ®a quèc gia, c¸c tËp ®oµn vµ c«ng ty lín vµ ®Ò ra
chÝnh s¸ch vËn ®éng thu hót ®Çu t phï hîp cho giai ®o¹n hiÖn t¹i vµ kÞp
thêi ®iÒu chØnh c¸c ®èi s¸ch trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu luËt ph¸p, chÝnh
s¸ch vµ biÖn ph¸p thu hót ®Çu t níc ngoµi cña c¸c níc trong khu vùc.
Trªn c¬ së quy ho¹ch ngµnh, s¶n phÈm, l·nh thæ vµ danh môc c¸c dù ¸n
kªu gäi ®Çu t ®îc phª duyÖt, c¸c ngµnh, c¸c ®Þa ph¬ng ®· chñ ®éng tiÕn
hµnh vËn ®éng, xóc tiÕn ®Çu t mét c¸ch cô thÓ, trùc tiÕp ®èi víi tõng dù
¸n, trùc tiÕp víi tõng tËp ®oµn, c«ng ty, nhµ ®Çu t cã tiÒm n¨ng.
C¸c Bé, ngµnh, c¬ quan ®· cã sù tËp trung chØ ®¹o, hç trî kÞp thêi c¸c
nhµ ®Çu t hiÖn ®ang cã dù ¸n ho¹t ®éng gióp hä gi¶i quyÕt tèt c¸c vÊn ®Ò
ph¸t sinh ®©y lµ viÖc lµm cã ý nghÜa quan träng ®Ó vËn ®éng cã hiÖu
qu¶ vµ cã søc thuyÕt phôc nhÊt ®èi víi c¸c nhµ ®Çu t míi.
C¸c c¬ quan xóc tiÕn còng ®· ®a d¹ng ho¸ c¸c ho¹t ®éng xóc tiÕn
®Çu t, lËp c¸c Website, tranh thñ sù trî gióp cña c¸c tæ chøc quèc tÕ, duy tr×
thêng xuyªn c¸c cuéc gÆp gì víi c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi.
56
Hoµng H¶i Ch©u - NhËt 3K38F, KTNT Kho¸ luËn tèt nghiÖp
57
Hoµng H¶i Ch©u - NhËt 3K38F, KTNT Kho¸ luËn tèt nghiÖp
kÕ ho¹ch thµnh kÕt qu¶ thùc tÕ. §iÒu nµy ®Æt ra mét yªu cÇu cÊp thiÕt lµ
bé, ngµnh, c¬ quan ph¶i chó träng h¬n n÷a tíi c«ng t¸c c¸n bé vµ ®µo t¹o
nh÷ng n¨m tíi.
2.4. Mét sè bµi häc kinh nghiÖm tõ ho¹t ®éng xóc tiÕn ®Çu t cña Trung
Quèc
Kh«ng nªn nhÊn m¹nh vµo “kÕ ho¹ch”: C¸c nhµ ®Çu t thêng mong
muèn ®îc ho¹t ®éng trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng. Hä tin r»ng hä cã
thÕ chiÕn th¾ng nÕu tù do c¹nh tranh trªn thÞ trêng nhng hä sÏ thÊt b¹i
nÕu c¹nh tranh víi c¸c c«ng ty nhµ níc trong mét nÒn kinh tÕ kÕ
ho¹ch. Do ®ã nÕu ®ã lµ mét nÒn kinh tÕ cã sù kÕt hîp cña nhiÒu c¬
chÕ th× nªn nhÊn m¹nh vµo th«ng ®iÖp “thÞ trêng ho¸” ®Õn c¸c nhµ
®Çu t.
C¸c nhµ ®Çu t thêng bÞ t¸c ®éng bëi c¸c yÕu tè liªn quan bªn ngoµi
c«ng viÖc kinh doanh. C¸c yÕu tè nµy cã thÓ lµ c¸c cuéc tiÕp xóc víi
c¸c quan chøc nhµ níc , thñ tôc nhËp c vµ thñ tóc h¶i quan, c¸c tiÖn
nghi hay c¸c dÊu hiÖu kh¸c cña sù t¨ng trëng, tiÕn bé vµ thÞnh vîng.
Sù phèi hîp ho¹t ®éng trong néi bé c¸c c¬ quan cã ý nghÜa rÊt quan
träng. Kh¸i niÖm “V¨n phßng cung cÊp dÞch vô tæng hîp” cã ý nghÜa
rÊt quan träng víi c¸c nhµ ®Çu t vèn e ng¹i cac thñ tôc hµnh chÝnh
phøc t¹p. Th«ng tin vÒ mèi liªn hÖ gi÷a c¸c Bé, ban, ngµnh liªn quan
cÇn ph¶i ®îc cung cÊp mét c¸ch râ rµng tíi c¸c nhµ ®Çu t.
Th«ng tin vÓ c¸c dù ¸n ®Çu t thµnh c«ng cã ý nghÜa rÊt lín: H×nh ¶nh
c¸c c«ng ty cã vèn ®Çu t níc ngoµi ®ang ho¹t ®éng tèt cã thÓ mang l¹i
mét hiÖu qu¶ xóc tiÕn ®Çu t mµ c¸c c¬ quan xóc tiÕn ®Çu t kh«ng
thÓ t¹o ra ®îc… Ngîc l¹i nÕu lan trµn c¸c th«ng tin vÒ nh÷ng dù ¸n
58
Hoµng H¶i Ch©u - NhËt 3K38F, KTNT Kho¸ luËn tèt nghiÖp
®Çu t kÐm hiÖu qu¶ th× rÊt khã kiÓm so¸t ®îc c¸c t¸c ®éng tiªu cùc
tíi viÖc thu hót ®Çu t . Thµnh c«ng cña c¸c tËp ®oµn Unilever, P&G,
Coca Cola, Volkswagen vµ Boeing t¹i Trung Quèc ®· t¹o ®îc Ên tîng
rÊt tèt ®Ñp víi giíi ®Çu t quèc tÕ.
Uû ban xóc tiÕn ®Çu t nªn cã mét vÞ trÝ cao trong c¬ cÊu tæ chøc
cña ChÝnh phñ. Uû ban xóc tiÕn ®Çu t lµ c¬ quan chÝnh trùc tiÕp
quan hÖ víi c¸c nhµ ®Çu t, nªn cã mét vÞ trÝ t¬ng ®èi trong c¬ cÊu
cña ChÝnh phñ vµ ®éc lËp víi c¸c bé phËn kh¸c, nhÊt lµ c¸c c¬ quan
liªn quan ®Õn kÕ ho¹ch,thùc hiÖn chøc n¨ng qu¶n lý tµi s¶n Nhµ níc.
Mét c¬ cÊu nh vËy sÏ ®a tíi cho c¸c nhµ ®Çu t th«ng ®iÖp lµ” ®Çu t
trùc tiÕp níc ngoµi còng cã ý nghÜa quan träng ®èi víi nÒn kinh tÕ
nh bÊt kú ho¹t ®éng nµo kh¸c” vµ mét th«ng ®iÖp kh¸c n÷a lµ “c¬
quan nµy sÏ ®¹i diÖn cho c¸c nhµ ®Çu t lµm lîi cho ChÝnh phñ, chø
kh«ng ph¶i ®¹i diÖn cho ChÝnh phñ lµm lîi cho c¸c nhµ ®Çu t”.
Sù tham gia cña c¸c quan chøc l·nh ®¹o cao cÊp sÏ cã t¸c dông tÝch
cùc trong viÖc tuyªn truyÒn cho c¸c c¬ héi ®Çu t. C¸c nhµ ®Çu t th-
êng mong muèn cã ®îc sù cam kÕt tõ c¸c nhµ l·nh ®¹o cao cÊp vÒ
môc tiªu nhÊt ®Þnh sÏ ®¹t ®îc trong t¬ng lai. Mét bµi thuyÕt tr×nh
hoÆc mét lêi mêi ®Çu t chung chung sÏ kh«ng mÊy t¸c dông. CÇn
ph¶i nhÊn m¹nh vµo mét khÝa c¹nh nµo ®ã cña ho¹t ®éng FDI, vÝ dô
nh “Nh÷ng ho¹t ®éng vµ nç lùc cña ChÝnh phñ sÏ tËp trung vµo c¶i
thiÖn m«i trêng ®Çu t”.
59
Hoµng H¶i Ch©u - NhËt 3K38F, KTNT Kho¸ luËn tèt nghiÖp
Ch¬ng 3
Mét sè gi¶i ph¸p nh»m t¨ng cêng hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng xóc tiÕn
®Çu t
3.1. Quan ®iÓm, ®Þnh híng vÒ c«ng t¸c xóc tiÕn ®Çu t trong giai ®o¹n
2001 – 2010.
Quan ®iÓm vµ ®Þnh híng cña Nhµ níc vÒ c«ng t¸c xóc tiÕn ®Çu t
kh«ng ®îc ®Ò cËp mét c¸ch cô thÓ trong c¸c v¨n b¶n, b¸o c¸o cña ChÝnh
phñ xong vÒ c¬ b¶n nã bao hµm trong quan ®iÓm, ®Þnh híng chung vÒ nhu
cÇu thu hót vèn ®Çu t níc ngoµi giai ®o¹n tíi. Cô thÓ, theo b¸o c¸o vÒ nhu
cÇu thu hót vµ sö dông vèn FDI giai ®o¹n 2001 – 2010 cña Bé kÕ ho¹ch vµ
®Çu t ngµy 09/06/2000 th× c¸c quan ®iÓm chung vÒ nhu cÇu vèn FDI cña
nÒn kinh tÕ thêi kú 2001 – 2010 ®îc tãm t¾t nh sau.
Trªn c¬ së ph¸t huy néi lùc, thùc hiÖn nhÊt qu¸n l©u dµi chÝnh
s¸ch thu hót c¸c nguån lùc bªn ngoµi víi nhiÒu h×nh thøc ®Çu t ®a
d¹ng, víi sù tham gia hîp t¸c ®Çu t cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®Ó
phôc vô sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸.
Trong c¸c nguån lùc bªn ngoµi, ph¶i ®Èy m¹nh thu hót nguån vèn
FDI m¹nh mÏ h¬n n÷a nh»m võa tranh thñ vèn võa tranh thñ c«ng
nghÖ hiÖn ®¹i, kinh nghiÖm qu¶n lý kinh tÕ tiªn tiÕn, tranh thñ
thÞ trêng thÕ giíi vµ tham gia tÝch cùc vµo ph©n c«ng lao ®éng
quèc tÕ. Tranh thñ khai tr¬ng c¸c nguån vèn ODA vµ cã bíc ®i vµ
biÖn ph¸p thËn träng më cöa thÞ trêng vèn ®Ó thu hót c¸c nguån
vèn ®Çu t gi¸n tiÕp kh¸c; qu¶n lý vµ sö dông hiÖu qu¶ c¸c nguån
vay th¬ng m¹i, gi¸m s¸t chÆt chÏ c¸c nguån vay ng¾n h¹n, x©y
dùng chiÕn lîc tæng thÓ vÒ vèn níc ngoµi, trong ®ã cã chiÕn lîc nî
quèc gia.
60
Hoµng H¶i Ch©u - NhËt 3K38F, KTNT Kho¸ luËn tèt nghiÖp
KhuyÕn khÝch m¹nh mÏ thu hót vèn FDI vµo c¸c ngµnh c«ng
nghiÖp xuÊt khÈu vµ c«ng nghÖ cao, nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp
mòi nhän vµ nh÷ng ngµnh ViÖt Nam cã thÕ m¹nh vµ lao ®éng, tµi
nguyªn, nhiªn liÖu. Cã chÝnh s¸ch u ®·i thiÕt thùc hÊp dÉn ®Ó thu
hót vèn FDI vµo c¸c ngµnh vµ vïng u tiªn.
Híng m¹nh viÖc thu hót vèn ®Çu t tõ c¸c níc cã tiÒm lùc tµi chÝnh
vµ c«ng nghÖ m¹nh, tríc hÕt lµ B¾c Mü, T©y ¢u, §«ng ¸; chó träng
thu hót vèn ®Çu t cña c¸c tËp ®oµn xuyªn quèc gia; võa quan t©m
c¸c dù ¸n võa vµ nhá nhng c«ng nghÖ hiÖn ®¹i.
§Èy nhanh tiÕn ®é triÓn khai dù ¸n ®Ó ph¸t huy nhanh t¸c dông
vèn FDI ®èi víi nÒn kinh tÕ; tiÕp tôc hoµn thiÖn m«i trêng ®Çu t
cã mÆt b»ng chung cho ®Çu t trong níc vµ níc ngoµi, ®¬n gi¶n
ho¸ c¸c thñ tôc tríc vµ sau cÊp giÊy phÐp.
Trªn c¬ së ®ã nh÷ng ®Þnh híng, c¬ chÕ, chÝnh s¸ch lín trong thu hót
vµ sö dông vèn FDI ®îc ®Ò ra nh sau.
Hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt, chÝnh s¸ch theo híng tiÕn tíi x©y
dùng mét bé luËt ®Çu t chung ¸p dông cho c¶ ®Çu t trong níc vµ
®Çu t níc ngoµi. T¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c thµnh phÇn kinh tÕ tham
gia hîp t¸c ®Çu t víi níc ngoµi.
X©y dùng danh môc lo¹i trõ t¹m thêi vµ danh môc nh¹y c¶m theo
quy ®Þnh cña hiÖp ®Þnh khung vÒ ®Çu t ASEAN. Cã ®Þnh híng
thu hót vèn FDI, t¨ng cêng ®Çu t trong níc ®Ó n©ng cao søc c¹nh
tranh cña nÒn kinh tÕ, chuÈn bi tõng bíc cho viÖc më cöa c¸c
ngµnh kinh tÕ cho tù do ®Çu t vµo sau n¨m 2013 theo hiÖp ®Þnh
khung vÒ ®Çu t ASEAN ®· ký.
61
Hoµng H¶i Ch©u - NhËt 3K38F, KTNT Kho¸ luËn tèt nghiÖp
C¶i tiÕn m¹nh mÏ thñ tôc ®Çu t theo híng më réng diÖn ®¨ng ký
®Çu t, chØ xem xÐt cÊp chøng nhËn vÒ u ®·i ®Çu t ®èi víi c¸c dù
¸n quy m« lín, xuÊt khÈu lµ chñ yÕu trªn c¸c quy ho¹ch ngµnh, vïng
l·nh thæ.
§a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc ®Çu t nh h×nh thøc c«ng ty cæ phÇn, cho
phÐp doanh nghiÖp FDI ph¸t hµnh tr¸i phiÕu, cæ phiÕu ®Ó më
réng quy m« ®Çu t ph¸t triÓn h×nh thøc c«ng ty qu¶n lý vèn, quü
®Çu t.
Cã chÝnh s¸ch u ®·i hÊp dÉn cao ®Ó thu hót m¹nh vèn ®Çu t ®Ó
n©ng cao tr×nh ®é c«ng nghÖ, n¨ng lùc xuÊt khÈu cña nÒn kinh
tÕ; ®Çu t vµo c¸c ngµnh c«ng nghÖ sinh häc, vËt liÖu míi, ®iÖn
tö, tin häc, ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng kinh tÕ vµ x· héi.
T¨ng cêng thu hót ®Çu t vµo c¸c KCN, KCX, khu c«ng nghÖ cao;
x©y dùng mét sè khu kinh tÕ më víi chÝnh s¸ch u ®·i ®Æc thï ®Ó
t¹o nªn c¸c vïng t¨ng trëng míi cã t¸c ®éng l«i kÐo thóc ®Çy nÒn
kinh tÕ. Sím cã biÖn ph¸p thiÕt thùc thu hót vèn FDI lÊp ®Çy c¸c
KCN.
Më réng thÞ trêng ®Çu t trong lÜnh vùc dÞch vô; t¨ng cêng thu hót
vèn vµo n«ng l©m nghiÖp ®Ó t¨ng cêng c¶i t¹o c©y, con, øng dông
c«ng nghÖ sinh häc, chÕ biÕn xuÊt khÈu; t¨ng cêng ®Çu t vµo c¸c
ngµnh c«ng nghiÖp mòi nhän, kü thuËt cao, còng nh nh÷ng ngµnh
sö dông nhiÒu lao ®éng, nguyªn liÖu cña ViÖt Nam.
N©ng cao chÊt lîng quy ho¹ch ngµnh, vïng l·nh thæ vµ c¶ níc, dù
b¸o chuÈn x¸c nhu cÇu thÞ trêng lµm c¬ së cho viÖc x©y dùng vµ
62
Hoµng H¶i Ch©u - NhËt 3K38F, KTNT Kho¸ luËn tèt nghiÖp
c«ng bè danh môc dù ¸n vµ thu hót vèn FDI phï hîp víi chuyÓn
dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, n©ng cao hiÖu qu¶ hîp t¸c ®Çu t.
T¨ng cêng m¹nh vËn ®éng xóc tiÕn ®Çu t theo tõng ch¬ng tr×nh
dù ¸n cô thÓ ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶. Chó träng thu hót vèn cña c¸c
tËp ®oµn lín trªn thÕ giíi vµ nguån vèn tõ c¸c níc cã tiÒm n¨ng kinh
tÕ lín, thÞ trêng lín, c«ng nghÖ cao nh MÜ, T©y ¢u…
T¹o mäi ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó triÓn khai nhanh chãng dù ¸n
®Çu t; thµnh lËp mét ®Çu mèi ®ñ m¹nh vµ ®ñ quyÒn ®Ó xö lý
kÞp thêi c¸c khã kh¨n cña nhµ ®Çu t, thóc ®Èy dù ¸n ph¸t triÓn.
T¨ng cêng tiÒm lùc nghiªn cøu vµ c¶i tiÕn hÖ thèng th«ng tin ®Ó
theo dâi, dù b¸o s¸t t×nh h×nh FDI trong níc vµ quèc tÕ ®Ó ho¹ch
®Þnh chÝnh s¸ch, chiÕn lîc vÒ vèn níc ngoµi.
T¨ng cêng theo dâi, qu¶n lý, gi¸m s¸t vèn FDI thùc hiÖn, trong ®ã
cã néi dung vay vµ tr¶ nî níc ngoµi cña c¸c doanh nghiÖp FDI.
HiÖn nay Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t lµ c¬ quan ®¶m nhËn thùc thi ch¬ng
tr×nh xóc tiÕn ®Çu t cÊp quèc gia. T¹i c¸c cÊp ®Þa ph¬ng, Së KÕ ho¹ch vµ
§Çu t c¸c tØnh vµ Ban qu¶n lý c¸c KCX, KCN cã ®îc sù tham gia nhÊt ®Þnh
vµo c¸c ho¹t ®éng xóc tiÕn ë c¸c møc ®é kh¸c nhau. Tuy c¸c c¬ quan nµy ®·
nç lùc rÊt nhiÒu ®Ó ®Èy m¹nh c«ng t¸c xóc tiÕn ®Çu t, thùc tÕ hiÖn nay
cho thÊy vÉn cßn rÊt nhiÒu bÊt æn trong nh÷ng chÝnh s¸ch vµ dÞch vô
cung cÊp cho c¶ nh÷ng nhµ ®Çu t hiÖn t¹i vµ tiÒm n¨ng. ChÝnh ®iÒu nµy
63
Hoµng H¶i Ch©u - NhËt 3K38F, KTNT Kho¸ luËn tèt nghiÖp
®· phÇn nµo lµm gi¶m tÝnh hÊp dÉn ®èi víi c¸c nhµ ®Çu t trùc tiÕp níc
ngoµi khi muèn ®Çu t vµo ViÖt Nam.
Tríc t×nh h×nh nµy, ®Ó thùc hiÖn ®îc vai trß lµ mét c«ng cô hiÖu qu¶
®èi víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ, ho¹t ®éng xóc tiÕn ®Çu t cÇn thiÕt
ph¶i cã ®îc mét c¬ quan chuyªn tr¸ch ë cÊp quèc gia . C¬ quan nµy ®ãng vai
trß phèi hîp, gióp ®ì vµ qu¶n lý c¸c ho¹t ®éng xóc tiÕn ®Çu t cña c¸c c¬
quan xóc tiÕn cÊp ®Þa ph¬ng nh»m n©ng cao tÝnh æn ®Þnh vµ hiÖu qu¶
cña ho¹t ®éng nµy. MÆt kh¸c, c¬ quan chuyªn tr¸ch nµy còng cÇn gi÷ vai trß
lµ ngêi quyÕt ®Þnh chÝnh vµ ®a ra ®Þnh híng râ rµng trong c«ng t¸c qu¶n
lý còng nh trong ho¹t ®éng cña m×nh th«ng qua nh÷ng kÕ ho¹ch tÇm quèc
gia.
Nh vËy, cã thÓ nãi r»ng viÖc thµnh lËp Uû ban xóc tiÕn ®Çu t quèc
gia t¹i ViÖt Nam, gäi t¾tlµ VNIPA( Vietnam Investment Promotion Agency),
lµ yªu cÇu thùc sù cÊp b¸ch .
3.2.1.2.Mét sè ®Ò xuÊt trong quy tr×nh thµnh lËp Uû ban xóc tiÕn
®Çu t quèc gia
Thùc tiÔn t¹i nh÷ng quèc gia kh¸c chØ ra r»ng c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi
lu«n mong muèn cã mét tæ chøc xóc tiÕn ®Çu t níc ngoµi víi chøc n¨ng ho¹t
®éng nh mét c¬ quan cÊp Bé. Hä tin r»ng nÕu VNIPA cã vÞ trÝ ngang tÇm
víi c¸c Bé kh¸c cña ChÝnh phñ th× sÏ cã thÓ b¶o vÖ tèt nhÊt cho nh÷ng
quyÒn lîi cña hä.
Tuy nhiªn, trong trêng hîp cña ViÖt Nam th× viÖc cã ®îc mét c¬ quan
riªng biÖt cÊp Bé ®¶m tr¸ch ho¹t ®éng xóc tiÕn ®Çu t níc ngoµi lµ ®iÒu
khã cã thÓ lµm ®îc trong thêi gian ng¾n. Tríc m¾t, Bé kÕ ho¹ch ®Çu t cÇn
thµnh lËp phßng xóc tiÕn ®Çu t ®¶m nhËn vai trß cña Uû ban xóc tiÕn ®Çu
t quèc gia (VNIPA) nh»m t¹o tiÒn ®Ò ®Ó n©ng VNIPA lªn thµnh mét Bé
riªng biÖt trong t¬ng lai.
64
Hoµng H¶i Ch©u - NhËt 3K38F, KTNT Kho¸ luËn tèt nghiÖp
VNIPA cÇn cã chøc n¨ng cña mét c¬ quan xóc tiÕn ®Çu t trung ¬ng.
Ngoµi ra, cÇn thµnh lËp c¸c v¨n phßng ®¹i diÖn cña c¬ quan nµy cÇn ®îc
thµnh lËp ë c¶ miÒn B¾c, Trung, Nam ®Ó cã thÓ phôc vô tèt h¬n nhu cÇu
cña tõng khu vùc. Nh÷ng v¨n phßng nµy cã thÓ thùc hiÖn phèi hîp, qu¶n lý
c¸c ho¹t ®éng xóc tiÕn cña Së KÕ ho¹ch vµ §Çu t, Uû ban nh©n d©n vµ Ban
qu¶n lý cña c¸c KCN vµ ®Þa ph¬ng.
VÞ trÝ chøc n¨ng cña VNIPA cã thÓ ®îc s¾p xÕp nh m« h×nh díi
®©y:
ChÝnh phñ ViÖt Nam
VNIPA
C¸c Bé kh¸c
(Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t)
Nh»m gióp cho VNIPA cã thÓ ho¹t ®éng mét c¸ch hiÖu qu¶, cÇn ph¶i
cã sù thèng nhÊt vÒ tÇm quan träng cña ho¹t ®éng xóc tiÕn ®Çu t vµ vai trß
cña ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi ®èi víi nÒn kinh tÕ ViÖt Nam. ChÝnh phñ
cÇn ®Ó cho c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi còng nh c¸c tæ chøc quan hÖ víi c¸c
nhµ ®Çu t níc ngoµi thÊy ®îc tÇm quan träng cña nguån vèn FDI th«ng qua
nh÷ng chÝnh s¸ch ®Çu t ngµy mét thu hót.
C¸c c¬ quan cã thÈm quyÒn thuéc chÝnh phñ vµ ®Æc biÖt lµ nh÷ng
nhµ l·nh ®¹o quèc gia cÇn ®¶m b¶o hç trî ®èi víi ho¹t ®éng cña VNIPA vµ
®a ra c¸c chÝnh s¸ch còng nh luËt lÖ còng thÓ hiÖn ý chÝ nµy. §iÒu nµy
thùc sù cÇn thiÕt t¹i mét quèc gia nh ViÖt Nam, n¬i thiÕu tÝnh phèi hîp vµ
®ång bé gi÷a c¸c Bé, Ngµnh víi nh÷ng chÝnh s¸ch, quy chÕ kh«ng æn ®Þnh
vèn ®îc coi lµ nh÷ng rµo c¶n trong ho¹t ®éng ®Çu t níc ngoµi.
Ngoµi ra, VNIPA còng cÇn cã c¸c v¨n phßng ®¹i diÖn t¹i c¸c thÞ trêng träng
®iÓm nh EU, NhËt B¶n vµ Hoa Kú. Cã thÓ coi ®ã lµ c¸ch tèt nhÊt nh»m
xóc tiÕn vµ tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng marketing t¹i níc ngoµi.
X©y dùng mét khu«n khæ ph¸p lý râ rµng cho ho¹t ®éng cña VNIPA
§Ó VNIPA cã thÓ ho¹t ®éng hiÖu qu¶, cÇn cã mét khu«n khæ ph¸p lý
râ rµng vµ hîp lý, trong ®ã quy ®Þnh quyÒn h¹n, nghÜa vô, c¬ cÊu tæ chøc
còng nh mèi quan hÖ cña VNIPA ®èi víi chÝnh phñ. ViÖc x©y dùng mét
khung ph¸p lý râ rµng cho ho¹t ®éng cña VNIPA cã thÓ ®em l¹i rÊt nhiÒu lîi
Ých.
66
Hoµng H¶i Ch©u - NhËt 3K38F, KTNT Kho¸ luËn tèt nghiÖp
§ã lµ dÊu hiÖu æn ®Þnh, bÒn v÷ng vµ tù chñ ®èi víi c¸c nhµ
®Çu t tiÒm n¨ng, víi c¸c quan chøc chÝnh phñ vµ ®Þa ph¬ng.
H¹n chÕ sù can thiÖp cña chÝnh phñ, giíi chÝnh trÞ, giíi kinh
doanh vµ c¸c thµnh phÇn kh¸c cã lîi Ých liªn quan.
Qui ®Þnh nghÜa vô cña VNIPA cÇn ®¬n gi¶n, râ rµng, chØ h¹n chÕ ë
nh÷ng c«ng t¸c liªn quan tíi viÖc t¨ng cêng nguån vèn FDI vµ hç trî cho
nh÷ng nhµ ®Çu t hiÖn t¹i vµ t¬ng lai.
§Ó ®¹t ®îc môc tiªu thu hót ®îc 12 tû USD vèn ®Çu t vµo n¨m 2005,
VNIPA cÇn tËp trung vµo mét sè nhiÖm vô c¬ b¶n dù kiÕn nh sau:
T¨ng cêng møc ®ãng gãp cña FDI vµo nÒn kinh tÕ quèc gia b»ng
viÖc th«ng b¸o cho c¸c nhµ ®Çu t míi vÒ nh÷ng lîi Ých khi tiÕn
hµnh ®Çu t FDI vµo ViÖt Nam.
T¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ho¹t ®éng ®Çu t b»ng viÖc cung cÊp
nh÷ng dÞch vô mang tÝnh chuyªn nghiÖp, gióp c¸c nhµ ®Çu t cã
thÓ ®¹t ®îc môc tiªu ®Çu t t¹i nh÷ng khu vùc kinh tÕ kh¸c nhau.
§a ra c¸c ®Ò xuÊt víi ChÝnh phñ nh»m c¶i thiÖn m«i trêng ®Çu t.
Hç trî gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò khã kh¨n cña c¸c nhµ ®Çu t hiÖn
t¹i nh»m gióp hä cã thÓ më réng quy m« ®Çu t sau ®ã.
VNIPA còng cÇn cã tr¸ch nhiÖm trong c¸c c«ng viÖc cã liªn quan tíi
ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch t¬ng øng nh»m c¶i thiÖn m«i trêng ®Çu t. §èi víi
ViÖt Nam, viÖc nµy bao gåm c¶ nh÷ng ®Ò xuÊt nh»m ®¬n gi¶n ho¸ thñ tôc
hµnh chÝnh, hç trî cho viÖc thùc thi nh÷ng luËt lÖ, quy chÕ râ rµng ®èi víi
®Çu t níc ngoµi. VNIPA còng cÇn ph¶i cã quyÒn h¹n trong viÖc ®a ra
nh÷ng quyÕt ®Þnh cã ®ñ tin cËy ®èi víi c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi.
67
Hoµng H¶i Ch©u - NhËt 3K38F, KTNT Kho¸ luËn tèt nghiÖp
Ho¹t ®éng cña VNIPA còng chØ nªn tËp trung vµo nh÷ng c«ng viÖc
liªn quan ®Õn ®Çu t níc ngoµi mµ kh«ng liªn quan tíi bÊt kú ho¹t ®éng xóc
tiÕn ®Çu t trong níc hay ho¹t ®éng th¬ng m¹i nµo kh¸c.
VÞ trÝ ph¸p lý cña VNIPA ph¶i ®îc x¸c ®Þnh râ rµng ®èi víi nh÷ng
ban ngµnh kh¸c cña chÝnh phñ víi mét ®éi ngò nh©n viªn vµ ng©n s¸ch riªng
biÖt. VNIPA còng cÇn ph¶i cã mét møc ®é tù chñ nhÊt ®Þnh vÒ mÆt tµi
chÝnh ®Ó tiÕn hµnh c¸c c«ng viÖc cña m×nh vµ tuyÓn dông ®îc nh÷ng
nh©n viªn cã n¨ng lùc.
3.2.2. C¶i thiÖn nguån nh©n lùc cho c«ng t¸c xóc tiÕn ®Çu t
Mét chÝnh s¸ch vµ khu«n khæ ph¸p lý râ rµng cïng víi c¸c chiÕn lîc xóc
tiÕn bµi b¶n tù chóng kh«ng thÓ ®¶m b¶o kÕt qu¶ ho¹t ®éng thùc tÕ. Qu¸
tr×nh xóc tiÕn ®Çu t muèn thµnh c«ng cÇn cã ®îc nh÷ng nh©n viªn n¾m
b¾t tèt nh÷ng nhiÖm vô liªn quan vµ cã ®Çy ®ñ nhiÖt t×nh, kinh nghiÖm
còng nh nh÷ng kü n¨ng cÇn thiÕt.
ChÝnh s¸ch nguån nh©n lùc cña bÊt cø c¬ quan xóc tiÕn ®Çu t nµo
®Òu cÇn cã nh÷ng nh©n viªn cã kh¶ n¨ng phï hîp, ®îc ®µo t¹o ®Çy ®ñ ®Ó
xö lý c«ng viÖc râ rµng, nhanh chãng cïng b»ng cÊp ph¶n ¸nh tr×nh ®é cña
hä.
ViÖc h×nh thµnh mét ®éi ngò nh©n viªn cã ®ñ tr×nh ®é chuyªn m«n
trong ho¹t ®éng xóc tiÕn ®Çu t nhÊt thiÕt ph¶i th«ng qua qu¸ tr×nh tuyÓn
dông cã chÊt lîng. RÊt nhiÒu ngêi trong ®éi ngò nh©n viªn hiÖn nay cña Bé
KÕ ho¹ch vµ §Çu t cha cã ®îc nh÷ng kü n¨ng cÇn thiÕt vÒ marketing, qu¶ng
c¸o, quan hÖ c«ng chóng vµ nghiªn cøu ®Ó ®¶m b¶o cho chiÕn dÞch xóc
tiÕn ®Çu t cã hiÖu qu¶. H¹n chÕ nµy cÇn ®îc kh¾c phôc th«ng qua viÖc
bæ sung nh÷ng nh©n viªn cã ®ñ tr×nh ®é phôc vô cho c«ng viÖc...
68
Hoµng H¶i Ch©u - NhËt 3K38F, KTNT Kho¸ luËn tèt nghiÖp
§Ó lùa chän ®îc ngêi phï hîp th× ®iÒu cÇn thiÕt lµ ph¶i x©y dùng mét
hÖ thèng c¸c chØ tiªu cho tõng vÞ trÝ. Ch¼ng h¹n, mét chuyªn gia maketing
cña phßng xóc tiÕn Ýt nhÊt ph¶i cã ®îc nh÷ng kh¶ n¨ng sau:
Nãi tiÕng Anh th«ng th¹o vµ cã thªm mét ngo¹i ng÷ thø 2
Th«ng th¹o tiÕng Anh vµ cã thÓ giao tiÕp tèt b»ng ngo¹i ng÷ thø 2
Sö dông tèt c¸c phÇn mÒm vÒ ph©n tÝch tµi chÝnh vµ kinh doanh
69
Hoµng H¶i Ch©u - NhËt 3K38F, KTNT Kho¸ luËn tèt nghiÖp
C¬ cÊu phô cÊp còng cÇn dùa trªn nÒn t¶ng c«ng viÖc vµ hÖ thèng tr¶
l¬ng. §iÒu ®ã cã nghÜa lµ tiÒn l¬ng cho mçi c¸ nh©n ph¶i dùa trªn c«ng
viÖc thùc hiÖn, tr¸ch nhiÖm cña hä g¾n liÒn víi c«ng viÖc vµ sù ®ãng gãp
cña mçi c¸ nh©n vµo ho¹t ®éng chung.
ViÖc t¨ng l¬ng cÇn thùc hiÖn theo c¸c tiªu chÝ sau:
Møc l¬ng theo thÞ trêng víi c«ng viÖc vµ tr¸ch nhiÖm t¬ng tù
§Ó cã ®îc c¬ cÊu l¬ng th× cÇn ph¶i cã hÖ thèng s¾p xÕp nh©n viªn
theo cÊp bËc. Mçi cÊp bËc cña nh©n viªn cã tõ 5 - 8 bËc phï cÊp ph¶n ¸nh
ho¹t ®éng còng nh hiÖu qu¶ t¬ng øng cña c«ng viÖc.
§¸nh gi¸ møc ®é thùc thi lµ mét phÇn trong chÝnh s¸ch nguån nh©n lùc
vµ hÖ thèng phô cÊp. ViÖc thiÕt lËp mét hÖ thèng chØ tiªu râ rµng cho mçi
lo¹i h×nh nh©n viªn lµ rÊt cÇn thiÕt.
HÖ thèng nµy bao gåm c¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ vÒ:
DÞch vô kh¸ch hµng bao gåm c¸c mèi quan hÖ víi c¸c nhµ ®Çu t,
chÝnh phñ vµ c¸c tæ chøc quèc tÕ kh¸c, chÊt lîng cña c«ng viÖc,
chÊt lîng dÞch vô...
Tr×nh ®é qu¶n lý còng nh kh¶ n¨ng ®¶m b¶o thêi h¹n kÕ ho¹ch,
thêi gian gi¶i ®¸p nh÷ng th¾c m¾c cña c¸c nhµ ®Çu t.
70
Hoµng H¶i Ch©u - NhËt 3K38F, KTNT Kho¸ luËn tèt nghiÖp
Môc tiªu ®Æt cho tõng c¸ nh©n ph¶i ®¹t ®îc dùa trªn nh÷ng chØ tiªu
tiªu chuÈn nµy. Hµng n¨m viÖc ®¸nh gi¸ møc ®é thùc thi ph¶i ®îc thùc hiÖn
®èi víi c¸c môc tiªu ®· ®Æt ra vµ c¸c chØ tiªu thùc hiÖn.
§Ó t¹o ®éng lùc cho ngêi lao ®éng chÕ ®é ®·i ngé cÇn g¾n liÒn víi
møc ®é hoµn thµnh c«ng viÖc. Nãi c¸ch kh¸c, nh÷ng kÕt qu¶ ®¸nh gi¸ ph¶i
®îc dïng lµm c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh møc t¨ng l¬ng vµ th¨ng tiÕn.
Mét ch¬ng tr×nh ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn cÇn tËp trung vµo hai lÜnh vùc:
§µo t¹o phÇn cøng: bao gåm ®µo t¹o kü thuËt nh»m n©ng cao
tr×nh ®é kü thuËt cho nh©n viªn, c¸c kiÕn thøc vÒ luËt, kinh
doanh, ngo¹i ng÷, c«ng t¸c nghiªn cøu, c«ng nghÖ th«ng tin, kü
n¨ng maketing.
§µo t¹o phÇn mÒm: bao gåm kh¶ n¨ng thuyÕt tr×nh vµ ®µm ph¸n,
b¸n hµng vµ thuyÕt phôc, quan hÖ c«ng chóng vµ sö dông ph¬ng
tiÖn truyÒn th«ng, l·nh ®¹o, qu¶n trÞ…
71
Hoµng H¶i Ch©u - NhËt 3K38F, KTNT Kho¸ luËn tèt nghiÖp
kho¸ häc ng¾n h¹n t¹i nh÷ng lÜnh vùc cô thÓ nh b¸n hµng vµ
maketing, thuyÕt tr×nh, thiÕt kÕ website…
Tham quan c¸c ho¹t ®éng cña ®èi t¸c t¹i c¸c c¬ quan xóc tiÕn ®Çu
t ®Þa ph¬ng - göi nh©n viªn tíi lµm viÖc t¹i c¸c c¬ quan xóc tiÕn
®Çu t kh¸c.
C¸c ch¬ng tr×nh ®µo t¹o cÇn nh»m vµo nh÷ng nhu cÇu cô thÓ cña tõng
nhãm nh©n sù vµ cung cÊp cho ®éi ngò nh©n viªn nh÷ng kü n¨ng vµ kiÕn
thøc thiÕt thùc gióp hä hoµn thµnh nhiÖm vô cña m×nh. §èi víi nh©n viªn
cÊp thÊp cÇn u tiªn cho viÖc ®µo t¹o kü thuËt nh»m x©y dùng cho hä nh÷ng
kü n¨ng vµ kiÕn thøc c¬ b¶n. Mét ch¬ng tr×nh ®µo t¹o dµi h¹n hoÆc mét ch-
¬ng tr×nh toµn diÖn nh c¸c kho¸ häc Diploma hay Master lµ rÊt thÝch hîp.
§èi víi nh©n viªn cÊp cao h¬n cÇn cã nh÷ng kho¸ ®µo t¹o ng¾n h¹n vÒ
nh÷ng lÜnh vùc cô thÓ.
Mét trong nh÷ng ph¬ng ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ cña ®éi ngò
nh©n viªn lµ mîn thªm nh÷ng nh©n viªn tõ c¸c c«ng ty dÞch vô chuyªn
nghiÖp trong c¸c lÜnh vùc. Chi phÝ cho c«ng viÖc nµy cã thÓ kªu gäi tµi trî
tõ c¸c tæ chøc ph¸t triÓn cña nh÷ng khu vùc níc ngoµi ®ang quan t©m ®Õn
viÖc ®Çu t vµo ViÖt Nam. Bªn c¹nh ®ã còng cã thÓ cö c¸c nh©n viªn tíi lµm
viÖc t¹i c¸c c¬ quan hoÆc tæ chøc xóc tiÕn ®Çu t cña níc ngoµi trong mét
thêi gian nhÊt ®Þnh. C¸c kü n¨ng cïng kiÕn thøc cã ®îc tõ kinh nghiÖm lµm
viÖc t¹i níc ngoµi cã thÓ ®îc truyÒn ®¹t l¹i cho c¸c nh©n viªn kh¸c.
3.2.3. C¶i t¹o nguån quü vµ ng©n s¸ch cho ho¹t ®éng xóc tiÕn ®Çu
t
HiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña bÊt cø c¬ quan xóc tiÕn ®Çu t nµo ®Òu chÞu
¶nh hëng bëi c¸c nguån lùc dµnh cho c«ng t¸c xóc tiÕn. Mét mÆt, ng©n s¸ch
cho ho¹t ®éng xóc tiÕn ®Çu t cña mçi c¬ quan phô thuéc rÊt lín vµo môc
tiªu, chiÕn lîc xóc tiÕn vµ c¸c ch¬ng tr×nh xóc tiÕn cô thÓ. Ngîc l¹i, c¸c ch-
72
Hoµng H¶i Ch©u - NhËt 3K38F, KTNT Kho¸ luËn tèt nghiÖp
¬ng tr×nh vµ chiÕn lîc xóc tiÕn ®Çu t l¹i phô thuéc vµo nguån lùc cña mçi
c¬ quan xóc tiÕn ®Çu t
Do xóc tiÕn ®Çu t lµ ho¹t ®éng v× môc tiªu lîi Ých cña céng ®ång nªn
nguån tµi chÝnh cña c¸c c¬ quan xóc tiÕn ®Çu t nªn lÊy tõ ng©n s¸ch quèc
gia. Ngoµi ra, cã thÓ lÊy tõ nh÷ng nguån viÖn trî níc ngoµi, ®ãng gãp tõ
nh÷ng khu vùc t nh©n hay c¸c kho¶n phÝ dÞch vô thu tríc cña c¸c nhµ ®Çu
t. C¸c c¬ quan xóc tiÕn ®Çu t còng nªn t×m kiÕm thªm nh÷ng nguån quü
kh¸c ®Ó tËn dông nh÷ng nguån lùc cña m×nh.
Nh÷ng lÜnh vùc thu hót sù quan t©m cña c¸c tæ chøc quèc tÕ cã thÓ
lµ:
Hç trî kü thuËt trong giai ®o¹n ®Çu, ®Æc biÖt trong viÖc x¸c
®Þnh quyÒn h¹n vµ nghÜa vô cña tõng phßng ban cô thÓ.
N©ng cao n¨ng lùc ®éi ngò nh©n viªn - c«ng t¸c ph¸t triÓn ®éi ngò
nh©n viªn gåm nhiÒu ho¹t ®éng ®a d¹ng nh cung cÊp c¸c kho¸
®µo t¹o ng¾n h¹n vÒ nh÷ng chñ ®Ò ®· ®îc c¬ quan xóc tiÕn lùa
chän, t vÊn vÒ c¸c kü n¨ng cô thÓ trong xóc tiÕn ®Çu t ®Ó lµm
viÖc t¹i c¬ quan. Mét sè c¬ quan còng cã thÓ cung cÊp häc bæng
cho nh÷ng khãa ®µo t¹o dµi h¹n.
C«ng nghÖ th«ng tin qu¶n trÞ - c¬ quan xóc tiÕn ®Çu t cÇn t×m
hiÓu nh÷ng nguån hç trî tµi chÝnh tõ nh÷ng tæ chøc quèc tÕ nh»m
73
Hoµng H¶i Ch©u - NhËt 3K38F, KTNT Kho¸ luËn tèt nghiÖp
ph¸t triÓn Website hiÖn t¹i vµ x©y dùng c¸c trung t©m th«ng tin
cïng c¬ së d÷ liÖu vÒ c¸c nhµ ®Çu t.
Còng nh rÊt nhiÒu h×nh thøc hç trî ®Õn tõ khu vùc t nh©n. Nãi chung,
khu vùc t nh©n thêng kh«ng cung cÊp nguån tµi chÝnh nhng l¹i s½n sµng
hîp t¸c trong c¸c ho¹t ®éng xóc tiÕn ®a d¹ng kh¸c. Nh÷ng ®ãng gãp cã thÓ
cã ®îc tõ khu vùc t nh©n lµ:
Hîp t¸c trong viÖc ph¸t hµnh nh÷ng b¶n giíi thiÖu híng dÉn kinh
doanh vµ göi chóng tíi c¸c nhµ ®Çu t tiÒm n¨ng.
Hç trî duy tr× trang web b»ng viÖc cung cÊp nh÷ng th«ng tin cËp
nhËt nhÊt. Ch¼ng h¹n mét c«ng ty luËt cã thÓ cung cÊp cho c¬
quan xóc tiÕn ®Çu t b¶n dÞch tiÕng Anh vÒ nh÷ng luËt lÖ vµ
quy chÕ míi ban hµnh ®Ó ®a lªn c¸c trang web.
Hç trî tæ chøc nh÷ng buæi héi th¶o ®Çu t nh chuÈn bÞ nguyªn vËt
liÖu, cung cÊp nguån tµi chÝnh…
H¹n chÕ vÒ nguån lùc ®ang lµ vÊn ®Ò chung cña bÊt cø c¬ quan xóc
tiÕn ®Çu t nµo, ®Æc biÖt lµ c¸c c¬ quan xóc tiÕn ®Çu t t¹i c¸c níc ®ang
vµ chËm ph¸t triÓn. Tuy nhiªn nÕu thiÕu nguån tµi chÝnh ®¶m b¶o th×
thµnh c«ng cña ch¬ng tr×nh rÊt khã ®¹t ®îc nªn vÊn ®Ò c¶i t¹o ng©n quü
cho ho¹t ®éng xóc tiÕn ®Çu t cÇn ®îc quan t©m h¬n n÷a trong qu¸ tr×nh
lËp dù th¶o sö dông ng©n s¸ch quçc gia hµng n¨m.§ång thêi c¸c c¬ quan xóc
tiÕn ®Çu t còng ph¶i tù nç lùc h¬n n÷a trong viÖc t×m kiÕm c¸c nguån tµi
trî ®Ó bæ sung cho ng©n quü ho¹t ®éng cña m×nh.
74
Hoµng H¶i Ch©u - NhËt 3K38F, KTNT Kho¸ luËn tèt nghiÖp
3.2.4. X©y dùng chiÕn lîc xóc tiÕn ®Çu t cã träng ®iÓm
KÕt qu¶ tõ nh÷ng cuéc pháng vÊn, ®iÒu tra cho thÊy nhu cÇu cã mét
c¬ quan tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng xóc tiÕn ®Çu t nh»m x©y dùng vµ thùc
hiÖn nh÷ng chiÕn lîc xóc tiÕn FDI cã hiÖu qu¶ lµ v« cïng cÇn thiÕt. ë cÊp
quèc gia chiÕn lîc xóc tiÕn ®Çu t cÇn ®îc chØ ®¹o tËp trung bëi Uû ban
xóc tiÕn ®Çu t quèc gia VNIPA.
T¹i c¸c c¬ quan xóc tiÕn ®Çu t cÊp tØnh vµ ®Þa ph¬ng còng cÇn x©y
dùng vµ thùc hiÖn chiÕn lîc vµ ho¹t ®éng xóc tiÕn nhng ë møc ®é hÑp h¬n.
VNIPA cïng c¸c v¨n phßng ®¹i diÖn cÇn ®ãng mét vai trß quan träng c¶
trong phèi hîp vµ hç trî c¸c ho¹t ®éng cña Së KÕ ho¹ch vµ §Çu t vµ Ban qu¶n
lý KCX, KCN ®Þa ph¬ng. ChÝnh v× vËy nh÷ng chiÕn lîc xóc tiÕn ®Çu t
®Ò xuÊt t¹i ®©y cã thÓ ¸p dông cho VNIPA vµ c¶ c¸c c¬ quan xóc tiÕn
®Çu t ®Þa ph¬ng.
Mét chiÕn lîc xóc tiÕn ®Çu t ph¶i bao gåm nh÷ng c«ng ®o¹n sau:
X¸c ®Þnh ngµnh nµo sÏ lµ ngµnh mòi nhän trong ng¾n h¹n (1 - 2
n¨m) vµ trung h¹n (3 - 5 n¨m)?
Nh÷ng h×nh thøc xóc tiÕn nµo cã thÓ ®îc lùa chän ®Ó thu hót c¸c
c«ng ty?
3.2.4.1 Sù cÇn thiÕt ph¶i cã chiÕn lîc xóc tiÕn ®Çu t cã träng
®iÓm
Xu híng xóc tiÕn ®Çu t hiÖn nay lµ nh»m cã ®îc nh÷ng chiÕn lîc tËp
trung h¬n - ch¼ng h¹n tËp trung mäi nguån lùc xóc tiÕn vµo viÖc thu hót
mét dßng FDI nhÊt ®Þnh ®· x¸c ®Þnh tríc h¬n lµ dßng FDI nãi chung. Sù
75
Hoµng H¶i Ch©u - NhËt 3K38F, KTNT Kho¸ luËn tèt nghiÖp
cÇn thiÕt cu¶ nh÷ng chiÕn lîc tËp trung nµy xuÊt ph¸t tõ nh÷ng lý do sau
®©y:
Thø nhÊt, viÖc xóc tiÕn ®Çu t cã träng ®iÓm cã thÓ gióp quèc gia
®ã ®¹t ®îc nh÷ng môc tiªu chiÕn lîc liªn quan tíi nh÷ng khÝa c¹nh
nh nh©n sù, chuyÓn giao c«ng nghÖ , xuÊt khÈu vµ c¸c lÜnh vùc
kh¸c trong chiÕn lîc ph¸t triÓn chung.
Thø hai, hiÖn ®ang cã mét sù c¹nh tranh m¹nh mÏ trªn thÕ giíi ®Ó
cã ®îc nguån FDI, ®Æc biÖt lµ dßng FDI vµo ph¬ng §«ng. C¸c
TNC kú väng vµo mét thÞ trêng réng vµ nhiÒu tiÒm n¨ng h¬n khi
®Çu t FDI vµo c¸c níc Ch©u ¸ vµ viÖc xóc tiÕn ®Çu t cã tËp
trung thùc sù lµ rÊt quan träng ®èi víi níc nhá vµ chËm ph¸t triÓn.
Mét nguyªn nh©n n÷a lµ vÊn ®Ò hiÖu qu¶ chi phÝ. RÊt nhiÒu c¬
quan xóc tiÕn ®Çu t ®· nhËn ra r»ng c¸c ho¹t ®éng t¹o dùng h×nh
¶nh chung vµ vËn ®éng ®Çu t chung chung sÏ kh«ng ®em l¹i hiÖu
qu¶ trõ khi chóng ®îc thùc hiÖn víi mét chiÕn lîc x¸c ®Þnh nh»m
thu hót mét dßng FDI cô thÓ.
3.2.4.2 X¸c ®Þnh ngµnh mòi nhän vµ c¸c nguån tiÒm n¨ng.
Mét chiÕn lîc xóc tiÕn ®Çu t FDI cã träng ®iÓm yªu cÇu ph¶i x¸c
®Þnh ®îc ngµnh nghÒ, ho¹t ®éng, quèc gia vµ c¶ c¸c c«ng ty cÇn tËp trung
vËn ®éng ®Çu t.
§èi víi ViÖt Nam, viÖc ®Çu tiªn lµ cÇn x¸c ®Þnh vÞ trÝ cña m×nh so
víi c¸c ®èi thñ c¹nh tranh nh c¸c níc ASEAN, Trung Quèc nh»m x¸c ®Þnh
®iÓm m¹nh còng nh ®iÓm yÕu cña m×nh - cã nghÜa lµ cÇn x¸c ®Þnh kh¶
n¨ng vµ nh÷ng lîi thÕ thu hót cña ViÖt Nam.
76
Hoµng H¶i Ch©u - NhËt 3K38F, KTNT Kho¸ luËn tèt nghiÖp
Dùa trªn nh÷ng ph©n tÝch vÒ nh÷ng lîi thÕ c¹nh tranh cña m«i trêng
®Çu t t¹i ViÖt Nam, ViÖt Nam ®ang cã rÊt nhiÒu lîi thÕ nh:
VÞ trÝ chiÕn lîc t¹i §«ng D¬ng vµ §«ng Nam ¸ víi tiÒm n¨ng trë
thµnh mét thÞ trêng chÝnh cña khu vùc.
Lùc lîng nh©n c«ng trÎ, ®«ng ®¶o vµ chi phÝ thÊp.
KÕt qu¶ ph©n tÝch ngµnh nghÒ ®· cho thÊy chÝnh phñ tríc tiªn cÇn
tËp trung vµo nh÷ng ngµnh cã c¸c tiªu chuÈn cô thÓ ®ang ®îc c¶ ChÝnh phñ
vµ c¸c nhµ ®Çu t ®Òu ®¸nh gi¸ cao nh:
GiÇy dÐp.
77
Hoµng H¶i Ch©u - NhËt 3K38F, KTNT Kho¸ luËn tèt nghiÖp
X©y dùng h¹ tÇng c¬ së c¸c khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt.
Còng cÇn ph¶i chó ý r»ng chÊt lîng xóc tiÕn ®Çu t kh«ng ph¶i lµ sù
ph©n tÝch tÜnh vµ cè ®Þnh. NÒn kinh tÕ toµn cÇu, nÒn kinh tÕ tõng khu
vùc, tõng quèc gia vµ tõng ®Þa ph¬ng lu«n cã sù thay ®æi. CÇn quan t©m
tíi nh÷ng yÕu tè nµy ®Ó t×m ra nh÷ng nhµ ®Çu t tiÒm n¨ng.
Trong bèi c¶nh cña c¹nh tranh gay g¾t gi÷a c¸c quèc gia thu hót FDI,
c¬ quan xóc tiÕn ®Çu t quèc gia, c¸c v¨n phßng ®¹i diÖn còng nh c¸c c¬
quan xóc tiÕn ®Çu t ®Þa ph¬ng cµng ph¶i chó träng x¸c ®Þnh kh«ng chØ
c¸c ngµnh mµ c¶ nh÷ng ho¹t ®éng, nh÷ng khu vùc kinh tÕ míi... ®Ó cã thÓ
n©ng lîi thÕ cña khu vùc lªn møc tèi ®a. Mét quèc gia hay mét khu vùc chØ
cã ®îc nh÷ng lîi thÕ c¹nh tranh tõ nh÷ng lÜnh vùc hay s¶n phÈm tù nhiªn cña
m×nh. ViÖc x¸c ®Þnh nh÷ng s¶n phÈm vµ lÜnh vùc ®ã ®Ó tËp trung vµo
lµ rÊt cÇn thiÕt ®èi víi tõng ®Þa ph¬ng.
Khi ®· x¸c ®Þnh ®îc c¸c ngµnh mòi nhän th× mét ®iÒu quan träng
n÷a lµ ph¶i x¸c ®Þnh nh÷ng ph©n ®o¹n thÞ trêng cã tiÒm n¨ng ®Çu t. C¸ch
ph©n ®o¹n thÞ trêng cña marketing còng cã thÓ ®îc ¸p dông t¹i ®©y. §ã lµ
ph©n ®o¹n theo kinh tÕ, ®Þa lý, nh©n khÈu häc vµ t©m lý häc. §èi víi ®Çu
t níc ngoµi th×, ®Þa lý vµ kinh tÕ lµ hai yÕu tè cÇn quan t©m nhÊt.
Ch¼ng h¹n, khi ph©n ®o¹n thÞ trêng theo khu vùc ®Þa lý th× c¸c c¬
quan xóc tiÕn ®Çu t t¹i ViÖt Nam cÇn tËp trung vµo nh÷ng níc sau:
78
Hoµng H¶i Ch©u - NhËt 3K38F, KTNT Kho¸ luËn tèt nghiÖp
C¸c chiÕn lîc träng ®iÓm tËp trung vµo c¸c ngµnh mòi nhän còng cÇn
®îc xem xÐt vÒ mÆt c¬ cÊu còng nh c¸c kü thuËt s¶n xuÊt vµ dùa vµo
nh÷ng ph©n tÝch ®ã ®Ó ph¸t triÓn nh÷ng chÝnh s¸ch, chiÕn lîc marketing
cho tõng ngµnh cô thÓ:
79
Hoµng H¶i Ch©u - NhËt 3K38F, KTNT Kho¸ luËn tèt nghiÖp
xuÊt. Ngêi ta hy väng ngµnh nµy sÏ cã Ýt nh÷ng c«ng nh©n ph¶i lµm viÖc 3 ca h¬n.
** Ngµnh nµy bao gåm nhiÒu s¶n phÈm kh¸c nhau mµ tÝnh chÊt cña mçi s¶n phÈm còng
rÊt ®a d¹ng.
Tuy nhiªn, mäi chiÕn lîc xóc tiÕn ®èi víi mét ngµnh hoÆc mét vïng cô
thÓ sÏ kh«ng cã t¸c dông hoÆc kh«ng kh¶ thi mµ Uû ban xóc tiÕn ®Çu t
quèc gia cha ®îc thµnh lËp vµ mét chiÕn lîc ph¸t triÓn chung cho c¶ nÒn
kinh tÕ cha ®îc sù phª duyÖt cña c¸c cÊp cã thÈm quyÒn. ChiÕn lîc xóc
tiÕn ®Çu t cÇn linh ho¹t vµ viÖc x©y dùng chiÕn lîc nµy ph¶i lµ mét trong
nh÷ng vÊn ®Ò u tiªn hµng ®Çu cña Uû ban xóc tiÕn ®Çu t quèc gia vµ c¸c
c¬ quan xóc tiÕn ®Çu t cã liªn quan.
80
Hoµng H¶i Ch©u - NhËt 3K38F, KTNT Kho¸ luËn tèt nghiÖp
81
Hoµng H¶i Ch©u - NhËt 3K38F, KTNT Kho¸ luËn tèt nghiÖp
82
Hoµng H¶i Ch©u - NhËt 3K38F, KTNT Kho¸ luËn tèt nghiÖp
Nam. Lµm cho c¸c nhµ ®Çu t nhËn ra nh÷ng ®Çu t vµ m«i trêng ®Çu t lµ
mét trong nh÷ng c«ng ®o¹n cña qu¸ tr×nh xóc tiÕn.
Thªm vµo ®ã nhËn thøc cña c¸c nhµ ®Çu t tiÒm n¨ng vÒ mét
ViÖt Nam ®ang ph¸t triÓn manh mÏ cßn rÊt thÊp. Mét sè nhµ ®Çu t vÉn cßn
coi ViÖt Nam nh mét ®Êt níc chiÕn tranh. §Æc biÖt lµ c¸c nhµ ®Çu t Hoa
Kú vµ T©y ¢u. Mét chiÕn dÞch t¹o dùng h×nh ¶nh còng sÏ rÊt cÇn thiÕt ®Ó
g¹t bá nh÷ng Ên tîng tiªu cùc vÒ quèc gia ®ång thêi khiÕn cho kh«ng chØ
nh÷ng nhµ ®Çu t mµ tÊt c¶ mäi ngêi ®Òu nhËn thÊy ViÖt Nam ®ang më
cöa vµ ®ang trªn ®µ hoµ nhËp víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi.
ChiÕn dÞch t¹o dùng h×nh ¶nh nh»m vµo hai môc tiªu chÝnh:
N©ng cao nhËn thøc vÒ ViÖt Nam.
Thay ®æi quan ®iÓm cña c¸c nhµ ®Çu t vÒ ViÖt Nam.
Sau ®©y lµ mét sè ph¬ng ph¸p Marketing hiÖu qu¶ thêng ®îc ¸p
dông trong c¸c chiÕn lîc t¹o dùng h×nh ¶nh:
X©y dùng mét khÈu hiÖu tËp trung lµm th«ng ®iÖp göi ®Õn c¸c nhµ
®Çu t.
§Ó tr¸nh lÉn lén vµ ®¹t hiÖu qu¶ cao th× viÖc x©y dùng mét khÈu
hiÖu xóc tiÕn chung cho ViÖt Nam lµ hÕt søc cÇn thiÕt. ViÖc nµy ph¶i do
c¬ quan xóc tiÕn ®Çu t quçc gia tiÕn hµnh víi sù céng t¸c cña c¸c c¬ quan
xóc tiÕn ®Çu t ®Þa ph¬ng ngay c¶ khi hä muèn göi nh÷ng th«ng ®iÖp thu
hót riªng tíi c¸c nhµ ®Çu t.
KhÈu hiÖu chung nµy sÏ ®îc sö dông nh»m n©ng cao h×nh ¶nh
cña quèc gia trong giíi ®Çu t nãi chung vµ c¶ trong nh÷ng khu vùc träng
®iÓm nãi riªng. C¸c khÈu hiÖu ph¶i ®¶m b¶o c¸c yªu cÇu sau:
83
Hoµng H¶i Ch©u - NhËt 3K38F, KTNT Kho¸ luËn tèt nghiÖp
Ph¶n ¸nh nh÷ng g× c¸c nhµ ®Çu t ®ang t×m kiÕm. Nhu cÇu cña c¸c
nhµ ®Çu t nãi chung thêng nh»m n©ng cao hiÖu suÊt vµ lîi nhuËn.
KhÈu hiÖu cÇn thÓ hiÖn cho c¸c nhµ ®Çu t thÊy ViÖt Nam sÏ gióp
hä tho¶ m·n ®îc nh÷ng nhu cÇu Êy b»ng c¸ch nµo. Ch¼ng h¹n cã thÓ
nhÊn m¹nh vµo nguån nh©n lùc dåi dµo, cã tr×nh ®é víi chi phÝ
nh©n c«ng rÊt thÊp t¹i ViÖt Nam.
Ph¶n ¸nh nh÷ng lîi thÕ riªng cña ViÖt Nam. §Ó nhÊn m¹nh h×nh ¶nh
ViÖt Nam trong m¾t ngêi níc ngoµi, c¸ch thøc nµy cÇn ph¶i kh¼ng
®Þnh nh÷ng thÕ m¹nh cña quèc gia nh vÞ trÝ chiÕn lîc t¹i §«ng D¬ng
vµ §«ng Nam ¸, quyÕt t©m m¹nh mÏ cña ChÝnh phñ vµ nh©n d©n
trong c«ng cuéc ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ.
ChÝnh x¸c vµ ch©n thùc. ViÖc qu¶ng c¸o kh«ng ®óng sù thËt sÏ g©y
mét Ên tîng tiªu cùc vµ lµm ph¸t sinh thªm nh÷ng khã kh¨n kh¸c.
NhÊt qu¸n - KhÈu hiÖu cÇn ph¶i ®îc truyÒn b¸ r«ng r·i vµ ®îc thÓ
hiÖn qua thèng nhÊt trong c¸c ho¹t ®éng xóc tiÕn ®Çu t. C¸c ho¹t
®éng Marketing cña ChÝnh phñ vµ ®Þa ph¬ng ph¶i cã sù phï hîp ¨n
khíp víi nhau ®Ó tr¸nh sù hiÒu nhÇm tõ phÝa c¸c nhµ ®Çu t.
Mét sè vÝ dô vÒ khÈu hiÖu Marketing cã thÓ lµ:
VÞ trÝ chiÕn lîc ( §«ng D¬ng vµ §«ng Nam ¸).
* æn ®Þnh nhÊt.
* TiÕn bé nhÊt.
* Cöa ngâ cña khu vùc.
Mét x· héi ®Þnh híng gi¸o dôc.
ChÝnh phñ vµ nh©n d©n ñng hé m¹nh mÏ c¶i c¸ch kinh tÕ.
Lùc lîng lao ®éng trÎ cã tr×nh ®é trªn 40 triÖu ngêi.
M«i trêng hoµ b×nh vµ an toµn.
84
Hoµng H¶i Ch©u - NhËt 3K38F, KTNT Kho¸ luËn tèt nghiÖp
85
Hoµng H¶i Ch©u - NhËt 3K38F, KTNT Kho¸ luËn tèt nghiÖp
ThuÕ.
H¹ tÇng c¬ së.
C¸c quy ®Þnh còng nh dÞch vô cña c¬ quan xóc tiÕn ®Çu t.
C¸c tê r¬i nµy cã thÓ ®îc in Ên ngay t¹i c¬ së nªn chi phÝ t¬ng ®èi thÊp.
* B¶n tin thêng kú: Nh»m cung cÊp cho c¸c nhµ ®Çu t th«ng tin
vÒ sù ph¸t triÓn cña khu vùc vµ còng gãp phÇn qu¶ng c¸o cho ho¹t ®éng cña
c¬ quan xóc tiÕn ®Çu t. §Ó ®¹t ®îc hiÖu qu¶ cao, nh÷ng b¶n tin nµy nªn cã
mét chñ ®Ò träng t©m hoÆc mét vµi ®iÓm nhÊn m¹nh kh¸c nhau ch¼ng
h¹n nh vÒ ngµnh may mÆc, ngµnh dÖt may vÒ AFFA. B¶n tin kh«ng chØ
lµ c«ng cô ®Ó t×m kiÕm nh÷ng nhµ ®Çu t tiÒm n¨ng.
C¸c nhµ ®Çu t thêng xuyªn phµn nµn vÒ t×nh tr¹ng thiÕu th«ng tin
t¹i ViÖt Nam. ChÝnh v× vËy, c¸c c¬ quan xóc tiÕn ®Çu t cÇn ®a ra nh÷ng
tËp s¸ch giíi thiÖu, t¬ r¬i, b¶n tin th¬ng xuyªn ®Ó x©y dùng h×nh ¶nh vµ
qu¶ng c¸o chÊt lîng dÞch vô cña m×nh.
* Website: Internet lµ mét trong nh÷ng c«ng cô xóc tiÕn hiÖu qu¶
nhÊt víi chi phÝ thÊp nhÊt v× vËy cÇn u tiªn cho viÖc thiÕt kÕ vµ duy tr×
mét Webiste cña c¬ quan xóc tiÕn ®Çu t víi chÊt lîng cao.
Trang Web hiÖn nay cña Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t còng nh trang Web
cña hÇu hÕt c¸c c¬ quan xóc tiÕn tØnh kh¸c ®Òu bÞ ®¸nh gi¸ lµ cßn rÊt
nghÌo nµn. Website cña Trung t©m Xóc tiÕn Th¬ng m¹i §Çu t TP HCM ®îc
coi lµ tèt h¬n c¶, tuy nhiªn vÉn cÇn ph¶i ®îc n©ng cÊp. ViÖc n©ng cÊp
trang Web cña Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t ( hay Uû ban xóc tiÕn ®Çu t quèc gia
sau nµy) cÇn ®îc coi nh lµ nhiÖm vô ®îc u tiªn hµng ®Çu . C¸c c¬ quan xóc
tiÕn ®Çu t kh¸c còng cÇn thiÕt c¶i thiÖn Website cña m×nh.
Nh÷ng viÖc cÇn lµm ®Ó cã thÓ trong Website cã hiÖu qu¶.
86
Hoµng H¶i Ch©u - NhËt 3K38F, KTNT Kho¸ luËn tèt nghiÖp
§a ra thiÕt kÕ hÊp dÉn h¬n: Mét Website hÊp dÉn cã thÓ thu
hót nhiÒu ngêi truy nhËp h¬n. V× vËy, nã cã thÓ gãp phÇn
x©y dùng h×nh ¶nh cña c¬ quan xóc tiÕn ®Çu t.
N©ng cao chÊt lîng th«ng tin: Mét trang Website tèt cã thÓ
khuyÕn khÝch ngêi xem truy nhËp nhiªu lÇn h¬n. Nh÷ng nhµ
®Çu t tiÒm n¨ng cã nh÷ng nhu cÇu c¬ b¶n vÒ th«ng tin khi
muèn ®Çu t vµo bÊt cø quèc gia nµo. Nh÷ng th«ng tin ph¶i
chÝnh x¸c vµ lu«n cËp nhËt t¹o ®iÒu kiÖn cho ngêi truy nhËp
hiÓu râ nh÷ng lîi thÕ cña quèc gia hay ®Þa ph¬ng ®ã.
Duy tr× Website: §©y lµ kh©u yÕu nhÊt cña tÊt c¶ c¸c Website
t¹i ViÖt Nam. ChÝnh v× thÕ cÇn cã mét ®éi ngò chuyªn
nghiÖp duy tr× vµ ph¸t triÓn Website víi c¸c c«ng viÖc nh:
+ Tr¶ lêi nh÷ng yªu cÇu, ®Ò nghÞ, phµn nµn qua th ®iÖn
tö. Thêi h¹n tr¶ lêi tèi ®a lµ trong vßng 48 giê ®ång hå
ch¼ng h¹n.
+ Duy tr× ho¹t ®éng cña Website. §iÒu tra cho thÊy c¸c
Website ViÖt Nam cßn cã nh÷ng th«ng tin rÊt cò vµ l¹c
hËu.
+ §¶m b¶o Website ho¹t ®éng b×nh thêng – c¸c nhµ ®Çu t
sÏ c¶m thÊy rÊt thÊt väng nÕu Website kh«ng thÓ truy
nhËp.
+ Cung cÊp c¸c ph¬ng tiÖn ®Ó c¸c nhµ ®Çu t cã thÓ ®Ò
nghÞ hoÆc ph¶n håi nh»m n©ng cÊp Website.
Website nµy còng cÇn:
Cung cÊp th«ng tin b»ng c¸c ng«n ng÷ kh¸c ngoµi tiÕng Anh,
ch¼ng h¹n tiÕng NhËt.
87
Hoµng H¶i Ch©u - NhËt 3K38F, KTNT Kho¸ luËn tèt nghiÖp
KÕt nèi ®îc tíi c¸c Website kh¸c cña ViÖt Nam.
KÕt nèi ®îc tíi c¸c Website kh¸c cã th«ng tin vÒ ViÖt Nam.
KÕt nèi ®îc tíi c¸c Website cña m¹ng xóc tiÕn ®Çu t.
C¸c Website cã thÓ ®îc sö dông nh mét c«ng cô nh»m ®a th«ng tin
vµo m¹ng ®Ó gi¶m thiÓu c¸c chi phÝ xuÊt b¶n liªn quan v× cïng mét lóc cã
thÓ cung cÊp th«ng tin cho tÊt c¶ c¸c nhµ ®Çu t. Website còng cã thÓ dïng
®Ó thu thËp th«ng tin vÒ c¸c nhµ ®Çu t liªn quan.
* ChiÕn dÞch qu¶ng c¸o vµ quan hÖ c«ng chóng.
Qu¶ng c¸o trªn c¸c ph¬ng tiÖn truyÒn th«ng níc ngoµi ( b¸o chÝ
hay truyÒn h×nh) lµ mét c«ng cô rÊt cã hiÖu qu¶ nh»m n©ng cao h×nh ¶nh
cña khu vùc, ®Æc biÖt lµ ®èi víi nh÷ng giíi ®Çu t vèn kh«ng cã ®îc Ên tîng
tèt ®èi víi mét sè ®Þa ®iÓm ®Çu t trªn thÞ trêng thÕ giíi nh ViÖt Nam. Tuy
nhiªn chi phÝ cho qu¶ng c¸o rÊt cao, cã thÓ chiÕm mét phÇn kh«ng nhá
trong ng©n s¸ch cña c¬ quan xóc tiÕn ®Çu t. Ch¼ng h¹n, ®Ó qu¶ng c¸o trªn
trang mµu cña mét tê t¹p chÝ cña Mü cã thÓ tiªu tèn tíi 80.000 USD.
Trong nhiÒu trêng hîp khi c¸c nhµ ®Çu t tiÒm n¨ng cã nh÷ng nhËn
thøc sai lÇm vÒ ®Þa ®iÓm ®Çu t th× viÖc c¬ quan xóc tiÕn ®Çu t sö dông
c¸c ph¬ng tiÖn truyÒn th«ng lµ v« cïng quan träng. §Æc biÖt khi ®ã l¹i lµ
nh÷ng Ên tîng ®ã mang tÝnh hÕt søc tiªu cùc. C¬ quan xóc tiÕn cÇn th«ng
qua c¸c ph¬ng tiÖn truyÒn th«ng ®Ó thay ®æi nh÷ng suy nghÜ sai lÇm ®ã
vµ nhê mét tê b¸o trong mét truyÒn h×nh cã uy tÝn cßn cã t¸c dông h¬n rÊt
nhiÒu nh÷ng bµi qu¶ng c¸o ®¾t ®á kh¸c.
Trong sè nh÷ng quèc gia cã kh¶ n¨ng thu hót m¹nh mÏ vèn FDI th×
Th¸i Lan vµ Trung Quèc lµ hai quèc gia khai th¸c rÊt tèt quan hÖ c«ng
chóng. C¸c c¬ quan xóc tiÕn ®Çu t ë nh÷ng quèc gia nµy cã quan hÖ mËt
88
Hoµng H¶i Ch©u - NhËt 3K38F, KTNT Kho¸ luËn tèt nghiÖp
thiÕt víi nh÷ng tê b¸o cã uy tÝn. Sau nhiÒu lÇn c¸c phãng viªn tíi th¨m, th¶o
luËn vµ ®¸nh gi¸, chÝnh phñ c¸c níc nµy ®· c¶i thiÖn ®îc rÊt nhiÒu m«i tr-
êng ®Çu t cña hä. MÆc dï nh÷ng cuéc häp b¸o ®ã nhiÒu lóc còng chØ mang
tÝnh chÊt t nh©n, kh«ng chÝnh thøc nhng ®· cã ®îc bµi b¸o c¸o rÊt tèt vµ
tÝch cùc sau nh÷ng lÇn gÆp gì nµy.
* Tæ chøc nh÷ng héi nghÞ, héi th¶o vÒ ®Çu t c¶ ë trong vµ
ngoµi níc
Nh÷ng héi nghÞ , héi th¶o vÒ ®Çu t còng lµ nh÷ng c«ng cô xóc
tiÕn hÕt søc hiÖu qu¶. ViÖc nµy cã thÓ gãp phÇn x©y dùng h×nh ¶nh vµ
gióp t×m kiÕm nh÷ng nhµ ®Çu t tiÒm n¨ng. §Ó cã ®îc hiÖu qu¶ cao th×
nh÷ng buæi héi th¶o nµy cÇn ®îc chuÈn bÞ kü cµng vµ cã sù tËp trung tèt
nhÊt. Mét buæi héi th¶o tæ chøc yÕu kÐm cã thÓ ®em l¹i nh÷ng Ên tîng xÊu
cho c¸c nhµ ®Çu t tiÒm n¨ng.
ViÖt Nam còng ®· tæ chøc nhiÒu cuéc héi th¶o quèc tÕ vÒ ®Çu
t tuy nhiªn do tæ chøc yÕu kÐm vµ chÊt lîng kh«ng cao nªn kh«ng thÓ ®¹t
®îc nh÷ng kÕt qu¶ nh mong muèn.
VËy ®Ó cã ®îc mét cuéc héi th¶o thµnh c«ng th× cÇn ph¶i cã
nh÷ng ®iÒu kiÖn sau:
Tr×nh ®é tæ chøc chuyªn nghiÖp cña c¬ quan xóc tiÕn hoÆc
c¸c nhµ t vÊn chuyªn nghiÖp.
Tµi liÖu vµ thuyÕt minh cã chÊt lîng cao.
Lùa chän ®îc ngêi thuyÕt minh phï hîp – cã kh¶ n¨ng Marketing
vµ kü n¨ng thuyÕt tr×nh tèt.
§¶m b¶o tÊt c¶ c¸c bµi thuyÕt tr×nh ph¶i thèng nhÊt víi môc tiªu
vµ chñ ch¬ng cña héi nghÞ.
Cã sô tham gia cña nh÷ng nhµ ®Çu t tiÒm n¨ng.
89
Hoµng H¶i Ch©u - NhËt 3K38F, KTNT Kho¸ luËn tèt nghiÖp
§¶m b¶o cã ®îc quan hÖ céng ®ång tèt c¶ tríc vµ sau mét héi
th¶o. CÇn mêi thªm nh÷ng ®¹i diÖn cña c¸c ph¬ng tiÖn truyÒn
th«ng trong níc vµ quèc tÕ tíi dù.
TiÕp tôc cuéc héi th¶o b»ng nh÷ng b¶n c©u hái ®iÒu tra vÒ
chÊt lîng héi th¶o vµ nh÷ng lîi Ých t¬ng lai mµ héi th¶o cã thÓ
®em l¹i.
Theo nh pháng vÊn th× hÇu hÕt c¸c cuéc héi th¶o ®îc tæ chøc t¹i ViÖt
Nam ®Òu kh«ng ®¹t ®îc kÕt qu¶ nh mong muèn bëi tr×nh ®é qu¶n lý kÐm
vµ chÊt lîng thuyÕt tr×nh kh«ng cao (c¶ cña ngêi nãi vµ tµi liÖu thuyÕt
tr×nh )
C¸c nhµ ®Çu t tiÒm n¨ng lu«n quan t©m tíi kinh nghiÖm cña c¸c nhµ
®Çu t ®i tríc v× vËy mêi nh÷ng nhµ ®Çu t thµnh c«ng tríc ®ã ®Õn thuyÕt
tr×nh t¹i héi th¶o lµ viÖc hÕt søc cÇn thiÕt. Mét sè c¸c c¬ quan xóc tiÕn
®Çu t ë B×nh D¬ng, §«ng Nai, VÜnh Phóc ®· thùc hiÖn ph¬ng ph¸p nµy
hÕt søc thµnh c«ng.
3.2.6.2. ChiÕn lîc vµ kü thuËt vËn ®éng nh÷ng nhµ ®Çu t tiÒm
n¨ng.
Môc tiªu cña viÖc nµy lµ nh»m ®a nh÷ng c¬ héi ®Çu t tíi cho nh÷ng
nhµ ®Çu t tiÒm n¨ng. §©y lµ kh©u tiÕp theo sau kh©u t¹o dùng h×nh ¶nh
cña quy tr×nh xóc tiÕn ®Çu t. §Ó ®¹t ®îc môc tiªu nµy, ®iÒu cÇn thiÕt lµ
c¶ c¬ quan xóc tiÕn ®Çu t quçc gia vµ c¸c c¬ quan xóc tiÕn ®Çu t ®Þa ph-
¬ng ®Òu ph¶i cïng tËp trung vµo nh÷ng ho¹t ®éng nµy.
90
Hoµng H¶i Ch©u - NhËt 3K38F, KTNT Kho¸ luËn tèt nghiÖp
§Ó cã thÓ giíi thiÖu mét c¸ch cã hiÖu qu¶ ViÖt Nam cïng nh÷ng khu
vùc cña ViÖt Nam tíi nh÷ng c«ng ty cô thÓ, cÇn ph¶i cã mét c¬ së d÷ liÖu
vÒ c¸c nhµ ®Çu t tiÒm n¨ng. C¬ quan xóc tiÕn ®Çu t quèc gia ( vµ c¸c v¨n
phßng ®¹i diÖn ) cÇn cã mét bé phËn x©y dùng c¬ së d÷ liÖu vÒ c¸c nhµ
®Çu t vµ c¸c c¬ quan xóc tiÕn ®Çu t ®Þa ph¬ng sÏ lµ ngêi cung cÊp th«ng
tin. Th«ng tin nµy sau ®ã sÏ ®îc sö dông thèng nhÊt ë tÊt c¶ c¸c c¬ quan xóc
tiÕn ®Çu t.
C¸c th«ng tin nµy cã thÓ gióp cho viÖc duy tr× liªn l¹c víi c¸c nhµ ®Çu
t. C¸c d÷ liÖu nµy ph¶i ®îc thêng xuyªn cËp nhËt vµ bæ sung vµ cÇn cã sù
ph¶n håi tõ phÝa c¸c nhµ ®Çu t.
TËp trung vËn ®éng c¸c c«ng ty.
D÷ liÖu vÒ c¸c nhµ ®Çu t cã thÓ cung cÊp cho c¬ quan xóc tiÕn (ë
mét møc ®é nµo ®ã ) danh s¸ch c¸c c«ng ty cã tiÒm n¨ng lín hoÆc nh÷ng
c«ng ty cô thÓ cã thÓ ®îc lùa chän ®Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng xóc tiÕn
®Çu t.
Cã thÓ liªn hÖ víi c¸c nhµ ®Çu t tiÒm n¨ng b»ng nhiÒu ph¬ng
tiÖn:
Göi th trùc tiÕp.
Th ®iÖn tö.
Gäi ®iÖn.
Intenet.
C¸c ho¹t ®éng xóc tiÕn.
ThuyÕt tr×nh.
91
Hoµng H¶i Ch©u - NhËt 3K38F, KTNT Kho¸ luËn tèt nghiÖp
Dïng th thêng phæ biÕn h¬n viÖc sö dông ®iÖn tho¹i tuy nhiªn gäi
®iÖn tho¹i ®«i khi còng rÊt cã lîi. ChÊt lîng cña th tõ còng rÊt quan träng khi
muèn thóc giôc nhµ ®Çu t.
Sau khi göi th, c¬ quan xóc tiÕn ®Çu t liªn quan cÇn b¸m s¸t nh÷ng
c«ng ty cã tiÒm n¨ng, cung cÊp cho hä nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt vµ tr¶ lêi
tÊt c¶ nh÷ng th¾c m¾c cña hä trong qu¸ tr×nh tiÕp cËn.
92
Hoµng H¶i Ch©u - NhËt 3K38F, KTNT Kho¸ luËn tèt nghiÖp
Do mèi quan hÖ víi c¸c c¸ nh©n cã tÇm quan träng rÊt trong chiÕn lîc
xóc tiÕn ®Çu t, rÊt nhiÒu c¬ quan xóc tiÕn ®Çu t cña c¸c quèc gia ®· thµnh
lËp c¬ quan ®¹i diÖn ë níc ngoµi t¹i nh÷ng thÞ trêng träng ®iÓm nh Mü,
NhËt vµ Ch©u ¢u.
C¸c v¨n phßng ®¹i diÖn t¹i níc ngoµi cã chøc n¨ng ®¸p øng mét c¸ch cã
hiÖu qu¶ nhu cÇu cña c¸c nhµ ®Çu t tiÒm n¨ng vµ chøng tá r»ng c¬ quan
xóc tiÕn ®Çu t s½n sµng tiÕp cËn thÞ trêng. Tuy vËy viÖc duy tr× ho¹t
®éng cña v¨n phßng ®¹i diÖn t¹i níc ngoµi l¹i tiªu tèn mét kho¶n chi phÝ t¬ng
®èi lín vµ hiÖu qu¶ cña nã l¹i phô thuéc vµo kh¶ n¨ng cña c¸c nh©n viªn ®¹i
diÖn ®Þa ph¬ng. NÕu c¸c nh©n viªn ®¹i diÖn kh«ng ®îc ®µo t¹o tèt hoÆc
thiÕu kih nghiÖm th× ®«i khi c¸ch nµy l¹i mang l¹i hiÖu qu¶ ngîc l¹i vµ
®iÒu nµy sÏ ¶nh hëng rÊt lín tíi qu¸ tr×nh xóc tiÕn ®©u t cña mçi quèc gia.
93
Hoµng H¶i Ch©u - NhËt 3K38F, KTNT Kho¸ luËn tèt nghiÖp
lùa chän ®Þa ®iÓm vµ gióp ®ì c¸c nhµ ®Çu t chuÈn bÞ thñ tôc ®¨ng ký
®Çu t.
Ên tîng ®Çu tiªn bao giê còng rÊt quan träng nªn viÖc c¸c nhµ ®Çu t cã
trë l¹i lÇn thø 2 hay kh«ng phô thuéc rÊt nhiÒu vµo cuéc viÕng th¨m lÇn
®Çu. §Ó tæ chøc mét cuéc tham quan thµnh c«ng, cÇn ph¶i lu ý nh÷ng
®iÓm sau:
CÇn cö mét nh©n viªn cña dù ¸n trùc tiÕp híng d©n vµ ®¸p øng
nh÷ng yªu cÇu cña nhµ ®Çu t tiÒm n¨ng..
Gióp ®ì bªn ®Çu t c¸c c«ng viÖc hËu cÇn nh ®i l¹i, ®Æt kh¸ch s¹n.
LËp s½n mét ch¬ng tr×nh viÕng th¨m sao cho mäi th¾c m¾c quan
t©n cña nhµ ®Çu t vÒ ®Þa ®iÓm nµy ®Òu ®îc gi¶i ®¸p qua
chuyÕn ®i
S¾p xÕp cho nhµ ®Çu t gÆp mÆt mét sè ®èi t¸c hiÖn ®ang ho¹t
®éng thµnh c«ng hoÆc nh÷ng ngêi cã thÓ ®a ra nh÷ng b×nh luËn
tÝch cùc vÒ ®Þa ®iÓm ®Çu t nµy.
S¾p xÕp cho nhµ ®Çu t gÆp gì c¸c c¸n bé cÊp cao ®ang lµm viÑc
t¹i ®©y. §iÒu nµy sÏ khiÕn hä c¶m thÊy m×nh quan träng vµ ®îc
chµo ®ãn.
Cung cÊp cµng nhiÒu d÷ liÖu vµ th«ng tin cµng tèt v× nhµ ®Çu t
cã thÓ ®ang cïng mét lóc ®ang quan t©m ®Õn nhiÒu ®Þa ®iÓm
®Ó lùa chän. T¹i mçi ®Þa ®iÓm hä sÏ cè g¾ng thu thËp mäi th«ng
tin vµ d÷ liÖu cã thÓ ®Ó tiÕn hµnh tÝnh to¸n vµ c©n nh¾c. Khèi
lîng vµ chÊt lîng th«ng tin cung cÊp cã thÓ t¹o nªn sù kh¸c biÖt.
§Ó thùc hiÖn tèt c«ng viÖc trªn ®©y, ®«i khi cÇn ph¶i cã sù phèi hîp
chÆt chÏ gi÷a c¬ quan xóc tiÕn ®Çu t quèc gia vµ c¸c c¬ quan xóc tiÕn
94
Hoµng H¶i Ch©u - NhËt 3K38F, KTNT Kho¸ luËn tèt nghiÖp
®Çu t ®Þa ph¬ng. ViÖc ®µo t¹o vµ n©ng cao c¸c kü n¨ng Marketing lµ rÊt
quan träng ®Ó cã thÓ trang bÞ cho c¸c c¸n bé dù ¸n ®Çy ®ñ kü n¨ng cÇn
thiÕt cho viÖc tæ chøc mét ch¬ng tr×nh thµnh c«ng.
Theo ý kiÕn cña c¸c nhµ ®Çu t vµ dùa trªn thùc tiÔn ho¹t ®éng xóc tiÕn
®Çu t, c¸c ph¬ng thøc sau ®îc coi lµ cÇn thiÕt cho viÖc n©ng cao chÊt lîng
dÞch vô sau cÊp phÐp:
Thêng xuyªn tæ chøc c¸c cuéc ®èi tho¹i víi c¸c nhµ ®Çu t ®Ó kÞp
thêi th¸o gì c¸c khã kh¨n cña hä. §©y còng lµ c¬ héi ®Ó ChÝnh
95
Hoµng H¶i Ch©u - NhËt 3K38F, KTNT Kho¸ luËn tèt nghiÖp
quyÒn TW vµ ®Þa ph¬ng c«ng bè réng r·i chiÕn lîc ®Çu t cña
m×nh.
C¸c c¬ quan xóc tiÕn ®Çu t nªn ®ãng vai trß lµ ngêi ph¸t ng«n
cho c¸c nhµ ®Çu t c¶ trong vµ ngoµi níc ®Ó ph¶n ¸nh nh÷ng khã
kh¨n cña hä lªn ChÝnh phñ. Muèn thùc hiÖn ®îc chøc n¨ng nµy,
c¸c c¬ quan xóc tiÕn cÇn tÝch cùc t×m hiÓu vµ nghiªn cøu
nh÷ng vÊn ®Ò trë ng¹i cña c¸c nhµ ®Çu t vµ ®Ò xuÊt c¸ch gi¶i
quyÕt lªn ChÝnh phñ.
Thµnh lËp mét trung t©m th«ng tin ®Ó gióp ®ì c¸c nhµ ®Çu t
gi¶i quyÕt c¸c khã kh¨n trong viÖc thu thËp nh÷ng th«ng tin
chÝnh x¸c vÒ luËt ph¸p, c¸c dù ¸n ®îc cÊp phÐp, t×nh h×nh xuÊt
nhËp khÈu, l¹m ph¸t, GDP… VÒ l©u dµi c¸c trung t©m nµy cã
thÓ ph¸t triÓn c¸c dù ¸n nghiªn cøu vµ ®iÒu tra.
* *
*
MÆc dï hiÖn nay ®· cã nhiÒu c¶i thiÖn ®¸ng kÓ song chÊt lîng c¸c
dÞch vô vÉn lµ vÊn ®Ò cÇn ph¶i quan t©m n©ng cÊp nhiÒu h¬n n÷a,
®Æc biÖt lµ c¸c dÞch vô sau cÊp phÐp phôc vô qu¸ tr×nh triÓn khai vµ
thùc hiÖn dù ¸n.
C¸c ®Ò xuÊt trªn ®©y ®Òu xuÊt ph¸t tõ nh÷ng tån t¹i trong thùc tr¹ng
xóc tiÕn ®Çu t t¹i ViÖt Nam, c¸c yªu cÇu kh¸ch quan cña ho¹t ®éng xóc tiÕn
®Çu t trong bèi c¶nh c¹nh tranh thu hót FDI m¹nh mÏ ë ph¹m vi quèc tÕ vµ
trªn c¬ së c©c ®inh híng, quan ®iÓm chung cña Nhµ níc nh»m c¶i thiÖn,
n©ng cÊp hiÖu qu¶ cña c¸c ho¹t ®éng xóc tiÕn ®Çu t trong t¬ng lai.
96
Hoµng H¶i Ch©u - NhËt 3K38F, KTNT Kho¸ luËn tèt nghiÖp
KÕt luËn
Sù cÇn thiÕt cña nguån vèn FDI vµ vai trß quan träng cña c¸c doanh
nghiÖp FDI víi t c¸ch lµ thµnh phÇn kinh thÕ t b¶n nhµ níc ®· ®îc kh»ng
®Þnh trong c¸cnghÞ quyÕt cña §¶ng. Thùc tiÔn 15 n¨m qua ®· chØ râ viÖc
thu hót vµ sö dông vèn FDI lµ chñ tr¬ng ®óng ®¾n, cÇn thiÕt, phï hîp víi xu
thÕ cña thêi ®¹i vµ thùc tiÔn cña níc ta nh»m tranh thñ vèn, c«ng nghÖ, thÞ
trêng quèc tÕ, kinh nghiÖm qu¶n lý cña níc ngoµi phôc vô sù nghiÖp C«ng
nghiÖp ho¸ - HiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc.
` Thùc hiÖn chñ ch¬ng nµy, c¸c cã quan phô tr¸ch c«ng t¸c xóc tiÕn
®Çu t Trung ¬ng vµ ®Þa ph¬ng bao gåm Bé KÕ ho¹c vµ §Çu t, Së KÕ ho¹ch
vµ §Çu t c¸c tØnh vµ thµnh phè, Ban qu¶n lý c¸c khu chÕ xuÊt, khu c«ng
nghiÖp, ®· kh«ng ngõng nç lùc tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng xóc tiÕn ®Çu t, c¶i
thiÖn c¸c c«ng cô xóc tiÕn ®Çu t, ®Ò xuÊt nh÷ng c¶i c¸ch chÝnh s¸ch ®Èu
t, híng tíi x©y dùng mét chiÕn lîc xóc tiÕn ®Çu t tÇm cì quèc gia. Nh÷ng nç
lùc nµy ®· gãp phÇn kh«ng nhá vµo nh÷ng thµnh tùu thu hót nguån vèn FDI
vµo trong níc. Tuy nhiªn, do nh÷ng yÕu tè kh¸ch quan vµ chñ quan, hiÖu qu¶
cña c¸c ho¹t ®éng xóc tiÕn ®Çu t cßn bÞ h¹n chÕ trong tõng ngµnh, tõng
lÜnh vùc, tõng vïng l·nh thæ. VÊn ®Ò cÊp thiÕt ®Æt ra hiÖn nay lµ ph¶i
tÝch cùc h¬n n÷a trong viÖc c¶i thiÖn vµ n©ng cao hiÖu qu¶ cña c¸c ho¹t
®éng xóc tiÕn ®Çu t, v¬n lªn trong cuéc c¹nh tranh gay g¾t gi÷a c¸c quèc
gia, thu hót vµ khai th¸c m¹nh mÏ h¬n n÷a vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi ®Ó
thùc hiÖn môc tiªu chuyÓn dÞch c¬ cÊu vµ t¨ng trëng kinh tÕ - x· héi.
97
Hoµng H¶i Ch©u - NhËt 3K38F, KTNT Kho¸ luËn tèt nghiÖp
1. Tµi liÖu híng dÉn vÒ c¸n c©n thanh to¸n (Balance of payment - IMF) -
T¸i b¶n lÇn 4
2. C¸c chuÈn mùc cña OECD vÒ ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi (OECD
Benchmark on foreign direct investment) - OECD.
3. Lé tr×nh c¾t gi¶m thuÕ quan khi ViÖt Nam gia nhËp AFTA_NguyÔn
V¨n Dòng, NXB TP HCM.
4. HiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ViÖt-Mü vµ nh÷ng t¸c ®éng tíi nÒn kinh tÕ
ViÖt Nam_ TS.NguyÔn M¹nh Cêng, NXB §ång Nai.
5. ViÖt Nam ®µm ph¸n gia nhËp WTO_C¬ héi vµ th¸ch thøc_B¸o DiÔn
®µn vµ doanh nghiÖp sè 31, th¸ng 8/2003.
6. §iÒu tra vÒ c¸c TNCs cña UNCTAD
7. Th¨m dß vÒ ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi (Foreign dØect investment
Survey), MIGA, 2000.
8. Nh÷ng xu thÕ trong §Çu t trùc tiÕp níc ngoµi cña NhËt B¶n 2000 (The
trends in Japanese FDI, 2000)_Koichi Kosumi
9. ChØ sè ®Çu t_Tæng hîp chÝnh s¸ch kinh doanh toµn cÇu 9/2002 (FDI
Confidence Index_Global Business policy Council, 9/2002).
10. B¸o c¸o §Çu t thÕ giíi (World Investment Report, 2002), UNCTAD
11. B¸o c¸o tæng kÕt t×nh h×nh 10 n¨m ho¹t ®éng §Çu t trùc tiÕp níc ngoµi
1986-1996 vµ gi¶i ph¸p cho giai ®o¹n 1996-2000-Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu
t
12. B¸o c¸o t×nh h×nh ho¹t ®éng §Çu t trùc tiÕp níc ngoµi 5 n¨m 1996-2000
- Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t
13. B¸o c¸o t×nh h×nh ho¹t ®éng §Çu t trùc tiÕp níc ngoµi n¨m 2001 - Bé
KÕ ho¹ch vµ §Çu t
14. B¸o c¸o t×nh h×nh ho¹t ®éng §Çu t trùc tiÕp níc ngoµi n¨m 2002 - Bé
KÕ ho¹ch vµ §Çu t
15 NghÞ quyÕt 75/1995/ND -CP ngµy 01/05/1995
98
Hoµng H¶i Ch©u - NhËt 3K38F, KTNT Kho¸ luËn tèt nghiÖp
99